№4(41) 230216

БІЛІМДІ ЕЛ ОБРАЗОВАННАЯ СТРАНА Республиканская образовательная общественно-политическая газета

№4 (41)

ВТОРНИК 23 февраля 2016 г.

Газета выходит при информационной поддержке Министерства образования и науки Республики Казахстан

И.Алтынсарин: В ПОТОКЕ ИСТОРИИ

Доктор исторических наук, профессор Еркин Абиль с группой студентов и преподавателей

В своей книге «В потоке истории» Глава государства Нурсултан Абишевич Назарбаев назвал великого просветителя Ибрая Алтынсарина первым апостолом народного просвещения Казахстана. В 2016 году отмечается 175-летие Ибрая Алтынсарина, основателя первой русско-казахской светской школы в Казахстане, создателя алфавита на базе русской графики. За короткий период своей жизни Учитель учителей оставил яркий след в истории Казахстана. Получив образование в специальной школе для обучения казахских детей при Пограничной комиссии в Оренбурге, затем, работая писарем, переводчиком, он мечтал о просвещении своего народа, об открытии школ для детей-казахов, об обучении девочек-

казашек и, благодаря своей целеустремленности, эти светлые мечты претворял в казахской степи.

– Прошло более века, и открытые Алтынсариным школы отмечают юбилеи: 130-летие отпраздновала школа-интернат для одаренных детей в Костанае, 150-летие – школа в Торгае, 75 лет исполнилось Рудненскому социально-гумани-

тарному колледжу им. И.Алтынсарина, носящему почетное имя великого Учителя, – рассказала «Бiлiмдi ел – Образованная страна» директор ФАО «НЦПК «Өрлеу» по Костанайской области» Марионелла Слесарь.

– Несмотря на то, что деятельность И.Алтынсарина начала широко изучаться еще в советское время, и, казалось бы, о его роли в истории много сказано, все же в полной мере творчество просветителя изучено недостаточно, – считает проректор по научной работе и зарубежным связям Костанайского государственного педагогического института, доктор исторических наук, профессор Еркин

Абиль. – Велика его роль в формировании современной казахской интеллигенции, в целом культуры Казахстана. Были в истории перекосы, попытки сделать из Алтынсарина социал-демократа, чуть ли не большевика, что не соответствует на самом деле ни духу времени, ни масштабу личности. Юбилейный год – весомый повод, чтобы восстановить в полном объеме его наследие, в первую очередь духовное. (Материал о республиканских Алтынсаринских чтениях читайте на стр. 11)

Оксана ЛУКАШ, фото Василия ВАСИЛЬЕВА

НАШИ ПАРТНЕРЫ: ОО «Казахстанский отраслевой профессиональный союз работников образования и науки», АО «Информационно-аналитический центр» МОН РК, Евразийский национальный университет им. Л.Н. Гумилева

БАСПАСӨЗ-2016 ЖАЛҒАСУДА!

ПОДПИСКА-2016 ПРОДОЛЖАЕТСЯ!

«Білімді ел – Образованная страна» газетіне жазылу «Қазпочта» АҚ кез келген бөлімшелерінде әр айдың басынан жыл соңына дейін жүргізіледі. Жазылушыға жариялау құқы беріледі. Подписка на газету «Білімді ел – Образованная страна» – в любом отделении АО «Казпочта» с каждого последующего месяца до конца года! Подписка дает право публикации! Жазылу

ИНДЕКСІ

64603

ГАЗЕТА С ЛЮБОВЬЮ ИЗДАЕТСЯ ДЛЯ ВАС!

сайтымыз : www.bilimdinews.kz

email: bilimdi_el@mail.ru

тел.: 8 (7172) 57-80-01, 8(701)5124250

2

БІЛІМДІ ЕЛ ОБРАЗОВАННАЯ СТРАНА

№4(41) 23 февраля 2016 г.

