BRUZZ - editie 1812 (14-09-2022) by bruzz.be

Allez, circulezallez, Zal het circulatieplan uw leven verbeteren?#1812WEEKBLAD VZWMEDIAVLAAMS-BRUSSELSEVANUITGAVEEEN P303153XANTWERPENAFGIFTEKANTOOR-ELSENE1050,-18FLAGEYPLEIN 14 SEPTEMBER 2022 ‘We willen jonger, inclusiever en diverser worden’ Anderlecht wil geen rijkeluisclub meer zijn ‘Wat er gebeurde, is het fatsoen ver voorbij’ Het wordt een heet najaar voor Pascal Smet ‘Aan sommige foto’s werk ik twintig weken’ Jeff Wall keert terug bij Galerie Greta Meert

Tijd voor een vieruurtje! Pâtisserie 16h30 opende onlangs de deuren naast het Parlement van Bretagne, een adembenemend paleis in Parijse stijl dat overigens ook een bezoekje waard is. Naar de bakkerij zelf ga je dan weer voor dé lokale specialiteit: kouignDeamann.naam is haast onuitspreekbaar, maar dat is niet zo erg. Kouignamann is een gebakje van weinig woorden en véél smaak. ‘Kouign’ betekent ‘cake’, ‘amann’ is ‘boter’.

gebrouwen in de voormalige operatiezaal.Deturquoise gevel van restaurant Peska trekt meteen de aandacht. Dit eigentijds restaurant serveert uitsluitend vis van de Bretonse kust, zoals schelpdieren uit Roscoff, zee baars uit Erquy en dorade uit Quiberon. ClémentineAllesbehalve.Klassiek?Chefdurftte experimenten met ingrediënten en kruiden als yuzu, gefermenteerde rabarber en harissa.

andere zoete lekkernijen uit in de etalage. Veel van deze zoetigheden worden gecreëerd met voedseloverschotten. Een restje sinaasappelschil bijvoorbeeld, verpulvert Marion tot een poeder voor een ander dessert. De overige ingredi enten zoekt ze bij lokale boeren. Een verantwoorde en duurzame bakkerij, dat is Pâtisserie 16h30. Elke eerste zondag van de maand is een culinaire hoogdag in Rennes. Naast de dagelijkse groenten- en fruitmarkt in de centrale markthallen, organiseert de stad er ook een ‘Marché à Manger’. Het binnenplein wordt gevuld met pop-up restaurants en food trucks waar de Bretoense streekkeuken wordt heruitgevonden door verschillende chef-koks uit Rennes. Proef van lokale specialiteiten zoals de ‘galette-saucisse’ terwijl je luistert naar een live concert of een kookdemonstratie meepikt. Gezelligheid troef! Sla ook La Criée zelf niet over.

Vertragen… IN DE HOOFDSTADBRETONSE

Je wandelt zo binnen in dit hedendaags kunstencentrum.

JOUW VOLGENDE REISBESTEMMING Vertragen in Bretagne

Stap op de TGV in Brussel-Zuid en vierenhalf uur later betreed je de hoofdstad van Bretagne: Rennes. Al kuierend snuif je de ambiance van het historische centrum op en kom je op krachten met een bol cider: ‘de champagne van Bretagne’. Wanneer de maag uiteindelijk gromt, ben je in Rennes op de juiste plek. De stad behoort op culinair vlak tot de wereldtop. Chefs koken met het beste wat land, zee en lucht in Bretagne te bieden heeft.

Twee keer per dag stalt banketbakker Marion Juhel ook haar

nes en is gehuisvest in Hôtel-Dieu, een 14e-eeuws ziekenhuis. Net zoals Peska koopt ook dit restaurant zijn ingrediënten op de markten van Rennes. Proef van lokale en seizoensgebonden gerechten rond het oude klooster of geniet van een concert met een biertje in de hand,

Brasserie-microbrouwerij Origines ligt in het hart van Ren-

PUBLIREPORTAGE

Tekst: ALINE PEETERS

Historici schreven ooit boeken vol met mythes en Keltische legendes over Bretagne, journalisten anno 2022 schrijven eerder artikels over hippe eetadresjes, nieuwe creatieve hubs en lokale initiatieven. Terwijl de Bretoenen altijd hebben gestreefd om hun eigenheid te bewaren, creëerden ze - al dan niet bewust - een karaktervolle kustuithoek die behoorlijk afsteekt tegenover alle andere Franse streken. Neem de tijd om het unieke Bretagne te leren kennen, adem de zuivere lucht van zee en natuur in en leef voor even op het Bretonse ritme. Je komt daarna thuis als een herboren mens.

Van hotelkamers met zeezicht tot en een in-huis bakkerij en zelfs een food garden, La Butte heeft het allemaal. Om de 100% Bretonse ervaring af te ronden, kan je nog een avondwandeling maken langs de bekende vuurtorens.

jes en woeste rotsen zijn de 365 trappen naar boven waard.

diënten immers uit eigen moestuin of bij lokale boeren. Zijn signature dishes? Foie gras met gestoomd zeewier en gegrilde kreeft met boekweit. Na je buikje rond te hebben gegeten, moet je enkel nog de trap omhoog naar één van de prachtige B&B-kamers. De volgende ochtend ren je die calorieën er zo af in het nabijgelegen woud van Brocéli ande of zweet je ze uit in de spa

Plof neer op het prachtige terras van Maison Legris en bestel de bekroonde oesters met kastanjes maak die de familie Legris dagelijks plukt bij laag water. Sinds 1986 kan je de schaaldieren ter plekke degusteren of meenemen voor een decadente picknick. Af en toe zet de familie Legris ook de deuren van de oesterkwekerij open voor een rondleiding.Nadeapéro gaan we richting het meest westelijke punt van het Fran se vasteland: Pointe Saint-Mathieu.

Het binnenland van Bretagne wordt vaak over het hoofd gezien, maar is beslist een bezoek waard. Wandel door liefelijke heidevel den, klim op torenhoge rotsen, fiets door woeste wouden en zwem in het grootste meer van Bretagne. Jezelf belonen doe je met een lekkere maaltijd en een vers getapt biertje, wat anders?

En inderdaad, wanneer de avondzon schemert door de rondbogen van de ruïnes, voel je je even alleen op de Tegenoverwereld.de abdij vind je het statige Hostellerie de la Pointe Saint-Mathieu. De monumentale trap imposante schouw en natuur stenen muren vormen het decor voor een memorabel sterrendiner. Boss lady Nolwenn Corre nam het roer over van haar vader en kreeg in 2019 haar eerste Michelinster.

‘Finis Terrae’, het einde van de aarde. Op je wandeling kom je vast de 13e-eeuwse abdij van St. Mathieu tegen.

Vertragen… IN HET BINNENLAND

Bestjobers©Tourisme

van La Maison Tiegezh.

Dit bos met zijn rotsformaties speelt een hoofdrol in veel Kelti sche legendes. Neem na een fikse wandeling een smakelijke pauze in Auberge du Ménez. De ambi tie van het jonge team achter dit restaurant is groot. Zo koken ze enkel en alleen met producten uit de buurt. Creatieve en innovatieve oplossingen voor het gebrek aan bijvoorbeeld olijfolie en chocolade maken de gerechten even origi neel als duurzaam.

In het noorden vind je ‘Pays des Abers’, een van de meest drama tische landschappen die je tijdens je route zal tegenkomen. De reden hiervoor zijn de ingesprongen, smalle riviermondingen, ook wel ‘abers’ genoemd. Een beetje ver derop vind je de hoogste vuurtoren van Europa. Bij eb kan je er gewoon heen wandelen, bij vloed is Phare d’Île Vierge enkel bereikbaar met een boot of kajak. Het uitzicht op de kristalheldere zee, ontelbare eiland

be.france.frbretagne-vakantie.com

Starten doen we met La Butte, een gastronomisch restaurant dat dit jaar naast zijn ‘gewone’ ster, ook een groene Michelinster in ontvangst mocht nemen. Chef Nicolas Conraux geeft op vlak van duurzaamheid het goede voorbeeld en bezorgt zijn gasten naast een onvergetelijke maaltijd ook een totaalervaring.

PUBLIREPORTA GE

Vertragen… AAN DE KUST

La Maison Tiegezh is een bras serie, sterrenrestaurant, B&B én delicatessenwinkel in Guer, op een driekwartier rijden van Rennes. Aan het roer staat chef Baptiste Denieul, die in 2017 als jongste chef ooit een Michelinster ontving. Gelukkig bleef hij met beide voeten op de grond. Of beter gezegd, met de handen in de grond. Baptiste haalt zijn ingre

Ben je overtuigd dat Bretagne jouw volgende reisbestemming wordt en wil je meer te weten komen over deze unieke plek? Surf dan naar:

Wanneer je verder het binnen land induikt, kom je het bos van Huelgoat tegen, ook wel bekend als het ‘Bretonse Fontainebleau’.

Chef-pâtissier Thomas Rivier scoort met een overheerlijke aardbeien variant op de klassieke kouignamann, waar je eerder mee kennis maakte in Rennes.

Bretagne

De 1800 kilometer lange kustlijn van Bretagne, die loopt van het Kanaal tot aan de Atlantische Oceaan, is de langste van Frank rijk. Schilderachtige haventjes vol kleurrijke vissersbootjes tekenen zich af aan de horizon. Het loont de moeite om meermaals per jaar naar deze streek af te zakken, want elk seizoen en getijde brengt een unieke sfeer met zich mee.

Deze unieke plek ligt in het departement Finistère, dat is afgeleid van het Latijnse

Voor een dorstlessende activiteit kan je terecht bij microbrouwerij Coreff, sinds 1985 een referentie in Bretagne. Coreff is Bretons voor ‘gerstebier’, een bovengistend alternatief voor pils. In L’Ambas sad, het museum van de brouwe rij, leer je over het traject van de akker naar het biervat, de chemie van het brouwen en hoe het bier wordt geleverd aan muziekfesti vals zoals Les Vieilles Charrues Ben je tussen 14 en 17 juli in de buurt? Schud dan zéker de dans benen los op Les Vieilles Charrues of juich onze Belgische sterarties ten Stromae en Angèle toe.

THROUGHYOUTHTHELENS An exhibition on young fashion photography 16.09 — 05.11 Place du Nouveau Marché aux Grains 10 Nieuwe Graanmarkt 10 — 1000mad.brusselsBrussels SamuelBryanModel—Semeli©ShaniaTHROUGHYOUTHTHELENS An exhibition on young fashion photography 16.09 — 05.11 Place du Nouveau Marché aux Grains 10 Nieuwe Graanmarkt 10 — 1000mad.brusselsBrussels SamuelBryanModel—Semeli©Shania THROUGHYOUTHTHELENS An exhibition on young fashion photography 16.09 — 05.11 Place du Nouveau Marché aux Grains 10 Nieuwe Graanmarkt 10 — 1000mad.brusselsBrussels SamuelBryanModel—Semeli©Shania

14 SEPTEMBER 2022 | 5 08 ‘Rekeningrijdenmagnietbeperktwordentotééngewest’ Vlaams minister van Mobiliteit Lydia Peeters rond de tafel met Brussels minister van Financiën Sven Gatz 34 ‘De kwestie van roofkunst los je niet eenzijdig op’ De expo ‘Kinshasa (N)tóngá’ bij Kanal bouwt een brug tussen Brussel en de Congolese hoofdstad 07 EDITO 12 IN BEELD Saskia Vanderstichele 14 BRUSSELAAR VAN DE WEEK Gevangenisdirecteur Jurgen Van Poecke 15 KORT GESPREK Thomas Schoenaerts organiseert zelf kindernoodopvang 17 BEELDCOLUMN Wauter Mannaert 18 COVER STORY De verschillende circulatieplannen gewogen 24 BIJGEDACHTE Donkere wolken boven Pascal Smet 26 BIG CITY Wie was Alberta, voor wie de Brusselse jachthaven werd gebouwd? 26 BEESTIG BRUSSEL De huiskatten zijn met te veel 28 SPORT Anderlecht wil weer de ploeg van de Brusselaars worden 32 DE SLAAPKAMER van Ramses Ieven 38 NICK TRACHET Jujube 39 SELECT De Canadese fotograaf Jeff Wall keert terug naar Greta Meert Smalltalk Laure Portier Eat & Drink Mabelle De vijf inzichten Naima Joris De nieuwe truitjes voor de Europese matchen van RSCA werden ontworpen door rapper Damso. EMILEJULES©

•

Profiel: Je beschikt over het diploma A2/3e graad TSO elektromechanica, elektronica of mechanica Je bent dynamisch en kan zelfstandig werken met een groot verantwoordelijkheidsbesef • Enkele jaren ervaring in montage of onderhoudsfunctie is een pluspunt• Je bent in het bezit van een eigen wagen.

Functie: Je bent verantwoordelijk voor het uitvoeren van periodieke controles van liften en hefwerktuigen in privé- en nijverheidsgebouwen.

•

jewish of belgiummuseum r. des minimes 21 miniemenst. 1 000 Brussels 232216. 09 05. 03

werkzekerheid op lange termijn. Interesse? Bezorg je sollicitatiebrief aan Konhef, t.a.v. dhr. V. Deckers, Gijzelaarsstraat 7-9-11, 2000 Antwerpen. info@konhef.be | www.konhef.be Konhef, een liften.hefwerktuigendeenwettelijkevoertcontrole-organisme,erkendsinds1932keuringencontrolesuitvoorveiligheidvanen Om onze groei verder zoekenverzekeren,tewij(m/v): REGIO’S: BRUSSEL OF VLAAMS-BRABANT OF MECHELEN OF ANTWERPEN BEDIENDECONTRACT VAN ONBEPAALDE DUUR DB767467I2 regiotalent.be/blogVerdien jij genoeg? Informeer je op DB620227H9 Ontdek je carrièrekans en surf nu mijntoekomstbijroularta.benaar DB749613B2

•

INSPECTEURS/TECHNICI ELEKTROMECHANICA

Aanbod: • Een grondige opleiding en regelmatige bijscholing Een aangename KMO-werksfeer met behulpzame collega’s Een aantrekkelijke bezoldiging • Vergoeding van verplaatsingskosten en onkosten • Familiale hospitalisatieverzekering Permanente ondersteuning • Goed evenwicht werk-privé 100%

•

ALGEMENE DIRECTIE

Ruth Plaizier

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

CULTUUR & UIT

Karen De Becker

FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE

OPLAGE

Kristof FlageypleinPitteurs18, 1050 Elsene.

WWW.BRUZZ.BE

Bart Dewaele, Kim, Wauter Mannaert, Ivan Put, Saskia Vanderstichele

14 SEPTEMBER 2022 | 7

Kirsten Bertrand

BRUZZ is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt bij Printing enPaal-BeringenPartnerswordtgesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie

“De grote uitdaging voor de toekomst van deze stad is mensen perspectiefeenbieden”KristofPitteurs,

EINDREDACTIE

55.000 exemplaren. ADVERTEREN?

HOOFDREDACTIE

Frédérique Beuzon, Gregory Blauwers, Sam De Ryck, George Holmer, Laura Jones

BRUZZ

ABONNEMENTEN

hoofdredacteur

Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65

Eva Christiaens, Sara De Sloover, Luana Difficile, Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Jasmijn Post, Kurt Snoekx, Sophie Soukias, Steven Van Garsse, Tom Zonderman (redacteurs); Michaël Bellon, Jasper Croonen, Andy Furniere, Tom Peeters, Niels Ruëll, Nick Trachet, Michel Verlinden, Max Wyckaert (medewerkers)

Dirk De Clippeleir

Marlies De marlies.dedeygere@bruzz.be02-650.10.81Deygere

Persberichten kunnen via redactie@bruzz.be

Heleen Rodiers

VOER UW EVENEMENT IN OP ENCODEZ VOTRE ÉVÉNEMENT SUR ENTER YOUR EVENT ON www.agenda.brussels

Kristof Pitteurs (algemeen hoofdredacteur)

Eigen gelijk

Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80 Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Rest van België: 29 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393

COLOFON

VERTALING

In de Anderlechtse Kuregemwijk kwam het begin deze maand tot een hevige discussie tussen de voor- en de tegenstanders van het nieuwe circulatieplan. Daarmee werd een nieuwe breuklijn in de Brusselse samenleving plots heel zichtbaar. Op het fietspad stonden de aanhangers van het principe ‘elke auto is er één te veel’; veelal uit de gegoede middenklasse komende mensen die niet zelden pas onlangs in de betrokken wijken kwamen wonen. In het midden van het kruispunt stonden de tegen standers van het nieuwe circulatieplan; vaak mensen met allochtone roots die zich boos maakten over het feit dat ze nu verschillende straten moeten rondrijden om van punt a – hun woning – naar punt b te geraken. Het ging er levendig aan toe, maar van een debat was geen sprake. Geen van beide partijen luisterde naar de andere. Dat is ondertussen de fase waarin het mobiliteitsdebat is verzand: iedereen graaft zich in in zijn eigen gelijk. En dat wordt de grote uitdaging voor iedereen die met de toekomst van deze stad is begaan. Mensen een perspectief bieden kan in dezen helpen. Op dit ogenblik gaat de discussie vooral over het schrappen van rijstroken en parkeerplaatsen. Het wordt tijd om duidelijk te maken wat daarvoor in de plaats kan komen.

