Vandaag aflevering
52
DE STILTE NA HET FATALE BOMBARDEMENT 23 december door: Gerard Geboers Op zondagochtend 24 december 1944 valt er toch nog een bom in de Wolfsberg. Asten is dan al drie maanden bevrijd, maar de oorlog sleept zich nog voort. Het Ardennenoffensief, de laatste grote aanval van de Duitse Wehrmacht aan het westfront, is in volle gang. Die winter staan in het al bevrijde Zuidoost-Brabant duizenden geallieerde militairen klaar voor de finale aanval op Duitsland. Zij verblijven in kampementen of zijn ingekwartierd bij de inwoners in huis. Die bommenwerper lijkt een geallieerde colonne, die vanuit Asten via de Wolfsberg naar Meijel trekt, te willen treffen. Op hetzelfde moment zijn veel Astenaren op weg naar het centrum. Ze gaan naar de kerk of naar de winkels die op deze zondag voor Kerstmis open zijn. Het dorp begint net weer tot leven te komen. De bevolking is weer toe aan wat onbezorgd vertier, al staan velen voor een moment van bezinning toch ook even stil bij de grote kerststal achter in de Kerkstraat. De jeugd moet kiezen: “Gaan we naar het dorp of gaan we schaatsen?” Een keuze die vergeleken met de keuzes waar sommigen van hen in de dagen rond de bevrijding voor stonden, niets voorstelt! Maar op dit moment een keuze die ertoe doet. Omdat het al een paar nachten streng gevroren heeft en de temperatuur zelfs overdag niet boven nul komt, ligt op de vele ondergelopen weilanden een gladde ijsvloer uitnodigend op hen te wachten. Maar zij die gaan schaatsen, staan – éénmaal op het ijs – al gauw alleen nog maar te kijken naar de capriolen van een paar vliegtuigen. Die toestellen blijven maar boven het dorp cirkelen, nu eens duiken ze zover naar beneden dat ze achter de horizon verdwijnen, dan weer klimmen ze tot grote hoogte. Wat heeft dit te betekenen? Zijn dit misschien Duitsers? Asten is toch al bevrijd!
3 0 Leon van de Moosdijk nieuwe Omschrijving wethouder Hilvarenbeek
7
EEN JAAR IN BEELD
12 0 13
t /0m
11
Een jaar in beeld Omschrijving
De 16-jarige Francien van Bussel, die helemaal achter in de Wolfsberg woont, gaat bij haar grootouders op de Voorste Heusden melk halen. Tijdens een interview in februari 2014 zegt ze: “… maar zover ben ik niet gekomen, ik was nog maar honderd meter van huis toen ik een hele hoop geweld hoorde … een laagvliegend vliegtuig! De Heusdense melkrijder, Sjang Kersten, die zijn melk bij de ‘rômfabriek’ had afgeleverd, reed terug naar Heusden. Tegenover ons huis ging het fout. Zijn paard kreeg een scherf in de borst. Het beestje sloeg op hol. Ik keek om … ik had me een schrik! Met de kan, die ik nog in mijn hand had, sloeg ik het ijs kapot en ik dook zo snel als ik kon die sloot in. Boven me cirkelde een vliegtuig … met een rood-wit-blauwe cirkel, onmiskenbaar een Engelsman. Nee, het was zeker geen Duitser. Ik weet nog dat ik daarom dacht: Ik hoef geen schrik te hebben! Maar toen zag ik ineens hopen zand de lucht in vliegen. Ik dacht hij laat iets los en toen ik omkeek, zag ik ons huis zowat niet meer! Ik ben direct uit die sloot gekropen … mijn schoenen bleven in de modder steken … op mijn kousen liep ik naar huis. Wat ik toen zag, heb ik nooit na kunnen vertellen. Dat is gewoon onmogelijk … wat ik toen allemaal gezien heb ... ik zag ons moeder niet, onze vader niet en ook de andere kinderen niet, ik dacht: waar zijn die toch allemaal? Het huis was ene hoop puin en het was net of die hoop nog groter werd. Het was ook nog maar net gebeurd.” Door het kabaal van de vliegtuigen en de enorme explosie is de hele straat gealarmeerd. Tegen enkele huizen liggen Britse soldaten in een houding die doet vermoeden, dat ze de kinderen achter hun rug met hun eigen lijf beschermd hebben. Twee voertuigen van de nog voorbijtrekkende Britse colonne stoppen, een paar soldaten gaan met Francien haar huis in. Francien: “Ik weet niet wat ik daar toen gezien heb, ik wou naar binnen. Die deur ging eerst toch andersom open? Ik dacht nog: wat gek, die gaat zo toch niet open! En daar stond ik in de gang … de rook,
De stilte na het fatale Omschrijving bombardement
Sjang en Hanna Kersten-Aarts in Australië, 1976.
