29 mei 2019 We e k Jaargang 97 Vandaag aflevering
‘IK SLAAP ER NOG OOIT NIET VAN’ moeder weet dat De Tweede Wereldoorlog woedde in en ook waar hij die de periode 1940-1944 ook in de Peel. bewaart. Zijn vader, die niet wil dat hij bij Nu, 75 jaar later, staan we stil bij onze het wrak komt, wordt bevrijding. Een jaar lang blikken niet geïnformeerd. Hewe in deze rubriek terug op de laas gaan Piets kostgebeurtenissen toen. baarheden eind oktober Van algemene verhalen tot allemaal weer verloren. persoonlijke herinneringen Zijn trofeeën gaan in vlamuit de omgeving Asten, men op als hun huis met nog Someren en zes boerderijen in de buurt in Deurne. brand wordt geschoten.
Tijdens de Duitse inval in 1940 woont Piet Berkvens op een boerderij aan de Meijelseweg, ver de Astense Peel in. Het is de tijd van het rijke Roomse leven met z’n kenmerkende grote gezinnen, de tijd ook waarin de bewoners van dit pas ontgonnen gebied streven naar een zelfstandige, eigen parochie. De oorlog leidt tot uitstel van die plannen en donkere wolken pakken zich samen. In 1949 wordt wel nog de Kardinaal Mindszentyschool ingewijd maar een kerk zal er niet komen. De parochie ‘Willemsveen’, genoemd naar de vermoorde burgemeester Wijnen, blijft een stichting op papier.
3 In Asten gaat het nu écht pijn doen
5 Heusdenaar mag naar Brussel
Als Piet op 11 mei 1940 ’s morgens opstaat, zit hun woonkamer al vol Duitsers. Zijn vader haalt voor die indringers op datzelfde moment een rek met honderd eieren uit de kelder. Maar een boterham voor Piet zit er die dag niet in. Hij vertelt verder: “Je kon de weg niet op, die zag zwart van de Duitsers … allemaal te voet, de sloebers … waar kwamen ze toch vandaan? Dat ging door tot een uur of half drie ‘s middags. Daarna zijn mijn jongste broer, Louis, en ik de Meijelseweg nog een eind afgelopen. Daar lag van alles, Louis heeft er nog een mondharmonica aan overgehouden!”
enkele jaren ouder en bijgevolg een stuk groter is: “Jij moet mij helpen!” Rien tilt dan met die man twee doodskisten in elke auto. Piet ziet het aan … hij is lang niet op zijn gemak. Bij Driek van den Broek in het koren ligt die morgen een zwaargewonde Canadese boordschutter. Hij zal de crash overleven en in 1984 op onderzoek uitgaan. Met de hulp van twee gepensioneerde rechercheurs en radiopresentatrice Anne van Egmond weet hij opnieuw contact te leggen met de familie Van den Broek. Een jaar later komt Douglas Clarke – zo heet de Canadees – opnieuw naar de Peel. Deze keer op uitnodiging van Driek en zijn vrouw, als eregast op hun diamanten bruiloft. Zichtbaar trots vertelt Piet, dat hij hem bij die gelegenheid nog de hand heeft gedrukt. Het is oogsttijd en vader Berkvens gaat met zijn zonen rogge maaien. Op de kavel naast Driek van den Broeks perceel wil dat niet vlotten. Ze stuiten er op een vliegtuigstoel, er ligt een officierspet met een ‘Canadian Airforce’-broche erop, wat
Tinus Berkvens (Foto: † Marinus van Eijk).
