Cirkel I Gezonde gebouwen & Circulair bouwen I Editie 6

hĂŠt magazine van Bouwcenter voor duurzaam bouwen Zomer 2020 | nr. 6

Gezonde gebouwen & Circulair bouwen Op weg naar

Circulair bouwen Esselink

Zonnig plan pakt uit en verder

Een gezonde economie

BOUWCENTER

Cirkel 6 | zomer 2020 ( 1

Gezondheid op nummer 1!

Het coronavirus heeft de wereld in haar greep; lege terrassen, treinen en wegen, lange rijen bij de super- en bouwmarkten, thuiswerken met kinderen op de achtergrond en eenzame ouderen in de verzorgingstehuizen.

Geen sport kijken of beoefenen, geen festivals en geen feestjes. De wereld lijkt een beetje stil te staan.

Laatst hoorde ik in een van de vele praatprogramma’s op TV iemand zeggen dat de 1,5-meter-samenleving bestempelen als het ‘nieuwe normaal’ een weinig hoopgevende gedachte is. Mensen zijn sociale wezens, willen dicht bij elkaar en met elkaar zijn, willen kunnen aanraken, knuffelen en omhelzen. De man in kwestie stelde daarom voor de 1,5-meter-samenleving te herbenoemen als het ‘tijdelijke abnormaal’, in de hoop dat we deze ‘asociale’ samenleving op een gegeven moment weer achter ons kunnen laten. Ik vind dit een goede stelling, want zo prettig en normaal is die 1,5-meter-samenleving niet.

Ook de impact op onze economie is gigantisch. De vraag is niet of er een recessie komt, maar hoe lang en diep deze zal zijn. De bouw lijkt tot op heden de dans redelijk te ontspringen, maar de vraag is of dat zo blijft. Het doet mij daarom goed dat een partij als Bouwend Nederland snel actie heeft ondernomen met onder andere het het protocol Samen veilig doorwerken is voortgekomen. Ook de campagne ‘Wij zijn #doorbouwers’ is een initiatief van Bouwend Nederland. Positieve en motiverende berichten die er hopelijk voor gaan zorgen dat de bouw niet stilvalt en als motor voor de Nederlandse economie ook de rest van het land een zetje in de goede richting kan geven.

Gelukkig levert de corona ellende nog een aantal positieve zaken op: saamhorigheid, creativiteit, meer quality time met het gezin en minder CO2- en stikstofuitstoot. De natuur spint garen bij een wereld die stilstaat.

Het hoofdthema van deze editie van Cirkel is “Gezonde gebouwen en Circulair bouwen”, een pakkend thema in een tijd waar gezondheid meer dan ooit op nummer 1 staat. Bouwcenter Esselink pakt door met de verduurzaming van hun bedrijfsvoering, ondermeer door het plaatsen van zonnepanelen op de daken van hun vestigingen. Bouwcenter Nelemans realiseert duurzame projecten met CASCO+: een uniek concept dat geheel op maat wordt geprefabriceerd. Ook Bouwcenter Veghel heeft een kicken project met complexe logistieke uitdagingen, waar een voormalig kantoor duurzaam wordt omgebouwd tot 125 studentenwoningen. En tot slot draagt ook Bouwcenter Filippo haar duurzame steentje bij door fabrikant Fakro, aannemer Era Contour en woningcorporatie De Goede Woning aan elkaar te binden bij het transformeren van 214 woningen naar Nul op de Meter.

Laten we met elkaar zorgen dat de wereld weer gaat draaien, zonder daarbij de gezondheid van de samenleving,

Bo uw ce

po nter Filip

de natuur én de gebouwen uit het oog te verliezen.

Th n Alg ijs Kortman ur te eme en direc 2 ) Cirkel 6 | zomer 2020

Cirkel 6 | zomer 2020 ( 3

-advertorial-

Wienerberger bouwt aan circulariteit en duurzaamheid Wienerberger heeft een lange historie in duurzaam ondernemen. Zo investeert het in nieuwe ontwikkelingen, in hergebruik van grondstoffen en producten en in een lange levensduur van gebouwen. Hiermee wil Wienerberger bijdragen aan een duurzame leefomgeving, zonder natuurlijke bronnen uit te putten en ecosystemen aan te tasten. Ook in het kader van het overheidsprogramma ‘Nederland circulair in 2050’ werkt Wienerberger aan circulaire oplossingen. Een aansprekend voorbeeld is Wienerberger ClickBrick: een uniek, circulair en remontabel bouwsysteem voor het droogstapelen van bakstenen.

Klei als basis: duurzame, hernieuwbare grondstof Duurzaamheid begint bij de basis. Met klei als basis voor keramische materialen zet Wienerberger in op duurzame grondstofwinning. Rivierklei is een hernieuwbare grondstof, oneindig en lokaal beschikbaar. Het winnen van klei uit de Nederlandse rivieren draagt bij aan nieuwe natuur en meer biodiversiteit, geeft meer ruimte aan onze rivieren en draagt zodoende bij aan het voorkomen van overstromingen.

Duurzaam geproduceerd, blijvend in waarde De productie van keramische producten gebeurt lokaal en zo duurzaam en energiebewust mogelijk. Ook de toepassing van bakstenen, keramische dakpannenen binnenmuurstenen is duurzaam. Keramische producten hebben een uiterst lange levensduur, zijn kleurecht en nagenoeg onderhoudsvrij. Veel keramische materialen worden hergebruikt in een circulair proces zodat de waarde van de grondstoffen behouden blijft.

Solarpark Wienerberger Azewijn

Circulair remontabel bouwsysteem Een doorbraak in de circulaire baksteenarchitectuur is het ClickBrick-gevelsysteem. Het is een uniek circulair remontabel gevelsysteem dat toonaangevend is op het gebied van duurzaamheid. Het systeem reduceert het gebruik van bouwstoffen, kenmerkt zich door optimaal hergebruik en resulteert in onderhoudsvrije gevels. Als enige droogstapelsysteem is Wienerberger ClickBrick cradle-to-cradle gecertificeerd en beschikt het over het Material Health Certificate Gold; het bewijs dat ClickBrick uitsluitend uit onschadelijke grond- en hulpstoffen bestaat. Het Wienerberger ClickBrick-assortiment is leverbaar in 7 standaard sorteringen in verschillende kleuren en texturen.

Ebonywood SP ClickBrick

Meer weten over onze circulaire bouwoplossingen?

Kijk op wienerberger.nl/circulair

4 ) Cirkel 6 | zomer 2020

inhoud Op weg naar circulair bouwen

pagina 6

Cirkel Nieuws

pagina 10

Renovatie door innovatie

pagina 12

Is niet moeilijk

Nieuwe producten uit de markt

Samenspel staat centraal

pagina 17 Caso+ heeft gewoon veel plussen Een flexibel systeem

Circulair Bouwen

pagina 20

Zonnig plan pakt uit

pagina 25

Project Filippo

pagina 27

Het belang van gezondheid in de circulaire economie Gezondheid van materialen

pagina 30

Bouwen met het oog op hergebruik

Een echt familiebedrijf

Investeren in relaties

COLOFON Zomer 2020 – nr. 6 Š Bouwcenter, Gorinchem In samenwerking met de Bouwcentervestigingen en Duurzaam Gebouwd. Deze Cirkel is met zorg samengesteld. Voorbehouden zijn zet- en drukfouten. Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming worden gedupliceerd.

Eindredactie: Marvin van Kempen (Duurzaam Gebouwd), Michel van Slingerland (Bouwcenter)

Met dank aan:

Teksten: Gerrit Tenkink (Duurzaam Gebouwd), Tim van Dorsten (Duurzaam Gebouwd) Vormgeving en ontwerp cover: Bouwcenter Marketing

Cirkel 6 | zomer 2020 ( 5

“Circulair bouwen is niet moeilijk. Eigenlijk gaan we weer terug naar vroeger, toen we zuinig omgingen met materialen en grondstoffen om niets te verspillen.” Dat stelt Peter Fraanje, adviseur duurzaamheid en circulaire economie bij BAM. Dit bouwbedrijf werkte onder meer mee aan circulaire ontwikkelingen als het ABN Amro-paviljoen Circl. “Omdat arbeid hoog en grondstoffen laag worden belast, zijn bouwbedrijven erop gericht hun medewerkers per bouwproject zo min mogelijk uren te laten werken. Maar eigenlijk moeten we veel zorgvuldiger omgaan met de beschikbare grondstoffen en zouden we onze gebouwen als een voorraadkast moeten gaan beschouwen.”

Hoewel Fraanje aangeeft dat het met de markt voor circulair bouwen “op zich goed gaat”, vertelt hij ook dat deze markt zich nog in een beginfase bevindt. “Het is echt nog een nichemarkt, terwijl we samen hebben afgesproken om in 2030 50 procent minder primaire grondstoffen te gaan gebruiken.

Dat is enorm snel.

Daarom is het goed om te merken dat steeds meer opdrachtgevers in hun aanbestedingen vragen om circulair bouwen. Want met die vraag begint het, vervolgens moeten ze bouwers ook de kans geven om bouwprojecten circulair uit te voeren.”

Bijdrage aan gezondheid Ook Bas van de Westerlo, adviseur circulair bouwen bij C2C Expolab, ziet geen reden om niet met circulair bouwen aan de slag te gaan. “Ten eerste: het kan en Stadskantoor Venlo is daarvan gelukkig niet het enige goede voorbeeld. Daarbij komt dat inmiddels gevoelsmatig wel is bewezen dat circulaire en gezonde gebouwen bijdragen aan de gezondheid, het welbevinden en de productiviteit van de gebruikers 6 ) Cirkel 6 | zomer 2020

Peter Fraanje heid am A dv i seur Duurza

van een gebouw, maar dat dit nog onvoldoende wordt vertaald naar de businesscase.”

Inmiddels is C2C Expolab druk bezig om de financiële consequenties van circulair bouwen op de korte en lange termijn inzichtelijk te maken. Dit doet het adviesbureau vanuit het Europese samenwerkingsen subsidieproject Healthy Building Network (HBN).

“Dit project is volledig gericht op het groeiende bewustzijn ten aanzien van de positieve effecten op de mens en de samenleving van gezonde gebouwen”, zegt hij. “Een gezond binnenklimaat kan alleen worden bereikt door het toepassen van gezonde materialen en de juiste systemen. In deze businesscase zijn aspecten zoals materialen, energie, water en de invloed van een gezond binnenklimaat meegenomen.

Voor deze businesscase hebben we objectieve en subjectieve metingen gedaan in onder meer het stadskantoor Venlo.”

“In circulaire bouwprojecten spelen lokale bouwbedrijven en mkb’ers een belangrijke rol.”

BA M

OP WEG NAAR CIRCULAIR BOUWEN

Dit project loopt nog door tot de zomer van 2021, waarin het bestaande en nieuwe circulair gebouwde gebouwen blijft meten.

Deze metingen worden uitgevoerd in samenwerking met studenten van de Universiteit van Maastricht, die ook meerdere enquêtes hebben gehouden onder medewerkers van de gemeente Venlo over hun nieuwe werkplek. “Van de deelnemers aan een enquête werkte 70 procent in het nieuwe circulaire gebouw en 30 procent in het oudere traditionele gebouw. Hieruit kwam naar voren dat het nieuwe gebouw op alle niveaus voor betere prestaties zorgt, waardoor het ziekteverzuim van de medewerkers met zo’n 1 tot 1,5 procent is gedaald”, vertelt Van de Westerlo.

Regionale bouwbedrijven Deze cijfers bewijzen voor hem het gelijk om te kiezen voor circulair bouwen. “Het is beter om hiermee nu te beginnen, dan te wachten tot circulair en gezond bouwen is geperfectioneerd. Dat gebeurt namelijk nooit, het blijft een voortdurend proces.” In zijn ogen spelen kleine bouwbedrijven een belangrijke rol in het succes van circulair bouwen. “Een van de belangrijke onderdelen van deze manier van bouwen is dat in

circulaire bouwprojecten de voorkeur bestaat voor lokale bouwbedrijven en mkb’ers. Daarom is het van belang dat ze zich hierop goed voorbereiden en het liefst hiermee nu al aan de slag gaan.”

Dit beaamt Fraanje. “Het zou goed zijn als aannemers bij het bouwen en het inkopen van de materialen meteen ook nadenken over de mogelijkheid om het bouwwerk na gebruik te kunnen demonteren. Daarnaast kunnen opdrachtgevers en lokale overheden aannemers de ruimte geven om sloop- en nieuwbouwprojecten met elkaar te verbinden, door materialen uit een sloopproject toe te passen in een nieuwbouwproject. Dit begint al door zorgvuldig en netjes om te gaan met het vele restmateriaal dat uit een te slopen gebouw komt. Ieder te slopen gebouw is te beschouwen als een ‘minimaterialenhub’: kijk welke materialen hieruit toegepast kunnen worden in nabijgelegen nieuwbouwprojecten.”