Читайте нас на сайте www.bilimdinews.kz

bilimdi_el@mail.ru

НҰР ОТАН

«Білім» пополнила ряды

В первичной партийной организации «Білім» филиала «Бірлік» Астанинского городского филиала партии «Нұр Отан» под руководством председателя ППО «Білім», Ответственного секретаря МОН РК Амерхана РАХИМЖАНОВА состоялось открытое партийное собрание.

По сообщению пресс-службы МОН РК, на собрании были обсуждены вопросы текущей ситуации в первичной партийной организации, задачи, стоящие перед партийцами МОН РК в русле последних программных документов партии «Нұр Отан». Председатель ППО А.М. Рахимжанов также инфор-

мировал о том, что в январе этого года на заседании Бюро первичной партийной организации были рассмотрены заявления по приему в члены партии «Нұр Отан» более чем от 70 сотрудников структурных подразделений и подведомственных организаций министерства. Это

свидетельствует о высокой общественной активности сотрудников центрального аппарата министерства, подведомственных структур, их поддержке курса партии «Нұр Отан». Бюро первичной партийной организации рассмотрело все представленные документы и

направило их в территориальный филиал партии. Амерхан Рахимжанов тепло поздравил однопартийцев с вступлением в ряды партии «Нұр Отан», вручил им партийные билеты. Лучшим пожеланием вновь принятым членам партии являются слова Ли-

ШКОЛЬНОЕ ПИТАНИЕ

Главное – здоровье детей

дера «Нұр Отана» Нурсултана Назарбаева: «Если ты вступил в ряды партии, то докажи не словом, а делом, что ты разделяешь цели партии, активно участвуешь в их реализации, стремишься поднять авторитет «Нұр Отана». Этим внесешь свой вклад в укрепление нашего государства и в рост благосостояния народа» (из выступления на расширенном заседании Политсовета партии «Нұр Отан» в 2008 году). От имени новых партийцев на собрании выступил руководитель управления Комитета по охране прав детей Ыскак Кулатай. Он поблагодарил за внимание председателя ППО «Білім» и высказал заверения о безусловном выполнении партийных требований.

НОВОСТЬ В НОМЕР!

Общественный совет МОН РК 22 февраля члены рабочей группы сформировали Общественный совет МОН РК. Согласно Закону РК «Об общественных советах», общественные советы – консультативносовещательные, наблюдательные органы, образуемые министерствами, центральными исполнительными органами. И вот теперь свой первый Общественный совет появился у МОН РК. Его председателем стал известный и авторитетный человек в сфере образования нашей страны – Серик ИРСАЛИЕВ.

В рамках Государственной программы развития здравоохранения РК «Денсаулық» на 2016-2019 годы предусматривается передача школьной медицины из системы образования в систему здравоохранения.

– Планируется разработать Календарь оздоровительных мероприятий для школьников, который включает организацию профилактических осмотров детей, оздоровительные мероприятия в календарный период деятельности школ, внедрение здоровьесберегающих технологий в школах, – заявила на Коллегии Министерства здравоохранения и социального развития РК его руководитель Тамара Дуйсенова. Календарь оздоровительных мероприятий предусматривает оздоровление детей в течение всего года: с января по март – проведение профилактических осмотров, формирование групп здоровья, диспансерный учет, разработка индивидуальных планов оздоровления, с апреля по май – реализация индивидуальных планов оздоровления в учебный период, с июня по август – оздоровление школьников в летнее время (пришкольные и загородные лагеря, санаторно-курортное лечение), с сентября по ноябрь – продолжение профилактических осмотров, формирование групп здоровья, диспансерный учет, разработка индивидуальных планов оздоровления, в

