Innovatie 2014
Innovatie 2014
Wie was Jan van der Heyden? De Innovatieprijs is niet zomaar vernoemd naar Jan van der Heyden. Hij leefde van 1637 tot 1712 en vond onder andere de slangbrandspuit uit. Hij ontwikkelde een beter pompsysteem en een leren brandslang, die brandweerlieden in staat stelde een brandhaard dichter te benaderen. Hoewel hij brandmeester was bij het brandspuitgilde, was Jan van der Heyden van beroep geen brandweerman maar architectonisch landschapsschilder. Hij behoort tot de belangrijkste 17de-eeuwse schilders van Nederlandse stadsgezichten. Opvallend, volgens kenners, was zijn vaardigheid in het weergeven van perspectief. Dat Jan van der Heyden stierf als bemiddeld man was niet te danken aan zijn schilderijen. De geboren Gorinchemmer (maar vanaf zijn 12e woonachtig in Amsterdam) had ook veel gevoel voor werktuigbouw. Zo ontwierp hij in 1669 een betere straatverlichting voor de stad Amsterdam. Ruim 1.800 door hem ontworpen lantaarns werden geplaatst. Later volgden er nog vele duizenden in onder meer Haarlem, Groningen, Den Haag en Berlijn. De verbeterde slangbrandspuit van Jan van der Heyden kwam in 1672 op de markt. Hij demonstreerde zijn uitvinding bij het stadhuis en vanaf de Westertoren. De burgemeester was zo onder de indruk dat hij gelijk voor alle zestig wijken van de stad een nieuwe brandspuit bestelde.
Inhoud Voorwoord
6
Zo simpel kan het zijn: de mobiele infuushouder
8
Educatiecentrum in brandweerkazerne
10
Slang oprollen fluitje van een cent
12
Snel, efficiënt en met inzet van weinig mensen
14
De kunst van het zagen gevat in een training
16
Verloop watertransport zichtbaar met Excel-toepassing
18
De wijkbrandweerman, zo gek nog niet
20
Eenvoudig, gecontroleerd en snel naar binnen
22
Tweets in de strijd tegen aardbevingen
24
Ram de Vlam concurreert succesvol met suikerspinnen en zweefmolens
26
‘Belevenderwijs’ meer veiligheidsbewust
28
Zien is geloven in de demo-woning
30
Drie handen zijn niet meer nodig
32
De MeldApp kan het verschil maken
34
Een compacte trailer met alles erop en eraan
36
Straalpijptechniek oefenen met eigen deuren
38
Spelenderwijs meer brandveiligheidbewust
40
6
Voorwoord
Een bedrijf dat niet innoveert staat stil Het is inmiddels een goede gewoonte
grote, bepalende ‘lijnen’ en die wil ik in dit
preventie. ‘Slimmer werken’ is een term die
aan de vooravond van het jaarlijkse
voorwoord graag benoemen.
in dit verband populair is. Ik durf te zeggen dat vernieuwingen op dit terrein van
Brandweercongres een boekje uit te
levensbelang zijn voor onze organisatie.
geven met daarin een bundeling van de
Allereerst innovaties op het gebied
innovaties die meedingen naar de Jan van
van data. In korte tijd zijn we van een
der Heydenprijs. Een geldprijs van 10.000
versnipperde organisatie met veel
De tweede lijn die ik wil benoemen is het
euro voor de verdere ontwikkeling van de
verschillende organisatie-eenheden
accent dat langzaam is verschoven van
volgens de jury beste innovatie.
meer en meer een eenheid geworden.
organisatie en maatschappelijke relevantie
Schaalvergroting waarvan het succes
naar techniek. Steeds meer innovaties die
Dit is het vijfde innovatieboekje in de reeks.
staat of valt met beschikbare data. Want
teruggaan naar de (technische) basis en die
We begonnen in september 2010 met het
alleen met actuele data kunnen we onze
veelal ook op de werkvloer ontstaan. Voor
boekje ‘Innovatie 2009/2010’en daarna
bedrijfsvoering op orde krijgen en houden.
mij geeft het aan dat onze mensen het
verschenen, steeds in september, ‘Innovatie
Het proces van het omzetten van gegevens
signaal dat is gegeven hebben opgepikt:
2011’, ‘Innovatie 2012’, ‘Innovatie 2013’
in (data-)informatie wordt ook wel business
hoe kunnen we onze taak eenvoudiger,
en hierbij ‘Innovatie 2014’. De boektitel
intelligence genoemd. Vanuit de kennis die
beter en efficiënter uitvoeren?
mag dan niet origineel zijn, de innovaties
zo beschikbaar komt kunnen aanzetten
Dit is een ontwikkeling die ik als
die in de boekjes worden benoemd zijn
worden gegeven tot efficiënte actie, bij
ontwikkeling mooi vind, maar die nu
dat zeker wel. Ook dit jaar. Ik zie twee
bijvoorbeeld de incidentbestrijding en
ook leidt tot pragmatische en praktische
7
innovaties. Soms in samenwerking met
stemprocedure weer iets aangepast, zodat
bedrijven en ook dat is van belang. Als
alle geledingen van onze organisatie hun
organisatie in de samenleving zullen we nu
inbreng kunnen hebben.
eenmaal voortdurend om ons heen moeten kijken hoe we dingen sĂĄmen beter kunnen
Op deze manier denken we dat echt de
Gerard van Klaveren
doen.
innovatie met het meeste perspectief
Voorzitter Regiegroep Innovatie Moed
richting toekomst winnaar wordt van de Centraal staat nog steeds de vakjury die
Jan van der Heydenprijs.
alle inzendingen tot achter de komma beoordeelt. Voor input zorgen wij als
Ik wil iedereen binnen onze organisatie die
Regiegroep Innovatie Moed en desgewenst
op wat voor manier dan ook met innovatie
iedere brandweermedewerker die daar
bezig is bedanken. We kunnen niet zonder.
behoefte aan heeft. Ga daarvoor naar
De toekomst is altijd ongewis, maar zeker
de site www.brandweernederland.nl/
is dat we met intelligente innovaties onze
alle-innovaties en laat weten wat jij
toekomst in de goede richting kunnen
van bepaalde innovaties vindt. Dat het
‘sturen’.
beste idee moge winnen en ik heb daar alle vertrouwen in. We hebben de
8
Zo simpel kan het zijn: de mobiele infuushouder
Categorie:
Incidentbeheersing/techniek
Korps:
Veiligheidsregio Friesland
Project:
Mobiele infuushouder
Initiator:
Pieter Woudstra
Status: Prototype
Niet zelden zijn de simpelste ideeën de
moet vasthouden. De zakken worden
en dat het dus niet handig is mensen als
beste. Neem de mobiele infuushouder,
ook wel eens gewoon ergens neergelegd,
‘infuuszakvasthouder’ te laten fungeren.
genaamd SP11, van de Veiligheidsregio
maar daardoor kunnen onveilige situaties
Vervolgens is het bedenken van een
Friesland. Degelijk, eenvoudig in gebruik,
ontstaan.
mobiele infuushouder nog maar een kleine stap. Het slachtoffer is er niet slechter mee
makkelijk op te bergen en ook nog eens met een levenslange garantie. Gáán voor
“Je kunt accepteren dat het is zoals
af en de menskracht kan op een andere,
die infuushouder, zeggen ze in Friesland!
het is”, zegt Pieter Woudstra van de
betere manier worden ingezet.”
