Tijdens de Tweede Wereldoorlog was de aanvoer van tarwe, die meestal uit het buitenland kwam, problematisch. Er kwam rantsoenering en de regering stelde de prijs van tarwemeel vast. Omdat er zoveel schaarste was, en alles ‘op de bon’ moest, ontstond er een zwarte markt. De producten werden stiekem en tegen hoge prijzen verkocht. Er kwam een crisiscontroledienst, die zeer actief op zwarte handel controleerde.
De Peel onder vuur
voor
controle
De Tweede Wereldoorlog woedde in was aangehoude periode 1940-1944 ook in de Peel. den. De volger moest dan de Nu, 75 jaar later, staan we stil bij onze zak met rogge zo bevrijding. Een jaar lang blikken snel mogelijk erwe in deze rubriek terug op de gens dumpen. gebeurtenissen van toen. Van algemene verhalen tot Deze avond reed Leo persoonlijke herinneringen voor en hij werd geconuit Asten, Someren, troleerd. Piet zag plots Deurne en geen achterlicht meer en omgeving. smeet de zak rogge snel in
18 juli 2019 de struiken langs de weg. Toen het rustig was, gingen ze in het pikkedonker de zak met rogge zoeken. Het duurde tot spertijd voordat ze hem hadden teruggevonden. Ze hebben het graan alsnog naar de molen gebracht.
29
Geluk gehad
De stenen beltmolen in de Kerkstraat diende, toen Someren net bevrijd was, als schuilplaats voor ongeveer veertig man uit de omgeving. Vanuit de richting Asten werd Someren nog steeds beschoten en de belt (berg) van de molen was voor direct vuur zeer veilig. De belt en de muren van anderhalve meter dik konden lichte beschietingen wel tegenhouden. O wee, wanneer er artillerievuur op de molen zou zijn gericht, dan was de ramp niet te overzien geweest. Want veel molens werden, omdat zij een ideale uitkijkpost waren, door de vijand onder vuur genomen. De vele exemplaren in de omgeving van Someren moesten
We e k Jaargang 97
WWW.PEELBELANGONLINE.NL
Piet van Houts (r) en diens vrouw Petronella van Houts-Van Deursen.
3 Nieuw leven in vliegbasis De Peel
3 OM wil Oost-Europese bendes zwaarder straffen
5 Kermis in Asten
Er was een tekort aan alles, molenaars mochten alleen het geregistreerde graan malen. Veel boeren wisten de controle te omzeilen en brachten ‘zwart graan’ naar de molen, dat clandestien gemalen werd. Om de onderduikers te voeden had de illegaliteit bonnen nodig, of men moest op de zwarte markt aan voedsel komen. Graan dat niet bij het voedselbureau was aangemeld werd illegaal gemalen en hierna door onder andere bakker Van der Weerden in Someren tot brood gebakken.
7
Omdat de molen bijna overal goed zichtbaar was, werd de stand van de wieken gebruikt om de illegaliteit te waarschuwen voor bijvoorbeeld een controle. De molen werd niet als uitkijkpost ingezet omdat er geen vluchtweg was als men boven in de kap zat, en men was bang voor vernieling als de activiteiten werden ontdekt. De knecht stond vaak ‘naar het weer’ te kijken om tijdig alarm te kunnen slaan.
KNVB maakt competitie-indeling bekend
Piet Meeuws (1928), 15 jaar oud, bracht tijdens de Tweede Wereldoorlog, meestal als het donker was, samen met zijn broer Leo een zakje clandestien graan (rogge) naar de molen in de Kerkstraat. Dat haalden ze bij oom Frans in de Zandstraat. Zelf had de vader van Piet bij zijn woning in de Dorpstraat ook wel wat grond, maar die bracht te weinig op voor een gezin met zes kinderen. Molenaar Piet van Houts was op de hoogte van de komst van de twee jongens. Meestal ging dat zonder problemen: ze zetten het zakje op een afgesproken plek
De Peel onder vuur: Piet Meeuws vertelt
en kwamen dan een paar uur later het gemalen graan weer ophalen.
