BRUZZ - editie 1830 (1-02-2023)

‘Regeren met PS en Ecolo? L’horreur!’

Cieltje Van Achter (N-VA) blikt vooruit

‘Leerlingen denken soms dat het aan hen ligt’ Wat het lerarentekort doet met jongeren

‘Alles kan hiphop zijn, dat vind ik de max’

LeBlanc, finalist van De Nieuwe Lichting

‘Opgroeien in dezelfde stad geeft een klik’

Dena Vahdani en Eva Kamanda maken elke zondagavond het mooie weer op televisie

A film by Charlotte Wells With Paul Mescal and Frankie Corio

Leerlingen vinden af en toe een uurtje studie wel tof, maar door het lerarentekort zijn er dat steeds meer en dat is van het goede te veel.

COLOFON

BRUZZ

Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65

ABONNEMENTEN

Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80

Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Rest van België: 29 euro per jaar;

IBAN: BE98 3631 6044 3393

van Vlaams Brusselse Media vzw

Buiten België: 35 euro per jaar.

OPLAGE

55.000 exemplaren.

ADVERTEREN?

Marlies De Deygere 02-650.10.81

marlies.dedeygere@bruzz.be

DISTRIBUTIE

Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be

ALGEMENE DIRECTIE

Dirk De Clippeleir

HOOFDREDACTIE

Kristof Pitteurs (algemeen hoofdredacteur)

COÖRDINATOR MAGAZINE

Kris Hendrickx

CULTUUR & UIT

Gerd Hendrickx

ART DIRECTOR

Heleen Rodiers

VORMGEVING

Ruth Plaizier

EINDREDACTIE

Karen De Becker, Bouke Schut

WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER

Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Jasmijn Post, Sophie Soukias, Steven Van Garsse, Tom Zonderman (redacteurs); Michaël Bellon, Jasper Croonen, Tom Peeters, Niels Ruëll, Nick Trachet, Michel Verlinden, Max Wyckaert (medewerkers)

VERTALING

Frédérique Beuzon, Gregory Blauwers, Sam De Ryck, George Holmer, Laura Jones

FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE

Bart Dewaele, Kim, Wauter Mannaert, Ivan Put, Saskia Vanderstichele

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

Kristof Pitteurs

Flageyplein 18, 1050 Elsene.

BRUZZ is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt bij

Printing Partners

Paal-Beringen en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie

Transparant

In dit magazine leest u een gesprek met Cieltje Van Achter (N-VA), sinds kort voorzitster van de onderzoekscommissie naar de Uber Files. Dat er in het taxidossier zwaar gelobbyd is bij staatssecretaris Pascal Smet (one brusselsVooruit), staat vast. Niet alleen door Uber, ook door de traditionele taximaatschappijen. Verwonderlijk is dat niet. Brussel ís de lobbying-hoofdstad van Europa. De zoektermen ‘lobbying in Brussels’ op Google intikken, levert een rits van lobbybedrijven op die hun diensten hier aanprijzen. Meestal richten zij zich op de Europese overheden, maar het is logisch dat wanneer een internationaal bedrijf hier voet aan grond wil krijgen, dat ook bij hen aanklopt.

Op zich is er niets verkeerd met lobbying. Zolang het maar binnen de grenzen blijft van wat mag en welvoeglijk is. “Als lobbyen transparant en integer verloopt, levert het nuttige informatie op en helpt het de beleidsmakers een doeltreffender beleid te voeren,” zegt de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) daarover in een rapport. De vraag die zich in het Uber-dossier stelt is: hoe transparant en integer is alles gebeurd? Het is in het belang van alle betrokkenen dat dat voor eens en voor altijd duidelijk wordt.

MELD NIEUWS

Zelf nieuws gespot?

Tips zijn altijd welkom via: BRUZZ.be/meldnieuws

Persberichten kunnen via redactie@bruzz.be

VOER UW EVENEMENT IN OP ENCODEZ VOTRE ÉVÉNEMENT SUR ENTER YOUR EVENT ON www.extranet.brussels

WWW.BRUZZ.BE

FR Dans ce numéro, vous pouvez lire un entretien avec Cieltje Van Achter (N-VA), depuis peu présidente de la commission parlementaire sur les Uber Files. Que le secrétaire d’État Pascal Smet (one brussels-Vooruit) ait fait l’objet d’un lobbying intense dans le dossier des taxis est un fait établi. De la part d’Uber mais aussi des compagnies de taxis classiques. Ce n’est pas surprenant. Bruxelles est la capitale européenne du lobbying. Si vous tapez « lobby à Bruxelles » dans votre moteur de recherche, vous tomberez sur une multitude de sociétés vantant leurs services. Elles s’adressent principalement aux institutions européennes, mais si une firme internationale souhaite s’implanter ici, il est logique qu’elle fasse appel à leurs services. En soi, il n’y a rien de mal à faire du lobbying. Tant que cela reste dans les limites de ce qui est permis et approprié. « Lorsque le lobbying est pratiqué de manière transparente et intègre, il fournit des informations utiles et aide les décideurs à mettre en œuvre des politiques plus efficaces », d’après l’OCDE. La question qui se pose dans l’affaire Uber est la suivante : tout s’est-il fait de manière transparente et intègre ? Il est dans l’intérêt de tous que cela soit tiré au clair une fois pour toutes.

EN For this issue, we interviewed Cieltje Van Achter (N-VA). Recently, she is elected chairwoman of the committee looking into the Uber Files. We know that the Secretary of State Pascal Smet (one brussels--Forward) has been lobbied hard around the taxi dossier. Not only by Uber, but also by the traditional taxi companies. This is hardly a surprise. Brussels is the lobby capital of Europe. Entering the search terms ‘lobbying in Brussels’ on Google will give you endless hits for lobbying firms offering their services. They mostly focus on the European level, but if an international company wants to get a foothold here, they will obviously make use of the local lobbying talent.

There is nothing wrong with lobbying as such, as long as it stays within the boundaries of what is permissible and appropriate. “When lobbying is done transparently and with integrity, it offers useful information and helps policymakers implement more effective policies,” the Organisation for Economic Cooperation and Development (OECD) said in a report on the subject. But the question in the Uber case is: how transparant and trustworthy was it, really? It is in the interest of everyone involved that it becomes clear.

“Op zich is er niets verkeerd met lobbying, als het maar binnen de grenzen blijft van wat welvoeglijk is”

Kristof Pitteurs, hoofdredacteur

Het gesprek. N-VA-fractieleider Cieltje Van Achter

‘Neen, ik ben niet uit op een ministerpost’

Het communautaire spook waart weer over Brussel. Met dank aan de ‘geheime vergadering’ van de Franstalige Brusselse partijvoorzitters om de zevende staatshervorming voor te bereiden. Bij de Brusselse N-VA bekijken ze het met een zekere afstand. “Eerst de verkiezingen, dan zullen we

door Steven Van Garsse foto’s Bart Dewaele

De N-VA heeft in het Brussels parlement het voorzitterschap beet van de Bijzondere commissie over de Uber Files. Cieltje Van Achter zal er haar handen vol mee hebben. De commissie moet onder meer onderzoeken of de banden tussen het kabinet van toenmalig minister Pascal Smet (one.brussels-Vooruit) en Uber ongeoorloofd waren. De Bijzondere commissie gaat deze week van start.

Aan het N-VA-voorzitterschap van die commissie zijn wel wat nadelen: je kan dan als oppositiepartij iets moeilijker vol op het orgel gaan over wat er allemaal is misgelopen met de taxiwet. Het voorzitterschap heeft onmiskenbaar ook een voordeel. Wie dat goed doet en au-dessus de la mêlée kan blijven, kan geprezen worden voor hoe de commissie, onder het oog van de camera’s, geleid wordt. Het geeft aanzien en het kan in dit geval misschien ook wel tonen dat de N-VA klaar staat om mee te besturen.

Over dat laatste wordt dezer dagen druk gespeculeerd op de vele nieuwjaarsrecepties. In een interview met La Libre zegt minister-president Rudi Vervoort (PS) dat hij zich

niet zal verzetten tegen een Brusselse regering met de N-VA. Misschien heeft Brussel de keuze ook niet. In Brussel kan de N-VA in 2024 vier, vijf zetels halen, incontournable worden aan Vlaamse klant, aan boord komen van de Brusselse regering en zo mee wegen op het Brusselse beleid.

Meer nog: de partij kan vanuit die positie een staatshervorming proberen af te dwingen, een nachtmerrie voor de Franstalige partijen. Het verklaart ook hun zenuwachtigheid. Maar eerst die Uber-commissie.

Hebt u getwijfeld om voorzitter te worden?

CIELTJE VAN ACHTER: Nee. Het kwam onze partij toe en ik voel dat er vertrouwen is dat we dat goed zullen doen. Het maakt onze rol natuurlijk wel anders. We zijn gewoon om voluit de oppositiekaart te trekken in het parlement, om de luis in de pels te zijn. Dat zal bij de Uber-commissie anders zijn. Maar anderzijds: als voorzitter zit je in het hart van het debat, en dat is uitermate boeiend.

Wanneer zal die commissie geslaagd zijn?

VAN ACHTER: De opdracht is tweeërlei: transparantie creëren over lobbypraktijken in

het taxidossier. We weten dat de taxiwet (die zowel platformtaxi’s als gewone taxi’s toelaat, red.) lang op zich heeft laten wachten. De Brusselaar was al jaren vragende partij. En verder moeten we kijken of we aanbevelingen kunnen doen. Wat kunnen we leren uit de Uber Files om onze democratie en onze werking te verbeteren ten aanzien van lobbying? Dat is de cruciale vraag.

De aanleiding voor de onderzoekscommissie zijn de Uber Files, maar de Bijzondere commissie heeft een bredere opdracht: alle lobbypraktijken in het taxidossier onderzoeken. Riskeert dat de aandacht niet af te leiden van wat nu al vaststaat: dat Uber erg ver ging in zijn lobbypraktijken?

VAN ACHTER: Dat denk ik niet. De totstandkoming van de taxiwet blijft een heel concreet dossier

Maar vindt u, op basis van wat u nu weet, dat Uber zijn boekje te buiten is gegaan?

VAN ACHTER: (Denkt lang na) Dat zal moeten blijken. Ik wil hier onbevooroordeeld naar kijken. In Vlaanderen is de wetgeving heel snel aangepast om Uber toe te laten. Dat had ▼

zien,” zegt fractieleider Cieltje Van Achter.

BIO

• Geboren in 1979 in Asse

• Studeert in 2002 af als jurist (KU Leuven)

• Studeert Internationale relaties (John Hopkins University)

• Is van 2004 tot 2007 advocaat en van 2006 tot 2008 lector aan de KU Leuven

• Beleidsmedewerker

Internationale Relaties in de Vlaamse administratie van 2008 tot 2014

• Sinds 2014 Brussels parlementslid

• Van 2017 tot 2021

Ondervoorzitter N-VA

• Woont in Schaarbeek

Het gesprek. N-VA-fractieleider Cieltje Van Achter

in Brussel ook het geval kunnen zijn, en dan kregen we een ander verhaal.

Vindt u dat er door het kabinet van Pascal Smet deontologische fouten zijn gemaakt?

VAN ACHTER: (Ontwijkend) We moeten het licht laten schijnen over hoe ver lobbying mag gaan. Vooral dat maakt deze commissie interessant. We hebben rapporten van de Europese Commissie waaruit blijkt dat er werk op de plank ligt op het vlak van deontologie, in België, in Brussel. Er is bijvoorbeeld geen deontologische code.

Wat is lobbying? Dat is de vraag. We hebben als parlementslid allemaal contac-

Moesten daar geen Nederlandstalige partijen bij betrokken zijn?

VAN ACHTER: (Schouderophalend). Blijkbaar niet voor hen … Nochtans zijn institutionele debatten relevant voor alle Brusselaars, dat is een kwestie van goed bestuur. Neem nu de Pano-reportage over netheid. De schepen van Schaarbeek toont een vuilnisbak op het Liedtsplein met een groene zak en twee meter verder één met een bruine. De ene zak is van het gewest, de andere van de gemeente. Zo krijgen we dit plein nooit proper, zegt ze. Dat is correct. Iedereen is bevoegd, niemand is verantwoordelijk. Daar moet het over gaan, zonder taboes.

ten met verenigingen en drukkingsgroepen. Waar ligt de grens? Er is altijd een grijze zone, en het is nuttig om daar klaarheid in te scheppen en ons te wapenen tegen eventuele misbruiken. En verder? Het verleden is het verleden. We hebben nu een nieuwe taxiwet.

Iets anders: de Franstalige partijvoorzitters in Brussel zaten samen om de zevende staatshervorming voor te bereiden. U reageerde nogal laconiek.

VAN ACHTER: We hebben met de N-VA al lang een plan hoe we Brussel willen inpassen in ons confederale model. Het is goed dat partijen hun gedacht maken. Ik heb wel al een aantal keren in het Brussels parlement tevergeefs gevraagd om het institutionele debat te voeren als voorbereiding op 2024. Zoals het Vlaams Parlement en de federale Kamer en Senaat hebben gedaan.

Iedereen weet dat Brussel een knoop is, die niet simpel te ontwarren is. Dan is het wel zuur om op die vraag nul op het rekest te krijgen en intussen te horen dat Franstalige partijen dit debat in de achterkamers voeren, alsof dat het daglicht niet mag zien.

Waarom wou het Brussels parlement geen voorbereidende debatten over de staatshervorming?

VAN ACHTER: De PS zag dat niet zitten. Er komt wel een statengeneraal over de ‘Toekomsten’ (een initiatief van Défi-minister Bernard Clerfayt, red.), maar ik krijg er weinig zicht op wat dat precies zal inhouden.

Jullie confederale model is bijna tien jaar oud. Houdt dat model nog stand? Ik zie in die teksten de twee gemeenschappen die het land zullen besturen, en Brussel dat er tussenin zit. De hoofdstad is al zo’n lappendeken. Zal dit niet allemaal veel ingewikkelder worden?

VAN ACHTER: Nee. Het maakt het juist eenvoudiger. Belangrijk is dat er plaats is voor een stevig stadsgewest, waarbij de twee gemeenschappen een belangrijke verantwoordelijkheid hebben. Het is per slot van rekening ook hun hoofdstad. Denk aan het kwaliteitsvolle Nederlandstalige onderwijs. Het zou een kapitale fout zijn mocht Vlaanderen hier niet langer voor verantwoordelijk zijn.

Minister Sven Gatz (Open VLD) heeft laten bestuderen hoeveel een transfer van de gemeenschapsbevoegdheden aan het Brussels Gewest zou kosten. Dat leidt tot een extra tekort van een miljard euro, twintig procent van onze inkomsten.

“Ik heb al een aantal keren in het Brussels parlement tevergeefs gevraagd om het institutionele debat te voeren als voorbereiding op 2024”

“Wat is lobbying? Dat is de vraag. We hebben als parlementslid allemaal contacten met verenigingen en drukkingsgroepen. Waar ligt de grens?”

Cieltje Van Achter (N-VA) over de toekomst van het Brussels Gewest: “Het is belangrijk dat er plaats is voor een stevig stadsgewest, waarbij de gemeenschappen een belangrijke verantwoordelijkheid hebben.”

Onderwijs regionaliseren is één zaak, maar het andere is: justitie splitsen, gezondheidszorg splitsen, de sociale zekerheid splitsen. Kan dat werken in Brussel?

VAN ACHTER: Werkt het UZ VUB, het enige Vlaamse ziekenhuis in Brussel? Ik denk het wel. Het is het enige waar je steeds in het Nederlands terechtkan. Laten we dat zo houden.

Een van de hefbomen om het confederaal door te voeren is een samenwerking met het Vlaams Belang. Hoe kijkt u daar naar?

VAN ACHTER: We hebben nog veel werk op de plank voor de verkiezingen. Laten we daarop concentreren. De kiezer beslist. Ook in Brussel. Die moet uitmaken of de ploeg die hier al jaren aan de macht is – (Smalend) Open VLD zelfs al eeuwen –het goed doet.

De Belgische politiek kent al even het principe van het cordon sanitaire. Valt dat vandaag nog te verdedigen?

VAN ACHTER: Ik ben hier altijd heel duidelijk in geweest. Ik denk niet dat een stem voor het Vlaams Belang veel zoden aan de dijk brengt.

U zegt wel: met hen werken we niet samen?

VAN ACHTER: Mijn partij is daar heel duidelijk in: zolang die partij niet verandert, werken we er niet mee samen.

Wat is uw grootste bezorgdheid voor de toekomst van Brussel?