Veiligheidsregio Friesland, “maar dat Iedereen die in de sector werkzaam is kent
hebben wij nu eens niet gedaan. We
Duurzame materialen
het probleem met infuuszakken bij een
hebben de tijd genomen om over het
Het was de toenmalige regiocommandant
ongeval: waar laat je ze? In de praktijk
probleem na te denken. Dan stel je vast
Piet Bouman die Pieter Woudstra
komt het er vaak op neer dat een agent of
dat bij een ongeval alle beschikbare hulp
inspireerde de ontwikkeling door te
iemand van de brandweer de infuuszakken
zo goed mogelijk moet worden ingezet
zetten. “Bouman vroeg of ik er twaalf
9
“Het is een simpel en doeltreffend product dat geen nadelen kent”
kon maken. Daar ben ik onder het motto
uitzondering enthousiast op de innovatie.
Eén dingetje nog, waar komt die naam
‘als je het doet moet je het goed doen’,
Pieter Woudstra: “Het is een simpel en
SP11 vandaan? Pieter: “SP11 staat voor
mee aan de slag gegaan. Ik heb sterke,
doeltreffend product dat geen nadelen
Spuit 11. Toen ik net bij de brandweer
duurzame materialen gebruikt, zodat de
kent. De infuushouder is ook nog eens
werkte en zelf een keer een half uur zo’n
houder ‘hufterproof’ is. Daar hangt ook de
goedkoop. Na één keer heeft de SP11
infuuszak moest vasthouden, zei een
levenslange garantie mee samen.”
zichzelf al terugverdiend, omdat het
omstander: ‘Oh, dat is spuit 11’. Vandaar.”
werkgemak toeneemt en de persoon die Het resultaat is een compacte en mobiele
anders de infuuszakken vast zou moeten
infuushouder met magneetvoet, die
houden elders ingezet kan worden. Trek je
bij uitstek geschikt is voor brandweer,
die redenering door, dan kan je stellen dat
Contact
politie en ambulancediensten. De
de veiligheid door het gebruik van de SP11
Michel de Rooij
korpsen die de prototypes in gebruik
toeneemt.”
m.derooij@brandweerfryslan.nl
hebben genomen, reageerden zonder
10
Educatiecentrum in brandweerkazerne
Categorie:
Risicobeheersing/maatschappelijke relevantie
Korps:
Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond
Project:
De Club van 1-1-2
Initiator:
Jos de Graaf
Status: Geïmplementeerd
We weten het allemaal: voorkomen is
van groepen kinderen en hen kennis laten
De eerste effectmeting naar de gestelde
beter dan genezen. Projecteer die wijsheid
maken met het thema zelfredzaamheid en
leerdoelen wordt eind dit jaar gehouden.
op de brandweer en het gaat om het
brandveiligheid via het inrichten van een
voorkomen van brand en andere onveilige
Brandweerinformatiecentrum (De Club van
Doelen
situaties. Het antwoord op de hoe-vraag is
1-1-2), waarin specifieke onderdelen zijn
Over die doelen is Jos de Graaf, teamleider
voorlichting. Voorlichting aan verschillende
opgenomen om kinderen aan te spreken’.
Brandveilig leven, duidelijk: “Jongeren die op jeugdige leeftijd leren hoe ze de directe
doelgroepen, onder meer aan jongeren in het basisonderwijs. De Veiligheidsregio
In de Veiligheidsregio Rotterdam Rijnmond
oorzaken van brand kunnen voorkomen en
Rotterdam-Rijnmond bedacht De Club van
zijn het de medewerkers van de afdeling
de gevolgen van brand kunnen beperken,
1-1-2.
Brandveilig leven die veel energie hebben
zullen deze kennis ook later in de praktijk
gestoken in het project. Er werd gekozen
toepassen. Bovendien bereiken we via
In projecttaal luidt de omschrijving als
voor het inrichten van een educatiecentrum
de jongeren ook hun ouders. Zij kunnen
volgt: ‘Op een educatieve en interactieve
in de brandweerkazerne van Schiedam. Een
de leefomgeving van hun kinderen
wijze het veiligheidsbewustzijn verbeteren
centrum dat op 3 april 2014 werd geopend.
brandveiliger maken.”
11
De Club van 1-1-2 gaat uit van een speelse
Belangstelling
natuurlijk niet nieuw. Maar de manier waar
aanpak. Zo zijn in het educatiecentrum een
Jos de Graaf: “De verwachting was dat
wij voor hebben gekozen, een volledig
slaapkamer, woonkamer, keuken en tuin
we met De Club van 1-1-2 een zeker
interactief informatiecentrum in een
nagebouwd. In die ruimten zijn rookmelders
enthousiasme zouden losmaken en dat
brandweerkazerne, waarin kinderen zelf
opgehangen en er zijn vluchtplannen
blijkt ook te lukken. Veel scholen hebben
op ontdekkingsreis gaan, ben ik nog niet
gemaakt. Ook het gevaar van brandwonden
belangstelling getoond en inmiddels
eerder tegengekomen.”
wordt onder de aandacht gebracht, evenals
een bezoek gebracht. Een belangrijk
het bestaan van het alarmnummer 112. De
neveneffect is dat er meer waardering
jeugdige bezoekers kunnen in het centrum
ontstaat voor wat de brandweer voor de
ook zelf een brandje blussen. Virtueel
maatschappij betekent.” Contact
welteverstaan. Voordat schoolklassen het educatiecentrum van De Club van
Over het innovatieve van het project zegt
Jos de Graaf
1-1-2 bezoeken worden in de klas twee
de Brandveilig leven-coördinator: “Het
a.degraaf@veiligheidsregio-rr.nl
instructielessen gegeven.
geven van onderricht aan schooljeugd is
12
Slang oprollen fluitje van een cent
Categorie:
Incidentbeheersing/techniek
Korps: Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant, Brandweer Oosterhout, post Den Hout Project:
Snake catcher
Initiator:
Peter Bastiaansen
Status: Prototype
Snake catcher klinkt toch net wat beter
brandweerman wil dat nou niet? Peter
opgerold, zodat hij makkelijker in het
dan ‘slangvanger’. Vandaar dat ontwerper
Bastiaansen: “Eén man of vrouw kan
voertuig past. Extra ruimte creëren in de
Peter Bastiaansen koos voor de Engelse
met de snake catcher een slang in vijftien
voertuigen is niet nodig, want het apparaat
benaming. Maar ‘what’s in a name’, veel
seconden oprollen. Zonder het ding heb
kan zo bij de bezems worden geplaatst.
belangrijker is wat je met een innovatie
je twee keer zoveel tijd nodig met z’n
kunt. De brandweerman uit Den Hout is
tweeën.”
Arbo-technisch Een heel ander verhaal zijn de Arbo-
er voor honderd procent van overtuigd dat zijn snake catcher een gereedschap is dat
Er zijn meer voordelen. Bij het dubbel
regels. Iedereen weet dat op de werkvloer
uitsluitend voordelen biedt.
oprollen van een slang hoeft deze niet
regelmatig situaties voorkomen die Arbo-
netjes op elkaar te liggen. Zelfs een slang
technisch ‘niet kunnen’. Juist dat aspect
Ga maar na. Met het apparaat kunnen
waarvan delen naast elkaar liggen is met
was voor Peter Bastiaansen reden de snake
toevoerslangen en aanvalslangen supersnel
de snake catcher moeiteloos op de haspel
catcher te ontwikkelen.
door één persoon worden opgerold. Welke
te krijgen. De slang wordt bovendien netter
“Met dit gereedschap is de lichamelijke
13
belasting bij het oprollen van een slang aanzienlijk minder. Je staat niet met een kromme rug en je hoeft ook niet op je knieën te zitten. Als je nog verdergaat zou je zelfs kunnen stellen dat de slijtage van de uitrukkleding met de snake catcher wordt beperkt.” Kortom, veel voordelen volgens de bedenker, die inmiddels beschikt over een werkend prototype. De volgende stap is een demomodel van roestvrij staal. Daar denkt Peter Bastiaansen de brandweerwereld definitief mee te kunnen veroveren. “Dat is misschien wat sterk uitgedrukt, maar zeker is dat de snake catcher een simpele en handige innovatie is. Ik ben er al een hele tijd mee bezig en zie nog steeds alleen maar positieve effecten.”