26 december 2019
De Peel onder vuur
het stof – het brandde nog een beetje De Tweede Wereldoorlog woedde in – en stinken … en de periode 1940-1944 ook in de Peel. toen kwam ik dan Nu, 75 jaar later, staan we stil bij onze in … … waar de keubevrijding. Een jaar lang blikken ken geweest was. Ik we in deze rubriek terug op de riep: ‘Moeder!’, maar gebeurtenissen van toen. zag haar nergens. Toen Van algemene verhalen tot ik ‘vader’ riep, kwam die persoonlijke herinneringen gelukkig uit de stal tevooruit Asten, Someren, schijn. ‘Waar zijn ze toch alDeurne en lemaal? Waar zijn ze toch allemaal?’ Hij bleef die woorden omgeving. maar herhalen. Toen hoorde ik een eindje verderop ‘mamma’ en ik wist: daar moet ik heen, mijn jongste zusje leeft nog! Op dat moment zag ik een soldaat met, ik meen, een vroegere buurman die bij de ondergrondse is geweest. Ze kwamen poolshoogte nemen, op de voet gevolgd door dokter Schellekens. Ik moest weg! … Maar mijn broer zat nog in de kelder, ik moest en zou die kelder in. Wat ik daar toen zag …” De zware bom, die precies op de kelder valt, kost direct aan vijf mensen het leven. Naast Franciens zusjes, de 13-jarige Corrie en de 10-jarige Nellie, komen in die kelder ook de 32-jarige Paulien Bekx-Sliepen uit de Emmastraat en de 18-jarige Frits van Laarhoven, die tot de bevrijding op hoeve De Wolfsberg woonde, om het leven. Net op het fatale moment fietsen beide laatstgenoemden als toevallige passanten door de Wolfsberg. Paulien gaat naar haar ouders in Neerkant. Alleen! Haar man Sjaak is enkele maanden geleden als dwangarbeider naar Duitsland afgevoerd en Arie, haar zoontje, laat ze gezien de winterse omstandigheden – al is het met pijn in het hart – maar liever bij haar schoonfamilie achter. Frits rijdt de andere kant op. Vanaf hun tijdelijke woonadres aan de Polderweg fietst hij eerst langs hun bij de bevrijding op 22 september in brand gestoken hoeve – hij wil zien of de herbouw al vordert – en aansluitend wil hij in het centrum nog het een en ander regelen voor de heroprichting van de rijvereniging. Onafhankelijk van el-
kerststal in de Kerkstraat. Een Tussen Vlierden en Ommel horen ze het keuze?! Misschien is die te begr gedreun van overvliegende bommenwerwie het motto ‘Vooruitkijken, nie pers weer. Even voorbij Vlierden gaat steeds voor ogen houdt. Francien, die heel moe is, tegen een steile rand langs de weg zitten. Ze wil een moIn 1944 stelt het marechauss ment rusten. Maar ze vliegt overeind als ze onomwonden, dat de Duitse haar vader hoort zeggen: “Blijf daar maar nen op de betreffende bomm zitten, ik geef er niks om al gooien die goed zichtbaar waren. Toch m vliegtuigen me nou ook kapot!” Francien alleen Francien van Bussel me wil alleen nog maar zo snel mogelijk naar een RAF-embleem op de romp, Asten. Daar aangekomen zoeken zij naar ooggetuigen in Heusden doen beddengoed in een ruïne, die ooit hun huis er is een duidelijk verschil: Fra was. Ze kunnen toch niet met lege handen het rampvliegtuig uit de rich bij Piet en Agnes van Bussel – een oom en Deurne komen, bij de anderen tante van Francien, verderop in de Wolfsvanuit Heusden naar Asten. Ook berg – aankomen. Ze hopen vurig, dat ze der Zanden – in 1944 hoofdreda bij hen terechtkunnen. Peelbelang – schrijft in zijn in Hun huis is vrijwel leeg. Zelfs het vlees van schenen boek ‘De Slag om de het varken – ze hebben met Sinterklaas ‘men meende dat het Engelse geslacht en het vlees ingepekeld in de kelbetrof’. Het was die dag mooi we der gezet – is verdwenen. Gelukkig vinden lijk kon er na een aantal bewolk ze wel een paar oude dekens en ook al weer gevlogen worden. En dat zitten er gaten in, die nemen ze mee. Verook, bij Eindhoven en