VAN ACHTER: Simpel: het geld is op. Het is

helemaal op. Iedereen geeft het toe, maar er wordt niets aan gedaan. Tegelijk zijn de investeringen die nodig zijn immens. En intussen blijft Sven Gatz beweren dat we in 2024 een begroting in evenwicht zullen hebben. Dat gelooft niemand.

De Franstaligen zijn er meer en meer van overtuigd dat de N-VA klaar is voor een machtsdeelname in Brussel. Klopt dat?

VAN ACHTER: Wat klopt is dat we deze legislatuur de zaken die fout zijn, willen aanpakken, als het over veiligheid gaat, prostitutiebeleid of drugsbeleid. Maar onze constructieve voorstellen worden afgeketst.

Ik heb het nu over 2024.

VAN ACHTER: Ik doe aan politiek om een programma te realiseren, om het beter te maken voor de Brusselaar. Natuurlijk is dat vanuit de oppositie frustrerend, omdat je minder kan realiseren. Of we dat zullen kunnen doen in 2024 hangt van de uitslag van de verkiezingen af.

Als jullie mee regeren in Brussel zal dat mathematisch bijna zeker met PS of Ecolo zijn, of misschien zelfs met allebei.

VAN ACHTER: L’horreur! (Lacht)

Wil u minister worden in de Brusselse regering als de kans zich voordoet?

VAN ACHTER: (Snel) Ik ben niet geïnteresseerd in de postjes.

Komaan, elk parlementslid droomt ervan.

VAN ACHTER: Daar ben ik nog niet zo zeker van. Het is een harde job waar je veel voor moet opofferen.

« JE N’ESSAIE PAS DE DEVENIR MINISTRE »

FR Cette semaine, la commission spéciale Uber Files entame ses travaux sur l’ordonnance Taxis et les pratiques de lobbying utilisées par Uber. Elle est présidée par la cheffe de file de la N-VA à Bruxelles, Cieltje Van Achter. Cette position lui ouvre-t-elle les portes du pouvoir aux élections régionales de 2024 ? Une première qui préoccupe les partis politiques francophones. La N-VA ne souhaite pas révéler sa stratégie. D’abord les élections, dixit Mme Van Achter, qui en profite tout de même pour rappeler les problèmes bruxellois.

’I’M NOT TRYING TO BECOME A MINISTER’

EN From this week on, the Uber committee of Brussels parliament will look into the problems surrounding the new Taxi Law, as well as scrutinize Uber’s lobbying practices. N-VA party leader Cieltje Van Achter chairs the committee. Will this make her suitable for a possible seat of power in the Brussels Capital Region after 2024? N-VA won’t reveal its strategy. Elections first, says Cieltje Van Achter, who in the meantime is confronted with difficulties: the lack of good governance in Brussels, sky-high unemployment and the Brussels Region’s dramatic financial situation.

In beeld. Saskia Vanderstichele

Adieu KBC-gedrocht

Nog geen 25 jaar geleden bouwde KBC een kantoorcomplex aan de Havenlaan 12. Het ensemble was het tweede van drie uitgebreide kantoorgebouwen die de bank er die jaren neerpootte. De kantoorgebouwen, van de hand van de alomtegenwoordige Jaspers-Eyers, konden de voorbije jaren op best wat kritiek rekenen. De belangrijkste was wellicht dat het stedenbouwkundige miskleunen betrof: een monofunctionele muur tussen het kanaal en de achterliggende volkswijk, een stedelijke woestijn ook tussen het centrum en de nieuwe stadswijk Thurn & Taxis. Vandaag verdwijnt Havenlaan 12 onder de sloophamer. De kantoren ruimen vooral baan voor woningen, die wel verbonden worden met de Maritiemwijk. KH

In de kijker.

Positie Michel Draguet wankelt na getuigenissen van werknemers

De vele getuigenissen over het wanbeleid van Michel Draguet, baas van de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten (KMSKB), missen hun effect niet. Ze worden nu in rekening gebracht voor zijn evaluatie, die met enkele weken wordt uitgesteld.

door Bram Van Renterghem

Het rommelt al een tijdje binnen de KMSKB. Kop van Jut is Michel Draguet, hem worden een autocratische bestuursstijl, pesterijen en wanbeheer verweten. In december 2022 ondertekenden 31 personeelsleden een open klachtenbrief. Preventiedienst Empreva startte een analyse, maar de resultaten worden pas in juni verwacht, terwijl het mandaat van Draguet nu geëvalueerd moet worden, en die evaluatie tot een verlenging kan leiden. Heel wat personeelsleden zijn dan ook bang dat het mandaat verlengd wordt zonder dat met hun grieven rekening wordt gehouden.

Om de druk hoog te houden, verschenen maandag nog getuigenissen op de website van RTBF. Zo zou Draguet geregeld mensen publiekelijk beledigen. “Op een vergadering vroeg hij me of ik achterlijk was. Hij had het helemaal gehad met mij en mijn afdeling, waarmee het

altijd iets was,” getuigt een personeelslid, ook aan onze redactie.

“Er wordt geregeld geïntimideerd,” zegt Marc*, een andere getuige. “Daarbij moeten mensen dingen doen die niet tot hun functie behoren, worden ze bedreigd met ontslag als ze het niet willen doen, krijgen ze ‘s avonds laat nog berichten en krijgen ze heel snel een officiële waarschuwing, die bij enkele personeelsleden al daadwerkelijk tot ontslag leidde.”

Geen formele klacht Draguet verdedigt zich door te wijzen op het personeelstekort, dat tot een hoge werkdruk leidt. Ook relativeert hij de verwijten aan zijn adres. “Die horen bij deze functie,” zegt hij aan RTBF. “Ik heb mij soms kwetsend uitgelaten en daar heb ik spijt van. Ik ben rechtuit en als er iets fout loopt, zeg ik het (…),

maar dat wil niet zeggen dat ik hen mishandel.”

Daarbij komt nog dat de enige twee formele, individuele klachten niet tegen Draguet, maar tegen twee personeelsleden zijn ingediend. Dat er geen klacht loopt tegen Draguet is uit angst voor represailles, zeggen verschillende bronnen. Maar anderen verdedigen net het werk van Draguet en wijzen op de hogere bezoekerscijfers en het gezonde economische beleid van de musea, die gedeeltelijk zelfbedruipend dienen te zijn. Dat hij daarbij een bullebakstijl hanteert, nemen ze voor lief, al moet gezegd dat het vooral de personeelsleden zijn die weinig in contact komen met hem, die er zo over denken.

De klachten zijn trouwens helemaal niet nieuw. Al in 2014 was er een intern rapport waarin het personeel zijn beklag deed over het beleid van Draguet. En in 2011 legde Draguet dat personeel zelfs een zwijgplicht

In het nieuws omdat

De evaluatie van Michel Draguet, baas van de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten (KMSKB), stond deze week ingepland, maar werd uitgesteld. Bij een goeie evaluatie wordt zijn mandaat verlengd.

Over welk dossier gaat het?

Een deel personeel klaagt al langer het ‘wanbeleid’ van Michel Draguet aan. Zij zien een verlenging van zijn mandaat als directeurgeneraal niet zitten.

© SASKIA VANDERSTICHELE

op, nadat medewerkers zich kritisch hadden uitgelaten over Draguets ‘schrikbewind’.

De getuigenissen bereiken nu de media op het moment dat Draguet, na bijna achttien jaar aan het hoofd van de KMSKB, voor een vierde mandaat gaat. Zo’n verlenging volgt vanzelf als die evaluatie ‘uitzonderlijk’ is.

Het gaat daarbij om een zelfevaluatie, aangevuld met een gesprek met Arnaud Vajda, de topman van Belspo, de Programmatorische Federale Overheidsdienst Wetenschapsbeleid, waar de KMSKB onder valt. Personeelsleden vreesden dat Vajda de huidige perikelen niet kon of mocht meenemen in zijn evaluatie. Dat blijkt nu wel het geval.

Het evaluatiegesprek, dat op vrijdag 3 februari gepland stond, wordt er zelfs voor uitgesteld. “Gezien de informatie die in de media werd vrijgegeven, en die overeenkomt met wat een delegatie van personeel en vakbonden me vorige week meedeelde, moet een reeks aanvullende verificaties worden verricht. De onthullingen in de media maken immers deel uit van de elementen die een rol spelen bij de definitieve evaluatie van het huidige mandaat van Michel Draguet.”

Concreet zal Vajda nu onderzoeken of de verwijten gegrond zijn. “Het is aan mij om meningen, geruchten en concrete, objectieve feiten uit elkaar te houden,” zegt hij.

Daarvoor geeft hij zichzelf nog een twintigtal dagen extra.

Dermine beslist

Het evaluatiegesprek dat daarna zal plaatsvinden, leidt tot een advies aan staatssecretaris voor Wetenschapsbeleid

Thomas Dermine (PS), die finaal beslist. Doorgaans is dat louter een bekrachtiging, maar omdat Draguet een PS-etiket draagt, vreest het KMSKB-personeel dat Dermine hem een hand boven het hoofd zal houden, en een eventuele negatieve evaluatie zal overrulen.

De woordvoerder van Dermine wil daar niet op vooruitlopen, maar nuanceert wel het een en ander. “Áls de staatssecretaris van het advies zou afwijken, dan moet hij dat motiveren. Sowieso volgt de staatssecretaris dit dossier van nabij op, evenwel zonder te interfereren. Maar voor ons is het duidelijk: het belang van de medewerkers staat voorop.”

* Marc is een schuilnaam, zijn echte naam is bekend bij de redactie

Kort gesprek. Nelson Louis

‘Een vuist naar het standbeeld van Leopold II’

De Belgisch-Congolese artiest Nelson Louis (28) is door de stad Brussel geselecteerd om een kunstwerk te maken voor het Lumumbaplein. Vanuit Kinshasa, waar hij momenteel werkt, licht hij zijn project De geïsoleerden toe.

Het kunstwerk kadert in de dekolonisatie van de openbare ruimte. Werkt u al langer rond dit thema?

Ik kom uit een gemengd Belgisch-Congolees gezin, mijn vader is Belg, mijn moeder Congolese en actief in de diplomatie. De koloniale geschiedenis en de relatie tussen België en Congo voor, tijdens en na de kolonisatie waren altijd een thema in ons gezin. Daardoor kan ik er in mijn werk niet omheen. Bovendien ken ik de buurt van het Lumumbaplein en de Naamsepoort als mijn broekzak. Ik kom van kinds af in Matonge, het is dé ontmoetingsplek van de Congolese diaspora.

Wordt uw project een eerbetoon aan Patrice Lumumba, de eerste premier van onafhankelijk Congo, die in 1961 werd vermoord?

Niet alleen aan hem, ook aan zijn linker- en rechterhand Joseph Okito en Maurice M’Polo. Zij zijn op hetzelfde moment, in dezelfde omstandigheden en vanwege dezelfde overtuiging vermoord, maar ze zijn een beetje vergeten. Ik wil hen op hetzelfde voetstuk plaatsen als Lumumba. Ik noem het werk De geïsoleerden omdat de lichamen van die drie politici nooit werden teruggevonden, omdat men hen nooit echt heeft kunnen begraven.

Hoe zal u dit eerbetoon vormgeven? Het worden drie metalen vlaggenmasten van ruim zes meter hoog in de kleuren van de Democratische Republiek Congo, blauw, rood en geel. Op die manier worden de identiteit van

het plein en de ingang van Matonge duidelijk gemarkeerd. Elke mast wordt gedecoreerd met maskers en staat voor een van de drie politici. Op de betonnen sokkel onderaan komt de onafhankelijkheidsspeech van Lumumba te staan.

Volgens de opdracht moet het kunstwerk een tegenwicht vormen voor het standbeeld van Leopold II, schuin tegenover aan Troon. Klopt, daarom komt er bovenaan elke mast een vuist in brons gericht op dat standbeeld van Leopold II. Het is een teken van verzet, een manier om te zeggen: we zijn er nog steeds.

Wanneer zal de installatie klaar zijn? Het werk zal in de loop van dit jaar vervaardigd en geïnstalleerd worden. De inhuldiging vindt plaats op 17 januari 2024, exact 63 jaar nadat de drie politici vermoord zijn. HUB

“Het werk is ook een eerbetoon aan twee andere vermoorde politici”

BRUSSELS CONCERT BAND

o.l.v.

IRISH PARTY

GASTARTIESTEN:

NIALL GALLAGHER TARA DANCE DUNJA

FOLKBAND MALAHIDE

Tickets & info: concertband.willemsfondsbrussel.

Tickets: €15 - kinderen tot 14 jaar: €7,50

Presentatie: Héritier Tipo

Nieuws en cultuur uit Brussel in je mailbox?

BRUZZ dag

brengt je van maandag tot zaterdag de actualiteit van de dag (in het Nederlands).

BRUZZ week

serveert je iedere zaterdag de belangrijkste hoofdpunten van de voorbije week (in het Nederlands).

BRUZZ culture

ontvang elke donderdag de BRUZZ-selectie in je mailbox en begin goed voorbereid aan je cultureel weekend (Nederlands, Frans en Engels gemixt).

BRUZZ international

voor en door internationale Brusselaars, met elke week restauranttips, cultuurreportages en portretten (in het Engels).

W:Halll Sint-Pieters-Woluwe Zondag 5 maart 2023, 15u.

Guido De Ranter

“een ontoerend stuk met niet vanzelfsprekende humor”

Een toneelspel van Florian Zeller / Verbrusseling: Claude Lammens / Regie: Marc Bober Spel: Luc De Smet,Annick Devisch, Geert Dehaes,Anouk Van Doosselaer, Luc Christiaens, Chantal Vermeir

vanaf 28 januari 2023 in Zinnema - info & tickets: www.brusseleir.eu

Beeldcolumn. Kim en Wauter gaan om de beurt aan de haal met de actualiteit

Onderwijs. Lerarentekort raakt ook de jongeren zelf

Leerlingen van het tweede jaar van het GO! Atheneum in Etterbeek. “Onze klas heeft het minst les van de hele school.”

‘Leerlingen denken soms dat het aan hen ligt’

Het puzzelwerk van directies en leerkrachten rond het lerarentekort is bekend, de impact ervan op het welbevinden van leerlingen veel minder.

“Soms hebben we studie, terwijl we niet eens lessen hebben om te herhalen.”

Eva Christiaens foto’s Saskia Vanderstichele

Onderwijs. Lerarentekort raakt ook de jongeren zelf

Hou je in stilte bezig of je krijgt werk van mij.” De leerlingen uit het tweede jaar Latijnse-Stem van het GO! Atheneum Etterbeek kennen het riedeltje uit de studiezaal al goed. Ze zitten in stilte op een stoel van elkaar in de refter, allemaal aan dezelfde kant van de tafel. Twee oudere leerlingen maken met een geluidsdichte hoofdtelefoon een gemist examen. “Haal die kauwgom uit je mond of je mag nablijven,” zegt de studiemeester. Buiten lonkt de speelplaats.

“Het zou voor mij veel verschil maken om tijdens die uren vrijer te mogen praten of buiten te kunnen basketten,” zegt Ilia (13) uit klas 2A. “Wij hebben nu meer studie per week dan Latijn, wat ons hoofdvak is. Andere klassen zijn soms jaloers dat we zo weinig les hebben, maar wij zijn net jaloers op hen.”

2A is in het Etterbeekse atheneum de pechklas. “Daarbuiten valt het lerarentekort bij ons nog mee, maar voor deze klas hebben we inderdaad moeilijkheden,” vertelt directrice Sophie Allein. De klas heeft al het hele schooljaar zes vaste uren studie. Wie klassieke godsdienst volgt, mist nog eens twee uur les. Een leerkracht voor dat vak vindt de school maar niet. Ook voor geschiedenis en Nederlands is het puzzelen door afwezigheden. Een deel van de klas miste vorig trimester ook al het vak ondernemen. “En onze leraar voor natuur en

techniek is regelmatig ziek,” zegt de klas. Er klinkt gezucht dat het allemaal tot nog meer studie leidt. “Ik snap niet waarom er geen oplossing gevonden wordt,” zegt Emma. “Onze klas heeft het minst les van de hele school. Als de leerkracht er niet is, zouden ze ons toch bij een andere klas kunnen voegen voor natuur en techniek?” “Of het op tijd laten weten, zodat we langer kunnen slapen,” vindt Ilia.