Contact Peter Bastiaansen Info@brandweermwb.nl
14
Snel, efficiënt en met inzet van weinig mensen
Categorie:
Incidentbestrijding/techniek/organisatie
Korps:
Brandweer Midden- en West-Brabant
Project:
Watertransportwagen
Initiator:
Arno van Poeijer
Status: Geïmplementeerd
Het is een dure auto, geeft Arno van
minder mensen snel en efficiënt een brand
Sneller
Poeijer toe. Maar voor dat geld heb je ook
blussen. Dat is wat je met deze innovatie
Met de watertransportwagen gaat het
wat. Een watertransportwagen met twee
kan”, vat Arno van Poeijer de voordelen
allemaal veel sneller. De wagen rijdt naar
krachtige pompen en een slang met een
samen.
de brand en rolt van daaruit twee slangen van 500 meter uit die zijn opgerold op
lengte van liefst een kilometer. Ideaal voor het blussen van branden waarbij in de
Een brand blussen waarbij geen waterbron
een hydraulische haspel. Eenmaal bij de
directe omgeving van de vuurhaard geen
in de buurt is, is traditioneel een zware
waterbron worden een dompelpomp en
water voorhanden is.
bevalling voor de brandweer. Water
een boostpomp ingeschakeld (beide op
moet over een grote afstand worden
de wagen aanwezig), die het water met
De watertransportwagen van de
getransporteerd. Voorheen waren daar
kracht de slang in pompen. Maximaal een
brandweer van Bergen op Zoom is sinds
meerdere tankautospuiten voor nodig,
kilometer verderop kan het vuur vervolgens
de ingebruikname in 2012 al meerdere
allemaal met zes man bemanning, om de
met een krachtige straal worden geblust.
keren repressief ingezet en de mannen die
klus te klaren. Het koppelen van de slangen
er op rijden zijn laaiend enthousiast. “Met
kostte bovendien veel tijd.
15
“Deze manier van werken past helemaal in de ontwikkeling die de brandweer momenteel doormaakt”
Slechts drie mensen zijn nodig om in enkele
brengen: het groeiende bezwaar van de
minuten de voorbereidingen voor het
waterleidingbedrijven om duur drinkwater
blussen te treffen. Arno van Poeijer: “Deze
te gebruiken voor het blussen van branden.
manier van werken past helemaal in de
“Ik begrijp dat wel. Ik denk dat we als
ontwikkeling die de brandweer momenteel
brandweer in de toekomst veel vaker water
doormaakt. Snel, efficiënt en met inzet van
uit rivieren of meren moeten halen of
weinig mensen. Het kan niet anders of de
grondwater moeten oppompen. Vandaar
belangstelling van andere veiligheidsregio’s
dat onze transportwagen is uitgerust met
voor onze watertransportwagen heeft
pompen die moeiteloos water van dertig
daarmee te maken.”
meter diep omhoog halen.” Contact
Water oppompen
Arno van Poeijer
Er is nóg een aspect dat de brandweerman
arno.van.poeijer@brandweermwb.nl
uit Bergen op Zoom onder de aandacht wil
16
De kunst van het zagen gevat in een training A •J
N VAN DER HE
Genom
HE
Woody, de zaagoplossing voor oefenkaart 113A
Initiator:
Evert de Graaf
VAN DE R
Project:
AN
Veiligheidsregio Utrecht
•J
Incidentbestrijding/techniek
Korps:
JS
Categorie:
I
YD
PR
EN
ineerd 2014
INNOVATIE
INNOVATIE
EN
PR
I
YD
JS
Status: Geïmplementeerd
De oefenkaart 113A heeft als titel ‘Boom
zijn om te vellen. Ook de Faunawet, die
voor waarin het kappen van een boom
omzagen en materiaal doorslijpen’. Maar
zaagactiviteiten tijdens het broedseizoen
noodzakelijk is, zoals bij stormschade.
om manschappen veilig en effectief met
verbiedt, en het niet beschikbaar zijn van
Bomen die zijn omgevallen of dreigen om
een kettingzaag en een doorslijpmachine te
deskundige instructeurs en voldoende
te vallen, kunnen voor gevaarlijke situaties
laten werken, is wel enige oefening nodig.
motorkettingzagen, zijn obstakels. En als
zorgen. Zeker als delen ‘onder spanning’
De Veiligheidsregio Utrecht pakt het aan
er toevallig wel een keer gezaagd kan
staan. Juist het zagen onder spanning kan
met een laagdrempelige zaagtraining onder
worden, blijven de mogelijkheden meestal
nauwelijks worden geoefend.
de naam ‘Woody, de zaagoplossing voor
beperkt tot het bekende ‘plakjes zagen’ op
oefenkaart 113A’.
een zaagbok.
Voor veel brandweerkorpsen is het moeilijk
Kunst van het zagen
de training ‘Woody, de zaagoplossing
een goede invulling te geven aan het
Toch is het handig als brandweermensen
voor oefenkaart 113A’ samen te stellen.
onderdeel boomzagen. Om de simpele
de kunst van het zagen beheersen. Niet
Woody is een multifunctionele haakarm-
reden dat er vaak geen bomen voorhanden
zelden doen zich bij incidenten situaties
containerbak, die gebruikt kan worden
Dat alles bij elkaar bracht de Veiligheidsregio Utrecht op het idee
17
tijdens lokale oefenbijeenkomsten. Al
voeten en beheerst iedereen verschillende
boomstammen worden geleverd door een
roulerend kunnen twaalf deelnemers
zaagtechnieken. De training voldoet aan de
hoveniersbedrijf.
gelijktijdig actief zijn met de
toetsingscriteria van oefenkaart 113A.” De zaagtraining is inmiddels door alle
praktijkgerelateerde zaagtraining. Om de kwaliteit te waarborgen is een pool
De oefenbak zaagtraining is ontwikkeld
posten in het oefenrooster opgenomen.
samengesteld van vakdocenten groen en
en geïmplementeerd door een
Andere veiligheidsregio’s kunnen
andere boomspecialisten, die als instructeur
werkgroep waarin vier afdelingen van
desgewenst het concept opvragen,
optreden.
de Veiligheidsregio Utrecht waren
kopiëren en uitrollen.
vertegenwoordigd. Het voordeel hiervan Technieken
is dat het project breed wordt gedragen.
Evert de Graaf van de Veiligheidsregio
Om de kostprijs zo laag mogelijk te houden
Contact
Utrecht: “Na afloop van de bijeenkomst
wordt waar mogelijk gebruikgemaakt
Evert de Graaf
kunnen alle deelnemers op een veilige
van boventallige inventarisgoederen
e.de.graaf@vru.nl
en effectieve wijze met de zaag uit de
van de deelnemende afdelingen. De
18
Verloop watertransport zichtbaar met Excel-toepassing
Categorie:
Incidentbeheersing/techniek
Korps: Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland, cluster Brandweer Achterhoek Oost, post Lichtenvoorde Project:
Model Watertransport
Initiator:
Rob Adema
Status: Testfase
Water zoekt altijd het laagste punt op. Dat
worden verlengd, of straalpijpopeningen
over het algemeen ingezet bij branden
begrijpt zelfs een kind. Veel lastiger is het,
worden vergroot. “Het model geeft
op locaties waar te weinig bluswater
ook voor ‘grote mensen’, om de werking
pompbedieners en bevelvoerders inzicht
voorhanden is, zoals in binnensteden, grote
van het Groot Watertransport (WTS), het
in de gevolgen van veranderingen in het
bedrijfsgebouwen en het buitengebied.
watertransportsysteem van de brandweer,
watertransportsysteem”, legt Rob Adema,
in woorden uit te leggen.