boven Ve doofd zegt Jan: “Laten we nu naar onze den, binnen twee uur na het vall Piet gaan.” En Piet op zijn beurt: “Kom bom in de Wolfsberg, meerdere maar binnen, we maken wel een bed op neergehaald. En druk vliegverke de grond.” Ze slapen enkele nachten op de kans op verkeerd geïnter de keukenvloer, totdat iemand hen nawaarnemingen waarschijnlijk we mens een of andere liefdadigheidsinstelPiet van Seters uit Stellendam ling een tweepersoonsbed komt brengen. met zijn maat op een zondagm Daarin slapen ze een week lang samen, wat moeten ze anders. Na enkele dagen brengt een Engelse militair hen een zwaar beschadigde familiefoto, die kwam onder het puin van hun huis vandaan. Zo langzamerhand wil Francien ook wel weten, hoe het met Lenie en Fried gaat. Op een versleten herenfiets rijdt ze naar Aarle-Rixtel en Helmond. Ze hebben een moeizame weg te gaan. Woonruimte is met geen mogelijkheid te vinden, ze verhuizen van de ene noodopvang naar de andere noodwoning. De voorraad ingezamelde kleding en meubilair voor dakloze Astenaren is voor Kerstmis al uitgeput. Bij de bevrijding zijn immers tientallen huizen kapotgeschoten of in brand gestoken. De behoefte aan vervangende spullen was zo groot, dat alles moest worden uitgegeven. Er is niets meer en daarbij ligt ook de productie nog stil. Tot en met 1949 blijven veel goederen op de bon. En distributie … dat is toch alleen maar het verdelen van schaarste. Jan van Bussel is een eenvoudige turfventer. Hij heeft weinig opleiding genoten en laat zich amper horen. Als zijn gezin door het noodlot wordt overvallen, leven veel Astenaren intens mee. Maar meer dan hun medeleven kunnen ze niet bieden. Ook is de bom op hun huis in 1944 al de zoveelste ramp met meerdere doden binnen de gemeente. De heftige strijd in september en oktober kostte velen het leven, voorGedachtenisprentje Frits van Laarhoven. al Duitse en geallieerde militairen. Maar door het jaar heen valt er weleens ergens 1944 nietsvermoedend vanuit he een vliegtuig of ontploft er munitie. Meestdienstkamp in Liessel naar Aste al met meerdere doden tot gevolg. De Asrand van het dorp besluiten de tenaren lijken murw geslagen, ze vragen om niet verder te gaan, ze vrage zich af of de plotselinge niet-natuurlijke Bussel de kortste weg te dood nog ooit uit hun samenleving Liessel. Francien loopt zal verdwijnen. Ze zijn cynischer je met hen mee. en reageren onverschilliger. liefde op het eers Die spontaan aangenomen zijn geweest, wa houding moet hen betrouwt ze met schermen tegen de gehet noodlot zal vaarlijke, onvoorspelbare binden, want b en vooral chaotische buitersnoodramp tenwereld. Maar doet ze komt vrijwel P dat nog? familie om. Nu Asten is bevrijd, is er ook gewoon werk aan de Francien houdt winkel. Er moeten huizen van om op de v worden gebouwd en de sate staan. Maar g menleving moet opnieuw dacht voor he structuur krijgen. ‘Vooruit van haar famili kijken, niet omzien’, dat is Francien van Seters-van Bussel. het andere uite deze winter het motto. dat doet zeer. N Het zijn allemaal factoren, der werd zij geïntervi die de aandacht afleiden van het is in 2004 iemand d bomincident in de Wolfsberg. van haar omgekom lieleden op kome De regionale krant schrijft die staan corre niets over de vijf doden in herdenkingsm de Wolfsberg op 24 dein het Mous cember 1944. Peelbelang Francien gaat n noemt de namen, maar naar de herd wel pas weken later in daar. Want d de rubriek ‘burgerlijke alle op haar g stand’ over de maand blikken te wille december. Terwijl Peelbe“Zoiets is bij ju lang op 30 december wel ook gebeurd!” V stilstaat bij de onthulling voelt dat heel o van de grote, door de ‘Jonkelijk. ge Werkman’ opgerichte Ricus van Hugten.