Ook voor de bouwmaterialenhandel ziet Fraanje een rol weggelegd.

“Een bouwmaterialenhandel kan al dan niet in samenwerking met recyclingbedrijven materialen in een vorm van ‘tweede-leven’ aanbieden. Net zoals Bol.com, dat naast nieuwe boeken ook tweedehands boeken aanbiedt. Daarnaast kan de bouwmaterialenhandel op logistiek gebied een grotere functie gaan invullen, bijvoorbeeld door de bestelde bouwmaterialen direct naar de locatie van het bouwproject te brengen en daarna het restmateriaal en bouwafval mee terug te nemen. Als de bouwers hiermee zorgvuldig zijn omgegaan, kan de bouwmaterialenhandel ook dit weer opnieuw aanbieden.”

de n

va ur n de te Cir Westerlo es cul b an air B o u we n & A

C2

s Ba vise Ad

C

“Steeds meer opdrachtgevers vragen in hun aanbestedingen om circulair bouwen.”

Cirkel 6 | zomer 2020 ( 7

-advertorial-

De energiezuinige, gezonde en circulaire oplossingen van VELUX Met de BENG-eisen en (energie) renovatieopgave ligt er een reusachtige uitdaging op ons te wachten. Om hieraan te voldoen worden bestaande en nieuwe gebouwen steeds intensiever geïsoleerd en luchtdicht gemaakt.

Een goede stap in energie-efficiëntie. Maar voor gebruikers is het ook belangrijk om een gezond gebouw te creëren en voor het milieu is ook de keuze in de toegepaste (circulaire) materialen een belangrijk onderdeel van het bouwproces. Bouwen volgens de Active House visie zorgt voor richting en VELUX Nederland draagt bij aan het gezonde, duurzame binnenklimaat met verstandig grondstoffen gebruik.

Als Indoor Generation brengen wij in vergelijking met voorgaande generaties veel meer tijd door in gebouwen.

Voor een gezond leven is blootstelling aan voldoende daglicht en gezonde lucht daarom ook binnenshuis belangrijk. Voor het creëren van een duurzaam én gezond gebouw is het goed om de BENG-eisen voor nieuwbouw en de renovatieopgave, vanuit een integrale benadering aan te pakken.

worden al bijna 80 jaar geproduceerd. Door het modulaire ontwerp kunnen ze ook relatief eenvoudig weer worden gedemonteerd. Daarom heeft VELUX Nederland de samenwerking gezocht met verschillende partijen om ervoor te zorgen dat oude te vervangen VELUX dakramen worden ingenomen om te zorgen dat ze niet op de bouwafvalberg terechtkomen. De grondstoffen zoals glas, hout en kunststof worden gescheiden en hergebruikt als grondstof voor andere producten zoals meubilair en bouwmaterialen wat CO2-uitstoot vermindert.

Daarnaast produceert de VELUX Groep sinds twee jaar ook VELUX dakramen van reclaimed hout. Deze dakramen worden vervaardigd met hout dat ontgonnen is uit de gebouwde omgeving. Het grootste voordeel hiervan is dat de levensduur en opslag van CO2 in het hout met 30 tot 40 jaar wordt verlengd. Het geleverde hout is gelabeld met de houtherkomst en voorzien van het FSC Reclaimed certificaat. De VELUX dakramen zijn Forest Stewardship Council (FSC) gecertificeerd als 100% Recycled.

De VELUX Groep is hiermee het eerste bedrijf in Europa dat dakramen van reclaimed hout produceert.

VELUX dakramen kunnen een actieve en vraaggestuurde bijdrage leveren aan het verversen, maar ook zeker het koelen (TOjuli) van lucht in gebouwen.

Integratie van de dakramen in zonnepaneeldaken zorgt niet alleen voor efficiënte en duurzame energieopwekking, maar ook voor een comfortabele bruikbare leefruimte onder het hellende dak.

Naast de BENG-eisen draagt dit type dakraam in de toekomst bij aan het hergebruiken van grondstoffen van bouwmaterialen, waarmee op een positieve manier een bijdrage kan worden geleverd aan de ontwikkeling van de circulaire economie.

Dakramen recyclen en hout hergebruiken Maar het is ook belangrijk dat we op de juiste manier omgaan met de keuzes van materialen. VELUX dakramen

Lees meer over de duurzame initiatieven van VELUX op: www.velux.nl/ons-bedrijf/maatschappelijkverantwoord-ondernemen

VEL0545 Artikel BC Cirkel opmaak.indd 1

8 ) Cirkel 6 | zomer 2020

23-04-20 11:22

Innovatievouchers voor gezonde gebouwen HBN heeft innovatievouchers in het leven geroepen om mkb-bedrijven te helpen met de start van hun innovatie rondom een gezond gebouw. “Het doel van deze vouchers is om het bewustzijn rond gezonde gebouwen te vergroten. In de praktijk blijkt vaak dat veel bedrijven een gebrek hebben aan tijd, middelen en netwerk om in contact te komen met de juiste partijen voor kennis en specialisme rond gezonde gebouwen”, zegt Bas van de Westerlo van C2C Expolab. “Om hierbij te helpen, heeft HBN ongeveer vijftien innovatievouchers beschikbaar gesteld voor mkb-bedrijven uit de Euregio Rijn-MaasNoord.” Een bedrijf kan met deze voucher een ander bedrijf inhuren om een innovatievraag op het gebied van gezond bouwen gezamenlijk te beantwoorden. “Deze vraag kan gaan over de ontwikkeling van een materiaal, een product, een systeem of een dienst ten behoeve

“Dit gebouw is verbouwd en uitgebereid met materialen afkomstig uit het gesloopte indistrictie gebouw.”

van het gebouw, zoals welke technieken of oplossingen kunnen bijdragen aan een beter binnenklimaat. Ook kan met deze voucher technische kennis worden ingekocht, producten of processen worden getest of een haalbaarheidsstudie worden uitgevoerd.” Een innovatievoucher heeft een waarde van maximaal 20.000 euro en geldt voor minimaal 50 procent als subsidie.

Circulaire voorbeelden “Er zijn inmiddels mooie circulaire voorbeeldprojecten gerealiseerd”, vindt Peter Fraanje van BAM. Als voorbeeld noemt hij de kinder- en jeugdkliniek van Emergis in Kloetinge. “Dit gebouw is verbouwd en uitgebreid met materialen afkomstig uit het gesloopte districtsgebouw van Rijkswaterstaat in Terneuzen. Onder meer houten balken, kozijnen en deuren zijn opnieuw toegepast en de meerpalen hebben zijn hergebruikt in de gevel van het oude districtsgebouw.” Ook diverse gebouwen van architectenbureau Cepezed wil hij graag extra aandacht geven. “Dit architectenbureau heeft gezorgd voor demontabele gebouwen, zoals de tijdelijke rechtbank in Amsterdam en het eigen kantoor in Delft ‘Bouwdeel D’.”

Cirkel 6 | zomer 2020 ( 9

nieuws Duurzaam werken. We helpen je er graag bij. Speciaal voor Cirkel selecteren wij de meest duurzame alternatieven en noviteiten uit ons brede assortiment.

Zo zorgen wij ervoor dat jij je klus klaart.

ATAG Inductie kookplaten

Combifor vloersysteem

Kingspan Unidek

Met inductiekookplaten van ATAG bent je altijd van verzekerd van betrouwbare, duurzame en energie zuinige kookplaten. Gebruikmakend van de laatste stand van de technologie welke een eco vermogen levert, maar wel met voldoende power.

De basis van Combifor zijn hoogwaardig verzinkte staalprofielen en isolatieelementen. De droogbouw uitvoering van het vloersysteem is volledig demontabel. Van isolatie tot underlayment: De Combifor materialen kunnen oneindig hergebruikt worden.

Het nieuwe, isolerende dakelement Unidek Aero DeLuxe is direct geschikt voor plafondafwerking. Dit duurzame element is namelijk aan de binnenzijde voorzien van een gipsvezelplaat. Met de bijbehorende luchtdichte toebehoren wordt de hoogste klasse voor luchtdichtheid behaald.

10 ) Cirkel 6 | zomer 2020

Nieuwe duurzame producten uit de markt

Rijswaard

BMI MONIER

WEDI

Klei, zand, water, lucht en vuur.

Warmterecuperatie van de oven in de droogkamers, eigen elektriciteit middels 7700 zonnepanelen op de daken van ons 30.000 m2 overdekte tasveld. Rijswaard bakstenen zijn hierdoor duurzamer dan ooit.

Esthetische zonnestroomsystemen één geheel met dak

WEDI biedt de mogelijkheid tot bouwen met producten met een milieuproductverklaringen oftewel een EPD zodat men nauwkeurige kwantitatieve informatie over het energieen grondstoffenverbruik van een product gedurende zijn hele levenscyclus, van de productie tot en met de finale verwijdering in kaart heeft.

De zonne-stroomsystemen Monier VI90 en Monier InDaX zijn volledige of universeel geïntegreerde zonnestroomsystemen. Eén geheel met het dak, passend zowel in nieuwe als bestaande dakbedekking. Duurzaam en mooi!

Cirkel 6 | zomer 2020 ( 11

RENOVATIE DOOR INNOVATIE uw Do ect dir

e eu San r B de rs ou w center Veghel

“ZO’N GROOT PROJECT GEEFT EEN KICK”

Dat zegt Douwe Sanders, directeur Bouwcenter Veghel, over de samenwerking met alle partijen bij het leveren van bouwmaterialen voor ombouw van een groot kantoorpand in hartje Den Haag. Dit voormalige Cordaidkantoor wordt in ruim een halfjaar tijd omgetoverd tot 125 studentenunits plus een veertiental appartementen.

De realisatie van dit mooie staaltje duurzaam hergebruik geeft logistiek de nodige uitdagingen.

“Samenspel staat centraal”, aldus Douwe Sanders. “Uiteraard zijn we gewend om met aannemers en hun onderaannemers te werken. Bijzonder aan dit project is de logistiek rondom de levering van een veelheid aan materialen. Wat de uitvoerder op de bouwplaats nodig heeft, moet exact op de juiste dag en binnen bepaalde tijdstippen geleverd worden.”

Dat beaamt uitvoerder Eddy de Mol van Nieuwenhuizen Daandels Bouw uit Uden volmondig. “We hebben heel weinig ruimte rondom de bouwplaats. Aan de voorzijde is een stuk gemeentegrond gehuurd waarop onze bouwsteigers staan. Daar is echter geen ruimte om bouwkranen of groot materieel op te stellen. De doorgangsweg waar het pand aan ligt is vrij druk en is tevens een calamiteitenroute voor hulpdiensten, brandweer en politie. Dat betekent dat we niet mogen stilstaan met voertuigen op de weg zonder dat we daar - per keer - een vergunning voor hebben aangevraagd.

Laden en lossen is dus een heel groot probleem. Alleen op de maandagochtend en de woensdagochtend zou de weg 12 ) Cirkel 6 | zomer 2020

afgesloten kunnen worden als ik daarvoor een vergunning aanvraag. Dat gaat dan compleet met verkeersregelaars en wegafzettingen. Maar het lukt steeds weer, want er zijn al zo’n dertig wagens vol wanden, gipsplaten, binnendeuren, wandtegels, vloertegels, binnendeurkozijnen en meer komen lossen. Kortom, alle bouwmaterialen.”

Strak plannen Bij Bouwcenter Veghel is Sanders enthousiast over de eisen die dit project stelt aan organiseren van leveringen: “Ik vind het leuk om het allemaal tot in de puntjes te regelen.” Dat het complex is wordt snel duidelijk als hij toelichting geeft op hoe de levering van bouwmaterialen plaatsvindt: “Er zijn vier logistieke stromen die ik vanuit mijn kantoor in Veghel aanstuur middels telefonisch en mailcontact. Als eerste is er de levering vanuit ons magazijn in Veghel van wat we hier op voorraad hebben. Onze expeditie regelt dat en er is een vaste chauffeur die goed op de hoogte is van de situatie rondom de bouwplaats in Den Haag.

Zo belt hij op de dag voorafgaand een de bezorgdatum om de levering aan te kondigen. Mocht er nog iets aan de levering toegevoegd worden, dan kunnen we dat alsnog regelen voor de uitvoerder. Dan is er onze collega Bouwcenter Dijkstra in Den Haag waarmee we werken voor zaken die een dag voordat ze nodig zijn besteld worden. Dat gaat om zaken als vloerzand en zakken cement. De derde logistieke stroom is directe levering door fabrikanten. Dat heeft niet onze voorkeur, maar bij dit

project kan het niet anders. Het betreft de fabrikanten van Heraklith plafondplaten en de metal stud profielen die van mij precieze instructies voor aflevering krijgen. Dat betekent dus de dag en de tijden waartussen geleverd moet worden, maar ook de plek waar ze moeten stoppen om te kunnen lossen. Daarbij moeten ze een wagen zenden met een kooiaap voor het lossen, want ze staan in een zijstraat waardoor ze veertig meter moeten afleggen. Dat zijn grote, volle vrachten en ook dat gaat goed in de praktijk. De vierde wijze van leveren is via H.N. Post & Zonen uit Pijnacker. Ik ben met hen in contact gekomen via een collega van een ander Bouwcenter toen we wat onthand zaten met de levering van gipsplaten en vloertegels.