REDACTIECHEF

Zelf nieuws gespot? Tips zijn altijd welkom via: BRUZZ.be/meldnieuws

EN Earlier this month, a heated exchange took place in Kuregem/Cureghem in Anderlecht between supporters and opponents of the new circulation plan. The discussion laid bare a new fault line in Brussels society. Supporters of the principle that “every car is one too many” occupied the bicycle track, many of them middle-class people who only recently have moved to these parts of the city. In the middle of the intersection were those opposing the new circulation plan. A lot of them people with immigrant roots who were angry that they now had to drive around several streets to get from A – their home – to B. The exchange was very lively but a debate it was not, as neither side was listening to the other. This is where the mobility debate has ended up unstuck with everyone digging their heels in looking only to their own rights. That then becomes the great challenge for anyone concerned with the future of this city. Offering people a perspec tive would hopefully help, because at the moment the whole discussion is mainly about getting rid of lanes and parking spaces. It is time to show people what the city could look like instead.

DISTRIBUTIE

ART DIRECTOR

Gerd Hendrickx

VORMGEVING

Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be

van Vlaams Brusselse Media vzw Buiten België: 35 euro per jaar.

FR Dans le quartier de Cureghem à Anderlecht, une discussion animée a vu le jour au début du mois entre partisans et adversaires du nouveau plan de circulation. Un nouveau clivage dans la société bruxelloise est apparu. Sur la piste cyclable se tenaient les partisans du principe « chaque voiture est une voiture de trop » : il s’agit pour la plupart de personnes issues de la classe moyenne qui viennent d’emménager dans les quartiers en question. Au milieu du carrefour se tenaient les opposants au nou veau plan de circulation, souvent des personnes d’ori gine immigrée, furieuses de devoir désormais faire des détours pour aller d’un point A, leur domicile, à un point B. C’était animé, mais il n’y a pas eu de débat. Aucun des deux camps n’écoutait l’autre. Le débat sur la mobilité s’est enlisé : chacun s’estime dans son bon droit. Et c’est le grand défi pour qui conque se préoccupe de l’avenir de cette ville. Offrir une perspective aux gens peut aider. Pour l’instant, la discussion porte principalement sur la suppression de voies et de places de stationnement. Il est temps de préciser ce qui va les remplacer.

MELD NIEUWS

WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER

Vlaanderen wil de Ring rond Brussel – gedeeltelijk – verbreden, Brussel zegt njet. Brussel wil dan weer een eigen kilometerheffing invoeren, dik tegen de zin van Vlaanderen. Vlaams minister van Mobiliteit Lydia Peeters en haar Brusselse collega van Financiën Sven Gatz (beiden Open VLD) zien een uitweg. “Onderhandel en verbind de twee dossiers.” door Eva Christiaens en Kris Hendrickx foto’s Saskia Vanderstichele

wee mobiliteitsdossiers leidden de voorbije jaren en zelfs decennia tot politieke splijtstof tussen Brussel en Vlaanderen: de verbreding –volgens Brussel – of optimalisering – volgens Vlaanderen – van de Ring en recenter de Brusselse kilometerheffing. Deze zomer was het weer van dat. Vlaanderen maakte zijn plannen voor de transformatie van de Ring bekend en vooral de Brusselse groenen toonden zich verbaasd. Gatz en Peeters nodigden uit voor een gesprek waarin ze oproepen om de patstelling te overstijgen.

▼

gezien zelfs niet. Slechts op 25 procent van het totale grondgebied waar Vlaanderen voor bevoegd is, is er een verbreding, voornamelijk tussen de E40 en de A12. Op de andere plaatsen ging de keuze naar veilige inrichting en een betere doorstroom.

Ook de gemeente Jette, waar Open VLD in de meerderheid zit, zegt dat er weinig overleg is geweest.

Move-plan in Brussel goed te kunnen uitvoeren. Gaandeweg gaan we naar meer autoluwe wijken in Brussel, dat is de bedoeling, maar om die autoluwe binnenstad mogelijk te maken, moet de doorstroming op de Ring zo goed mogelijk zijn. En dan gaat het over het stuk waar wel een verbreding is. De passage langs Jette is daar inderdaad de laatste knoop, en ik denk dat we die kunnen ontwarren. Ten eerste wordt het Laarbeekbos gespaard. Verder komt er een ecoduct van tientallen meter, dat het bos verbindt met de velden van Wemmel en Relegem. Dat is absoluut een meerwaarde. Tot slot zal de berg op de Ring weggenomen worden: dat stuk wordt verzonken in de grond. Dat betekent minder hinder.

GATZ: Jette is een geval apart. Een goede doorstroming is nodig om het Good

Het gesprek. Ministers Sven Gatz en Lydia Peeters

Sven Gatz, u bent niet per se tegen een verbreding van de Ring.

SVEN GATZ: Ik ga even terug in de tijd. Ruim tien jaar geleden circuleerden er nog scena rio’s voor een tunnel onder Brussel of zelfs een Ring op de Ring … Uiteindelijk werd dat niet realistisch bevonden en werd gekozen een verbreding. Wat vandaag voorligt, is dat strikt

Tegelijk is er een maximale ontharding. Vlaanderen heeft de laatste vijf jaar veel gedaan om tot een aanvaardbare optimalise ring van de Ring te komen. Als je dan tot op het einde blijft zeggen dat je daar niet mee akkoord gaat ... Ja, op een gegeven moment begin je eraan, hé. Wij zouden graag een poging doen om een aantal belangen van de twee gewesten beter op elkaar af te stemmen voor het zover is.

Maar wel meer asfalt ter hoogte van Jette. GATZ: Dat maakt deel uit van die 25 procent waar verbreed wordt.

‘DewatdatRingwerken,isnietzomaarbetonbijleggen’

• 1995-2004 Brussels parlement

• Sinds 2019 minister van Begroting, Financiën en Meertaligheid in de Brusselse regering

• Eerst actief bij de Volksunie en VU-ID21

• Sinds 2009 in het Vlaams parlement voor Open VLD

GatzSven

• Woont in Jette, waar hij een tijd meerderheidOpengemeenteraadslidlangwas.VLDziterinde

• 2011-2014 Directeur van de federatie van Belgische brouwers

• 2014-2019 Vlaams minister van Cultuur, Jeugd, Media en Brussel

• 1999-2011 ParlementVlaams

• 55 jaar Jurist en Leuvenbestuursrechtlicentiaat(KU&ULB)

• 53 jaar, woont in DilsenStokkem in Limburg

• Sinds 2000 vier keer burgemeester Dilsen-Stokkemvan

• Sinds 2002 bij Open VLD

• Studeerde rechten aan de KU Leuven, startte haar carrière als advocate

• Sinds oktober 2019 Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken.

•

PeetersLydia

• Sprong begin 2019 in voor Bart Tommelein als Vlaams minister van Begroting en Financiën. In juli dat jaar verving ze Sven Gatz als Vlaams minister van Cultuur en Media.

Volgens mij niet. En trouwens, het Gewest is hierover verdeeld. Ik ben zeker

Meer autocapaciteit zuigt meer verkeer aan, dat is al aangetoond. Is het dan geen kwestie van tijd voor de Ring weer vol zit? GATZ: Dan komen we bij dat tweede dossier. Dan moet je kijken hoe je het mobiliteitsge drag nog kan reguleren (het rekeningrijden, red.).

PEETERS: We riskeren geen aanzuigeffect, daar heeft de Werkvennootschap simulaties over. Je krijgt dan ook meer duurzame alternatieven. Alleen al deze legislatuur hebben wij ruim 300 miljoen euro geïnves teerd in fietsinfrastructuur, fietsbruggen en fietssnelwegen. Er zijn de drie nieuwe tramlijnen van het Brabantnet, de hoppin punten om over te stappen op het openbaar vervoer

“Rekeningrijden mag niet beperkt worden tot één gewest”

LYDIA PEETERS: Met de Stad Brussel bereikten we wel een compromis over de toegankelijkheid van Neo. Dat willen we ook met Jette doen. Rond de Ring zijn er duizend ongevallen per jaar, daar moeten we vanaf. Wij willen een modal shift. Er komt verharding, wordt er steeds weer gezegd, maar wij gaan ook voor veel ontharding: 85 hectare. Ecologische barrières worden weggewerkt, met ecoducten en waterbuffe ring. Het is niet zomaar even wat beton bijleggen.

is de kilometerheffing voor vrachtwagens. die is met de drie gewesten gerealiseerd, we kunnen dus wel degelijk samenwerken. Maar je kan alle Vlaamse pendelaars die hier werken geen extra belasting opleggen zonder afbouw van de bestaande. Dus moet je het koppelen aan een taxshift.

“Om de autoluwe binnenstad mogelijk te maken, moet de doorstroming op de Ring zo goed mogelijk zijn”

Rekeningrijden mag niet beperkt worden tot één gewest. Het beste voorbeeld

Jette maakt zich vooral zorgen over de afritten, die tot meer verkeer kunnen leiden.

Lydia Peeters Vlaams minister van Mobiliteit

onderhandel daarover. Het volstaat niet om de plannen op te vragen en vervolgens te zeggen dat je niet akkoord gaat. Ik vrees voor een scenario waarbij Jette niet mee onder handelt, en Vlaanderen en ook het Brussels Gewest dan vroeg of laat zeggen: ‘Zo zal het zijn.’ Nu zijn er nog hefbomen. Over dat afrittencomplex is de discussie bijvoorbeeld nog maar net begonnen.

Sven Gatz Brussels minister van Financiën

▼

niet de enige minister die vindt dat er een deal moet gevonden worden met Vlaanderen om de Ring te optimaliseren. Ministers die dat niet vinden zullen ook geen mandaat hebben om eenzijdig juridische stappen te zetten. Maar ik vind het voorbarig om daarover te praten.

GATZ: Daar kom ik nog op. Ik vind het niet correct dat er gezegd wordt dat er in Jette niks gebeurt. Het omgekeerde is waar: het plan dat vandaag voorligt, is veel beter dan dat van vijf jaar geleden en zelfs beter dan de huidige situatie. Maar ik begrijp wél dat de Jettenaren en het schepencollege ongerust zijn over het afrittencomplex. Doordat je Wemmel-Bockstael sluit – vanuit verkeers veiligheidsoogpunt is dat logisch, het is de plek waar de meeste ongevallen gebeuren –kan er meer verkeersdruk komen bij ons in Jette. Mijn oproep aan de collega’s in Jette is:

Hebben het Gewest en de gemeente Jette eigenlijk een formele hefboom om te zeggen dat er niets mag veranderen? Een stukje Ring ligt daar op Brussels grondgeGATZ:bied.

U zegt dat er eerst alternatieven moeten zijn, maar is dat niet een beetje een PEETERS:dooddoener?

Het gesprek. Ministers Sven Gatz en Lydia Peeters

Het is dan de bedoeling om de alternatieven deze legislatuur af te werken en het rekeningrijden de volgende legislatuur te PEETERS:realiseren?

Nee, want we zijn er volop mee bezig. Kijk naar de fietsbruggen en fietssnel wegen die erbij komen. Allemaal om het aanzuigeffect van de fietsen in Brussel volop te faciliteren. Als je van Leuven naar Brussel amper twintig kilometer moet afleggen,

FR La Flandre veut élargir le Ring autour de Bruxelles, en partie, et Bruxelles dit non. Bruxelles veut mettre en place une taxe kilomé trique, contre l’avis de la Flandre. La ministre fla mande de la Mobilité Lydia Peeters et son collègue bruxellois des Finances Sven Gatz (tous les deux Open VLD) entrevoient une issue. « Négocier et relier les deux dossiers. » Si la Région bruxelloise et la commune de Jette campent sur leurs positions, elles risquent de se retrouver un jour ou l’autre devant le fait accompli, craint Sven Gatz.

« LES TRAVAUX DU RING, CE N’EST PAS QU’UNE QUESTION DE BÉTON »

Ministers Lydia Peeters en Sven Gatz zijn ervan overtuigd dat het rekeningrijden er komt.

maar daarvoor een uur in de file staat, zullen veel mensen voor de fiets kiezen.

bespreken is er natuurlijk ook nog de koopkrachtcrisis, die een en ander nog delicaterMochtenmaakt.wehier op korte termijn mee verder gaan, kom je hoe dan ook in een juridisch moeras met belangenconflicten en plots zijn er dan verkiezingen. Als je dan op de knop duwt en SmartMove invoert, dan lijkt me dat nogal geriskeerd. Ook al omdat

Er zijn gesprekken bezig om te zien of het een op het ander afgestemd kan worden. Die gesprekken werden in juli gevoerd tussen enerzijds Rudi Vervoort en Elke Van den Brandt, en anderzijds Jan Jambon en Lydia Peeters. Dat overleg moet hoe dan ook worden voortgezet. Die verbreding van 25 procent ligt voor Groen heel moeilijk. Daarom zeggen we: laat ons parallel ook kijken wat dat voor de kilometerheffing betekent. Op een gegeven moment moet je beseffen dat er een onderhandelingspakket ontstaat dat goed is, of goed genoeg. Er is veel veranderd de voorbije jaren in die Vlaamse plannen.

“THE RING ROAD WORKS ARE NOT JUST ABOUT ADDING CONCRETE”

GATZ: Kijk ook naar het tijdsperspectief. Er gebeurt al heel veel en grote mobiliteitswer ken duren al snel tien jaar. Dat zal ook zo zijn voor de werken aan de Ring. Het is zoeken naar een momentum – en dat zal niet voor de verkiezingen te zijn, want daarvoor is het allemaal te delicaat – om te bekijken: hoe kunnen we het goede idee van de taxshift en de kilometerheffing dat wij hebben, breder uitbreiden? Of dat nu gebiedsdekkend is voor heel België dan wel voor de metropolitane regio, dat weet ik niet. De Waalse vrienden hebben wat koudwater vrees, maar in Vlaanderen is al heel wat huiswerk gebeurd.

Theoretisch is er nog een kans, in de regering zijn er voor- en tegenstanders. Boven op alle mobiliteitsaspecten die we hier

PEETERS: Die kilometerheffing zal er komen, net zoals die voor vrachtwagens er gekomen is. Een slimme, gebiedsdekken de kilometerheffing gekoppeld aan een taxshift.

EN Flanders wants to widen parts of the Brussels Ring Road but Brussels says no. But then Brussels wants to introduce its own mileage tax which Flanders in turn fiercely opposes. Flemish Minister of Mobility Lydia Peeters and her Brussels Finance colleague Sven Gatz (both Open VLD) see a way out. “Negotiate and join the two dossiers.” If the Brussels Region and the municipality of Jette just dig their heels in there is a good chance that they sooner or later end up with a fait accompli, Sven Gatz predicts.

het systeem hier niet vlekkeloos zal werken in het begin. Daarom testen we het nu al, eerst met een klein panel van 500 tot 1.000, in het voorjaar hopelijk met duizenden of tienduizenden, liefst ook met Vlamingen en Walen. Op die manier hopen we zowel technologisch als qua sensibilisering het draagvlak te vergroten. Op een gegeven moment moet je zeggen: ‘We kunnen en zullen het doen.’ Is dat binnen twee jaar en een half? Is dat binnen vier jaar? Dat weet ik niet.

Dus zonder Wallonië?

GATZ: Heel België is het ideaal, maar ik kijk liever naar wat je al kan doen met de partners die vooruit willen.

Is er een deal denkbaar tussen Vlaande ren en Brussel waarbij de verbreding van de Ring verbonden wordt aan de invoering van de intelligente kilometer GATZ:heffing?

14 SEPTEMBER 2022 | 11

We begrijpen: er is geen kans meer dat SmartMove deze legislatuur wordt ingevoerd.GATZ:

In beeld. Saskia Vanderstichele

De prinses en de Queen

14 SEPTEMBER 2022 | 13

Twee koninklijke gebeurtenissen van formaat afgelopen week. Donderdag stierf de Britse koningin Elizabeth, 96 jaar oud. Twee dagen later dag later trouwde prinses Maria Laura, de oudste dochter van prinses Astrid en prins Lorenz, met de Brits-Franse William Isvy. Uit respect werd tijdens de huwelijksmis in de Sint-Michiels en Sint-Goedelekathedraal kort gebeden voor de overleden vorstin, die zeventig jaar op de troon zat. Maar ook onder de kijklustigen, die het plotse herfstweer hadden getrotseerd om een glimp van het prille, prinselijke geluk op te vangen, waren er mensen die nog even hulde wilden brengen aan de Queen, al was het maar met een Brits getinte paraplu. HUB

In het nieuws omdat

Luisterend oor

Van Poecke kan dus rekenen op een sterke verdedigingslinie. Die dankt hij mede aan zijn werkstijl. De directeur staat bekend om zijn luisterend oor, eerlijke karakter en talent voor dialoog. “Als we hem iets vragen waar hij niet meteen een antwoord op heeft, zegt hij: ‘pertinente vraag’. Hij komt telkens naar ons terug met een reactie,” zegt secretaris Cosimo Agostino (ABVV), die al zestien jaar in Vorst werkt. “Uren en uren luisterde hij naar de bonden,” zegt Ralf Bas.

Van vrijdag tot maandag laten zo’n 80 vrijwilligers zich één tot drie nachten opsluiten in de nieuwe gevangenis van Haren. Het gaat om magistraten, justitiepersoneel en academici.

“Een individuele directeur is niet verantwoordelijk voor de hele architectuur en het ontwerp van een gevangenis,” benadrukt criminologieprofessor Kristel Beyens (VUB) over de verwijten van de CTRG. “De afmetingen en types cellen zijn bepaald in een lastenboek door de Regie der Gebouwen, voor Van Poecke directeur werd.”