We e k J a a r g a n g 69 47
WWW.PEELBELANGONLINE.NL W W W . H E TC O N TA C T. N L
17 0
Vierde editie Glazen Kooi Omschrijving
19 0
Jaspercross tevens Brabantse Omschrijving kampioenschappen
Pauline Bekx-Sliepen. Dodenherdenking Helenaveen.
kaar kiezen beiden voor de veilige beschutting van het huis van Van Bussel. Het wordt hen noodlottig. Het vijfde slachtoffer is de 48-jarige Koos van Bussel-van den Broek, de moeder van het zwaar getroffen gezin. Zij heeft bescherming gezocht in de grote keukenkast – tevergeefs.
Familie Van Bussel-van den Broek aan de Wolfsberg, waarschijnlijk gemaakt in april 1944. Een Britse militair vond deze enkele dagen na het bombardement tussen het puin.
52
Er vallen ook minstens vijf zwaargewonden. Franciens jongste zusje Lenie, haar broer Fried en haar neef Cor van den Broek overleven de hel in de kelder. De beide jongens zullen later echter alsnog aan de complicaties van hun verwondingen bezwijken, respectievelijk in 1945 en 1947. Van alle mensen die daar die zondag in de kelder zitten, is Lenie de enige die de middelbare leeftijd bereikt, al is het met handicaps ten gevolge van de in haar hoofd en voet gedrongen granaatscherven. De 12-jarige Ricus van Hugten woont in de buurt van de Eeuwselse bossen in Heusden. Met een volle kan melk, die hij voor zijn moeder bij de melkfabriek aan de Julianastraat is wezen halen, fietst hij terug naar de Peel. Als hij Paulien Bekx bij Van Bussel binnen ziet gaan, denkt Ricus, type rauwdouwer: ik laat me door dat zo’n beetje tumult in de lucht toch niet afschrikken! Hij ziet geen gevaar. Gelukkig woont zijn vroegere buurman uit Heusden, turfventer Jan van Oosterhout, sinds enkele jaren in de Wolfsberg. Op de rampplek herkent die de zwaargewonde Ricus, zijn ouders worden ingelicht. Dagen later pas zullen die hem in het ziekenhuis uit zijn coma zien ontwaken. Blind aan één oog als gevolg van een granaatscherf leeft Ricus zijn ver-
der tamelijk kalme leventje tot hij in 2018 overlijdt. Ook melkboer Sjang Kersten raakt gewond en belandt in het ziekenhuis. Hij heeft op allerlei manieren pech, want zondag is gewoonlijk zijn vrije dag. Maar geen boer kan in deze tijd thuis melk drie dagen goed houden en daarom heeft de directie van de fabriek besloten, dat er op deze zondag gewoon gewerkt wordt. En dus moet Sjang leveren. Zijn paard is er na de bomexplosie bijzonder slecht aan toe. Met zo’n gapende borstwond zien de in de buurt gerespecteerde paardenkenners voor het beestje geen perspectief meer. En daarom komt er die dag in een schuur in de Wolfsberg een einde aan het leven van de edele viervoeter. Sjang zal wel herstellen, hij emigreert in de jaren vijftig met zijn gezin naar Australië.
