17 september 2020
Het dagboek van Jan Been
We e k Jaargang 98
Deel 58 van het dagboek van de Haagse onderduiker Jan Been, die tijdens de Tweede Wereldoorlog in kampen in Heusden en Lierop verbleef. Inmiddels heeft de groep kamp Dennenlust in Lierop verlaten, en zijn ze naar het bevrijdde dorp getrokken.
38
WWW.PEELBELANGONLINE.NL
Zaterdag 23 september 1944
3 Manegevoetbal Asten schrapt jubileumeditie
5
Het dagboek van Jan Been
In het klooster bij de zusters aardappelen geschild. Gezellige ochtend. Met Sjef en enkele dorpelingen tafels uit de zuivelfabriek gehaald en in de huishoudschool gezet. ’s Middags heerlijk gegeten bij de zusters, van ons eigen varken. ’s Morgens werd het dorp van ons beschoten door de moffen. De granaten sloegen 30 meter naast ons gebouw in, voor de woning van Sprengers. Ruiten kapot en in de kamer scherven tegen de muren en plafond. We hebben het gebouw verlaten en dekking gezocht. Tegen artillerie is toch niets te doen. ’s Middags zijn er verschillende van onze mannen, waaronder ik, naar Someren en Sluis 11. De ravage in Someren is groot, bij Sluis 11 is het een slagveld. Even over de Sluis lagen wagens van de moffen en overal lagen Duitsers. Tientallen moffen hadden hier de dood gevonden. Het kon vergeleken worden met het oostfront. Huizen in brokken. Schuren versplinterd. Telefoonpalen in splinters. Aan de weg lagen enkele Britse tanks. Eén was half verbrand. Drie soldaten waren er uit geslingerd en twee konden niet meer ontsnappen en lagen nog te smeulen. Vreselijke oorlog. Duitsers met stukgeschoten hoofden, handen. Duitsers uiteengereten door granaten. Ik heb een hekel aan een mof, doch als je al die ellende ziet, dan denk je toch, ‘het zijn ook mensen.’ De Tommies waren aan ’t begraven. We hebben nog moeten dekken voor een granaat, die niet ver van ons insloeg. Onze buit was een heel stel karabijnen en munitie. Het veld en de weg lagen bezaaid met gasmaskers, trommels enzovoort. Hele uitrustingen. Het was een waar slagveld. De Duitsers hadden ‘vele’ pantservuisten achtergelaten. Dit zijn wapens, waar 50 % van de Duitsers zelf mee gewond raakte en zelfs gedood. Toen we bepakt en bezakt naar Lierop teruggingen, kwamen we iemand tegen, die beweerde, dat Lierop door Duitsers bezet zou zijn en dat de mensen van de P.A.N. gevlucht zouden zijn, zonder band en met koffers. Het klonk fantastisch en we konden het niet geloven. We hebben iemand vooruit gestuurd en alles was veilig. Wat was het geval. Enkele Duitsers waren over het kanaal bij Sluis 9 om eten te halen op een boerderij en daar waren de heren op gaan lopen. Wat een helden. We zijn nu met een aardig stel over, namelijk Piet, Hans, Nico, Rinus, ik, Leo, Gerard, Harry, Cor, Dicky, Cor Nijmegen, Koos W., Chris, Mathieu en Jos. De rest, waaronder grootschreeuwers Sjef en Tom namen de kuiten. De mannen met een hazenhart. Grote luchtactie van de geallieerden. Aangekleed geslapen.