één van de bedenkers, uit. “Het visualiseert
Het transportsysteem kent drie
wat in het totale systeem gebeurt als één
standaardmodellen: WTS-200, WTS-
bepaald onderdeel wordt gewijzigd.”
1000 en WTS-2500. De cijfers staan voor
Maar nu is er het Model Watertransport.
een afstand in meters. Rekening wordt
Een toepassing in Excel, die zichtbaar maakt hoe het watertransport verloopt.
Grote hoeveelheden
gehouden met een aanrijd- en opbouwtijd
Daarmee kan eenvoudig inzichtelijk worden
Met het WTS kan de brandweer grote
van een uur. De capaciteit (liters water per
gemaakt wat er bijvoorbeeld gebeurt als
hoeveelheden bluswater over grote
minuut) kan sterk verschillen, afhankelijk
de druk wordt verhoogd, slangleidingen
afstanden transporteren. Het systeem wordt
van de omstandigheden.
19
De makers van het model hebben een
in het cluster Achterhoek Oost en bij de
het model een eigen toepassing kan
jarenlange ervaring met grootschalig
afdeling Vakbekwaamheid van hetzelfde
worden geschreven. Als dat lukt kan
watertransport. Zij verwachten dat het model
cluster. Die afdeling heeft het ingepland
de innovatie breder worden uitgerold
gebruikers meer inzicht geeft. Handig is
in de trainingsprogramma’s. Ondertussen
en kunnen ook andere korpsen het in
dat in het model waarden kunnen worden
zijn wij bezig met het perfectioneren en
trainingsprogramma’s opnemen.”
gewijzigd. Deze worden direct doorberekend,
uitbreiden van de toepassing. Onder meer
zodat de invloed van de wijziging ook direct
met een TS met straalpijpen.”
zichtbaar wordt. Een uitgebreide handleiding helpt nieuwe gebruikers op weg.
Met deze uitbreiding benadert de complexiteit van het model de grenzen
Contact
Toepassing uitgerold
van Excel. Om die reden zijn contacten
Rob Adema
Rob Adema: “We hebben de toepassing
gelegd met een hogeschool. De vraag
info@bwao.nl
uitgerold onder de officieren van dienst
aan stagiaires is te onderzoeken of voor
20
De wijkbrandweerman, zo gek nog niet
Categorie:
Risicobeheersing/maatschappelijke relevantie
Korps:
Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond
Project:
De Wijkbrandweerman
Initiator:
Jos de Graaf
Status: Pilot
De wijkagent is een gewaardeerd en
Voor dit boekje echter gaat het om de
Openstellen
gerespecteerd functionaris voor veel
innovatie op zich. Die mag zeker gezien
Niemand zal ontkennen dat het in de
Nederlanders. Waarom ook geen
en benoemd worden, vindt Jos de Graaf,
moderne, steeds individualistischer
wijkbrandweerman, was de gedachte bij de
regionaal teamleider Brandveilig Leven.
samenleving van belang is je als gesloten (brandweer)bolwerk open te stellen
Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond. Hij kwam er in september 2013 en dit jaar in
“Na de introductie van de wijkbrand-
voor burgers en beter met hen te
september loopt de pilot af. De ervaringen
weerman in de wijk IJsselmonde hebben
communiceren. In Rotterdam-Rijnmond is
van alle betrokkenen zijn positief.
we gemerkt dat onze zichtbaarheid is
het bewijs geleverd dat een aanspreekpunt
verbeterd en dat de interactie met burgers
in de vorm van een wijkbrandweerman de
Dat wil niet zeggen dat het project De
is geoptimaliseerd. Dat zijn twee belangrijke
kloof met de bevolking verkleint en heel
Wijkbrandweerman een vervolg krijgt in
winstpunten. Op basis daarvan stellen wij als
concreet in staat is brandonveilige situaties
het Rotterdamse. Dat hangt van de officiële
projectgroep dat een organisatie als die van
en/of problemen in de wijk op te lossen.
evaluatie af en natuurlijk van de financiën.
ons is gebaat bij een wijkbrandweerman.”
In de vorm waarin de Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond de pilot draaide,
21
besteedde de betreffende brandweerman
brandweerzorg binnen zijn wijk. Hij kan
en in overleg kan een aanpak worden
ongeveer tachtig procent van zijn werktijd
gebruikmaken van een brandweerploeg
bepaald. Maar dan ga je al wel in de
aan zijn rol als wijkbrandweerman. Van
en zo nodig van gespecialiseerde
richting van werkzaamheden die ook op
belang is dat de betreffende persoon
brandweerdiensten. Samen werken ze
het bordje van een wijkagent zouden
een geroutineerde brandweerman is die
aan het verbeteren en vergroten van de
kunnen liggen. In de richting van de politie
zijn vak kent, zeker ook de repressieve
(brand)veiligheid in de wijk. Aanvullend
is dus ook afstemming en samenwerking
kant. Uiteraard hebben goede sociale
kunnen wijkbrandweermannen contact
noodzakelijk.�
vaardigheden een positieve uitwerking en
onderhouden met externe partners,
voor de herkenbaarheid is enige activiteit
zoals de gemeente en maatschappelijke
op social media aan te bevelen.
organisaties.
Verantwoordelijk
Jos de Graaf: “Met deze organisaties
Jos de Graaf
De wijkbrandweerman is in eerste
kunnen bijvoorbeeld problemen en
a.degraaf@veiligheidsregio-rr.nl
instantie verantwoordelijk voor de
onveilige situaties worden besproken
Contact
22
Eenvoudig, gecontroleerd en snel naar binnen
Categorie:
Incidentbestrijding/techniek
Korps:
Brandweer Nijmegen
Project:
Pressure Key-deurforceerder
Initiator:
Jeroen Ewalts
Status: Geïmplementeerd
Bij Brandweer Nijmegen zijn ze zeer
De deurforceerder is al meerdere keren met
zomaar. De gereedschappen die wij
overtuigd van de werking van hun
succes gebruikt. Wel zijn er in de praktijk
beschikbaar hadden voldeden niet meer en
innovatie. Met de Pressure Key-
enkele minpuntjes boven komen drijven. In
daarom zijn we zelf gaan zoeken naar een
deurforceerder kan een zware voordeur
overleg met de fabrikant heeft inmiddels
betere oplossing. Dat is de Pressure Key
met driepuntssluiting binnen vijftien
fine tuning plaatsgevonden en is het
geworden.”
seconden, gecontroleerd worden geopend.
gereedschap dus nog beter geworden.
