Ekslibrisy jubileuszowe Książnicy

Obecnym i Byłym Pracownikom Książnicy Pedagogicznej im. Alfonsa Parczewskiego w Kaliszu SIBI ET AMICIS

Publikacja ukazuje się dla uczczenia 70-lecia PBP Książnicy Pedagogicznej im. A. Parczewskiego w Kaliszu

EKSLIBRISY JUBILEUSZOWE KSIĄŻNICY PEDAGOGICZNEJ IM. A. PARCZEWSKIEGO W KALISZU

Kalisz 2019 PBP Książnica Pedagogiczna im. A. Parczewskiego w Kaliszu

POMYSŁ I PRZYGOTOWANIE WYSTAWY ORAZ OPRACOWANIE KATALOGU I JEGO KSZTAŁT TYPOGRAFICZNY Bogumiła Celer

KOREKTA Henryka Karolewska

Na okładce wykorzystano motyw z ekslibrisu jubileuszowego Rajmunda Aszkowskiego

Wydano w nakładzie 70 egzemplarzy ręcznie numerowanych w roku jubileuszowym, po jednym na każdy rok działalności Książnicy Pedagogicznej im. A. Parczewskiego w Kaliszu

EGZEMPLARZ NR .......

© by PBP Książnica Pedagogiczna im. A. Parczewskiego w Kaliszu

ISBN 978-83-955828-0-6

Kalisz 2019 PBP Książnica Pedagogiczna im. A. Parczewskiego w Kaliszu Druk Pracownia Poligraficzna PBP KP Kalisz

SPIS TREŚCI Wstęp ............................................................................................................................................

7

Kilka słów o historii biblioteki i jej zbiorach ...........................................................................

7

Kilka słów o jubileuszowych ekslibrisach ...............................................................................

10

Podziękowania ...........................................................................................................................

13

Introduction ................................................................................................................................

15

Reprodukcje .................................................................................................................................

23

Sylwetki grafików .......................................................................................................................

47

Ekslibrisy są jak ptaki wylatujące z dłoni [Jerzy Jarnuszkiewicz]

O uroku rzeczy drobnych, nieważnych, w których zaklęto dawność i piękno, można nieskończenie...

[Cecylia i Janusz Duninowie]

WSTĘP Rok 2019 jest dla Książnicy Pedagogicznej im. Alfonsa Parczewskiego w Kaliszu rokiem jubileuszowym. W ramach obchodów 70-lecia biblioteki, 25-lecia nadania bibliotece imienia Alfonsa Parczewskiego oraz 170-lecia urodzin patrona odbyło się kilka wydarzeń, których kulminacja miała miejsce podczas uroczystej gali jubileuszowej 22 listopada 2019 r. Uroczystościom towarzyszyły dwie wystawy: • „70 lat PBP Książnicy Pedagogicznej im. A. Parczewskiego w Kaliszu – wystawa monograficzna” •”Esklibrisy jubileuszowe Książnicy Pedagogicznej w Kaliszu”.

Bibliotekarskie obchody miały na celu podkreślenie roli bibliotek i bibliotekarzy w popularyzacji książki i czytelnictwa oraz w krzewieniu kultury, a także integrację środowiska, w którym działa Książnica.

KILKA SŁÓW O HISTORII BIBLIOTEKI I JEJ ZBIORACH Warto przy tej okazji przypomnieć, że biblioteka formalnie została powołana w 1949 r. jako Pedagogiczna Biblioteka Powiatowa w Kaliszu. Przełomowym momentem w historii kaliskiej Książnicy było powołanie do życia sieci bibliotek pedagogicznych. Na mocy pisma Ministra Oświaty z 13 lutego 1951 r. w sprawie utworzenia na terenie ówczesnego województwa poznańskiego ośmiu bibliotek powiatowych, Kalisz stał się siedzibą jednej z nich. W 1957 r. ustanowiono w bibliotece pierwszy pełny etat bibliotekarza. Z początkiem 1973 r. stanowisko dyrektora placówki objęła Feliksa Walczakowa (doprowadzając do przejęcia przez PBP księgozbioru oddziału Związku Nauczycielstwa Polskiego), a w roku następnym Krzysztof

8

Ekslibrisy jubileuszowe

Walczak, pełniący tę funkcję do 30 września 2017 r. (z przerwą w latach 1982-1990). Po reformie administracyjnej w 1975 r. kaliska Książnica otrzymała miano Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej. Podlegało jej administracyjnie i merytorycznie 8 filii terenowych w takich miastach, jak: Jarocin, Kępno, Krotoszyn, Ostrów Wielkopolski, Ostrzeszów, Pleszew, Syców i Wieruszów. Od 1982 r. stanowisko dyrektora PBW pełnił Antoni Buksakowski, a po jego odejściu na emeryturę (1985), od 1986-1989 Cecylia Olejnik-Bugajna. W 1994 r. (14 maja) nadano kaliskiej bibliotece imię wybitnego działacza politycznego, społecznego i kulturalnego, rektora Uniwersytetu im. Stefana Batorego w Wilnie – Alfonsa Parczewskiego. Reforma administracji kraju w 1999 r. podporządkowała kaliską Książnicę Sejmikowi Samorządowemu Województwa Wielkopolskiego i Urzędowi Marszałkowskiemu w Poznaniu. Nadzór merytoryczny nad działalnością biblioteki sprawuje Wielkopolski Kurator Oświaty1. W 2013 r. biblioteka przejęła budynek po Nauczycielskim Kolegium Języków Obcych przy ul. Południowej 62. Obecnie funkcję dyrektora Książnicy pełni Jolanta Nowosielska. Dzięki kilkuletnim staraniom Marzeny Wodzińskiej, członka Zarządu Województwa Wielkopolskiego, we wrześniu 2019 r. wmurowano kapsułę czasu pod budowę nowego skrzydła biblioteki i podpisano akt erekcyjny.

Misją Książnicy Pedagogicznej im. A. Parczewskiego w Kaliszu jest zaspokajanie potrzeb biblioteczno-informacyjnych przede wszystkim kształcących się i doskonalących nauczycieli oraz studentów przygotowujących się do zawodu pedagoga. Jako publiczna biblioteka pedagogiczna służy także wszystkim zainteresowanym jej księgozbiorem. Zbiory biblioteki to nie tylko współczesna literatura pedagogiczno-psychologiczna, socjologiczna oraz biografie, poradniki, beletrystyka ale także kolekcje księgozbiorów historycznych interesujących ze względu na swoją historię i zawartość. Dział zbiorów specjalnych Książnicy gromadzi rękopisy, starodruki, kartografię, zbiory graficzne, pocztówki, fotografie, muzykalia, mikrofilmy, przeźrocza, zbiory falerystyczne, płyty gramofonowe, taśmy, kasety wideo, płyty CD/DVD. Biblioteka przywiązuje dużą uwagę do gromadzenia calisianów, czyli dokumentów związanych z regionem kaliskim oraz dokumentów o charakterze oświatowym. Gromadzi i przechowuje także spuścizny, kolekcje regionalne instytucji, ludzi nauki, oświaty i kultury, które wykorzystywane są jako materiał edukacyjny, ekspozycyjny i naukowy, stanowiąc bezcenne źródło historyczne.