Gezamenlijk statement voetbalclubs Asten en Someren
5
Het Talent gaat voor de winst
7
15
Het dagboek van Jan Been
Ondo plaatst zich voor volgende ronde
Lieropse partizanen bij het patronaat. Zondag 24 september
Met Dicky ben ik naar het kamp en naar Berkers, onze kampboer, geweest. Hiermee was onze morgen gevuld. We hebben gezellig zitten praten en hebben nog enkele dingen uit het kamp meegebracht. ’s Middags hebben we heerlijk gegeten bij de zusters. Soep – vlees – aardappelen – appelmoes. Heerlijk. ’s Middags hebben we met een stel mensen Asten bezocht met de bedoeling wapens te halen. Ik ben meegenomen door Houtman achter op de motor. Bij Sluis 11 zag ik de anderen op de fiets. Hier werd ik afgezet en hebben we in een fabriek munitie verzameld. Hierna zag ik Houtman wegrijden, richting Lierop en stond ik te prakkiseren hoe ik weer thuis zou komen zonder fiets. Gerard en ik bleven over, Gerard had een fiets. Kapitein Gebhard (no. 1) ging met verschillende jongens door naar Asten, omdat ik van iemand gehoord had, dat op een bepaalde boerderij krijgsgevangenen van hun wapens ontdaan waren. Hier ging kapitein Gebhard op af. Asten stond onder Duits artillerievuur. Gerard en ik zijn gaan grasduinen en onze buit was vijf karabijnen en wat munitie. Drie karabijnen had Gerard uit een villa gehaald, die hadden de burgers al ingepikt maar dit was net iets voor Gerard om die in beslag te nemen. We hadden de aanwijzingen van een Engelsman. Het stroomde nog steeds tanks, auto’s en ander oorlogsmaterieel. Het werd al aardig donker, toen zagen we de anderen weer, behalve
Gebhard en nog twee jongens. Ik ben achter op de fiets van één van de jongens van Sprengers mee naar Lierop gereden. Later kwam kapitein Gebhard thuis, diens motor was door een granaatscherf getroffen, dat wil zeggen de band was doorsneden. Hij was thuisgebracht door een Tommie, die nu in het Raadhuis overnachtte. Hij is nog in ons feestgebouw geweest en we hebben gezellig zitten praten. Gerard en ik hebben nog gesproken met een Hollandse kapitein uit het Engelse leger. De auto stopte en de kapitein wenkte ons. Hij heet kapitein Ruysen en is een bekend Engelandvaarder. Hij vroeg ons en hij commandeerde ons, dat we de brug van Sluis 11 en de weg moesten zuiveren van het publiek. Dit hindert het Engelse verkeer. We beloven hem, dat het in orde komt. Later hoorden we dat kapitein Gebhard hem ook heeft gesproken en er wordt morgen bij Sluis 11 gepost. Gerard van den Born, Daan Cassa, Leo Houtman en ik geven ons hiervoor op. We moeten om 6.00 uur op en staan tot ’s middags 12.00 uur.
Maandag 25 september
We hebben met reeds genoemde jongens gepost bij Sluis 11. Tezamen met de Tommies ik weet niet hoeveel sigaretten gerookt. Ik heb er nooit van gehouden, maar als je een sigaret kreeg, dan gaven ze gelijk vuur, dus je was wel verplicht hem op te roken. De Engelsen zijn erg beleefd en vriendelijk. Het zijn reuze lui. We
hebben veel tanks, auto’s, pantserwagens enzovoort, enzovoort zien passeren. Wat een geweldige legermacht. Hier is niets tegen bestand. De meeste Tommies groeten door hun hoofd scheef te laten vallen. Dit is iets, dat nog geen één van ons na kan doen. We hebben veel mensen terug moeten sturen. Om 12.00 uur werden we afgelost door P.A.N.-leden uit Lierop. Ik had ’s morgens de fiets van Hans geleend, toen ik hem weg wilde halen, was hij verdwenen. Ik heb de hele buurt afgezocht. Ik vermoed, dat een Engelsman hem heeft genomen. We hadden hem namelijk op een door de Engelsen bezette boerderij gestald. Bij Sluis 11 hebben we aan één stuk door gerookt. De Tommies zijn vriendelijk en behulpzaam. We beleefden ook de film, dat een getroffene (oorlogsschade) ons te hulp riep om de Engelsen te vragen of ze zijn huis niet verder wilden afbreken. Ze namen namelijk deuren mee om hun stellingen te overdekken. Ik bracht de man aan zijn verstand, dat hij het de Tommies niet kwalijk moest nemen en vooral, dat hij ze zo behulpzaam mogelijk moest wezen. Even later kwam hij weer, huilend. Zij hadden een konijn van hem genomen en dit waren ze aan ‘t klaarmaken. Hij kwam toen met een reuze groot konijn aandragen en hij ‘smeekte’ me, of ik de Tommies wilde vragen dit konijn toch vooral niet te nemen, omdat hij zelf dan niets had. Het