“Het is een beetje een roddeluurtje,” glimlacht leerkracht Jo Lavreysen bij ons interview. Hij springt momenteel in voor Nederlands in het tweede jaar, naast zijn voltijdse job in een andere school. De klas van twintig praat druk door elkaar, iedereen wil kwijt hoe weinig les ze hebben. “Soms wandel ik ’s ochtends helemaal naar school en is de leerkracht er toch niet. Dan moet ik helemaal terug,” zegt Emilia, die beseft dat ze klinkt als een puber. Ze woont maar op vijf minuten van de school. “Maar het is echt lastig. Mijn moeder wou me zelfs even van school veranderen.”

Kenniskloof

Of een andere school veel zou oplossen, is onzeker. De klas is in Brussel lang niet de enige met veel gaten in het lessenrooster. In januari waren er nog altijd meer dan 350 vacatures in Brusselse scholen, waarvan 160 in het middelbaar, volgens de website van

VDAB. Het gaat om een schatting, want niet alle scholen verspreiden hun vacatures via die weg. De Brusselse scholen hebben na de kerstvakantie nog geen officiële vacaturecijfers doorgespeeld aan de Vlaamse Gemeenschapscommissie wegens ‘te druk’.

“Scholen doen extreem hun best,” benadrukt pedagoog Pedro De Bruyckere (Arteveldehogeschool), hoofd van het kenniscentrum Leerpunt. “Ze zetten gepensioneerde leerkrachten weer voor de klas, voegen klassen samen, voorzien in zelfstudie. Alleen belet dat niet dat een heleboel leerlingen een heleboel lessen mist.” In meer dan vier op de tien middelbare scholen in Vlaanderen en Brussel zouden klassen nu al meerdere uren per dag geen les krijgen, zo weet De Bruyckere uit een eigen bevraging. Bij beroepsscholen is dat al meer dan de helft. Net hun praktijkvakken zijn soms moeilijker op te vangen met zelfstudie of taken op afstand.

“Dit is een sterke, gemotiveerde klas die wel iets zal zoeken om zich bezig te houden, maar ook zij hebben al vier maanden weinig geschiedenis gehad,” zegt leraar Lavreysen over 2A. “Het gaat over de Romeinen, toch een belangrijke periode.” De klas verbetert hem dat ze nog maar aan het neolithicum zitten. “Niet zo boeiend,” vinden ze.

Jo Lavreysen is zelf oud-leraar in het Etterbeekse atheneum. Hij werkt nu voltijds in een school in Laken, maar springt momenteel acht lesuren bij in het tweede jaar. “Ik ken de school en collega’s nog goed, dus ik wou zeker helpen. Alleen heeft de vaste leerkracht Nederlands haar bevallingsverlof net met drie maanden verlengd,” vertelt hij. Nog tot de paasvakantie zal Lavreysen overuren draaien. “Het is een job die ertoe doet en ik heb genoeg ervaring om me niet te laten opjagen. De vraag is alleen hoe je nieuwe mensen gemotiveerd houdt, want het lerarentekort legt nu veel druk op de overblijvers. En dit is volgens mij nog maar het begin.”

Het engagement van leraren als Jo Lavreysen is hoopgevend. Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) zet nu verder in op zij-instromers, studenten en gepensioneerden en geeft zelfs de mogelijkheid om lessen te spreiden over vier in plaats van vijf schooldagen. Toch blijft de impact op de leerlingen voorlopig minder besproken. Hun kennisniveau gaat er wel degelijk op achteruit, bleek deze maand uit de basisscholen: kinderen uit het zesde leerjaar, die de voorbije herfst aan het middelbaar begonnen, hadden voor Nederlands

gemiddeld vijftien weken leerachterstand opgelopen ten opzichte van hun leeftijdsgenootjes drie jaar eerder. De achterstand heeft meerdere verklaringen, maar groeit naarmate meer leerkrachten afwezig zijn in de school.

“Voor het middelbaar onderwijs is dat nog niet onderzocht, maar je kan verwachten dat het lerarentekort daar nog grotere effecten genereert,” zegt onderwijseconoom Kristof De Witte (KU Leuven), die de studie leidde. “Net omdat leerkrachten daar minder vlot wisselen tussen klassen of leerjaren. Het grote verschil is dat we de prestaties in het middelbaar niet exact kunnen meten.” Er zijn geen centrale toetsen zoals na het zesde leerjaar. “De trend is in elk geval moeilijk te keren. Als je bepaalde kennis en vaardigheden van een vorig jaar niet hebt, moet je die inhalen, verlies je tijd en loop je weer achter,” zegt De Witte.

“Ik moet nu vaak de toffe dingen laten vallen,” zegt Jo Lavreysen over zijn lessen Nederlands. “Toneeltjes, een originele spreekbeurt of improvisatie: het valt allemaal

weg om de rest van de leerstof te behandelen.” “Ik was blij om dit jaar natuur en techniek te krijgen, want ik wist niet wat het was,” vertelt Emilia uit de klas, “maar nu heb ik er nog altijd amper les over gehad.”

Met minder effectieve les is het nog maar de vraag hoe gemotiveerd kinderen naar school blijven gaan. “We kijken altijd naar het effect op de leerprestaties, maar een leerling valt niet alleen samen met zijn

punten. Als een leraar een leerling kan begeesteren, vormt die ook die leerling als persoon,” zegt pedagoog Philippe Noens (Odiseehogeschool). Een bekend sociaal fenomeen is het Pygmalion-effect: als een leerkracht hoge verwachtingen heeft van een kind, zal dat kind vaak beter presteren omdat het zich aangemoedigd voelt. Het omgekeerde kan ook. “Je zou dat idee kunnen doortrekken. Als een leerkracht langdurig

“Andere klassen zijn soms jaloers dat we zo weinig les hebben, maar wij zijn net jaloers op hen”

Ilia Leerling Go! Atheneum Etterbeek

Onderwijs. Lerarentekort raakt ook de jongeren zelf

afwezig is, wordt er ook geen feedback meer gegeven. En als leerlingen hun leerkrachten systematisch zien instromen en wegstromen, kan je geen continuïteit beloven. We weten dat zoiets een effect kan hebben op het zelfbeeld van leerlingen. Zeker in een hoofdstedelijke context leeft dat: ‘Die vertrekt weer, ligt dat misschien aan ons?’”

Direct bewijs voor die bezorgdheid is er voorlopig niet. Verveling en motivatie is onlangs niet meer onderzocht, blijkt uit rondvraag bij pedagogen en jeugdonderzoekers. “Tijdens de covidcrisis ging het welzijn van jongeren duidelijk fel naar beneden, maar voor een aanzienlijke groep heeft het zich snel hersteld,” zegt jeugdsocioloog Bram Spruyt (VUB). “Jongeren zijn op dat

vlak behoorlijk veerkrachtig.” Ook persoonlijkheid speelt daarbij een rol. “Vooral extraverte leerlingen hadden het moeilijk tijdens de eerste lockdown en schoolsluiting,” zag onderwijseconoom De Witte in eigen onderzoek. Het is voorlopig moeilijk om dat corona-effect te onderscheiden van het lerarentekort.

Wel vallen de tekorten (opnieuw) groter uit in technische en beroepsscholen én in kwetsbare wijken van Brussel. “Ik maak mij meer zorgen om de lange blokken zonder les in het praktijkonderwijs dan in het aso,” zegt Spruyt. “Die kan je moeilijker vervangen door een taak.” Het lerarentekort verhoogt in het algemeen de kans op ongelijkheid, zegt hij. “De rol van ouders groeit. Veel ouders

gaan zelf aan de slag met oefeningen of bijles om de studie-uren te compenseren. Het zijn dan vooral ouders die de leerstof zelf kennen en weten hoe belangrijk die is.”

Zo vormden ook de ouders van 2A al een groepje om oplossingen te vragen. Een moeder berekende dat de klas gemiddeld een derde van de lessen miste sinds september. “Op dinsdag hebben we één uur wiskunde, twee uur studie en weer één uur wiskunde. Het gaat nu nog, maar soms weten we in de studie echt niet meer wat te doen,” zegt leerling Ombeline. “We hebben aan het begin van het nieuwe trimester nog geen les om te studeren. We zijn verplicht om te doen alsof,” zegt Mona. Wat ze dan wel doen in de studiezaal? Galgje, slapen, tekenen, onlinespelletjes ... “Ik verstop mijn telefoon in mijn leesboek,” geeft iemand toe.

Eigen leefwereld

Niet dat elke pedagoog afkerig is van zelfstandig werk of studie. “We onderzoeken nu of je leerlingen via onlinelespakketten kan differentiëren en bijsturen, deels om het lerarentekort op te vangen,” zegt Kristof De Witte. “In het verleden hebben we al positieve effecten gezien van zulke onlinelessen. Het werkt meer engagerend en effectief dan alleen naar een filmpje kijken van een leraar op afstand.”

“Ik moet de toffe dingen laten vallen. Toneeltjes, een originele spreekbeurt of improvisatie: ze vallen weg om de rest van de leerstof te behandelen

Jo Lavreysen Leerkracht Nederlands

Het is wat ze noemen van de nood een deugd maken. Onderzoekers blijven het erover eens dat de rol van een echte leerkracht enorm is. “Een bekwame leerling zal zelfstandig kunnen werken en misschien zelfs genieten van de vrijheid die erbij komt kijken, maar zonder leerkracht is er weinig structuur en houvast om dat ook vol te houden,” zegt ontwikkelingspsycholoog Maarten Vansteenkiste (UGent), gespecialiseerd in motivatie. “Een leraar kan net inspireren en motiveren door anekdotes te vertellen en in dialoog te gaan met de klas. Zeker in het derde en vierde jaar van het middelbaar onderwijs is dat erg belangrijk, wanneer de motivatie zakt en kinderen kritischer worden over de leerstof. Dan is er iemand nodig om de lessen aan je eigen leefwereld te koppelen.”

Het voorstel om de lessen over vier in plaats van vijf dagen te spreiden, doet sociologen op dezelfde spijker kloppen. “Hou je kinderen vaker thuis, kijk dan ook welke ouders zich kunnen vrijmaken en welke niet. Meer tijd op school spenderen is vooral voor kwetsbare leerlingen altijd beter,” zegt Bram Spruyt.

Psycholoog Vansteenkiste blijft meer optimistisch: zo’n vrije studiedag valt wel degelijk te omkaderen. “Bijvoorbeeld alleen vanaf het derde middelbaar en alleen op woensdagen. Leerlingen moeten wel goed

weten wat er van hen wordt verwacht,” zegt hij. “Ik verwacht niet meteen verveling, zolang er alternatieve taken zijn. Er kan wel frustratie groeien als kinderen niet goed worden opgevolgd en bijgestuurd.” Of wanneer er weinig nieuwe uitdaging is, denkt hij. “Het is misschien deels naïef, maar zoiets kan je met de klas bespreken. Als je dan echt geen leraar Frans of chemie vindt, kan je hen dan geen uur Spaans geven? Of een projectopdracht rond film? Kinderen blijven gemotiveerd zolang ze

LA PÉNURIE D’ENSEIGNANTS AUGMENTE LES INÉGALITÉS

FR En janvier, il y avait encore plus de 350 postes vacants dans les écoles bruxelloises, dont 160 dans le secondaire, selon le site web du VDAB. Et encore, toutes les écoles ne publient pas leurs offres sur ce site. Les élèves semblent désormais rompus à l’étude forcée par manque de profs. « Parfois, on n’a même pas de cours à étudier », dit un élève. « Je me fais plus de souci par rapport à l’absence prolongée de cours dans l’enseignement pratique que dans le général », dit le sociologue de la jeunesse Bram Spruyt (VUB).

nieuwe dingen leren die ze interessant vinden. Anders kan er een soort vrijblijvendheid ontstaan. Wie het niet gewend is om uitgedaagd te worden, zal die prijs bij het afstuderen betalen.”

In 2A zou journalistiek al niet misstaan als projectvak. De klas brainstormt alvast over mogelijke titels. Hun voorstel: ‘2A: al een heel jaar geen les’. “Of nee,” klinkt het: ‘Op bezoek bij 2A: “Wij hebben nooit les.”’ En plots is het lesuur Nederlands alweer om. Tijd voor studie.

TEACHER SHORTAGES INCREASES RISK OF INEQUALITY

EN In January, there were more than 350 vacancies in Brussels schools (including 160 in secondary schools), as the VDAB estimated. Increasingly, pupils improve in “studying on their own”. «Sometimes we don’t even have stuff to study,» one pupil says. The question is how to motivate children to keep coming to school. «The shortage in lessons in practical education worries me more than in the academic stream» says youth sociologist Bram Spruyt. «It’s harder to replace practical lessons with a task.» He says the teacher shortage generally increases the chances of inequality.

Een delicate evenwichtsoefening

Het Franstalige onderonsje met de Brusselse partijvoorzitters over de staatshervorming heeft meer in gang gezet dan wat initiatiefnemer Ahmed Laaouej (PS) wellicht voor ogen had. Plots staan de staatshervorming en het confederalisme weer helemaal in het middelpunt van de belangstelling.

Het confederalisme was, na de coronapandemie, flink naar de achtergrond geduwd. De federale overheid nam het voortouw in de strijd tegen het virus en voor het eerst in de geschiedenis van België gingen er bij verschillende partijen opnieuw stemmen op om bevoegdheden weer naar het federale niveau te brengen. Zo snel als die stemmen er kwamen, zo snel zijn ze weer weg. Met reden. De federale regering sleept zich amechtig naar de eindmeet van 2024, de hervormingen op het vlak van pensioenen, fiscaliteit en werkgelegenheid blijven uit en België stevent af op schrikbarende overheidsfinanciën.

Voor N-VA-voorzitter De Wever een geknipt moment om het confederalisme weer op de agenda te zetten. In De Tijd gaat hij er als een stormram doorheen, waarbij hij het einde van België als iets onvermijdelijks ziet. En passant laat hij verstaan dat er andere wegen zijn dan de grondwettelijke om dat doel te bereiken, namelijk extralegale. Nieuw is dat niet. In 2021 zei hij al dat België een Loppem-moment nodig heeft, “een nieuwe coup”. “Ook toen werd de grondwet gepasseerd om een fundamentele hervorming door te voeren,” zei De Wever.

Professor Patricia Popelier, expert in federalisme, merkt op dat het Loppem-moment, toen het meervoudig stemrecht werd afgeschaft, niet zo eenvoudig te vergelijken is met het confederalis-

me van De Wever, omdat er toen een politieke consensus over was dat de grondwet hiervoor gepasseerd kon worden. Die consensus is er vandaag niet. “Ik ben zeer benieuwd,” zegt ze, “hoe De Wever dat wil doen.”

Zeker is dat het de Franstaligen bloednerveus maakt. Ook zij zien de peilingen, met een meerderheid in het Vlaams Parlement voor Vlaams Belang en N-VA, en een wegkwijnende Vivaldimeerderheid. Ze kunnen ook niet ontkennen dat het met de schulden van het Brussels Gewest, de Franse Gemeenschapsregering en het Waals Gewest de spuigaten uitloopt. En dan komt het monster van de blokkering van de Brusselse instellingen weer om de hoek loeren. Vlaams Belang, toen nog Vlaams Blok, riskeerde in 2004 een meerderheid te halen in de VGC en daarmee de Brusselse regeringsvorming onmogelijk te maken. Daar is een antiblokkeringssyteem voor uitgedacht, maar de Franstaligen zien een doemscenario opduiken waarbij N-VA onmisbaar is aan Vlaamse kant in de Brusselse regering. Minister-president Rudi Vervoort zei in La Libre dat hij zich niet tegen een deelname van de N-VA aan de Brusselse regering zal verzetten Iedereen weet dat zo’n regeringsvorming geen walk in the park zal zijn, zeker niet als de N-VA, geruggensteund door een meerderheid van Vlaams-nationalisten in

het Vlaams Parlement, de vorming van de Brusselse regering als hefboom zal proberen te gebruiken om federaal het confederalisme af te dwingen.

De Brusselse N-VA laat begrijpelijkerwijs niet in haar kaarten kijken. Ze is ten eerste niet zeker dat ze de eerste Nederlandstalige partij zal worden in Brussel en onmisbaar zal zijn bij de regeringsvorming. Ook riskeert ze in een ongemakkelijke spagaat terecht te komen omdat ze het vertrouwen van de Franstaligen moet proberen te winnen in Brussel, terwijl de voorzitter briest dat het confederalisme onvermijdelijk is. Het is harde taal die in de hoofdstad weinig harten kan verwarmen.