1. Szerzej o historii biblioteki w: K. Walczak, Książnica Pedagogiczna im. Alfonsa Parczewskiego w Kaliszu. Historia, działalność, zbiory. 1949-2009, Kalisz 2009.

70 lat Książnicy

Biblioteka na przestrzeni 70 lat działalności posiadała kilka znaków własnościowych, jak pisał prof. K. Walczak: „Ekslibrisy i sygnety własnościowe Książnicy Pedagogicznej im. Alfonsa Parczewskiego w Kaliszu (wcześniej zaś Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w tym mieście) stanowią ważną część tradycji tej placówki. Niektóre z nich służą w charakterze materiałów popularyzujących bibliotekę i jej działalność, wykorzystywane przy różnych okazjach, m.in. jako materiał ilustracyjny wydawnictw Książnicy, choć nie wolno nie doceniać ich znaczenia jako przedmiotu zbieractwa i kolekcjonerstwa w dziele popularyzacji biblioteki, upowszechniającego wizerunek tej placówki.”2 Książnica od wielu lat popularyzuje sztukę ekslibrisową poprzez organizację cyklicznych wystaw prezentujących ekslibrisy gromadzone przez bibliotekę, promujących twórczość Władysława Kościelniaka, Czesława Wosia, czy też kolekcje ekslibrisów z kolekcji Mieczysława Bielenia i wielu innych3. Wystawom w miarę możliwości finansowych towarzyszą katalogi ekslibrisów. Pracownicy działu zbiorów specjalnych popularyzują ekslibrisy również poprzez organizację lekcji bibliotecznych, wygłaszanie referatów o tej tematyce podczas konferencji, czy też publikację artykułów4.

2. K. Walczak, Ekslibrisy i sygnety własnościowe Książnicy Pedagogicznej im. Alfonsa Parczewskiego w Kaliszu, „Zeszyty Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk” 2016, nr 16, s. 148.

3. Dotychczas zgromadziliśmy w Książnicy ekslibrisy kilkudziesięciu twórców. Obok Władysława Kościelniaka i Czesława Wosia, należy wymienić także takie nazwiska, jak: Lechosław Nowakowski, Ireneusz Chmurzyński, Stanisław Mrowiński, Stanisław Jakubowski, Jan Hasso Agopsowicz, Zbigniew Dolatowski, Ryszard Bandosz, Juliusz Szczęsny Batura, Zbigniew Osenkowski, Dawid Bekker, Czesław Kelma, Haranghy Jenő, Otakar Mařika, Czesław Borowczyk, Tadeusz Wacław Budynkiewicz, Krzysztof Kmieć, Andrzej Kot, Roman Mucha, Jerzy Napieracz, Zbigniew Jóźwik, Adam Młodzianowski, Jerzy Jarnuszkiewicz, Rajmund Aszkowski, Torill Elisabeth Larsen, Helena Sawicka, Mauricio Schvarzman.

4. Zob. m.in. B. Celer, Ekslibrisy medyczne w zbiorach Książnicy Pedagogicznej im. A. Parczewskiego w Kaliszu, „Zeszyty Naukowe Kaliskiego Towarzystwa Lekarskiego” 2011, nr 6, s. 94-103; tejże, Ekslibrisy heraldyczne z kolekcji Książnicy Pedagogicznej im. A. Parczewskiego w Kaliszu, „Zeszyty Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk” 2014, nr 14, s. 95-107; tejże, Recz o ekslibrisach drukarskich, Kalisz 2015; tejże, O dwóch ekslibrisach Zbigniewa Osenkowskiego dla Książnicy Pedagogicznej im. A. Parczewskiego w Kaliszu, „Bliżej Biblioteki. Pismo bibliotekarzy Wielkopolski południowo-wschodniej” 2015, nr 2 (5), s. 32-33; tejże, Ekslibrisy w darze dla Książnicy Pedagogicznej Kaliszu, „Bliżej Biblioteki.

Pismo bibliotekarzy Wielkopolski południowo-wschodniej” 2017, nr 1/2 (8/9), s. 36-37; tejże, Kaliska kolekcja ekslibrisów Jerzego Jarnuszkiewicza, „Bliżej Biblioteki. Pismo bibliotekarzy Wielkopolski południowo-wschodniej” 2018,

9

10

Ekslibrisy jubileuszowe

KILKA SŁÓW O JUBILEUSZOWYCH EKSLIBRISACH W nawiązaniu do pięknych tradycji pisząca te słowa postanowiła uczcić jubileusz Książnicy wystawą ekslibrisów wykonanych z tej okazji. W związku z tym do wybranych grafików z całego kraju oraz kilku z zagranicy skierowała zaproszenie do wykonania jubileuszowego ekslibrisu. Pozytywny odzew napłynął od 16 artystów z 6 krajów (Argentyny, Czech, Niemiec, Norwegii, Polski i Słowenii). Graficy nadesłali łącznie 20 prac wykonanych głównie w klasycznej technice linorytu, ale także wykorzystali techniki mieszane takie, jak: sucha igła, akwaforta, mezzotinta, plastikoryt, rysunek piórkiem, są też projekty wygenerowane komputerowo.

Tematyka ikonograficzna ekslibrisów jest różnorodna, dominującym motywem jest oczywiście książka. W ekslibrisie Zbigniewa Jóźwika książkę okalają gałęzie i kwiaty. Motyw roślinny to najczęściej przejawiający się temat w twórczości tego wybitnego lubelskiego przyrodnika, artysty grafika, bibliofila i poety. Książka jest także głównym motywem znaku wykonanego przez Joannę Makuch-Folwarską. Egbert Herfurth z Niemiec nadesłał dwa ekslibrisy, na jednym z nich pojawia się postać mężczyzny w cylindrze, który w jednej ręce trzyma zapaloną świeczkę, a w drugiej otwartą książkę. W ekslibris wkomponowany jest napis „Es werde Licht!” (Niech stanie się światło!). Interesujący jest także drugi znak niemieckiego grafika, w którym wykorzystany został motyw arki i postać jakby zadziwionego tym, co się dzieje Noego, natomiast w kolejce do arki stoją zamiast zwierząt litery. Arka była mityczną, pływającą, drewnianą konstrukcją, która zgodnie z przekazami religii abrahamowych zbudowana została na polecenie Jahwe przez Noego, by mógł on ocalić siebie, swoją rodzinę i przedstawicieli wszystkich rodzajów zwierząt przed Potopem. Czyżby przedstawiona na ekslibrisie alegoria wróżyła nam zagładę książki, słowa drukowanego? Można by pójść jeszcze dalej i mówić o zagładzie wolności słowa, druku, a jedynym ratunkiem jest schronienie w arce Noego.