Niet meer minutenlang met een traditionele
Politiekeurmerk
dat je met het gereedschap niet
deurram beuken, maar even de Pressure
Jeroen Ewalts: “Als brandweer moet je
alleen snel, maar ook gecontroleerd
Key gebruiken en de deur zwaait soepeltjes
nu eenmaal wel eens een deur forceren
een deur kunt forceren. “We hebben
open. Het gereedschap is gemaakt door
om binnen te komen. Dan loop je aan
bij de brandweer te maken met de
EMA Support in opdracht van Brandweer
tegen het feit dat sloten de laatste jaren
nieuwe deurprocedure. Werken met
Nijmegen en sinds enige tijd aanwezig op
steeds beter zijn geworden. Zeker sloten
een deurram valt niet meer binnen
drie eerstelijns voertuigen van het korps.
met het politiekeurmerk forceer je niet
de veiligheidsgrenzen. Onze innovatie
De Nijmeegse brandweerman benadrukt
23
“We hebben bij de brandweer te maken met de nieuwe deurprocedure”
wel. Daar kom je gecontroleerd mee
graag een demonstratie. “Je moet het
binnen. Ook als er bijvoorbeeld sprake
gezien hebben om het te geloven”, zegt
is van rookontwikkeling of van gas dat
Jeroen Ewalts.
is vrijgekomen. De sloten vliegen niet in het rond. Bovendien is de forceerder volledig Arbo-technisch verantwoord en blijft de schade aan de deur of het kozijn beperkt.” Inmiddels wordt de Pressure Key niet alleen door Brandweer Nijmegen gebruikt,
Contact
maar ook door bijna alle arrestatieteams
Jeroen Ewalts
en speciale eenheden in Nederland. De
jeroen.ewalts@vrgz.nl
collega’s in Nijmegen geven op verzoek
24
Tweets in de strijd tegen aardbevingen
Categorie:
Incidentbestrijding/organisatie
Korps:
Veiligheidsregio Groningen
Project:
Twitcident bij aardbevingen
Initiator:
Hans Coenraads, Johan Haasjes
Status: Geïmplementeerd
De gaswinning in Groningen veroorzaakt
tweets over bevingen. Is er een snelle
toename van het aantal en de zwaarte
steeds meer en ook steeds zwaardere
stijging zichtbaar van het aantal tweets
van de bevingen moeten we, naast schade
aardbevingen. Die vormen een uitdaging
over een nieuwe beving, dan wordt een
aan woningen en andere gebouwen,
voor de Veiligheidsregio Groningen. Voor
waarschuwingsemail en -sms gestuurd naar
ook rekening houden met schade aan
de brandweer en hulpverleningsdiensten
de meldkamer en naar alle aangesloten
de vitale infrastructuur. Dat betekent dat
is het belangrijk snel op de hoogte te zijn
personen. Vervolgens blijft het systeem
hulpdiensten ingezet kunnen gaan worden
van bevingen. Twitter biedt uitkomst.
tweets verzamelen, zodat snel een beeld
in situaties waarin iedere seconde telt.”
De partners in de veiligheidsketen
kan worden gevormd van de ernst van de
worden sinds kort via dit medium binnen
situatie.
aardbeving.
Crisiscommunicatie Twitter heeft zich als medium inmiddels
enkele minuten geïnformeerd over een Informatieanalist Hans Coenraads van de
bewezen, ook in de crisiscommunicatie.
Veiligheidsregio Groningen: “De regio
Het bereik is groot, de berichten kort, er
De basis van het project Twitcident is
wordt geconfronteerd met een nieuw risico
kunnen foto’s worden meegestuurd en
een permanente, digitale zoektocht naar
en daar moeten we op inspelen. Door de
de informatie verspreidt zich snel onder
25
een grote groep geïnteresseerden. Maar vaak blijft het daar bij: Twitter wordt voornamelijk gebruikt om te zenden. Projectleider Johan Haasjes: “Wij willen de buitenwereld naar binnen halen. Daarom zijn we Twitcident begonnen. Een systeem dat 24 uur per dag speurt naar tweets van Groningers die een aardbeving hebben gevoeld. Door een notificatie te sturen op het moment dat er relevante tweets zijn gesignaleerd, zijn hulpdiensten snel op de hoogte en in staat snel te handelen als dat nodig is.” De pilot liep eind april 2014 af. De snelle alertering voorzag bij alle deelnemers in een behoefte. Inmiddels is de Veiligheidsregio Groningen bezig het systeem ook in te zetten bij andere incidenten, zoals branden en ongevallen met gevaarlijke stoffen.
Contact Hans Coenraads hans.coenraads@vrgroningen.nl
26
Ram de Vlam concurreert succesvol met suikerspinnen en zweefmolens
Categorie:
Risicobeheersing/techniek/organisatie/maatschappelijke relevantie
Korps:
Veiligheidsregio Noord-Holland Noord
Project:
Ram de Vlam
Initiator:
Auke Raaff
Status: Geïmplementeerd
Beleving, daar draait het om tegenwoordig.
folders komt aanzetten, weet je bij voorbaat
Korte film
Geen saaie brochures meer om de
dat bezoekers met een grote boog om
Op een televisiescherm wordt een korte
aandacht te vestigen op brandpreventie,
je heen lopen. Zeker als ze in de gaten
film vertoond over de belevenissen van
maar rook-, licht- en geluidseffecten om
hebben dat het gaat om een waarschuwend
Smokey de Rookmelder. Smokey is de
je boodschap over te brengen. Dat is het
vingertje. Daarom doen we het met Ram de
mascotte voor Brandveilig leven in de
idee achter de voorlichtingsmodule Ram
Vlam helemaal anders. En het werkt als een
Veiligheidsregio Noord-Holland Noord. De
de Vlam, die de Veiligheidsregio Noord-
dolle. De mensen staan in de rij.”
film begint met Smokey die trek heeft en gaat koken. Vervolgens echter slaat de
Holland Noord sinds begin 2014 inzet op Ram de Vlam is een grote aanhanger,
vlam in de pan en laat een ‘CO2-kanon’
waarin een decor is gebouwd met onder
zien wat er gebeurt als je zo’n brandje
Auke Raaff verwoordt de nieuwe aanpak
meer een fornuis, een strijkijzer en een
verkeerd blust.
beeldend: “Op evenementen moeten
wasdroger. Achter de coulissen, voor het
we concurreren met suikerspinnen en
publiek niet zichtbaar, bevindt zich een
Zo komen ook andere Brandveilig leven-
zweefmolens. Als je dan met een stapel
grote hoeveelheid techniek.
boodschappen in de film aan de orde:
markten, braderieën en evenementen.
27
het schoonmaken van het filter van de
een vraag worden beantwoord. De
te zeggen dat we met deze innovatie
wasdroger, het gevaar van teveel stekkers
score is zichtbaar via noodverlichting.
scoren.”
die zijn aangesloten op één stekkerdoos,
De show draait volledig automatisch,
het ophangen van rookmelders (op
maar de mogelijkheid bestaat om een
de juiste plaats), het uitschakelen van
spreekstalmeester toe te voegen. Ram de
elektrische apparatuur voor het naar bed
Vlam is onderdeel van een Roadshow met
gaan en natuurlijk het maken en oefenen
meerdere (spel)onderdelen.
van een vluchtplan. De boodschappen
Auke Raaff: “Het is een doorslaand
worden ondersteund met veel rook-, licht-
succes. De show trekt veel bekijks en
en geluidseffecten.
de reacties zijn positief en enthousiast. Dat enthousiasme zie je ook terug bij de
Contact
Publiek
vrijwilligers die de Roadshow bemensen.
