Cirkel - Luchtdicht Bouwen - Editie 01 Preview

CIRKEL MAGAZINE VOOR DUURZAAM BOUWEN NAJAAR 2018 | Nº 1

Luchtdicht bouwen Trend of toekomst?

Nul op de meter

in Goes-West

Waarom we straks allemaal

luchtdicht bouwen

Duurzaam recreëren in Ameland

COLOFON Najaar 2018 – nr. 1 © Bouwcenter, Gorinchem In samenwerking met de Bouwcentervestigingen en Duurzaam Gebouwd. Deze Cirkel is met zorg samengesteld. Voorbehouden zijn zet- en drukfouten. Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming worden gedupliceerd.

Eindredactie: Marvin van Kempen (Duurzaam Gebouwd), Martin Bijleveld (Bouwcenter), Michel van Slingerland (Bouwcenter) Teksten: Gerrit Tenkink en Tim van Dorsten (Duurzaam Gebouwd), Ellis Schrijvers en Michel van Slingerland (Bouwcenter) Vormgeving: Ties de Jong (Bouwcenter), Mark Pollema (Bouwcenter) Met dank aan: Maarten Sas (RWS), Arno de Rijder (Bouwbedrijf Schrijver), Alexander van den Bos (tremco illbruck), Christiaan Strating (Bouwcenter Logus Goes), Kees Fransen (Bouwbedrijf Van de Ven), Douwe Sanders (Bouwcenter Veghel), Harm Valk (Nieman Raadgevende Ingenieurs), Arjan Ahout (Bouwcenter Centen – Bouwcenter Van Hoppe), Ton Centen (Bouwcenter Centen), Erwin Valster (tremco illbruck), Pim van den Ende (aannemersbedrijf Van den Ende), Hans van Houten (Klein Vaarwater Ameland), Arnold Baas (Lidl)

2

VOORWOORD. Welkom bij Cirkel, het duurzaamheidsmagazine van Bouwcenter. In dit magazine vertellen we je alles over duurzaam bouwen. Een actueel thema, zeker nu de overheid scherpe ambities heeft geformuleerd. In 2050 is Nederland energieneutraal en circulair en nemen we definitief afscheid van het gas. De markt staat dan ook niet stil.

Er zijn steeds meer producten voor een gezonde en betere leefomgeving en geoptimaliseerde productieprocessen met een lagere milieu-impact.

Kortom: we staan aan de vooravond van een circulaire economie.

Deze forse ambities zijn voor Bouwcenter aanleiding om het magazine Cirkel te lanceren. Cirkel stimuleert, informeert en betrekt jou als bouwprofessional bij deze uitdagingen, zodat jij als professional weet hoe je duurzaam bouwen in de praktijk brengt. Dit doen we in samenwerking met Duurzaam Gebouwd, het landelijke kennisplatform voor beslissers binnen de bouw- en vastgoedsector op het gebied van duurzaamheid.

Daarnaast geven we je in dit magazine een kijkje in de keuken van Bouwcenter. Allemaal regionale familiebedrijven met oog voor persoonlijk contact.

Wij bouwen graag aan een duurzame toekomst voor de volgende generatie. Maak bijvoorbeeld kennis met Arjan Ahout, directeur bij Bouwcenter Van Hoppe en Bouwcenter Centen. Hij vertelt alles over duurzaam ondernemerschap op zijn vestiging. Of kom alles te weten over Bouwcenter Greenbags: de nieuwe afvalservice van Bouwcenter.

In editie 1 staat het thema luchtdicht bouwen centraal.

Een actueel thema, want in ieder gasloos, energieneutraal of Nul op de Meter-project is, naast goede isolatie, een uitstekende luchtdichtheid essentieel. De markt ontwikkelt zich snel. Innovaties en nieuwe materialen om luchtdicht te bouwen volgen elkaar in een rap tempo op. Producten die Bouwcenter verkoopt en adviseert.

Kortom: een informatieve en relevante editie, waarbij we je alles vertellen over luchtdicht bouwen. Veel leesplezier met het magazine dat voor je ligt. Samen bouwen we aan een mooie toekomst. Niet morgen of volgend jaar, maar vandaag. Want een duurzame toekomst begint hier en nu.

Andries Baks

Algemeen directeur Bouwcenter

3

CIRKEL MAGAZINE VOOR DUURZAAM BOUWEN

INHOUD

4

THEMAARTIKEL

8

ENERGIENEUTRAAL HAALBAAR DANKZIJ LUCHTDICHT BOUWEN Door nu te leren hoe je luchtdicht bouwt, weet je zeker dat je vanaf 2020 ook projecten oplevert die voldoen aan deze eisen.

DUURZAME PROJECTEN

NIEUWS & KENNIS

12

6

RWS BOUWT 24 LUCHTDICHTE NUL OP DE METER WONINGEN

DUURZAME PRODUCTEN De meest duurzame producten uit de markt.

In Goes-West realiseert RWS 24 zeer energiezuinige woningen.

