Onderzoek wijst uit: kleuters nog niet toe aan schoolse aanpak
‘Het is te vroeg voor cognitieve leukigheidjes’ ‘Het denken bij kinderen ontstaat via het gevoelsleven. Dat kun je niet aanleren’, zei orthopedagoog Jeanet Lems al in een interview in 1996 met toen nog het Katholiek Schoolblad (voorloper van Schooljournaal red.). En ook anno 2013 is er veel kritiek op wat kleuters op deze jonge leeftijd al moeten kunnen en kennen.
rekenonderwijs Een methode voor rekenzwakke kleuters? Ja, het bestaat echt. De remediale methode op weg naar rekenen is ontwikkeld door Hans van Luit. Jeannette Blokland-Veldboer woont in Dordrecht en is geregistreerd remedial teacher bij het Remedial Education Center gevestigd in Dordrecht. Ze deed mee aan zijn onderzoek. ‘Deze methode is voor kinderen waarbij je al weet dat zij problemen gaan krijgen met het rekenonderwijs in groep 3. Zij hebben niet de basisvaardigheden die ze nodig hebben om in groep 3 te kunnen rekenen.’ Van oorsprong is Blokland-Veldboer geen kleuterjuf. Ze heeft gewerkt in het regulier en speciaal basisonderwijs en werkt nu al zeven jaar in een praktijk voor kinderen met leer- en gedragsproblemen. ‘Ik hielp kinderen op een school in Dordrecht. Deze school had zich aangemeld voor het onderzoek maar had geen gekwalificeerde mensen in huis. Toen heb ik hier het onderzoek uitgevoerd. Het is een methode die spelenderwijs is opgezet. Twee keer in de week ging ik naar de school en werkte ik in groepjes aan het onderzoek. De kinderen zaten al op me te wachten want ze vonden het heerlijk om te doen. Op het moment dat je op deze manier met het rekenonderwijs bezig bent, vind ik het geen probleem dat je ook echt met rekenonderwijs bezig bent. Je kunt kleuters wel alleen laten spelen, maar je moet ze wel iets aanbieden. Het leren moet toch in zekere mate gestuurd worden.’
Schooljournaal 10
‘Het kleuteronderwijs is in het vergeethoekje geraakt. In 1985 werden de kleuterschool en de lagere school samengevoegd tot de basisschool waarmee er een doorlopende lijn gecreëerd moest worden. Nu zijn we er achter gekomen dat die doorgaande lijn eigenlijk helemaal niet bestaat en dat een kleuter geen schoolkind is’, zegt Jeanine Senden, al dertig jaar werkzaam in het kleuteronderwijs. Ze is tevens lid van de Werk- en Steungroep Kleuteronderwijs dat het zwartboek Kleuters in de knel samenstelde dat afgelopen maand werd aangeboden aan CNV Onderwijs en de Tweede Kamer.
sCHooltuin Tijdens de kleuterperiode moet je kinderen laten ontdekken en ervaren. De leerkracht is degene die op afstand en met respect observeert, en op deze wijze begrijpt waar het kind behoefte aan heeft. Senden: ‘Zelf problemen oplossen, spellen bedenken en met andere kinderen bezig zijn, dat is belangrijk. We proberen er nu te veel een groep 3 van te maken. We zijn te jong al met cognitieve zaken bezig. We moeten groepsplannen maken waarin we beschrijven hoe we de scores van kinderen gaan verbeteren. Te veel oefenen schiet zijn doel voorbij. Dat hoort niet bij die leeftijd.’ Senden werkt op een basisschool in de binnenstad van Maastricht. In haar klas had zij een kleuter die erg taalvaardig was, maar het vreselijk vond om in de boekjes te werken en toetsen te maken. ‘Op een gegeven moment stond hij naast me en zei: “Jeanine, we hebben achtentwintig kinderen in de klas.” Hoe weet je dat, vroeg ik aan hem. “Ik heb ze geteld”, antwoordde hij. Dat is rekenen, zei ik tegen hem. Maar wat gebeurt er tegenwoordig? Om de Inspectie tevreden te stellen gaan we te veel methodisch werken. En dat houdt in dat je een methode voorop stelt in plaats van de ontwikkeling van het kind. Hier ben ik ontzettend tegen. Groepsplannen en methoden passen niet