Ciekawym księgoznakiem pod względem artystycznym i tematycznym jest także ekslibris Jerzego Waygarta. Głównym motywem znaku jest profil kobiecej twarzy, z jej głowy wydobywa się niezliczona ilość książek. Na drugim planie znajduje się okno, z którego bije blask nr 1/2 (10/11), s. 44-48; tejże, Kolekcje ekslibrisów w zasobach Książnicy Pedagogicznej im. Alfonsa Parczewskiego w Kaliszu i ich popularyzacja, w: Ekslibris – znak własnościowy, dzieło sztuki. Studia i szkice, red. naukowa Agnieszka Fluda-Krokos, Kraków 2018, s. 239-252; tejże, Motyw sakralny w ekslibrisach z kolekcji Książnicy Pedagogicznej im. A. Parczewskiego w Kaliszu. Komunikat, w: O miejsce książki w historii sztuki. Cz. II: Państwo i Kościół. W rocznicę chrztu Polski, red. A. Gronek, Kraków 2019, s. 229-231; 286-288; tejże, 70 ekslibrisów dla kobiet z kolekcji Książnicy Pedagogicznej im. A. Parczewskiego w Kaliszu. Pamięci Bożeny Woś, „Bibliotekarz” 2019, nr 9, s. 15-16.

70 lat Książnicy

oświetlający twarz kobiety. Motyw książki widnieje również na ekslibrisie argentyńskiej graficzki Cristiny Gladys Muňoz. Strony książki otaczają skrzydła sowy, symbolizującej wiedzę, mądrość i naukę. Często sowa przedstawiana jest z książką, a wiele bibliotek wykorzystuje jej wizerunek w swoim logo.

Zaproszenie do wykonania jubileuszowego ekslibrisu przyjął także Rajmund Aszkowski, grafik specjalizujący się w stosowaniu techniki komputerowej. Artysta wykorzystując panoramę Kalisza, kaliską pieczęć i herb powiązał historię Książnicy z dziejami miasta, w którym biblioteka funkcjonuje. Herb miasta pojawia się także jako motyw księgoznaków sygnowanych przez kolejnych artystów: warszawskiego miłośnika i twórcę ekslibrisu Ryszarda Bandosza, czy krakowskiego grafika Marcina Cziomera.

Panorama Kalisza wpisana jest także w jeden z trzech ekslibrisów nadesłanych przez Zbigniewa Osenkowskiego, zaprzyjaźnionego z Książnicą twórcę z Sanoka. W drugim znaku pojawia się portret Alfonsa Parczewskiego – patrona biblioteki. Natomiast trzeci ekslibris Osenkowskiego to kompozycja składająca się z liczby 70, w którą wpisany jest najstarszy zachowany odcisk pieczęci kaliskiej z roku 1374.

Dla wielu artystów czynnikiem inspirującym do tworzenia znaków książkowych są budowle sakralne, tak też się stało w przypadku ekslibrisu autorstwa Zbigniewa Kubeczki, czeskiego twórcy mocno związanego z Polską, który większość swoich znaków dedykował Polakom i polskim instytucjom. Grafik połączył historyczny urok Kalisza, wykorzystując w ekslibrisie motyw baszty Dorotki, z budowlą o awangardowym kształcie czyli kościołem na osiedlu Asnyka.

Kolejny ekslibris wykonała znakomita norweska graficzka – Torill Elisabeth Larsen. Dają się w nim zauważyć zainteresowania artystki motywami przyrodniczymi, ludowymi, symbolami celtyckimi oraz kulturą Wikingów. Larsen nawiązała do zachowanych z czasów prehistorycznych menhirów, czyli kultowych kamieni zwanych także „Bauta”. Menhir – w kulturze celtyckiej to nieociosany lub częściowo obrobiony głaz ustawiony pionowo na grobie zmarłego, pełniący rolę pomnika. Jubileuszowy ekslibris składa się z dwóch kamiennych płyt, na jednej z nich znajduje się motyw węzła celtyckiego czyli pewien rodzaj splotu, motyw dekoracyjny szeroko stosowany w sztuce i kulturze celtyckiej. Na drugiej płycie wypisane są rocznice obchodzone przez Książnicę.

Celtycki symbol stał się także motywem ekslibrisu Juliusza Batury. Grafik nawiązał do celtyckich zainteresowań Alfonsa Parczewskiego, wykorzystując motyw celtyckiego krzyża. Parczewski interesował się losem Kaszubów i Celtów. Za udział w ruchu panceltyckim

11

12

Ekslibrisy jubileuszowe

przyznano mu w 1901 r. tytuł „Barda Walii”, przyznawanego przez Gorsedd (stowarzyszenie bardów Walii, organizację pielęgnującą język i kulturę walijską). W przedstawionej formie krzyża, od wieków znanej wyznawcom religii przedchrześcijańskich, czteroramienny krzyż umieszczony jest w okręgu, symbolizującym celtyckie wianki, tzw. ruta.

Postać Alfonsa Parczewskiego była inspiracją twórczą dla kilku innych grafików. Wśród nich znalazł się Mauricio Shvarzman, który w nadesłanym znaku zawarł aż trzy portrety patrona Książnicy. Charakterystyczną cechą twórczości argentyńskiego artysty jest tworzenie wyrazistych, wielobarwnych grafik, co odzwierciedla także omawiany ekslibris. Postać Parczewskiego wpisana jest również w ekslibris sygnowany przez Sylwię Barbarę Wojewodę, czy też w znak Ryszarda Bednarza. Z dużym sentymentem patrzymy na ekslibirs wykonany przez tego grafika z Tomaszowa Lubelskiego, który jako jedyny nawiązał do dawnej siedziby Książnicy – charakterystycznego budynku znajdującego się na ul. Nowy Świat 13, w którym biblioteka mieściła się przez całe lata swej działalności. I na koniec nie sposób nie wspomnieć o kolejnym dość niestandardowym przedstawieniu portretu Alfonsa Parczewskiego znajdującym się na ekslibrisie sygnowanym przez słoweńskiego grafika Arpada Šalamona.

