Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΣΕ 21 ΓΑΤΕΣ

Στο πίσω μέρος του βιβλίου θα βρείτε κι έναν χρονολογικό πίνακα με όλους τους καλλιτέχνες και τα ρεύματα που παρουσιάζονται στο βιβλίο.

ΑΡΧΑΙΟΙ ΑΙΓΥΠΤΙΟΙ Το υπεροπτικό και αλαζονικό ύφος χιλίων καρδιναλίων αυτής της γάτας ήταν χαρακτηριστικό στην αρχαία αιγυπτιακή τέχνη. Οι γάτες συνδέονταν με διάφορους θεούς και οι ομοιότητές τους αποτυπώνονταν σε γλυπτά και φυλακτά και απεικονίζονταν σε τοιχογραφίες ή ζωγραφικές παραστάσεις σε τάφους. Η αιγυπτιακή τέχνη δεν ήταν διακοσμητική αλλά είχε πνευματική σημασία. Το μεγαλύτερο μέρος της αντανακλά την πίστη των ανθρώπων στη μετά θάνατον ζωή. Οι εικόνες που βρέθηκαν σε τάφους και σε τοιχογραφίες ήταν πολύ στυλιζαρισμένες και σε καμία περίπτωση δεν έδειχναν ρεαλιστική ομοιότητα με τις γάτες ή τους ανθρώπους. Οι Αιγύπτιοι καλλιτέχνες έδειχναν την κοινωνική τάξη και τη σπουδαιότητα των ανθρώπων που απεικόνιζαν μέσα από τα χρώματα που χρησιμοποιούσαν και το μέγεθος των μορφών. Όποιος παρατηρούσε αυτή τη γάτα, αμέσως θα την ταύτιζε με θεό παρά με ταπεινή κυνηγό ποντικιών. Τις περισσότερες φορές, το κοινό στο οποίο απευθυνόταν η ζωγραφική παράσταση σε έναν τάφο ήταν οι ίδιοι οι νεκροί. Οι φαραώ που έβρισκαν αυτή την εικόνα στον τοίχο του τάφου τους μπορούσαν να αναπαυθούν σίγουροι ότι ο αιλουροειδής φίλος τους θα τους συνόδευε στη μετά θάνατον ζωή - εκτός αν η καημένη γάτα είχε σκοτωθεί, μουμιοποιηθεί και ταφεί δίπλα στον νεκρό άρχοντα.

ΠΕΡΙΤΕΧΝΟ ΜΑΤΙ Αυτό το στυλ ματιού, συχνό στην αιγυπτιακή τέχνη, ονομάζεται Μάτι του Ώρου. Ήταν σύμβολο προστασίας και καλής υγείας και πίστευαν πως είχε μαγικές δυνάμεις. Εμφανίζεται σε απεικονίσεις της Ουατζέτ, μιας παλιάς αιγυπτιακής θεότητας, αλλά για πρώτη φορά βρέθηκε στον Ώρο, τον θεό του ουρανού με τη μορφή γερακιού.

ΠΑΛΕΤΑ ΧΡΩΜΑΤΩΝ Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι καλλιτέχνες χρησιμοποιούσαν κυρίως έξι χρώματα: κόκκινο, πράσινο, μπλε, κίτρινο, μαύρο και άσπρο. Κάθε χρώμα έχει τον συμβολισμό του και τα χρώματα έπρεπε να είναι σχετικά εδώ η περήφανη μαύρη γάτα είναι σύμβολο αναζωογόνησης και αναγέννησης.

Μεγάλη Γάτα, τιμωρός «Είσαι η ι κριτής των λόγων, των θεών κα επικεφαλής των ηγεμόνων ήτης του ιερού κύκλου. και κυβερν γματι η Μεγάλη Γάτα». Είσαι πρά

ια ε Επιτύμβ

π ι γ ρ α φ ή σ τ η ν Κ οι λ ά δ α τ ω ν Β α σ ι λ έ ω

ν

ΑΝΘΗ ΛΩΤΩΝ Ο λωτός ήταν ένα από τα σημαντικότερα σύμβολα που χρησιμοποιήθηκαν στην αρχαία αιγυπτιακή τέχνη. Τα άνθη του λωτού ανοίγουν το πρωί και κλείνουν το βράδυ, γι’ αυτό σχετίζονταν με τον θάνατο και την αναγέννηση. Χρησιμοποιούνταν επίσης ως σύμβολο του ήλιου.

Tι σημαίνουν τα χρώματα στην αιγυπτιακή τέχνη; ΟΛΑ ΛΑΜΠΟΚΟΠΟΥΝ... Ο χρυσός είχε υψηλή αξία στην αρχαία Αίγυπτο λόγω της συσχέτισής του με το φως του ήλιου και τον θεό ήλιο, τον Ρα. Επίσης, ήταν συνδεδεμένος με την έννοια της αιώνιας ζωής λόγω της διαχρονικής ποιότητάς του. Οι καλλιτέχνες τον χρησιμοποιούσαν εκτενώς στα έργα που έφτιαχναν για την αριστοκρατία.