Een keer ging het bijna fout. Een van de twee ging altijd voorop met een zak gevuld met wortelen, die niet onder de distributie vielen. Degene die achter fietste, met het zakje illegaal graan, hield de afstand zo groot dat hij nog net het achterlicht van zijn voorganger kon zien. Wanneer de volger geen achterlicht meer zag, wist hij dat de degene die voorop fietste was gestopt en misschien
na de oorlog eigenlijk vanwege schade worden afgebroken. Gelukkig is dat niet gebeurd. Bij een van de beschietingen door de Duitsers in 1944 vanuit Asten, schuilden mensen uit de buurt in de molen in de Kerkstraat. ‘Grutje’ van de familie Meeuws kon niet lopen en werd daarom door enkele stevige mannen in een rieten stoel naar de molen gedragen. Maar een van de inslagen was zo dichtbij dat iedereen zich op de grond liet vallen. Grootmoeder bleef dominant in haar rieten stoel zitten, ze keek rond alsof ze onkwetsbaar was. In die periode zaten ze lange tijd in de molen. Piet en broer Leo moesten dan weleens vlug naar huis om eten (weckpotten) uit de kelder te halen en om de kippen te voeren. Vervolgens weer vlug terug en dan maar hopen dat de Duitsers niet begonnen te schieten.
2e paar € 5,-
Het Duitse vliegtuig Piet zat tussen 1941 en 1943 met enkele anderen uit Someren op de Textielschool in Eindhoven. Samen met Janus Vereijken, de broers Jan en Tjeu Vossen en Gerrit Meeuws fietste hij elke dag naar school. In 1943, op weg naar Heeze, kwa-
Asten - Beek en Donk www.vanmierloschoenen.nl
Kip- of varkenssaté 27 stuks - Diepvriesspecialist Normaal 10,49
6,99 www.diepvriesspecialist.nl Aanbieding geldig t/m dinsdag 6 augustus 2019
Het te koop-bord prijkt op de voormalige noodkerk aan de Kloosterstraat in Ommel. (Foto: Hein van Bakel)
OMMEL – Bij de bevrijding van Ommel in 1944 moest onder andere de kerk het stevig ontgelden. Het voormalige pakhuis van de boerenbond aan de Kloosterstraat werd daarom tot noodkerk omgedoopt. De huidige eigenaren zetten het karakteristieke, witte gebouw nu in de verkoop: “Hopelijk blijft het aanzicht straks hetzelfde.”
door Maarten Driessen Ze wonen er alweer 25 jaar, Marjo van Eerd en Antoinette Hamoen. Maar nu de twee Ommel gaan verlaten, krijgt de voormalige noodkerk een nieuwe eigenaar. Van 1944 tot 1962 gingen Ommelnaren hier naar de mis. De Onze-Lieve-Vrouw-Presentatiekerk even verderop werd in de Tweede Wereldoorlog namelijk
zo goed als verwoest. En dus werd er tijdelijk naar de Kloosterstraat 30 uitgeweken. Sinds 1925 stond daar naast de molen een pakhuis van de boerenbond. Om dat pakhuis een meer kerkelijke uitstraling te geven zou er eigenlijk een nieuwe toren worden gebouwd, maar dat ging uiteindelijk niet door. Anderzijds moest het pand, na de wederopbouw van de grote kerk, in
zijn originele staat worden teruggeken. Ook worden er soms vanaf de bracht. Ook dat gebeurde niet, waarstraat foto’s gemaakt. Ze kennen door kenmerken de noodkerk nog van de kerk nog van vroeger, toen steeds zichtbaar ze op bedevaart ‘We hopen op ‘gewone’ zijn. “Zoals de moesten.” Binmensen, die er zelf gaan boogramen, wijnenin mogelijk wonen of er iets cultureels watervaten en de nog iets bijzoncontouren van de ders: een ‘heilig mee doen’ communiebank. putje’ nabij het Ook weten we altaar. Ook dat waar tijdens de mis de kinderen en hebben Van Eerd en Hamoen van het koor zaten. Het koor zong vanhoren zeggen. “Onder de vloer is af boven, en de kinderen werden een stukje betegeld en dat komt bij rechts van het altaar geplaatst”, zegt een keldertje uit. Het verhaal gaat Van Eerd, die aanvult: “Als ze lastig dat als zwangere vrouwen moesten waren kregen ze een pets, zo heb ik overgeven, ze dat in dit heilige putje gehoord.” dienden te doen”, aldus Van Eerd. De voormalige noodkerk staat nu Heilig putje voor 650.000 euro te koop. De toeDe geschiedenis van het gebouw is komst van het gemeentelijk monubij velen nog steeds bekend. “Gerement is dus even ongewis. “We hogeld staan er zomaar mensen in de pen op ‘gewone’ mensen, die er zelf tuin. Vooral tijdens de Mariamaand gaan wonen of er iets cultureels mee in mei. Dan vraag ik: ‘Wat komt u doen. Hopelijk blijft het aanzicht doen?’ … ze komen de kerk bekijstraks hetzelfde.”