декабре – составление плана и графика профилактических осмотров, формирование выездных бригад. Как сообщили «Бiлiмдi ел – Образованная страна» в пресс-службе Министерства здравоохранения и социального развития, в рамках внедрения здоровьесберегающих технологий в школах предполагается создание специальной системы профилактики нарушений осанки и зрения, дополнительная витаминизация, реализация комплекса физиотерапевтических процедур, использование продуктов «функционального» питания (кисломолочные продукты), применение кислородных коктейлей и фитопрепаратов, проведение физкультминуток, гимнастики для глаз и осанки, дыхательной гимнастики. Наряду с этим предусматривается работа с учителями и родителями по профилактике заболеваний и правильному питанию школьников. По мнению Т.Дуйсеновой, «оздоровление детей как в период обучения, так и во время летних каникул позволит улучшить состояние здоровья у 10-15% учащихся с хроническими заболеваниями, улучшить зрение школьников на 30%, состояние опорно-двигательного аппарата – на 60%, снизить частоту заболеваемости ОРВИ на 50%». Завершение передачи школьной медицины планируется во втором полугодии 2017 года.

Султана ИЛЬЯСОВА, г. Астана

Вся процедура определения сначала рабочей группы, а затем и избрания Общественного совета проходила предельно прозрачно и демократично. Согласно правилам, кандидаты в члены совета могли быть выдвинуты некоммерческими организациями, гражданами, в том числе путем самовыдвижения. Поступило немало конкурсных заявок, но все же только реальное голосование членов рабочей группы было правомочно определить самых достойных претендентов. Первое заседание Общественного совета открыл руководитель рабочей группы, Ответственный секретарь МОН РК Амерхан РАХИМЖАНОВ, который подчеркнул еще раз, что целью деятельности общественных советов является выражение мнения гражданского общества по общественно значимым вопросам, представление его интересов, учет мнения общественности, развитие взаимодействия центральных и местных исполнительных

органов. В Президиум совета вошли 9 человек. От МОН РК – глава ведомства Ерлан САГАДИЕВ, ответственный секретарь Амерхан РАХИМЖАНОВ, и.о. директора юридического департамента Нургали МАМЫТОВ, а также председатель Общественного совета Серик ИРСАЛИЕВ и избранные председатели комиссий – Ахылбек КУРИШБАЕВ, Геннадий ГАМАРНИК, Кадырбек БОРИБЕКОВ, Есберген АЛАУХАНОВ, Римма СЕЙДАХМЕТОВА. Все очень известные и авторитетные личности в сфере образования Казахстана! Всего в состав Общественного совета МОН РК вошел 21 человек, в их числе и главный редактор газеты «Бiлiмдi ел – Образованная страна» Ляззат ТУРКЕСТАНОВА. Наш коллектив всех поздравляет и желает успехов в еще одном новом и очень ответственном направлении общественной деятельности!