Ook BRUZZ stapt deze week mee binnen in de gevangenis. De Centrale Toezichtsraad voor het Gevangeniswezen (CTRG) moet nog even wachten. “Ik wacht op een nieuw bezoek ter plaatse voor de gevangenis in oktober opent,” zegt voorzitter Marc Nève, zelf oud-advocaat van Marc Dutroux. Zijn laatste bezoek bracht hij in juni, toen nog niet alle afdelingen klaar waren. Het rapport van dat bezoek was kritisch: een recreatie ruimte is er niet in Haren, klonk het, de wandelruimtes zijn te klein en de speelruim te voor jonge kinderen van vrouwelijke gedetineerden te kil. Aanbevelingen waar volgens Nève amper gehoor naar is. “Ik weet niet of de minister (van Justitie, red.) of iemand op zijn kabinet onze rapporten leest,” zei hij twee weken geleden aan Knack Justitieminister Vincent Van Quickenborne (Open VLD) ontkent dat stellig. “Er is regelmatig overleg met onze adviseurs en kabinetschef,” zegt zijn woordvoerder.

Brusselaar (M/V/X) van de week.

Jurgen Van Poecke

Over welk dossier gaat het?

In hetzelfde interview richt Nève zijn pijlen in het bijzonder op Jurgen Van Poecke, coördinerend directeur van de Brusselse gevangenissen en dus ook bevoegd voor Haren. Onder meer het concept van ‘time-outcellen’ zou uit zijn hoed zijn getoverd, beweert Nève, maar het wetgeven de kader daarvoor blijft flou. “Onterecht en onaanvaardbaar,” sprong Van Quickenborne snel tussenbeide. “De kritiek gaat hier niet meer over de inhoud, maar over de persoon.”

De persoon Van Poecke krijgt binnen justitie wél veel lof. “Onze samenwerking is uitstekend,” zegt het justitiekabinet. “Jurgen is een van de allerbeste gevangenisdirecteurs in ons land,” zegt ook Ralf Bas, zelf voorma lig hoofd van Sint-Gillis. Bas begon in de jaren 1990 samen met Van Poecke in de Brusselse gevangenis. “Ik heb veel geluk gehad om van hem te leren. Hij is gebeten door zijn vak en er zijn weinig mensen met meer ervaring dan hij.”

De gevangenis van Haren opent dit najaar deels en in het voorjaar volledig. De site is ingericht als een klein dorp, met plaats voor 1.200 gedetineerden. Justitie zoekt nog een 300-tal extra personeelsleden.

Deze week laten tachtig magistraten en academici zich vrijwillig opsluiten in de nieuwe gevangenis van Haren. Een generale repetitie voor directeur Jurgen Van Poecke, die zelf strikt op de vingers wordt gekeken door het gevangenistoezicht. door Eva Christiaens

Die kindnorm moet omlaag, er moet ge mikt worden op meer begeleiding, en er moet ingezet worden op de opwaarde ring van het beroep. Studenten die zich voorbereiden op een job in de crèche ha ken te vaak af tijdens hun stage. Het schip is aan het zinken. We beseffen heel goed dat de crèches onderbemand zijn en willen ook duidelijk zeggen: ‘Be dankt voor jullie zorg, dit is niet jullie fout.’ We willen hén ondersteunen, we willen bijdragen aan betere werkom standigheden voor deze mensen.

Een visie die hij durft te verdedigen, weten de bonden nog. “Als hij overtuigd is van zijn gelijk, zal hij respectvol naar ons luisteren, maar niet van mening veranderen.” “Dat ik me niet te snel van mijn stuk laat brengen, helpt me in mijn job,” zegt Van Poecke daar zelf over. “Maar ik zal de eerste zijn om toe te geven dat ik momenteel geen acht uur slaap per nacht.”

‘Kinderen krijgen niet de zorg die ze verdienen’

Jullie organiseren zelf een noodcrèche. Hoe zal die eruitzien?

niet genoeg geluisterd naar de mensen uit de sector”

Welke maatregelen zijn het prangendst om de problemen aan te pakken?

De opening van Haren nadert dan ook snel. Officieel worden de lintjes doorgeknipt op 30 september, in de weken daarna verhuizen de gedetineerden uit Vorst en Berkendael stap voor stap. Ondertussen komt het terreurproces over de aanslagen van 22 maart in zicht, op de oude NAVOsite, ook in Haren. De negen terreurverdach ten, onder wie Salah Abdeslam, zullen tijdens het proces in de nieuwe gevangenis vlakbij verblijven. In elk geval gebeurt de opening in stappen, vleugel per vleugel. “In principe hebben we genoeg personeel om dit najaar deels te starten, maar het is heel scherp, toegegeven,” zegt Van Poecke.

Ook zijn expertise wordt geapprecieerd. Van Poecke is nu zes jaar directeur in de gevangenissen van Vorst, Sint-Gillis en Berkendael en heeft voordien een breed parcours bewandeld. De criminoloog uit Asse startte in de jaren 1990 als adjunct in Sint-Gillis. Tien jaar later verhuisde hij naar de gesloten jeugdinstelling van Everberg, in 2008 kwam hij aan het hoofd van de gevangenis van Brugge. “En tussendoor is hij lid van het Europees comité tegen foltering. Hij is erg bezorgd over mensenrechten en werkt vanuit een heel humane visie op de gevangenisstraf,” zegt professor Beyens.

Dat moeten we nog een beetje uitzoe ken. We zijn een allegaartje van ambte naren, juristen, architecten, een regis seur … Er zal wat improvisatie aan te pas komen. Het is ook een beetje de bedoeling om zelf te voelen hoe de job van de begeleiders eruitziet, uit solida riteit met hun situatie in deze crisis.

Enkele Brusselse ouders organiseren woensdag een noodcrèche aan het kabinet van Vlaams minister van Welzijn Hilde Crevits. SchoenaertsThomasiseen van de initiatiefnemers.

14 SEPTEMBER 2022 | 15

Kort gesprek. Thomas

zitten. Dit is niet alleen een Brussels probleem.

Onder de kritiek van de CTRG blijft Van Poecke rustig. “Iedereen heeft wel zijn zegje over de nieuwe gevangenis. Ik heb niet veel andere keuze dan kalm te blijven. Ik heb het project Haren gekregen zoals het is en ik sta erachter.” Ook de CTRG krijgt een uitnodi ging voor een nieuw bezoek. “Verder moei ik me er niet mee. Ik probeer mijn job te doen.”

Woensdag wijken jullie even uit naar het kabinet van Hilde Crevits (CD&V). We organiseren daar onze crèche tus sen 9 en 11 uur. We willen de minister met de neus op de feiten te drukken. Er zijn heel veel ouders die in onze situatie

Schoenaerts“Erwordt

Waarom trekken jullie nu aan de alarmbel?

Haren vraagt nog zo’n 300 nieuwe aanwervingen om op volle kracht te draaien. Die moeten er liefst tegen het voorjaar zijn. Voor directeur Van Poecke zijn de immersie dagen deze week een uitgelezen proef om alles op elkaar af te stemmen. Een 80-tal vrijwilligers laat zich vanaf vrijdag één tot drie nachten in de gevangenis opsluiten. “De meerderheid van het personeel werkt al in de Brusselse gevangenissen en kent de job, maar de puzzel moet samenvallen. Hoe onthalen we de gedetineerden? Werken alle installaties goed? Dat wordt de oefening.”

Mijn kinderen zitten in de crèche De Zinnekes in Laken. Die doet echt haar best om de continuïteit van de opvang te waarborgen met de middelen die ze hebben, maar het is frustrerend om te zien hoe zij afzien, zwoegen en tever geefs blijven proberen. Geen wonder dat er begeleiders en verzorgers uitval len of voor een andere job kiezen. Ik kan mijn jongste kind nog maar één op de drie weken naar de crèche sturen. Ik heb de kwaliteit van kinderopvang met lede ogen zien afbrokkelen. Je zou ook voor minder: acht à negen kinderen per begeleider, dat is véél te veel. In Wallonië ligt dat cijfer op zes, het Euro pese gemiddelde. Er moet dringend iets gebeuren aan die norm. Kinderen krij gen de zorg niet die ze verdienen en er wordt blijkbaar niet genoeg geluisterd naar de verzuchtingen van mensen uit de sector

Vorige week zag ik een reportage van de VRT in onze vaste crèche in Laken. Daar stond een begeleidster alleen voor een groep van vijftien kinderen. Dat is ge woon onveilig en onmenselijk. JB

Boeken verkoop~ 18.09 10:00 – 18:00 LEESPUNT LEERPUNT INFOPUNT Kom naar Muntpunt op Autoloze zondag. Trakteer jezelf op een boeken,karrenvrachtcd’sendvd’svoorspotprijzen. Met extra veel kinderboeken, thrillers en cd’s. BookdeVentelivresSale € 1/€ 5 per titel Boeken verkoop~ 18.09 10:00 – 18:00 LEESPUNT LEERPUNT INFOPUNT Kom naar Muntpunt op Autoloze zondag. Trakteer jezelf op een boeken,karrenvrachtcd’sendvd’svoorspotprijzen. Met extra veel kinderboeken, thrillers en cd’s. BookdeVentelivresSale € 1/€ 5 per titel Boeken verkoop~ 18.09 10:00 – 18:00 LEESPUNT LEERPUNT INFOPUNT Kom naar Muntpunt op Autoloze zondag. Trakteer jezelf op een boeken,karrenvrachtcd’sendvd’svoorspotprijzen. Met extra veel kinderboeken, thrillers en cd’s. BookdeVentelivresSale € 1/€ 5 per titel MET DANK AAN DE BELGISCHE TAX SHELTER & BELGA FILMS FUND SAT 01.10 SUN 02.10 BRUSSELSFLAGEYBRUSSELS PHILHARMONIC PRESENTS OPENING CONCERT SEASON 22-23 CONDUCTOR KAZUSHI ONO BASSOON MARCEAU LEFÈVRE CONCERTMASTER OTTO BRUSSELSPHILHARMONIC.BEDEROLEZ every note is full of vitality and spins around as if in a whirlwind MET DANK AAN DE BELGISCHE TAX SHELTER & BELGA FILMS FUND unfinished, clouded in mystery, powerful 12.10WED BRUSSELSFLAGEYBRUSSELS PHILHARMONIC PRESENTS A BUCKET LIST CONCERT CONDUCTOR ANDRIS POGA CONCERTMASTER HENRY BRUSSELSPHILHARMONIC.BERAUDALESSCHUBERT>BERIO

Beeldcolumn. Kim en Wauter gaan om de beurt aan de haal met de actualiteit

14 SEPTEMBER 2022 | 17

‘Het voelt alsof het bestuur ons laat stikken’

Buurtaperitieven, dankberichten en een pak autoluwere straten, maar ook file in de Dansaertstraat en sabotageacties in Kuregem. De invoering van circulatieplannen in verschillende Brusselse gemeenten laat weinig mensen onberoerd. “Als we maar geen pineutstraat worden.” door Kris Hendrickx foto’s Saskia Vanderstichele

18 Mobiliteit. Circulatieplannen laten niemand onberoerd

14 SEPTEMBER 2022 | 19

e Dansaertstraat tijdens de avondspits? Dan was de voorbije weken vooral een lange sliert auto’s die tergend langzaam richting Vlaamse poort kruipen. “Het voelt alsof het bestuur ons laat stikken en wegpest,” zegt bewoon ster Barbara Debusschere. “Ik deed net een wandeling en snakte echt naar een gasmas ker. Hopelijk wordt dit geen pineutstraat.” Een pineutstraat is de naam die onder meer in Gent wordt gebruikt voor straten die ook jaren na de invoering van een circulatieplan voor minder auto’s net méér verkeer slikken.Alsu tijdens diezelfde avondspits nu een zijstraat van de Dansaertstraat inslaat, wenkt plots een ander beeld, dat geeft zelfs de boze buurtbewoonster toe: straten waar het vroeger een komen en gaan van auto’s was, blijken plots flaneer- en stilte-oases. En waar de auto plaats prijsgeeft, heeft de Stad her en der aan een nieuwe inrichting gedacht: voor

Tijdens de avond spits is het aan schuiven in Dansaertstraat.de

Bronks is dat een fietsparcours, aan de Kapellekerk een uitbreiding van het skatepark.Fileversus nieuw stadsleven. In de Vijfhoek zijn vandaag twee extremen zichtbaar die gepaard gaan met de invoering van het nieuwe circulatieplan. De uitrol daarvan past in het gewestelijke mobiliteits plan Good Move en moet dit jaar in zes Brusselse gemeenten van start gaan. Het basisidee: doorgaand verkeer ban je uit de woonwijken, via een systeem van eenrich tingsstraten en knips die auto’s tegenhouden. De voertuigen in kwestie worden naar de grote assen geleid, waar je aanvankelijk meer verkeer krijgt dat geleidelijk ‘verdampt’ Mensen zoeken immers andere oplossingen dan een file.

Elk jaar komen er zo vijf nieuwe wijken bij, zodat tegen 2030 zowat alle Brusselse woonwijken autoluwer en leefbaarder moeten worden. De gemeenten tekenen de plannen en worden daarbij begeleid door het

Die een-op-eengesprekken noemt Dhondt nu al een van de belangrijkste sleutels tot succes. “Het stadsbestuur, dus ook de burgemeester en de schepen van Handel bijvoorbeeld, is heel erg bereikbaar voor wie met vragen zit en mensen appreciëren dat ook.”Nog zo’n succesfactor: plekken die autovrij worden vergroenen en inrichten door ingrepen in de verkeersstromen, zoals aan de Kapellekerk. “Zo tonen we dat dit niet enkel over verkeerswijzigingen gaat, maar ook over een aantrekkelijkere stad,” zegt Dhondt.

Gewest. Sinds dit jaar is het ook menens, want de eerste circulatieplannen zijn nu ook echt van start gegaan. We kijken daarom hoe het loopt in de pioniersgemeenten. Een overzicht.

Circulatieplannen laten niemand onberoerd

Brussel-Stad

Het circulatieplan voor de Vijfhoek is nu ruim een maand van kracht en schepen Bart Dhondt (Groen) toont zich tevreden over het verloop. Het doorgaand verkeer is afgeno men, al is het nog te vroeg voor cijfers. “We krijgen veel positieve reacties, maar ook vragen van bezorgde mensen. Met die laatsten gaan we in gesprek en waar het moet, zoeken we naar een oplossing.”

Dhondt beseft naar eigen zeggen goed hoe frustrerend de drukte is voor bewoners. “Maar die moeilijke fase is deel van het proces. Op termijn is ons doel net minder verkeer in de Dansaertstraat dan voordien. Die file is niet het Mobiliteitsprofessoreindpunt.”Dirk Lauwers (UGent) wijst erop dat besturen het net na de invoering van zo’n plan het moeilijkst krijgen. “In de planningsfase zit je vaak met een 50-50-verdeling tussen voor- en tegenstanders. Net voor en na de invoering kalft die steun af om daarna geleidelijk weer te groeien. Mensen passen immers hun gedrag aan en steeds meer gebruikers van de stad zien de voordelen van de nieuwe situatie. Het helpt als je die steun ook meet via enquêtes.”

Dhondts optimisme neemt niet weg dat er wel degelijk knelpunten opduiken. De Dansaertstraat is het meest zichtbare, maar ook in de Broekwijk (langs de Pachecolaan) zit het verkeer nu vaker vast. De schepen maakt zich sterk dat die knopen vooral een kwestie van tijd zijn. “Er is nu nog erg veel zoekverkeer, mensen moeten nog nieuwe gewoontes aanleren. Het Gentse voorbeeld heeft ons geleerd dat je pas na vijf tot zes maanden conclusies mag trekken.”

20 Mobiliteit.

“Het stuk in de Azaleawijk blijkt een mooi project en ook het plan voor de Berenkuil is redelijk goed,” zegt Kadri Soova van Heroes for Zero. “Maar het middelste deel is naar ons gevoel nog te doorlaatbaar voor doorgaand verkeer. Mogelijk was dat de prijs voor de steun van het volledige schepencol lege. Het mooie is wel dat Défi met burgemeester Cécile Jodogne helemaal mee is en het plan echt verdedigt.”

Schaarbeek

Bart Dhondt (Groen)

Het is dan ook in dat middelste deel dat er ondertussen protest opsteekt. De bewoners van de Rubensstraat protesteren tegen het drukke verkeer door hun smalle straat.Op

Of de groene schepen al lessen trok uit de lancering? “We deelden 22.000 flyers uit, maar dat volstaat niet. We moeten nog meer de straat op om het nieuwe plan daar aan de mensen uit te leggen. BrusselStad schakelde tientallen stewards in en dat werkt, maar daar hadden we geen geld voor.”

“Het Gentse voorbeeld heeft ons geleerd dat je pas na vijf tot zes maanden conclusies mag trekken”

Schepen van Mobiliteit in Brussel-Stad

Het circulatieplan van Anderlecht kreeg en krijgt nog steeds de grootste tegenwind. Onbekenden saboteerden de gewijzigde verkeersborden, een petitie verzamelde volgens de auteurs ruim zevenduizend handtekeningen en straks volgt ook nog een betoging, na een eerdere manifestatie pro circulatieplan. De tegenstanders noemen het plan incoherent en zien een gebrek aan echte inspraak. In één adem kaarten ze ook een thema aan dat niets met mobiliteit te maken heeft: “De bewoners van Kuregem vragen een beleid dat vooral focust op de echte

Eén kanttekening maakt de schepen wel. “Ik kijk reikhalzend uit naar circulatieplan nen in Evere en Sint-Joost. Voor veel mensen die Schaarbeek binnenrijden is het plan nog steeds een verrassing. Pendelaars zouden aan de gewestgrens al het signaal moeten krijgen: heel Brussel heeft voor een andere mobiliteit gekozen.”