De N-VA heeft er in Brussel voor gekozen om de Brusselse regering aan te vallen op goed bestuur, op wat er misloopt, van de onveiligheid, het netheids- tot het prostitutiebeleid en natuurlijk de dramatische financiële toestand. Ze raakt daarmee de regering waar het pijn doet. Maar het blijft een delicate evenwichtsoefening, want het confederale verhaal is in Brussel veel moeilijker te verkopen. BRUZZ liet ooit specialisten aan het woord over wat de splitsing van de sociale zekerheid, de gezondheidszorg en justitie in de hoofdstad teweeg zou brengen, of de ‘gemeenschapskeuze’. Hoe logisch dat in Vlaanderen uit te leggen valt, in Brussel is er geen beginnen aan. “Het is als aan de kalkoen zeggen dat hij met kerst wordt opgediend,” zei een Brussels CD&V-politicus hier ooit over. Er zit niets anders op, in die zin heeft de Brusselse N-VA gelijk, om de verkiezingsresultaten af te wachten. Veel zal afhangen van de thema’s die voor de verkiezingen top of mind zullen zijn, maar dat 2024 een kantelpunt kan worden in de Belgische politiek staat nu al buiten kijf.

“De confederale splitsing in Brussel uitleggen is als aan de kalkoen zeggen dat hij met Kerstmis zal worden opgediend”

Steven Van Garsse

Elke week neemt een BRUZZ-redacteur het nieuws op de korrel

Minister-president Rudi Vervoort (PS) zei dat hij zich niet tegen een deelname van de N-VA aan de Brusselse regering zal verzetten.

Big City.

Wie was Pogge?

Brussel heeft zijn

Manneken Pis, maar ook Schaarbeek heeft een mascotte: Pogge. Wat maakt hem zo legendarisch?

Max Wyckaert en Luana Difficile zoeken elke week een antwoord op een lezersvraag, deze week van Birte uit Schaarbeek . Volg ook de Instagram pagina voor het Big City-verhaal op donderdag.

Ook een vraag?

Stel je vraag en stem op BRUZZ.be

Bekijk en lees antwoorden op BRUZZ.be/bigcity

Beestig Brussel.

Pogge heeft echt geleefd en werd in 1821 geboren in Ternat als Pierre De Cruyer. Rond zijn dertigste ruilde hij zijn geboortedorp in voor Schaarbeek, waar hij ging wonen aan een verbreding van de Haachtsesteenweg die nu zijn naam draagt: Poggeplein. Die buurt tussen het huidige Colignonplein en de Louis Bertrandlaan was het kloppende hart van Schaarbeek, dat toen nog een klein en landelijk dorp was. Over het leven van Pogge doen verschillende verhalen de ronde. In het ene is hij een held van de Belgische revolutie, in het andere een cabaretier. Maar Pogge was vooral een menslievende tooghanger die na zijn uren als dagloner te vinden was in de Schaarbeekse staminees. Daar kreeg hij

De ijsvogel heeft de pest aan vriesweer

De ijsvogel, die kent u wellicht van staptochten in de Ardennen of van natuurdocumentaires. Maar de soort voelt zich ook goed in Brussel.

Een reflecterend blauw vederkleed, een oranje buik en een snavel als een bajonet: bestaat er een mooiere vogel in Brussel dan de ijsvogel? “Het klopt dat de

kleuren ontypisch fel zijn voor onze streken, je verwacht hem meer in de Afrikaanse jungle,” beaamt bioloog Olivier Beck van Leefmilieu Brussel. “Maar voor

vermoedelijk zijn bijnaam: Pogge, een verkleinwoord voor ‘poechenelle’, kleine marionet, verwijzend naar zijn kleine gestalte. Hij was er zo’n graag geziene gast dat mensen hem vaak om zijn mening vroegen in geschillen. Zo trad hij steeds meer op als bemiddelaar in ruzies. Voor de goede vrede en omdat hij geloofde in het gelijk van eenieder, beslechtte hij die steevast met de woorden ‘alles es just’ of ‘just es just’, vergezeld van een strakke uithaal van de vlakke hand. Als een rechter die nooit kant koos en liever samen het glas hief. Pogge was dus een ingeweken Schaarbekenaar die uitgroeide tot een populaire volksjongen. En toch is hij tot op vandaag de mascotte van Schaarbeek en leeft de legende van Pogge ook lang na zijn dood in 1890 voort.

Dat hebben we te danken aan de Vrienden van Pogge, die zich in 1875 verenigden en regelmatig samenkwamen in Aux Trois Rois, hun stamcafé op de Haachtsesteenweg. Na Pogges overlijden, smeedden ze daar het plan voor

een kermis te zijner ere: de Pogge Kermis. Elk jaar in september droegen de vrienden er een beeld van Pogge rond.

Ook de handelaars die zich rond het fin de siècle aan het pas aangelegde Colignonplein vestigden, was de populariteit van Pogge niet ontgaan. Om reclame te maken voor hun winkels en hun buurt te promoten, organiseerden zij elk jaar een carnavaleske optocht waarin ze Pogge, die ze een sympathieke figuur vonden,

mijn smaak is hij bijna té flashy.” De tropisch aandoende vogel doet het in elk geval goed in Brussel, blijkt uit de geregelde meldingen op waarnemingen.be. Vooral in de nabijheid van schoon, open en licht stromend water tekent de visvanger present. De vijvers van Neerpede en de Vogelzangbeek in Anderlecht, het Koning Boudewijnpark in Jette of het Moeraske in Evere, het zijn maar een paar van de plekken waar de soort graag verblijft. De ijsvogel is best kieskeurig. Boven zijn viswater wenst hij

Dat er ijsvogels in Brussel zijn, bewijst dat de waterkwaliteit op die plekken prima is.

© SHUTTERSTOCK

‘Den Spauwer’ is een van de oudste fonteinen van het stadscentrum.

Bourgondië en keizer Maximiliaan van Oostenrijk. Voor die gelegenheid werd de Fontein van de Drie Godinnen aangesloten op een vat. Zo spoot er eenmalig geen water, maar wel wijn uit hun boezem.

opvoerden als mascotte en symbool van het landelijke Schaarbeek van weleer.

De carnavalsoptochten vonden plaats tot in 1978 en trokken in 1998, na twintig jaar pauze, weer door de straten van Schaarbeek.

Dat ‘Scharnaval’ bestaat nog, maar Pogge is er niet meer te zien. Ook geen Pogge meer op de Pogge Kermis, waarvan de laatste editie plaatsvond in 1990.

Wie vandaag nog een glimp wil opvangen van de kleine volksheld

Een van de feestvierders was een matroos die net iets te lang onder de stralen wijn hing. Hij dronk zich zo lazarus dat hij al strompelend neerviel op de hoek van de Steenstraat en de Kolenmarkt. Uit schaamte en als boetedoening zouden zijn ouders een

in blauwe kiel en met zijn kenmerkende luciferdoosje, zakt beter af naar het jaarlijkse ‘Alles es Just’-weekend in de Citizen Corner, een voormalig postsorteercentrum in Schaarbeek. Tijdens dat familiefestival wordt het gipsen beeld van Pogge nog eens bovengehaald en vinden buurtbewoners elkaar rond een glas in een pop-upversie van café Aux Trois Rois. MW

Met dank aan Philippe Debroe

nieuw standbeeld betaald hebben, met de heel toepasselijke naam ‘Den Spauwer’. De drie vrouwen kunnen de legende niet meer horen, want die fontein is sinds het begin van de negentiende eeuw vervangen. Onder de straal van ‘Den Spauwer’ kan je wel nog steeds gaan staan. In tegenstelling tot zijn kleine, plassende vriend iets verderop staat er rond hem geen horde toeristen. Aan de straffe legende, zal het alvast niet liggen. LD

Hiphop 100

BELGISCHE HIPHOP

Je kon de afgelopen weken op je favoriete Belgische artiesten stemmen. Het resultaat hoor je bij Gailor en Gunnar in de HIPHOP 100!

Stem nu jouw favoriete Belgische hiphoptracks naar de eeuwigheid.

Ga naar BRUZZ.be/hiphop100

BRUZZ Radio, vrijdag 3 februari 10-18u

Live hiphop

Portret

Tijdens onze Week van de Belgische Hiphop verrassen Coely, Bryan MG, YellowStraps, Drea Dury en Jazz Brak je met nieuwe muziek!

Deze week op BRUZZ

Vanaf 30 januari op BRUZZ radio (FM 98.8)

overgroeiende takken, zodat hij uit die positie naar beneden kan duiken op zijn prooi. De kleine visjes die hij vangt, worden vervolgens vakkundig doodgemept tegen diezelfde boom. En voor zijn nest verlangt hij een zandige oeverwand, waarin hij een tunnelnest van een meter diep graaft.

tie. “We zullen er alles aan doen om het exemplaar te vangen,” legt Beck uit. “Als er nog maar één dier van een invasieve soort is, heeft dat nog zin.”

Wasberen mogen er dan schattig uitzien, je hebt ze beter niet in de stad. Ze kunnen ziektes verspreiden en zijn ook een bedreiging voor een aantal grondbroeders en watersoorten.

Na overleg met de gemeente, de eigenaar van het grondstuk en de vogelbescherming, werd dan ook besloten om de Limburgse specialist Frederik Thoelen in te scha-

De steeds warmere winters zijn goed nieuws voor de vogel, want in tegenstelling tot wat zijn naam doet vermoeden, heeft de ijsvogel een bloedhekel aan ijs. Bij een zware winterprik vriest het vis-

kelen, die eerstdaags een kooi zal opstellen. Is de vangpoging succesvol, dan wordt het dier op wasbeervriendelijke wijze getransporteerd naar Limburg en krijgt het later een nieuwe woonst in een dierentuin.

Of de wasbeer in de val trapt, is maar de vraag: de soort staat bekend om zijn intelligentie: filmpjes zat op het internet van wasberen die een val leegroven. KH

water immer toe, waardoor de visser zonder voedsel valt. De populatie kan dan plots krimpen. Dat er überhaupt ijsvogels zitten in Brussel is een goed teken: het bewijst dat de waterkwaliteit op een aantal plekken prima is. “Zijn aanwezigheid is een zogenaamde bio-indicator,” vertelt Beck niet zonder trots. “Als je een ijsvogel aan je vijver hebt, ben je goed bezig.” KH

BRUZZKet zoekt kinderjury

Bright Brussels

Het lichtfestival Bright Brussels vindt plaats van 16 tot 19 februari, met artistieke en speelse installaties

BRUZZKet is op zoek naar een fantastische kinderjury voor het jaarlijkse Anima festival. Doe mee en krijg een set draadloze oortjes cadeau!

Lees de hele reeks op BRUZZ.be/beestigbrussel

Lees de hele reeks op BRUZZ.be/beestigbrussel

Haast je naar BRUZZket.be/anima

Meer info op BRUZZKet.be

De Vrienden van Pogge paraderen met hun kameraad tijdens de Pogge Kermis op 8 september 1946.

Met haar collectief Pleindejeu experimenteert Yaqine Hamzaoui met fotografie en andere kunstvormen.

tv

Media. De Brusselse sidekicks van Jan Jaap van der Wal

‘We zouden een late night over Brussel moeten maken’

Jan Jaap op Zondag is de nieuwe komische latenightshow die sinds 15 januari te zien is op Play4. Door de inbreng van twee Brusselse sidekicks in het programma is het op zondag voortaan ook een beetje de Eva en Dena Show.

door Michaël Bellon foto’s Saskia Vanderstichele

Na Brussel maakt ook de rest van Vlaanderen de komende weken en maanden nader kennis met Dena Vahdani en Eva Kamanda, pas benoemd tot sidekicks in de ambitieuze latenightshow van stand-upcomedian en televisiemaker Jan Jaap van der Wal. Toch zijn de comédienne en de actrice nog altijd heel gewoon en bescheiden. En hoewel ze nu bijna dagelijks naar Antwerpen moeten om grappen te schrijven en filmpjes te maken, blijven de twee nog altijd overtuigde ambassadeurs van de ‘gestructureerde chaos’ van onze hoofdstad, waar ze desgewenst “in hun pyjama zouden kunnen rondlopen zonder dat het iemand kan schelen”. De twee lachende praatvaren zijn ook meteen heel goede vriendinnen geworden.

Kenden jullie elkaar misschien al van voor de voorbereidingen voor dit programma?

EVA KAMANDA: Nee, maar de klik tussen ons was er al heel snel. We hebben elkaar voor het eerst gezien toen we iets gingen drinken

met Jan Jaap en redacteur Janne Smeets in een te hippe koffiebar in Antwerpen.

DENA VAHDANI: Ik kreeg toen een slechte koffie waar we te lang op hebben moeten wachten (Lacht). Toen ik Eva zag, had ik maar een split second nodig om te zien dat ik haar graag had. Het is echt een geval van sorority. We zijn gevoelig voor dezelfde topics. En willen dat alles wat we maken en zeggen rekening houdt met …

KAMANDA: … bepaalde zaken die aandacht verdienen, zoals feminisme en antiracisme. Wat ik ook heel fijn vind, is dat we allebei kwetsbaar durven te zijn en dat durven uit te spreken. Ook dat we een achtergrond hebben die niet-Belgisch is, zorgt diep van binnen voor een connectie. Ik kan bij Dena mezelf zijn. Er is geen concurrentiestrijd. We vullen elkaars zinnen aan en zitten inhoudelijk op dezelfde golflengte, ook los van het werk.

VAHDANI: Ook de Brusselse achtergrond die we delen, speelt daarbij een belangrijke rol. Ik voel dat ze mijn leefwereld kent en denkt zoals ik. Opgroeien in dezelfde stad geeft een klik. Dat voel ik ook als ik in Brussel optreed:

dat publiek begrijpt mij. We hebben dezelfde referenties. Ook de tweetaligheid bindt ons: de helft van een conversatie met Eva verloopt soms in het Frans.

KAMANDA: Dat leidt tot grappige toestanden op de redactie. De Vlamingen waren plots ongerust dat we over hen aan het roddelen waren. We hadden niet eens door wat ze bedoelden, omdat we zelf niet in de gaten hadden dat we Frans aan het praten waren.

VAHDANI: Hey, t’inquiète ! Respire! (Lacht)

Jan Jaap op Zondag moet wel een groot Vlaams publiek aanspreken. Kan je dan iets met die Brusselse achtergrond?

KAMANDA: Waarom zou dat niet kunnen? Ik heb lang achter de schermen gewerkt bij de televisie, en Brussel wordt daar altijd gezien als een soort no man’s land. Als een aparte entiteit waar je vooral niet moet komen of niets over moet brengen. Terwijl ik als Brussels kind wel naar Vlaamse televisie keek. Waarom gaat het maar in één richting? Hier zijn zoveel interessante mensen en onderwerpen te vinden! ▼

• Eva Kamanda

• Geboren in 1991

• Schreef samen met Kristof Bohez het boek Een verzwegen leven. Onze Congolese geschiedenis in België

• Speelde als actrice in tal van kortfilms en series, is momenteel te zien in de telenovelle Lisa en binnenkort in de webreeks Liefdestips aan mezelf

• Woont in Jette

BIO

• Dena Vahdani

• Geboren in Elsene, woont er nog altijd

• Begon eind 2016 met standupcomedy

• Won verschillende prijzen op humorfestivals

• Brengt haar avondvullende show Warrior Princess zowel in het Nederlands als in het Frans

Media. De Brusselse sidekicks van Jan Jaap van der Wal

VAHDANI: Ik had het er nog over met mijn vriendin dat er weinig Nederlandstalige Brusselse vertegenwoordiging is op tv. Van mij zeggen ze dat ik zowel in Vlaanderen als in ‘Wallonië’ optreed, terwijl ik mijn show vooral in Brussel speel. Hallo!? Waar blijft Brussel? Maar Bruxelles arrive

KAMANDA: We zouden een late night over Brussel moeten maken met ons als host!

VAHDANI: Bij deze wat promo voor de Eva en Dena Show in 2024! (Lacht)

Euh, Jan Jaap heeft met zijn programma plannen op de lánge termijn. En jullie zijn alvast wél exponenten van het genderevenwicht dat dit programma kenmerkt, want ook de regisseur en een aantal redacteurs en schrijvers zijn vrouwen.

VAHDANI: Een goede zaak, maar we leven ook in 2023, dus it’s about damn time. Het is leuk dat onze affiche op Play Zuid naast die van Gert Verhulst hangt. Het begint dus evenwichtiger te worden.

KAMANDA: In de tv-wereld is zo’n evenwicht tussen mannen en vrouwen nog altijd zeer weinig het geval. Net zoals andere instanties in de maatschappij zijn productiehuizen vaak witte mannenbastions. Er zijn nog drempels te overwinnen, maar over dit programma is wel goed nagedacht. Het is het meest diverse team waar ik al heb ingezeten.