Фатима НАУРЫЗБАЕВА, г. Астана

№4(41) 23 февраля 2016 г. bilimdi_el@mail.ru

БІЛІМДІ ЕЛ ОБРАЗОВАННАЯ СТРАНА Читайте нас на сайте www.bilimdinews.kz

3

РУХАНИ ІС

Ізгілік бесігін тербеткен Ана Ж.ӘКІМБАЕВА, «Бөбек» ҰҒПББСО-ның ғылыми қызметкері

Бүгінгі таңда бүкіл әлемде бейбітшілік, адамдар арасындағы өзара түсіністік пен сыйластық ең негізгі, өзекті мәселелердің бірі болып отыр. Ал біздің елімізде бұл мәселелер өзекті ғана болып қоймай, күнделікті өмірімізде көрініс тауып, өзара бірлік пен келісім, татулық орнағаны ақиқат. Осы жарасымдылықты тұрақтандырудың негізгі тетігі қоғамдағы демократиялық қатынаспен қатар, адамдар арасындағы ізгілік яғни, сүйіспеншілік, әрбір адамның ар-ұжданын, жеке басын құрметтеп, сыйлау, қадірлеуде екендігі сөзсіз. Аталған игіліктер мен ізгі істердің адамның рухани дамуынан бастау алары, онымен тікелей сабақтас екені белгілі. Бүгінгі күні елімізде бұл өзекті мәселенің шешімі табылып, жақсы жолға қойылып отыр. Атап айтсақ, Назарбаева Сара Алпысқызының бастауымен жарық көріп, елімізде және алысжақын шетелдерде оң бағасын алған «Өзін-өзі тану» руханиадамгершілік білім беру бағдарламасы. Бұл бағдарламаның көздеген негізгі мақсаты – жас ұрпаққа рухани-адамгершілік білім беру. Бағдарлама Әл-Фараби, Абай, Шәкәрім бабаларымыздың ілімдерінен бастау алып, өскелең ұрпақтың өмірін, іс-әрекетін ар-ұждан, адамгершілік заңдарына негіздей отырып, жақсы мен жаманды, ақ пен қараны саралай білуге үйретеді. Аталған бағдарлама еліміздің білім беру жүйесіне енгізілместен бұрын, өзіндік тарихи, әлеуметтік жолдардан өтті. Ізгілікке, игілікке бағытталған осы жолда Сара Алпысқызы алғашында қайырымдылық жасау мақсатын көздеп, балалардың әлеуметтік жағдайы, денсаулығы,

яғни қарнының тоқ, киімінің бүтін болуына баса назар аударса, уақыт өте келе қоғамда орын алып отырған әлеуметтік кеселдердің алдын алуға, оны рухани сауықтыруға мән беруі, асырап бағу мен асыл тәрбиенің ара жігін ашып беруі ұрпақ тәрбиесіне қосқан қомақты үлесі екені даусыз. Сара Алпысқызының тікелей бастауымен алғашында «Бөбек» қайырымдылық қоры болып құрылып, бүгінгі күні Ұлттық дәрежеге дейін көтерілген орталықтың даму кезеңдерінде көздеген мақсаты біреу-ақ болды, ол – ізгілік, рухани-адамгершілік. Сондықтан да Сара Алпысқызы-

ның қоғамдық қызметі қоғамды рухани тұрғыда сауықтыру мен оны ізгілендіруге келіп саяды. С.А. Назарбаева өз еңбектерінде: «Ғасырлар тоғысында біз ойда-жоқта тәрбиенің басты мақсаты – бала компьютер тетіктерін басып, ағылшынша былдырлап сөйлей білсе жеткілікті деп шештік. Міне, ол дап-дайын – жаңа формация адамы! Ал сол баланың мейірімділік пен зұлымдықтың айырмашылығын ажырата алмайтыны, жақынының ауыртпалығын бөліспейтіні бізді ойландырмайды да... Мен балалардың жастайынан салауатты және бақытты болу өнерін меңгергенін, өмір даналығын

бойына сіңіріп, адамзатқа риясыз қызмет ету арқылы бақытқа бөленуді үйреніп өскенін қалаймын. Өздерінің кім екенін, не үшін өмір сүретінін, неге ұмтылатынын терең түсінуі керек. Әр адамның өзін-өзі тануы қажет» дейді. Бұл мәселе «Өзін-өзі тану» рухани-адамгершілік білім беру бағдарламасында жалпыадамзаттық құндылықтарға негізделген ойы, сөзі, ісі бірлікте өмір сүретін, кемел мінезді адамды дамыту мақсаты болып жүйеленіп, өскелең ұрпақтың жақсы азамат болуына қызмет етуде. Қоғамда туындап отырған кейбір келеңсіздіктердің себебіне үңілсек, олар ең алдымен