16

BOUWCENTER ACADEMY BESTEEDT AANDACHT AAN LUCHTDICHT BOUWEN

19

DUURZAAM RECREËREN Vakantiepark is ambitieus op het gebied van duurzaam recreëren.

De Bouwcenter Academy legt uit.

22

LIDL LEGT DUURZAAMHEIDSLAT HOOG Supermarktketen Lidl bouwt in Oosterhout een nieuw distributiecentrum.

5

DUURZAAM ONDERNEMEN

21

SNEL, GEMAKKELIJK EN DUURZAAM VAN BOUWAFVAL AF De Bouwcenter Afvalservice biedt de oplossing met Green Bags.

26

DUURZAAM ONDERNEMEN MET Arjan Ahout, eigenaar van Bouwcenter Centen en Bouwcenter Van Hoppe.

NIEUWS & KENNIS De meest duurzame producten uit de markt

ILLBRUCK SP925 AFDICHTINGSCOATING SP925 is de enige gecertificeerde luchtdicht bouwen afdichtingscoating, speciaal ontwikkeld om voegen en oppervlakken lucht- en waterdicht te maken. De hoge viscositeit zorgt voor een prettige en precieze verwerking zonder uitzakken, zélfs niet op verticale oppervlakken. Met SP925 kan je al met één laag een luchtdichte afwerking creëren, bijvoorbeeld bij afdichting van vloer- en plafondnaden, luchtdichting rondom het raam, waterdichting in de spouwmuur en kimstrook in de badkamer. SP925 is zelfs na intensieve belasting luchtdicht tot 1000 Pa. en slagregendicht tot 600 Pa.

KERAFLEX MAXI S1 ZERØ

SIKAGROUT®-334

Keraflex Maxi S1 Zerø is een verbeterde, glijvaste én milieuvriendelijke cementgebond-en lijm. Met Keraflex Maxi S1 Zerø verlijm je alle soorten keramische tegels op vlakke en niet vlakke ondergronden en pleisterlagen, door het vullend vermogen van 3 tot 15 mm. Keraflex Maxi S1 Zerø is ook geschikt voor niet vlek- en schotelingsgevoelige natuursteensoorten en het puntsgewijs verlijmen van isolatiemateriaal. Keraflex Maxi S1 Zerø is Low Dust, waarmee uitstoot van fijnstof tot het verleden behoort. Beter voor het milieu én voor de verwerker.

SikaGrout®-334 is een cementgebonden, krimparme, goed vloeiende gietmortel voor de dikte van 10 mm tot 125 mm. Het zelfnivellerende gietmortel is uitermate geschikt voor het nauwkeurig aangieten van zware machines en machinefundaties, grondplaten, aangieten van wapeningsijzer en uitsparingen en vergelijkbare toepassingen. SikaGrout®-334 bevat minder Portland cement. Het resultaat is een reducering in koolstofdioxideen CO2-uitstoot, zomersmog en een vermindering van de primaire energieaanvraag.

6

DAKPANNEN WIENERBERGER OVH VARIO De naam zegt het al: de Opnieuw Verbeterde Holle dakpan (OVH) van Wienerberger is geschikt voor elk dak. Van nieuwbouw tot renovatie. Hij past perfect in ons typisch Hollandse dakenlandschap en is bijzonder duurzaam. Daarnaast wordt de grondstof, de klei, gewonnen uit Nederlandse rivieren en is daardoor uiterst milieuvriendelijk. Op deze manier wordt een oneindig beschikbare natuurlijke grondstof gebruikt. Het lokale aspect minimaliseert bovendien het transport. De Wienerberger OVH Vario dakpan heeft daarom het DUBOkeur.

AIRTIGHT: NIEUWE LUCHTDICHTE STANDAARD VOOR SERIEMATIGE WONINGNIEUWBOUW

LUCHTDICHT BOUWEN IN HET PREFAB CASCO VAN DE RUWBOUW GROEP KAN EENVOUDIG MET AIRTIGHT.

Luchtdicht bouwen in het prefab casco van De RuwBouw Groep kan eenvoudig met Airtight. Dit is een strook minerale wol, verpakt in een dampremmende PE-folie.

Airtight zorg voor zowel contactgeluidisolatie, door de akoestische ontkoppeling tussen de prefab betonelementen, als voor een luchtdichte afsluiting. Na de montage kan de minerale wol expanderen om de woningscheidende spouw tussen de kanaalplaatvloeren te vullen. Airtight is toepasbaar voor variabele spouwbreedten en zorgt voor een gegarandeerde luchtdichting van de vloeren. Airtight is verkrijgbaar via Plaka Nederland.

Cradle to Cradle: ook wel de ultieme vorm van duurzaam ondernemen! Holonite, specialist in het produceren en distribueren van gevel- en afbouwelementen van composietsteen, is dan ook trots op het feit dat zij een certificering hebben voor Cradle to Cradle Bronze en Silver. Het uiteindelijke doel van Holonite is om een 100% recyclebaar product in handen te hebben. Op productniveau heeft Holonite op dit moment biobased producten die voor 90% uit natuurlijke grondstoffen bestaan. Bovendien heeft een uitgekiende engineering lichtere producten opgeleverd die montagevriendelijk zijn. Kijk voor meer informatie op de website https://www.holonite.nl/cradle-to-cradle/.