Przyjemną niespodzianką był dla nas fakt, że niektórzy z grafików oprócz ekslibrisów wykonanych specjalnie na jubileusz nadesłali także inne znaki swojego autorstwa. Kolekcja ekslibrisów gromadzonych w bibliotece powiększyła się w ten sposób o księgoznaki sygnowane przez Zbigniewa Jóźwika, czy Ryszarda Bednarza.

Ogromnym zaszczytem dla piszącej te słowa było również otrzymanie od jednego z autorów jubileuszowych znaków, Zbigniewa Kubeczki, ekslibrisu dedykowanego dla niej.

W podziękowaniu dla twórczej pracy grafików nadesłane ekslibrisy zostały zaprezentowane podczas jubileuszu. Wyrażam nadzieję, że prezentowane na wystawie i w katalogu graficzne miniatury uświetniły jubileuszowe obchody, a pracownikom biblioteki, tym obecnym i byłym, sprawiły radość i przyniosły wiele pozytywnych estetycznych wrażeń.

70 lat Książnicy

PODZIĘKOWANIA Serdecznie dziękujemy tym wszystkim, którzy przyczynili się do zorganizowania wystawy oraz wydania katalogu. Dziękujemy grafikom, którzy odpowiedzieli na apel i przesłali swoje prace ofiarowując je do zbiorów Książnicy.

Wśród nich, wymieńmy jeszcze raz, znaleźli się: Rajmund Aszkowski (Polska) Ryszard Bandosz (Polska) Juliusz Batura (Polska) Ryszard Bednarz (Polska) Marcin Cziomer (Polska) Egbert Herfurth (Niemcy) dr Zbigniew Jóźwik (Polska) Zbigniew Kubeczka (Czechy) Torill Elisabeth Larsen (Norwegia) Joanna Makuch-Folwarska (Polska) Cristina Gladys Muñoz (Argentyna) Zbigniew Osenkowski (Polska) Arpad Šalamon (Słowenia) Mauricio Schvarzman (Argentyna) Jerzy Waygart (Polska) Sylwia Wojewoda (Polska) Szczególne słowa podziękowania kieruję pod adresem Czesława Wosia za wielką przychylność i wspieranie w pracach nad wystawą i książką.

W realizacji przedsięwzięcia wspomagały mnie koleżanki i koledzy z Książnicy, za co wyrażam im ogromną wdzięczność i dedykuję ten katalog.

Bogumiła Celer

13

INTRODUCTION In 2019 Alfons Parczewski Książnica Pedagogiczna in Kalisz celebrates is jubilee. The celebration of 70 years of the library’s existence, 25 years of receiving the name of Alfons Parczewski and 170th anniversary of Parczewski’s birth, resulted in several events, the highlight of which was the official gala jubilee on November 22nd. The events included two exhibitions: • “70 years of PBP A. Parczewski Książnica Pedagogiczna in Kalisz - monographic exhibition” • ”Jubilee bookplates of Książnica Pedagogiczna in Kalisz”.

The celebrations were supposed to highlight the importance of the library and librarians in the popularisation of books and reading, as well as spreading culture and integrating the community of Książnica.

THE HISTORY AND COLLECTION OF THE LIBRARY It is worth noting here, that the library was formally founded in 1949 as Pedagogiczna Biblioteka Powiatowa in Kalisz. A major breakthrough in the history of Książnica was the establishment of a network of pedagogical libraries. Pursuant to a regulation by the Minister of Education, dated February 13th 1951, on the establishment of 8 regional libraries within the Poznań Voivodeship, Kalisz became the headquarters for one of them. In 1957 the library got its first full-time employee. In the beginning of 1973 Feliksa Walczakowa was appointed to the position of the head of the library (she conducted the acquisition of the book collection of the regional branch of the Polish Teachers’ Union by the PBP), and in the following year Krzysztof Walczak took over. He was the head of the facility till September 30th 2017 (excluding a break in the years 1982 - 1990). After the administrative reform of 1975 the Książnica of Kalisz was named Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka. It managed the administration and content

16

Ekslibrisy jubileuszowe

of 8 regional branches in cities such as: Jarocin, Kępno, Krotoszyn, Ostrów Wielkopolski, Ostrzeszów, Pleszew, Syców and Wieruszów. In 1982 Antoni Buksakowski was appointed to be the head of PBW. After he retired (1985), Cecylia Olejnik-Bugajna took his position (1986 - 1989). In 1994 (May 14th) the library was given the name of a significant political, social and cultural activist, the rector of the Stephen Bathory University of Vilnius - Alfons Parczewski. Another administrative reform in 1999 has caused the Książnica of Kalisz to be subordinated to the Greater Poland Voivodeship Self-Government and to Marshal’s Office of Poznań. All the activities of the library are supervised by the Greater Poland Superintendent1.

In 2014 the library took over the building of Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych on Południowa 62. Now the head of Książnica is Jolanta Nowosielska. Thanks to years of effort of Marzena Wodzińska, who is a member of the Greater Poland Voivodeship Executive Board, in September 2019 a time capsule was placed under the construction site of a new wing of the library and the foundation act was signed.

The mission of A. Parczewski Książnica Pedagogiczna in Kalisz is to satisfy the need for books and information for all learners and teachers, as well as students preparing to work in pedagogy. Since it is a public pedagogical library, its collection serves well to all the people interested in its collection. Not only does it include contemporary pedagogical-psychological, sociological literature and biographies, manuals and fiction, but also a sub-collection of older books, interesting due to their history and content. The special collection of Książnica gathers manuscripts, old prints, cartography, collections of graphics, postcards, photographs, musical requisites, microfilms, slides, collections of phaleristics, gramophone records, tapes, video cassettes and CDs/DVDs. The library pays great attention to documents concerning education and to calisiana, that is to documents relating to the region of Kalisz. It collects and stores memorabilia, regional collections from educational and cultural institutions and from scientists. The items are a priceless historical source and they are used for the purposes of education, exhibitions and science.

1. You can find more about the history of the library in: K. Walczak, Książnica Pedagogiczna im. Alfonsa Parczewskiego w Kaliszu. Historia, działalność, zbiory. 1949-2009, Kalisz 2009.

