BRIAN HAUGHTON
kü Angelsey) saldırışıdır. Mona (Gallerce'de Ynys Mon), Druidlerin son kalesiydi ve Romalıların saldırılarına karşı Galler'e önemli ölçüde yarar sağlıyordu. Romalı lar karşı kıyıya yaklaştıklarında adaya bakıp Briton'ların Menai koyunda adalarını savunmak üzere dizildik lerini görüyorlardı. Botla Mona'ya vardıklarında asker ler "ellerinde alev alev yanan meşalelerle cenaze elbise leri içinde, saçları rüzgardan uçuşan öfkeden çılgına dönmüş kadınların (büyük olasılıkla kadın Druidler) sağa sola koşturduklarını" fark ettiler. Kadınların göde
rüntüleri, akla Erinyeler'in karşı konulamaz öfkesini getirecek kadar korkutucuydu. Bu kadınların dışında, belli bir sıra içinde duran, ellerini gökyüzüne kaldırmış Tanrıları çağıran, Romalılara lanet yağdıran erkek Druidleri gördüler. İlkin Suetonius Paulinus ve ordusu bu dehşet verici manzara karşısında donakaldı, ne ya pacaklarını bilemez bir haldeydiler. En sonunda, Tacitus'a göre Romalılar cesaretleri ile korkularını yendi ve kendilerine acımasızca saldıran bu kadın ve rahipler den oluşan gruba karşı atağa geçti ve onları darmada ğın etti. Druidlerin kutsal ormanları yanıp kül oldu ve (Taticus'a göre) duvarları o sırada hâlâ kurbanların kanları ile boyalı olan tapınakları yıkıldı. Suetonius, Mona'yı yakıp yıkarken, Britanya'nın güneydoğusunda Iceni kabilesinin kraliçesi Boudica'nın yönettiği bir ayaklanmanın başladığı haberini aldı ve Britanyalılara karşı nihai, kanlı bir zafer kazanmak üzere geri döndü. Druidlerin Mona'daki bu son durumlarıyla ilgili ola bilecek arkeolojik kanıtlar 1943 yılında Llyn Cerrig Erinyeler: Grek ve R o m a mitolojisinde doğa y a s a l a r ı n ı n bekçileridir ler. E v r e n d e k i d ü z e n i k o r u m a k için, b a ş k a l a r ı n a zarar v e r e n herke si, kim o l d u ğ u n a b a k m a k s ı z ı n m e r h a m e t s i z c e c e z a l a n d ı r a n i l a h e l e r olarak bilinirler. (Ç.N.)
344