Wat voor concrete gevolgen hebben die onevenwichten?

VAHDANI: Dat wat je op televisie ziet de realiteit vaak niet kan weerspiegelen. Als je als tv-maker functioneert in een groep van mensen die allemaal op jou lijken, verhindert je dat ook om breder te denken.

KAMANDA: Wat al vaker is aangehaald: een vrouw merkt soms dat er niet echt naar haar wordt geluisterd wanneer ze in een brainstorm een idee lanceert, een mening geeft of iets probeert door te drukken. Terwijl een man die een kwartier later hetzelfde zegt wel

enthousiast onthaald wordt. Ook al zijn de tijden aan het veranderen, het zit nog altijd in ons systeem dat een (witte) man wat sneller gelijk krijgt dan een vrouw (van kleur).

Merken jullie bij mensen uit jullie omgeving dat ze niet naar de Vlaamse televisie kijken omdat ze er weinig bij voelen?

KAMANDA: Natuurlijk. Ik ken bijvoorbeeld veel mensen van kleur die niet naar de Vlaamse televisie kijken. Ikzelf kijk ook minder dan sommige van mijn witte vrienden. Als je jezelf niet kan herkennen in iemand op het scherm, als je verhalen niet worden verteld, of als er geen rekening mee wordt gehouden, then why bother? Ik hoorde onlangs van een make-upartieste van een reeks waarin ik speel, dat een andere, wat jongere actrice van kleur blij was toen ze had ontdekt dat ik ook meespeelde. Het is tof dat iemand die op jou lijkt meedoet.

Welke programma’s en hosts zijn voor jullie voorbeelden voor wat jullie willen doen? De Ideale Wereld?

KAMANDA: Ik heb de voorbije jaren heel veel clips en sketches uit De Ideale Wereld bekeken via de socials, maar ik was niet de trouwste lineaire kijker. Sorry Jan Jaap!

VAHDANI: Ik vond het wel een van de beste programma’s op de Vlaamse tv op het vlak van comedy. Zelf ben ik geobsedeerd door Saturday Night Live, al is dat geen echte latenightshow. Arjen Lubach heeft een aantal items gemaakt over Iran die ik heel goed vond, maar ook old school hosts als Conan O’Brien, of zelfs de shows van Jimmy Fallon of Jimmy Kimmel, die wat minder emotioneel geladen zijn, zijn shows die me zin hebben gegeven om stand-upcomedian te worden.

KAMANDA: Een programma als Saturday Night Live is natuurlijk een droom om aan mee te doen, ook als acteur. Er is ook The Daily Show, al is het jammer dat Trevor Noah weg is, of Le Late met Alain Chabat.

Soms zien en zeggen de hosts de zaken scherper en helderder dan eender welke politicus, journalist of commentator.

KAMANDA: Ja, ze zitten daarvoor in een goede positie door hun vrijheid en onafhankelijkheid. Ze moeten wel goed weten waarover ze het hebben, en dat is bij Jan Jaap het geval.

VAHDANI: Ik vind grappen schrijven over het nieuws best moeilijk, maar daarom is het net leuk om te doen. Ik kijk uit naar het moment waarop het mij makkelijker zal afgaan.

Hoe zien jullie Jan Jaap op Zondag evolueren? Je moet een evenwicht vinden tussen gesprekken, filmpjes, grappen, statements …

KAMANDA: Elke week beginnen we met een wit blad. We willen niet in een stramien vervallen waarbij iedereen altijd weer hetzelfde doet. En niet ieder van ons moet elke keer weer een statement maken, want dan wordt het te zwaar.

VAHDANI: In de eerste aflevering heb ik van het platform gebruikgemaakt om een item te schrijven over Iran. Het zal niet altijd zo emotioneel geladen zal zijn, maar het is leuk om los van de jokes iets over te brengen.

Over de Iraanse keuken of gewoonten grappen maken, is nog iets anders dan over de gruwel van het regime. Hoe vermijd je de indruk dat je alles aan het relativeren bent?

VAHDANI: De motor van een stand-upcomedian is grappen kunnen maken over wat pijn

“Ik heb lang achter de schermen gewerkt bij de televisie, en Brussel wordt daar altijd gezien als een soort no man’s land”

Eva Kamanda Actrice

doet, om negatieve energie in positieve te kunnen omzetten. Je ziet dat mensen in oorlogssituaties ook nood hebben aan humor. Als comedian heb je een rol om die grappige content te leveren aan wie het nodig heeft.

KAMANDA: Ook in haar eigen shows kan Dena goed switchen tussen superfunny én serieus zijn over ernstige zaken. Ze doet dat subliem.

Wanneer er sprake is van maatschappijkritiek of politieke commentaar, moet je er vertrouwen in hebben dat je collega’s dat aanpakken op een manier die ook voor jou aanvaardbaar is.

VAHDANI: Dat groepsgevoel is er hoor. Ik denk dat het publiek dat in de loop der weken wel zal voelen. En whatever dat Jan Jaap in zijn monoloog wil zeggen, is natuurlijk vooral zijn zaak. Als hij daarin wil pleiten voor de afschaffing van het Eurovisiesongfestival, dan zal ik hem dat sterk afraden, maar het blijft zijn keuze (Lacht).

KAMANDA: Stel dat hij echt iets zou zeggen waar ik fundamenteel niet mee akkoord ga, dan zal ik dat wel gewoon zeggen.

Jullie redactie is vlak bij die van De tafel van vier, waar in de eerste aflevering herhaaldelijk het n-woord viel.

KAMANDA: Dat zal bij ons nooit het geval zijn.

Dena Vahdani en Eva Kamanda: “We vullen elkaars zinnen aan en zitten inhoudelijk op dezelfde golflengte, ook los van het werk.”

Hoe is Jan Jaap bij jullie terechtgekomen?

KAMANDA: Ik kreeg plots een telefoon van een Nederlands nummer. Ik dacht dat het publiciteit zou zijn.

VAHDANI: Pakketje van PostNL.

KAMANDA: Het bleek Jan Jaap die zei dat mensen uit zijn omgeving hadden gezegd dat hij eens met mij moest praten. Ik viel uit de lucht, want ik was heel gefocust bezig met mijn boek Een verzwegen leven, een titanenwerk, en was daardoor al eventjes uit het tv-circuit. Ik heb niet meteen ja gezegd, ik twijfelde wat omdat dat ik geen comedy-achtergrond heb, zoals onze fantastische Dena. Maar Jan Jaap deed moeite. Het kwam erop neer dat ik vooral mezelf mocht zijn. Ik heb vertrouwen in zijn oordeel.

Voor zo’n groots aangekondigd Woestijnvisprogramma met een blits decor detecteer ik bij jullie wel weinig stress.

KAMANDA: Nee, ik voel me heel relaxed. Misschien ook omdat het niet Eva Kamanda op Zondag heet. Alleen vlak na de eerste opname sprongen mijn zenuwen ineens aan, wat waarschijnlijk meer met ontlading te maken had dan met echte stress.

VAHDANI: Eigenlijk vind ik live stand-upcomedy, bijvoorbeeld voor een publiek van tweeduizend Fransen, onder wie een paar supersterren, zo stresserend dat ik alles wat geen stand-up is minder stresserend vind.

VAHDANI: Ik had niet verwacht dat ik dit in Vlaanderen zou gaan doen, maar ik doe al van in het begin van mijn carrière dingen die ik niet had verwacht. Jan Jaap en Janne hadden over mij gehoord via De Slimste Mens en kwamen daarna kijken naar een optreden in Antwerpen. Een paar maanden later zat ik als gast in De Ideale Wereld, waar hij mij introduceerde als zijn collega stand-upcomedian in plaats van als een ‘brave nieuwkomer in het vak’. We voelden allebei dat het goed ging. Ik heb toen tegen mijn vriendin gezegd dat ik voelde dat ik nog met hem zou samenwerken. Little did I know dat die aflevering van De Ideale Wereld achteraf gezien een soort casting was. Als stand-upcomedian is het cool om voor een latenightshow te werken, dus ik ben heel blij.

Jan Jaap op Zondag is wekelijks te zien op zondag om 21.55 uur op Play4 en daarna online op www.goplay.be

« ON DEVRAIT FAIRE UN LATENIGHT SHOW SUR BRUXELLES ! »

FR Après Bruxelles, la Flandre découvre les deux acolytes Dena Vahdani et Eva Kamanda dans l’ambitieux late show du comédien de stand-up et producteur de TV Jan Jaap van der Wal sur Play4. « On est toutes les deux sensibles aux sujets qui touchent au féminisme ou à l’antiracisme », disent-elles en chœur. Et à propos de Bruxelles : « À la télévision flamande, Bruxelles est dépeinte comme une zone de nondroit qu’il faut à tout prix éviter et dont il ne vaut mieux pas parler. Alors que moi, enfant, je regardais la télé flamande. »

‘WE SHOULD MAKE A LATE NIGHT SHOW ABOUT BRUSSELS!’

EN Brussels already knew them. Now the rest of Flanders will find out about stand-up comedienne Dena Vahdani and actress Eva Kamanda, the sidekicks in Jan Jaap van der Wal’s ambitious Late Night Show on Play4. “We are tuned in on the same topics. We want our work to involve issues that deserve attention, such as feminism and anti-racism,” they say in chorus. “Flemish television always shows Brussels as a sort of no man’s land where, above all, you shouldn’t come or talk about. But as a child in Brussels, I did watch Flemish television. We should make a Late Night show about Brussels!”

De slaapkamer. Zeger

Zeger is elf, woont in SintJoost en is een kartfan. Op zijn kamer staat een racesimulator, maar hij doet ook aan atletiek.

‘Ooit reed ik 110 kilometer per uur in mijn kart’

Elke week gaat BRUZZ op bezoek bij een kind in Brussel in zijn of haar slaapkamer. Deze keer is dat de elfjarige Zeger in Sint-Joost-ten-Node. Hij racet al vijf jaar in karts en doet mee aan internationale wedstrijden. Is hij de nieuwe Max Verstappen? “Dat weet ik niet.”

door Jasmijn Post foto Saskia Vanderstichele

Waar zit jij in?

Dat is mijn racesimulator.

Zit je daar elke dag in?

Nee, soms game ik zonder de simulator. Behalve gamen doe ik ook aan atletiek.

Je bent een ‘racepiloot’, zei je moeder al. Hoelang doe je dat al en waar?

In Brussel zijn er geen plekken om te trainen, dat doe ik in Genk. Ik train om de twee weken. Sinds een jaar rijd ik in een Rotax en daarvoor in karts met een lichter type motor. Alles samen rij ik vijf jaar.

Wat heeft je geïnspireerd om te gaan racen?

Toen we gingen karten tijdens mijn verjaardagsfeestje. Het maakt me heel blij om snel te gaan. Het geeft wel een kick, ja.

Ik zie hier allemaal bekers en prijzen. Zijn die van jou?

Het zijn allemaal trofeeën van de karting. Deze hier is de belangrijkste, toen had ik mijn eerste race gewonnen. En hier (Wijst naar een andere trofee) werd ik tweede.

Eens kijken: 2020, tweede plaats, Racing Kids ...

Ja, dat is hem. Tijdens een race rij je tegen ongeveer twintig mensen. Mijn zus heeft ook een paar trofeeën gewonnen. Zij is dertien, ik ben elf.

Hoe ziet een training eruit?

Om het uur ga je een kwartier op de baan, daarna ga je met de trainer kijken wat er is gebeurd en wat beter kan. Vaak train je alleen, soms tegen iemand anders. Zo kun

je leren om tegen elkaar te racen. Je oefent op de bochten, en ook op remmen. Als je hard wil remmen, doe je dat door juist niet té hard te remmen en ook niet te zacht. Soms lukt dat goed, soms rem je te hard en spin je … dat is niet heel erg, maar je moet daarna je kart weer poetsen, omdat hij helemaal vuil is.

Hoe hard ga je tijdens een training?

Het snelste dat ik al gegaan ben, is 110 kilometer per uur.

Dat is super snel! Is dat ook gevaarlijk?

Ik denk het niet. Als je met auto’s rijdt, is het veel gevaarlijker. Omdat de auto groter en zwaarder is.

Wist je dat ze vroeger in Brussel aan Formule I deden?

Mijn papa heeft weleens verteld over de races in Brussel. Het zou wel mooi zijn als het terug zou komen. Het liefst in Sint-Joost, maar hier is niet zoveel plek. Bij het Atomium zou ook kunnen, zoals het vroeger was.

Wat vind je van Sint-Joost-tenNode?

Sint-Joost is leuk, maar er zouden meer speeltuintjes mogen zijn. Als ik het voor het zeggen had, zou ik meer parkjes maken en alles een beetje opknappen, de straten zijn best wel vuil.

Weet je al naar welke middelbare school je gaat?

MABO, want daar gaat mijn zus ook. Als ik daar klaar ben, ga ik het liefst met auto’s racen (in de autosport, red.), maar anders weet ik het nog niet.

Word jij de nieuwe Max Verstappen?

Dat weet ik niet.

Is hij je grote held, of zijn er andere?

Nee, het is Verstappen. Want hij is in België geboren en werd al twee keer wereldkampioen Formule I.

Je bent veel van huis als coureur. Lijkt je dat een interessant leven? Ja. Ik moet nu ook soms voor een race naar het buitenland en dan ga ik een paar dagen niet naar school. Meestal in België, soms in Duitsland en ik ben een keer gaan trainen in Spanje. Op die buitenlandse races heb ik nog niet in de top 3 gestaan.

Dat lijkt me een kwestie van trainen voor het jou ook lukt.

Ja. (Glimlacht en kruipt op zijn racesimulator)

Lees de hele reeks op BRUZZ.be/slaapkamer

Naar een idee van de Volkskrant

« UN JOUR, J’AI

ROULÉ À 110 KILOMÈTRES À L’HEURE »

FR Zeger, 11 ans, de SaintJosse-ten-Noode est-il le futur champion du monde de F1 ? Une chose est sûre : il adore la course automobile. Dans les années 60, un Grand Prix était organisé à Bruxelles autour de l’Atomium. Pour Zeger, ce ne serait pas une mauvaise idée de faire revivre cette tradition.

EN Will 11-year-old Zeger from Sint-Joost-ten-Node be the new Max Verstappen? Whether he ends up a Formula One driving world champion, he doesn't know yet, but one thing is for sure: Zeger loves racing. Did you know that there were once races in Brussels, too? These took place around the Atomium back in the 1960s. Zeger would love to get them back.

“Sint-Joost is leuk, maar er zouden meer speeltuintjes mogen zijn”

'I HAVE ONCE DONE 110 KILOMETRES PER HOUR’

BIO

• 21 jaar

• Groeit op in de Helmetwijk in Schaarbeek

• Studeert toegepaste economische wetenschappen aan de VUB, specialisatie marketing

• Ontdekt op zijn zeventiende de kracht van rapmuziek dankzij een taak op school

• Is een van de negen finalisten van De Nieuwe Lichting, het popconcours van Studio Brussel, maar wordt net geen laureaat

• Laat met zijn nieuwe single ‘Boos’ een nieuw, fris rapgeluid horen dat punk en dance verenigt

De Week van de Belgische Hiphop. De ontgroening van De Witte alias LeBlanc

‘Ik ben geboren met oneindig veel zelfvertrouwen’

Je bent jong en je wilt ... rappen: Daan De Witte alias LeBlanc is een van die talloze talenten die de spotlights opzoeken in de broeierige arena van de (hoofdstedelijke) hiphop. Het is knokken, zwoegen en zweten, maar nu hij het tot de finale schopte van De Nieuwe Lichting, raakt de jonge Brusselaar stilaan op kruissnelheid.

door Tom Zonderman foto’s Heleen Rodiers

Ik leef een ongelofelijk dubbelleven op dit moment,” zeg Daan De Witte met een grote glimlach. “Vorige week maandag zat ik om 9 uur ’s ochtends op de tram mijn cursus door te nemen op weg naar mijn examen terwijl de berichtjes bleven binnenstromen.” Dat examen handelde over marktonderzoek, De Witte volgt een master toegepaste economische wetenschappen aan de VUB, nadat hij eerder al een bachelor handelsingenieur had behaald. Op zijn telefoon liepen commentaren binnen over de vlucht die zijn carrière als beginnende rapper die ochtend nam: een uur voor zijn examen had radiozender Studio Brussel de negen finalisten van zijn popconcours De Nieuwe Lichting vrijgegeven. LeBlanc was er een van.