gelukte me dan ook de Tommies genoegen te doen nemen met het kleine konijn. Ze gaven hem dan 100 Belgische francs, dit is 6 gulden 50 in Hollands geld. Toen vroeg de vrek me of ik dit om kon rekenen in Hollands geld, omdat hij niet wilde hebben, dat de Tommies hem op de hak namen. Ik werd woest en ik zei hem, dat het genoeg was. Na nog wat met de Tommies (het waren er vier) gepraat te hebben en gerookt, ging ik weer op post. Even daarna sprak ik de eigenaar van een groot pand, vlak tegenover de overblijfselen van genoemd huis. Dit huis van enorme afmetingen was door artillerievuur zwaar beschadigd, doch de eigenaar was blij, dat hij het leven er met zijn gezin had afgebracht. Ook wees hij de Engelsen enkele aardappelputten en de weg naar de voorraadkelder. Ze konden zoveel gebruiken als ze maar wilden. Wat een verschil van mensen. We hebben vluchtelingen geholpen met het over de brug rijden van wagens. Enkelen kwamen
uit de buurt van Liessel en ze waren doodmoe. Er passeerden veel troepen en gemotoriseerde strijdkrachten en er probeerden vele burgers de brug te passeren, doch de P.A.N. was op haar post. Tot mijn grote vreugde zag ik Geboers, de boer van onze schitterende drie wintermaanden. Ik heb met hem gesproken en de man was dolgelukkig, dat hij me zag. Ik hoorde van hem, dat alles op de boerderij in orde was en dat er niets beschadigd was. Wel hebben de kanonnen rondom het huis gestaan en zijn de granaten rondom ingeslagen. Goddank, dat alles zo goed is verlopen. Later kwamen Harry, Frans en Graard kijken en ook Johan, de kapelaan, zag ik nog even. Ik beloof zo gauw mogelijk aan te komen. Ik moest naar Lierop zonder fiets, doch ik zou een fiets krijgen. Ik ‘vind’ er één op de boerderij. Een fiets met een lekke en een massieve band. Ik kon Someren bereiken, doch was toen bekaf. Ik deponeerde de ‘gevonden’ fiets in de greppel en stapte toen maar weer een boerderij op en leende een goede fiets. Heerlijk gegeten bij de zusters. Lierop mag vlaggen, dus het is officieel bevrijd!! ’s Middags met Hans op de fiets naar Sluis 11 om te kijken of er een spoor van Hans z’n fiets was te vinden. Er was niets te vinden. We zijn toen maar naar Asten gereden, onderweg zagen we Sina, een oude kennis. Asten is zwaar geteisterd evenals de huizen aan de weg Sluis 11 – Asten. Even door Asten zagen we Rinus met twee meisjes. Drika Thielen en nog een Drika, de nieuwe dienstbode van Van Meel. Na wat gepraat te hebben zijn we naar Geboers gegaan, waar we reuze hartelijk ingehaald werden. Na een reuze tijd gepraat te hebben en gegeten te hebben, vertrokken we. Er zaten nog veel Duitsers daar in de buurt op boerderijen. We zagen voor de tweede keer Drika Thielen, die nog wat uit de puinhopen van haar woning zocht. Maar ze had een goede zin. Ze is blij, dat ze vrij is. Goed zo, Drika! Toen we thuis kwamen, hoorden we, dat de gevangenen een wandeling door Lierop hadden gemaakt. Het hele dorp er achteraan. En een vent met Oranje om zijn hoed en potdeksels in de hand, roepende: “Hier zijn de lamzakken van Nederland, de landverraders enzovoort.” ’s Avonds op tijd naar bed.
Zaterdag 26 september
Humor Dinner Show BERRY KNAPEN & FRIENDS
V Zie pagina 17
of kijk op www.plattevonder.nl
20% KORTING op raamdecoratie & verf Maak kans op gratis woonaccessoires
www.verheijen.nl
Vraag in de winkel naar de voorwaarden
Volgende week aflevering 59
De jonge partizanen Daan Cassa (l) en Jan Been.
1 Webshop 2 Winkels VA N M I E R L O S C H O E N E N . N L
KIJ K VOOR ALLE MERKSCHOEN EN OP:
Altijd dichtbij!
ASTE N | B E E K E N D O N K
Asten - Beek en Donk www.vanmierloschoenen.nl
Ook dinsdag werd de zoektocht nauwgezet door de pers gevolgd. (Foto: Marius van Deursen)
‘De familie verdient een antwoord’ LIESSEL/ASTEN – De zoektocht zou eigenlijk tot uiterlijk vorige week vrijdag duren, maar ook deze week was er nog volop leven op en rondom plas De Brink in Liessel. Een allesbeslissend moment voor de nabestaanden van Astenaren Hans Martens en Piet Hölskens, die al sinds 1974 worden vermist.
door Maarten Driessen Soepel verloopt de zoektocht allerminst. Het is inmiddels dinsdag-
ochtend, en opnieuw wordt er aanstalten gemaakt om de plas op te gaan. Dat terwijl eigenlijk maar tot afgelopen vrijdag was uitgetrokken.