7

THEMA-ARTIKEL

ENERGIENEUTRAAL HAALBAAR DANKZIJ LUCHTDICHT BOUWEN Over zo’n achttien maanden dient alle nieuwbouw bijna energieneutraal (BENG) te zijn. Het einddoel is dat in 2050 alle gebouwen in Nederland energiezuinig zijn. Door nu te leren hoe je luchtdicht bouwt, weet je zeker dat je vanaf 2020 ook projecten oplevert die voldoen aan deze eisen.

De blowerdoortest accentueert de aanwezige luchtlekken, die in normale omstandigheden voor de relatief kleine warmtelekken zorgen.

8

WAT IS BENG?

De eerste stap om tot een toekomstbestendig en duurzaam gebouw te komen, is door voor een goede isolatie te zorgen. Daarbij is luchtdicht bouwen belangrijk. Toch bestaan hierover veel fabels, weet adviseur energie en duurzaamheid Harm Valk van Nieman Raadgevende Adviseurs. “Maar met een goede luchtdichting woon je niet in een plastic zak of een luchtdichte thermoskan. In ieder gebouw horen goede ventilatievoorzieningen, ook als het luchtdicht gebouwd is. Ook de afvoer van vocht heeft niet direct te maken met luchtdichtheid. Het is prima mogelijk om dampopen en tegelijk luchtdicht te bouwen.”

Voor alle nieuwe woning- en utiliteitsgebouwen geldt dat de vergunningaanvraag vanaf 2020 moeten voldoen aan de eisen van bijna energieneutrale gebouwen (BENG).

Dit vervangt de nu nog geldende energieprestatiecoëfficiënt (EPC). Hoewel de rekenmethode gelijk blijft, verandert er toch wel iets. Waar we bij de EPC op één uitkomst van de berekening toetsen (primair energiegebruik), doen we dat bij BENG op drie uitkomsten van dezelfde berekening.

De drie BENG eisen zijn:

Belang van luchtdicht bouwen Volgens Valk neemt luchtdicht bouwen een steeds belangrijkere rol in voor de bouwsector. Met deze manier van bouwen is het eenvoudiger om gebouwen bijna energieneutraal, oftewel BENG (zie kader), te krijgen: deze Europese verplichting geldt vanaf 1 januari 2020 voor alle nieuwe woningen en utiliteitsgebouwen.

• •

Energiebehoefte: gebouwen dienen zo min mogelijk energie te gebruiken.

Primair fossiel energiegebruik: wat gebruiken onder meer de verwarming, koeling en ventilatoren aan energie, gemeten in de (elektriciteits)centrale?

Deze eis is vergelijkbaar met de huidige EPC. Aandeel hernieuwbare energie: opbrengst van onder meer PV-panelen, windenergie, warmtepompen en biomassa.

Luchtdicht bouwen staat voor het dichten van alle ongewenste kieren en naden in een gebouw om tocht te voorkomen. Dit gebeurt voornamelijk via het dak (zie kader). Valk legt dit verder uit. “In de herfst en winter wil je • niet dat dat de koude buitenlucht ongecontroleerd naar binnen komt. Daarnaast mag warme, relatief vochtige binnenlucht niet in de constructie dringen. In de zomer is het erg moeilijk om dat vocht weer uit de constructie te Voor je interesse in ons duurzame magazine. Wil je graag het volledige magazine lezen?

Het gevolg van deze drie eisen is volgens Vraag deze dan aan via bouwcenter.nl/cirkel RVO dat gebouwen beter geïsoleerd en

MEER LEZEN?

beter luchtdicht gebouwd zullen gaan worden. De BENG-eisen zijn overigens Europees vastgesteld: Nearly Zero Energy Buildings (nZEB).

MAGAZINE AANVRAGEN VEEL VOORKOMENDE FOUTEN •

•

•

Duurzaam Gebouwd-expert en Nieman-adviseur Harm Valk

•

'Aan de buitenzijde van de isolatie mag alles ventileren, aan de binnenzijde van de isolatie moet het potdicht zijn.'

9

De aansluiting van de gevel met het dak is een kwetsbaar en uitvoeringsgevoelig detail, waarvan de afdichting vaak wordt vergeten of weggedrukt bij het monteren van het dakelement. In de bestaande bouw is het lastig ‘in de hoek’ te kruipen.

Ook de nok van het dak is een kwetsbaar detail, zeker bij de scharnierkappen. Dan zit er slechts een afdeklatje en dan compliceert het scharnier de afdichting.

Alle dakdoorvoeren zijn kwetsbaar. Vaak wordt het ‘in het werk’ opgelost met band en tape, maar dat blijft lastig door de vorm.

Bij daken met een knik of hoek ontstaan er kilkepers of andere hulpconstructies die de afdichting bij de knik lastig uitvoerbaar maken.