қоғамның әрбір мүшесінің жеке басында көрініс береді. Ғалымдардың зерттеулеріне жүгінсек, ол дағдарыстар жеке тұлғалық, қоғамдық, экологиялық сияқты сипатта болады. Осы дағдарыстардың ішінде жеке тұлғалық дағдарысқа тоқталатын болсақ, бұл әрбір жеке адамның рухани тұрғыда тоқырауынан туындайды. Осы мәселеге орай, Сара Алпысқызының бастауымен бүгінде «Бөбек» Ұлттық орталығында мектепте жалпыадамзаттық құндылықтарды барлық пәндер мазмұнына интеграциялау арқылы, рухани-адамгершілік сипатта жетілген ойы, сөзі, ісі бірліктегі адамды қалыптастыру, ол үшін педагогтың рухани әлемін байытып, оның баламен қарым-қатынасын ізгілікке, сүйіспеншілікке негіздеу мәселесі негізгі міндеттердің бірі болып, бүкіл білім беру кеңістігін ізгілендіру мақсаты қойылып отыр. Сол себепті, педагогикалық қызметкерлер біліктілігін арттыру курстарының бағдарламасы қайта қаралып, мазмұны жалпыадамзаттық құндылықтар негізінде тұтас білім беруді дамытудың көкейтестілігін шешуге негізделіп, іске асырылуда. Қорыта келгенде, Сара Алпысқызы – еліміздегі балалардың мүддесін жоғары қоюмен қатар, жас ұрпақтың тағдырын рухани-адамгершілікпен сабақтастырған, болашақ ұрпақты ізгілік бесігіне бөлейтін, руханияттық ізгі ілімді үйретуге қадам жасаған ұстаз. Сара Алпысқызының ұрпақ алдында сіңірген еңбегі өлшеусіз орасан зор. Қай кезде де ақ ниет, жақсы ой, ізгі істің жалғасын тауып, жақсылыққа бастайтыны, ғұмырының ұзақ болатыны белгілі. Сондықтан да, Сара Алпысқызының ақиқаттан бастау алып, сүйіспеншілікпен жасалып жатқан рухани ісінің ғұмыры ұзақ болғай!

СИТУАЦИЯ

Детсад был, есть и БУДЕТ! Когда в стране остро стоит вопрос дефицита детских садов, большая надежда на государственночастное партнерство. В Казахстане много примеров успешной организации деятельности частных детсадов. На этом фоне весьма любопытным представляется прецедент в Караганде: частный детский сад выиграл судебный иск у акимата города, настаивавшего на признании недействительным договора аренды на земельный участок. В декабре прошлого года частный детсад «Гвоздичка» оказался в эпицентре скандала. Собственники дошкольного учреждения сообщили родителям своих вос-

питанников: детсад находится на грани закрытия. А ведь за 15 лет деятельности учреждение заслужило добрую репутацию и стало одним из первых примеров госу-

дарственно-частного партнерства в регионе, получив госзаказ на реализацию программы дошкольного образования. Теперь же власти подали иск в суд с просьбой признать недействительным договор аренды на земельный участок, предоставленный ТОО «Детский сад «Гвоздичка» на 49 лет. Этому в свою очередь предшествовали жалобы в городскую прокуратуру жителей двух домов, расположенных около здания детсада, прокурорская проверка и выявленный ряд на-

рушений. Вторым ответчиком по иску был назван отдел земельных отношений, который выдал положительное заключение о выделении ТОО земельного участка. Как было отмечено в иске, не были учтены требования СНиП, согласно которым расстояние от границ земельного участка до жилых зданий должно составлять 12 метров. Здесь же расстояние от забора детского сада до стен дома №13 по улице Лободы составляет всего 6,2 метра. Да, нарушение налицо. Но суд учел одно «но». Здание

детского сада было построено в далеком 1964 году, вышеуказанный дом был возведен гораздо позже. А юристы акимата руководствовались санитарными нормами и правилами, принятыми в 2004 году. Отдел земельных отношений также не согласился с исковыми требованиями. Суд решил, что нарушений при заключении договора аренды допущено не было и отказал в удовлетворении иска.