Heidelibel
OMMEL - Als er iemand het zonnetje kan waarderen, dan is het de bruinrode heidelibel. Die vertoeft momenteel dan ook heerlijk op de Oostappense Heide in Ommel. Natuurfotograaf Menno Slaats wist het beestje op de gevoelige plaat te leggen. (Foto: Menno Slaats)
Maar de twee eerder onder water gedetecteerde objecten blijken nog niet zo makkelijk te identificeren. Vorige week dinsdag is gestart met het onderzoek naar het eerste object, maar dat bood geen soelaas. Een dag later bleek het namelijk niet de rode Fiat Coupé van Piet Hölskens, maar een opgerolde staalkabel te zijn. En dus werd de hoop gevestigd op locatie nummer twee, even verderop op het terrein van de aangrenzende kalksteenfabriek. Zowel donderdag als vrijdag trokken duikers daar het water in, maar de dikke laag zand op het object liet zich maar moeilijk verplaatsen. Vrijdag werd vervolgens duidelijk dat de zoektocht die dag niet zou kunnen worden afgerond.
dig mag worden beschouwd. Waar anderen de moed al lang en breed hadden opgegeven, gaat Hölskens, samen met Rina Martens – de zus van Piet – en privérechercheur Judith Houben, onverminderd fanatiek door. Ook de hulp van de politie is daarbij niet onbelangrijk. “Daar ben ik heel erg blij mee. Ik ben ze daar dankbaar voor”, zegt Hölskens.
Zwaar geschut
Maar ook vandaag verloopt het allerminst vlot. “Het gaat opnieuw moeizamer dan gehoopt. Het is lastig om het zand op een voor de duikers veilige manier weg te halen”, zegt politiewoordvoerder Jordi Cebrian. Als een soort tussenstop vinden er vervolgens nieuwe metingen plaats. Meer troeven “Hieruit kan blijken dat er wel deEn dus wordt er vandaag verder gegelijk een auto kan liggen, dan grazocht. Waar de pers eerst nog alle ven we morgen of later deze week ruimte kreeg, komen journalisten nu verder. Of er wordt geconstateerd niet verder dan de met lint afgezette dat er géén auto ligt, dan wordt er parkeerplaats. Vrijwel alle landelijke na vandaag gestopt met zoeken.” media kwamen al eens voorbij, maar Opnieuw een spannend moment ook nu is er nog volop interesse. De dus, maar aan het einde van de dag zogenaamde ‘cold blijkt dat de hoop case’ houdt de nog even voortgemoederen nog leeft: het object 'Wat als ze niets vinden? steeds flink bezig. zou een auto kunDan gaan we verder' Eén toeschounen zijn. Daarom wer is echter het wordt besloten meest fanatiek: een dag later verJan Hölskens, de broer van Piet. Ook der te gaan. op deze bloedhete dag verliest hij de Woensdag trekt er vervolgens zwaar waterplas niet uit het oog. De vergeschut naar De Brink. Nieuw, fors dwijning van zijn broer beheerst een materiaal moet de werkzaamheden groot deel van zijn leven, maar tot de versoepelen. Opnieuw hoopt de podag van vandaag geeft hij de moed litie de nabestaanden uiterlijk vanniet op. “Wat als ze niets vinden? daag meer duidelijkheid te kunnen Dan gaan we verder. We hebben nog geven. Want, aldus de politie: ‘De meer troeven achter de hand”, aldus familie verdient een antwoord.’ Hölskens. Een staaltje onverzetteBij het ter perse gaan van deze krant lijkheid die als bewonderingswaarwas de zoektocht nog niet afgerond.
Rundvlees, goulash of kipsate
Kroketten
5 stuks - Diepvriesspecialist Van Rijsingen
Normaal 3,19
2+1 gratis
Aanbiedingen alleen geldig in de winkels van de Diepvriesspecialist zolang de voorraad strekt. Geldig t/m dinsdag 22 september 2020.
ONTHOUT ONS! VOOR AL UW HOUT, PLAATMATERIAAL, GEVELBEKLEDING EN DEUREN! Ook op zaterdag open van 8.00-12.00 uur
Houthandel Looijmans
0493 - 492561
Kerkendijk 32
verkoop@onthoutons.nl
5712 EV Someren
www.onthoutons.nl
Zie pagina 5