70 lat Książnicy

Over 70 years of its history the library has had several labels. As professor K. Walczak wrote: “Bookplates and signets at Alfons Parczewski Książnica Pedagogiczna in Kalisz (earlier called Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka) are a vital part of the tradition of this place. Some of them can serve to popularise the library and its activity and be used in many ways, e.g. during presentations of the collection of Książnica, however we should not underestimate their significance as collection items in the popularisation of the library and improving the recognition of this facility”2 Książnica has been popularising the art of bookplates for many years by organising regular exhibitions to present the bookplates collected by the library, promote the art by Władysław Kościelniak and Czesław Woś, as well as to show the bookplate collections of Mieczysław Bieleń and many others3. If possible, we issue bookplate catalogues for our exhibitions. The employees of the department of special collection popularise bookplates by organising classes at the library, speaking about this topic during conferences and publishing articles4.

2. K. Walczak, Ekslibrisy i sygnety własnościowe Książnicy Pedagogicznej im. Alfonsa Parczewskiego w Kaliszu, “Zeszyty Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk”, No 16, 2016, p. 148.

3. So far Książnica has managed to gather bookplates by several dozen artists. Apart from Władysław Kościelniak and Czesław Woś, we should also mention names such as: Lechosław Nowakowski, Ireneusz Chmurzyński, Stanisław Mrowiński, Stanisław Jakubowski, Jan Hasso Agopsowicz, Zbigniew Dolatowski, Ryszard Bandosz, Juliusz Szczęsny Batura, Zbigniew Osenkowski, Dawid Bekker, Czesław Kelma, Haranghy Jenő, Otakar Mařika, Czesław Borowczyk, Tadeusz Wacław Budynkiewicz, Krzysztof Kmieć, Andrzej Kot, Roman Mucha, Jerzy Napieracz, Zbigniew Jóźwik, Adam Młodzianowski, Jerzy Jarnuszkiewicz, Rajmund Aszkowski, Torill Elisabeth Larsen, Helena Sawicka, Mauricio Schvarzman.

4. See. e.g. B. Celer, Ekslibrisy medyczne w zbiorach Książnicy Pedagogicznej im. A. Parczewskiego w Kaliszu, “Zeszyty Naukowe Kaliskiego Towarzystwa Lekarskiego” 2011, No 6, p. 94-103; B. Celer, Ekslibrisy heraldyczne z kolekcji Książnicy Pedagogicznej im. A. Parczewskiego w Kaliszu, “Zeszyty Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk” 2014, No 14, p. 95-107; B. Celer, Rzecz o ekslibrisach drukarskich, Kalisz 2015; B. Celer, O dwóch ekslibrisach Zbigniewa Osenkowskiego dla Książnicy Pedagogicznej im. A. Parczewskiego w Kaliszu, “Bliżej Biblioteki. Pismo bibliotekarzy Wielkopolski południowo-wschodniej” 2015, No 2 (5), p. 32-33; B. Celer, Ekslibrisy w darze dla Książnicy Pedagogicznej Kaliszu, “Bliżej Biblioteki. Pismo bibliotekarzy Wielkopolski południowo-wschodniej” 2017, No 1/2 (8/9), p. 3637; B. Celer, Kaliska kolekcja ekslibrisów Jerzego Jarnuszkiewicza, “Bliżej Biblioteki. Pismo bibliotekarzy Wielkopolski południowo-wschodniej” 2018, No 1/2 (10/11), s. 44-48; B. Celer, Kolekcje ekslibrisów w zasobach Książnicy Pedagogicznej im. Alfonsa Parczewskiego w Kaliszu i ich popularyzacja, in: Ekslibris – znak własnościowy, dzieło sztuki. Studia i szkice, scientific supervision by Agnieszka Fluda-Krokos, Cracow 2018, p. 239-252; Agnieszka Fluda-Krokos, Motyw

17

18

Ekslibrisy jubileuszowe

ABOUT JUBILEE BOOKPLATES In recognition of this beautiful tradition the undersigned decided to celebrate the jubilee of Książnica with the exhibition of the bookplates prepared for this occasion. Thus, selected graphic designers from Poland and several others from abroad were invited to prepare a jubilee bookplate. We received positive responses from 16 artists from 6 countries (Argentina, Czech Republic, Germany, Norway, Poland and Slovenia). The designers sent 20 works overall, mostly made with classical linocut technique, but mixed techniques, such as drypoint, etching, mezzotinta, plastic print, pen drawing and computer-generated designs, were also used.

The bookplates featured many different subjects of iconography. Obviously, the dominating motive is a book. Zbigniew Jóźwik’s bookplate presents a book surrounded by twigs and flowers. A great number of the works of this exceptional naturalist, graphic artist, bibliophile and poet feature plant motives. A book is also the main motive of the plate from Joanna MakuchFolwarska. Egbert Herfurth from Germany sent two bookplates. One of them features a man in a top hat, who holds a lit candle in one hand and an open book in the other. The bookplate includes an inscription saying “Es werde Licht” (Let there be light!). The other plate by the German artist is also an interesting one. It includes a motive of an ark, where instead of animals there are letters standing in line, and the figure of Noah, seemingly surprised by the course of events. The ark was a mythical wooden floating device, which according to Abrahamic religions was built by Noah on Jehovah’s order, so that Noah could save himself, his family and all animals living before the Flood. Could this allegory be a prediction of the end of the book and the printed word. One could go even further and understand this as the end of the freedom of speech and print, where the only refuge would be the Noah’s Ark. Jerzy Waygart also presented an artistically appealing bookplate with an interesting form.

The main motive of this plate is a woman’s face seen from a side. A great number of books is coming out of the head. In the background we can see a window, through which light shines onto the woman’s face. The book motive can be also recognised on the bookplate by Argentinian artists, Cristina Gladys Muñoz. Pages of a book are covered by owl wings, symbolising knowledge, wisdom and science. A combination of a book and an owl is widespread. A great number of libraries use this animal in their logos. sakralny w ekslibrisach z kolekcji Książnicy Pedagogicznej im. A. Parczewskiego w Kaliszu. Komunikat, in: O miejsce książki w historii sztuki. Cz. II: Państwo i Kościół. W rocznicę chrztu Polski, ed. A. Gronek, Cracow 2019, p 229-231; 286-288; A. Gronek, 70 ekslibrisów dla kobiet z kolekcji Książnicy Pedagogicznej im. A. Parczewskiego w Kaliszu. Pamięci Bożeny Woś, “Bibliotekarz” 2019, No 9, p. 15-16.

70 lat Książnicy

Rajmund Aszkowski, a graphic artist, specialising in computer technique, also accepted the invitation to make a jubilee bookplate. The artist used the skyline, seal and coat of arms of Kalisz to combine the history of Książnica with the history of the city where the library resides.

The city’s coat of arms can also be found on bookplates by other artists: bookplate enthusiast and artist Ryszard Bandosz from Warsaw, or Marcin Czomiera, graphic artist from Cracow.