Мадина ОТАРБАЕВА, г. Караганда

4

БІЛІМДІ ЕЛ ОБРАЗОВАННАЯ СТРАНА Читайте нас на сайте www.bilimdinews.kz

№4(41) 23 февраля 2016 г.

bilimdi_el@mail.ru

ЛИЧНОСТЬ И НАУКА

Газиз ТЕЛЕБАЕВ:

Каждый человек – в душе философ! Ляззат ТУРКЕСТАНОВА, г. Астана

Сегодня собеседник «Бiлiмдi ел – Образованная страна» – известный казахстанский ученый, доктор философских наук Газиз ТЕЛЕБАЕВ. Окончил аспирантуру МГУ. Его активная общественная деятельность выражена в следующем: является академиком Академии социальных наук РК, вице-президентом Казахстанского философского конгресса, членом Научно-экспертного совета при Ассамблее народа Казахстана, руководителем казахстанского филиала МАААК (Международный Академический Аккредитационный и Аттестационный Комитет), членом Общества Востоковедов России. За плечами также опыт работы вице-министром культуры и информации. Автор более 200 научных работ в области истории философии, политологии и социологии.

– Газиз Турысбекович, у вас очень интересный профессиональный, трудовой путь, на каком поприще находитесь в данный момент?

– Занимаюсь очень близкой мне по душе научной, преподавательской деятельностью, пишу статьи по философии, социологии, политологии. Мне это очень комфортно и близко! Читаю лекции докторантам по философии, в библиотеке Первого Президента читаю для школьников и студентов лекции в рамках семинара «Идеи, меняющие мир» по Плану нации «100 шагов». Поскольку на семинар направляются лучшие студенты и школьники, это очень интересная, любознательная и живая аудитория. Мы, со своей стороны, разъясняем молодым людям каждый из 100 шагов и ставим целью сформировать сознательных сторонников реформ.

– Очень интересно услышать вашу оценку современной системы высшего образования Казахстана? На каком уровне она находится?

– Я думаю, что она динамичная. Конечно, есть разные вузы. Назарбаев Университет – передовой вуз, где образование дается на английском языке, приезжают лучшие зарубежные профессора – это очень конкурентоспособный на мировом уровне университет. Национальные вузы, особенно с учетом реформирования, превращаются в центры, где образование успешно интегрируется с наукой. Недавно КБТУ был объединен с Национальным техническим университетом им. Сатпаева – это сделано для того, чтобы совместить мощную техническую базу одного из старейших вузов страны с передовым менеджментом другого вуза, где в целом отстроена западная система образования, по примеру британских университетов. Есть региональные вузы – в них уровень образования чуть ниже, чем в крупных, национальных. На мой взгляд, важно сделать так, чтобы новая система в организации учебного процесса, содержания курсов, методической базы органично вписала в себя все то положительное, что было в прежней системе высшего образования. Нельзя во всем том, что было раньше, искать

только слабые стороны. К примеру, было безусловно положительное качество советского образования – универсализм, когда студентам вузов давали фундаментальные знания. Сегодня пришло время, когда стараются подготовить очень узкого специалиста. А как же тогда быть с общей мировоззренческой, научной подготовкой, системой жизненных ценностей? Без этого всего очень узкому, пусть даже высококлассному специалисту сложно быть гражданином, членом общества…

– На недавней Коллегии МОН заместитель премьера-министра Д.Н. Назарбаева говорила в своем выступлении о предстоящей международной аккредитации – что она неизбежна, что к ней надо быть максимально готовыми и что только те вузы, которые пройдут ее, будут вправе получать госзаказы, выдавать дипломы государственного образца, рассчитывать на успешное трудоустройство выпускников. Многие вузы со страхом ждут эту аккредитацию. Что думаете вы по этому поводу?