Auke Raaff
Tussen de scènes door heeft het publiek
Ze vinden het erg leuk om te doen. Een
risicobeheersing@veiligheidsregio.nhn.nl
een actieve rol. Bij elk onderwerp moet
effectmeting volgt nog, maar ik durf gerust
28
‘Belevenderwijs’ meer veiligheidsbewust A •J
N VAN DER HE
Genom
HE
Risk Factory
Initiator:
David Bornebroek
VAN DE R
Project:
AN
Brandweer Twente
•J
Risicobeheersing/techniek/maatschappelijke relevantie
Korps:
JS
Categorie:
I
YD
PR
EN
ineerd 2014
INNOVATIE
INNOVATIE
EN
PR
I
YD
JS
Status: Geïmplementeerd
Wat je kunt voorkomen, hoef je niet
jongeren. Het concept is opgezet vanuit een
met alcohol, verkeersveiligheid, vandalisme,
te bestrijden. En: jong geleerd is oud
positieve focus, gericht op veiligheid en op
noodsituaties en cyberveiligheid. Want voor
gedaan. Dat zijn de motto’s van de Risk
het vergroten van zelfvertrouwen.
burgers is veiligheid altijd multidisciplinair.”
veiligheidseducatiecentrum. De Risk Factory
Projectleider David Bornebroek van
Interactief
richt zich op het beleven van (on)veiligheid.
Brandweer Twente: “Het is leren op
Door deze onderwerpen te bundelen en
In negen realistische scenario’s leren
een interactieve manier, door te doen.
interactief te maken, worden deelnemers
burgers hoe zij hun eigen veiligheid in de
‘Belevenderwijs’ word je in Risk Factory
in een dagdeel op een aansprekende en
hand kunnen nemen.
veiligheidsbewuster. Er komen thuissituaties
leerzame manier geconfronteerd met
aan bod, maar ook schoolsituaties en
een breed scala aan risicovolle situaties.
Tot de primaire doelgroep van Risk Factory
situaties in de openbare ruimte en het
En wordt ze geleerd hoe adequaat
behoren basisschoolleerlingen uit de groepen
verkeer. Vanzelfsprekend gaat het ook
te handelen. Motiverend werkt het
7 en 8. Er is gekozen voor een ‘be a hero’-
om verschillende soorten veiligheid, zoals
competitie-element dat is toegevoegd,
concept, dat aansluit bij de idoolcultuur van
brandveiligheid, veilig vluchten, omgaan
zowel voor individuen als groepen.
Factory, een interactief en multidisciplinair
29
Maar de lat ligt nog hoger. David
doorlopen. Het gemiddelde cijfer dat zij
David Bornebroek: “We werken met een
Bornebroek: “Ons ultieme doel is het
gaven was een 8,8. Met de opgedane
creatief, multidisciplinair team dat affiniteit
creëren van een actief netwerk van jonge
ervaringen wordt Risk Factory momenteel
heeft met de doelgroepen en dat waar
veiligheidsambassadeurs. Jongeren die hun
doorontwikkeld. Ook resultaten van
mogelijk samenwerking zoekt met het
eigen omgeving veiliger maken en daarmee
wetenschappelijk onderzoek door de
bedrijfsleven en andere partners. Risk
onze samenleving. Om dat te bereiken
Universiteit Twente worden gebruikt om
Factory is ons uithangbord voor alles dat
maken we uiteraard ook gebruik van social
het concept te optimaliseren. Het is de
met Brandveilig leven samenhangt.”
media en ontwikkelen we een serious
ambitie van Brandweer Twente jaarlijks
game, een spel met een ander doel dan
tenminste alle basisschoolleerlingen uit de
puur alleen vermaak.
groepen 7 en 8 in Twente te ontvangen in het veiligheidseducatiecentrum. Ook
Contact
Gemiddelde 8,8
andere doelgroepen, zoals verminderd
David Bornebroek
In de inmiddels afgesloten pilotfase hebben
zelfredzamen komen aan bod.
d.bornebroek@brandweertwente.nl
meer dan 300 leerlingen de Risk Factory
30
Zien is geloven in de demo-woning
Categorie:
Risicobeheersing/techniek/maatschappelijke relevantie
Korps:
Brandweer Haaglanden
Project:
Demo-woning
Initiator:
Team Brandveilig leven
Status: Geïmplementeerd
Zien is geloven. Om die reden
rook te vluchten. Maar de woning die
meer bewust te maken van hun eigen rol
richtte Brandweer Haaglanden een
nu in Rijswijk in een mobiele container is
als het gaat om brandveiligheid.”
demonstratiewoning in, die op 13 maart
ingericht (met de uitstraling van een echte
2014 werd geopend. In de woning wordt
woning), is flink doorontwikkeld.
Levensecht De eerste demonstratiewoning voor dit
met vuur- en rookeffecten duidelijk gemaakt hoe brand kan ontstaan
Het grootste verschil met de vorige is dat
doel in Europa, is in nauwe samenspraak
en hoe snel het zich vervolgens kan
bezoekers niet alleen kunnen ervaren hoe
met de brandweer ontwikkeld. Dankzij
verspreiden. Alle tien, meest voorkomende
het is om door dichte rook te moeten
het gebruik van innovatieve technieken
brandoorzaken komen aan bod.
vluchten, maar ook worden geïnformeerd
is de simulatie levensecht. De interactieve
over hoe brand kan worden voorkomen.
brandveiligheid-voorlichtingsobjecten
Helemaal nieuw is het idee niet. Al sinds
Mia Wardenier, brandveiligheidsadviseur
(zoals prullenbakken, ovens, frituurpannen
2010 zet Brandweer Haaglanden een
van Brandweer Haaglanden: “De woning
en fornuizen) stellen bezoekers in staat
demo-woning in om mensen te laten
is helemaal up to date. Voor ons is het een
realistische brandscenario’s visueel en
ervaren hoe moeilijk het is door dichte
ideaal middel om mensen te bereiken en ze
intens te ervaren.
31
“Minder slachtoffers, minder schade en een hoger maatschappelijk rendement”
Arwin van de Zande, teamhoofd Materiaal
Goed gereedschap
het ons niet om. Met onze demo-woning
en Materieel en tevens projectleider:
Mia Wardenier: “Gezien de grote
leggen we onverkort de nadruk op het
“Met deze woning geven we invulling
belangstelling voor de eerste demo-woning
voorkomen van brand, het vluchten en het
aan onze belangrijkste opdracht: minder
was voor ons duidelijk dat een woning een
alarmeren van hulpdiensten.”
slachtoffers, minder schade en een hoger
goed gereedschap is. Vervolgens hebben
maatschappelijke rendement.”
we in het voortraject onze jarenlange ervaring meegenomen met het geven van
Voordat werd besloten het project een
voorlichting aan burgers en de expertise
nieuwe impuls te geven, heeft Brandweer
vanuit het team Brandonderzoek.
Haaglanden zich terdege afgevraagd
Daar kwam bij de sterke wens om écht bij
welke brandveiligheidboodschap ze wil
te dragen aan gedragsverandering. “Het is
Contact
communiceren en welke doelgroepen ze
mooi als bezoekers een spannende ervaring
Team Brandveilig leven, Tom Kievit
wil bereiken. Uiteraard ook in het licht van
hebben met het lopen door rook of het
Tom.kievit@vrh.nl
de investering die moest worden gedaan.
blussen van simulatievuur, maar daar gaat
32
Drie handen zijn niet meer nodig
Categorie:
Incidentbestrijding/techniek
Korps:
Brandweer Gilze
Project:
Nozzlelight 300
Initiator:
Jan-Willem van den Heuvel
Status:
Geïmplementeerd
Een mens heeft maar twee handen en voor
eenvoudige manier opgelost. Jan-Willem:
De lamp die in Gilze wordt gebruikt heeft
het bedienen van een straalpijp heb je die
“Licht is vaak wel belangrijk. Om te zien
een sterkte van 300 lumen. 50 lumen
allebei nodig. Toch is in veel gevallen ook
bijvoorbeeld hoe dicht een rookgordijn is.
meer dan de gewone zaklamp die tot de
het gebruik van een zaklamp noodzakelijk.