One of the three bookplates sent by Zbigniew Osenkowski, an artist from Sanok and a great friend of Książnica, also features Kalisz skyline. His other bookplate features a portrait of Alfons Parczewski, after whom the library was named. The third bookplate by Osenkowski is a composition of number 70, which contains the print of the oldest preserved Kalisz seal from 1374.

Many artists took their inspiration for their bookplates from sacral buildings. It is the case in the bookplate by Zbigniew Kubeczka, an artist from the Czech Republic with great affection for Poland, who dedicated a great part of his plates to Poles and Polish institutions. The artist used the historical charm of Kalisz by combining the motive of the Dorotka tower with an avant-garde form of the building of the church in the Asnyk housing estate.

Another bookplate was made by an exceptional Norwegian graphic artist – Torill Elisabeth Larsen. She is interested in nature, folk and Celtic motives, as well as the Viking culture, which can also be seen from the bookplate she sent for the Książnica. There, Larsen included motives from prehistoric menhirs, rocks of cult, also called “Bauta”. Menhir – in Celtic culture it is an unprocessed or partly hewn stone, placed in an upright position on a dead man’s grave. It served as a monument. The jubilee bookplate shows two stone plates. One of them features a Celtic knot, that is a certain type of twine - a decorative element widely used in Celtic arts and culture. On the other plate we can see the anniversaries Książnica is celebrating.

This Celtic symbol also became an element of a bookplate by Juliusz Batura. The artist inspired by Alfons Parczewski’s interest in the Celtic culture used the motive of Celtic cross.

Parczewski was interested in the history of the Kashubs and the Celts. In 1901 he was granted the title of “the Bard of Wales”, awarded by Gorsedd (bard association of Wales, an organisation celebrating the Welsh language and culture) for his part in the pan-Celtic movement. The form of four-arm cross, known to many pre-Christian religions for ages, was placed in a circle, symbolising Celtic wreaths.

The figure of Alfons Parczewski was an inspiration for several other artists. Among them we can name Mauricio Shvarzman, who included as many as three portraits of Parczewski in his bookplate. What characterises the art of the Argentinian artist are expressive, multicolour graphics, featured also by this bookplate. The figure of Parczewski is also a part of the bookplate

19

20

Ekslibrisy jubileuszowe

by Sylwia Barbara Wojewoda or the plate by Ryszard Bednarz. This bookplate by the artist from Tomaszów Lubelski greatly spoke to our sentiment - it is the only bookplate featuring the old building of Książnica - a characteristic building on Nowy Świat 13, where the library was situated for many years. Last but not least, we have to mention a rather non-standard portrait of Alfons Parczewski on the bookplate sent by a Slovenian graphic artist - Arpad Šalamon.

We were pleasantly surprised that some of the artist not only sent their jubilee bookplates, but their other works too. Thus, the collection of bookplates expanded by works of Zbigniew Jóźwik and Ryszard Bendarz.

The undersigned considers it an honour, that one of the jubilee plates by Zbigniew Kubeczka was dedicated to her.

The bookplates were exhibited during the jubilee celebrations as a sign of gratitude to the creative work by all the artists. I hope that the miniatures presented during the exhibition and in the catalogue embellished the jubilee celebrations and brought great joy and positive aesthetic experience to all, current and former, employees of the library.

SPECIAL THANKS We would like to thank everyone, who took part in the organisation of the exhibition and release of this catalogue. Special thanks to all artists, who responded to our request and donated their works to the collection of Książnica.

Let us name these artists once more: Rajmund Aszkowski (Poland) Ryszard Bandosz (Poland) Juliusz Batura (Poland) Ryszard Bednarz (Poland) Marcin Cziomer (Poland) Egbert Herfurth (Germany) dr Zbigniew Jóźwik (Poland) Zbigniew Kubeczka (Czech Republic) Torill Elisabeth Larsen (Norway) Joanna Makuch-Folwarska (Poland) Cristina Gladys Muñoz (Argentina)

70 lat Książnicy

Zbigniew Osenkowski (Poland) Arpad Šalamon (Slovenia) Mauricio Schvarzman (Argentina) Jerzy Waygart (Poland) Sylwia Wojewoda (Poland) Particularly I would like to thank Czesław Woś for his great favourableness and support in all our works on the exhibition and the book.

I am very grateful to all my colleagues from Książnica, who supported me in this effort.

This catalogue is dedicated to them.

Bogumiła Celer

21

EKSLIBRISY JUBILEUSZOWE Reprodukcje

Reprodukcje

Całość materiału ułożona została alfabetycznie według nazwisk autorów.

Opisy opracowano w następującym układzie: 1. Autor 2. Tytuł 3. Opis i napisy 4. Technika 5. Data powstania 6. Wymiary (w milimetrach; dane dotyczą rozmiaru kompozycji), numer opus (jeśli jest znany)

25

26

Ekslibrisy jubileuszowe

Rajmund Aszkowski (Polska) Ex Libris Publicznej Biblioteki Pedagogicznej w Kaliszu im. Alfonsa Parczewskiego, projektowanie wygenerowane komputerowo, 2019, 65x110

Reprodukcje

Rajmund Aszkowski (Polska) Ex Libris Publicznej Biblioteki Pedagogicznej w Kaliszu im. Alfonsa Parczewskiego, projektowanie wygenerowane komputerowo, 2019, 69x109

27

28

Ekslibrisy jubileuszowe

Ryszard Bandosz (Polska) Ex Libris KsiÄ…Ĺźnicy Pedagogicznej w Kaliszu im. A. Parczewskiego linoryt, 2019, 57x57, op. 808

Reprodukcje

Juliusz Batura (Polska) Ex Libris Alfonsa Parczewskiego 1849-1933, linoryt dwubarwny, 2019, 86x64, op. 1418

29

30

Ekslibrisy jubileuszowe

Ryszard Bednarz (Polska) Ex Libris 70 lat KsiÄ…Ĺźnicy Pedagogicznej im. Alfonsa Parczewskiego w Kaliszu, linoryt, 2019, 80x96, op. 71/2019

Reprodukcje

Marcin Cziomer (Polska) Ex Libris KsiÄ…Ĺźnicy Pedagogicznej im. Alfonsa Parczewskiego w Kaliszu, linoryt, 2019, 107x107, op.1/150

31

32

Ekslibrisy jubileuszowe

Egbert Herfurth (Niemcy) Ex Libris 70 Jahre Pädagogische Bibliothek Kalisz 1949-2019, „Es werde Licht!”[Niech stanie się światło!], rysunek piórkiem, 2019, 115x75