Het ging erom dat we een partner zochten die een grote voorraad kon aanhouden dichtbij de bouwlocatie. Bij deze transporteur slaan we soms op wat wij leveren vanuit Veghel. Zij leveren het de daaropvolgende af op de bouwplaats. Waarom juist zij dat doen? Zij hebben de speciale kraan die nodig is om de materialen op de hogere verdiepingen te krijgen. Ook dat gaat vlekkeloos.”

Omtoveren van kantoor naar wooncomplex Het project zelf is een mooi voorbeeld van een kantoorgebouw dat een andere bestemming krijgt en zo een tweede leven. Straks bevat het gebouw 125 studentenunits plus veertien (huur)appartementen.

Het pand is daarvoor eerste helemaal gestript tot de dragende constructie en de gevels. Om te kunnen voldoen aan de eisen die bewoning stelt, krijgt bijvoorbeeld de ventilatie veel aandacht. En, bij studenten is een goede geluidsisolatie ook wel een aandachtpunt.

Vandaar dat de tussenwanden in het gebouw worden opgebouwd met metal stud profielen en dubbelzijdig gipsplaat met daartussen minerale wol. Uitvoerder De Mol weet zeer goed dat de planning voor de ombouw krap is en zo was er al begonnen met strippen van het gebouw terwijl de huurder van kantoorruimte nog in het pand zat. Terwijl die fase nog in volle gang was en de lagere verdiepingen bereikte, waren op de bovenste verdieping de appartementen al zo goed als gereed, meldt hij. “We zijn gestart in oktober 2019 en voor de bouwvak dit jaar moeten we klaar zijn. De opdrachtgever is Xior studentenhuisvesting en daarvoor is het zeer belangrijk dat zij deze units tijdig in de markt kunnen zetten. De beste tijd voor deze verhuurder is voordat het nieuwe studiejaar weer begint.

Vandaar dat de oplevertermijn echt wel gehaald moet worden, anders lopen zij veel inkomsten mis.” De huidige situatie met de beperkende maatregelen op de bouwplaats maken het halen van de opleverdatum best spannend. De Mol meldt dat hij nu zo’n 35 mensen per dag op de bouwplaats aan het werk heeft in plaats van de zestig die er eerder waren. Dat heeft deels te maken met de coronaregels, maar ook omdat de slopers (25) hun werk hebben afgerond.

Cirkel 6 | zomer 2020 ( 13

-advertorial-

Duurzame producten van Altrex Veilig, vernieuwend en verantwoord. Het zijn de uitgangspunten voor al onze producten. Veilig met oog op de gebruiker en op onze omgeving.

Vernieuwend in gebruik, kwaliteit en materiaal. En verantwoord door de lange levensduur, door zo weinig mogelijk verpakkingsmateriaal en door zo veel mogelijk te recyclen.

1. Wetten en eisen

Onze producten voldoen aan de geldende normen, wetten en eisen. Zeker ook voor wat betreft duurzaamheid.

2. Productinnovaties

Altrex is continu op zoek naar duurzamere en gebruiksvriendelijkere oplossingen. Met trainingen en toolboxen zorgen we voor veillig, duurzaam en ergonomisch gebruik hiervan.

3. Recyclebaar

90% van de producten bestaat uit recyclebaar aluminium.

Alle verpakkingen komen uiteindelijk in de recycling terecht.

Een circulaire keten dus.

4. Ergonomisch

Met het Ergo360 assortiment bieden we een lijn met producten die excelleren op het gebied van ergonomie.

Ergonomisch in gebruik met oog op de gebruiker en zijn omgeving.

www.altrex.com -advertorial-

Skantrae NEXT Dé nieuwe generatie buitendeuren De samengestelde plaatconstructie van de nieuwe NEXT voordeuren, is opgebouwd uit een isolerende kern met aluminium platen aan weerszijden. Deze plaat is niet nieuw, maar wel voor gebruik in paneel voordeuren!

De kern bestaat uit een XPS hardschuim plaat die drukvast, vochtbestendig, licht van gewicht is en een verhoogde isolatiewaarde heeft. Dit betekent een hoge isolatiewaarde, dus maximaal wooncomfort!

De aluminium platen dragen bij aan een hoge vormstabiliteit van de voordeur waardoor eventueel krimp- en zwelgedrag sterk wordt verminderd. En door het gebruik van lichtgewicht materialen is een Skantrae NEXT voordeur zeer gemakkelijk te verwerken in tegenstelling tot zware massief hardhouten voordeuren. Voor de NEXT voordeuren kiest Skantrae voor dekplaten van 100% FSC® meranti multiplex, waardoor er minder tropische hardhoutsoorten, die steeds moeilijker te verkrijgen zijn, gebruikt hoeven te worden.

Met NEXT kiest je voor een duurzame voordeur van de toekomst.

OP EEN RIJTJE:

• Hoge isolatiewaarde

Isolatie: XPS schuimvulling met een dichtheid van 30 kg/m3

• Zeer vormstabiel

• Licht van gewicht

Stabilisatie: 2 aluminium tussenlagen; dikte dekplaat: 8,5 mm

• Geen stijl- en dorpelverbindingen

• Minder onderhoud

Grondlak: 120 mμ grijs voorbehandeld

• 35 mm rondom inkortbaar

NEXT

Kijk voor meer info op skantrae.com/next

14 ) Cirkel 6 | zomer 2020

ALLE VOORDELEN

Omtoveren van kantoor naar wooncomplex Het project zelf is een mooi voorbeeld van een kantoorgebouw dat een andere bestemming krijgt en zo een tweede leven.

Straks bevat het gebouw 125 studentenunits plus veertien (huur) appartementen. Het pand is daarvoor eerste helemaal gestript tot de dragende constructie en de gevels. Om te kunnen voldoen aan de eisen die bewoning stelt, krijgt bijvoorbeeld de ventilatie veel aandacht. En, bij studenten is een goede geluidsisolatie ook wel een aandachtpunt. Vandaar dat de tussenwanden in het gebouw worden opgebouwd met metal stud profielen en dubbelzijdig gipsplaat met daartussen minerale wol. Uitvoerder De Mol weet zeer goed dat de planning voor de ombouw krap is en zo was er al begonnen met strippen van het gebouw terwijl de huurder van kantoorruimte nog in het pand zat. Terwijl die fase nog in volle gang was en de lagere verdiepingen bereikte, waren op de bovenste verdieping de appartementen al zo goed als gereed, meldt hij. “We zijn gestart in oktober 2019 en voor de bouwvak dit jaar moeten we klaar zijn. De opdrachtgever is Xior studentenhuisvesting en daarvoor is het zeer belangrijk dat zij deze units tijdig in de markt kunnen zetten. De beste tijd voor deze verhuurder is voordat het nieuwe studiejaar weer begint. Vandaar dat de oplevertermijn echt wel gehaald moet worden, anders lopen zij veel inkomsten mis.” De huidige situatie met de beperkende maatregelen op de bouwplaats maken het halen van de opleverdatum best spannend. De Mol meldt dat hij nu zo’n 35 mensen per dag op de bouwplaats aan het werk heeft in plaats van de zestig die er eerder waren. Dat heeft deels te maken met de coronaregels, maar ook omdat de slopers (25) hun werk hebben afgerond.

“SAMENSPEL STAAT CENTRAAL” Blijven schuiven en organiseren Dat de ruimte rondom het pand beperkt is, maakt ook dat er geen keet kan staan voor de uitvoerder. De Mol: “Wij zitten met onze gasten- en kantoorruimtes gewoon in het pand zelf. Er is immers buiten geen ruimte voor. Zo verhuizen we dus mee met de voortgang van de ombouw. Eerst zaten we in een oud kantoor van Cordaid, nu hebben we een zelfgemaakte ruimte op een andere plek. Dat we krap zitten hier merken we ook bij werkzaamheden in de parkeerkelder onder het gebouw.

Busjes passen niet en dat is lastig voor onze onderaannemers.

Er kunnen wel dertig personenauto’s in, maar die moeten steeds verplaatst worden als we daar werken aan de plafonds, riolering of het schilderwerk. Je blijft dus organiseren.” In Veghel blijft Sanders alert op de eisen die dit project stelt aan zijn organisatie. “Ik heb bijna dagelijks contact met fabrikanten, transporteurs, onze medewerkers, mijn collega Bouwcenters, de uitvoerders van de aannemer en/of zijn onderaannemers. Vanuit Veghel doen we ook de complete administratieve ondersteuning voor de leveringen. Dan doel ik op de stroom aan formulieren en bonnen die nu eenmaal bij zo’n omvangrijke klus nodig zijn om alles vast te leggen. Het is een groot werk voor ons, maar ik kan melden dat er tot nu geen echte problemen zijn geweest, iedereen werkt perfect mee.”

Cirkel 6 | zomer 2020 ( 15

-advertorial-

DUURZAAM AARDBEVINGSBESTENDIG METSELWERK Door TNO is in samenwerking met o.a. Remix Droge Mortel BV, een triltafeltest ontwikkeld om te bepalen hoe goed gebouwen in Groningen, maar ook in de rest van Nederland, bestand zijn tegen aardbevingen. Met de triltafeltest kan een gebouwdeel (geveldeel) worden getest. Tijdens gesimuleerde aardbevingen worden krachten, versnellingen en verplaatsingen van het gebouwdeel gemeten. Met de meetgegevens kunnen de eigenschappen van het gebouwdeel worden bepaald en vervolgens worden gebruikt om een berekening te maken van het gedrag van het hele gebouw tijdens een aardbeving.

E

De triltafeltest

Het Remix proefstuk weerstond in fase 2 een maximale PTA (piek tafel versnelling) van 0.84 g. Ter indicatie: de hoogst gemeten PGA (piek grond versnelling) waarden tijdens de zwaarste aardbevingen nabij Huizinge (2012) en Zeerijp (2018) waren respectievelijk 0.09 g en 0.11 g. Een maximum PGA van 0.26 komt volgens de webtool van de NPR 9998:218(1), (foto TNO) maar eens in de 2.475 jaar voor. De gerealiseerde PGA’s in de testen zijn een factor 2,5 hoger. TNO rapport 2019, R10933.

BO U

W

G

De triltafeltesten zijn uitgevoerd in BuildinG, het innovatiecentrum voor Bouw & Infra te Groningen. Twee proefmuren met massieve stenen en geperforeerde strengpersstenen zijn gemetseld met een vroeger veel toegepaste mortelsamenstelling.

Deze zijn vergeleken met een proefmuur van geperforeerde strengpersstenen, gemetseld met speciaal, voor aardbevingsgebieden ontwikkelde, Remix ER® (Earthquake Resistance) doorstrijkmortel.

De resultaten zijn verbluffend. De Remix ER® proefmuur weerstond gesimuleerde aardbevingen tot 2,5 keer de hoogst verwachte aardbeving in 2475 jaar (zie kader). En dat tegen nauwelijks meerkosten. De meerprijs van ER® mortel voor een gemiddelde woning met 10.000 metselstenen bedraagt slechts ca. € 200. Een makkelijker en goedkopere maatregel om aardbevingsbestendiger te bouwen en veiliger te wonen is er niet!

De nieuwe generatie ER® (Earthquake Resistance) mortels zijn onder de merknamen Remix en Sakrete leverbaar als metselmortel, doorstrijkmortel, dunbedmortel (allen met Dubokeur), Multimortel en voegmortel in combinatie met Voegfix FX.

Tel. (0599) 287 360 – www.remix.nl – www.sakrete.nl 16 ) Cirkel 6 | zomer 2020

CASCO+ heeft gewoon veel plussen Vorig jaar introduceerde Bouwcenter Nelemans het CASCO+ bouwconcept voorde mkbaannemerij in de particuliere woningbouw.

De interesse in deze opmaat geprefabriceerde ruwbouw met wanden, vloersystemen en dakconstructies neemt snel toe, meldt commercieel manager René Machielse.Begrijpelijk, want naast kosten- en tijdbesparing is het ook een slim systeem met kwalitatief hoogwaardige componenten. En waar met kwaliteit gewerkt wordt, kunnen faalkosten voorkomen worden.

“Het mooie is dat het een flexibel systeem is” aldus Machielse.