– Переход на новую систему менеджмента качества неизбежен, и зачем «прятать головы в песок», как страусы!? Все вузы в мире оцениваются приблизительно по одной шкале, чтобы была возможность сравнивать их и составлять рейтинги. В международных рейтингах уже есть несколько наших вузов – это замечательно. И пусть даже не все вузы войдут в рейтинги, но они должны оцениваться по единой шкале, не потеряв при этом своих преимуществ, индивидуальности. Считаю, что у региональных вузов есть свое совершенно четкое преимущество – местный компонент. Скажем, при подготовке педагогов необходимо культивировать в них знание истории, культуры родного края.

– Недавно МОН возглавил Ерлан Сагадиев. Многие СМИ рассуждают о его личности, о том, каких реформ в сфере образования следует ждать... Какие ваши прогнозы?

– Я Ерлана Кенжегалиевича лично не знаю, но есть некоторая общность – оба были студентами философско-экономического

факультета КазНУ (тогда КазГУ). Его специальность – политэкономия. Я говорил об универсализме при подготовке специалистов в прежней системе высшего образования – здесь как раз тот самый случай. Сегодня политэкономов не готовят, готовят экономистов. Да, экономист хорошо разбирается в определенной отрасли экономики, но знать общие экономические законы ему как бы необязательно. А экономика, между тем, тесно связана с политикой и не может быть вне общества. Знание не только экономических, но и социальных, политических закономерностей – это, несомненно, огромное преимущество нового министра образования! И лично я полностью поддерживаю идею Ерлана Сагадиева о том, что трехъязычное образование в школе, вузе должно быть следующим. Технические, естественные науки преподаются на английском языке, история Казахстана, казахский язык, познание мира и другие – на казахском, а вот мировая история, русская литература – на русском языке. Только тогда ученик (или студент) сможет реально владеть тремя языками. Если преподавать английский просто как язык и не более – вряд ли он будет изучен в достаточной мере.

– Для многих философия – некая высокая материя, далекая и возвышенная… Что для вас философия? Как-то вы писали о казахском миропонимании. В чем оно теперь?

– Знаете, каждый человек – в душе философ, ведь он думает или иногда задумывается, размышляет: «Кто я? Для чего живу? В чем смысл моей жизни? Что я сделал и что должен еще сделать?». Это уже философские вопросы. Если говорить о казахском миропонимании – оно всегда обращалось к Человеку, вопросам совести, ума, достоинства. При этом есть много категорий, которые сложно перевести на другие языки, а при переводе теряется смысл слов. Например, «араласу». Вроде бы можно перевести на русский язык как «общение», но это очень узкое понимание, обедняющее его. Оно более комплексное, многозначное – социальных взаимоотношений, родства, тесной связи поколений. А начинать говорить о казахской, тюркской философии надо с изучения трудов таких мыслителей, как аль-Фараби, Коркыт-ата, Жүсіп Баласағұн, Махмұд Қашғари, Қожа Ахмет Ясауи.

– При вашем непосредственном участии в столице организовывались и проходили научно-практические конференции, посвященные молодой столице Астане. С 2008 года вы прове-

ли шесть таких конференций. Скажите, что для вас Астана, и сможет ли она стать таким же крупным культурным, научным центром, мегаполисом, как южная столица Алматы?

– Зачем же Астане быть похожей на Алматы? У Астаны свое особое место, у нее евразийская миссия! Интеграционные посылы, которые связывают нас с соседними и дальними странами, исходят и будут исходить из Астаны. Да, Алматы – прекрасный, любимый город, где я учился, работал, и куда раз в три-четыре года еду работать, но вновь возвращаюсь в Астану, где живу с 1998 года. К вопросу о конференциях – да, вы правы, они проводились, и на очень высоком уровне, при поддержке Имангали Тасмагамбетова. В 2008 году было 10-летие международной презентации Астаны, тогда появилась идея осмыслить феномен столицы. Первая конференция посвящена была теме переносов столиц: какие в мире были подобные переносы, что они означали для стран, городов, их судьбоносное значение. Вторая конференция – теме обретения Астаной столичного статуса. Далее обсуждали разные аспекты: столицы как центры культурных миров, центры информационного общества, центры туризма и выставок. Каждый год на конференции приезжали ученые из разных стран мира. В 2015 году конференция, к сожалению, не состоялась по причине дефицита финансирования. Хочется, конечно, эту традицию продолжать, поскольку еще много тематических идей, одна из которых – роль столиц как центров духовной жизни. Конференции во многом способствовали созданию имиджа нашей столицы в ученом мире. Многие стали изучать Астану как феномен, пробудился интерес исследователей к проблемам урбанистики в Казахстане.

