De Peel onder vuur
Vandaag aflevering
SLAGERSZOON PIET WAS AL JONG EEN AVONTUUR RIJKER door: Maarten Driessen Tijdens de Tweede Wereldoorlog kreeg slagerszoon Piet Bouwmans uit Zeilberg soldaten uit beide kampen aan tafel. Eerst Nederlanders, toen Duitsers, en daarna ook de Engelsen
De Peel onder vuur
op
dat
mo-
ment in een De Tweede Wereldoorlog woedde in eigengemaakte de periode 1940-1944 ook in de Peel. schuilkelder en Nu, 75 jaar later, staan we stil bij onze ging erheen om bevrijding. Een jaar lang blikken de boel te bluswe in deze rubriek terug op de sen. Die mensen gebeurtenissen toen. wisten zelf niet dat Van algemene verhalen tot het brandde bij hun.” werd bediend door persoonlijke anekdotes, die Jozef, en die was bij zich afspeelden in Asten, Ongeveer een maand laons in de kost. Ons moeter moest het gezin alsnog Someren, Deurne en der deed dat om bij te verworden geëvacueerd. Dit op omgeving.
nog. Piet verbleef weken in een schuilkelder, moest daarna op de vlucht en ontdekte bij terugkomst dat het ouderlijk huis aan flarden was geschoten. Een verhaal van de oorlog, door de ogen van een kind. Piet was 9 jaar oud toen de oorlog uitbrak. Zijn vader Johannes Bouwmans, ‘Hanneske’ in de volksmond, runde toen al sinds 1913 een eigen slagerij aan de Zeilbergsestraat. Met dertien kinderen was het gezin Bouwmans er een van omvang. En dat gold dus ook voor het ouderlijk huis. Voorafgaand aan de Duitse inval was daar dan ook ruimte voor enkele Nederlandse militairen. “Uit Den Haag, uit Berg en Dal. Zij sliepen bij ons.
3 Overzees bezoek voor kamp Dennenlust
5 John Bankers mag naar Den Bosch
dienen”, zegt Piet. Hoe deze Jozef precies bij hen was beland, dat weet hij niet meer, maar de Duitser verbleef zeker een paar jaar bij hen. “Hij zat gewoon bij ons aan tafel. Maar hij sliep niet bij ons, want hij moest daar bij dat huisje op wacht.”
advies van de ‘ondergrondse’, het verzet. “Toen zijn we op de fiets naar onze accountant in Helmond gegaan. Met het hele gezin, behalve vader en moeder. Ik denk dat we moesten evacueren omdat
Piet Bouwmans.
aanbeland. De pastoor was er, evenals de kapelaan van de Sint Jozef. En als we iets hoorden, dan schoten we allemaal weer de kelder in.” Razzia’s Eenmaal terug in de Zeilberg trof Piet het ouderlijk huis zwaar beschadigd aan. “Vader dacht dat we er met een paar kapotte dakpannen goed vanaf waren gekomen. Maar dat bleek niet waar, want op de dag dat we waren vertrokken was ’s avonds het schieten begonnen. Om zeven uur stond er geen raam meer in het huis, maar dan ook geen één. Want het kwam van beide kanten hé. Ik denk dat we wel een jaar of vier met plastic hebben gesukkeld. Alles was met plastic dichtgemaakt, want er was niets anders.”
We e k Jaargang 97
13
WWW.PEELBELANGONLINE.NL
Reden voor de evacuatie was de Duitse tegenaanval ingezet op 27 oktober 1944. Ná de bevrijding dus, maar het gevaar was nog niet geweken. Sterker nog, eigenlijk kreeg Zeilberg pas toen echt last van zijn bezetter. Die begon bijvoorbeeld razzia’s te houden. “Dan kwamen ze met wel vijftig soldaten door de straat. Van die hele felle, met zwarte pakken aan. Ons moeder had nog één kaas, voor als we honger hadden. Die werd niet aangesneden, maar bewaard. Een Duitser deed de koelcel open en verwachtte veel vlees. Maar daar lag dus die kaas. Ons vader pakte een mes en zei: ‘Halb’, maar ‘ganz’ moest hij hem hebben. ‘Nee’, zei onze vader, half kreeg ie hem. En hij ging. Ons moeder was blij dat hij weg was, want die had er schrik van.”