Dat muzikantenleven trekt nu heel hard aan zijn mouw, maar De Witte wil absoluut zijn diploma binnenhalen om meerdere ijzers

in het vuur te houden. Dat heeft hij vast geleerd uit Plan A, die docureeks op VRTMax waarin jonge muzikanten getuigen over hun alles-of-niksverhaal in de muziekindustrie?

“Ik zat daar bijna ook in,” grinnikt hij. “Maar omdat ik nog studeerde, ben ik in de laatste fase afgevallen. Uiteindelijk was ik blij, want ik vond dat beeld zó stereotiep, mijn ogen vielen uit hun kassen. Je moet niet alles opgeven, het is niet alles of niks. Ik wil een duurzame carrière, ik heb een businessplan voor de volgende dertig jaar waarin ik financieel niet enkel afhankelijk ben van de muziek. Natuurlijk wil ik er geld mee verdienen, maar als ik geen show heb, zal ik op het einde van de maand geen honger lijden. Dat geeft me rust, waardoor ik net dicht bij de muziek kan blijven. Plan A geeft jongeren het idee dat je of rapper wordt, of dat je leven superkak is. Maar je kan ook

rappen én met andere zaken bezig zijn.”

“Geloof me, op een dag ben ik de grootste,” klinkt het ‘In de hoogte’. Zichzelf op de borst kloppen, is eigen aan de hiphop, maar De Witte heeft, net als veel van zijn generatiegenoten, alvast geen gebrek aan zelfzekerheid. “Ik denk dat ik geboren ben met oneindig veel zelfvertrouwen. (Lacht) Of beter, ik kan goed om met tegenslagen. Toen ik meedeed aan de Sound Track-wedstrijd, vonden ze mij niet goed genoeg. Dat was kut, maar ik dacht, oké, dan word ik beter.”

Uitlaatklep

Muziek kwam pas laat binnen bij De Witte. “In het vijfde middelbaar kregen we met de klas de opdracht om een raptekst te schrijven. Ik was altijd wel al bezig geweest met taal, mijn moeder houdt van gedichten en

De Week van de Belgische Hiphop. De ontgroening van De Witte alias LeBlanc

theater, maar niet met muziek. Die raptekst schrijven vond ik de max. Zwangere Guy brak toen ook net door, mijn vrienden luisterden ernaar. Zo heb ik hiphop ontdekt als breder genre. Niet veel later besliste ik met een paar maten om een rapgroep te beginnen en ben ik LeBlanc geworden.” De tekst die hij schreef voor de klasopdracht werd uiteindelijk nooit ingeblikt, op de dag van de opnames was De Witte ziek. “Gelukkig! Want de video waarop mijn klasgenoten hun ding doen, is op YouTube terechtgekomen. Acid, de YouTuber heeft hem volledig getrasht. (Lacht) Om

eerlijk te zijn, de eerste paar jaar was ik echt ultrashit. Niemand vond wat ik maakte goed, maar daar had ik schijt aan. Ik deed gewoon hardnekkig verder.”

Corona was voor De Witte een heavy periode. “Het was gedaan met mijn toenmalige vriendin. Ik had veel problemen met mijn pa. Muziek maken werd een dikke uitlaatklep. Ik heb toen keiveel teksten geschreven, honderden sad songs, die gelukkig nooit zijn uitgekomen. Maar zo ben ik er wel als rapper op vooruitgegaan.” ‘A12’, de single die hij daarna uitbracht, werd meteen opgepikt. “Ik

begon ook na te denken over de afstand tussen de drie coole songs op mijn laptop, en het podium van de AB. Muziek maken is een job, je moet hard werken om ze onder de aandacht te krijgen. Die hussle vond ik eigenlijk interessant.” Om de muziekindustrie van binnenuit nog beter te leren kennen, liep De Witte vorig najaar drie maanden vrijwillig stage op de marketingafdeling van de AB. “Ik heb er gezien hoe belangrijk het intermenselijke is, je moet weten wie over wat gaat en bij wie je voor wat moet zijn.”

Voor de stappen die hij in zijn ontwikkeling als jonge artiest nam, verdient vooral steunpunt voor artiest en muzieksector Vi.be een vette shout-out, zegt hij. “Mijn ogen zijn opengegaan toen ik me bij Vi.be had ingeschreven voor een infomoment. Je kon spreken met mensen uit de sector, en zo kwam ik toevallig bij Dis Huyghe terecht, de manager van Zwangere Guy. Die heeft me geleerd dat ik vooral zelf de koe bij de hoorns moet vatten. De gegevens van programmatoren staan gewoon online, ga ervoor, verkoop jezelf.” Die mindset draagt De Witte hoog in het vaandel. “Het is niet omdat je niet bij label a of b zit, dat je niet bestaat. Een grote studio is ook niet meer nodig, je kan gewoon muziek opnemen in je slaapkamer. Ik heb zelfs die oude man niet meer nodig die leuke concerten voor me organiseert. Alle coole shows die ik tot nog toe heb gehad, heb ik gewoon zelf opgezet. Ik ben opgegroeid in Helmet, een wijk in Schaarbeek die nogal chaud is, met veel armoede en problemen. Ook daar heb ik geleerd mijn plan te trekken. Ik had geen mama of papa die duizenden euro’s in mijn muziek konden investeren.”

Hard, koud, kut

“Gewoon pakken” wil niet zeggen dat een rapcarrière voor De Witte een walk in the park is. Net daarover gaat zijn nieuwe single ‘Boos’. “Het is een koude wereld om te overleven,” rapt hij met schuim rond de lippen. “Zie me klimmen uit de goot, zie me werken voor me brood.” “Iedereen strijdt voor zijn deel van de taart. Doorbreken is fucking hard. Elke dag bots je tegen een dikkere muur. Je single slaat niet aan, je krijgt geen optredens ... Maar die frustraties zijn ook een soort brandstof. Dat is ‘Boos’ ook, keihard zeggen: ‘Ik kan dit.’”

‘Boos’ is energiek, fris en punky, met rhymes botsend op een snelle beat die hotst tussen techno en drum-’n-bass. “‘Boos’ is gestart als een oldskool raptrack. Samen met Woebn, die ik tijdens een schrijfkamp op

Rapper LeBlanc over zijn beginjaren: “Niemand vond wat ik deed goed, maar daar had ik schijt aan en deed gewoon verder.”

Theater Aan Zee leerde kennen en die nu mijn producer is, zat ik eraan te sleutelen op mijn slaapkamer. Toen hij even naar het toilet was, prutste ik er zelf verder aan. Mijn skills zijn beperkt, en per ongeluk zette ik de snaredrums op dubbele snelheid. (Lacht) Sindsdien vind ik het supercool om met dat soort ritmes te experimenten.”

Die snellere dancebeats sluiten aan bij wat er vandaag leeft in de hiphop, met veel house-invloeden en een heropleving van 2-stepritmes. Postcorona willen jongeren hard gaan. “Vroeger was het niet cool als je niet op een oldskool beat rapte, maar vandaag zeggen jonge artiesten: ‘Ik doe wat ik wil.’ Alles kan hiphop zijn. Dat vind ik de max. Op een bepaald moment is rap mainstream geworden, maar in de ondergrond is het altijd blijven evolueren. Ik zie nu ook vooral veel emo in de hiphop, het is oké om minder stoer te doen. Bij ‘Boos’ heb ik dat ook gedaan, één emotie opzoeken en die helemaal ontleden. Ik denk dat jongeren dat na corona ook nodig hebben om hun gevoelens, positief of negatief, te uiten.”

De Witte draagt als een goede leerling van Zwangere Guy het hart op de tong. In het jazzy ‘Wat als het allemaal niet goed komt’ vertelt hij over de druk die hem verhinderde te ademen, over de twijfels als zijn carrière mislukt, over de ruzie met zijn vader en zijn moeder. “Ik wou niet dat ik zijn zoon was,” rapt hij, en “het gaat wel goed met mijn ma, maar ga het nooit vergeten dat ze ons heeft laten bloeden.” “Mijn ouders zijn gescheiden toen ik in het vierde leerjaar zat. Zonder in detail te treden: het was hard, kut, koud.”

De lockdowns maakten de situatie nog versmachtender. “Het was fucked up, maar met dat nummer wilde ik dat verhaal afronden. Als ik dat live doe, denk ik, putain, ik ben dit met iedereen aan het delen. Maar tegelijk is het heel cool dat ik dat kan. Muziek maken is paradoxaal. Ik vind het raar dat andere mensen nu naar ‘Boos’ zitten te luisteren, dat is een héél trippy gevoel. Het is aan één kant unreal, maar aan de andere

kant ben ik ook superblij. Uiteindelijk zoek je met je muziek naar verbinding.”

Raymond

Dat pop en rap in de moerstaal in de lift zitten, werd nog eens benadrukt op de MIA’s. Ook voor LeBlanc was de keuze voor het Nederlands niet meer dan logisch. “Dat komt bij mij veel persoonlijker binnen. In De Nieuwe Lichting ben ik gek genoeg de enige die zijn ding doet in het Nederlands.” Zijn grote voorbeeld? Raymond van het Groenewoud. “Hij kan met simpele woorden diepe dingen zeggen en gevoelens overbrengen. Arno vond ik ook keihard, mijn pa luisterde daarnaar in de auto. Zwangere Guy en Roméo Elvis hebben zoveel jonge gasten geïnspireerd, ze hebben getoond dat je over je eigen leven kan rappen in je moedertaal.”

Moedertaal is niet voor niets de naam van het radioprogramma en het gelijknamige collectief waarmee De Witte elke week Nederlandstalige rap in de kijker zet op BRUZZ. “Ook alweer vanuit die gedachte: als ze het ons niet aanreiken, creëren we het platform zelf wel. We maken niet alleen radio met Nederlandstalige muziek, we organiseren ook podiumkansen voor Neder-

landstalige artiesten. Door met Moedertaal bezig te zijn, besef ik: er is zooooveel.”

Rapmuziek komt op de mainstreamradio nog steeds weinig aan bod, en dat voor het populairste genre ter wereld. “België houdt nog altijd heel veel van pop en rock. In Nederland is rap wel veel meer ingeburgerd, onder meer omdat de Afrikaanse cultuur er veel meer doorgedrongen is in de media. En ze dragen hun eigen taal in hun hart, in tegenstelling tot Belgen. Een random Limburger zal sneller naar een Amerikaanse rapper als Travis Scott luisteren dan naar een lokale rapper. Dat is jammer. Maar je hoort hier nu wel al Zwangere Guy en Dikke op de nationale radio, ik zie het wel goed komen, België heeft gewoon wat vertraging. Nu, het is niet omdat je niet op de radio wordt gedraaid, dat je niet wordt opgepikt. Ik denk dat Stikstof eerder op Rock Werchter stond dan dat ze te horen waren op de radio. En al die rappers die bekend worden via TikTok, hebben de radio eigenlijk niet nodig.”

De Witte is nog jong, zijn kijk op de scene is fris en hij blaakt van de energie. Toch wist hij vorig jaar even niet meer welke richting hij uit moest. “Ik was de weg helemaal kwijt, ik wist totaal niet meer welke sound ik wilde maken. Ik ben er toen een week tussenuit geweest, om alles op een rij te zetten. Dat heeft me deugd gedaan. Bij muziek maken voel ik mij ofwel de allerbeste van de wereld, ofwel de allerslechtste. Er is niks tussenin.”

O, en dat examen, was dat ook alles of niets? Hij glundert. “Dat ging echt goed.”

De single ‘Boos’ is nu uit. Moedertaal is elke dinsdag van 20 tot 21 uur te horen op BRUZZ. Naar aanleiding van De Week van de Belgische Muziek zet BRUZZ de Belgische hiphop de hele week lang op al zijn kanalen in de kijker

« CE N’EST JAMAIS TOUT OU RIEN »

FR Daan De Witte alias LeBlanc est un des nombreux talents en quête de gloire dans l’arène du hip-hop (bruxellois). C’est une dure lutte qui lui coûte beaucoup d’efforts, mais maintenant qu’il est lauréat du concours De Nieuwe Lichting, le jeune Bruxellois atteint sa vitesse de croisière. Il a déjà sorti quelques singles, dont le récent « Boos », dans lequel il laisse libre cours à sa frustration à propos de son combat avec l’industrie musicale. Et avec son collectif Moedertaal, chaque semaine il met le hiphop néerlandophone en avant sur BRUZZ. « L’idée que c’est tout ou rien est stéréotypée. »

“IT’S NOT ALL OR NOTHING”

EN Daan De Witte, aka LeBlanc, is one of the countless talented people looking for the spotlight in (big city) hip hop. That’s brawling, toiling and sweating. Now that he is one of the finalists of the pop competition De Nieuwe Lichting, this young native of Brussels is speeding up. He already has several singles out, including the brand-new song “Boos”, where he vents his frustrations about his fight with the music industry, and he highlights Dutch-language hip hop every week on BRUZZ radio with his collective Moedertaal. “The idea that it’s all or nothing is far too stereotypical,” he says.

“Ik vind het unreal om te beseffen dat andere mensen nu naar mijn songs zitten te luisteren. Maar het maakt me ook blij. Uiteindelijk zoek je naar verbinding”

Het voorbije jaar las ik regelmatig Franse en Belgische pagina’s over wie de friet nu heeft uitgevonden. Vooral de Fransen zoeken het steeds vroeger. Als je ze gelooft, bakten ze al friet tijdens de revolutie.

Maar wanneer begint een friet een friet te zijn? In die oudere afbeeldingen gaat het om schijfjes, geen staafjes. Zijn dat dan wel frieten? En in wat werden ze gebakken? Rundertalg (blanc de boeuf)? Dat doen ze vandaag in Frankrijk nóg niet, terwijl dat toch eigenlijk zou moeten. In boter, of smout?

Waarschijnlijk werden de eerste ‘Europese’ aardappelrecepten ontwikkeld op de Canarische Eilanden. Men had er al heel vroeg van die Amerikaanse knollen aangeplant en er is een document bekend over de export van drie vaten met aardappelen die naar Antwerpen gingen in 1567. Charles de l’Ecluse (1526­1609) uit Arras, toen nog in de Spaanse Nederlanden, heeft ze misschien daar opgemerkt? De l’Ecluse, ook wel Clusius, wordt vaak vermeld als de eerste patatoloog, hij schreef een wetenschappelijk artikel over de knol in 1601.

Maar ondertussen had een zekere Lancelot de Casteau ze al op tafel gezet voor de prins­bisschop van Luik! Dat gebeurde minstens al in 1557 voor de Entrée van monseigneur Robert de Berges, prins­bisschop van de Cité ardente. Lancelot kwam uit Mons (Casteau is een dorpje buiten de poorten van Bergen). Hij werd chef­kok aan het hof van Luik en schreef op het einde van zijn leven een boekje: Ouverture de cuisine. Dat verscheen in die stad in 1604. Men dacht later dat het boek verloren was, tot op een dag in 1958 een man aanklopte bij een conservator van de Koninklijke Bibliotheek met een exemplaar.

De KBB gaf in 1983 een facsimile uit, vergezeld van verklarende teksten en ik ben later de gelukkige bezitter geworden van zo’n pareltje. De KBB vroeg er destijds 100 frank voor, netjes ingebonden en al. In het boekje wordt melding gemaakt van drie aardappelrecepten. Opmerkelijk is dat het hier niet gaat om volksvoedsel, maar wel over de ‘hoge’ keuken

van de adel! Voor tartoufles, zoals patatten toen heetten, geeft Lancelot vier recepten. Hij kookt ze in water in de pel of onder hete houtas, ‘zoals kastanjes’.

Ik zal hier één recept geven: Nadat de aardappelen in hun hemdje zijn gekookt in water, pel je ze en laat ze, in schijfjes gesneden, bakken in de boter. Voeg marjolein en peterselie toe. Klop dan vier of vijf eigelen samen met een beetje wijn (zeg maar azijn). Giet dat over de aardappelen, laat even mee warmen en dien op.

Geef toe dat dit al erg begint te lijken op gebakken patatjes met mayonaise?

Meer Trachet?