Anderlecht

problemen in de buurt,” klinkt het in de petitie.Schepen van Mobiliteit Susanne MüllerHübsch (Groen) merkte die bezorgdheid ook bij contacten met buurtbewoners. “Je begint een gesprek over mobiliteit, maar binnen de kortste keren gaat het over de netheid, onveiligheid, de energieprijzen en de jobsituatie. Terwijl we de wijk Kuregem net hadden gekozen omdat die in het verleden al te vaak werd verwaarloosd. We proberen de inwoners nu duidelijk te maken dat we ook die andere bezorgdheden ernstig nemen. Zo werkt burgemeester Fabrice Cumps (PS) aan een preventieplan voor de wijk en een nieuwe organisatie van de politie.”

Schaarbeek wordt al eens smalend ‘Carbeek’ genoemd, maar het voerde wel als eerste een circulatieplan in, met drie deelgebieden waarvan er al twee van start gingen. Ook de manier waarop oogst vaak lof.

andere plekken klinken net positieve geluiden. Een vrouw die op weg was naar haar eigen huwelijk postte bijvoorbeeld een video waarin ze haar dank uitspreekt voor de magnifieke trouwboulevard die de Koninklijke Sinte-Mariastraat is geworden.

Aan de Kapellekerk werd het skatepark uitgebreid.

“De belangrijkste succesfactor? Dat we alle politieke neuzen in dezelfde richting hebben gekregen,” zegt schepen van Mobiliteit Adelheid Byttebier (Groen). “We zijn daarvoor onder meer met het schepen college een hele dag aan tafel gaan zitten.” Ook de betrokkenheid van de stadsdiensten en politie noemt Byttebier cruciaal. “Zij zijn onze ambassadeurs en bezorgen ons ook de feedback van de straat.”

De gemeente Elsene kondigde wel al een plan aan voor de wijk Flagey-Vijvers, maar de uitvoering begint pas in verschillende stappen vanaf de herfstvakantie. Enkele highlights: de zone tussen het Flageyplein en de Vijvers wordt autovrij. Verder wordt de westelijke oever van de twee vijvers nage noeg autovrij en op termijn ook vergroend.

for Zero vindt het Elsense plan eerder teleurstellend. Het aantal ingrepen blijft al bij al beperkt en voor het Flageyplein circuleerden ambitieuzere scenario’s. De perimeter van het circulatieplan oogt ook wat vreemd, omdat het belangrijke Flagey plein aan de rand ervan ligt, vindt Sophie Feyder.Schepen Rouyet verdedigt zijn aanpak. “Rond Flagey hebben we met de bereikbaar heid van veel belangrijke spelers rekening gehouden, zoals cultuurhuis Flagey, de ULB of de ondergrondse parking. We pakken dit in fasen aan en we hopen om in een volgende legislatuur verder te gaan, door het verkeer rond het Flageyplein helemaal te weren.”

Mobiliteit. Circulatieplannen laten niemand onberoerd

iedereen.”Heroes

Op het Jetse circulatieplan voor de – grote – wijk Dielegem is het nog steeds wachten. Schepen van Mobiliteit Nathalie De Swaef (Groen) verwacht echter een groen licht van het schepencollege tegen begin oktober. “We beseffen dat het traag gaat, maar we willen tot een gedragen voorstel komen.”Terwijl Dielegem nog op zich laat wachten, zette Jette wel al gelijkaardige stappen in andere, kleinere wijken. Zo creëerde de gemeente samen met het Gewest en Ganshoren twee autovrije pleinen op de Broustinlaan. En ook de wijk rond de Lecharlierlaan wordt autoluw. “Het publiek heeft nu natuurlijk vooral aandacht voor de grote circulatieplannen die in het kader van Good Move worden gereali seerd,” merkt Wiet Vandaele van Heroes for Zero op. “Soms zijn die geslaagd, soms minder en soms zitten ze nog vast. Maar we mogen niet vergeten dat er daarnaast op veel plaatsen in het gewest ook meer

Elsene

Mobiliteitsschepen Yves Rouyet (Ecolo) weet dat de tijd dringt. “Als we te lang wachten zullen we enkel de ontevredenen horen. Je hebt toch drie tot vijf maanden nodig voor je de voordelen ziet. Straks zijn het verkiezingen en dan radicaliseert

Ook de animatie op plekken die autovrij werden had nog beter gekund, beseft Müller-Hübsch. “Die activiteiten liepen vertraging op, zodat we niet meteen konden tonen wat het voordeel van het plan was.”

bescheiden ingrepen gebeuren buiten die perimeters, die ook passen in de geest van Good Move.”

PONDÉRATION DES PLANS DE CIRCULATION

“Ik kijk uit naar circulatieplannen in Evere en Sint-Joost. Voor veel mensen die Schaarbeek binnenrijden is het plan nu een verrassing”

Adelheid Byttebier (Groen) schepen van Mobiliteit in Schaarbeek

Schepen van Mobiliteit Catherine Morenville (Ecolo) zegt dat de meerderheid nu constructief naar een compromis zoekt. Wanneer dat er komt, blijft onduidelijk.

EN Today, two opposites are visible inside the Pentagon: traffic jams versus new life in the city. That is linked to the introduction of the new cir culation plan, the roll-out of which is part of the regional mobility plan Good Move. The basic idea is to ban through-traffic from residential areas by using a system of one-way streets and cut-offs that stop cars. Traffic is directed to the major axes which ini tially will end up with more traffic that then gradually “evaporates”. Five districts will be added every year. The first circulation plans are now underway. What does this look like in the pioneering municipalities?

Jette

FR Dans le Pentagone, deux extrêmes liés au nouveau plan de circulation sont visibles aujourd’hui. Son déploiement s’inscrit dans le cadre du plan régional de mobilité Good Move. L’idée: interdire le trafic de transit dans les zones résiden tielles, grâce à un système de rues à sens unique et de « knips » ou coupures qui bloquent les voitures. Les véhicules en question sont dirigés vers les grands axes, où le trafic initialement plus important « s’évapore » progressivement. Chaque année, cinq nouveaux quartiers seront concernés. Qu’est-ce que ça donne dans les communes pionnières ?

In het progressieve Sint-Gillis waren de verwachtingen aanvankelijk hoog gespan nen. De eerste scenario’s toonden ingrijpende wijzigingen in een maas die de hele gemeente en een stukje Vorst omvat. Zo zou er een verkeersfilter komen op de centrale Bareel, waar doorgaand verkeer werd geweerd. Maar de plannen stuitten op verzet van de lokale PS, die onder meer vreesde voor de handel op de Waterloosesteenweg. Op de achtergrond speelt ook de nakende verkiezingsstrijd in een gemeente waar Ecolo en de PVDA terrein winnen en PS-boegbeeld Charles Picqué na 37 jaar afzwaait.

Sint-Gillis

De invoering van circulatieplannen verloopt dus niet zonder slag of stoot. Zal deze pioniersfase eerder afschrikkend of inspirerend werken voor de wijken en gemeenten die moeten volgen in het Good Moveplan? In de volgende generatie van autoluwe wijken zit onder meer Oud-Molen beek, de gemeente waar het bestuur nog maar net een mobiliteitstest voortijdig afbrak wegens protest. Bevoegd minister Elke Van den Brandt is optimistisch. “In het begin zal er koudwatervrees zijn, maar zodra de eerste plannen op kruissnelheid komen, zullen andere besturen net de voordelen zien.”

THE CIRCULATION PLANS UNDER SCRUTINY

ZO 18/09/2022 14:00 > 18:00 DOORLOPEND: ACTIVITEITEN – BAR – FOOD GRATIS – VOOR IEDEREEN V.U. VEERLE KERCKHOVEN, VARKENSMARKT 15-17, 1000 BRUSSEL FEESTELIJKE SEIZOENS OPENING JA! OUI! YES! MaesenFlorbyPhotography Avec le soutien de la Fédération Wallonie-Bruxelles Support SportsWomen’sCynthiaBolingo SPRINTER European Vice-Champion 2019 400m BelgianIndoorRecord Holder 300m | 400m Let’s change the rules.

hele saga eindigt niet zonder staart. En het is er een die weinig fraais belooft. Het parlement buigt zich de komen de weken over de nog op te rich ten onderzoekscommissie of bijzondere commissie over de Uber-files. Op 10 juli bracht het International Consortium of In vestigative Journalists in veertig landen een verhaal over de agressieve lobbypraktijken van taxibedrijf Uber

Venijn in de staart

24 Bijgedachte.

Van strafrechtelijke misbruiken, laat staan van corruptie, lijkt er, met wat nu is gelekt, geen spra ke. Maar de mails en sms-be richten uit de periode 20132017 tonen wel een weinig fraai beeld van het politieke bedrijf in die periode. Als minister had Smet de taak om toezicht uit te oefenen over de taxisector, maar hij liet zich, zo lijkt het toch, voor de kar spannen van één Ameri kaans taxibedrijf.

Het Brussels parlement heeft enkele maanden geleden een nieuwe taxiwet goedgekeurd en de Brusselse regering heeft on langs de besluiten goedgekeurd die bepalen hoeveel taxi’s er mo gen rondrijden, en tegen welke tarieven. De Raad van State moet nog zijn fiat geven, maar veel problemen worden niet ver wacht. Platformtaxi’s en stand plaatstaxi’s zullen binnenkort naast elkaar kunnen bestaan, in een volledig gereglementeerd kader. Men kan veel zeggen over de daadkracht van minister-pre sident Rudi Vervoort (PS), maar deze pluim kan hij op zijn hoed Maarsteken.de

Europese steden makkelijk vol gen, zo luidde de redenering. Uber vond hiervoor een belang rijke bondgenoot in minister Pascal Smet (One.brussels/ Vooruit), die bevoegd werd voor de taxisector in de Brusselse re gering, én wel heel goed bevriend bleek met de Uber-lobbyist van dienst. Uit het datalek blijkt hoe Smet en zijn kabinet onder één hoedje speelden met het Ameri kaanse bedrijf, met als doel het taxibedrijf hier in Brussel voet aan de grond te doen krijgen.

Smet wist dat het tricky was, en speelde een gewiekst spel, zo blijkt uit de Uber-files, om zijn voorkeur voor Uber niet te veel te laten uitschijnen. Hoe je het draait of keert: wat er gebeurd is, is het fatsoen ver voorbij. Dat kan moeilijk zonder politieke gevolgen blijven. Uiteraard is het afwachten op de commissie en de antwoorden van Smet op de vragen die zullen opduiken over de lobby-praktijken van Uber, maar de politieke beschadiging voor Smet, die al sinds 2003 meedraait in de Brusselse poli tiek, riskeert niet min te zijn.

Elke week neemt een BRUZZ-redacteur het nieuws op de korrel

Als alles goed gaat is die vermaledijde taxioorlog, die Brussel al lang in de tang houdt, definitief voorbij. Maar Pascal Smet wacht nog een moeilijk najaar.

algemeen onbehagen over het politieke bedrijf. Maar de herin nering hoe de vork aan de steel zat? Dat vervaagt snel. Dat zal nu anders zijn. De Uber-files en de betrokkenheid van Smet, en an dere Brusselse politici, kunnen weken in het middelpunt van de belangstelling staan. Op minder dan twee jaar voor de verkiezin gen, is dat voor One.brussels/ Vooruit geen prettig vooruitzicht. Op de lange termijn is er de vraag welke lessen de Brusselse poli tiek hieruit zal trekken. Het Samusocial-schandaal uit 2017 heeft heel wat teweeggebracht op het vlak van transparantie en goed bestuur in de Brusselse po litiek. Het is nog niet perfect, maar er is vooruitgang geboekt. De Europese Commissie tikte België al vaker op de vingers om dat het niet in orde is met de in tegriteitsregels. Er moet, op het federale niveau, een kader ko men, en een register met contac ten met lobbyisten, zowel in het parlement als in de regering. Wat voor de federale regering en par lement van toepassing is, kan ook makkelijk naar de deelstaten worden gebracht. Want laten we wel wezen: lobbying is op zich niet verkeerd, maar het moet wel in de nodige transparantie ge beuren, zodat de bedrijfsbelan gen en publieke belangen niet met elkaar verstrengeld raken. Dat is bij Uber wel gebeurd, en dat kunnen regering en parle ment niet zomaar naast zich neerleggen. En voor wie zegt dat het oude koek is, nog geen jaar geleden dook er, via een Brussels regeringslid, een wetsvoorstel op in het parlement, geschreven door juristen van Uber. Het is nu aan het parlement om uit te zoe ken hoe dat is kunnen gebeuren.

Daar zat een serieus Brussels hoofdstuk aan. Brussel, als hoofdstad van de EU, bleek van af 2013 een van de belangrijkste doelwitten van Uber om een doorbraak te forceren om de taxi-app legaal te krijgen. Als het in Brussel lukte, konden andere

Het is een wet van meden en per zen dat politieke schandalen, en al zeker schandaaltjes nogal snel uit het geheugen van de mensen verdwijnen. Wat overblijft is een

“DeStevenvoorbeschadigingpolitiekePascalSmetriskeertnietmintezijn”VanGarsse

14 SEPTEMBER 2022 | 25

Lobbyt Pascal Smet te veel voor Uber? Deze boze taxichauf feur tijdens een betoging in Brussel in 2018 heeft het alvast niet op de socialistische minister begrepen.

In de negentiende eeuw was het bij de Europese vorsthuizen een trend om een koninklijk jacht te bezitten. Zo konden ze hun va kanties doorbrengen aan de Côte d’Azur en per boot reizen naar belangrijke zakendiners. Niet verwonderlijk dat Leopold II, de toen rijkste vorst van Europa, er ook een wou. Met het geld dat de Congolese kolonie hem persoon lijk opbracht, kon hij zich wel wat veroorloven. Zijn oog viel eerst op de Mayflower, wat later het privéjacht werd van de Ameri kaanse president. Maar uiteinde lijk koos hij voor een Brits schip dat hij omdoopte tot Alberta.

BeestigCity.Brussel.

Luana Difficile zoekt elke week een antwoord op een lezersvraag, vandaag van Bart uit Agatha-Berchem.Sint- Volg ook de Instagram pagina voor Luana’s Big City-verhaal op donderdag.

zou worden, al zou die niet Leo polds favoriet geweest zijn. De Alberta werd dat wel. De vorst hield van de zee en reisde met het schip naar heel wat Europese bestemmingen. Dat deed hij van uit de haven van Oostende, waar de Alberta altijd aanmeerde. Oostende was misschien een tweede thuis voor de koning, hij wou het schip ook tot aan zijn eerste thuisbasis krijgen, in La ken. Al was er een probleem: de Alberta was zo groot, dat ze niet kon varen door het Brusselse ka naal. Dus liet Leopold II het ka naal verbreden en een dok bou wen, vlak aan zijn domein. Het kasteel van Laken moest niet enkel vlot bereikbaar zijn voor de Alberta, ook jachten van andere wereldleiders moesten kunnen aanmeren aan zijn ‘Paleis der Naties’. Vanaf het kanaal liet hij een tunnel bouwen tot aan het koninklijke domein. Er kwamen ook treinsporen, zodat zijn gas ten vanuit de haven rechtstreeks in een trein konden stappen, die hen tot een ondergronds station

Waarom hij het die naam gaf, is niet duidelijk. Het kan een ver wijzing geweest zijn naar zijn neefje Albert, die troonopvolger

bracht vlak onder het kasteel. Dat treinstation werd nooit afge werkt. Tijdens de werkzaamhe den stierf Leopold II, in 1909. Voor zijn opvolger Albert I leek het niet meer opportuun om de plannen te verwezenlijken. De auto maakte steeds meer zijn op mars en daar zag Albert toe komst in. Ook in de Alberta wou hij niet meer investeren. Het schip bleef nog even dobberen in Oostende en keerde daarna terug

katten opgevangen, tegenover 850 honden.

In asiel Veeweyde in Anderlecht zijn de 27 plekken elke dag inge nomen, vertelt woordvoerster Ludivine Nolf. “En daarbovenop moeten we elke dag 10 à 15 an dere weigeren.”

Stel je vraag en stem op BekijkBRUZZ.beenlees antwoorden op BRUZZ.be/bigcity

26 Big

Ze zijn, zo schat het Brussels Gewest, met pakweg 100.000 in de stad. Om een felix silves tris catus – beter bekend als huiskat – te spotten hoeft u niet erg lang te zoeken. Maar dat er zo weinig gesteriliseerd zijn, is

De Alberta was het grootste en meest luxueuze jacht van zijn tijd, en moest en zou volgens Leopold II tot in Laken raken.

Wie was Alberta, voor wie de Brusselse jachthaven werd gebouwd?

Ook een vraag?