verderop vinden ze een laars en ten slotte nog een pistool. Voor Piet is het gecrashte vliegtuig in de verlaten Peel een geweldig speeltoestel. Gewapend met een tang en een schroevendraaier klimt hij er geregeld in. Hij snapt aanvankelijk niet waarom het daarbinnen altijd zo licht is. Veel later, na een les over fosforescentie tijdens zijn technische opleiding weet hij heel goed, dat fosforletters nalichten als er licht op valt. Tijdens zijn frequente bezoeken sloopt hij minstens vijfentwintig klokjes uit de Halifax. Zijn
15
De Peel onder vuur: ‘Ik slaap er nog ooit niet van’
De familie Berkvens in de vroege jaren ’40. Vlnr: Louis, Tinus, Mien, vader, Johan, Willem, Tina, moeder, Ties, Toon en Piet. (Foto: collectie familie Berkvens)
granaat afbrak. Ze worden in Meijel gevangengezet, want die Duitsers moeten ‘een dader’ hebben. Tot geluk van mijn broers leeft de in de rug gestoken Duitser nog. Meteen bij de confrontatie zegt hij: ‘Dat zijn ze niet!’ Anders waren ze zeker doodgeschoten. Johan, dat ging nog wel, maar Willem die in het klooster zat, was hartstikke van de kaart … hij was de weg kwijt … hij wist niks meer … Die lelijke onderduiker is na de bevrijding nog in Ommel opgedoken. Hij liep daar met die revolver te zwaaien. Een waardeloze vent, die ons ellende heeft gebracht. Hij moet in Indonesië gesneuveld zijn.“
Van 1941 tot 1943 onderhoudt de familie Berkvens vriendschappelijke contacten met de Duitsers, die het zoeklicht in de buurt bemannen. Piet: “Dat waren goede gasten, één van die lui heeft Louis accordeon leren spelen. Maar na twee jaar in de Peel werden zij opeens naar het oostfront gestuurd.”
Dan in september. We laten Piet weer aan het
Ties Berkvens in zijn revalidatieperiode in 1944-1945. (Foto: collectie Frans vd Mortel)
19
17
In juni 1942 presenteert de Canadese leader D.L. Wolfe zijn 419th Squadron aan koning George VI. Op de foto in het midden vooraan de koning, met links van hem het gezicht van Wolfe. De leader zou later komen te overlijden bij de crash in de Peel.
Het jaarboekje van de R.K. Jonge Boerenbestand, waarin het overlijden van Tinus Berkvens staat vermeld.
WWW.PEELBELANGONLINE.NL
16
Daarvoor, in augustus heeft een onderduiker van de buren hen al de nodige problemen bezorgd. De Duitsers beginnen terug te trekken. Piet: “De commandant van zo’n ordeloze troep vraagt aan mijn vader: ‘Mogen wij hier even rusten?’ ‘Natuurlijk!’, antwoordt vader, ‘Ga maar zitten!’ Amper vijf minuten later is die onderduiker er opeens. De commandant pakt zijn geweer en commandeert: ‘Aufstehen!’ Hij vertrouwt die vent kennelijk niet. Die bleek ook niet te vertrouwen, want een week later stak hij een passerende Duitser neer, omdat hij diens pistool wilde hebben. Om vier uur, wij zitten zoals gewoonlijk aan de koffie, komen er drie overvalwagens het erf op. Enkele Duitsers met doodskoppetten stappen uit en mijn broers Willem en Johan zijn het slachtoffer. ‘Mitkommen!’, snauwt er één, ze moeten te voet mee naar Meijel. Verderop langs de weg worden ze genadeloos afgeranseld, dat kunnen wij zien. Dan, een harde knal! Moeder zegt: ‘Och, toch! ... ze worden doodgeschoten.’ Maar dat gebeurt gelukkig niet. Eén Duitser moet zo hard hebben geslagen, dat de steel van zijn hand-