Lees de hele reeks op BRUZZ.be/trachet

Nick Trachet

Brusselaar die de stad en de wereld culinair ontdekt

“Als je de Fransen gelooft, bakten ze al friet tijdens de revolutie”

Selfies die dieper graven

In Mirror of self, de thematentoonstelling van het PhotoBrussels Festival, richtten 23 fotografen het vizier op zichzelf. De redenen waarom ze dat doen zijn velerlei, van traumaverwerking tot het aanklagen van de selfiecultuur zelf. Het resultaat is een gelaagde, introspectieve en assertieve blik op wat een zelfportret vandaag de dag kan zijn.

door Tom Peeters

Fotografie. Wat een selfie kan doen met/voor ons zelfbeeld

Andy Warhol, die nooit verlegen zat voor een zelfportret, vertelde soms over een vrouw die elke dag haar gezicht inspecteerde in de spiegel van haar medicijnkastje. Lager dan haar schouders gleed haar blik nooit af. Ze woog ruim 200 kilo, maar zag alleen een mooi gezicht en vond zichzelf een echte schoonheid. Daarom vond ook Warhol haar knap: “Ik neem mensen meestal aan op basis van hun zelfbeeld, omdat het meer zegt over de manier waarop ze denken dan een objectief beeld.”

Meer dan over hun portret gaat de groepsexpo Mirror of self over het zelfbeeld van de geselecteerde fotografen. Verwacht dus geen zelfportretten in de enge kunsthistorische betekenis. Om enig kader te bieden, hangt er een twintigtal zelfportretten van bekende fotografen op de benedenverdieping van Hangar, de fraaie ruimte waar voor de zevende keer de thema-expo van PhotoBrussels plaatsvindt. Je ziet eerder kunstzinnige selfies avant la lettre van onder anderen Agnès Varda, Man Ray, Martin Parr en William Klein, met hier en daar een

ironiserende knipoog naar het eigen oeuvre Maar in vergelijking met de hedendaagse fotografie graven zij minder diep, zoals de bekende foto van Lee Friedlander waarin hij zijn eigen schaduw vastlegt op de bontjas van een passant. Zo’n vluchtige, toevallige foto staat ver af van het door persoonlijke trauma’s getekende materiaal dat hier verdeeld over drie etages tegen de muur hangt.

Ook opvallend: de diverse materialen waar een nieuwe generatie fotografen mee aan de slag gaat, van gips dat als een tweede huid de grenzen van het lichaam verkent, tot medische beeldvorming, die letterlijk onze binnenkant belicht. Af en toe ontbreekt zelfs elk levend wezen op wat toch een zelfportret zou moeten zijn. Tegelijk zien we hoe men een veranderende maatschappij, waarin de zoektocht naar de eigen identiteit almaar belangrijker wordt, een spiegel voorhoudt.

Het lichaam als slagveld

Een stuk huid dat vroeger deel uitmaakte van haar been zit nu in haar arm, zegt de Amsterdamse fotografe Laura Hospes (28), die als slachtoffer van seksueel misbruik in overlevingsmodus ging. In de gefilmde performance No man’s land (2020) pelt ze het gips waarmee ze zich heeft ingestreken langzaam weer van haar lichaam af, en dat voelt als een bevrijding. “Toen ik heel depressief was, schreeuwde ik nog letterlijk naar mijn camera. Later ging ik mijn huid als ultiem expressiemiddel gebruiken. Dat uiterste laagje van mijn lijf was mijn persoonlijke battlefield. Ik heb het beschadigd, met die huidtransplantatie als gevolg, maar het stelde me ook in staat de vraag te stellen waar ik stop en waar ik begin te voelen. De voorbije jaren heb ik me beschilderd en afdrukken gemaakt, ik heb mijn huid samengeknepen en gefotografeerd. Nu werk ik met gips omdat dat het nauwkeurigst het reliëf van mijn lichaam overneemt. De afgepelde stukjes op de grond zijn letterlijk een kopie van mijn huid.”

Ook de Zuid-Koreaanse fotograaf Jeong Yun-Soon (53) was zowel fysiek als mentaal de wanhoop nabij. “Na een zwaar verkeersongeval stond ik op het punt mijn leven op te geven. Maar starend naar het plafond van mijn ziekenhuiskamer besloot ik mijn paniekerige dromen op te tekenen. Het visualiseren van mijn littekens hielp mijn verwerkingsproces.” Het resultaat Me, challenge (2021) toont traumatische scènes als kleurrijke stills uit een rampenfilm

“Onderzoek wijst uit dat in de selfies van vandaag meer genderstereotypes verscholen zitten dan in tijdschriftadvertenties uit de jaren 1970”

Dawn Woolley

Een beeld uit de serie The substitute van fotografe Dawn Woolley ©

DAWN WOOLLEY, COURTESY OF THE ARTIST

waarin Yun-Soon zichzelf castte voor de hoofdrol. Je herkent hem bij een autowrak, rennend in een tunnel richting licht en op het midden van de snelweg. “Zie je die scheuren in de rechtse middenstreep van de snelweg? Zij staan voor een onzekere toekomst, maar ook voor het feit dat ik die recht in de ogen zal kijken.”

Innerlijke kosmos

Andere fotografen verwerken de dood van een geliefde, de amputatie van hun benen of de lange zoektocht naar een familielid of hun eigen identiteit, maar geen van hen neemt de duik in het eigen lichaam zo letterlijk als de Frans-Brusselse fotografe Romy Berger (27). Aan de hand van radiografieën en MRIscans, die ze overhield aan enkele operaties, maakte ze fotogrammen en een video. Bij haar haast archeologische zoektocht naar sporen van eigen lijf en leed ontdekte ze vele tinten grijs. Spelenderwijs schakelend tussen analoog en digitaal is Corporis antrum (2021) een van de meest poëtische reeksen op de expo. “Mijn medische beeldvorming had van dichtbij iets van het landschap op een andere planeet. Daar lag de sleutel om van een persoonlijke ervaring een universele reis te maken. Afdalend in mijn eigen ‘grot’ kon ik mijn lichaam en geest niet enkel met elkaar verbinden, maar ook met de kosmos, zodat ik alsnog uitkwam bij iets spiritueels.”

Na een scheiding en de zoveelste verhuizing, besliste de Brusselse fotografe Barbara Iweins (48) om al haar spullen te fotograferen. In vijf jaar zat ze aan 12.795 objecten en beelden. Dat ze zonder lijfelijk aanwezig te zijn op haar foto’s uiteindelijk op een groepsexpo over zelfportretten is beland, klinkt absurd. “Maar ik volg de Franse socioloog Bruno Latour, die beweerde dat men pas echt leert wie mensen zijn door hun bezittingen te bekijken.” Wat een kritiek op onze consumptiemaatschappij had kunnen worden, werd voor Iweins een manier om in de spiegel te kijken. “Wanneer we het over overconsumptie hebben, gaat het al te vaak over anderen. Ik wou gewoon zelf de confrontatie met al mijn spullen aangaan. In die zin beoogt Katalog (2022) het tegenovergestelde van een opruimgoeroe zoals Marie Kondo.”

Genderstereotypen

De Engelse fotografe Dawn Woolley (42) bestrijdt al haar hele leven genderstereotypen. “Ik groeide als tiener op in de jaren

1990, toen de seksualisering van vrouwen in de reclamewereld de normale gang van zaken was. Ik herinner me een campagne waarin een parfummerk uitpakte met grote billboards waarin Sophie Dahl bijna-naakt op een sofa lag.” Voor haar serie The dubstitute (2007-2020) maakte Wooley foto’s van haar lichaam die ze vervolgens levensgroot afdrukte, uitknipte en in de armen van echte mannen legde. Het perfecte romantische plaatje verdwijnt meteen bij het zien van het eendimensionale knipsel dat niet in staat is om welke omarming dan ook te beantwoorden. In haar boek Consuming the body: capitalism, social media and commodification (2022) beschrijft ze hoe de selfiecultuur onze ideeën over gender nog stereotieper maakte, en de rol die het neoliberalisme daarin speelt. “Onderzoek wijst uit dat in de selfies van vandaag meer genderstereotypes verscholen zitten dan in

MIROIR, MON BEAU MIROIR

FR Plus qu’un autoportrait, l’exposition de groupe Mirror of Self traite de l’image qu’ont d’euxmêmes les 23 photographes sélectionnés. Pendant l’expo à thème du Festival PhotoBrussels, ils montrent leurs corps comme le décor d’une lutte, le moyen de traiter des traumatismes personnels ou encore comme aide pour réfléchir à une société en changement, dans laquelle l’image parfaite et la quête d’identité deviennent de plus en plus importantes.

de tijdschriftadvertenties uit de jaren 1970.” De Chinees-Londense fotograaf Liu Haohui (29) ondervond wat er gebeurt als we deze geïdealiseerde beelden als standaard nemen. Tijdens een freelance vakantiejob als portretfotograaf vroegen zijn klanten hem haast allemaal om hun foto achteraf te bewerken. Hun gezicht mocht helderder, hun huid gladder. “Ik voelde hun angst om er niet bij te horen als ze geen perfecte foto zouden posten. Als reactie nam ik een selfie, waarna ik verschillende mensen vroeg mijn gezicht te verfraaien via een mobiele app. Met de ‘lelijke’ weggesneden overschotjes maakte ik nieuwe collages. Noem To cut the feet, to fit the shoes (2021) een oefening in loslaten, op weg naar een gezonder zelfbeeld.”

De expo Mirror of self loopt nog tot 25 maart in Hangar, www.hangar.art

MIRROR, MIRROR ON THE WALL

EN The group exhibition Mirror of Self is more about the self-image of the 23 selected photographers than just their self-portraits. In the thematic exhibition of the PhotoBrussels Festival, they show their bodies as a battleground where they deal with personal traumas, or as a tool to hold up a mirror to a changed society, in which the perfect picture, but also the search for an independent identity, is becoming increasingly important.

Jeong Yun-Soon drukt via zelfportretten een traumatische herinnering uit

© YUNSOON JEONG, COURTESY OF THE ARTIST

Select. Wat te doen deze week?

POP & JAZZKLASSIEK

Rappen en trippen

De Week van de Belgische Muziek bulkt van de jonge honden van eigen bodem. Eentje daarvan is vast en zeker Spacebabymadcha, de Brugse rapper die ook een voet heeft in de Brusselse scene. Die hebben twee ep’s op hun conto en mochten met hun donkere trap-beats en luie, in autotune gedrenkte vocals opdraven op de soundtrack van de tv-reeks Roomies. Vergeet de hallucinogenen, dit spul is hip genoeg om zo op te trippen.

SPACEBABYMADCHA 4/2, 19.30, Botanique, www.botanique.be

Tijdreizende tintelingen

Dankzij de docureeks Onze natuur weten we dat de snuitkever maar beter uit de buurt blijft van de lentevuurspin. In Recyclart zoekt Snuitkever dan weer het gezelschap op van Bloedneus. Het is de vredelievende alliantie waaronder Lukas De Clerck de aulos, een Oudgrieks dubbelrietinstrument dat ooit werd bespeeld door saters, nieuw leven in blaast. Verwacht je aan ‘destabiliserende drones’ en ‘tijdreizende tintelingen’.

BLOEDNEUS & DE SNUITKEVER 3/2, 19.00, Recyclart, www.recyclart.be

Eindelijk thuis

Niemand uit eigen land die de voorbije jaren zo’n onwaarschijnlijk succesverhaal schreef als Lous and the Yakuza: van een kil bestaan op straat ging Marie-Pierra Kakoma naar een leven onder hete spotlights. Madonna outte zich als fan, ze mocht opdraven in Amerikaanse talkshows, werd uitgenodigd op tournee door Coldplay, en werd de muze van Louis Vuitton. In de AB kan de Brusselse superster eindelijk thuiskomen. (TZ)

LOUS AND THE YAKUZA 7/2, 19.00, Ancienne Belgique, www.abconcerts.be

Rachmaninov viert

Sergej Rachmaninov viert dit jaar zijn 150e verjaardag en dankzij het Belgian National Orchestra en Bozar valt daar niet van te vluchten. Vier dagen lang staat de muziek van de virtuoos in de kijker. Zijn vier pianoconcerto’s, maar ook verfijnde miniaturen en vocale verrassingen als zijn majestueuze All-night vigil. Pianisten Denis Kozhukhin (foto) en Behzod Abduraimov versoepelen alvast hun vingerkoten.

RACHMANINOV FESTIVAL 2 > 5/2, Bozar, www.bozar.be

Dubbele terugkeer

Celliste Hayoung Choi speelt na haar overwinning op de Koningin Elisabethwedstrijd opnieuw samen met het orkest; voormalig chef-dirigent Stéphane Denève kruipt voor het eerst sinds het einde van zijn ambtstermijn weer op de bok. Voor die retour willen ze allebei verbluffen met een ijzeren repertoire: zij in het Celloconcerto van Schumann, hij met de Tweede symfonie van Johannes Brahms.

SCHUMANN/BRAHMS 2 & 3/2, 20.15, Flagey, www.flagey.be

Uniek trio

Plastic rietjes mogen dan al een poos in de ban geslagen zijn, de rieten van hoboïst Bram Nolf en fagottist Luc Loubry zijn van een ander kaliber. Ze treden naast hun werk met het Nationaal Orkest ook in kleinere bezetting op, samen met pianist Hans Ryckelynck. Weinig componisten die zich waagden aan die unieke trio-sonoriteit, maar gelukkig zetten Clémence de Grandval en Francis Poulenc wél noten op papier. (JC)

KLASSIEK IN DE ABDIJ 5/2, 11.00, Abdij van Dielegem, www.jette.be

EXPOFILMPODIUM

Trip naar Teheran

Het festival Moussem Cities staat deze maand in het teken van Teheran. Met werk van de vanuit België opererende beeldende kunstenaars Haleh Chinikar en Mobina Mohammadi Tabar van het Belgisch-Iraans collectief ‘Comment peut-on être persan?’. In Bozar toont Golrokh Nafisi textiel, borduurwerken en muurtekeningen die refereren aan Teheran, Cairo, Lahore, Beirut én Brussel.

MOUSSEM CITIES > 5/3, verschillende locaties, www.moussem.eu

Nobelprijs

Vijf jaar geleden was ze zelf nog te gast in Bozar. Intussen kreeg de Franse schrijfster Annie Ernaux de Nobelprijs voor Literatuur, en brengen drie Belgische schrijfsters een hommage aan haar, terwijl de Brusselse vertaler Rokus Hofstede zijn Nederlandse vertaling van Ernaux’ laatste werk Le jeune homme voorstelt. Aansluitend wordt de film J’ai aimé vivre là van Régis Sauder vertoond, met teksten van Ernaux.

HOMMAGE AAN ANNIE ERNAUX 1/2, www.bozar.be

Goed in elkaar gebokst

Voor het project ‘Local Heroes’ laat het Millennium Iconoclast Museum of Art (MIMA) zich vier maanden lang omtoveren tot een bokstempel. Naast fotografie, installaties, posters en gevechtskledij (door Kenza Vandeput), is er plaats voor trainingen en gevechten, in samenwerking met de plaatselijke Brussels Boxing Academy (BBA) en de Idrissi Boxing Pro (IBP). Een oefening voor lichaam en geest. (MB)

LOCAL HEROES 3/2 > 28/5, Mima, www.mimamuseum.eu

Vader/ik/vader

Een familievideo katapulteert Sophie terug naar die keer dat ze elf was en met haar nog jonge, alleenstaande vader op vakantie was in een goedkoop Turks resort. Had ze kunnen doorzien dat hij niet goed in zijn vel zat? De debuutfilm van de Schotse Charlotte Wells is intimistisch, melancholisch en teer als appelbloesem. En Paul Mescal is terecht genomineerd voor de Oscar voor Beste Acteur.

AFTERSUN dir.: Charlotte Wells, act.: Paul Mescal, Frankie Corio

Twee broertjes in de stad

Net als Close-regisseur Lukas Dhont won de Franse Léonor Serraille de Caméra d’or en mocht ze met haar tweede film meedoen voor de Gouden Palm. Ze vertelt hoe het de Ivoriaanse moeder en haar twee zonen vergaat na hun migratie naar Frankrijk. In plaats van te problematiseren of te politiseren, opteert ze voor een aangename romaneske invulling. Het resultaat is een meeslepende familiekroniek.

UN PETIT FRERE dir.: Léonor Serraille, act.: Annabelle Lengronne, Stéphane Bak

Iedereen een Oscar!

Met Close van Lukas Dhont is een Belgische film genomineerd voor de Oscar voor Beste Internationale Film. Flagey vertoont de illustere voorgangers: The broken circle breakdown van Felix Van Groeningen, Rundskop van Michaël Roskam, Iedereen beroemd! van Dominique Deruddere en Daens van Stijn Coninx. Gérard Corbiau is recordhouder: hij werd voor Le maître de musique én Farinelli genomineerd. (NR)

OSCARS EN DE BELGEN 1 > 16/2, Flagey, www.flagey.be

Nachtclub KVS

Jaouad Alloul veroverde harten met zijn theatersolo De meisje, die nu ook als boek uitkomt. Hij schreef mee aan het nummer ‘Because of you’ waarmee Gustaph straks voor België naar het Eurovisiesongfestival gaat. Maar hier willen we vooral het theatrale, punk, queer popconcert Venus in libra aankondigen waarmee Jaouad en zijn performers de KVS deze week omtoveren tot een nachtclub.