7
9
Een deel van de familie Bouwmans voor de slagerij. De naam van de soldaat is niet bekend.
Martien Voermans eerste winnaar Vijvervirtuoos
Piet koesterde geen haat tegen Jozef en diens collega’s. “We wisten niet wat er aan de hand was, wat er precies gebeurde. Daar was ik nog te jong voor.” En na de inval ging het leven eigenlijk gewoon weer door. Al bleef de school wel een tijdje gesloten. “Maar ik meen dat we er geen erg in hadden dat het oorlog -, en dus gevaarlijk was.”
Liessel zo gebombardeerd was. We kregen van onze vader eten mee, want dat hadden de mensen daar niet. Twee zussen hebben daar geslapen, maar niet iedereen kon er terecht. Dus toen alles weer wat rustiger was, zijn we richting huis gegaan.” Piet ging naar zijn broer Frans, die had een eigen slagerij in de Sint Jozef in Deurne. Met daarbij ook een diepe kelder. “Daar zijn we ’s nachts
De Peel onder Vuur: Oorlog door de ogen van een kind
Na de oorlog zijn we met veel van hen in contact gebleven. Wij gingen naar hun toe en zij kwamen hier”, vertelt Piet. Deze militairen waren verantwoordelijk voor de bezetting én het behoud van de Peel-Raamstelling, de verdedigingslinie tussen Grave en Weert die dwars door de Peel liep. Zoals bekend wisten de Duitsers hier in mei 1940 toch vrij eenvoudig doorheen te breken.
Op de schop
28 maart 2019
13
Persoonsbewijs van de broer van Piet, Henk Bouwmans, tijdens de oorlog.
Schuilkelder Naarmate de oorlog vorderde nam ook het aantal bombardementen toe. Telkens als dat gebeurde dook de familie de schuilkelder in. Zo had vader Bouwmans de kelder onder de slagerij met behulp van fruitbomen laten stutten. De ruimte was zo groot, dat ook anderen er verbleven. En dat kwam van pas, zeker toen de Engelsen op 24 september 1944 de tegenaanval inzette. Die dag moest Zeilberg van haar bezetter worden bevrijd. “Ik meen dat we toen met 38 man twee weken lang continu in de kelder hebben gezeten. En weet je waar de kinderen sliepen? Op de zoutbakken, waar onze vader ham deed zouten. We hadden geen varkens, dus die waren leeg.”
En dus was het ook in de Zeilberg oorlog. De Nederlandse militairen aan de eettafel bij Bouwmans maakten plaats voor hun Duitse opponenten. Zo schoof ook Jozef Gandel aan, in dienst van de Wehrmacht, het leger opgebouwd door dictator Adolf Hitler. “Als er vliegtuigen kwamen, scheen de lichtkoepel vanuit het Wehrmachtshuisje hier even verderop. Deze
Ook de jeugd had toen wel in de gaten dat het mis was. “We hadden schrik als het knapte. Het rommelde van alle kanten, dat kon je horen.” Zo werden er die avond granaten over de slagerij heen geschoten. Eén daarvan belandde bij een familie even verderop. “Dat was maar een klein huisje van stro, je kon zo met je hand bij het dak. Onze buurman zat
22 MOV-viering in Heusden
Persoonsbewijs van de vader van Piet, Johannes Bouwmans, tijdens de oorlog.