Natte Fluit wint Aastense dorpsquiz
Op 14 juli 1943 wordt Piet wakker van een verschrikkelijk gebons. Van zijn vader hoort hij dat er in de buurt een bommenwerper is gevallen. De volgende morgen ziet hij de resten van de geallieerde Halifax II HR905 LQ vooraan in de Peel liggen, net over de Eeuwselse Loop op amper een kilometer van hun huis. Hij wil gaan kijken, hij is immers al tien, maar zijn vader verbiedt hem dat: “Laat de Duitsers eerst die doden maar eens afvoeren!” Als die middag drie Duitse Rode Kruisauto’s de afslag Peelweg – de weg naar de crashplek – nemen, is zijn vader weer aan het werk. Dat weet Piet en daarom zegt hij tegen Rien Kuijpers, een Helmondse vakantiegast die bij hen verblijft: “Kom mee, we gaan kijken! Het mag wel niet, maar we doen het toch!” Een Duitse onderofficier komt naar hen toe als ze wat verdwaasd naar de zes doodskisten bij het vliegtuig staan te staren. “Hier liggen jullie vrienden”,, zegt hij in goed verstaanbaar Duits en dan tegen Rien, die
De Peel onder vuur
De Peel onder vuur
door: Gerard Geboers
Piet is de achtste in de rij van negen kinderen van Hannes Berkvens, het gezin woont in het laatste huis voor café Jeuken, thans ‘de Buizerd’. Als de oorlog uitbreekt is hij zeven jaar, zijn ervaringen zal ik echter pas vastleggen als hij 84 is. Ook dan staan de beelden uit de oorlogsjaren nog altijd scherp op zijn netvlies getekend. Aan praten over de oorlog zal hij wel nooit een hekel hebben gehad, maar sinds hij blind is, doet hij dat graag en veel. Zo houdt hij voeling met de wereld om hem heen.
22
22
woord: “Als wij van Heusden af komen, zien we vier Duitse kanonnen achter het huis verdwijnen. Even later staan die al achter de ligusterhaag aan de kant van Meijel opgesteld. Een Piper verkenningsvliegtuig vliegt enkele rondjes en kort daarna slaan de eerste granaten vanaf Eindhoven in. Twee Duitsers op ons erf worden dodelijk getroffen en mijn broer Ties, die eieren aan het rapen is, raakt zwaargewond. Een kwartier na die beschietingen is er in de buurt geen Duitser meer te
bekennen, maar ook Ties is nergens meer te vinden. Die hebben ze meegenomen – maar goed ook, achteraf – want hij was zijn onderbeen kwijt. Het zal weken duren voordat we weten, waar hij al die tijd is geweest. Als alle Duitsers weg zijn, nemen de geallieerden ons huis nog steeds met tussenpozen onder vuur, zeker wel tot middernacht. Met z’n tienen zitten wij in de schuilkelder in de hof, amper vijftig meter van het huis. Al raakt er niemand meer gewond, een slechtere nacht heb ik nooit meegemaakt!” Broer Johan en zus Mien blijven thuis om het vee te verzorgen maar de rest van de familie evacueert enkele dagen later alsnog naar een oom op den Dijk. Daar blijven ze tot ze naar Heusden terug kunnen, al is dat dan nog niet naar hun eigen huis. Op 29 oktober wordt bij de Buizerd namelijk zwaar gevochten met de inzet van veel tanks. Gevechten die de Duitse tegenaanval een zware slag toebrengen. Het opruimen van de vele slachtoffers, van de enorme materiële verwoesting maar zeker ook van de talrijke mijnen, kost tijd. Volgens Piet wordt