Actie oorlogsboek verlengd PEELLAND - Vanaf september ligt de wekelijkse oorlogsrubriek De Peel onder vuur ook in boekvorm in de schappen. Omdat de belangstelling nog steeds groot is, wordt de speciale kortingsactie met één maand verlengd.
Kerkgangers verlaten de noodkerk, de foto stamt uit de periode vlak na de Tweede Wereldoorlog. (Foto: Heemkundekring De Vonder)
De stukken uit de wekelijkse rubriek vormen straks een boekenreeks bestaande uit twee delen. Het eerste deel verschijnt begin september, het vervolg begin december. De reeks bevat verhalen uit de Tweede Wereldoorlog die zich in Deurne, Asten, Someren en omgeving afspelen. Vanaf de voorbereiding met de Peel-Raamstelling tot aan de bevrijding en
Wij hebben werk! ab-werkt.nl Dominépad 6a, Hoogeloon Alle tandartsbehandelingen en het tandtechnische laboratorium onder één dak! Uw klinisch tandtechnicus: Bart Hermans
Implantaten Klikgebit Klaar terwijl Kunstgebit u wacht! Reparaties Vertrouwd & Vakkundig
Ook tijdens de vakantie verschijnt ‘t Contact/Peelbelang wekelijks! Ons kantoor aan de Witvrouwenbergweg 12 in Someren is van 22 juli t/m 9 augustus geopend van 08.30-12.30 uur.
daarna, met daarin zowel feitelijke stukken als persoonlijke herinneringen. Kosten voor beide delen bedragen in totaal 49,95 euro. Echter, tot eind juni gold een kortingsactie waarbij de reeks voor slechts 39,95 euro kon worden gereserveerd. Omdat we nog steeds veel verzoeken binnen krijgen, hebben we besloten deze actie met één maand te verlengen. Tot eind juli blijft de prijs van 39,95 euro gelden. De reeks is te bestellen via www.depeelondervuur.nl en bij ons kantoor in Deurne en in Someren. Via de website kunt u als kortingscode ‘Weekblad’ invullen.
Die middag passeerden ze derom en zagen ze dat het
Bergmolen van Van Houts in 1935.
www.plattevonder.nl programma zie pagina
Voormalige noodkerk in de verkoop
men ze bij het ven ‘het P de grens tussen Heeze en werden door Duitse soldat houden, ze mochten niet v ven rechts van hen zagen vliegtuig liggen. Ze konden het was neergeschoten of ee had gemaakt.
9
Het liep allemaal goed af In de oorlog kregen de boeren benzinebonnen om te dorsen. Maar enkele van hen hadden een manege en lieten de paarden de dorsmachine aandrijven. De gespaarde benzine werd gebruikt om een kleine maalstoel aan te drijven, om zo illegaal graan te malen.
Distributiebonnen, onder andere voor brood.
Piet Meeuws.
Zie pagina 4
‘Grutje’, de oma van Piet Meeuw
op het vliegtuig was verd had plaatsgemaakt voor En Ze mochten natuurlijk niet want het werd nog steeds do bewaakt. Waarschijnlijk gin volgende crash: op 10 oktob te rond 4.00 uur een Mess 109G-6 neer, neergehaald d lijk vuur. Het vliegtuig werd verwoest.
Piet tot slot: “Soms moest ouders een enveloppe on broodtrommel doen en die a Van Dongenstraat in Eindho veloppe kwam van kapelaan ik denk dat er voedselbonn die werden gebruikt door h broodtrommel moest ik sow ken’, want de leerlingen uit den door grote voedselsch honger. Wanneer we thuis nen over hadden, mocht ik bonnen aan mijn medestud Het werd wel op mijn hart nooit aan een van de lerar Want dat leek dan op omkop