Reprodukcje

Egbert Herfurth (Niemcy) Ex Libris 70 Jahre Pädagogische Bibliothek Kalisz 1949-2019, rysunek piórkiem, 2019, 116x105

33

34

Ekslibrisy jubileuszowe

dr Zbigniew Jóźwik (Polska) Ex Libris Książnica Pedagogiczna w Kaliszu, linoryt, 2019, 90x55, op. 801

Reprodukcje

Zbigniew Kubeczka (Czechy), Ex Libris Jubileuszowy. Książnica Pedagogiczna im. Alfonsa Parczewskiego w Kaliszu, 70 lat 1949-2019, linoryt, 2019, 113x77

35

36

Ekslibrisy jubileuszowe

Torill Elisabeth Larsen (Norwegia) Ex Libris Alfons Parczewski Educational Library in Kalisz, „25-70-170 Anniversary 2019”, linoryt kolorowy, 2019, 170x152, op. 1318

Reprodukcje

Joanna Makuch-Folwarska (Polska), Ex Libris Jubileuszowy Książnicy Pedagogicznej im. Alfonsa Parczewskiego w Kaliszu, sucha igła (suchoryt), 2019, 122x99

37

38

Ekslibrisy jubileuszowe

Cristina Gladys Muñoz (Argentyna) Ex Libris Publiczna Biblioteka Pedagogiczna. Książnica Pedagogiczna im. A. Parczewskiego w Kaliszu. 70. rocznica, linoryt trzykolorowy, 2019, 65x80, op. 130

Reprodukcje

Zbigniew Osenkowski (Polska) Ex Libris KsiÄ…Ĺźnicy Pedagogicznej w Kaliszu, 1949-2019, 70 lat, linoryt, 2019, 92x78, op. 1051

39

40

Ekslibrisy jubileuszowe

Zbigniew Osenkowski (Polska) Ex Libris Książnicy Pedagogicznej w Kaliszu, 1849-1933, Alfons Parczewski, Bibliofil, Historyk, Pedagog, Prawnik, linoryt, 2019, 87x77, op. 1052

Reprodukcje

Zbigniew Osenkowski (Polska) Ex Libris KsiÄ…Ĺźnicy Pedagogicznej w Kaliszu, 70, 1949-2019, linoryt dwukolorowy, 2019, 48x70, op. 1050

41

42

Ekslibrisy jubileuszowe

Arpad Šalamon (Słowenia) Ex Libris Alfons Parczewski, linoryt, 2019, 185x85, op. 5519

Reprodukcje

Mauricio Schvarzman (Argentyna) 70 lat KsiÄ…Ĺźnicy Pedagogicznej im. A. Parczewskiego w Kaliszu. 1949-2019, linoryt kolorowy, 2019, 130x115

43

44

Ekslibrisy jubileuszowe

Jerzy Waygart (Polska) Libri Książnicy Pedagogicznej w Kaliszu 1949-2019, akwaforta+sucha igła+mezzotinta, 2019, 109x111, op. 333

Reprodukcje

Sylwia Wojewoda (Polska) EXL 70 lat Książnicy Pedagogicznej im. A. Parczewskiego, Kalisz, plastikoryt, 2019, 111x76, op. 16

45

SYLWETKI GRAFIKÓW

48

Ekslibrisy jubileuszowe

RAJMUND ASZKOWSKI (POLSKA) Urodzony w 1967 r. w Bydgoszczy, ukończył Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Mieszka w Zielonej Górze. Z wykształcenia prawnik. Geograf, podróżnik, z powołania artysta. Animator sztuki, propagator ekslibrisu. Stworzył ponad 500 księgoznaków. Jeden z prekursorów wykorzystania techniki komputerowej przy tworzeniu ekslibrisów.

RYSZARD BANDOSZ (POLSKA) Urodzony w 1947 r. w Gryficach. Z wykształcenia politolog, z zawodu kolejarz, emeryt.

Od 1974 r. zajmuje się amatorsko twórczością ekslibrisową. Współpracuje z Warszawską Galerią Ekslibrisu. Był redaktorem czasopisma „Ex bibliotheca” ukazującego się w latach 19992009, członkiem założycielem Polskiego Towarzystwa Miłośników Ekslibrisu. W lutym 2019 r. w Widzewskiej Galerii Ekslibrisu miał miejsce wernisaż jego ostatniej wystawy prac z lat 20072018: „Ryszard Bandosz. Ekslibrisy. Sibi et Amici. Pożegnanie”.

JULIUSZ SZCZĘSNY BATURA (POLSKA) Urodzony w 1953 r. w Augustowie, tam mieszka i tworzy. Z wykształcenia matematyk, z zawodu bibliotekarz, nauczyciel w szkole społecznej i instruktor plastyki. W 1986 r. uzyskał uprawnienia do wykonywania zawodu artysty grafika. Ilustrował książki w Instytucie Wydawniczym „Nasza Księgarnia”, „PAX” w Warszawie i KAW w Białymstoku. Organizator wystaw ekslibrisów twórców polskich i zagranicznych. Autor ponad 1200 ekslibrisów. W 2006 r. jego zbiory ekslibrisów stały się własnością Miasta Augustowa. Stosuje linoryt.

RYSZARD BEDNARZ (POLSKA) Urodzony w 1957 r. w Tomaszowie Lubelskim. Absolwent Instytutu Wychowania Artystycznego UMCS w Lublinie. Emerytowany nauczyciel plastyki. Uprawia malarstwo, pisanie ikon, grafikę. W ekslibrisie stosuje linoryt. Swoje prace prezentował na wielu wystawach w kraju i poza granicami: w Czechach, Luksemburgu, Finlandii, Chinach, Niemczech.

Sylwetki grafików

MARCIN CZIOMER (POLSKA) Urodzony w 1969 r. w Krakowie. Ukończył studia na Wydziale Grafiki w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W 2009 r. uzyskał stopień doktora sztuki. Adiunkt na Wydziale Architektury i Sztuk Pięknych w Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego.

Uprawia grafikę warsztatową, druk cyfrowy, rysunek, malarstwo, kaligrafię a także grafikę użytkową, ilustrację książkową. Swój dorobek prezentował na wielu wystawach zbiorowych i indywidualnych. Laureat kilku nagród i wyróżnień.

EGBERT HERFURTH (NIEMCY) Urodzony w 1944 r. Niemiecki grafik i malarz. W latach 1964-1969 studiował w Akademii Sztuk Wizualnych w Lipsku u Wolfganga Mattheuera. Jego twórczość obejmuje około 180 ilustracji książkowych oraz liczne plakaty i zdjęcia. Dzięki ponad 300 wystawom indywidualnym i grupowym w 20 krajach jego prace stały się znane poza granicami Niemiec. Mieszka i pracuje w Lipsku.