Na de Nederlanders en de Duitsers, bood de eettafel nu ruimte aan Engelse militairen. Zij kwamen in tanks aangereden, iets wat Piet en zijn broers en zussen nog nooit hadden gezien. “Hier in de tuin stonden wel een stuk of vijftien van die tanks. Die gingen naar het front en kwamen ’s avonds weer terug. Dan stonden ze er ineens weer. En ze maakten loopgraven hierachter in d’n hof. Ik denk dat ze daar inzaten. De Engelsen zijn hier de hele winter geweest.” De ‘Tommies’ brachten ook Kwatta (chocolade) mee, een zoete herinnering in Piet’s geheugen. En sommigen kregen een pakje sigaretten. “Het contact met de Engelsen was heel gemoedelijk.” Zo liep de Tweede Wereldoorlog ook in Zeilberg op zijn einde, en was Piet al op jonge leeftijd een hels avontuur rijker. Zich overigens beseffende dat het ook anders had kunnen lopen: “We hebben zelf geen geweld meegemaakt. Daar hebben we echt geluk gehad.”
Joseph Gandel, de Duitse militair die regelmatig bij de familie Bouwmans aan de eettafel zat.
Dit artikel is tot stand gekomen naar aanleiding van een interview met Piet Bouwmans, afgenomen door Hans van Toer en Martien van Rijt.
1e Paasdag
Paasbrunch Zie pagina 2
PEPERMEDAILLON 4 STUKS VOOR E 7,99 MINI ROLLADES (diverse smaken) 500 GRAM E 7,95 Thomas Koppens, keurslager GELDIG VAN DONDERDAG 28 MAART Someren • www.koppens.keurslager.nl T/M WOENSDAG 3 APRIL
Thomas keurslager MarcelKoppens, Louwers, keurslager Someren Asten •• www.koppens.keurslager.nl www.louwers.keurslager.nl
Marcel Louwers, keurslager
Alle tandartsbehandelingen en Asten • www.louwers.keurslager.nl
het tandtechnische laboratorium onder één dak! Uw klinisch tandtechnicus: Bart Hermans
Implantaten Klikgebit Klaar terwijl Kunstgebit u wacht! Reparaties ASTEN - De werkzaamheden aan de Heesakkerweg in Asten zijn in volle gang. Op de kruising met de Beatrixlaan wordt momenteel een rotonde aangelegd. Verkeer kan daarom voorlopig niet vanaf de Heesakkerweg de Beatrixlaan op. Vanwege de werkzaamheden ligt er een noodweg. Verloopt alles volgens planning, dan wordt deze fase van het project halverwege mei afgerond. (Foto: Frans Klaus)
Voorzichtig positief over Landgoed Hazeldonk door Maarten Driessen
In de geest van
Duidelijk werd dat Algemeen Belang en VVD voorstanders zijn, en dat de PGA juist tegen het plan is. CDA, Leefbaar Asten en D66/Hart voor Asten hielden zich nog op de vlakte. De voorstanders zien vooral meerwaarde in de beoogde impuls voor het gebied. “We hebben dit uitgebreid besproken met onze achterban, en het lijkt ons een hele mooie ontwikkeling. We snappen de zorgen van de kasteelbewoners, maar er wordt in het plan veel rekening met hen gehouden”, sprak Frank van de Kerkhof (Algemeen Belang). Wel moeten de wandelpaden wat hem betreft toegankelijk zijn voor mensen in een rolstoel of met een rollator. “Mindervaliden moeten echt kunnen genieten van
Zorgen
De overige partijen bekenden nog geen kleur, al zijn CDA, D66/HvA en Leefbaar Asten allen voorzichtig positief. Jos Leenders (CDA) benadrukte dat er een balans moet worden gevonden: “Er liggen echt kansen. Met een fantastisch stukje natuur op loopafstand, een wandelvoorziening waar heel veel mensen uit Asten plezierig zouden kunnen recreëren.” Alle drie de partijen uitten vooral hun zorgen over de omvang van de beoogde woningen. “Die vinden we nogal prominent”, aldus Maarten van den Boomen (Leefbaar Asten), en ook voor D66/ HvA vormt dit mogelijk een struikel-
blok. “De nieuwe bebouwing betekent een verslechtering. De omvang is voor ons een kantelpunt. In het plan wordt het omschreven als ingetogen en ondergeschikt, maar aan die termen voldoet het nu nog niet. Onze mening zal uiteindelijk afhangen van hoe de bebouwing eruit gaat zien”, zei fractievoorzitter Tiny van den Eijnden.