“De particuliere eindklant, of zijn architect, is vrij in het ontwerp van de woning. CASCO+ is geen modulair systeem, maar levert prefab bouwelementen op maat.” Het concept van Bouwcenter Nelemans gaat voor kwaliteit. Zo worden de wanden gemaakt bij Ploegsteert in België. De fabrikant produceert vanaf de klei via het blok tot de wanden in eigen beheer. Machielse: “Er is niets beters op de markt dan de snelbouwsteen van deze fabriek.

Waarom dat is? Het is de enige snelbouwsteen waarin je kloppend kunt boren omdat het zoveel massa heeft. En, er is geen lintvoeg, want dat is altijd de zwakke plek. Men verlijmt de bouwstenen halfsteens volgens een gepatenteerd systeem en dat maakt de wand van Ploegsteert bijna twee keer zo sterk als een gemetselde wand.”

Prefab casco met kwaliteiten

“Het mooie is dat het

een flexibel systeem is.”

Het CASCO+ bouwconcept biedt veel keuze in prefab wanden, vloersystemen en dakconstructies.

Bij de vloeren is een ribcassettevloer, breedplaatvloer, kanaalplaatvloer of combinatievloer mogelijk. De keramische wandsystemen van Ploegsteert worden exclusief door Bouwcenter Nelemans in Nederland geleverd. Het met robottechniek gestuurde productieproces van de Belgische fabrikant maakt maatwerk tot de millimeter mogelijk.

De wanden zijn leverbaar in verschillende druksterktes. >>> zie pagina 19 Cirkel 6 | zomer 2020 ( 17

-advertorial-

HOUT

Het duurzame en circulaire bouwmateriaal bij uitstek

De duurzaamheidsdiscussie heeft zich tot nog toe vooral gefocust op lager energiegebruik middels isolatie, zonnepanelen en warmtepompen.

In een tweede fase van de duurzaamheidstendens wordt echter nadrukkelijk gekeken naar materiaal gebruik. Hier kunnen de duurzame hout en composietproducten van Dekker Hout een belangrijk alternatief bieden op de bekende materialen in de traditionele bouw.

Zo bieden wij met de HOLZ100 kruislaags massieve Vuren dampopen prefab gevelelementen (CLT) een alternatief op de veel toegepaste beton prefab gevelelementen, waarbij het tevens mogelijk is om kozijnen maar ook gevelbekleding fabrieksmatig aan te brengen. Een innovatief concept dat de bouwtijd reduceert en een besparing in installatie oplevert.

Duurzaam en gezond!

Voor stalen binnendeurkozijnen met opdekdeuren hebben wij vele mooiere alternatieven in houten binnendeurkozijnen (ook met scharnier inkrozingen) of in deur|kozijn combinaties.

Als alternatief voor de nog steeds volop toegepaste kunststof renovatiekozijnen bieden wij de Elephant raam| deur|kozijn combinatie met een eenvoudig rekenprogramma dat fouten uitsluit.

Voor de gevelbekleding wordt steeds meer hout en composiet toegepast.

Hierin heeft Dekker Hout het breedste assortiment uit eigen productie in thermisch gemodificeerd hout, AccoyaÂŽ, Ceder en vele hardhout en naaldhoutsoorten vaak zelfs al afgelakt met 18 jaar garantie op de dekkende verfafwerking. Ook brandvertragende behandeling wordt door ons dagelijks aangeboden.

De houtcomposiet gevelbekleding die vrijwel onderhoudsvrij en kleurvast is, is zelfs standaard brandvertragend.

Als alternatief voor laminaat of vinyl vloeren leveren we Eiken en Grenen vloerdelen en de afwerking van de wanden kan in ieder model in MDF of hout geproduceerd of uit voorraad geleverd worden; gegrond of afgelakt.

Daarnaast worden voor een betere waterhuishouding voor terrassen vaak FSCÂŽ composiet of houten vlonderplanken toegepast in plaats van (hard)steen.

En ook houten of houtcomposiet schuttingen keren weer terug in het straatbeeld.

Denk duurzaam; denk in alternatieven; denk in hout!

Bouwcenter_Cirkel_A4.indd 1

18 ) Cirkel 6 | zomer 2020

23-04-2020 16:29

“Ook utiliteitsbouw en zelfs hoogbouw is mogelijk met deze snelbouwsteen”, meldt Machielse om aansluitend te melden dat ook dakconstructies op maat geleverd kunnen worden. Er is keuze in plaaten isolatiemateriaal en dakkapel, schoorsteen en pv-systemen kunnen toegevoegd worden.

Strak georganiseerd Het plan of ontwerp voor een woning wordt eerst bekeken op het externe constructiebureau waar Bouwcenter mee samenwerkt. Als is vastgesteld dat het in CASCO+ uitvoerbaar is maakt men met de BIM-software Revit van Autodesk een 3D-weergave van het ontwerp. Vervolgens gaat het plan door naar de partners. Daar worden de gegevens overgenomen in de eigen 3D-omgeving en uitgewerkt als voorbereiding op de fabricage. Machielse: “Wij ontzorgen de aannemer. Zo verzorgen we de offerte,inclusief een 3D-model, en de opdracht. Daarnaast maken we de definitievedocumentatie en regelen we de tekenrondes.

Uiteraard zorgen we voor een akkoord opnhet tekenwerk, sturen we de productie aan en plannen we tenslotte de levering en montage.

Bij montage heeft de aannemer de keuze. Zo kan bijvoorbeeld de plaatsing van de wanden via ons door een montagebedrijf gebeuren, maar de aannemer kan dat ook zelf doen. Andere componenten zoals het aanbrengen van een prefab kap op de woning kunnen onze montagespecialisten ook verzorgen.

Dat kan een uitkomst zijn voor de aannemer die capaciteitsproblemen heeft en dus geen mensen vrij kan maken voor deze werkzaamheden.

We kunnen de aannemer volledig ontzorgen door het complete casco te plaatsen.”

Zorgen uit handen Machielse weet dat faalkosten de nachtmerrie zijn voor elke aannemer.

De integrale aanpak van CASCO+ is de garantie dat er een perfect product op de bouwplaatsafgeleverd wordt. Daarbij is het een besparende werkwijze, omdat er veel tijdrovende zaken uit handen van de aannemer genomen worden. Machielse: “Wij kunnen duidelijkmaken dat er veel kan worden bespaard. Zo is de bouwtijd korter. Werk je bijvoorbeeld met een kanaalplaatvloer, dan kun je binnen een week onder de kap zitten!

Alle materialen die we toepassen zijn hoogwaardig, want onder optimale condities geproduceerd. En, op alles wat wij met CASCO+ leveren, zit een keurmerk. De kwaliteit is dus geborgd en gedocumenteerd.

Daarmee kan de aannemer ook naar zijn klant melden dat hij kiest voor kwaliteit.” De vaart zit erin Inmiddels zijn op meerdere plekken in ons land al CASCO+ projecten afgerond of in (aanloop tot) uitvoering.

Machielse noemt de oplevering van een woonhuis in Wassenaar.

Klaar voor uitvoering is een project met vier geschakelde woningen in Langeweg bij Zevenbergen. Als daar de grondaankoop geregeld is, kan de aannemer beginnen. Dan is er een medisch centrum in Sint-Maartensdijk op Tholen met 1500 m2 Ploegsteert wanden.

“ Wij kunnen duidelijk

maken dat er veel kan worden bespaard.”

“Het mooie van die wanden is dat zij blokken met verschillende druksterktes kunnen leveren (18, 27 en 35 Newton). De zwaarste is ontzettend sterk en dus ook geschikt voor utiliteit zoals bij dit project”, aldus Machielse om aansluitend te melden dat ook woningen in Ossendrecht, Berkel-Enschot, Heemskerk en Oud-Heusden in ontwikkeling zijn. ‘Er zijn CASCO+projecten door het hele land.”

Cirkel 6 | zomer 2020 ( 19

Circulair bouwen Door de groeiende vraag naar circulair bouwen zoeken opdrachtgevers in de bouwsector naar de invulling hiervan, merkt Lars van der Meulen van VolkerWessels. Hij ziet een materialenpaspoort zoals Madaster hierbij als eerste logische stap. Pim Peters van IMd Raadgevende Ingenieurs pleit voor een landelijk constructieve normering.

Wat is circulair bouwen? Is dat bouwen met het oog op hergebruik, gebruik maken van biobased materialen of juist gebruik maken van gerecycled materiaal? “Aan de toenemende vraag van opdrachtgevers merken we dat ze steeds meer het belang zien van circulair bouwen”, vertelt Lars van der Meulen, directeur CSR bij VolkerWessels. “Maar als we vragen wat ze met circulair bouwen bedoelen, dan richten ze zich slechts op een onderdeel ervan. Dit beperkt ons in de mogelijkheden om circulair te bouwen.

Voor bouwbedrijven zit de grootste winst namelijk in het ontwerpen voor demontage.”

Ook IMd-directeur Pim Peters merkt dit, vooral onder architecten en bouwbedrijven. “Het is voor hen eveneens een zoektocht. We merken wel dat mondjesmaat tweedehands bouwmaterialen worden gebruikt voor de constructie van een gebouw.”

Het belang van het gebruik van tweedehands bouwmaterialen is volgens hem groot. “In de constructie zitten de meeste materialen van een gebouw, maar die materialen moeten voldoen aan de eisen die aan een constructie worden gesteld.”

Circulaire constructie

Een paar jaar geleden bedacht zijn ingenieursbureau IMd daarom een zogeheten donorskelet. Het idee achter dit skelet is dat oude, te slopen gebouwen onderdelen van hun constructie ‘doneren’ voor het skelet van nieuw te bouwen gebouwen. “De draagconstructie van een bestaand gebouw wordt dan op zo’n manier uit elkaar gehaald dat de onderdelen in andere gebouwen gebruikt kunnen worden”, legt Peters uit. “Hierdoor zijn minder primaire grondstoffen nodig.”

De 5 tips van Pim Peters Directeur Raadgevende Ingenieurs

1. Duurzame elementen Zorg voor een constructieve norm voor hergebruikte constructieve elementen.

2. Material Driven Design Ontwerp met de hergebruikte constructieve elementen, waardoor je deze op de juiste manier inzet.

3. Zorg voor duidelijkheid over de verantwoordelijkheid Zoek bij problemen gezamenlijk naar een oplossing door de bijbehorende risico’s te onderzoeken.

4. Zorg voor een zorgvuldige sloop(toelichting) Om de hergebruikte elementen te kunnen inzetten, moet het sloopbedrijf demonteren in plaats van slopen.

na Kem p

5. Zorg voor een constructiepaspoort Zo’n 60 procent van al het materiaal in gebouwen zit in de constructie.

Door deze informatie vast te leggen, kunnen deze materialen bij de sloop van een gebouw weer worden hergebruikt.

i ar Fo t M : o door

20 ) Cirkel 6 | zomer 2020

Een van de gebouwen waarvan de constructie bestaat uit hergebruikt materiaal, is het Alliander-kantoor in Duiven: een van de bekendste circulaire gebouwen van Nederland. Hiervoor heeft VolkerWessels gezorgd. Een ideaal project, vindt Van der Meulen: “De opdrachtgever vroeg om circulariteit en bij de totstandkoming is erg veel overleg geweest over de invulling hiervan.”

Hoewel de interesse naar IMd’s donorskelet is gegroeid, merkt Peters dat hij zijn idee nog steeds bij veel opdrachtgevers en aannemers onder de aandacht moet brengen. “De bouwsector gaat liever voor de bewezen oplossingen.

Gelukkig zien we wel dat steeds meer bedrijven op onze ideeën ingaan.” Dit geldt bijvoorbeeld voor de nieuwe school voor de Stichting Aloysius in Eindhoven, waarbij stalen liggers uit het oude schoolgebouw opnieuw konden worden gebruikt als kolommen. “Ons voornaamste streven is om het skelet van een gebouw niet te recyclen in de vorm van downcyclen, maar door te upcyclen.

Circulariteit gaat over onze toekomst, dus we moeten spaarzaam omgaan met de grondstoffen van onze planeet.”

Daarom pleit Peters voor een constructieve normering voor circulair bouwen met hergebruikte elementen.

De eerste stappen zijn hiervoor inmiddels gezet. “Zo’n normering geeft aan wat nodig is om hergebruikte elementen in te zetten. En dat is van belang, want dit voorkomt dat er interpretatieverschillen ontstaan bij bouwbedrijven en gemeentelijke instanties”, merkt hij.

Open vizier

In dit beginstadium van circulair bouwen ziet Van der Meulen als voornaamste aspect om een gesprek met een opdrachtgever met open vizier in te gaan.

“Door eerlijk te zijn over wat circulair bouwen is en wat de kosten hiervan zijn. Circulair bouwen is een andere manier van bouwen én rekenen en niet vanzelfsprekend duurder of goedkoper.”

Om opdrachtgevers op weg te helpen, geeft VolkerWessels hen enkele tips om eenvoudig van start te gaan met circulair bouwen. “Het gaat hierbij om logische maatregelen, zoals een gebouw opleveren met een materialenpaspoort.