In 2018 verplichtte de Brusselse regering daarom kittens te steri liseren. Maar die regel zet duide lijk niet genoeg zoden aan de dijk en wordt daarom vanaf het eind van dit jaar uitgebreid, liet minis ter van Dierenwelzijn Bernard

worden.geadopteerdkortkunnenWeeskittensbinnensneller

een serieus probleem, want krolse huistijgers kunnen in korte tijd een indrukwekkend nageslacht voortbrengen. Kat ten zijn zo al langer de grootste groep in de Brusselse dierena sielen: in 2021 werden 3.600

Van alle verdwaalde en zwervende exemplaren die de Brusselse dierenasielen jaarlijks opvangen, blijkt slechts een op de vijf gesteriliseerd.

SHUTTERSTOCK©

De huiskatten zijn met te veel

die na 1 november 2017 werden geschonken of verkocht. Op vraag van de dierenopvang centra past Clerfayt ook de mini male leeftijd voor een adoptie aan. ‘Weeskittens’ die zonder hun moeder in het asiel belan den, kunnen voortaan op acht in plaats van dertien weken ge adopteerd worden. “Dat is beter voor hun socialisatie en maakt tegelijk ook plaats vrij in de die renasielen,” zegt Nolf. En die kunnen zo weer meer katten van de straat halen. SDS

Clerfayt (Défi) vorige week weten. Vanaf het moment dat de wetge ving in werking treedt, moet elke kat die in een asiel belandt ver plicht gesteriliseerd worden. Is er geen eigenaar (meer), dan zijn het de nieuwe baasjes die op draaien voor de kosten, net zoals dat al bij kittens het geval was. Om sneller te kunnen checken of Brusselse katten gesteriliseerd zijn, moeten ze vanaf volgend jaar ook allemaal een ID-chip hebben. Die identificatieplicht gold tot nu toe alleen voor katten

14 SEPTEMBER 2022 | 27 | MEER BRUZZ |

Het antwoord bij Luckas Vander Taelen in A La Carte.

De BRUZZ-bus staat op de Leopold II-laan.

Donderdag vanaf 18.30u

De maakbare stad Brussel verandert elke dag, en vaak kunnen we ons al snel niet meer precies herinneren hoe een plek er een tijdje geleden uitzag.

Ontdek de metamorfoses via BRUZZ.be/maakbarestad

De tunnel naar het koninklijke domein werd gedeeltelijk dicht gemetseld, tussen de treinsporen groeit er ondertussen waterkers, maar jachten in alle vormen en maten kunnen na honderd jaar nog steeds hun anker uitgooien aan de Bryc, in de schaduw van het kasteel van Laken. LD

meter huren en een veel groter aantal jachten ontvangen. Later werd dit de Brussels Royal Yacht Club (Bryc).

OOSTENDESTADSARCHIEF© BELGA©PHOTONEWS©

Hoe gaat het met de ket uit Molenbeek Sammy Mahdi?

De Alberta, het zoveelste pronkstuk van koning Leopold II.

naar Groot-Brittannië. Zonder ooit aangemeerd te zijn in Laken. De investeringen aan het dok zijn niet voor niks geweest. De ruim te die voor de Alberta voorbe stemd was, lag vlak naast een jachthaven die opgericht was door een groep Brusselse vrien den. Voor hen was het de ideale opportuniteit om uit te breiden. Dankzij de Koninklijke Schen king konden ze het bassin van meer dan tweeduizend vierkante

Autoloze Zondag Hoe zie jij de autoluwe stad? Debatteer mee op Autoloze Zondag!

Televisie

esthetische keuzes. Nu voegen we daar met Damso als co-designer een gedeelde liefde en ambitie voor de stad aan toe. Die samensmelting van sport en fashion uit zich in merchandising, maar we willen vooral met nog meer mensen connectie maken. En zeker met de Brusselaars met wie we een cultuur en bepaalde waarden delen. We willen de meest progressieve club van het land zijn. De historiek, de klasse en het koninklijke cachet waarmee het instituut Anderlecht groot is geworden, willen we behouden. Maar we willen ook toegankelij ker, inclusiever en diverser worden, en meer doelgroepen bereiken.”

muzieklabel Jeunes Boss. En Zwangere Guy en Frenetik als prominente Anderlecht-sup porters de voice-over doen van de Mauvedocumentairereeks op Mauve TV. RSCA beproeft zo hetzelfde succesrecept waarvoor ook Ajax Media internationaal wordt geprezen: media-content maken die niet alleen de sportieve successen van de club toont, maar ook de voetbaldromen en de creatieve leefwereld van de hoofdstedelijke jeugd.Borguet: “Sinds Anderlecht in 2020 een nieuwe start nam (met de komst van huidig voorzitter Wouter Vandenhaute, red.), hebben we bepaald waar het vernieuwde Anderlecht voor wil staan. Een van de uitdagingen is de grootste fanbase van het land behouden, maar ook verruimen. We hebben supporters overal in het land, maar in Brussel zijn nog een pak voetballiefheb bers die te weinig connectie hebben met de drie clubs die hier in het professionele voetbal acteren.”

door Michaël Bellon

Waarom Anderlecht met rapper Damso in zee gaat

28 Sport. Voetbalclubs willen aansluiting met de grootstad

Dat hier commerciële belangen spelen, verhult RSCA-directeur marketing en communicatie Tim Borguet niet. Het voorbeeld van PSG om ook met lokale Parijse artiesten aan lokale verankering te werken, spreekt RSCA aan. Borguet: “Brussel heeft net als Parijs een stadscultuur met veel creatief talent in onder meer muziek, mode en lifestyle. De afgelopen twee jaar hebben we vooral shirts ontworpen op basis van

Het is dus niet toevallig dat voor het lanceringsfilmpje van het Damso-shirt een beroep werd gedaan op de Brusselse regisseur Heleen Declercq en de Brusselse fotograaf Jules Emile. En dat het presentatie filmpje bij de transfer van Jan Vertonghen werd gefilmd op het Poelaertplein. Of dat Anderlecht eerder samenwerkte met het

cht origineel is het idee van Anderlecht niet. Zo ging Juventus in zee met Versace, PSG met Jordan, en de Belgische voetbal bond met Tomorrowland. Het lanceringsfilmpje voor het shirt dat de meest gestreamde Belgische artiest ontwierp, pakt het heel Brussels aan, met ‘The Vie’ van de rapper, en de leefwereld van de Brusselse ketjes die met hun bmx naar de stadsplein tjes fietsen. ‘Capitale de talents,” dreunt Damso, ‘là où les artistes ont la ville dans le peau et Neerpede dans les pieds.’

▼

De spelers van RSC Anderlecht trekken voor hun Europese wedstrijden een ‘Brussels’ shirt aan, ontworpen door de populaire rapper Damso. Dat doet de ploeg niet zomaar: ze gaat op zoek naar aansluiting met de grootstad. Maar hoe oprecht is die zoektocht?

EMILEJULES©

Marco Kana, Mario Stroeykens en Zeno Debast zijn drie spelers in de huidige kern van Anderlecht die uit Brussel en omgeving komen. Niet toevallig mochten zij het Damso-shirt presenteren.

Anderlecht-fan Zwangere Guy in een shirt van zijn club. En hij doet meer dan dat: hij spreekt net als rapper Frenetik een documentaire in voor Mauve TV.

Kwatongen zullen beweren dat RSCA na coach Felice Mazzù ook een deel van de potentiële young urban-achterban van Union wil inpikken. Of gezien heeft hoe Roméo Elvis al eens in een shirtje van RWDM stond te pronken. Die rivaliteit tussen de Brusselse clubs doet denken aan vroegere tijden. In zijn boek over de Brusselse voetbalgeschie denis Aftrap in Brussel schreef kenner Kurt Deswert hoe Anderlecht al in de jaren zestig aan klantenbinding deed door zangeres Annie Cordy het vernieuwde supportersblad te laten promoten, of René Magritte in de

tribunes te verwelkomen. En in 1978 was het niet Roméo Elvis, maar Raymond van het Groenewoud die op Jazz Bilzen met een T-shirt van RWDM op het podium stond. Het was ook al in de jaren zestig zo dat het natuurlijke hinterland van RSCA eerder het Pajottenland was dan de stad.

“De maatschappelijke kracht van voetbalclubs is lang onderschat en onderbenut gebleven”

Beveren.Waasland-matchaftrapRWDM-sjaal,getooidseizoen,meteendevandeRWDM© BELGA

Maar wat betekent het uitdragen van waarden? Hoeveel inhoud zit er achter woorden als ‘DNA’, ‘progressiviteit’, ‘inclusiviteit’ en ‘diversiteit’? Over racisme is Borguet alvast vrij formeel. “Ik kan onmoge lijk uitsluiten dat er bij onze twintigduziend supporters nooit sprake is van racisme, maar ik ben er nog niet mee geconfronteerd geweest. Daar is 0,0 procent ruimte voor. Door de toon en de taal die we hanteren, zullen mensen die daarvoor vatbaar zijn zich niet aangesproken voelen.”

De witte Vlaamse middenklasse is nog altijd goed vertegenwoordigd in de Lotto Arena. “Dat komt natuurlijk omdat Ander lecht een nationale club is. Supporter word je vaak van vader op zoon. En ten slotte heeft Brussel een bevolking die steeds weer verandert.”Deswert vindt de aandacht voor het Brusselse publiek wel een goede zaak. “Voormalig woordvoerder en Brusselaar David Steegen is al met die terugkeer naar de stad begonnen toen het sportieve succes wat begon af te kalven. De ontbolstering van Brussels spelerstalent als Vincent Kompany en Anthony Vanden Borre heeft ook geholpen. De evolutie van het internationale voetbal heeft Anderlecht verplicht om op jeugdvoetbal in te zetten en dat begint op te leveren.” Maar volgens Deswert speelt het succes van Union ook een rol in het nieuwe Brusselbeleid in het Astridpark. “Jeugdspe lers trekken naar het buitenland nog voor ze

Was de keuze voor de figuur van Damso, die in 2018 nog zijn WK-lied voor de Belgische voetbalbond geschrapt zag door zijn machistische teksten, intern een issue? “Op geen enkel moment,” is Borguet

Trainer Felice Mazzù verliet Union voor Anderlecht. Wil RSCA ook inpikken?Union-supportersde PHOTONEWS

Roméo Elvis gaf vorig

Meer Brusselse ketten in het stadion krijgen is niet evident. Borguet: “Bij de abonnementen zitten we aan vijftien-twintig procent Brusselaars, en voor de losse tickets tussen de dertig en de veertig procent supporters van in en rond Brussel. Een verdubbeling ten opzichte van een aantal jaar geleden, maar het kan beter. Zo nodigen we

Wim Lagae Sporteconooom (KU Leuven)

Sport. Voetbalclubs willen aansluiting met de grootstad

in de eerste ploeg hebben gespeeld. In België is er de concurrentie met Genk, Brugge en Standard. Als clubs in de nabijheid, zoals Union, OH Leuven, RWDM of zelfs KV Mechelen zich dan verder ontwikkelen, moet je jezelf handhaven als topclub om spelers en supporters aan je te binden.”

Borguet wil de rivaliteit met Union en andere concurrenten toch relativeren. “Wij verliezen niet graag van Union (lacht), maar we delen het Brusselse DNA en zijn hier al langer mee bezig. Aan dit project met Damso is een jaar gewerkt.”

voor de Beker Anderlechtse sportorganisa ties of partnerclub BX Brussels uit. Maar behalve onze ‘stadium fanbase’ willen we ook onze grote ‘home fanbase’ uitbreiden met andere invalshoeken. Ook in dat kader moet je de samenwerking met Damso zien. Klassieke producten als tickets en abonne menten, worden aangevuld met mediacontent – onze verhalen – en merchandising.”

▼

Verantwoord ondernemen

LE RSCA RENCONTRE DAMSO

andermaal formeel. “Wij hebben met Damso een artiest leren kennen met een enorm hart voor jongeren en voor Brussel.”

Neerpede levert volop figuranten voor de socialemediafilmpjes van de club. Wat ook moet gezegd is dat RSCA in zijn beeldtaal Brussel omarmt in al zijn facetten. Het toont Vertonghen voor een zonovergoten skyline en neemt de ploegfoto voor het Atomium, maar laat evenzeer de woontorens en de terrains vagues zien, of het groen van Scheutbos. Dat is ook zo in de clip voor het Damso-shirt, waarvoor Heleen Declercq (ex-RITCS-studente, regisseur van de docu Girlhood en van clips van Dvtch Norris, Chibi

Tot slot even polsen bij de sporteconoom hoe noodzakelijk, geslaagd en oprecht die pogingen zijn om commercie, entertainment en waarden als diversiteit en inclusie met elkaar te verbinden. Wim Lagae van de KU Leuven ziet dat positief in. “Voetbalclubs profileren zich als maatschappelijk verant woorde ondernemers én als entertainmentbedrijven. Clubs willen 365 dagen per jaar beleving bieden, en voor een sterk merk als

EN Last Thursday, RSC Anderlecht played its European match against Silkeborg IF in a “Brussels” shirt designed by rapper Damso. It was another way for the club to appeal to their base in the capital. “We hope to be the most progressive club in the country, ‘a premium club for everyone’,” director of marketing & communications Tim Borguet explains. “Around a fifth of our season ticket holders are from Brussels, over a third of those buy ing a single ticket live in and around the city. We want to expand our home fan base whilst keeping our stadium fan base. As part of this, RSCA is focus ing on merchandising, content and partnerships that reflect and stimulate the creative reality of a big city.”

14 SEPTEMBER 2022 | 31

Ichigo en Zwangere Guy) naar eigen zeggen alle vrijheid kreeg. Door de samenwerking zag Declercq ook haar eerste voetbalmatch. “Ik was wel ontroerd te zien hoe mensen met verschillende achtergronden ergens samenkomen in samenhorigheid.”

FR Jeudi dernier, le RSCA Anderlecht jouait son match européen contre Silkeborg IF vêtu d’un maillot « bruxellois » au design signé par le rappeur Damso. Une manière pour le club de faire référence à sa base dans la capitale. « Nous espérons être le club le plus progressiste du pays, » dit le directeur marketing & communication Tim Borguet. « Environ un cinquième de nos abonnés sont de Bruxelles, plus d’un tiers des supporters qui achètent un ticket individuel vivent dans et aux alentours de la ville. Nous voulons étendre notre fanbase locale tout en conservant notre fanbase de stade. Ainsi le RSCA se focalise sur le merchandi sing, le contenu et les collaborations qui reflètent et stimulent la réalité créatrice d’une grande ville. »

Damso is een echte supporter die regelmatig in het stadion zit. Borguet: “Damso kent net als zovelen die in de Brusselse wijken voetballen, spelers die in Neerpede werden opgeleid. In Neerpede is Brussel ruim vertegenwoordigd tussen de spelers die er komen trainen, en dat uit zich ook bij de eerste ploeg. In de huidige kern zitten acht spelers van in en rond Brussel. Dat is relatief uniek voor een topclub en duidt opnieuw op het potentieel van de stad.”

Anderlecht liggen daar mogelijkheden. Je integreert voetbal, gastronomie, cultuur, muziek ... en via Damso span je een draadje naar een breder Brussels publiek en doe je aan storytelling rond relevante belevenissen voor die doelgroep.” Een win-win vindt Lagae, die dat maatschappelijke ondernemen via foundations en andere inclusieve projecten geen vorm van windowdressing vindt. “Eigenlijk is Kompany daar in 2013 al mee begonnen met BX Brussels – een inclusieve club met een verhaal dat groten deels losstaat van winnen of verliezen. Anderlecht zet dat voort met de topjeugd uit Neerpede dat dezelfde authenticiteit heeft. De maatschappelijke kracht van voetbalclubs, ook om lifeskills van jongeren te promoten, is lang onderschat en onderbenut gebleven.”

RSCA MEETS DAMSO

>01/10/2022Van15/10/2022 veertiendaagsesolidariteit. brussel.be

Ramses Ieven (11) woont in Sint-Joost-ten-Node en houdt wel van een beetje spanning in het leven: "Er was eens een drugslab tegenover onze deur. Dat zet mijn fantasie in gang."

De slaapkamer. Ramses Ieven

Elke week gaat BRUZZ op bezoek bij een kind in Brussel in zijn of haar slaapkamer. Deze keer is dat bij de elfjarige Ramses Ieven uit Sint-Joost-ten-Node. “Mochten ze mij premier maken, ik zou meteen alle fabrieken in België ombouwen, zodat ze iets kunnen doen voor het milieu.”

Ik voelde mij de laatste tijd wat schuldig nadat ik een documen

Waarom eet je geen vlees meer?

“Als je actie wil, moet je in Brussel zijn! Mijn oma woont in Limburg en daar vind ik het een beetje te rustig”

Wat eet je graag?

qu’il ferait s’il était Premier Ministre ? « Je forcerais les usines de Belgique à devenir écologiques. Et je ferais de la vie de Poutine un enfer. » Mais Ramses a surtout envie d’être braqueur, comme dans La Casa de Papel. « Un peu comme Robin des Bois, mais je ne vole pas les riches, je donne juste aux pauvres. »

door Max Wyckaert foto Saskia Vanderstichele

Lees jij veel?

Hoe vind je het om in Brussel te wonen?

Er hangt hier een leuke poster. Ja, dat is van KSAAR. ‘s Avonds kijk ik er vaak naar en tel ik de wolken, of ik zoek alle rechte lij nen of tel alle stipjes. Dan raak ik de tel kwijt en val ik in slaap.

Lig je soms wakker van dingen in de wereld?