Mooie schoenen bij
Mellow...
Goudfrikandel
20 stuks - Van Lieshout Normaal 11,89
Geheugenverlies
Kortom, er is nog niets beslist. Al blijft de discussie tegen het zere been van Jos Gommans, voormalig kasteelbewoner en destijds namens SBKA projectleider van het Masterplan. Volgens hem is knip en klaar dat op deze locatie simpelweg niet gebouwd mág worden. Hij verwijt de politiek dan ook ‘geheugenverlies’. “Het gaat hier om cultuurhistorie, dat begrijpt men in Asten niet. De totstandkoming van het Masterplan was een langdurig proces. Ik dacht: nu zit het bij iedereen op het netvlies. Het is daarom inhoudelijk van de gekke dat we het hier nu toch over hebben.” Volgens Gommans zal ook de provincie Noord-Brabant hier niet mee instemmen: “Vraag het eerst eens aan hen, voordat je verder gaat met dit verhaal.” Baltussen zelf houdt goede hoop: “Ook op het aspect cultuurhistorie is dit plan zeer zorgvuldig tot stand gekomen. Wat ons betreft is het een verrijking, het vaststellen waard.”
7,99 t unt stun stunt st
www.diepvriesspecialist.nl Aanbieding geldig t/m dinsdag 2 april 2019
2e 15 cm sub voor €1, Geldig tot 31 maart
✁
Ondernemer John Baltussen werd in 2016 benaderd door architectenbureau Pouderoyen, dat kansen zag voor een landgoed op zijn ruim tien hectare nabij het kasteel. In de planvorming die volgde werd nadrukkelijk ingezet op natuur, recreatie, kleinschalige landbouw en waterbeheer, gezamenlijk zorgend voor een impuls voor het gebied. Met daarbij ook ruimte voor drie bouwkavels, waarvan één bestemd voor Baltussen zelf. Een groep kasteelbewoners, verenigd in de Stichting Behoud Kasteelerfgoed Asten (SBKA) ziet echter niets in de komst van drie villa’s. Daarbij beroepen zij zich met name op een Masterplan vastgelegd in 2004, dat behoud en versteviging van het kasteel en omgeving moet waarborgen. In dat plan, dat toentertijd ook door de gemeente werd omarmd, staat dat het kasteellandschap open en transparant dient te blijven. De uitgangspunten van het Masterplan werden ook in het huidige bestemmingsplan verankerd. Voor realisatie van de plannen is
daarom sowieso een bestemmingsplanwijziging nodig. En dus is de gemeenteraad aan zet. Tijdens een commissievergadering dinsdagavond mochten de partijen vooruitlopend alvast hun standpunt toelichten. Het bood een voorzichtige eerste inkijk in het politieke klimaat in deze.
het gebied.” Volgens VVD’er Ilse van Oosterhout hoeven de belangen hier niet te botsen, want het kasteel en het landgoed kunnen elkaar juist versterken. “Dit project is in de geest van het Masterplan samengesteld. Het is een verrijking voor inwoners van Asten en Heusden.” PGA deelt die mening niet, en vindt dat de afspraken binnen het Masterplan leidend moeten zijn. “Het kasteellandschap moet beschermd worden. We zien daarom geen mogelijkheden voor dit landgoed. We zijn tegen toename van bebouwing in het gebied, omdat we vrezen voor onomkeerbare aantasting van de cultuurhistorische waarde”, sprak Sandu Niessen.
Prins Bernhardstraat 9 Asten www.mellow-asten.nl
✁
HEUSDEN – Politiek Asten ziet kansen in project Landgoed Hazeldonk nabij het kasteel in Heusden, zo bleek dinsdagavond in vergadering. Op die locatie moeten drie villa’s verrijzen, met daarbij een stevige impuls voor natuur, recreatie en waterbeheer. De kasteelbewoners zijn echter pertinent tegen bebouwing binnen het kasteellandschap. Mogelijk is straks bij het politieke eindoordeel de omvang van de beoogde woningen doorslaggevend.
Vertrouwd & Vakkundig