Κόκκινο: ζωή, καταστροφή Μπλε: νέα ζωή, γονιμότητα Πράσινο: καλοσύνη Κίτρινο: ο ήλιος, αιωνιότητα Άσπρο: αγνότητα, ιερότητα Μαύρο: θάνατος, ο κάτω κόσμος, ανάσταση

ΚΟΛΑΡΟ ΔΙΑΚΟΣΜΗΜΕΝΟ ΜΕ ΠΟΛΥΤΙΜΟΥΣ ΛΙΘΟΥΣ Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι έδιναν μεγάλη σημασία στα κοσμήματα και στα στολίδια του σώματος. Κοσμήματα φορούσαν και οι άντρες και οι γυναίκες όλων των κοινωνικών τάξεων για να αποτρέπουν την ασθένεια και να προσελκύουν την καλοτυχία. Το πιο ευρέως γνωστό κομμάτι είναι το φαρδύ περιδέραιο, που εδώ έχει αποκτήσει μια νέα πνοή ζωής ως κομψό κολάρο.

ΙΕΡΟΓΛΥΦΙΚΗ ΟΥΡΑ

ΟΠΤΙΚΗ ΓΩΝΙΑ

Τα αιγυπτιακά ιερογλυφικά ήταν το επίσημο σύστημα γραφής που χρησιμοποιούσαν στην αρχαία Αίγυπτο. Τα «γράμματα» αυτά θεωρούνταν κάτι σαν έργα τέχνης. Αυτή η αρχαία αιγύπτια γάτα χρησιμοποιεί τα ιερογλυφικά για να απεικονίσει μερικά από τα αγαπημένα της πράγματα.

Οι μορφές παρουσιάζονταν προφίλ και ανφάς, έτσι παρότι αυτή η γάτα είναι προφίλ φαίνεται ολόκληρο το μάτι της. Πίστευαν πως ήταν σημαντικό για τη μετάβαση στη μετά θάνατον ζωή να φαίνεται όσο το δυνατόν περισσότερο το σώμα και το πρόσωπο.

ΒΥΖΑΝΤΙΟ Ανάμεσα σε χιλιάδες κεριά, λουσμένη στο τρεμάμενο φως, αυτή η βυζαντινή γάτα έχει το βλέμμα της καρφωμένο στον χρυσό που την περιβάλλει. Ένα εκπληκτικό μωσαϊκό από μικροσκοπικές, στιλβωμένες κεραμικές ψηφίδες συνθέτει τα στυλιζαρισμένα, πνευματικά της χαρακτηριστικά. Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία διήρκεσε πάνω από χίλια χρόνια και τα σύνορά της άλλαζαν συνεχώς, αλλά η τέχνη της διατήρησε το ίδιο στυλ καθ’ όλη τη διάρκειά της. Καθώς αποτελούσε συνέχιση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, δεν αποτελεί έκπληξη ότι η τέχνη του Βυζαντίου βασίστηκε στην τέχνη της ρωμαϊκής και της ελληνικής κλασικής εποχής. Ωστόσο ανέπτυξε τη δική της αισθητική, που φανερώνεται και στη συμβολική και αφηρημένη απεικόνιση αυτής της γάτας. Οι Βυζαντινοί υπεραγαπούσαν τις γάτες, σε σημείο που τις παραχάιδευαν και τις λάτρευαν σαν θεούς, γεγονός που εξηγεί τον χαρακτήρα αυτού του πίνακα και τη χρήση των φύλλων χρυσού, που ήταν γνωστό χαρακτηριστικό της βυζαντινής τέχνης.

ΚΟΜΜΑΤΑΚΙΑ Τα μωσαϊκά ήταν η πιο διαδεδομένη μορφή απεικονιστικής τέχνης κατά τη βυζαντινή περίοδο. Αυτή η μέθοδος έδινε τη δυνατότητα στους καλλιτέχνες να δουλέψουν με διαφορετικά υλικά και υφές και συχνά διάλεγαν ελαφριά και γυαλιστερά υλικά, όπως το φίλντισι, για να προσδώσουν αιθέρια χαρακτηριστικά στα έργα τους.

ΦΑΝΤΑΣΜΑΓΟΡΙΑ Συχνά, οι καλλιτέχνες χρησιμοποιούσαν αστραφτερό χρυσό για να διακοσμήσουν τα έργα τέχνης της βυζαντινής περιόδου, ως έναν άλλο τρόπο να προσδώσουν πνευματική υπόσταση στα γήινα πλάσματα. Η αντανάκλαση του τρεμάμενου φωτός ενός κεριού προσέδιδε στα έργα τέχνης μια απόκοσμη λάμψη.

ΆΛΩΣ Αυτό το σύμβολο εμφανίστηκε στην ύστερη βυζαντινή περίοδο (1261-1453), αφού παλαιότερα συνδεόταν με τον παγανισμό. Αργότερα, χρησιμοποιήθηκε για να τονιστεί η αγιότητα και πολλοί αυτοκράτορες απεικονίστηκαν μπροστά σ’ αυτό το αστραφτερό στεφάνι.