VENUS IN LIBRA Jaouad Alloul/Toneelhuis, 2 & 3/2, 20.00, KVS, www.kvs.be

Liegebeesten

In hun nieuwe theaterstuk voor Bronks presenteren de geestige dames van Compagnie Barbarie zich als onbetrouwbare sujetten. Die nieuwe voorstelling gaat volgens de liegende lady’s over liegen, maar ook dat zou even goed niet waar kunnen zijn. Duurt eerlijk zijn voor jou ook te lang? Of ben jij geen fan van liegen? Liegen is alleen maar erg als het uitkomt ... toch?

DIT IS NIET DE TITEL Bronks/Compagnie Barbarie, 4 & 5/2, 7+, Bronks, www.bronks.be

Monsterlijk textiel

“Terwijl het stuk zich ontrolt, transformeert het podium tot een leegte, een stortplaats, een synthetische woestijn en een horizon. De landschappen brokkelen langzaam af, ze worden smerig, overdadig, giftig, monsterlijk, weerzinwekkend maar ook bekoorlijk.” Geen idee hoe de Brussels-Australische danseres Lydia McGlinchey dit gaat klaarspelen, maar we zijn wel benieuwd. Haar scenografie maakt ze zelf, met textiel. (MB)

FERAL Lydia McGlinchey, 3 & 4/2, 20.30, De Kriekelaar, www.kaaitheater.be

MOUSSEM CITIES

VENUS IN LIBRA

AFTERSUN

Stuur het trefwoord, samen met je adres en telefoonnummer, naar win@bruzz.be

Graciela Iturbide

10X2 TICKETS, A STICHTING, TOT 2/4

Bij Fondation A Stichting in Vorst kan je kennismaken met Graciela Iturbide, hier een nobele onbekende, in Latijns-Amerika een gerenommeerde fotografe. Mail ‘Iturbide’

Compagnie Barbarie

5X2 TICKETS, BRONKS, 4/2

Compagnie Barbarie weet complexe onderwerpen toegankelijk en entertainend te verpakken voor kinderen. Na voorstellingen over tijd en geld, tackelt het theatercollectief in Dit is niet de titel de notie fake news. Mail ‘Barbarie’

Skullcrusher

5X2 TICKETS, BOTANIQUE, 7/2

De groepsnaam is misleidend: Skullcrusher heeft meer gemeen met Elliott Smith en Nick Drake dan met metal. Denk eerder aan rauwe, melancholische indiefolk. Mail ‘skullcrusher’

Na Schaarbeek verrijst er ook in Sint-Gillis een ciderbar. Geïnspireerd door onder meer Japan, Scandinavië en Bretagne, blijkt het een voltreffer.

Maxime Bourdigal (28) en Victoria Merret (27) ontmoetten elkaar bij Vatel Brussels, een school die opleidingen in het hotelwezen aanbiedt. Bracht het toeval dat ze allebei Bretoens zijn – de ene uit het departement Ille-et-Vilaine, de andere uit Finistère – hen samen? Het kan, in elk geval trokken ze samen naar Japan, waar ze onder de vleugels van ’s werelds bekendste ambassadeur van de Bretoense crêpes en notoir liefhebber van boekweit, Bertrand Larcher terechtkwamen.

Hun Japanse avontuur bleef door de coronapandemie niet duren. Terug in België werkten de twee Fransen een project uit met cider in de hoofdrol. Een briljant idee, nu de productie van cider stijgt en die drank meer en meer een product wordt dat de zintuigen op meer dan één manier kan prikkelen.

Bij ons bezoek aan Badi zijn we onder de indruk van het tot de essentie herleide interieur, met een streepje ruw beton. In het midden een lange bar in kalksteen (travertijn), die appelleert aan de mineraliteit van de wijnen, maar ook de klassieke scheiding tussen zaal en bar overstijgt. In de multiplex rekken aan de muren meer dan tachtig referenties, genoeg om veel volk te lokken – een garantie op een sprankelende sfeer op vrijdagavond. De drankkaart put vooral uit het aanbod van wijnhandelaar Nestor Vin en

reist van België naar Letland, passeert in Polen en heeft opmerkelijke stops in Normandië en Bretagne.

Badi

•••••

Munthofstraat 80, Sint-Gillis, reserveren niet mogelijk do > ma 17 > 0.00

In die laatste regio, op het eiland Groix, in het departement Morbihan, ontdekken we de cuvée Pierre, Pierre, Pierre (24 euro) , een bruisend en druivig drankje, perfect voor de liefhebber van natuurlijke wijnen. Herkomst: de Ferme de Port Coustic. Terwijl we proeven, wordt de innerlijke mens niet vergeten. Uit de keuken van Marine Lecam komen lekkere hapjes, klaar om te delen met de disgenoten. Lecams keuken zit verborgen achter een noren, het charmante en typisch Japanse gordijn.

De jonge Lecam maakt het helemaal waar met haar opmerkelijke creaties, of het nu gaat over per twee geserveerde oesters (6 euro) met pickles van sjalotten en frambozenazijn, of licht krokante boekweitpannenkoekjes, naar keuze gevuld met paksoi en tahini (8 euro), worst (geleverd door Spek & Boonen) en gekonfijte ui (8 euro), of champignons (8 euro).

MICHEL VERLINDEN

Smalltalk. Met podiumkunstenaar Benjamin Abel Meirhaeghe in 1030 Café

‘Een verlies is een verlies, daar zit niets positiefs aan’

We spreken Benjamin Abel Meirhaeghe in het Schaarbeekse

1030 Café niet ver van de VRT, waar hij net al een ander interview heeft gegeven. Voor deze artiest van het grote gebaar is dit een korte terugkeer naar Brussel, waar hij vier jaar heeft gewoond en straks zijn nieuwe stuk presenteert.

door Michaël Bellon foto Ivan Put

“Toen ik afgestudeerd was aan de Toneelacademie van Maastricht wilde ik niet terug naar Gent, en zeker niet naar Antwerpen. In Brussel had ik vrienden, de stad sprak tot de verbeelding, ik had contact met de AB, en ik dacht dat ik hier theater zou gaan maken. Maar uiteindelijk ben ik toch weer weggegaan omdat ik hier bijna nooit was: het gebeurde allemaal in Antwerpen, waar ik twee zomers geleden werd gevraagd als huisartiest van Toneelhuis, en daarna als deel van de artistieke leiding (toen de artistieke leiding werd vervangen door het collectief van huisartiesten, onder wie ook FC Bergman, Olympique Dramatique, Lisaboa Houbrechts en Gorges Ocloo, red.).”

Inmiddels maakte Meirhaeghe furore met zijn barokke A revue – een spectaculair ritueel annex cabareteske modeshow op Vivaldi en Tsjaikovski met onder meer alienpopster Dolly Bling Bling in een glansrol. Je kunt hem ook kennen van Madrigals, waarvoor hij twaalf beeldende kunstenaars op het podium zette, een heuse grot liet nabouwen en Monteverdi onder handen liet nemen door de Japans-Canadese elektronicamuzikant Jesse Kanda.

Nu presenteert hij bij het Kaaitheater/CC De Factorij zijn nieuwe stuk Ode to a love lost. Daarin blijkt zijn poging om de relatiebreuk met Emiel Vandenberghe (de balletdanser en de muze met wie hij in 2018 zijn afstudeerproject The ballet maakte) tevergeefs te zijn. Ondanks therapie bij lotgenoten als Diaghilev en Nijinsky, Oscar Wilde en Alfred Douglas, Warhol en

Basquiat. Ondanks de aanwezigheid naast hem op de scène van een windgonginstallatie met 8.000 stalen pijpen, de performers Jelle Haen en Désirée Cerocién, en de Berlijnse singer-songwriter Finn Ronsdorf op de piano. “Onmogelijke liefde is eigenlijk al lang de motor van mijn werk. Initieel was ik op zoek naar een positieve visie op het verlies van die geliefde, de nagloed daarvan. Maar onderweg merkte ik dat ik dat niet kon opbrengen. Een verlies is een verlies, en daar

zit op dit moment voor mij nog altijd niets positiefs aan.”

Ode to a Love Lost, Benjamin Abel Meirhaeghe, 3/2, 20.00, CC De Factorij, www.kaaitheater.be

Meer weten over Benjamin Abel Meirhaeghe? Smalltalk wordt Longread op bruzz.be/smalltalk

De vijf inzichten. Stefanie Mannaerts

‘Verf je schouw eens in een absurde kleur’

Stefanie Mannaerts zingt en drumt bij de metalband Brutus. Voor ze straks in de AB staat met hun nieuwe album Unison life, neemt ze de tijd om ons te leren ons huis in te richten, te koken en foto-albums te maken.

door Michaël Bellon

Neem de tijd om iets lekkers te koken

Tijd nemen om eten te maken, maakt je hoofd leeg, ook al gaat het om een makkelijk gerecht. Je hoeft enkel te beslissen hoelang je je ajuinen wilt stoven en of je verse of gedroogde kruiden gebruikt.

Reorganiseer je living

Ineens heb je een ander plekje om te werken of te rusten, ineens lijkt het alsof je op vakantie bent. Verandering is belangrijk, af en toe. In plaats van nieuwe schoenen te kopen, kan je je schouw eens in een absurde kleur verven, of die rare lamp aanschaffen die je stiekem al lang wilde. Verplaats dan ineens ook het kadertje dat daar al zeven jaar op dezelfde plaats hangt.

Lees meer

Probeer meer te lezen (bij voorkeur De alchemist van Paulo Coelho of Denk als een kunstenaar van Will Gompertz). Het is vaak moeilijk om je eraan te zetten, maar uiteindelijk voel je je altijd beter. Zoals in muziek wordt er ook in de literatuur geschreven over universele gevoelens en momenten die iedereen meemaakt in zijn leven. Het kan helend werken te weten dat je niet alleen bent en dat iedereen af en toe flipt.

Maak een fotoalbum

Maak een selectie van je smartphonefoto’s en laat ze printen in de fotoshop. Ook leuk is een wegwerptoestel mee te nemen op reis of op bezoek bij je vrienden, dan denk je even na voor je een foto neemt. Fotoalbums zijn fijn om door te bladeren als je familie langskomt met Kerstmis. Mijn mama maakte ze elk jaar sinds de geboorte van mijn broers en ik, op mijn dertigste verjaardag heb ik ze allemaal gekregen. Het leukste cadeau ooit, want ik heb er heel mijn leven al in gebladerd.

Steek meer tijd in familie en vrienden

Het lijkt makkelijk, maar blijkt vaak toch o zo moeilijk om tijd vrij te maken voor diegenen die we graag zien. Onze tijd hier op deze planeet is zo kort, en zoals mijn papa het zei: “Het gaat altijd sneller en sneller.”

Unison life is uit bij Hassle Records, Brutus stelt zijn album voor in de Ancienne Belgique op 3/2 om 18.30, www.abconcerts.be

with Elisso Virsaladze Boris Giltburg

Lukáš Vondráček Abdullah Ibrahim

Kris Defoort & Veronika Harcsa

Tamara Stefanovich Keigo Mukawa

Jonathan Fournel Anthony Romaniuk

Bugge Wesseltoft & Henrik Schwarz

François-Frédéric Guy & many more...

OPROEP: WORD LID VAN DE ALGEMENE VERGADERING VAN BRUZZ

BRUZZ IS DE MAX

Vind jij dat ook? En wil je graag meedenken over het beleid en de toekomst van BRUZZ?

De Vlaams-Brusselse Media is op zoek naar zes nieuwe leden van de Algemene Vergadering. Dat is het hoogste bestuursorgaan van de vzw. Bekijk wat dat precies wil zeggen en hoe je je kandidaat kan stellen op www.BRUZZ.be/AV

BRUZZ is het mediamerk van de Vlaams-Brusselse media. BRUZZ is een magazine, een radiozender (FM 98.8), een televisiezender en een website. BRUZZ is ook actief via de app en verschillende social media kanalen. Je kan BRUZZ ook kennen van De Week van BRUZZ (elke zaterdagmiddag op één), VRT Max, VRT.NWS en Auvio. BRUZZ brengt nieuws, cultuur en verhalen uit de hoofdstad.

IRISH PARTY IRISH PARTY

Hej, ook trek in meer ?

naar een job met pit?

Poetsmedewerker

gebouwen

Jij zorgt voor alle onderhoudstaken met betrekking tot de netheid, de gezondheid en de veiligheid van de gemeentelijke lokalen en werkplaatsen.

Poetsmedewerker

Thuiszorg

Je staat in voor het onderhoud van de leefruimten van de cliënt en zorgt ervoor dat je hun woning spik en span kan achterlaten.

Vragen?

Contacteer de Personeelsdienst op 02 785 33 60 of via personeelsdienst@overijse.be.

Meer info?

Kijk voor de volledige job- en profielbeschrijving, de voorwaarden en de selectieprocedure op www.overijse.be/jobs. Solliciteren voor beide vacatures kan tot en met 21 februari 2023.

Ontdek hier welke talrijke voordelen wij je bieden bovenop jouw competitief salaris.

www.overijse.be/jobs

“Ben jij een freak als het om orde en netheid gaat? Kom dan ons team versterken!”

Interrand is de afvalintercommunale die instaat voor de afvalinzameling aan huis en baat de recyclageparken uit van Hoeilaart, Overijse en Tervuren. Bij Interrand ligt de nadruk op maximaal vermijden en recycleren van afval om zo veel als mogelijk afval te voorkomen.

Voor versterking van het team zoekt Interrand een:

Deskundige projectmanagement en boekhouding

Jouw taken

- Als deskundige projectmanagement:

W initieer en volg je diverse projecten op (bv: diftar, sluikstort, textiel, asbest,…);

W ondersteun je de directie met het opvolgen van subsidiedossiers omtrent diverse, afvalgerelateerde onderwerpen zoals bvb. afvalbeheer, recyclageparken, …;

W volg je audits op.

- Als deskundige boekhouding sta je in voor de opvolging van de dagelijkse boekhouding (opleiding wordt voorzien).

W Je staat in voor het inboeken van de facturen.

W Opmaken en opvolgen van uitgaande facturen.

W Je verwerkt de bankverrichtingen.

Jouw profiel

- Je beschikt over een bachelordiploma of een diploma hoger onderwijs van één cyclus of daarmee gelijkgesteld onderwijs

- Je hebt affiniteit met cijfers en je hebt een analytisch inzicht.

- Kennis van boekhouding is geen voorwaarde maar is wel een pluspunt (een opleiding wordt voorzien).

- Je werkt gestructureerd en nauwkeurig.

- Je bent Nederlandstalig en vertrouwd met werken op een pc (Outlook, Excel, Word).

- Interrand staat open zowel voor veelbelovende starters als voor ervaren routiniers.

Ons aanbod

- Contractuele tewerkstelling: je krijgt een contract van 6 maanden. Na deze 6 maanden krijg je, na gunstige evaluatie, een contract onbepaalde duur aangeboden.

- Een verloning in salarisschaal B1-B3: het bruto geïndexeerd maandsalaris bedraagt minimum € 2.883,19 (B1 - 0 jaar anciënniteit) en maximum € 4.858,09 (B3- 23 jaar anciënniteit).

- Nuttige werkervaring kan in aanmerking worden genomen.

- Bijkomende extralegale voordelen zoals maaltijdcheques, fietsvergoeding, gratis woon-werkverkeer met het openbaar vervoer, hospitalisatieverzekering (na 6 maanden), groepsverzekering, GSD-V voordelen en ecocheques.

- Een gunstige werk- en vakantieregeling.

- Een job met veel afwisseling in een maatschappelijk relevante en uitdagende omgeving.

- Bovenop de stabiele werkomgeving kom je terecht in een kleine organisatie met een goede, positieve en familiale werksfeer.

Interesse?

Mail je motivatiebrief en uitgebreid cv ten laatste op 28 februari 2023 naar info@interrand.be Bij een overtal van kandidaten kan een preselectie plaatsvinden op basis van motivatiebrief en cv.

Nog vragen? Contacteer onze dienst

Word IKEA Food medewerker in Zaventem

Wij zoeken voor de dienst Facilitair Beheer en de dienst thuiszorg:

Op zoek

MYRIAM POETMEDEWERKER

Vind een leuke job in jouw buurt.