het gebied daarom pas weer op 1 maart 1945 vrijgegeven. Dan pas kunnen ze naar huis. Piet beschrijft wat hij onderweg ziet: “Net voorbij de Eeuwselse bossen, ter hoogte van de Achtermijterbaan, lagen de eerste dode varkens in de sloot en ook stonden er kapotgeschoten voertuigen … daar begon voor mij de oorlog! … tot thuis was het niks als dode paarden, varkens en koeien … verderop, tussen ons huis en café Jeuken, daar hadden de Duitsers de weg laten springen … er gaapte nog een groot gat. Al het verkeer moest noodgedwongen door de berm waar ze tankmijnen gelegd hadden. Wel vijftig mannen hebben dat hele terrein meter voor meter met een lange stok af moeten speuren om maar geen mijn te missen.” Maar nog daarna zal de oorlog de familie Berkvens zijn meest naargeestige gezicht
presenteren. Op 13 maart 1945 bewerkt broer Tinus met paard en cultivator een stuk land tussen hun huis en café Jeuken. Piet daarover: “Terwijl vader toekijkt, trekt het paard zo’n ding bloot … ‘Stop!’, roept vader nog, die wel ziet dat het mis is … hij is te laat! Ik zit in onze noodwoning in het kippenhok en zie het gebeuren. Tinus was dood. Van het paard hebben we niks meer teruggevonden. Dat ding … dat was een tankmijn.” De beelden van de oorlog willen Piet maar niet met rust laten. Hij heeft nog meer verhalen:
• Hoe de met zijn paard en kar gevorderde buurman, die de lijken van Duitse soldaten naar Limburg moest brengen, bij Berkvens even op verhaal moest komen. • Hoe hij schrok van de menselijke botten, toen hij het luik van Piet Berkvens. (Foto: Gerard Geboers) een uitgebrande tank opende. • Hoe hij zichzelf ooit bijna doodgeschoten heeft? • Wat zijn broer Toon beleefd heeft, toen hij met andere OD-ers het slagveld moest Zij kwamen hier sneuvelen, zegt hij, opruimen? want later heeft hij ook nog een kaakbot • Dat de tientallen fietswrakken, die hij opgegraven. vond bij het bouwrijp maken van zijn perceel aan de Bergweg, alleen maar van “Ik slaap er nog ooit niet van… !”, Duitse soldaten geweest kunnen zijn. zegt Piet tot besluit.
Soo Bak Gi presteert bij Holland Cup
BIJ 4 GRILLSCHIJVEN DE 5DE 6DE 7DE EN 8STE GRATIS GEGRILDE SPARERIBS 500 GRAM E 6.95 GELDIG VAN VRIJDAG 31 MEI T/M keurslager Thomas Koppens, 5 JUNI SomerenWOENSDAG • www.koppens.keurslager.nl
Thomas keurslager MarcelKoppens, Louwers, keurslager Someren Asten •• www.koppens.keurslager.nl www.louwers.keurslager.nl
Marcel Louwers, keurslager Asten • www.louwers.keurslager.nl
Avondje Genieten met
Rob Scheepers en nog veel meer!
www.plattevonder.nl • zie pagina 17
Fietsreparatie? Eén-dag-service!
Incl. gratis halen/brengen! 6dgn/week !
Postelstraat 36 Someren Tel. 0493-494610
De vijf Maestro’s vlnr: Roel Ermers, Arian Verrijt, Nils van Hoek, Joyce van den Burg en Karin van Tilburg. (Foto: Marius van Deursen)
Climax van Maestro 2019
‘Ik word wakker met die muziek in mijn hoofd’ ASTEN – Dé jubileumactiviteit van het 125 jaar oude St. Cecilia kent komende zaterdag haar ontknoping. De Astense harmonie houdt dan de finale van de muzikale wedstrijd Maestro. Voor de vijf gelegenheidsdirigenten wordt het de slotsom van een intensieve periode. “Dit is een prachtige ervaring.”
