Fethi Bey’in hatıratını naklettiğimiz, Gazi ile Fethi Bey ara sında hayat boyu süren ilişkileri ve dostluğu anlattığımız ve Serbest Fırka’nın, Ağustos 1930 ile Kasım 1930 arasında sür dürdüğü faaliyeti ve Fırka’nın akıbetini ele aldığımız bu kita bın sonunda, Cumhuriyet’in tarihinde önemli yer alan bu olaylardan çıkarabileceğimiz belli başlı sonuçlar nelerdir? Bu sorulara cevap ararken, önemli gördüğümüz aşağıdaki üç ko nu üzerinde durmak istiyoruz. 1- Serbest Fırka’yı kurmuş olan Atatürk’ün siyasi inançla rı ne idi? Son yıllarda bu konuda değişik görüşler ileri sürül müştür. Belli başlıcalarını özetleyerek yorumlayacağız ve Ata türk’ün siyasi inançları hakkında kanaatimizi ifade edeceğiz. 2- Serbest Fırka ile başlamış çok partili demokrasinin öm rü, üç ay gibi çok kısa bir dönemden ibaret kalmıştı. Fırka nın, kısa bir müddet içinde, başarısızlığa uğramasının belli başlı sebepleri ne idi? 3- Cumhuriyet dönemini kapsayan geniş bir tarihi pers pektif içinde, Serbest Fırka olayının yeri nedir? Olay, demok rasi tarihimizde birbirini takip etmiş olan kapalı ve açık dö nemler zinciri içinde nasıl değerlendirilmelidir? Serbest Fırka’nın kapanışından on altı yıl sonra kurulmuş Demokrat Parti ile Serbest Fırka arasındaki ilişkiler nelerdir?
Gazi’nitı Siyasal İnançları Bu konunun önemi açık olup, saltanatı devirerek Türkiye’ye cumhuriyeti getirmiş olan Atatürk’ün siyasi felsefesinin mahi
167