ER LOOPT WEER EEN HOND OVER MIJN GRAF Schrijver/journalist Eric Alink bezoekt graven van illustere Brabanders. Dit keer: acteur Hans van Tongeren (1955-1982)
Glansrol: zelfmoordenaar ij de ingang van het Bredase kerkb hof hangt een briefje. ‘Om eventuele diefstal te voorkomen, adviseren
wij u om uw dierbare spulletjes van een postcode te voorzien’. Een schandalig voorstel. Op het kuitbeen van je betreurde overledene ga je geen vier cijfers en twee letters tatoeëren. Bovendien verslaat de dood elke rover. Zij is de meesterdief. Helemaal linksachter, de dooiste hoek van begraafplaats Vogelenzang. Daar ligt hij. Zwarte steen, louter een naam: Hans van Tongeren. Geen data. De zerk zegt: hier ligt een man die geboren noch gestorven is. Ooit was Hans van Tongeren acteur. Nu is hij overal en altijd. Figurant van de eeuwigheid – but the cue forgotten. In de film Spetters (1980) van Paul Verhoeven speelt de Bredase acteur de veelbelovende motorcrosser Rien. Die crasht, eindigt in een rolstoel, berooft zich van zijn lamme leven. Het overtuigende spel van Van Tongeren levert hem confetti op. Het is feest. Ook in zijn ziel, die niet in de catalogus van Nederlandse partycentra is opgenomen. In 1982 tekent Van Tongeren voor de film Van de koele meren des doods, naar de gelijknamige roman van Frederik van Eeden. Opnieuw gaat hij een zelfmoordenaar MEST nr 2
spelen. Het is de kat op rottend spek. De filmset zal hij nooit bereiken. Kort ervoor beleeft Hans wel een opname. In een psychiatrische kliniek. Op woensdag 25 augustus 1982 raakt de depressieve acteur draad en tekst volledig kwijt. Tot de souffleur twee verlossende woorden fluistert: “Ik ga.” Hij zegt ze na. Zelfmoord volgens script. Hans heeft geen buren. Lege plekken omkransen de steen. Zo stil hier. Zelfs uit de nabijgelegen graven van Cornelis en Hein – kasteleins van café De Vrachtwagen en dranklokaal Sientje – klinkt geen opwekkingsmuziek. Dood in de brouwerij. Toch is het geen kale culturele vlakte. Niet ver van Hans rust Joke Konings, de huilen-is-voor-jou-te-laat-moeder van Corry. Op wijwaterkwastworp afstand liggen de ouders van Vader Abraham. Bij dat wegsnellende blauwe vlekje. Stond daar nou een smurfje te huilen? De zerk van Hans doet recht aan zijn vollemaansleven. Hij ligt niet waterpas. Naast het graf loopt een gravelpad dat grenst aan een huis. “Bij hem komt nooit iemand op bezoek”, roept 65-plusser Pieter uit een raam. Boven het kerkhof vliegen zijn postduiven. Om 08.15 in Dijon gelost, nu al terug. De ziel, geneigd tot afslagen, doet er langer over. Aankomsttijd Hans: onbekend. Tekst Eric Alink Beeld Anouk Essers 9