door Maarten Driessen Gebroederlijk schuiven de vijf Maestro’s aan tafel om vooruit te blikken op de aanstaande finale. Want van
een heuse concurrentiestrijd is geen sprake, benadrukken ze direct. “We zijn intussen één team geworden. Natuurlijk wil iedereen winnen, maar we gunnen het elkaar ook”,
Zolotoj Plyos
ASTEN - Alle Klokken Luiden trok afgelopen zondag honderden bezoekers naar Museum Klok & Peel in Asten. Het festival leverde wederom verrassende muzikale combinaties op. Zo was het Russische Zolotoj Plyos te gast. Zij brachten hun klanken in combinatie met het geluid van de beiaard (foto). En zo waren er nog tal van bijzondere muzikale samenwerkingen. (Foto: Frans Klaus)
verklaart Joyce van den Burg. Zo Maestro-gebeuren klinkt misschien gaan Nils van Hoek en Arian Verwat stoffig, maar na afloop geven rijt momenteel aan kop, maar het bezoekers telkens aan dat het boven kan zaterdag nog alle kanten op. De verwachting leuk was. Het is ook dag overigens dat vaak herkenbare St. Cecilia exact muziek die voor'Natuurlijk wil iedereen 125 jaar bestaat. bijkomt”, zegt “Het voelt als een Van Hoek. Na zawinnen, maar hele eer dat we terdag volgt verwe gunnen hiervoor zijn gevolgens ook een vraagd. Want dit stukje opluchhet elkaar ook' is toch dé jubileuting. Want al met mactiviteit van de al was ook deze harmonie”, aldus Van Hoek. editie een intensief traject. Iets waar Sinds de start in april zijn de vijf volde Maestro’s dag en nacht mee beop in de weer met hun muziekstukzig waren. “Ik word nu soms met die ken, ieder met behulp van een eimuziek in mijn hoofd wakker. Dus ik gen coach. Want wie denkt dat een ben ergens blij als het straks klaar is. dirigent vooral voor de vorm is, die Maar ik heb er absoluut geen spijt heeft het mis. Ondanks een behulpvan, want dit was een prachtige erzaam orkest kunnen de Maestro’s de varing”, aldus Arian Verrijt. plank wel degelijk misslaan. “Dat is soms ook frustrerend: ‘Shit, het lukt Betrokken club niet.’ En zo overdreven bewegen, Waar de Maestro’s het ook allemaal dat vind ik nog steeds lastig. Maar over eens zijn: de harmonie heeft eigenlijk moet dat wel, zo wordt ons zich in de afgelopen periode een verteld”, zegt Karin van Tilburg. warme en betrokken club getoond. Het verbaast de groep dan ook niet Intensief traject dat St. Cecilia alweer 125 jaar meeMaestro Roel Ermers heeft in aangaat. Maar de vijf geven geen geloop naar de finale nogal wat hobvolg aan deze muzikale ervaring. bels te overbruggen. Zo duurt het Dat laten ze liever over aan de muzibuitenlands tripje van zijn coach kanten in hart en nieren. Tot slot ook langer dan vooraf gepland. “Ik heb nog complimenten voor de solisten – daarom een reservecoach toegewevioliste Anne-Sophie Gerards, zanzen gekregen. Overigens wel de ger Levi Hoefnagels en zangeressen coach die tijdens de eerste editie zijn Maud van den Boomen en Ellis KuijMaestro tot winnaar heeft gekroond. pers - die tijdens de finale dienen te Ik heb nu wat tegenslagen, maar de worden aangestuurd. Verrijt: “Met trein gaat toch gewoon door”, blijft recht toppers, kwalitatief zijn ze echt het vrolijke gezicht van cabaretgoed.” groep Timper optimistisch. En, oh ja, er zijn nog enkele kaarten Want ondanks wat strubbelingen verkrijgbaar. Deze kosten 10 euro links en rechts heeft iedereen voorper stuk en zijn te koop bij de VVV al heel veel zin in de finale. “Zo’n en de Primera in Asten.
1 Webshop 2 Winkels VA N M I E R L O S C H O E N E N . N L
KIJ K VOOR ALLE MERKSCHOEN EN OP:
-Voorpagina Altijd dichtbij!
- wk 21/22/24/25/2 ASTE N | B E E K E N D O N K
Asten - Beek en Donk www.vanmierloschoenen.nl
BEZORGERS GEZOCHT Info: 0493-473578 Voor de bezorging van het Peelbelang Asten en ’t Contact Someren zijn we op zoek naar bezorgers v.a. 13 jaar. Interesse: tel. 0493-473578 www.peelbelangonline.nl www.hetcontact.nl
Hét weekblad voor Someren
Hét weekblad voor Someren
Zie pagina 4-5