DR ZBIGNIEW JÓŹWIK (POLSKA) Urodzony w 1937 r. w Opolu Lubelskim. Doktor nauk przyrodniczych, przyrodnik i polarnik, przez wiele lat pracownik Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi UMCS w Lublinie. Artysta, bibliofil, kolekcjoner grafik, ekslibrisów, książek. Wykonał blisko 800 ekslibrisów, głównie w technice linorytu. Uczestniczył w licznych wystawach zbiorowych sztuki polskiej oraz w międzynarodowych konkursach, wystawach i kongresach ekslibrisu. W jego dorobku piśmienniczym ważne miejsce zajmują publikacje naukowe, bibliofilskie, poezja.

ZBIGNIEW KUBECZKA (CZECHY) Urodzony w 1938 r. w Czechach. Z zawodu budowlaniec, z zamiłowania artysta, który swoją uwagę skierował ku fotografii i plastyce. Zajmował się fotografią reportażową i artystyczną, grafiką okolicznościową, projektował plakaty. Wykonał ponad 1400 ekslibrisów, wszystkie w technice linorytu. Brał udział w licznych konkursach i wystawach w kraju i za granicą. Jest artystą mocno związanym z Polską, wywodzi się ze środowiska polskiego skupionego wokół Polskiego Gimnazjum Realnego im. Juliusza Słowackiego w Orłowej.

49

50

Ekslibrisy jubileuszowe

TORILL ELISABETH LARSEN (NORWEGIA) Urodzona w 1946 r. w Bergen. Studiowała w Akademii Sztuki w Bergen i historię sztuki na Uniwersytecie w Oslo. Maluje, tworzy grafiki i ekslibrisy w charakterystycznej dla siebie technice wykorzystując linoryt, wklęsłodruk (głównie plastikoryt). Artystka stosuje proste wzorce, opatrując je wyraźną linią kolorystyczną. Inspirację czerpie głównie z kultury skandynawskiej. Stworzyła także szereg ekslibrisów związanych z wielkimi postaciami z historii Polski.

JOANNA MAKUCH-FOLWARSKA (POLSKA) Urodziła się i mieszka w Warszawie. Ukończyła studia w Instytucie Wychowania Artystycznego UMCS w Lublinie w 1982 r. Dyplom z grafiki uzyskała w pracowni litografii prof.

Danuty Kołwzan-Nowickiej. Po studiach poświęciła się całkowicie pracy edytorskiej, projektując okładki i ilustracje do książek. Jest pracownikiem Muzeum Drukarstwa Warszawskiego.

Drukarstwo, a zwłaszcza druki artystyczne, skłoniły ją do powrótu do grafiki warsztatowej.

Najchętniej stosuje dwie techniki: linoryt i miedzioryt.

CRISTINA GLADYS MUÑOZ (ARGENTYNA) Urodzona w 1963 r. w Buenos Aires. Studiowała w Szkole Sztuk Pięknych „Rogelio Yrurtia” i Szkole Sztuk Pięknych „Prilidiano Pueyrredón”, gdzie uzyskała tytuł profesora sztuk graficznych. W Experimental Graphic Workshop w Hawanie na Kubie studiowała również techniki litograficzne. Zajmowała się także projektowaniem znaczków pocztowych. Brała udział w krajowych i międzynarodowych wystawach małych form graficznych i ekslibrisu.

Jej prace znajdują się w wielu kolekcjach państwowych i prywatnych w kraju i na świecie.

ZBIGNIEW OSENKOWSKI (POLSKA) Urodzony w 1943 r. w Zagórzu. Mieszka i tworzy w Sanoku. Grafik, publicysta, animator kultury i społecznik. Ukończył Politechnikę Krakowską i Studium Wzornictwa Przemysłowego przy Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Stworzył blisko 1000 ekslibrisów. Jest również publicystą, dokumentalistą, historykiem, autorem książek o dziejach miast podkarpackich. Organizator Galerii Ekslibrisu przy Miejskiej Bibliotece Publicznej w Sanoku.

Sylwetki grafików

ARPAD ŠALAMON (SŁOWENIA) Urodzony w 1930 r. w Suboticy na Słowenii, w węgierskiej rodzinie. Ukończył Wyższą Szkołę Administracji Publicznej u profesorów Drago Vidmara, Antona Gojmira Kosa i Zorana Didko i Jelislava (Špelca) Čopiča. W latach 50. XX w. był pierwszym nauczycielem sztuk nowoczesnych w Słowenii. Poświęcił się drobnym drukom i ekslibrisowi i znalazł się w gronie światowej sławy artystów tego gatunku.

MAURICIO SCHVARZMAN (ARGENTYNA) Urodzony w 1947 r. w Lomas de Zamora. Mieszka i pracuje w Llavallol. Ekslibrisy stanowią tylko część jego dorobku twórczego. Specjalizuje się w tworzeniu wielobarwnych linorytów odbijanych przy użyciu wielu matryc. Swoje prace prezentował na 40 ekspozycjach indywidualnych i ponad 580 grupowych, międzynarodowych wystawach grafiki. Jest laureatem 75 międzynarodowych konkursów oraz zdobywcą 34 nagród i wyróżnień w Argentynie.

JERZY WAYGART (POLSKA) Urodzony w 1951 r. w Barcinku – Korczakowie. Uprawia grafikę warsztatową. Członek Związku Polskich Artystów Plastyków oraz wrocławskiej grupy „RYS”. Tworzy w różnych technikach graficznych, zaczynał od linorytu, następnie pracował w metalowych technikach szlachetnych: akwaforcie, akwatincie, mezzotincie i suchej igle. Aktywnie uczestniczy w konkursach, wystawach i przeglądach graficznych zarówno krajowych, jak i zagranicznych.

SYLWIA WOJEWODA (POLSKA) Urodzona w 1997 r. w Stargardzie, w okolicach którego mieszka. Studiuje w Poznaniu na studiach drugiego stopnia wzornictwo na Uniwersytecie Artystycznym oraz towaroznawstwo na Uniwersytecie Ekonomicznym. W grafice posługuje się przede wszystkim suchą igłą, a w malarstwie techniką olejną. Laureatka pierwszego grupowego miejsca w VIII Pleneriadzie w Kazimierzu Dolnym, zdobyła wyróżnienia i nagrody, m.in. nagrodę XI Międzynarodowego Konkursu Ekslibrisów Kościuszkowskich. Uczestniczyła w wielu wystawach zbiorowych i pokonkursowych m.in. 36 International Ex-libris Exhibition FISAE, Via Crucis Stargardia 2016.

51