Kunnen we naar binnen of niet?”
standaarduitrusting van de brandweer behoort. “Een flinke bak licht”, volgens de
Ergo: een handje tekort. De oplossing? Een straalpijp mét verlichting, de Nozzlelight
Een boutje en een moertje om het
300.
verbindingsstuk aan de straalpijp vast
brandweerman uit Gilze.
te zetten en vervolgens de lamp eraan
In gebruik
“Met de beste wil van de wereld kan ik
klikken. Veel moeilijker is het niet en
De Nozzlelight 300 is bij Brandweer Gilze
het niet ingewikkelder maken”, zegt Jan-
veel goedkoper kan het niet. Omdat de
inmiddels in gebruik. Of de innovatie
Willem van den Heuvel van Brandweer
straalpijp en lamp direct met elkaar zijn
verder wordt uitgerold, hangt af van de
Gilze bijna verontschuldigend. Toch zal
verbonden, beweegt de lamp automatisch
belangstelling van andere korpsen en
iedereen beamen dat zijn vinding erg
mee als de richting van de straalpijp wordt
regio’s. Jan-Willem van den Heuvel: “Bij
handig is. Het handje tekort wordt op een
veranderd.
ons in Gilze is iedereen enthousiast. We
33
gaan er niet mee lopen leuren, maar als er belangstelling is kunnen we een fabrikant benaderen voor de productie.” Gevraagd naar de mogelijke nadelen van de Nozzlelight 300 moet Jan-Willem van den Heuvel heel diep nadenken. “Dan moet ik echt gaan zoeken. Misschien het aan- en uitdoen van de lamp. Als je met de straalpijp in actie bent heb je dikke handschoenen aan. Het bedienen van het
Contact
aan- en uitknopje is dan wat lastig.”
Jan-Willem van den Heuvel info@firedefender.nl
34
De MeldApp kan het verschil maken A •J
N VAN DER HE
Genom
I
YD
PR
EN
ineerd 2014
INNOVATIE
INNOVATIE
EN
PR
I
YD
JS
JS
•J
AN
VAN DE R
HE
Categorie: Risicobeheersing/incidentbestrijding/techniek/organisatie/ maatschappelijke relevantie Korps:
Brandweer Amsterdam-Amstelland
Project:
MeldApp
Initiator:
Loek Pfundt, Ben Miedema
Status: Prototype
‘De MeldApp kan dé innovatie van deze
met hun smartphone sneller en beter
Historisch perspectief
jaren zijn’. Een citaat dat duidelijk maakt
hulpdiensten kunnen alarmeren bij
Loek Pfundt en Ben Miedema zetten de
dat de initiatiefnemers Loek Pfundt en
noodsituaties. Met de app kunnen ook
ontwikkeling van de MeldApp graag in
Ben Miedema van Brandweer Amsterdam-
foto’s worden verzonden die een beeld
historisch perspectief. “In de negentiende
Amstelland, het voor minder dan de
geven van de situatie. Andersom kunnen
eeuw speurde de brandweer vanaf torens
hoofdprijs niet doen. Ze ontwikkelden
burgers via de tekstfunctie van de telefoon
naar rook en een eeuw later luidde de
de MeldApp in samenspraak met andere
worden geïnformeerd en geadviseerd. Loek
uitvinding van de telefoon een heel nieuw
hulpdiensten. Vanuit de brandweer zijn
Pfundt: “Met de informatie die via de app
tijdperk in. Voor deze eeuw is er de MeldApp.
betrokken de meldkamers Amsterdam-
kan worden gedeeld, krijgen hulpdiensten
Een innovatie die verschillende mogelijkheden
Amstelland en Noord-Nederland.
sneller en nauwkeuriger een beeld van
van de moderne smartphone koppelt.”
de omvang en impact van het incident. Met de MeldApp, de app-om-iets-te-
Burgerparticipatie via de telefoon in optima
Bij activatie van de app worden onder
melden, moeten burgers in de toekomst
forma.”
meer naam, telefoonnummer en locatie
35
rechtstreeks naar de juiste meldkamer gestuurd, waar ze direct in het meldkamersysteem beschikbaar komen. De centralist kan de melding bij de melder verifiëren en bijvoorbeeld een tekstbericht sturen naar andere mensen in de buurt van het incident die ook contact zoeken via 112. Deze manier van werken verkort de verwerkingstijd met ongeveer een minuut. Ben Miedema: “Een minuut die het verschil kan maken tussen op tijd ter plaatse zijn en te laat.” Drie onderdelen Het ontwikkeltraject bestaat uit drie onderdelen: de MeldApp-ontwikkeling voor de burger, de ontwikkeling van een koppeling met het huidige meldkamersysteem en een pilotfase waarin de app en koppeling worden beproefd. De pilot zal naar verwachting najaar 2014 starten. Ben Miedema en Loek Pfundt zijn optimistisch: “Het prototype is door de eerste gebruikers enthousiast ontvangen en de koppeling is op laboratoriumschaal getest. De reacties hebben geleid tot aanpassingen en de app is nu klaar voor de pilot. We hopen en verwachten dat het werkt en dat de voordelen in de praktijk aangetoond gaan worden.”
Contact Ben Miedema miedemab@brandweeraa.nl
36
Een compacte trailer met alles erop en eraan
Categorie:
Risicobeheersing/incidentbestrijding/techniek
Korps:
Brandweer Gilze
Project:
Fire assistance trailer
Initiator:
J端rgen Peijs, Jan-Willem van den Heuvel
Status:
Ge誰mplementeerd
Efficiency, dat is het toverwoord van deze
Met de inhoud van de trailer is er genoeg
Voordelen
jaren. Het moet allemaal minstens zo goed
materieel ter plekke, zonder dat gelijk meer
De voordelen van de aanhanger zijn dat
(liefst beter), maar wel met minder geld en
manschappen moeten opdraven.
minder voertuigen ingezet hoeven te worden en dat de trailer zeer snel kan
dus met de inzet van minder materieel en minder manschappen. Een ontwikkeling
De gesloten aanhanger (lengte
worden ingezet. Dankzij die snelheid
waar met de Fire assistance trailer door
4,50 meter) kan eenvoudig aan een
kan sneller en beter grip op een incident
Brandweer Gilze op in wordt gespeeld.
manschappenvoertuig worden gekoppeld.
worden verkregen. Andere pluspunten
De trailer is voorzien van een ingebouwde
zijn de kostenbesparing die kan worden
De Fire assistance trailer is een speciale
slangenlade met 300 meter toevoerslang
gerealiseerd en de aanwezigheid van het
aanhanger die kan worden ingezet voor
en een centrifugaalpomp. Daarmee is een
200 meter lange Fire Defender-systeem,
het verlenen van bijstand bij branden.
snelle waterwinning mogelijk.
waarmee een waternevelscherm kan worden opgezet.
