Ο Χάουαρντ Φίλιπς Λάβκραφτ, γεννημένος το 1890 στο Πρόβιντενς του Ρόουντ Άιλαντ, μια από τις πρώτες πόλεις που ιδρύθηκαν στις ΗΠΑ 66 χιλιόμετρα νότια της Βοστόνης, ανήκει στην κατηγορία των διάσημων συγγραφέων που όχι μόνο δεν αναγνωρίστηκαν εν ζωή, αλλά δεν είδαν καν το έργο τους να δημοσιεύεται σε μορφή βιβλίου. Είναι επίσης ένας από τους –μάλλον μετρημένους στα δάχτυλα– συγγραφείς που το όνομά τους χρησιμοποιείται ως επίθετο για να περιγράψει μια ορισμένη κατάσταση, ατμόσφαιρα ή συναίσθημα· και το επίθετο «λαβκραφτικός» είναι συνώνυμο του σκοτεινού, του τρομακτικού, του ζοφερού και του απλησίαστου. Συνδυάζοντας τη μακάβρια σκέψη του Πόε με την ονειρική διάθεση του Ντάνσανι, των δύο λογοτεχνικών προτύπων του, ο εσωστρεφής, φιλάσθενος, μέγας βιβλιοφάγος αλλά και λάτρης της αστρονομίας Λάβκραφτ δημιούργησε ένα εξ ολοκλήρου δικό του σύμπαν υπερφυσικών όντων και μοχθηρών δυνάμεων που ορίζει μέχρι σήμερα τον τρόπο που γράφεται μια ιστορία «κοσμικού» τρόμου και φαντασίας, ταυτόχρονα όμως, όπως όλοι οι μεγάλοι συγγραφείς, κατορθώνει και να εκφράσει την αγωνία της εποχής του, όσο κι αν ο ίδιος, απομονωμένος για μεγάλες περιόδους της ζωής του στο σπίτι του στο Πρόβιντενς, πιθανότατα δεν ήθελε πολλές σχέσεις μαζί της. Γιατί ενώ στις γοτθικές ιστορίες τρόμου της βικτωριανής περιόδου, που έλκουν την καταγωγή τους απευθείας από τον ρομαντισμό, η απειλή είναι πάντα εξωτερική (το φάντασμα ή ο βρικόλακας), οι ριζικές αλλαγές των αρχών του 20ού αιώνα και η παράλληλη υποβάθμιση του ρόλου του συγγραφέα-διανοητή διευρύνουν το υπαρξιακό του κενό και ανοίγουν διάπλατα τις πύλες στην ταραγμένη και αφιλόξενη άβυσσο της φαντασίας – που κι αυτή ωστόσο ωχριά μπροστά στο μέγεθος και τη συντριπτική ισχύ των υπερκόσμιων χαοτικών δυνάμεων. Οι αφηγητές του Λάβκραφτ είναι πάντα αναξιόπιστοι, ανήμποροι και μικροί μπροστά στο ακατονόμαστο, το μυαλό τους ανεπανόρθωτα διαταραγμένο από τη φρίκη και τον τρόμο που έχουν βιώσει. Το παρόν «φυσιολογικά» αναιρείται, η αφήγηση τοποθετείται σ’ ένα παρελθόν οριστικά χαμένο και η αέναη αγωνία διαποτίζει κάθε σελίδα και παράγραφο, αφήνοντας τον αναγνώστη να αναρωτιέται αν μπορεί να υπάρξει άλλη λύση εκτός από την τρέλα ή τον θάνατο. Με άλλα λόγια, είναι ακριβώς η ρητή περιφρόνηση του –εξάλλου ακραιφνώς ξενοφοβικού– Λάβκραφτ για την ανθρώπινη συνθήκη, το ανθρώπινο συναίσθημα και την ανθρώπινη αντίληψη που κάνουν τον διογκούμενο τρόμο των ιστοριών του αληθινό και τελικά ανθρώπινο. Θάνος Καραγιαννόπουλος