Przykładem wykorzystania takiego mechanizmu finansowego, w którym wspólnym działaniom służy zasada „geograficznego zwrotu” („geographical return”), jest na poziomie europejskim ESA.
3 ERENE: Europejska Wspólnota Energii Odnawialnej: Cele, zadania, instrumenty, forma prawna
ESA Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) powstała na podstawie konwencji otwartej do podpisu w roku 1975. Nie wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej (wówczas jeszcze EWG) przystąpiły od początku do tej konwencji, sygnatariuszami ESA są też państwa nie będące członkami Unii (Norwegia, Szwajcaria). ESA jest organizacją międzypaństwową, a więc nie powstała na gruncie traktatu unijnego i nie jest wspólnotową organizacją Unii Europejskiej. ESA ma osobowość prawną, ma także prawa i obowiązki majątkowe. Majątek i dochody ESA korzystają w każdym z państw sygnatariuszy tej konwencji z preferencji podatkowych. Zadania ESA dzielą się na zadania obligatoryjne – np. działalność badawcza – i programy opcjonalne, obejmujące np. opracowanie, budowę i eksploatację rakiet i satelitów. Wydatki są finansowane ze składek członkowskich sygnatariuszy, pobieranych w proporcji do ich wkładu ekonomicznego. Nowe państwa członkowskie muszą w chwili przyjęcia ich do ESA opłacić jednorazową kwotę, która odpowiada określonemu udziałowi w wartości aktywów ESA. Realizując programy opcjonalne, ESA kieruje się zasadą „geograficznego zwrotu”. Za przepływ zwrotny uznaje się w tym przypadku udzielanie zamówień. Oznacza to, że zamówienia na realizację programów otrzymują firmy z państw członkowskich w taki sposób, by odpowiadało to udziałowi tych państw we wspólnym finansowaniu. W przypadku idealnym sumaryczny wskaźnik geograficznego zwrotu środków powinien dla wszystkich państw członkowskich wynosić 1. Ponieważ z różnych względów nie zawsze może osiągnąć taką wartość, przyjęto dolną granicę tego wskaźnika na poziomie 0,8. W obliczeniach brana jest pod uwagę nie tylko bezwzględna wysokość sumy zamówienia, ale też np. znaczenie danego zamówienia pod względem technologicznym. W 2006 roku ESA zatrudniała 1900 pracowników. W roku 2006 wydatki ESA wyniosły 2,9 mld EUR, w tym 2,58 mld EUR pokryły składki państw członkowskich. Z ogólnej kwoty wydatków 734 mln EUR wydano na zadania obligatoryjne i 1,78 mld EUR na programy opcjonalne.
Propozycja mechanizmu finansowego dla sfinansowania zadań ERENE: Wydatki ERENE są finansowane przez państwa członkowskie tej wspólnoty. Finansowanie zapewniono z wpływów uzyskiwanych z europejskiego systemu handlu emisjami. Udział poszczególnych państw członkowskich w finansowaniu wylicza się na podstawie ich udziałów we wpływach z handlu emisjami. Komisja w pakiecie zaproponowanym w styczniu 2008 r. przewiduje, że wpływy z licytacji uprawnień emisyjnych, która będzie obowiązywała powszechnie od 2013 r., będą otrzymywały państwa członkowskie. Państwa członkowskie zostały tez zobowiązane do przeznaczania 20% wpływów na finansowanie aktywności w sprawach zrównoważonej polityki energetycznej (Art. 10 ust. 3). Szacowane całkowite wpływy z licytacji uprawnień do emisji w roku 2020, gdy inne dziedziny 79