28-12 ANDRE HAZES SHOW H6 Tribute Band
29 -12 OUDEJAARS CONFERENCE Terug naar de rampplek: Jan van Bussel en dochter Francien kunnen met de Engelse ambulance mee die Fried en Lenie naar het ziekenhuis in Deurne brengt. Daar ligt de gang vol oorlogsgewonden, er is voor hen geen plaats meer. Fried, die een hand kwijt is, wordt nog die dag voor verdere behandeling naar Helmond overgebracht. Lenie kan terecht in het Aarle-Rixtelse nonnenklooster, dat als tijdelijk ziekenhuis is ingericht. Voordat Francien met haar vader teruggaat, krijgen ze nog een kop soep aangeboden. Als Jan zegt: “Laten we maar naar huis gaan”, schrikt Francien nogal. “Vader, wij hebben toch geen huis meer!” Als ze dan samen in het donker naar Asten lopen, maakt Francien zich pas echt zorgen om haar vader.
Voor info en reserveringen www.plattevonder.nl
Zie pagina
26
Scheiden? Regelen jullie goed en duurzaam met Mediation4U
Bel voor een gratis kennismakingsgesprek: 06- 51540236
contact@med4u.nl
•
med4u.nl
Asielbeheerder Maartje van Teeffelen en bedrijfsleider Twan Spierings. (Foto: Hein van Bakel)
‘Als een dier in het asiel is, dan is het niet zielig meer’
REGIO - Dierenambulance en Dierenasiel Helmond verzorgt vanaf 1 januari ook de noodgevallen en opvang van dieren in Asten, Someren en Gemert-Bakel. Het verzorgingsgebied bestond tot nu toe uit de gemeenten Helmond en Laarbeek. Met deze gebiedsuitbreiding komt er ook een derde dierenambulance bij, zodat de aanrijtijden gewaarborgd kunnen blijven.
door Kristie Raaijmakers De organisatie was al drie jaar bezig met de voorbereiding voor deze uitbreiding. “We hebben alle ruimtes in orde gemaakt, zodat er ook plek is om extra dieren op te kunnen vangen”, zegt bedrijfsleider Twan Spierings. Daarnaast moet een nieuw meldkamersysteem zorgen voor meer efficiëntie. Vanuit de meldkamer is nu precies te zien waar de ambulances zijn. Ook kunnen direct vanuit die meldkamer adressen in het navigatiesysteem van de ambulances worden ingevoerd. “Zeker met een groter gebied krijgen we straks te maken met meerdere Hoofdstraten of ‘de Markt’ en dan moet er geen onduidelijkheid bestaan over het juiste dorp. Want spoed is vaak geboden, hoewel onze ambulances geen speciale voorrangsvoertuigen zijn, maar ze zich dus aan de gewone verkeersregels moeten houden.”
‘Niet zielig meer’
In het asiel worden voornamelijk katten en een aantal honden opgevangen. “Mensen denken vaak dat dieren in een asiel zielig zijn, maar eenmaal bij ons zijn ze niet zielig meer”, vertelt Spierings. “Hier krijgen ze alles wat ze nodig hebben; medische zorg, de juiste voeding en veel aandacht.” Dat is ook wel te zien aan de verblijven in het pand. De katten zitten in grote kooien die allemaal zijn aangekleed met een of meerdere krabpalen, een zuivere kattenbak, hangmatjes en andere
fijne plekjes om te liggen. “We willen hier zoveel mogelijk een thuissituatie nabootsen.” In de speciale kittenkamer worden jonge katten van zwerfdieren opgevangen. “Die zijn goed te socialiseren en vaak dus ook goed aan te bieden voor adoptie”, aldus Spierings. Boven is de ziekenboeg, waar katten met de niesziekte en braken en diarree apart worden verzorgd. Bij de honden zijn de hokken wat soberder ingericht. Er is momenteel ook maar één kooi bezet waar de maatjes Chico en Max zitten. Een Beagle en een Ridgeback. “Zij zijn samen binnengebracht door de eigenaar en ze zijn onafscheidelijk. We proberen dan ook echt om een adoptieadres te vinden waar ze samen terecht kunnen”, licht Spierings toe. “Dat er bij hen niet zoveel in het verblijf ligt, is overigens alleen omdat ze alles kapotbijten”, voegt hij lachend toe.