Sommige zaken zijn afhankelijk van de levensduur van een gebouw: hoe korter de levensduur van een gebouw, hoe beter het is om materialen eenvoudiger demonteerbaar te maken. Waar je aan het eind van de levensduur moet hakken of breken, treedt waardevernietiging op.”

Daarbij heeft VolkerWessels de tool ‘Navigator’ ontwikkeld, wat als doel heeft om de verschillende onderdelen van circulariteit en de bijbehorende maatregelen inzichtelijk te maken.

“Bedoelen we herbruikbaar ontwerpen, biobased materiaalgebruik of recyclebaar materiaal gebruiken? Bij verschillende perspectieven horen verschillende oplossingen. Aan de hand van referentieprojecten laten we deze verschillen op het gebied van onder meer kosten, aanpak en uitvoering zien.

Hiermee hopen we het gesprek tussen het bouwbedrijf en de opdrachtgever op een hoger, circulair niveau te brengen.”

De 5 tips van Lars van der Meulen Directeur CSR at VolkerWessels

1. Sociaal werkplan Doorloop het werkplan/de montagehandleiding eens andersom.

Door de stappen andersom te doorlopen, kun je snel zien waar mogelijke problemen bij de demontage zitten: ontwerp voor demontage!

Ga praten met onderaannemers en leveranciers over hoe zij kunnen bijdragen.

2. Samenwerken Circulariteit bereiken we door samenwerken. Leveranciers kennen hun product door en door: ga bij hen na hoe montage en demontage te organiseren is en of zij interesse hebben in hun product na de levensduur in het project.

3. Flexibel gebruik Werk met zo min mogelijk natte verbindingen. Een montage die is vastgelijmd, vastgekit of vastgemetseld, is moeilijker te demonteren dan een montage met bouten.

4. BIM-model Zet alle gebruikte materialen in een BIM-model met een correcte materiaalbeschrijving en entiteit Het BIM-model wordt in het materialenpaspoort uitgelezen en geordend. Door alle materialen goed te identificeren is een materialenpaspoort eenvoudig en foutloos op te stellen.

5. Overzicht Denk na over het niveau waarop een gebouw kan worden hergebruikt. Zet alle niveaus in het BIM-model: zowel van de volledige gevel als de samengestelde elementen (betonnen binnenblad, isolatie, baksteen kozijnen en glas).

Het is nu nog niet duidelijk naar welk onderdeel straks vraag is.

Cirkel 6 | zomer 2020 ( 21

-advertorial-

DE 3-IN-1 ELEKTRISCHE VLOERVERWARMING Omdat Nederland van het aardgas af moet, kan elektrische vloerverwarming een interessante verwarmingsoplossing bieden. Zeker als bewoners gaan kiezen voor zonnepanelen. Tot heden was elektrische vloerverwarming gezien het verbruik per m² vooral geschikt voor kleinere ruimten die niet continu verwarmd hoeven te worden, zoals een hobbykamer of de badkamer. GUTJAHR biedt nu onder andere de elektrische vloerverwarming InDorTec® THERM-E. IndorTec® THERM-E is een bijzonder gemakkelijk en snel te leggen elektrische vloerverwarming. Dankzij het optimaal vlakke oppervlak kan de draagmat bijzonder snel worden gelegd. De speciale structuur van het oppervlak garandeert dat de verwarmingskabel rondom volledig met tegellijm kan worden bedekt.

Bovendien heeft IndorTec® THERM-E meer dan 38% minder holle ruimten dan vergelijkbare systemen. Deze twee eigenschappen zorgen voor een lager energieverbruik, waardoor electrische vloerverwarming nu ook meegenomen kan worden voor grotere ruimten, zoals de woonkamer. Vanwege de open structuur kan de IndorTec® THERM-E bovendien snel en zonder moeite „met één spaanslag“ worden uitgevlakt.

Vloerverwarming, ontkoppeling en afdichting voor natte cellen IndorTec® THERM-E is een 3-in-1 verwarmingssysteem.

Naast de oppervlakteverwarming fungeren de draagmatten zowel als afdichting als ontkoppeling van de onderliggende vloeren. Dankzij deze opbouw kunnen optredende spanningen van de ondervloeren bedekking als tegels niet beschadigen. De vloer wordt geïnstalleerd met producten van ARDEX. Wanneer je Therm-E in het douchegedeelte installeert, dan dicht je de inwendige hoek(en) en de naden van de draagmatten af met behulp van afdichtingsband ARDEX SK 12 en ARDEX 8+9. De matten zelf worden verlijmd met ARDEX X 78 vezelversterkte poederlijm. Deze mortel kun je aanbrengen zonder voorstrijk op een cementdekvloer. Op houten vloeren en calciumsulfaatdekvloeren verlijm je de draagmatten met bijvoorbeeld de vezelversterkte poederlijm ARDEX S 28 met snelle droging van 24 uur.

Voegen met de universeel toepasbare ARDEX G 10 en je hebt een verwarmbare, zonne-energiezuinige vloer.

Perfect in systeem. &

ARDEX & Gutjahr, perfect in systeem, info@ardex.eu, www.ardex.eu, www.gutjahr.com/nl 22 ) Cirkel 6 | zomer 2020

Meterkast wordt prefab en versnelt planningen Enexis Netbeheer en Van Wijnen starten met de uitrol van prefab meterkasten, die aan het begin van het bouwproces worden geïnstalleerd. Dat betekent een tijdswinst in planningen en verhoogt veiligheid op de bouwplaats. Het concept wordt vanaf het voorjaar van 2020 aangeboden bij bouwbedrijven door Enexis Netbeheer.

Tilburg in Noord-Brabant heeft de primeur voor de eerste prefab meterkast in handen met bouwplaats Willemsbuiten. Eerder verliepen pilots al succesvol in Assen en Groningen, met meer dan 200 woningen. De meterkast wordt geplaatst als de begane grondvloer gelegd is, wanneer bijvoorbeeld schilders en metselaars nog ontbreken op de bouwplaats. De inhoud van de kast is hetzelfde en wordt door de aannemer geplaatst en gemonteerd. Daarna wordt hij ter plekke door Enexis Netbeheer aangesloten.

Veiliger en sneller

C

irk el N

ieuws

“Voorheen zorgden we eerst dat een bouwterrein een tijdelijke bouwaansluiting kreeg”, vertelt manager consument Lotte Breunesse van Enexis Netbeheer over eerdere situaties. “Vlak voor de opleveringen gingen we terug om de definitieve aansluiting in orde te maken. Met de prefab meterkast hoeft dat niet meer. Die kan tijdens de bouw gebruikt worden door de aannemer en later door de bewoners van het huis.” Ook op het vlak van veiligheid is er winst, bijvoorbeeld doordat het aantal kabels kan worden beperkt. Dat betekent minder struikelgevaar. “Voorheen hadden we een groot aantal kabels verspreid over de bouwplaats liggen. Dit aantal is sterk teruggebracht, omdat iedere woning al is voorzien van een eigen stroomaansluiting.”

Samenwerkingspartners zijn Mijnaansluiting.nl, Enexis Netbeheer, Van Wijnen en De Verbinding BV, een sociale werkplaats voor dove timmermannen.

Tijdschema RES wordt met drie maanden opgerekt Door de coronacrisis staat het democratische en maatschappelijke proces in verschillende regio’s onder druk. Mede daarom is besloten het werk aan de regionale energiestrategieën (RES) drie maanden extra ruimte te geven.

Het beteugelen van de verspreiding van het coronavirus vereist een verruiming van het tijdschema voor het opleveren van de RES. Dat is besloten door de opdrachtgevers van het Nationaal Programma RES (BZK, EZK, VNG, IPO en Unie van Waterschappen), samen met de voorzitters van het Voortgangsoverleg Klimaatakkoord en de uitvoeringstafels Elektriciteit en Gebouwde Omgeving.

De aangepaste RES-planning is als volgt: de planning voor het aanleveren van de bestuurlijk vastgestelde concept-RES wordt verruimd van 1 juni naar 1 oktober 2020.

Op 1 oktober start PBL de RES-analyse (kwantitatief én kwalitatief), zoals die eerder beoogd was op 1 juni. De PBL-analyse komt op uiterlijk 1 februari 2021 beschikbaar, samen met het advies van het nationaal programma RES (appreciatie). Het toepassen van de verdeelsystematiek - indien nodig - verschuift naar 1 februari 2021.

De planning voor het opleverenvan de RES 1.0 wordt verruimd van 1 maart 2021 naar 1 juli 2021.

irk el

C

Eigen aanpak De 30 RES’en hebben allemaal hun eigen aanpak, werkwijze en planning. Het besluit tot verruiming van de planning biedt de regio’s de mogelijkheid om door te gaan op de eigen koers: eerder inleveren is dus ook prima. Uitgangspunt is dat de doelen zoals opgenomen in het Klimaatakkoord niet vertraagd raken.

Nieu

ws

Cirkel 6 | zomer 2020 ( 23

ZONNIG PLAN PAKT UIT

Bouwcenter Esselink zet de komende vijf jaar in op verduurzaming van de bedrijfsvoering. Daarin speelt het verduurzamen van de energieopwekking een grote rol. Directeur Taco van Dieren was altijd al enthousiast bezig met duurzaamheid en deze ‘klus’ pakte hij maar al te graag op. Medio dit jaar moeten er op de daken van meerdere vestigingen in totaal 4700 pv-panelen liggen.

“We zijn een echt familiebedrijf”, aldus Taco van Dieren. “Samen met mijn broer zijn we de vierde generatie die werkt in het bedrijf dat in 1913 door onze overgrootvader werd opgericht. Toen we honderd jaar bestonden als bedrijf 24 ) Cirkel 6 | zomer 2020

lieten we een jubileumboek maken met de titel ‘Honderd jaar de tijd vooruit’. We willen namelijk altijd een paar stappen voorop lopen.” Dat deed Van Dieren jaren geleden al met een concept voor houtskeletbouw. “Dat ging over bouwen in houtskelet met energieneutrale woningen als resultaat. Zelf bouwde ik in 2014 een nagenoeg energieneutrale woning op basis van dat principe. Aan de buitenzijde ziet het huis er traditioneel uit, maar van binnen zit het vol met energiebesparende maatregelen en techniek. De componenten voor mijn woning vervaardigden we in onze eigen proeffabriek. Helaas bleek de fabriek toen niet rendabel genoeg en is het concept ondergebracht bij partners waar we nauw

mee samenwerken. We kunnen dus veel duurzame componenten voor vooral de houtskeletbouw leveren en dat gaat van prefab daken tot hele casco’s. Houtskelet casco is volgens mij nog steeds een van de mooiste manieren om duurzaam, luchtdicht en energiezuinig te bouwen.”

Eerst het dak op Nadenkend over de verduurzaming van bedrijfsvoering van de Bouwcenter Esselink-vestigingen en de bouwmarkten die tot de Esselink groep behoren, kwam energieopwekking bij Van Dieren in beeld. Met in totaal acht vestigingen in de regio onder Rotterdam, inclusief de Zuid-Hollandse en Zeeuwse eilanden biedt dat immers goede mogelijkheden.

Van Dieren besefte al snel dat ‘zelf doen’ in dit geval niet de beste oplossing was.

Hij schakelde daarom Zoncoalitie in.

Dit Smart City-initiatief uit 2016 van de gemeente Amsterdam en Alliander is inmiddels uitgegroeid tot een volwaardig projectbureau dat vastgoedeigenaren adviseert en begeleidt bij keuzes in zonne-energie. Zoncoalitie deed onderzoek naar de constructieve aspecten van de gebouwen op de acht locaties. Van Dieren: “Een dak moet natuurlijk geschikt zijn om het gewicht van de pv-panelen te kunnen dragen.

Eén pand viel daardoor af omdat de dakconstructie te licht bleek. Ook dakbedekking en isolatie zijn geïnspecteerd net als de elektrische installaties. Waar nodig zijn aanpassingen gedaan om de opwekking van energie goed te kunnen verwerken. Tevens is SDE+-subsidie aangevraagd voor een aantal panden. Voor een van de geselecteerde panden hebben we opnieuw een aanvraag gedaan voor subsidie, want voor die locatie vielen we vorig jaar niet in de prijzen vanwege overtekening. Dit gaat wel om een dakoppervlak van achtduizend m2 en dat tikt aan.”