Mocht ik 14 dagen premier zijn, er zou veel veranderen. Ik zou alle fabrieken in België ombou wen zodat ze iets kunnen doen voor het milieu. Bijvoorbeeld wa terstof produceren. Ik zou extra geld geven aan vuilnismannen zodat meer mensen dat willen worden. En boetes geven aan mensen die een papiertje op straat gooien. Als premier bezorg ik Poetin zoveel mogelijk kopzor gen. En aan vluchtelingen geef ik zo snel mogelijk een papier waardoor ze kunnen blijven.

In de natuurdocumentaire Our Planet zag ik dat walrussen door het ijs zakken en daarom op rot sen klimmen waar ze niet meer af kunnen. Ze storten zich dan te pletter. Ik wil er niet mee voor zorgen dat zoiets gebeurt. Dat het ijs smelt komt ook doordat we vlees eten en daardoor de aar de opwarmt.

FR Ramses (11 ans) habite Saint-Josse-ten-Noode.àCe

« PLUTÔT CRIMINEL QUE POLITICIEN »

Stel dat jij premier mag zijn, wat zou je dan veranderen?

14 SEPTEMBER 2022 | 33

“RATHER A CRIMINAL THAN A POLITICIAN”

EN Ramses is eleven and lives in Saint-Josse-ten-Noode. What he would do if he were the Belgian Prime Minister? “I would immediately rebuild all the factories in Belgium so that they could produce something that was good for the environment, and I would make life difficult for Putin.” But he would rather be a bank robber, like in La casa de papel. “Like a Robin Hood, but I wouldn’t steal from the rich, I just give to the poor.”

‘Ik word nog liever crimineel dan politicus’

De middelen herverdelen. Dan toch een beetje politicus? Half politicus, half acteur – want je moet veel acteren, zowel als politicus als als bankovervaller.

Heel leuk. Als je actie wil, moet je in Brussel zijn! Mijn oma woont in Limburg en daar vind ik het een beetje te rustig. Doe mij maar ruig, dan is er meer te ver tellen. Bij ons gebeurt er van al les: er was eens een drugslab te genover onze deur, dat zet mijn fantasie in gang. Ik begin dan te denken over welke boobytraps ik zou maken als de politie bij mij zou binnenvallen.

Een beetje. Vaak over Oekraïne, het milieu of de ziektes.

Naar een idee van de Volkskrant

taire had gezien over dieren die naar het slachthuis worden ge bracht. Na een tijdje dacht ik: ik eet al veel vleesvervangers, dus hoef ik geen vlees meer te eten.

Je lijkt wel een geboren politi cus! Wil je dat later worden? Nee, te veel verantwoordelijk heid. Ik word liever crimineel, maar wel een vriendelijke, zoals in La casa de papel. Daar beroven ze geen mensen, maar overvallen ze een bank en maken zelf geld. Niet echt stelen dus. Een deel van het geld geef ik aan mijn kompanen, die heb ik wel nodig voor die overvallen. Wie zou meedoen, doet dat waarschijnlijk omdat die in de put zit. De ande re helft stort ik aan een organisa tie die armoede bestrijdt. Een beetje zoals Robin Hood, maar ik steel niet van de rijken, ik geef gewoon aan de armen.

Overdag lees ik meestal strips, ‘s avonds lees ik boeken in bed om in slaap te vallen. Niet omdat het saai is, maar omdat ik er dan vaak dromen over heb. Soms ver geten mijn ouders dat ik nog niet slaap en dan lees ik langer dan ik mag, stiekem, met mijn nacht lampjes aan. Ik lees nu De grijze jager, een reeks van zestien boe ken die zich afspeelt in de mid deleeuwen. Maar het is verzon nen, met koningen, oorlogen en een soort spionnen met ca mouflagemantels, en pijl-en-bo gen.

Als we op restaurant gaan: ravio li. Maar als ik mag kiezen: een durum. Vroeger deed ik kip op mijn durum, maar ik ben deze zomer pescotariër geworden. Ik eet geen vlees meer, maar wel nog vis.

In wijzerzin, van links Ceuppens.MpomaAnneEstelleSammybovenaan:Baloji,Lecaille,WetsienBambi

met hun plannen ook een sterk gesegregeer de stad creëerden. De koloniale periode, toen Kinshasa nog Léopoldville heette, wordt in de expo symbolisch ten grave gedragen met de installatie en performance Léopoldville mourning van de Congolese artieste Prisca Tankwey. Ze maakte grafstenen in hout met epitafen die nostalgisch naar de koloniale tijd verwijzen. “Veel ouderen stellen dat het ‘vroeger beter was’, toen Congo nog een Belgische kolonie was. Met de grafschriften en een ironische rouwceremonie wil Tankwey die beeldvorming op het koloniale verleden deconstrueren. Dat is volgens haar noodzakelijk om dat verleden te kunnen verwerken en weerbaarder verder te gaan.”

‘We hebben nieuwe

zelfgebouwde constructies en een informele architectuur. Dat wordt op de expo krachtig geïllustreerd met beelden uit de film The tower. A concrete utopia van de internationaal gereputeerde Congolese kunstenaar Sammy Baloji – ook oprichter van Twenty Nine Studio – en de Belgische antropoloog Filip De Boeck. De film toont het utopische project van ‘Docteur’, een dokter die zonder de nodige vergunningen en zonder architecten diploma een grote toren bouwt in Kinshasa. “In het begin werkte hij wel met twee architecten, maar die samenwerking liep spaak,” legt Baloji uit. “Hij is dan maar op zijn eentje verder gegaan.” De plannen van de dokter zijn bijzonder ambitieus. De bedoeling is om in de toren naast woonruim ten onder andere medische diensten, schoollokalen en kantoren te huisvesten. “Hij reageert daarmee op het gebrek aan

‘zwarte’ instellingen’ nodig’

Is ons beeld van Afrikaanse kunst te primitief? Wat moeten we met roofkunst en koloniale standbeelden? Hebben we een museumdirecteur van Afrikaanse komaf nodig? Met de expo Kinshasa (N)tóngá geeft Kanal een inkijk in de Congolese hoofdstad vroeger en nu , en richt het de blik op de toekomst. Die moet vorm krijgen via dialoog, zeggen dekoloniseringsexperts. “Er is nog te weinig inspraak.” door Andy Furniere foto’s Ivan Put

14 SEPTEMBER 2022 | 35 Tentoonstelling. ‘Kinshasa (N)tóngá’ bouwt een brug tussen Congo en Brussel

m de Congolese hoofdstad Kinshasa beter te leren kennen, hoef je niet per se je vlieg schaamte te overwinnen, je kan binnenkort ook ronddwalen tussen beelden van de stad in de expo Kinshasa (N)tóngá: stof voor de toekomst van Kanal – Centre Pompidou (in K1, het paviljoen aan de overkant van het water).

Niet alleen de stad zoals die vandaag is, maar ook zoals ze vroeger was. “Kinshasa is van een kleine handelsplaats uitgegroeid tot een megalopolis. We weten niet precies hoeveel inwoners de stad telt, misschien wel zeventien miljoen,” zegt Estelle Lecaille, expocurator voor Twenty Nine Studio.

De eerste sporen van het oorspronkelijke dorpje dateren van rond het jaar 500. De moderne stad ontwikkelde zich vanaf 1881 met de komst van Belgische kolonialen, die

▼

Ondanks alle plannen werd de snelle ontwikkeling van de stad in de loop der jaren niet strikt gereguleerd en groeide Kinshasa veelal organisch, met een grote rol voor

Anne Wetsi Mpoma

“Ik kan het onderzoek naar roofkunst niet ernstig nemen. Want wat betekent ‘rechtmatig verkregen’ in koloniale tijden?”

De expo Kinshasa (N)tóngá, die naast verschillende kunstwerken ook uniek archiefmateriaal toont, was begin dit jaar al te zien in Kinshasa in het kader van Living Traces. Dat project werd opgezet door Kanal – Centre Pompidou en haar partners om een brug te slaan tussen Brussel en Kinshasa. Kunsthistorica Anne Wetsi Mpoma heeft de expo in Kinshasa niet kunnen bezoeken. “Ik vind het dus moeilijk om in de diepte te oordelen over de tentoonstelling,” zegt ze, om er meteen aan toe te voegen dat haar eigen aanpak activistisch is. “Ik wil kunst gebruiken om de maatschappij te verande ren, om het leven van zwarte mensen hier te verbeteren. Daarvoor is het nodig om subversieve boodschappen uit te sturen over wat er hier gebeurt. Als het over zwarte kunstenaars gaat, gaat het zo vaak over kunstenaars in Afrika, terwijl er ook hier heel veel zwarte kunstenaars zijn die hun stempel op onze maatschappij willen drukken. Liever spreken over wat er in Afrika gebeurt, in plaats van de situatie hier, ligt in lijn met de hedendaagse impact van het kolonialisme.”

“Het is belangrijk voor het AfricaMuseum dat iemand van Afrikaanse afkomst het museumbeleid vormgeeft”

Voldongen feit

Curator hedendaagse Afrikaanse kunst van het AfricaMuseum

Kunsthistorica en eigenaar Wetsi Art Gallery

Veel roofkunst bevindt zich uiteraard in het AfricaMuseum in Tervuren. Het museum vroeg na de uitspraken van Dermine extra middelen om te onderzoeken of voorwerpen uit de collectie al dan niet rechtmatig zijn verworven. Bij slechts een ruime één procent (885 stukken) van de collectie van het AfricaMuseum zou vaststaan dat de voorwerpen op onrechtmatige wijze verworven werden. Van 50.000 stukken, of zo’n 58 procent van de collectie, zou daarentegen zeker zijn dat ze rechtmatig verkregen zijn. Van ongeveer 40 procent (zo’n 35.000 objecten) zou de oorsprong moeilijker vast te stellen zijn, wat dus een grote onderzoeksoperatie vergt. Wetsi Mpoma is echter niet onder de indruk. “Ze willen enkel tijd winnen. Ik kan dit hele onderzoek niet ernstig nemen. Want wat betekent ‘rechtmatig verkregen’ in die tijd van koloniale machtsrelaties? Rechtmatig volgens de regels opgelegd door degenen die de objecten hebben gestolen? Dit is weer een voorbeeld van hoe het kolonialisme nog steeds aanwezig is vandaag.”

36 ▼

“Maar laat me duidelijk zijn,” vervolgt ze, “het gaat me niet over de onmiddellijke teruggave van objecten, net zoals het in die andere discussie over de publieke ruimte niet gaat over de onmiddellijke ontmanteling van koloniale standbeelden. Het gaat over

Wetsi Mpoma was vorig jaar voor de laatste keer in Kinshasa, om er met verschillende partijen de kwestie van (de restitutie van) roofkunst te bespreken. Wat vindt ze van het feit dat de Kamer het wettelijke kader heeft goedgekeurd waarmee de federale regering de teruggave van Congolees cultureel erfgoed wil aanpakken? Dat kader kwam er nadat staatssecretaris voor Wetenschapsbeleid Thomas Dermine

Bambi Ceuppens

Lange weg

diensten die de autoriteiten kunnen bieden. Maar het is ook dubbel, hij handelt in feite zoals een autocraat, door te werken zonder toelating van de stad,” zegt Baloji. Volgens de kunstenaar werd de dokter enkele maanden na het maken van de film (in 2016) gearresteerd, omdat zijn toren niet voldeed aan de nodige vereisten. Maar hij zou vrijgelaten zijn en ondertussen koppig voortbouwen. Het project ligt in lijn met het beeld dat Baloji schetst van een stad “waar het formele en informele door elkaar laveren en op elkaar inwerken.”

Sinds 2019 runt Wetsi Mpoma in Anderlecht de Wetsi Art Gallery, die meer kansen wil geven aan artiesten van Afrikaan se afkomst. In hoeverre vindt ze dat de perceptie van Afrikaanse kunst verandert? “Toen ik als gids rondleidingen gaf in

Tentoonstelling. ‘Kinshasa (N)tóngá’ bouwt een brug tussen Congo en Brussel

hedendaagse musea, merkte ik goed dat het algemene publiek Afrikaanse kunst nog steeds als primitief ziet en blijft vasthouden aan clichés zoals exotische beelden met veel kleuren. Als een kunstenaar van Afrikaanse afkomst niet aan die verwachtingen beantwoordt, zullen velen weigeren om zijn of haar kunst als Afrikaans te beschouwen. Mensen beseffen ook nog steeds onvoldoen de dat Europese kunstreuzen zoals Georges Braque en Pablo Picasso geïnspireerd zijn door Afrikaanse voorbeelden. Wat er wel veranderd is, is dat zwarte artiesten in het algemeen meer kansen krijgen om hun ideeën uit te dragen. Hun status is geëvolu eerd, dat staat buiten kijf. Maar we komen van heel ver en hebben nog een lange weg te gaan.” Om zelf nog meer impact te hebben, wil Wetsi Mpoma nog meer samenwerken met de huidige grote culturele instellingen. “Maar wat we eigenlijk nodig hebben, zijn nieuwe, ‘zwarte’ instellingen. Zoals een museum, archief, cultureel centrum, kunstruimtes … Meer van alles waar de Wetsi Art Gallery voor staat.”

vorig jaar had aangegeven de teruggave te onderzoeken van alle goederen en kunstwer ken uit de koloniale periode die nu in het bezit zijn van federale instellingen. “Dat wettelijke kader is absoluut onvoldoende. De mensen die de hele discussie rond de restitutie van roofkunst hebben opgestart, de vele zwarte activisten, zijn er niet bij betrokken. Het is een van bovenaf opgelegde maatregel die vooral dienstdoet als visite kaartje van een ambitieuze staatssecretaris die zich opwerpt als een nieuwe ‘white saviour’,” zegt Wetsi Mpoma ferm.

14 SEPTEMBER 2022 | 37

Iedereen kunstenaar

« PAS BESOIN D’UN SAUVEUR BLANC »

deze voor een voldongen feit geplaatst en het Congolese volk heeft geen inspraak gehad.”

Het AfricaMuseum staat ook op een andere manier voor een belangrijke periode, nu de vorige directeur-generaal van het museum, Guido Gryseels, op 1 september met pensioen is gegaan. Gryseels bekleedde de positie meer dan twintig jaar lang, van 2001 tot 2022. Hij is tijdelijk vervangen door Karel Velle, die ook aan het hoofd van het Algemeen Rijksarchief staat, maar er is een aanwervingsprocedure aan de gang. Op 1 januari 2023 zou de nieuwe directeur-gene raal aan de slag gaan. Wordt het geen tijd dat dit iemand van Afrikaanse afkomst wordt?

Dat onderzoek brengt haar natuurlijk geregeld naar Kinshasa, “een unieke, heel dynamische stad, die 24 uur per dag leeft. Eigenlijk is elke inwoner van Kinshasa een kunstenaar. De manier waarop marktkra mers hun waren uitstallen, lijkt bijvoorbeeld soms op een kunstwerk. Er is overal muziek te horen, er wordt gedanst, mensen staan erop zich mooi uit te dossen, hoe arm ze ook zijn, er is veel theatraliteit in de sociale omgang en als kunstenaars optreden in de openbare ruimte, interageren mensen ook werkelijk met hen en hun creaties. En de professionele kunstscene is heel groot en verandert ontzettend snel. Mensen in België zijn zich er veel te weinig van bewust wat voor een belangrijke rol Congolezen innemen in de wereldwijde kunstwereld, vroeger en vandaag.” Misschien dus toch maar die vliegschaamte overwinnen.

EN With the Between“Kinshasaexhibition(N)tóngá:FutureandDust”, Kanal provides a glimpse into the (artis tic) life of the Congolese capital of the past, present and future. Along with a few experts, we try to do the same thing covering clichés about African art to the return of the looted art that our museums are filled with. “We don’t need a white saviour but dialogue, and that is exactly what is missing.”

“WE DON’T NEED A WHITE SAVIOUR”

het tonen van respect en het voeren van een dialoog. En die dialoog is er vandaag niet.”

“Het algemene publiek ziet Afrikaanse kunst nog steeds als primitief en blijft vasthouden aan clichés,” vertelt Anne Wetsi Mpoma (rechts).

Kinshasa (N)tóngá: stof voor de toekomst loopt van 23/9 tot 20/11 in K1, kanal.brussels

“Ik vind het vooral niet meer van deze tijd dat er één directeur-generaal verantwoorde lijk is voor de verschillende facetten van het museum,” zegt Ceuppens. “Het lijkt me logischer om verschillende verantwoordelij ken te hebben voor onder meer het financiële management, het ontwikkelen van het museumbeleid en het wetenschappelijke werk. Maar het is voor het museum inderdaad belangrijk dat iemand van Afrikaanse afkomst dat museumbeleid zou kunnen vormgeven, ook naar het publiek toe. Of Ceuppens zelf kandidaat is? “Abso luut niet. Laat mij maar focussen op mijn wetenschappelijk onderzoek.”