37
Naast het Fire Defender-systeem FD200
Toegevoegde waarde
tijdens de innovatiemarkt van het
behoren tot de standaarduitrusting 300
“Een prachtig ding”, zegt Jan-Willem van
brandweercongres in Rotterdam zegt
meter aaneengekoppelde toevoerslangen
den Heuvel niet zonder trots. “We hebben
Jan-Willem van den Heuvel: “Ik denk dat
die in één keer uitgereden kunnen worden,
veel tijd, geld en energie in de ontwikkeling
we daar de handjes voor de trailer op
100 meter losse toevoerslangen, een
en bouw gestoken, maar dat is het zeker
elkaar krijgen.”
aggregaat, een centrifugaalpomp en wat
waard geweest. De Fire assistance trailer
kleiner materiaal.
heeft in deze tijd beslist een toegevoegde
De ontwikkelaars prijzen het gebruik van
waarde.”
de Fire assistance trailer met name aan bij ongevallenbestrijding gevaarlijke stoffen,
De trailer is sinds 1 juli 2014 in gebruik
Contact
industriebranden, branden in de agrarische
bij de Veiligheidsregio Midden- en West-
Jan-Willem van den Heuvel
sector en bij natuurbrandbestrijding.
Brabant. Vooruitlopend op de presentatie
info@firedefender.nl
38
Straalpijptechniek oefenen met eigen deuren
Categorie:
Incidentbestrijding/techniek
Korps:
Veiligheidsregio Zeeland
Project:
Oefendeuren ten behoeve van straalpijptechniek
Initiator:
Jaco van der Welle
Status: Geïmplementeerd
In de praktijk blijken de nieuwe
De rook komt naar buiten door kieren die
Dat idee hebben we vrij snel laten varen
straalpijptechniek en deurprocedure veel
aan de boven- en zijkanten van de deur
gezien de beperkte bruikbaarheid van
oefening te vergen. Omdat het ondoenlijk
in het kozijn zijn aangebracht. De deuren
hout. Ook in combinatie met water. Uit
is altijd een trainingscentrum te bezoeken,
kunnen van beide kanten worden gebruikt,
praktische overwegingen hebben we
ontwikkelde de Veiligheidsregio Zeeland
zodat zowel kan worden geoefend met
vervolgens voor aluminium gekozen,
zelf oefendeuren. Een goed besluit, zo is
een toedraaiende als afdraaiende deur.
zowel voor de deuren als voor de kozijnen.
inmiddels gebleken.
Aluminium schoren zorgen ervoor dat de
Aluminium blijft altijd goed en het is een
deur stabiel staat.
licht metaal, waardoor de deuren goed te hanteren zijn.”
Er zijn twee deuren ontwikkeld. Eén ‘gewone’ en één waarvan het kozijn is
Het ontwerp komt uit de koker van Jaco
voorzien van een aansluitingsmogelijkheid
van der Welle, medewerker Materieel,
Gebreken
voor een rookmachine. Op deze manier
Techniek en Logistiek van Veiligheidsregio
Het prototype doorstond de testfase
kan een situatie zo realistisch mogelijk
Zeeland. Jaco: “In eerste instantie was het
uitstekend, al kwamen er wel wat
worden nagebootst.
plan om de deuren van hout te maken.
gebreken aan de oppervlakte. Ook werden
39
“Aluminium blijft altijd goed en het is een licht metaal, waardoor de deuren goed te hanteren zijn”
door testgebruikers suggesties gedaan
beter geoefend personeel op het gebied
voor verbeteringen. De verbeterde versie
van straalpijpvoering en deurprocedures.”
van de deuren is inmiddels door de posten van Tholen en door de gemeente
Korpsen uit het hele land hebben
Schouwen-Duiveland in gebruik genomen.
inmiddels interesse getoond in de innovatie. De reactie van de ontwikkelaar
De voordelen van ‘eigen’ deuren liggen
is steeds dezelfde: “Iedereen is van harte
voor Jaco van der Welle voor de hand.
uitgenodigd om te komen kijken en zo een
“Het beoefenen van de procedure in
goed beeld te krijgen van de deuren.”
een pand dat nog in gebruik is kan niet en iedere keer een trainingscentrum
Contact
bezoeken is ook lastig. Met de deuren die
Jaco van der Welle
wij hebben ontwikkeld kan op de post zelf
j.vanderwelle@vrzeeland.nl
worden geoefend. Het resultaat zal zijn
40
Spelenderwijs meer brandveiligheidbewust
Categorie:
Risicobeheersing/maatschappelijke relevantie
Korps:
Veiligheidsregio Drenthe
Project:
Smokey’s avontuur
Initiator:
Annet Hulshof-Mourits
Status:
Prototype
Opdracht 6: Welk nummer moet je bellen
Een voorbeeld van een van de vele
op verschillende leeftijdsgroepen zijn af te
in één van de volgende situaties:
opdrachten die onderdeel zijn van Smokey’s
stemmen. Opdrachten kunnen individueel
avontuur. Een spel dat gebaseerd is op het
worden opgepakt maar ook door een groep.
Kat in de boom. Deze kat zit al vier dagen
ganzenbordspel. Het is ontwikkeld door de
in de boom en durft er niet meer uit. Je wilt
Veiligheidsregio Drenthe en bedoeld om
Basisonderwijs
graag dat de brandweer komt. Bel je de
aandacht te vragen voor brandveiligheid en
Annet Hulshof-Mourits, specialist
brandweer via 0900-8844 óf 112?
voor het werk van de brandweer.
Risicobeheersing van de Veiligheidsregio
Er is brand in de kelder en je bent al veilig
Smokey’s avontuur kan worden gebruikt
verzoek van vertegenwoordigers van het
buiten. 0900-8844 of 112?
als bordspel, maar ook als ‘levend’ spel. In
basisonderwijs in Drenthe. Ze zochten een
het eerste geval wordt gebruik gemaakt
manier om het thema ‘brandveilig leven’ in
Op straat ruik je een sterke gaslucht
van pionnen, in het tweede geval zijn de
te bedden in de reguliere lesprogramma’s.
0900-8844 of 112?
spelers zelf de pionnen. Het spel is geschikt
De kleurrijke uitvoering, de verschillende
voor alle leeftijden, omdat de opdrachten
opdrachten, waarmee tegelijkertijd
Drenthe: “Het spel is bedacht op
41
een beroep wordt gedaan op taal- en
Annet Hulshof-Mourits: “Het spel kan
actueel kan worden gehouden en hoe
rekenvaardigheden, en de mogelijkheid om
bijdragen aan het brandveiligheidbewustzijn
opdrachten kunnen worden uitgebreid en
het als bordspel ‘levend ganzenbord’ te
van een grote groep mensen. Op een leuke
online beschikbaar kunnen worden gesteld.
spelen, maken het uitermate geschikt voor
manier, letterlijk spelenderwijs, bereiken we
het basisonderwijs.”
wat we willen.”
Maar ook voor bewoners van
Het spel is in concept gereed en getest in
woonzorglocaties is Smokey’s avontuur
verschillende groepen van de basisschool.
leuk en leerzaam. De spelregels zijn
De reacties van zowel kinderen,
eenvoudig en er kan gevarieerd worden
leerkrachten als ouders waren positief.
met de opdrachten en met de snelheid van
Momenteel wordt gekeken hoe de
Contact
het spel. Tegelijkertijd is het een uitdagend
implementatie aangepakt gaat worden.
Annet Hulshof-Mourits
spel, waarvan dingen blijven hangen in het
Ook buigen de betrokkenen zich over de
Annet.hulshof@vrd.nl
geheugen.
vraag hoe het spel samen met studenten
Colofon Brandweer Nederland Kemperbergerweg 783 Postbus 7010 6801 HA Arnhem t (026) 355 24 55 f (026) 351 50 51 innovatiemoed@brandweernederland.nl www.brandweernederland.nl Redactie: Bureau Brandweer Nederland Tekst: Daan Appels, Appels Communicatie Drukwerk: GLD Grafimedia Vormgeving: Carlo Polman, OudZuid Ontwerp mediavormgevers Š Brandweer Nederland, september 2014