İdris Küçükömer: Anılar ve düşünceler

Benim ilk “iktisat” hocam İdris Küçükömer oldu. Sayısı birkaç yüzün üzerinde öğrencilerin tıka basa doldurduğu fakültenin iki nolu (şimdiki Ö.C. Sarç) anfısinde, 1964 Kasım’mda, İdris Hoca’yı tanıdım. Derse girişi ve çıkışında öğrencilerinin sergilediği coşkuya, bugüne dek hiç rastlamadım. Henüz kırkında bir iktisat hocası adeta bir miting havası içersinde derslerini vermeye çalışırdı. İ.Küçükömer’in ders vermedeki üslubu dersin derste öğrenilmesine mani idi. İşlediği konunun dışına taşar, sürekli sorular sorar, cevaplar getirirdi. Bu soru-cevap yığınında bir yol bulup soluklanmak, anlattıklarını bir ucundan yakalamak, benim için, oldukça zordu. Şimdi düşünüyorum da, İdris Hoca’nın derslerinde, birbiri ardına dizilmiş bu sorular, sanki, bir mermerin üzerine vuran damlalar gibiydi. Bu yolla artık öğrencileri olan genç dimağların, o soyut düşünce yeteneğine kavuşmamış kafaların çilesi artık başlamıştı.

O güne gelinceye dek, ne aile içinde, ne orta öğretim sırasında, buna oto-didakt tah il de dahil edilebilir, ne de arkadaş çevresinde bu soru-cevap yumağının bir benzerini duymuştum. Görülen şuydu: İktisat Fakültesi’nde İdris Küçükömer’in iktisat dersleri, da a posteriori b ilg in in b u h ra n a çak ılm ası h a lin d e b u k an alın d o n u k lu k v e kurak lığ ın ın artm a sın a seb e p olur. N eticed e, k a y n ak fark lılığ ın a rağ m en u y u m iç in d e b ir a priori-a posteriori d en g esin d e h atıran ın ö n em i iki b o y u tlu d u r. Ö n ce, a priori b ilg iy e g ird i sağlar, nih a y e t yan lışlan a b ilirliğ in ço k ö te sin d e (v e y a o n u n b u h ra n ın d a ) o n a içsel bilgi ışınları g ö n d ereb ilir, h ip o te tik ç e rçe v e le r sunabilir. D o la y ısıy la h atıra, reelin şu v ey a bu şekilde z u h u r v e te c ellisiy le o n u n la u y u m s a ğ la r y a d a u y u m su zlu ğ u y la n orm , ü z erin d e k i etkisi tükenir. B u sö y len e n le rin ra h m e tli İd ris K ü ç ü k ö m e r’le a la k asın a g e lin c e: K ü ç ü k ö m er sürekli a ra ştırm a ile ta rih i-ak tü e l reeli k u şatm ak k ad ar, ileriy e d ö n ü k tah m in v e tesp itlerd e b u lu n m u ş b ir b ilg in k iş id ir . O n u n u la ş tığ ı b ilim f e ls e f e s in in d e n e y l e n e b iü r li k y a n lış la n a b ilir lik o ld u ğ u n u y a k ın d o s tu S e n c e r D iv itç io ğ lu k a y d e d iy o r, (c f. “ İd ris K ü ç ü k ö m er y a d a D u p u it m i, D eli D u m ru l m u ? " İ k t i s a t D e rg is i, sayı 2 7 4 . (E ylül, 1987, sf.4). N ite k im onun in işli ç ık ışlı fik ir h ayatı iç e risin d e bu h a k ik a t ad am ı vasfını elden b ıra k m a d a n b ilg in in p e şin d e n k o şm ası o n a m a rk sist ik tisat teo risin in d ahi ç ürütülm esi g e re k tiğ in i (cf. S .D iv itç io ğ lu , ib id .,) g ö ste rm işti. B u m e y a n d a K ü ç ü k ö m e r’in kişisel so h b etlerin d e on d an d in le d ik le rim izin k a y n ağ ın d a a posteriori bilg i o ld u ğ u n u b ilm em ize rağm en o n u n a k tard ığ ı b ilg ile r v e h atırası, h iç o lm ad ı testten g e çe n e b iz e yan ılm azlığ ın ı gösterm ektedir. A k ad em ik d o stların d an E rd o ğ an A lk in ’i zik red ecek olu rsak: “ Prof.D r.İdris K ü ç ü k ö m er uzun d ö n e m d e iktisadi v e siy asi k o n jo n k tü rü tah m in e tm ed e o la ğ a n ü stü bir yeten ek ti... İleriyi g ö rm ed ek i e sn ek liğ i b a zıların ca iyi an laşılam am ıştır. O n u n la b irlik te ve y a n ın d a ç a lış a n la r b u y e te n e ğ in i h e r z a m a n b ira z ş a ş k ın lık la g ö rü p , a n la y ıp kabul e tm iş le rd ir” . P ro fe sö r K ü ç ü k ö m e r “ Vefat E tti” , G ü n e ş , (6. V II. 1987) A yrıca T evfık E rtü z ü n ’ün H o cam ızd an ak tard ığı b ir tesp itin S ö m ü r g e E k o n o m is i, (İsta n b u l, 1987, sf.

22 6 ) ön em i ise hayatidir.