Dat belang van dialoog onderstreept ook Bambi Ceuppens, curator hedendaagse Afrikaanse kunst van het AfricaMuseum, die zelf niet betrokken is bij het onderzoek van het museum rond de restitutie van roof kunst. “Het is heel jammer dat er bij het opstellen van het wettelijke kader geen voorafgaand overleg is geweest met Congo. Net zoals België eenzijdig het culturele erfgoed heeft weggenomen, heeft het nu eenzijdig beslist over de verandering in de wetgeving voor het overdragen van het eigendomsrecht van de Belgische naar de Congolese staat als blijkt dat objecten op illegitieme wijze werden verworven. De Congolese autoriteiten en experts zijn in

FR Dans l’exposition Kinshasa (N)tóngá: entre futur et pous sière, Kanal propose un aperçu de la vie (artistique) dans la capitale congolaise hier, aujourd’hui et demain. Un groupe d’experts nous embarquent dans un cheminement similaire : des clichés sur l’art afri cain à la restitution des œuvres pil lées qui peuplent nos musées. « Nous avons besoin d’un dialogue, non pas d’un sauveur blanc. Et cela manque encore. »

www.rhokacademie.be GO! BrusselSCHOLENGROEPjeSchrijfin! BeeldendeAcademie KunstenAudiovisueleen academiejaar2022-2023 30t.e.m.september

38 Trachet.

jujuba. De boom houdt van zomers.hete De vrucht is erg in trek in China (men spreekt ook wel van ‘Chinese dadels’) en werd ook enthousiast aange plant in Amerika. Het is een tuinboom, er bestaan nauwelijks plantages van.

Vers smaken jujubes naar zoete appels, lees ik, maar als je ze laat hangen aan de boom, drogen ze uit. En het is in die vorm dat ze hier te koop zijn. Droge jujubes zijn glanzend van schil en vrij stevig. De huid is wasachtig, het vruchtvlees zoet. Ze smaken wat als uit de kluiten gewassen rozijnen, maar dan met een stevigere beet. Verder hebben ze een rokerige, gebrande smaak waarvan ik mij afvraag of die er aan de boom is gekomen of de vruchten inderdaad bij hogere tempera tuur zijn gedroogd.

OK, Lewis Carroll schreef dat in zijn gedicht ‘Jabberwocky’ als jubjub, maar jujube klinkt daarom niet minder sprookjes achtig. Wie heeft er ooit een jujubeJujubegeproefd?isdevrucht van een boompje uit de Wegedoornfami lie (Rhamnaceae). Die is sinds de oudheid zo verspreid dat men eigenlijk niet meer weet waar de jujubelaar oorspronkelijk groeide: Libanon? Perzië? India?

En dan is er ook nog de jojoba. Dat is dan weer een struikje (Simmondsia chinensis) dat oorspronkelijk groeit aan de rand van de woestijn in Amerika. Het is helemaal niet verwant met de jujube. De naam werkt verwarrend, maar als je weet dat jojoba een woord is uit de taal van de O’odham, een volkje uit Arizona verwant met de Azteken, dan wordt het duidelijker. Het woord jojoba kwam tot ons via het Spaans, en het wordt dus ‘Hohoba’ uitgesproken. Hoe jojoba smaakt, weet ik niet. De plant is niet echt eetbaar en de vruchten leveren een vloeibare was op. Wel hongerstillend.

Orhan Pamuk, Amitav Ghosh, Ian Kershaw, Sylvain Tesson, Nino Haratischwili, Rachel Cusk, Mohamed Mbougar Sarr, Charlotte Mutsaers

Jujube

Meer Trachet?

“De boom is sinds de oudheid zo verspreid dat niet gewetenweeris waar de oorspronkelijkjujubelaargroeide”

Talks & Debates

Die antieke verspreiding leidde tot een grote variëteit van verschijningsvormen, maar het gaat altijd om één soort: Ziziphus

In de Angelsaksische wereld worden bepaalde gumsnoepjes ook jujubes genoemd (wat in de VS als ‘Joojoobee’ wordt uitgesproken). Waarschijnlijk afgeleid van het fruit, maar het zijn snoepjes uit Arabische gom,

Annonce Talks&Debates_Bruzz_200mmx65mm.indd 1 07/09/2022 15:48

Nick Trachet

gelatine en kunstmatige kleuren smaakstoffen. Niets te maken met de échte!

“Beware the Jabberwock, my son! The jaws that bite, the claws that Bewarecatch! the Jubjub bird, and shun The frumious Bandersnatch!”

Bekijk en lees de hele reeks op BRUZZ.be/trachet

Brusselaar die de stad en de wereld culinair ontdekt

In de winkel voor Perzen in ballingschap ligt een zakje met roodbruine ballen. Jujube staat erop gedrukt. Ik heb in die winkel ooit wel andere eigenaar digheden gevonden, zoals golpar (Perzische jujube.eenling)netelwater,berenklauw),kaviaar(opbestel…maarnuwashettijdvoormagischklinkendsnoepje:

SELECT BRUZZ GIDST U DOOR DE CULTURELE AGENDA 14  20 / 9

‘Fotografie is voor mij het ultieme ontsnappen’

Voor het eerst sinds 1991 keert Jeff Wall terug naar Galerie Greta Meert. In het nieuwe en oudere werk van de Canadese fotograaf ontbloot zich een rode draad: wat hij niet toont, is net zo belangrijk als wat hij wél op beeld vastlegt. door Tom Zonderman foto’s Ivan Put

“Net wat ontsnapt aan het medium maakt fotografie zo krachtig,” zegt Wall terwijl we halt houden bij Listener, een beladen, bijna religieus beeld waarop een witte, bebaarde man in bloot bovenlijf tegen de grond knielt met een paar omstaanders van kleur rond hem. “Je weet niet wie aan het praten is, en wie aan het luisteren. Dat niet weten, bepaalt de poëzie van het beeld. Ik ben niet zozeer geïnteresseerd in de taal, maar in de afwezigheid ervan.”

oor de ultieme foto wachtte Henri Cartier-Bresson op zijn fameuze moment décisif, die fractie van een seconde waarop het visuele en het dramatische pieken. De Canadese fotograaf Jeff Wall creëert dat moment zélf. Hij is dan ook een atypische beeldenschieter: wanneer hij eropuit trekt, doet hij dat ‘ongewapend’, zijn camera laat hij thuis. “Ik weet dat ik toch alles ga missen,” zegt hij terwijl hij door zijn tentoonstelling in Galerie Greta Meert struint. Er vormt zich een kleine glimlach rond zijn lippen, in zijn 75-jarige ogen zit een guitige glinstering.

Jeff Wall in Galerie Greta Meert: “Een beeld dat ik in voortwintigalsevenminutentwintigmaak,iswaardevoleenwaarikwekennodigheb.”

De hierboven genoemde foto’s zijn niet te zien bij Greta Meert, maar Wall heeft voldoende andere prijsbeesten in stock om de drie verdiepingen van de galerie te vullen. In het statige, door Louis Bral ontworpen art-nouveaugebouw komen zijn indrukwek kende beelden prima tot hun recht. Voor zijn “misschien wel mooiste galerieshow ooit” ging Wall op zoek naar terugkerende thema’s in zijn werk, ook al maakt hij er een punt van om “mezelf nooit te herhalen.”

Het ontsnappen is zo’n rode draad. Net zoals bij Miles Davis de stiltes tussen de noten even belangrijk zijn als de muziek zelf, zo is wat Wall niet toont net zo essentieel als wat hij wel weergeeft. Neem zijn recente werken Listener, Monologue en Event, die alle drie in groot formaat tegen de muur hangen in Brussel: ze onthullen Walls fascinatie met het gesproken woord, dat bij een foto per definitie achterwege blijft.

Beckettiaans

40 Fotografie. De ontsnappingskunstenaar in Jeff Wall

Wall kijkt en observeert, en slaat beelden op in zijn interne harde schijf. Door het niet te fotograferen, “bevrijdt” hij het beeld, zegt hij. Daarna reconstrueert hij naar eigen goeddunken de foto die hij in zijn hoofd heeft. In de jaren 1970 begon hij zo monu mentale ‘tableaus’ te maken, gevoed door zijn liefde voor schilderkunst en de connectie die hij zag met fotografie. Schilders als Delacroix en Manet gaven inspiratie voor zijn vaak complexe mise-en-scènes, een omschrijving die hij zelf haat. Door ze in lichtbakken te plaatsen, gaf hij zijn grootse beelden de dynamiek van de cinema mee, een procedé dat hij cinematography doopte.

Waarom houdt hij zijn titels dan niet neutraal? “Mijn titels zijn mijn schrijven. Ik probeer ervoor te zorgen dat ze niet interpre teren, maar wel de aandacht trekken en iets in gang zetten. Ik zou makkelijk bij elke foto een soort van scenario kunnen schrijven, maar dat doe ik niet. Ik probeer dat narratief net uit te vagen, tot ik enkel beeld overhoud. In mijn werk is de kijker de verteller, hij schrijft onvermijdelijk zijn eigen verhaal. Dat is een deel van de magie van fotografie. Als je wilt weten wat er gebeurd is, ga je naar het theater of de cinema, of je leest het boek.”

Die manier van werken maakte Wall tot een van de meest toonaangevende moderne fotografen. Hij liet fotografie uit het harnas van de reportage breken en liet haar evolueren tot een volwaardige kunsttak. A sudden gust of wind, The destroyed room en Invisible man werden iconische werken. Voor Dead troops talk uit 1986 werd in 2012 op een veiling 3,6 miljoen dollar neergeteld, waarmee hij nog steeds in de top tien staat van duurst verkochte foto’s ooit.

“Ik raakte gefascineerd door percelen in

31 SEPTEMBER 2022 | 28.05’22 > 05.03’23 STRIPMUSEUM BRUSSEL info & tickets: stripmuseum.be EEN EEUW IN VERANDERING 100 jaar Marc Sleen 75 jaar Nero Een confrontatie van het oeuvre van Marc Sleen met de wereld van vandaag

“In mijn werk is de kijker de verteller, hij schrijft onvermijdelijk zijn eigen verhaal. Dat is een deel van de magie van fotografie”

LE PHOTOGRAPHE JEFF WALL OU L’ART DE S’ÉVADER

FR Pour son premier solo à la Galerie Greta Meert depuis 1991, le photographe canadien Jeff Wall explore les fils rouges de son œuvre. L’un est le langage, ou son absence. Wall cherche le moins possible à diri ger le spectateur face à ses images monumentales, souvent multicouches : « Je pourrais facilement imagi ner une sorte de scénario pour chaque photo, mais ce n’est pas le cas. En fait, j’efface la narration, jusqu’à ce qu’il ne me reste plus que l’image. Dans mon travail, le spectateur est le narrateur, il écrit inévitablement sa propre histoire. C’est la magie de la photographie. »

Wall heeft altijd dat spanningsveld tussen documentaire en subtiel ingrijpen in de realiteit verkend. “Maar het reportageaspect

de woestijn, hoe die opgedeeld en weer opgemeten worden wanneer ze verkocht worden,” legt Wall uit. Het tafereel is typisch Wall: de twee landmeters die je aan het werk ziet, huurde hij in. “Dat vind ik net het spannende aan fotografie, de oneindige mogelijkheden, de vrijheid die ik heb om een beeld te creëren dat ik wil en te ontsnappen aan elke definitie.”

THE ESCAPE ARTIST IN PHOTOGRAPHER JEFF WALL

EN When planning his first solo exhibition at Galerie Greta Meert since 1991, Canadian pho tographer Jeff Wall looked for recurring themes in his work. One of which is language, or the lack of it. With his often multi-layered, monumental images, Jeff Wall wants to avoid guiding the visitor as much as possible: “I could easily come up with some kind of scenario for each photograph, but I don’t. I let the narrative fade out until all I am left with is an image. In my work, the viewer is the narrator, they inevitably write their own story. That is part of the magic of photography.”

niet goed zat, bouwde hij een platform voor hen in de studio. De twee beelden voegde hij samen. “Mijn foto’s zijn vaak een montage, zonder dat je het ziet. Maar bij Monologue vond ik het plots beter om het gedeelte met het podium niet in de achtergrond te laten vervloeien. Zo lijkt het alsof mijn broer en zijn maten een theaterstuk aan het opvoeren zijn. Het heeft iets beckettiaans.”

> 5/11, Galerie Greta www.galeriegretameert.comMeert,

Voor Listener vertrok Wall vanuit een idee over conflict en geweld, dingen die de voorbije jaren zijn aandacht vasthielden. Bij Event, waarbij hij twee mannen in discussie zag terwijl de ene de andere met zijn vinger tegen de borst pookte, veranderde hij de setting, omdat hij de originele locatie niet krachtig genoeg vond. Monologue is ook zo’n ‘constructie’. Hij liet zijn broer en zijn vrienden opdraven, gefascineerd door de eindeloze, soms hilarische, soms vermoeien de discussies die ze voeren. Hij wilde hen al taterend op stoelen op straat onder een lantaarn zetten, maar omdat het licht daar

van de fotografie heb ik nooit in vraag gesteld, het is er een fundamenteel onder deel van. Sommige foto’s maak ik in twintig minuten, voor andere heb ik twintig weken nodig. Er is geen kwaliteitsverschil tussen beide, het enige wat telt, is je eindresultaat. Ik héb ook foto’s gemaakt die vrijwel pure reportage zijn, zoals de landschappen die je hier ziet.” Wall wijst naar Daybreak (on an olive farm/Negev Desert/Israel) en Property line. De eerste nam hij in een olijfboomgaard in Israël, de tweede in de Mojave-woestijn in Californië ten noorden van LA.

Onder de huid

Een maatje meer

Ô-CELLI 17/9, 19.30, Le Baixu, www.lebaixu.be

BOEKENVERKOOP 18/9, 10 > 18.00, Muntpunt, www.muntpunt.be

SAMEN LEZEN: ‘VEL’ VAN EN MET MIEKE VERSYP

Vel was voor kinderboekenmaakster Sabien Clement en theaterschrijfster Mieke Versyp een eerste verkenning van de negende kunst. Een zegen, want Vel morrelt via de ontmoeting van tekenares Esther en model Rita net zo natuurlijk aan de codes van het medium als aan onze Insta-hang naar gladde perfectie. Vel kruipt oprecht en teder langs plooien en kuiltjes tot diep onder je huid.

Om op te vallen in het overdadige aanbod van het nieuwe cultuurseizoen pakt Bozar het extra large aan. Hun seizoen start met een feestelijk weekend waarbij ze alle pijlers van hun muziekprogrammering twee dagen lang in de verf zetten: klassieke muziek voor groot en klein, een wereldster op de oed, Glass Museum brengt jazz van eigen bodem, en er is ruimte voor hedendaagse creaties van Echo Collective en Eydís Evensen.

In september meert een nieuw concertzaaltje aan in Gare Maritime. Le Baixu belooft zowel een repetitie- als presentatieplek te worden. Dat ze kunnen programmeren, bewijzen ze meteen met hun eerste optredens. Het Brusselse octet Ô-Celli – met onder meer KEW-revelatie Stéphanie Huang en cellisten van De Munt, het Nationaal Orkest van Frankrijk en het Symfonieorkest van Luik – mag er zijn recentste worp In America komen voorstellen. (JC)

OBONGJAYAR 20/9, 20.00, Botanique, www.botanique.be

Herfstschoonmaak

POP & JAZZKLASSIEKLITERATUUR

THE PILGRIM SONG 16/9, 20.15, Flagey, www.flagey.be

Alix Garin is amper 25, maar wordt in het Kunstcentrum van het Rood Klooster al bedacht met een expo van haar werk. De belangrijkste reden daarvoor verscheen vorig jaar. Met het veelbekroonde Vergeet-mij-niet, een roadtrip van een zieke oma en haar zoekende kleindochter, prikte de Brusselse kleine gaatjes in de ziel van haar lezers. Behalve originelen uit die onvergetelijke brok ontroering toont Alix Garin ook nieuw werk.

Iederéén lijkt een stukje van Steven Umoh alias Obongjayar te willen: van Danny Brown over Pa Salieu tot Nubya Garcia en Little Simz, allemaal zaten ze te trappelen om samen te werken met de in Londen gelande Nigeriaan. Dit jaar debuteerde hij eindelijk ook zelf met Some nights I dream of doors, waarop hij de deur openzwaait naar zijn zelfverklaarde ‘post-afro’, een unieke mix van rap, spoken word, r&b en afrobeats. (TZ)

Onvergetelijk

Traditiegetrouw houdt Muntpunt grote lenteschoonmaak bij het uitdoven van de zomer. Ook dit jaar zet de bibliotheek in het centrum van Brussel op Autoloze Zondag een karrenvracht aan boeken, cd’s en dvd’s in het uitstalraam. Omdat ze zelden ontleend worden of in te groten getale de rekken bezetten. En dat voor een prikje, want alle titels gaan de deur uit voor maximaal vijf euro. Beter dan een boete, niet? (KS)

SAMEN LEZEN: ‘VEL’ VAN EN MET MIEKE VERSYP 20/9, 19.30, Bibliotheek Rozenberg, www.passaporta.be

OPENING WEEKEND, 17 & 18/9, Bozar, www.bozar.be

BOZAR OPENING WEEKEND: GLASS MUSEUMOBONGJAYAR

Het Vlaams Radiokoor trekt bij de seizoensstart op pelgrimstocht. Daarbij volgen ze niet de zuidelijke schelpenroute naar Composte la, maar richten ze hun blik naar het noordoosten. Met de Letse dirigent Sigvards Klava en de muziek van Arvo Pärt als kompas grasduinen ze in verstillingsrepertoire uit de Baltische staten: reflecterend met Kõrvits, psalmodiërend met Kreek om uiteindelijk met Ešenvalds in het nirwana te eindigen.

