grafika: Lucyna Kaczmarkiewicz
POMÓC ZROZUMIEĆ MIASTO rozmowa zewską z Julią Karc
Poznaniacy i poznanianki, poznaj ich! – to kolejny wydany przez Poznańskie Centrum Dziedzictwa pakiet edukacyjny do nauki języka polskiego jako drugiego. Premiera zestawu odbyła się w lutym bieżącego roku, ale projekt Witaj w Poznaniu, w ramach którego powstały materiały, realizujemy wraz Fundacją Badań Migracyjnych / Migrant Info Point od 2019 r. Pakiet Poznaniacy i poznanianki przeznaczony jest dla nauczycieli i nauczycielek uczących języka polskiego młodzież z doświadczeniem migracji. Tworząc go, podjęliśmy próbę połączenia treści językowych z kulturowymi. Historia Poznania, jego mieszkańców i mieszkanek, topografia, tradycja – oto elementy, które konsekwentnie włączamy w proces doskonalenia znajomości języka polskiego. Do rozmowy zaprosiłam Julię Karczewską, autorkę zarówno kart pracy Witaj w Poznaniu, jak i materiałów wydanych w tym roku, powstałych w oparciu o biogramy znanych poznaniaków i poznanianek.
Anna Mieszała, PCD: Czy opowiadając dzieciom i dorosłym z doświadczeniem migracji o postaciach związanych z miastem, możemy wpływać na ich poczucie przynależności do społeczności lokalnej? Julia Karczewska: Bez wątpienia. Przygotowując się do dzisiejszej rozmowy, stworzyłam pewną metaforę. Ulice, miejsca, budynki i ich przeszłość to scenografia teatralna. Bardzo ważna, jednak niewiele znacząca, dopóki na deskach nie pokażą się aktorzy. Miasto żyje, zmienia się, wchodzi w kolejne etapy swojego rozwoju nie za sprawą działalności jakichś bliżej nieokreślonych sił, ale dzięki ludziom, którzy w nim żyją i je tworzą. Jeśli chcemy, by nowi mieszkańcy Poznania i ich dzieci poczuli się częścią naszej poznańskiej społeczności, musimy im pomóc to miasto poznać i zrozumieć. Dopiero wtedy możemy liczyć, że uznają je za swoje. Nie ma lepszego sposobu na rozkodowanie nowej przestrzeni, na znalezienie się w gmatwaninie niejasnych dla kogoś z zewnątrz powiązań i zależności. Nazwy ulic, historie budynków, postaci uwiecznione na pomnikach – można obok nich przechodzić codziennie, ale dopóki nic o nich nie wiemy, nie da się powiedzieć, że znamy miasto, którego są częścią. Czy to ważne, żeby nowi mieszkańcy i mieszkanki Poznania, którzy z różnych przyczyn wybrali nasze miasto do życia, znali jego historię, identyfikowali się lokalnie? To warunek integracji, a ta jest procesem, w którym aktywność muszą wykazać obie strony. Zakładając, że przybywający do nas cudzoziemcy chcą być częścią naszej społeczności, powinniśmy uświadomić sobie, że i my w tym procesie mamy określoną rolę. Tak wiele mówi się w ostatnich latach o koncepcji pedagogicznej nazywanej edukacją włączającą. Jej adresatami są m.in. uczniowie z doświadczeniem migracji. Włączenie kogoś do czegoś zakłada wykonanie dwóch gestów. Krok w naszą stronę musi wykonać ten, kto do nas przybył. Konieczne jest zaangażowanie z jego strony. Ale to nie wystarczy. Bo jeśli nie zrobimy mu miejsca pośród nas, nie wykonamy gestu zaproszenia, on nie będzie mógł się włączyć. Karty pracy, które zostały opracowane w ramach obu edycji projektu Witaj w Poznaniu, są właśnie takim gestem ze strony poznańskiej społeczności przyjmującej. Wyrażają komunikat: „Zobacz, przygotowaliśmy coś specjalnie dla ciebie. Chcemy, żebyś czuł/ czuła się dobrze w naszym mieście. Obchodzi nas to”. W kontekście dzieci i młodzieży można powiedzieć, że to ich nauczyciele mają supermoc – mogą przyspieszyć proces integracji. Jeśli się na
50