Meer katten
Knaagdieren en vogels die in Helmond worden binnengebracht, worden zo snel mogelijk doorgestuurd naar Vogelasiel Someren en het Knabbelhuis in Deurne. Voor honden en katten geldt dat ze 14 dagen in quarantaine worden gehouden. Dat is ook de wettelijke periode dat de eigenaar nog aanspraak op zijn dier kan maken. Binnengebrachte honden worden in tachtig procent van de gevallen met hun baas herenigd. Bij katten ligt dat percentage een stuk lager, rond de twintig tot dertig procent. Dat heeft enerzijds te maken met de grote populatie zwerfkat-
ten. Verder geldt bij katten – anders dan bij honden - geen verplichting tot chippen, waardoor het moeilijker herenigen is. Hoewel dat alleen werkt als mensen de chip ook registreren en up to date houden. Zwerfkatten worden na castratie of sterilisatie weer teruggeplaatst op de plek waar ze gevonden zijn. “Dat is nodig om het natuurlijk evenwicht te bewaren, bijvoorbeeld omdat ze muizen en ander ongedierte vangen.”
Adoptie
Gelukkig zijn er ook veel succesverhalen van katten en honden die uiteindelijk bij een nieuwe eigenaar worden ondergebracht. “We verzamelen eerst zoveel mogelijk informatie over het dier zoals medische achtergronden, maar ook kenmerken in het gedrag. Houdt een kat van spelen en knuffelen, of ligt hij liever heel de dag rustig in een hangmatje? Met die informatie zoeken we de juiste match in een nieuwe eigenaar”, aldus Spierings. Voor de vrijwilligers is dat ook een belangrijk onderdeel van het werk. “Het draait hier heus niet alleen om het verschonen van kattenbakken en uitlaten van de honden. Juist die aandacht, spelen, knuffelen zijn heel belangrijk. Die aandacht is superbelangrijk en dat maakt het voor onze vrijwilligers ook veel leuker.” In de meeste gevallen wordt er wel een match gevonden. Daar gaat het asiel ook ver voor. “Het is zeer zeldzaam dat er moet worden overgegaan tot euthanasie. Dan is een dier medisch gezien of sociaal gezien wel heel ver heen. Het is weleens gebeurd met een hond die echt gefokt was voor de vechtsport, die was niet meer te socialiseren. Maar voordat zo’n besluit wordt genomen zijn we twee jaar verder en wordt door vijf
mensen afzonderlijk een scorekaart ingevuld, onder hen een dierenarts en een gedragsspecialist.”
www. beauty-by-astrid .nl Kouterstraat 22, Someren T 06-30377137
Punto
Een van die succesverhalen was kitten Punto. Samen met zijn broertjes en zusjes en moeder Fiat werd hij binnengebracht. Ze gingen eerst naar een gastgezin en toen hij klaar was om naar het asiel overgeplaatst te worden, bleek ineens dat hij een huidschimmel had. Vanwege het besmettingsgevaar moest hij in isolatie en dat heeft in totaal 2,5 maand geduurd. Na een traject van medicatie en veelvuldig wassen met een speciale shampoo was de schimmel weg, waardoor Punto de isolatie mocht verlaten. “Je kunt je voorstellen dat het een behoorlijk drama is voor een jonge kitten om zo lang in isolatie te zitten”, vertelt een van de adoptiemedewerkers van het asiel. “Maar het beestje bleef vriendelijk en opgewekt.” Toen hij uit isolatie mocht, bleek dat Punto forse oogbeschadiging had aan beide ogen. Hoe dat ineens kon, wisten ze niet, maar het moest worden behandeld. Dat traject duurde weer zo’n zes tot zeven maanden. Hij moest continu gedruppeld en gezalfd worden en heeft zelfs operaties gehad. “Dat hij vrijwel helemaal genas was al vrij wonderlijk, want zo’n oogziekte loopt niet altijd goed af. En ondanks alles was hij nog steeds dol op mensen, echt een blije gup.” Punto moest nog even wachten op zijn adoptie, maar na een jaar kwam er iemand die helemaal weg van hem was en werd hij geadopteerd. “Voor ons was het even raar, dat dit vrolijke beestje ineens de deur uit ging. Want hij lag graag bij ons op schoot of zelfs in de nek. Maar we zijn heel blij dat het allemaal is goed gekomen.”
De Peel onde
Hét weekblad voor Someren
Ons kantoor is op dinsdag 23 december en vrijdag 27 december gesloten Advertenties voor 2 januari kunnen t/m maandag 30 december 14.00 uur aangeleverd worden. Fijne feestdagen en een gezond 2020