Autoloos in trance

ALIX GARIN > 30/10, Kunstcentrum van het Rood Klooster, www.rouge-cloitre.be

Wie als een sjamaan rond de apocalyps wil dansen, vindt daarvoor een gepaste soundtrack bij Under the Reefs Orchestra. Het triumviraat rond gitarist Clément Nourry, baritonsaxofonist Marti Melia en drummer Jakob Warmenbol (beiden van Don Kapot) noemde zijn tweede album naar de Japanse vulkaan Sakurajima. Vulkanisch is het minste wat je over de loeihete, broeierige postrock jazz van de Brusselse band kan zeggen.

CHAABI TRANCE STREET SOUNDS 18/9, 14.00, Ancienne Belgique, www.abconcerts.be

Dat de AB al een tijdje gedijt in een autovrije zone neemt niet weg dat de Brusselse concertzaal traditiegetrouw uitbundig meeviert met Autoloze Zondag. Samen met het Vlaams-Marokkaanse culturenhuis Darna laat de muziektempel de Steenstraat en de Anspachlaan vollopen met chaabi, dakka en guelssa. Zet je step, fiets of skates aan de kant en laat je vervoeren door deze bezwerende muziekstijlen uit Marokko.

Voor anker

Zo klinkt post-afro

Muzikale bedevaart

Vulkanische jazzrock

UNDER THE REEFS ORCHESTRA 14/9, 19.30, Botanique, www.botanique.be

Select. Wat te doen deze week?

ARIÉ MANDELBAUM 16/9 > 5/3, Joods Museum, www.mjb-jmb.org

De voorbije jaren kon je de onbehouwen en knetterexpressieve Nederlandse cabaretier Hans Teeuwen alleen online stennis zien schoppen. Nu staat hij nog eens vleselijk te wezen in het Koninklijk Circus met Nou lekker dan, een show vol subtiele bijgedach ten over corona, cocaïne, kinderporno, de besognes van witte, hetero cisgender mannen en andere absurde intermezzo’s.

ARIANE BERGRICHTER: SMILE. I LOVE IT!

Gewortelde graffiti

Daten met Bronks

Voor weetjes over David Bowie moet je een van de vele biografieën of artikels lezen over de rockster die zowel uitblonk in het bedenken van wereldhits (‘Heroes’, ‘Life on Mars’, ‘Let’s dance’ en te veel om op te noemen) als in de creatie van fascinerende personae als Ziggy Stardust of The Thin White Duke. Moonage daydream is geen klassieke documentaire maar een bowiaans spektakelstuk dat je in sound & vision onderdompelt in Bowies universum. (NR)

Uit de koffer

HANS TEEUWEN: NOU LEKKER DAN 16 & 17/9, 20.00, Koninklijk www.cirque-royal-bruxelles.beCircus,

ARIANE BERGRICHTER: SMILE. I LOVE IT! > 13/11, Art et Marges, www.artetmarges.be

Tedere hocus pocus

Seizoensstoet

George Miller mag dan wel de stuwende kracht zijn achter de brutale Mad Max-fran chise, hij heeft een hart van peperkoek. Zo bewijst hij met dit sprookje in de sfeer van De vertellingen van duizend-en-één-nacht Tilda Swinton speelt een kille prof verhaal kunde die per ongeluk een 3.000 jaar oude Djinn (Idris Elba) wekt. De lofzang op de kracht van verhalen neigt naar kitscherige holderdebolder, maar is oprecht en warm.

EXPOFILMPODIUM

Eerder dit jaar eerde Fouad Hachmi, de Brusselse graffitipionier in de schoot van het hiphopcollectief CNN199, zijn overleden stadsgenoot Arno nog met een muurschilde ring op de Wall of Fame d’Evere. Nu jaagt hij grote dromen na met het Racines Festival. Die tiendaagse schudt de straten van Evere op met monumentale murals en live performances door een veertigtal binnen- en buitenlandse kunstenaars.

Haar jeugd in het in 1945 platgebombardeerde Dresden lag ongetwijfeld aan de grond van Ariane Bergrichters (1937-1996) angsten en obsessies. In Brussel wist ze die te vertalen naar pijnlijk woekerende geschriften en tumultueuze scènes die recht uit de stad waren geplukt. Die collages leefden na haar dood in een koffer die in 2017 door haar dochter weer werd geopend. Art et Marges toont de ontdekking. (KS)

Was Akira Kurosawa de greatest of all time? De Japanse meester die furore maakte met epische samoeraifilms en humanistische parels wordt door de grootsten geëerd. Ingmar Bergman en Sam Peckinpah waren jaloers op zijn kunnen, Spielberg noemde hem de Shakespeare van zijn tijd en George Lucas keek Star wars af van The hidden fortress. Cinematek vertoont zijn volledige oeuvre en het werk van de copycats.

Jeugdtheater Bronks opent het nieuwe cultuurseizoen op Autoloze Zondag. Blikvanger wordt een grote Dating Kermis op de Varkensmarkt. Een kermis met veel suikerspin waar je kan flikflooien in het hooi, ruziën bij het schietkraam, rondjes draaien op de loungefuif, dansen met de dj en een datingbureau inschakelen om jouw ideale voorstellingen uit de brochure te plukken. Er zijn zelfs vrijkaarten te winnen! (MB)

HANS TEEUWEN: NOU LEKKER DANIDLES

Aan zijn op 25-jarige leeftijd vermoorde zoon, de volstrekt unieke schilder Stéphane, wijdde het Joods Museum al in 2019 een retrospectieve, in navolging van het Centre Pompidou. Dit keer belicht het het genie van vader Arié Mandelbaum met een greep van een veertigtal doeken uit zijn imposante 65-jarige carrière. Van intieme gezinsscènes en zoekende zelfportretten tot politieke strijd en verdrongen herinneringen aan de Shoah.

RACINES FESTIVAL 15 > 25/9, Evere, racinesfestival.be

65 jaar schilder

MOONAGE DAYDREAM dir.: Brett Morgen

De GOAT

AKIRA KUROSAWA 16/9 > 19/11, Cinematek, cinematek.be

Teeuwige wederkeer

URBAN DANCE CARAVAN 18/9, 15.00, www.theatrenational.be

SEIZOENSOPENER BRONKS 18/9, 14 > 18.00, Varkensmarkt, www.bronks.be

THREE THOUSAND YEARS OF LONGING dir.: George Miller, act.: Tilda Swinton, Idris Elba

14 SEPTEMBER 2022 | 43

Het Théâtre National, het Detours Festival, Brussels2030 en de studenten scenografie van La Cambre werken samen om de start van het nieuwe cultuurseizoen enige luister te geven. Hun Urban Dance Caravan warmt om 15 uur op aan Fontainas en trekt naar het Beursplein voor een optreden van Dance Fusion Morocco, het De Brouckèreplein voor de Goma Dance All Stars en het Théâtre National voor de finale van Detours Cyphers.

Spektakelstuk Bowie

’s Middags worden de bestellingen aan de

Het Kaaitheater verhuist dit seizoen zijn kantoren en een deel van de program matie naar GC De Kriekelaar. De Frans-Malagassische danseres Soa Ratsifandrihana trapt daar het seizoen af met g r oo v e. Mail ‘Groove’

knapperige salade toe.

Steenstraat 11, 17.3017.3011ject.be,www.mabellepro02-548.24.50,Brussel,ma>vr.30>14.30&>21.30,w-e>21.30

Op donderdag 1 september om 12 uur stipt waren wij de eerste klant die het gloednieuwe Mabelle mocht uitproberen. De pitch was onweerstaanbaar: een kaart samengesteld door prominente Brusselse (of weldra Brusselse) horecazaken.

WIN!

Stuur het trefwoord, samen met je adres en telefoonnummer, naar win@bruzz.be

Eat & Drink. Mabelle

5X2 TICKETS, GC DE KRIEKELAAR, 1/10

Boiling point volgt in één lange take een chef-kok in het heetst van de strijd op een extreem drukke avond. Achter het fornuis herkent u karakterkop Stephen Graham. Avant-première. Mail ‘Boiling’

bar opgenomen, wat past bij dit concept van kwalitatieve comfortfood. Maar een grote teleurstelling is dat de Mission Masala-curry nog niet verkrijgbaar is, al staat ze wel op het menu. Tussen de burger van Kitsune, de ‘Cuban sandwich’ van Frank, de shakshuka van Pois Chiche, het trio taco’s van Waco Taco en de veggie spaghetti van Monk (allemaal aan 17 euro) kiezen wij voor de ‘Cuban sandwich’ van Frank. Die is Knolselderuitstekend. staat centraal in deze bereiding tussen twee lekkernijmaaktekoolsendoorgeaccentueerdsmaaksterkezachtsneetjesbrood.Dehazelnootwordtdeazijntoetvanbloem-eninge-uien.Eenmeteen

Soa Ratsifandrihana

44 |

Dat volstond ruimschoots voor ons, we voelden niet eens de behoefte om nog een heerlijke veganistische ‘Jack brownie’ (€13) van Taartwerk te bestellen. Qua drank vermelden we graag de in flesjes verkochte Orval (€5) en Zinnebir (€4), maar ook de sprankelende, van verdejo en macabeo gemaakte Spaanse natuurwijn (€7 per glas).

MICHEL•••MABELLEVERLINDEN••

5X2 TICKETS, THÉÂTRE MARNI, 21/9

Boiling point

Tot maart 2023 palmt Mabelle het voormali ge AB Café in. Het pop-uprestaurant reikt een menu aan dat is samengesteld door zes prima Brusselse restaurants.

Veronika Harcsa

15X2 TICKETS, BOZAR, 28/9

De uitverkoren zaken doen allemaal watertanden en presenteren voornamelijk plant-based en duurzaam gemaakte gerechten (de leveringen gebeuren per fiets): Kitsune, Frank, Pois Chiche, Waco Taco, Monk en ... Mission Masala, een Indiaas concept van Tim en Pavan dat begon als foodtruck op Gent Jazz en Pukkelpop, al aan wezig is in Gent en Antwerpen, en met ongeduld verwacht wordt in de hoofdstad – een vestiging zou begin 2023 moeten openen in de buurt van Flagey

Het Marni Jazz Festival zet dit jaar vrouwelijke artiesten als An Pierlé en Naima Joris in de kijker. Maar ook de minder bekende Veronika Harcsa, zowat de Hongaarse zus van Björk en Róisín Murphy. Mail ‘Harcsa’

Mabelle is gehuisvest in een vrij ondank bare ruimte, toch in logistiek opzicht, en ademt nog de geur van koud bier waar festivalgangers dol op zijn. De zaak is nogal donker en telt twee verdiepingen: de lunch wordt geserveerd op de begane grond en het avondmaal boven. Witte muren, hoge tafels, groene accenten, een met leem bezette toog en een met zorg samengestelde afspeellijst (La Femme, The Drums ...): er is geprobeerd om de ruwe aard van de plek te verzachten.

Die grootmoeder staat centraal in haar debuut, de korte documentaire Dans l’œil du chien uit 2019. Portier toont daarin hoe een ziekte haar grootmoeders gezondheid ondermijnt en haar stilaan sloopt. “Het was voor mij een manier om om te gaan met dat nakende einde dat me beangstigde. Tegelijk was het een bewijs van haar liefde.”

Maar is het niet zwaar om de camera te richten op je eigen familie? “Ik voel natuur lijk een grote verantwoordelijkheid tegenover

Bij mijn aankomst aan het Bozar Café Victor, zit Laure Portier (38) rustig op het terras een boek te lezen bij een kop koffie. Ze komt hier normaal iets drinken voor een vertoning in Cinematek of om ’s ochtends in alle rust te schrijven. “Het is een mooie plek, waar ik niet snel een bekende zal tegenkomen,” zegt ze, nadat we ons in een kalme hoek van het chique café hebben geïnstalleerd. Portier pent er graag notities over haar leven neer, maar werkt er ook aan haar scenario’s. Zoals dat van haar eerste fictiefilm, waarin ze “wil nagaan wat voor een verwoestend effect een ‘slechte moeder’ heeft op een kind.” Nee, die moeder valt niet samen met haar eigen moeder, “maar je zou haar wel kunnen zien als een verbinding van mijn moeder en oma.”

Smalltalk. Met regisseur Laure Portier op het terras van Bozar Café Victor

‘Ik heb genoeg van de eenzaamheid waarin ik documentaires maak’

hen. En voor mijn documentaires werkte ik veel alleen. Van die eenzaamheid had ik genoeg. Het is tijd voor iets anders. Voor fictie, een droom die ik al lang koester.”

Longread?

14 SEPTEMBER 2022 | 45

Meer weten over Laure Portier? Smalltalk wordt Longread op bruzz.be/smalltalk

Elke week serveren we u hier een portie Smalltalk, een korte babbel met een artiest in zijn favoriete café. Vandaag praat regisseur Laure Portier in Bozar Café Victor over de documentaires die ze maakte over haar broer en oma, en over de plannen voor haar eerste fictiefilm. door Andy Furniere foto Ivan Put

“Ik was eerst arroganter, speelde de grote zus die hem wou redden. Stilaan raakte onze relatie meer in balans.” Arnaud neemt na een tijd ook de camera ter hand, om zichzelf te filmen, wat hem uitstekend afgaat. Zijn visuele feeling blijkt ook uit zijn tekenkunst, die een belangrijke rol speelt in de docu. “Hij kon zich zo als kind al heel goed uiten.”

Haar jongere broer kijkt met andere ogen naar Soy libre, Portiers lange documentaire die op hem focust en die na een rondgang in haar geboorteland Frankrijk nu ook in de Belgische zalen uitkomt. “Hij had zich de film anders voorgesteld, ja.” Het is tekenend voor het karakter van Arnaud, die we leren kennen als een eigenzinnige rebel – vooral gevormd door een moeilijke jeugd. Zijn zus begon hem te filmen in 2012, toen hij net uit de gevangenis kwam, en volgde hem bijna tien jaar op zijn zoektocht naar vrijheid, langs Spanje en Peru.

Op 20/9 neemt Naima Joris songs van Daniel Johnston onder handen op het Marni Jazz Festival, www.theatremarni.com

Singer-songwriter Naima Joris debuteerde vorig jaar met een titelloze ep, binnenkort brengt ze haar eerste album uit. Tot die tijd toert ze met haar Tribute to Daniel Johnston.

Vanzelf gaat het niet, maar ik probeer zoveel mogelijk te zwijgen. Vooral innerlijk. In een wereld vol influencers en meningen ben ik geneigd tegenwicht te bieden. Probeer in te schatten wanneer je mening gevraagd is en of ze een goed doel dient. Ik heb ook al gemerkt dat een stilzwijgend mens ernstiger wordt genomen dan een veelprater.

Gebruik muziek als wondermiddel

Wanneer ik in een file niet het geduld heb om ‘thuis te komen bij mezelf’, zet ik mijn fileplaylist op. Gebruik muziek niet alleen als entertainment, maar ook als therapeutisch middel: om je gemoed naar je hand te zetten, om te ontspannen, je te inspireren, te activeren of deactiveren.

Gronden of aarden is een bekende oefening om tot rust te komen. Het is als thuiskomen bij jezelf. Het voelen van je lichaam dat gedragen wordt door de zwaartekracht bevestigt je aanwezigheid, je bestaan. Om niet te hard op te gaan in mezelf kijk ik graag naar de maan, de zon of de sterren, omdat ze me nederig houden. Die balans is voor mij thuiskomen.

Zwijgen is machtig

Creatief zijn lukt me alleen als ik uitgerust en tevreden ben. Voor een gezonde geest in een gezond lichaam is ademen belangrijk. Daarvoor ga ik naar de sauna: dat zet je gedachten stil en vestigt je aandacht op hoe heerlijk ademen kan zijn. Ik vind het ook leuk om mijn adem zo lang mogelijk in te houden onder water – mijn record is 2 minuten 12 seconden.

Nederig thuiskomen bij jezelf

Adem

‘Ik kan 2 minuten 12 seconden mijn adem inhouden’

De vijf inzichten. Naima Joris

Poets je geest

door Michaël Bellon

Voor je mentale hygiëne kan je leren een positieve houding aan te nemen. Door ’s ochtends te denken aan de dingen waar je dankbaar voor bent, bijvoorbeeld. Het is als je tanden poetsen: als kind doe je dat tegen je zin, maar op een dag besef je dat je anders het huis niet uit kan. Ongewenste gedachten opkuisen is een actieve handeling. Met wat discipline ontwikkel je zo deugden als dankbaarheid, geduld en tolerantie.

Zin in een uitdaging?nieuwe Wij aan!werven Kijk snel op belgiumjobs.carrefour.eu DB766151H2 VIVAQUA WERFT AAN BEHEERDERS VAN WERKTERREINEN BURGERLIJKE BOUWKUNDE KOM LANGS EN ONTMOET UW TOEKOMSTIGE COLLEGA’S Keizerinlaan 17-19 1000 www.jobs.vivaqua.beBrusseljobs@vivaqua.beJOB EVENT 28  09  2022 16 – 20 U DB767567I2 Ontdek je carrièrekans en surf nu naar mijntoekomstbijroularta.be DB749606B2 Je vacature in deze rubriek? Wij staan voor je klaar hallo@regiotalent.be tel. 051 26 67 89 DB620563H9

Bel ons op 1819 1819.brusselsBezoek ONDERNEMEN IN BRUSSEL EEN PAK EENVOUDIGER ALS IEMAND JE WEGWIJS MAAKT. Een initiatief van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Pierre, Adviseur 1819 Wat mij motiveert? De ondernemers de nauwkeurige, concrete en gepersonaliseerde info bezorgen waarmee ze eﬃciënter vooruitgang kunnen boeken in hun project.