Offertes vergelijken Na de onderzoeksfase konden er offertes aangevraagd worden. Ook daarin speelde Zoncoalitie een grote rol. De leden van deze vereniging kunnen inschrijven op de uitvraag en dat maakt het overzichtelijk. Bovendien zijn de offertes goed vergelijkbaar door de eisen die Zoncoalitie daaraan stelt. Toch wilde Van Dieren een extra vergelijkingsmogelijkheid door een partij toe te voegen die hij al kende uit zijn klantenkring. Deze partij is daarop lid geworden van Zoncoalitie en kon dus zo meedingen. En, met succes, want zij gaan de installatie van de pv-panelen verzorgen. Van Dieren: “Op vijf panden komen nu 4700 pv-panelen met in totaal 1,7 MWp aan capaciteit. Wat we gaan opwekken is vooral bestemd voor de eigen energievraag van de vestigingen. Als er meer word opgewekt dan we verbruiken, kunnen we dat aan het stroomnet leveren. Er is daarvoor een verdienmodel gemaakt door Zoncoalitie en de terugverdientijd is tussen de acht en tien jaar. Door het beschikbare dakoppervlak zijn er uiteraard wel verschillen per pand. We zijn niet voor de laagste prijs per Wattpiek gegaan, maar voor een goede balans tussen de kwaliteit van de componenten en de opbrengstfactor, de betrouwbaarheid van de leverancier en de prijsstelling.

“ Circulair bouwen is niet moeilijk.”

Als goedkope panelen een slecht rendement geven, ben je namelijk nog duur uit.” Terugverdientijd ligt tussen de acht en tien jaar.

“ We zijn een echt familiebedrijf ” Veel kennis opgedaan Van Dieren is zeer te spreken over de samenwerking met Zoncoalitie. “Dit heeft ons geleerd dat waar we het eerst helemaal in eigen hand wilden houden met Zoncoalitie als ‘meekijkende’ partij, we er toch wel achter zijn gekomen dat hun inbreng van grote waarde is. We begonnen met acht panden, daarvan bleven er na het onderzoek zes over en viel er na nadere inspectie nog één af. Het was dus leerzaam dat we er een partij bij hadden met veel kennis en ervaring. Zo’n project als dit doe je niet even. Je moet bijvoorbeeld ook met energieleveranciers in de slag en dat is ingewikkeld en langdurig. Maar ook moet je de huisinstallateurs aansturen en dat is in ons geval per locatie een andere partij.

De kennis die we hebben opgedaan, kunnen we nu ook weer doorgeven aan onze klanten die met vragen zitten over pv. We zijn heel open over wat wij geleerd hebben en delen dat graag!”

Cirkel 6 | zomer 2020 ( 25

-advertorial-

SolarKabelKabel-en enLeidingdoorvoer Leidingdoorvoer Solar universeel 15˚-55˚ universeel 15˚-55˚ Solar Kabelen Leidingdoorvoer Solar Kabelen Leidingdoorvoer Solar Kabelen Solar KabelenLeidingdoorvoer Leidingdoorvoer Alles heeft zo zijn plussen enminnen… minnen…

Alles heeft zo zijn plussen en universeel 15˚-55˚ universeel 15˚-55˚ universeel 15˚-55˚ universeel 15˚-55˚

DeSolar Solar KabelLeidingdoorvoer universeel 15˚-55˚ eenunieke uniekeoplossing oplossingspeciaal speciaalvoor voorhellende hellendedaken daken De Kabelenen Leidingdoorvoer universeel 15˚-55˚ isiseen Alles heeft zo zijn plussen en minnen…

Alles heeft zo zijn plussen en minnen…

Alles heeft zo zijn plussen minnen…

Alles heeft zo zijn plussen en minnen… dieeen eendefi defi nitiefeinde eindemaakt maaktaan aanstoringen storingeninindakaansluitingen dakaansluitingendoor doorvocht. vocht. die nitief

De Solar Kabelen Leidingdoorvoer universeel15˚-55˚ 15˚-55˚isisiseen een unieke oplossing speciaal voor hellende daken De Solar Kabelen Leidingdoorvoer universeel 15˚-55˚ unieke oplossing speciaal voor hellende daken De Solar Kabelen Leidingdoorvoer universeel unieke oplossing speciaal voor hellende daken De De Solar Solar KabelKabelen en Leidingdoorvoer Leidingdoorvoer universeel universeel 15˚-55˚ 15˚-55˚ is een is een een unieke unieke oplossing oplossing speciaal speciaal voor voor hellende hellende daken daken die een defi nitief einde maakt aan storingen in dakaansluitingen door vocht. die een defi nitief einde maakt aan storingen in dakaansluitingen door vocht. die een defi nitief einde maakt aan storingen in dakaansluitingen door vocht. diedie een een defi defi nitief nitief einde einde maakt maakt aan aan storingen storingen in in dakaansluitingen dakaansluitingen door door vocht. vocht.

Plus Plus

Min Min

Plus

Minder storingen ■■ ■ Minder storingen Min

Luchtwaterdicht ■■ ■ Luchtenen waterdicht

Plus Plus Plus Plus totaaloplossing totaaloplossing

■ Minder kans ■ ■ Minder kans opop Min Min Min Min kortsluiting kortsluiting

Kant-en-klare ■■ ■ Kant-en-klare

Lucht- en waterdicht ■ Optimale ■ Kant-en-klare ■ ■ Optimale ■ Luchtwaterdicht ■ Luchtwaterdicht ■ ■LuchtLuchtenenen en waterdicht waterdicht totaaloplossing plaatsingsvrijheid ■ plaatsingsvrijheid Kant-en-klare ■ Kant-en-klare ■ ■Kant-en-klare Kant-en-klare ■ alle Optimale Voor alle hellende daken ■■ ■ Voor hellende daken totaaloplossing totaaloplossing totaaloplossing totaaloplossing plaatsingsvrijheid ■ Optimale Optimale ■ ■ ■Optimale Optimale ■ Voor alle hellende daken ■

■

Minder storingen

■ Minder boorgaten ■ ■ kansboorgaten op ■ Minder ■ Minder storingen ■Minder storingen

■ ■Minder Minder storingen storingen kortsluiting in het dak het dak ■ in Minder kans Minder kans opop ■■■Minder Minder kans kans op op ■ ■Minder boorgaten ■ Minder beperkingen ■ Minder beperkingen kortsluiting kortsluiting

inkortsluiting hetkortsluiting dak

Minder boorgaten ■■ Minder boorgaten ■Minder Minder boorgaten boorgaten ■■ Minder beperkingen

plaatsingsvrijheid plaatsingsvrijheid plaatsingsvrijheid plaatsingsvrijheid

in het dak dak ininhet inhet het dak dak

■ Voor Voor alle hellende daken alle hellende daken ■■■Voor Voor alle alle hellende hellende daken daken

■ Minder Minder beperkingen beperkingen ■■■Minder Minder beperkingen beperkingen

Volledigluchtlucht-enenwaterdicht waterdicht Volledig Volledig lucht- en waterdicht Doordat de Solar KabelLeidingdoorvoer universeel 15˚-55˚ Doordat de Solar Kabel- enen Leidingdoorvoer universeel 15˚-55˚ Doordat de Solar Kabel- en Leidingdoorvoer universeel 15˚-55˚ volledig luchten waterdicht is en bovendien is uitgerust met volledig luchten waterdicht is en bovendien is uitgerust volledig lucht- en waterdicht is en bovendien is uitgerustmet met twee aparte doorvoerbuizen voor de plus en min kabel zijn twee aparte doorvoerbuizen voor de plus en min kabel zijn Volledig luchten waterdicht Volledig luchtenen waterdicht twee aparte doorvoerbuizen Volledig Volledig luchtluchten waterdicht waterdicht voor de plus en min kabel zijn kortsluiting en storingen voortaan verleden tijd. kortsluiting en storingen voortaan verleden tijd. kortsluiting en storingen voortaan verleden tijd.

Doordat Solar KabelLeidingdoorvoer universeel 15˚-55˚ Doordat Solar KabelLeidingdoorvoer universeel 15˚-55˚ Doordat Doordat dedede de Solar Solar KabelKabelenenen en Leidingdoorvoer Leidingdoorvoer universeel universeel 15˚-55˚ 15˚-55˚ volledig luchten waterdicht is en bovendien is uitgerust met volledig luchten waterdicht is en bovendien is uitgerust met volledig volledig luchtluchten en waterdicht waterdicht is en is en bovendien bovendien is uitgerust is uitgerust met met Gangbare hellende daken Gangbare hellende daken Gangbare hellende daken twee aparte doorvoerbuizen voor de plus en min kabel zijn twee aparte doorvoerbuizen voor de plus en min kabel zijn twee twee aparte aparte doorvoerbuizen doorvoerbuizen voor voor de de plus plus en en min min kabel kabel zijnzijn Metinnovatieve deze innovatieve oplossing komen wij tegemoet aan Met deze innovatieve oplossing komen wij tegemoet aan Met deze oplossing komen wij tegemoet aan kortsluiting en storingen voortaan verleden tijd. kortsluiting storingen voortaan verleden tijd. kortsluiting kortsluiting enenen storingen storingen voortaan voortaan verleden verleden tijd. tijd. de belangrijkste wensen ten aanzien van storingsvrije belangrijkste wensen ten aanzien van storingsvrije dede belangrijkste wensen ten aanzien van storingsvrije dakaansluitingen.

De Solar Kabelen Leidingdoorvoer dakaansluitingen.

Solar KabelLeidingdoorvoer dakaansluitingen.

DeDe Solar Kabelenen Leidingdoorvoer Gangbare hellende daken Gangbare hellende daken Gangbare Gangbare hellende hellende daken daken Met deze innovatieve oplossing komen wij tegemoet aan Met deze innovatieve oplossing komen wij tegemoet aan Met Met deze deze innovatieve innovatieve oplossing oplossing komen komen wij wij tegemoet tegemoet aan aan de belangrijkste wensen ten aanzien van storingsvrije de belangrijkste wensen ten aanzien van storingsvrije de de belangrijkste belangrijkste wensen wensen tenten aanzien aanzien vanvan storingsvrije storingsvrije dakaansluitingen.

De Solar Kabelen Leidingdoorvoer dakaansluitingen.

De Solar KabelLeidingdoorvoer dakaansluitingen. dakaansluitingen.

De De Solar Solar KabelKabelenenen Leidingdoorvoer Leidingdoorvoer

universeel 15˚-55˚ voorkomt namelijk niet alleen storingen, universeel 15˚-55˚ voorkomt namelijk niet alleen storingen, universeel 15˚-55˚ voorkomt namelijk niet alleen storingen, maar is tevens geschikt voor alle gangbare hellende daken maar is tevens geschikt voor alle gangbare hellende daken enen maar is tevens geschikt voor alle gangbare hellende daken en dakpakkettypes en voorziet in een optimale plaatsingsvrijheid. dakpakkettypes en voorziet in een optimale plaatsingsvrijheid. dakpakkettypes en voorziet in een optimale plaatsingsvrijheid. universeel 15˚-55˚ voorkomt namelijk niet alleen storingen, universeel 15˚-55˚ voorkomt namelijk niet alleen storingen, universeel universeel 15˚-55˚ 15˚-55˚ voorkomt voorkomt namelijk namelijk niet niet alleen alleen storingen, storingen, NPR-advies NPR-advies NPR-advies maar is tevens geschikt voor alle gangbare hellende daken maar is tevens geschikt voor alle gangbare hellende daken maar maar is tevens is tevens geschikt geschikt voor voor allealle gangbare gangbare hellende hellende daken daken enenen en Met Solar Kabelen Leidingdoorvoer universeel 15˚-55˚ Met Solar Kabelenvoorziet Leidingdoorvoer universeel 15˚-55˚ Met dede Solar Kabelen Leidingdoorvoer universeel 15˚-55˚ dakpakkettypes en voorziet in een optimale plaatsingsvrijheid. dakpakkettypes en in een optimale plaatsingsvrijheid. dakpakkettypes dakpakkettypes en en voorziet voorziet in een in een optimale optimale plaatsingsvrijheid. plaatsingsvrijheid. kiesjeje voor zekerheid.

De NPR adviseert min kies voor zekerheid.

DeDe NPR adviseert om om deom plus enplus min kies voor zekerheid.

NPR adviseert dede plus enen min bekabeling van A tot Z in separate kabelmanagementsytemen bekabeling van A tot Z in separate kabelmanagementsytemen bekabeling van A tot Z in separate kabelmanagementsytemen NPR-advies NPR-advies NPR-advies teNPR-advies plaatsen.

Indien jejedit advies wiltwilt volgen moet je voor beide te plaatsen.

Indien je dit advies wilt volgen moet voor beide te plaatsen.

Indien dit advies volgen moet jeje voor beide Met Solar KabelLeidingdoorvoer universeel 15˚-55˚ Met Solar KabelLeidingdoorvoer universeel 15˚-55˚ Met Met dedede de Solar Solar KabelKabelenenen en Leidingdoorvoer Leidingdoorvoer universeel universeel 15˚-55˚ 15˚-55˚ kabelmanagementsystemen een doorvoerset installeren. kabelmanagementsystemen een doorvoerset installeren. kabelmanagementsystemen een doorvoerset installeren. kies je voor zekerheid.

De NPR adviseert om de plus en min kies je voor zekerheid.

De NPR adviseert om de plus en min kieskies je voor je voor zekerheid. zekerheid.

DeDe NPR NPR adviseert adviseert omom de de plus plus en en minmin bekabeling van A tot in separate kabelmanagementsytemen bekabeling van kabelmanagementsytemen bekabeling bekabeling van AAtot Atot tot Z ZinZ Zinseparate inseparate separate kabelmanagementsytemen kabelmanagementsytemen Een veiligevan en probleemloze installatie Een veiligeen en probleemloze installatie Een veilige probleemloze installatie te plaatsen.

Indien je dit advies wilt volgen moet je voor beide Indien advies wilt volgen moet beide Met de Solar Kabelen Leidingdoorvoer universeel 15˚-55˚ tete plaatsen. teplaatsen. plaatsen.

Indien Indien jeje dit jedit dit advies advies wilt wilt volgen volgen moet moet jejevoor jevoor voor beide beide Met de Solar Kabelen Leidingdoorvoer universeel 15˚-55˚ Met de Solar Kabelen Leidingdoorvoer universeel 15˚-55˚ kabelmanagementsystemen een doorvoerset installeren. kabelmanagementsystemen een doorvoerset installeren. hebben wij een nieuw waardevol onderdeel toegevoegd kabelmanagementsystemen kabelmanagementsystemen een een doorvoerset doorvoerset installeren. installeren. hebben wij nieuw waardevol onderdeel toegevoegd hebben wij een nieuw waardevol onderdeel toegevoegd aan het toch aleen complete Solar Bevestiging en Protectie aan het toch al complete Solar Bevestiging en Protectie aan het toch alprobleemloze complete Solar Bevestiging en Protectie programma.

De Solar Kabelen Leidingdoorvoer universeel Een veilige en installatie Een veilige en probleemloze installatie EenEen veilige veilige en en probleemloze probleemloze installatie installatie programma.

De Solar KabelLeidingdoorvoer universeel 15˚-55˚ isSolar een grote en vooral veilige stap vooruit die een programma.

De Solar Kabelenen Leidingdoorvoer universeel Met de Kabelen Leidingdoorvoer universeel 15˚-55˚ Met de Solar Kabelen Leidingdoorvoer universeel 15˚-55˚ Met Met de de Solar Solar KabelKabelen en Leidingdoorvoer Leidingdoorvoer universeel universeel 15˚-55˚ 15˚-55˚ stabiele en probleemloze dakinstallatie garandeert.

15˚-55˚ is een grote en vooral veilige stap vooruit die een 15˚-55˚ iswij een grote en vooral veilige stap vooruit die een hebben wij een nieuw waardevol onderdeel toegevoegd hebben een nieuw waardevol onderdeel toegevoegd hebben hebben wijwij eeneen nieuw nieuw waardevol waardevol onderdeel onderdeel toegevoegd toegevoegd stabiele en probleemloze dakinstallatie garandeert. stabiele en probleemloze dakinstallatie garandeert. aan het toch Solar Bevestiging Protectie aan het toch al complete Solar Bevestiging Protectie aan aan het het toch toch alalop complete alcomplete complete Solar Bevestiging Bevestiging enenen en Protectie Protectie Productadvies maat Solar programma.

De Solar KabelLeidingdoorvoer universeel programma.

De Solar Kabelenen Leidingdoorvoer universeel programma. programma.

De De Solar Solar KabelKabelen en Leidingdoorvoer Leidingdoorvoer universeel Heb je vragen? Deop specialisten van Ubbink adviseren jeuniverseel graag.

Productadvies maat Productadvies op maat 15˚-55˚ is een grote en vooral veilige stap vooruit die een 15˚-55˚ is een grote en vooral veilige stap vooruit die een 15˚-55˚ 15˚-55˚ een is een grote grote en en vooral vooral veilige veilige stap stap vooruit vooruit een een Bel deisUbbink Productadvieslijn 0313 480 300 of steldie jedie vraag Heb je vragen?

De specialisten van Ubbink adviseren graag.

Heb je vragen?

De specialisten van Ubbink adviseren jeje graag. stabiele en probleemloze dakinstallatie garandeert. stabiele en probleemloze dakinstallatie garandeert. stabiele stabiele en probleemloze probleemloze dakinstallatie dakinstallatie garandeert. garandeert. per mailen via productadvieslijn@ubbink.nl.

Bel Ubbink Productadvieslijn 0313 480 300 stel vraag Bel dede Ubbink Productadvieslijn 0313 480 300 ofof stel jeje vraag per mail via productadvieslijn@ubbink.nl. per mail via productadvieslijn@ubbink.nl.

Productadvies op maat Productadvies op maat Productadvies Productadvies op op maat maat Heb je vragen?

De specialisten van Ubbink adviseren je graag.

Heb je vragen?

De specialisten van Ubbink adviseren Heb Heb je vragen? je vragen?

De De specialisten specialisten van van Ubbink Ubbink adviseren adviseren jejegraag. jegraag. graag.

Bel de Ubbink Productadvieslijn 0313 480 300 of stel je vraag Bel de Ubbink Productadvieslijn 0313 480 300 of stel je vraag BelBel de de Ubbink Ubbink Productadvieslijn Productadvieslijn 0313 0313 480 480 300 300 of stel of stel je vraag je vraag per mail via productadvieslijn@ubbink.nl. per mail via productadvieslijn@ubbink.nl. per per mail mail via via productadvieslijn@ubbink.nl. productadvieslijn@ubbink.nl.

Ubbink, dat werkt wel zo makkelijk!

www.ubbink.nl/solar Ubbink,dat datwerkt werktwel welzo zomakkelijk! makkelijk!

Ubbink,

www.ubbink.nl/solar www.ubbink.nl/solar

Ubbink,dat datwerkt werktwel welzo zomakkelijk! makkelijk!

Ubbink, dat werkt wel zo makkelijk!

Ubbink, 20248 Advertorial Solar dakdoorvoer tbv Cirkel 200x282mm_def.indd 1

26 ) Cirkel 6 | zomer 2020

www.ubbink.nl/solar www.ubbink.nl/solar www.ubbink.nl/solar www.ubbink.nl/solar

23-04-20 13:04

Project Filippo “ Wij maken serieus

Dat meldt Mark Hoppe, de gedreven vestigingsleider van Bouwcenter Filippo Leiden. Het bewijs daarvoor is onder meer de exclusieve samenwerking met Fakro.

Deze fabrikant van dakramen en meer ontwikkelde het Life Cycle Concept dat duurzame verwerking en hergebruik van materialen garandeert. Bouwcenter voegt daar vakkennis en contacten met de aannemerij aan toe. En dat heeft voordelen voor alle partijen.

M ing ti g Ves

werk van samenwerken”

Om vertrouwen te winnen, moet je investeren in relaties weet Hoppe. Zijn voorganger bij Bouwcenter Filippo stopte daarom enkele jaren veel tijd en aandacht in een project waar een groot aantal dakramen geleverd moesten worden. In overleg met aannemer Era Contour werd toen gekozen voor Fakro.

Dat markeerde de start een intensieve samenwerking tussen Bouwcenter Filippo en Fakro. “Het betrof vierhonderd woningen en we zochten naar een partij die het best invulling kon geven aan de wensen van de aannemer. Daar kreeg toen Fakro de voorkeur voor het leveren van de dakramen, inclusief de montage en de aftimmering van de dagkant afwerkingen. Dat we een compleet pakket prijstechnisch interessant aan konden bieden, gaf voor de aannemer de doorslag.”

van iedereen geweest, want bij deze kleine oplage zou het eigenlijk maatwerk zijn en daarmee (te) kostbaar. Door het in te passen in hun productielijn in Polen kon Fakro toch prijstechnisch goed uit de voeten en bovendien korte levertijden aanhouden. Het project loopt nu wel wat vertraging op door de coronacrisis, maar het zal dit jaar afgerond kunnen worden.

Hier bleken de korte lijnen tussen alle partijen ook weer van grote waarde.”

Korte lijnen Inmiddels is er een volgend project gestart waarbij Fakro is betrokken.

Hoppe: “Woningcorporatie De Goede Woning transformeert 214 woningen naar Nul op de Meter. Het project is gestart met een proefblok met vier woningen. Daarbij kwam naar voren dat luchtdicht bouwen heel belangrijk is. Standaard dakramen hebben ventilatieroosters, maar bij luchtdicht bouwen mogen ramen die niet hebben. Dat heeft namelijk bij een Nul op de Meter-woning gevolgen voor de EPCberekening. (Energie Prestatie Coëfficiënt volgens NEN 7120. De NTA 8800 gaat die norm vervangen: red). Fakro heeft daarop een ander type raam ontworpen en dat in hun productielijn opgenomen. Dat is echt een knap staaltje razendsnel schakelen

De Fakro Life Cycle Service De aannemer heeft altijd keuze binnen de Life Cycle Service van Fakro maakt Hoppe duidelijk. “Men kan kiezen welke onderdelen van de service men wil inkopen en wat men zelf wil doen. Zo wordt bij het Nul op de Meter-project van Het Goede Wonen de montage van de dakramen op de daken door de aannemer Era Contour gedaan.

Fakro levert de nieuwe ramen af op de bouwplaats en neemt de oude ramen in voor recycling. Glas, rubber en aluminium en de gootstukken van de oude dakramen worden dus hergebruikt.

De aannemer krijgt van Fakro na de inname het officiële recyclingdossier dat gebruikt kan worden voor duurzaamheidsrapportages.”

“ We zijn een

interessante partij voor de aannemerij, klein én groot.”

ar sle k Ho ide ppe o r Bo uwcenter Filipp

Dat in dit geval de aannemer zelf de montage uitvoert, betekent niet dat Fakro op afstand blijft. Naast de fysieke levering van de dakramen is er met regelmaat contact en adviseert men ter plekke als dat gevraagd wordt.

Voorbeeldproject voor de Bouwcenters Hoppe deelde zijn ervaringen in een recente regiovergadering met Bouwcentercollega’s. De reacties waren positief, maar wel was er de opmerking dat de grote aannemerij nog wat terughoudend is om met Bouwcenters voor dit soort services in zee te gaan. Hoppe. “Het is een kwestie van vertrouwen in elkaars kunnen en dat moet groeien. Het kost ook tijd, want grotere projecten hebben een lange voorbereidingstijd. Je bent al gauw een driekwart tot een heel jaar verder voordat de handtekeningen zijn gezet. De projecten die we bij Bouwcenter Filippo West (met vestigingen in Leiden, Haarlem, Beverwijk en Oude Wetering) hebben weten te realiseren zijn dan goede showcases van wat we bij samenwerking kunnen bieden. Kijk ook naar Fakro, waar men snel wil én kan schakelen als er een specifieke oplossing nodig is. Ik denk dat we een heel interessante partner kunnen zijn voor de aannemerij, klein én groot.”

>>> zie pagina 29

Cirkel 6 | zomer 2020 ( 27

-advertorial-

VERPAKT ZAND EN GRIND

DUURZAME ZANDWINNING IN GRONINGEN Gasloze industrie begint in Westerwolde

Kremer Zand en Grind is gespecialiseerd in de productie en levering van zand en grind. Uit onze eigen winlocatie nabij Sellingen in de provincie Groningen winnen wij een hoogwaardige kwaliteit zand dat wordt gebruikt als grondstof voor bijvoorbeeld zuivering van drinkwater, betonproducten, asfalt, metsel- en voegmortels en in allerlei cultuurtechnische (sportvelden) en civieltechnische (weg- en waterbouw) toepassingen. Voor alle Bouwcentervestigingen in Nederland verpakken wij zand en grind in Bouwcenter huisstijl, zowel in big bags, kuubzakken als in 25 kg zakken.

De gas- en CO2 reducerende maatregelen die in de industrie doorgevoerd moeten worden, heeft Kremer aangepakt als kans. Er komt een groot drijvend zonnepark op de voormalige zandwinningsplas bij Sellingen in Groningen, met een vermogen van 48 MWh. Ruim voldoende energie om de complete winning en verwerking van zand mogelijk te maken.

Om de opgewekte energie te transporteren naar de verwerkingslocatie, wordt een elektriciteitskabel aangelegd van de Zuidplas naar het industrieterrein.

Gelijktijdig worden er via hetzelfde tracĂŠ ook drie transportleidingen aangelegd om zand uit de Noordplas naar de klasseerinstallatie te transporteren.

Een leiding voor zandmengsel, een leiding voor water en een retourleiding voor residuwater. Hierdoor hoeft het zand niet meer per vrachtauto te worden vervoerd door de omgeving, maar ontstaat een directe aansluiting op de nabijgelegen N366.

Zo gaat Kremer van het gas af, wordt het bedrijf producent van duurzame energie in plaats van grootverbruiker en zal het aantal transportbewegingen door omliggende dorpen fors afnemen. Er ontstaat een duurzame bedrijfsvoering, die optimaal rekening houdt met de omgeving en ruimte biedt voor toekomstige groei. www.kremerzandengrind.nl/duurzame-zandwinning-in-groningen

VAN GAS NAAR ZONNE-ENERGIE

VAN TRANSPORT NAAR RUST

VAN GROOTGEBRUIKER NAAR PRODUCENT

www.kremerzandengrind.nl Zand adv2020 april 2020.indd 28B Kremer ) Cirkel 6 en| Grind zomer

1

20-4-2020 11:30:53

“ Dat gaat over

materiaalkeuze.”

Verbinding leggen De rol van Bouwcenter is die van de verbinder, volgens Hoppe. Daar bedoelt hij niets zweverigs mee, maar gewoon dat hij de juiste partijen aan elkaar kan verbinden voor de beste oplossing.

“Dat gaat over materiaalkeuze, slimme projectorganisatie en prijsstelling. Plus flexibiliteit en snel kunnen schakelen als dat gevraagd wordt. Wat wij doen als bouwmaterialenhandel gaat echt verder dan een volle wagen kalkzandsteen afleveren. Het gaat erom de klant mee te nemen in de mogelijkheden en keuzes en daarin ook niet altijd het geijkte pakket aan te bieden.

Het voordeel van die samenwerking met ons zit ook in de kennis die wij weer opdoen van de werkwijze van de aannemer. Als wij op de hoogte zijn van waar zij tegenaan lopen tijdens de bouw, kunnen we snel en gericht met oplossingen komen. Dat heeft ook waarde, want tijd is geld. Dat speelt met name bij de vele binnenstedelijke renovatieprojecten, want onze hulp en ondersteuning wordt vaak ingeroepen.

We hebben echt een rol te spelen bij de renovatieslag en zijn een serieuze partij.

Door samenwerkingen als die met Fakro geven we Bouwcenterbreed een stevig signaal naar de aannemerij.”

Cirkel 6 | zomer 2020 ( 29

Het belang van gezondheid in de circulaire economie Bij circulair bouwen speelt het hergebruik van materialen en producten een belangrijke rol. Hieraan draagt Madaster bij door materialen en producten in de gebouwde omgeving in een centrale bibliotheek vast te leggen.

C2C Bouwgroep wil ervoor zorgen dat, waar mogelijk, enkel gezonde materialen circulair worden gebruikt. “De circulaire economie is onvermijdelijk.”

Madaster heeft als doel om afval te elimineren door materialen een identiteit te geven. Vanuit die functie heeft het platform het afgelopen jaar flinke stappen gezet, vertelt directeur Martijn Oostenrijk.

“Zo hebben we inmiddels ruim 3 miljoen vierkante meter geregistreerd, een miljoen meer dan in 2018.

Daarnaast beschikken we over ruim 300 gebruikers en 50 businesspartners. Op basis van de geregistreerde materialen verkrijgen onze klanten inzichten via het Madaster-platform, zoals informatie verkrijgen over de toxiciteit van de gebruikte materialen, maar ook de mate van hergebruik.”

ee s

ne Ver wee ral l l en e Ma i f nag ro e r D E V E NT E R P

“In een circulaire economie draait het juist om de lokaal kleine bouwbedrijven.”

K

C2C Bouwgroep-partners

Ge

Diverse bedrijven die zijn aangesloten bij C2C Bouwgroep, produceren bouwmaterialen en –producten die onder meer bij de Bouwcenters en Bouwpunten van Veris Bouwmaterialengroep te koop zijn.

30 ) Cirkel 6 | zomer 2020

Hij is dan ook blij dat grote spelers het voortouw nemen. Gebiedsontwikkelaar BPD gaat 1.000 nieuwe woningen van een materialenpaspoort voorzien.

VolkerWessels heeft ten doel gesteld m in 2025 80 procent van de op te leveren objecten te voorzien van een materialenpaspoort en begin april werd bekend dat AM, BAM Bouw en Techniek en BAM Wonen een partnerovereenkomst met Madaster hebben gesloten om gebouwpaspoorten te gebruiken. “Het voordeel van samenwerkingsverbanden met deze grote spelers is dat al hun ketenpartners hieraan moeten meedragen”, geeft Oostenrijk aan. “Dit is voor ons eenvoudiger dan om alle leveranciers apart te benaderen en dat leidt tot de beoogde impact.”

Gezondheid centraal Een materialenpaspoort past uitstekend in de straat van C2C Bouwgroep. De start van dit platform dateert zo’n vijf jaar geleden, ruim een jaar nadat fabrikant Deventer Profielen een telefoontje kreeg van Plan Effect. “Zij maken binnenwanden en gaven aan niet meer met onze pvc-profielen te kunnen werken”, vertelt directeur Kees Verweel. “Plan Effect was namelijk begonnen met een traject voor een Cradle-to-Cradle (C2C)-certificaat, maar mocht daarvoor geen pvc-materiaal gebruiken. Dat materiaal beschikt over schadelijke stoffen, zoals weekmakers, waardoor het op de zogeheten ‘verboden lijst’ van dit certificaat staat. Daarom ging ze op zoek naar een gezond alternatief.”

Het TPE-materiaal van Deventer Profielen bleek wel te voldoen, dus werden er nieuwe producten voor Plan Effect ontwikkeld. Tegelijkertijd besloot Deventer Profielen ook dit C2C-programma te gaan implementeren.

Van gebouw naar gebied Waar Madaster zich nu nog richt op gebouwen als materialenbank, wil het platform haar vizier in de toekomst ook verleggen naar een gebied. Samen met Cirkelstad gaat Madaster in Amsterdam aan de slag met een omgevingsregister, om de transitie naar een circulaire economie te versnellen. “Het omgevingsregister geeft inzicht in toegepaste materialen in gebouwen en infrastructuren in een bepaald gebied”, legt Madaster-directeur Martijn Oostenrijk uit. “Het register maakt data uit verschillende informatiebronnen beschikbaar via (land) kaarten, infographics en data-downloads. Eén van die bronnen kan Madaster zijn.”

Het is de bedoeling dat data over materialen voor een stimulans zorgt voor eigenaren, bouwers, onderzoekers en toezichthouders. Zo kunnen zij materialen hergebruiken. “Iedereen moet gebruik kunnen maken van dit omgevingsregister voor materialen.”

Voorlopig is het plan dat dit register begin 2021 actief is.

Oproep aan overheid Voorlopig zijn nog niet veel bouwbedrijven bezig zijn met de gezondheid van materialen, merkt hij.

“Veel bedrijven praten over het recyclen van materialen, zonder te weten waarover ze praten. Daarom beschouw ik recycling als een loze kreet, zolang je niet exact weet welke stoffen in het te recyclen product zitten. Ik heb het liever over de herbruikbaarheid van materialen.”

Daarbij valt hem op dat met name architecten nadenken over circulair bouwen. “Ze denken hierbij dan vooral aan demontabel bouwen. Helaas staan veel bedrijven nog niet stil bij de gezondheid van bouwmaterialen. Dat komt in mijn ogen omdat gezondheid van materialen niet in de regelgeving is vastgelegd. Dat is jammer, want de bouw is een conservatieve sector die erg

regelgedreven is.” Dit beaamt Oostenrijk.

“Ik heb mijn hoop gevestigd op Platform CB’23, dat ernaar streeft om voor 2023 nationale, bouwsector-brede afspraken over circulair bouwen op te stellen.

In 2050 wil de Rijksoverheid dat de volledige economie circulair is, daarvoor moeten we snel grote stappen gaan zetten.”

Zodra in de wet wordt vastgelegd dat bouwbedrijven enkel gezonde materialen mogen gebruiken, is de missie van C2C Bouwgroep overigens volbracht.

“Onze ambitie is dat we de stichting opheffen”, geeft Verweel aan. “Want zodra de gezondheid in de landelijke regelgeving wordt opgenomen, is dit bewezen. Voorlopig lobbyen we in de hele bouwkolom om ervoor te zorgen dat ze bij leveranciers om circulaire, gezonde materialen vraagt.”

Kleine bouwbedrijven Volgens Oostenrijk is het belangrijk dat kleine bouwbedrijven zich zo snel mogelijk gaan richten op circulair bouwen en de circulariteit en gezondheid van materialen. “Het huidige model is eindig, de circulaire economie is onvermijdelijk”, legt hij uit. “Daarom moeten ook kleine bedrijven hiermee aan de slag, want in een circulaire economie draait het juist om de lokaal kleine bouwbedrijven. Ze hebben nu de mogelijkheid om te zorgen dat ze zich hiervan op de hoogte stellen, ook op commercieel gebied is dat enorm van belang. Het is slechts een kwestie van tijd dat de overheid besluit om een materialenpaspoort voor gebouwen verplicht te stellen.”

“We willen ervoor zorgen dat de hele bouwkolom bij leveranciers om circulaire, gezonde materialen vraagt.”

n O di rtij Ma er a st Ma d

Na het behalen van dit certificaat dacht Verweel na over het effect. “Met onze componenten richten we ons op een kleine, specifieke doelgroep: fabrikanten van houten ramen en deuren”, legt hij uit. “Maar uit een rondgang bleken veel andere C2C-gecertificeerde fabrikanten tegen hetzelfde probleem aan te lopen; ook zij beschouwen zichzelf te klein in de grote bouwwereld. Op basis van die reacties besloten we toen de C2C Bouwgroep op te richten. Inmiddels merken we dat wel als groep als onafhankelijk worden gezien en sneller het podium krijgen bij beurzen en congressen.”

Deze groep begon met zeven fabrikanten, maar inmiddels is het aantal partners uitgebreid naar 21 bedrijven. Onder die bedrijven zitten onder meer het C2C Products Innovation Institute, C2C ExpoLAB en SGS Search. “Ons doel met dit platform is om producten, processen en systemen te realiseren, die een positieve impact hebben op mensen en hun omgeving”, vertelt Verweel.

“Daarnaast willen we dat al onze partners actief de boodschap van circulariteit en gezondheid uitstralen.”

re

os

te n cte rijk ur

Cirkel 6 | zomer 2020 ( 31

-advertorial-

Handvatten voor circulair bouwen

Op weg naar een circulaire economie Nederland wil naar een volledig circulaire economie. Dat gaat ook de bouw veranderen. Maar wat is nu werkelijk circulair bouwen? Hoe doe je dat, hoe ver zijn we al en wat moet er nog gebeuren?

ROCKWOOL werkt hier op diverse fronten aan. ROCKWOOL producten zijn circulair: volledig recycleerbaar en herbruikbaar met behoud van oorspronkelijke kwaliteit.

Daarnaast zet ROCKWOOL in op minimaliseren van grondstofgebruik door recycling (ROCKWOOL producten bestaan gemiddeld uit 50% gerecycleerde steenwol) en het gebruik van CO2-arme brandstoffen en restwarmte. De belangrijkste grondstof voor het produceren van ROCKWOOL steenwol is basalt, dat jaarlijks in zeer grote hoeveelheden geproduceerd wordt door de aarde en daarmee behoort tot de onuitputtelijke grondstoffen. Aspecten als grondstoffen, productieproces en levensduur geven ROCKWOOL een zeer gunstige Life Cycle Analysis (LCA) in de Nationale Milieu Database.

Gemiddeld

20% lichter met behoud van uitstekende thermische

prestaties

en stevigheid

Vernieuwd en vernieuwend De nieuwe generatie Rockfit producten hebben minder primaire en secundaire grondstoffen nodig, maar behouden de levensduur van 75 jaar. Ook de vertrouwde thermische prestaties zijn gelijk gebleven. In combinatie met minder energieverbruik bij productie, zorgt dit voor een sterk verkleinde ecologische voetafdruk voor het Rockfitassortiment.

Circulair dus, maar ook licht en stevig. Dat bereikte ROCKWOOL door innovatieve productietechnologie. Deze zorgt ervoor dat de spouwplaten gemiddeld 20% lichter zijn. Dankzij dit lagere gewicht zijn nieuwe Rockfit platen eenvoudiger te hanteren en wordt verwerking met prikankers vergemakkelijkt. Dankzij de veerkrachtige vezelstructuur sluiten de spouwplaten naadloos aan: op elkaar, rond hoeken en tegen oneffen binnenbladen.

Rockfit isolatie is dus zeer gemakkelijk en snel aan te brengen.

Verbeterde garantie ROCKWOOL biedt een langere garantie van 25 jaar op Rockfit producten. De Rockfit 25 spouwgarantie kan aangevraagd worden door aannemers en is tevens een bevestiging dat de isolatie op juiste wijze is aangebracht.

Ga naar rockwool.nl/spouwgarantie en vul jouw garantieverzoek snel en eenvoudig in.

En wil je meer weten over circulariteit, ga dan naar rockwool.nl/circulariteit

ROCKWOOL Bouwwijzer app

32 ) Cirkel 6 | zomer 2020