– И последний вопрос: в чем, по вашему мнению, формула успеха? Какие качества важны в человеке для достижения определенных высот в работе, карьере, жизни?

– Надо любить свое дело, свою профессию, заниматься работой с огромной любовью и старанием! Любой труд обречен на результат – это следует помнить. А еще очень важно любить людей, которые рядом, в целом иметь в сердце человеколюбие и жить с миром в собственной душе, без излишней суеты, паники, стремления объять невозможное.

– Газиз Турысбекович, большое спасибо за беседу, и новых успехов вам!

№4(41) 23 февраля 2016 г. bilimdi_el@mail.ru

5

БІЛІМДІ ЕЛ ОБРАЗОВАННАЯ СТРАНА Читайте нас на сайте www.bilimdinews.kz

КАДРЫ – СЕЛУ!

Сельхозотрасли – больше привлекательности Ляззат ТУРКЕСТАНОВА, г. Астана

На прошедшем в Астане в эти февральские дни Съезде Союза фермеров Казахстана с участием министра сельского хозяйства Асылжана МАМЫТБЕКОВА на фоне серьезных разговоров о состоянии дел в АПК, проблемах и неотложных задачах красной нитью проходила и тема дефицита кадров на селе, подготовки кадров для сельхозотрасли. Ауезхан ДАРИНОВ, президент республиканского общественного объединения «Союз фермеров Казахстана»: «Нужны стимулы, прозрачные механизмы, рынки, чтобы мелкий товаропроизводитель имел доступ к льготному кредитованию. Налоговое администрирование должно быть максимально понятным. В Казахстане удвоилось кредитование АПК, государство выделяет деньги на поддержку аграриев, но в общем срезе выдача банками кредитов сельскому хозяйству находится на уровне 3-5% против 25-30% сфере торговли.

4 холдинга сферы АПК в 2014 году остались должны 800 млрд тенге государству, и тем не менее львиную долю средств получают на свое поддержание именно крупные холдинги и компании. Мы считаем, что список тех компаний, кто полу-

Манен ОМАРОВ: «Должен быть союз между фермерами и колледжами» чает в свою поддержку государственные деньги, должен быть максимально прозрачным, он должен обнародоваться, и ссылаться здесь на коммерческую тайну ни к чему, ведь налогоплательщики вправе знать эту информацию. Должно быть финансирование не только крупного аграрного бизнеса, но и мелкого, малого. Это позволит во многом решить вопрос привлекательности сельхозтруда для населения, молодежи. Сегодня, признаться, в селах трудно найти хорошего пастуха, не то что хорошего бухгалтера…». Четко прозвучала позиция Националь-

ной Палаты Предпринимателей: «Если долгие годы драйверами экономики Казахстана были нефтегазовый сектор, металлургия, сегодня нужны новые драйверы. Один из них – сельское хозяйство. Именно оно должно стать новым локомотивом экономики, поэтому мы ставим приоритетом работу с фермерами». Манен ОМАРОВ, президент Ассоциации колледжей РК: «162 колледжа, бывшие СПТУ, сегодня находятся в удручающем состоянии. Молодежь ориентирована на города – в этом большая проблема. А село – основа государства! Мы

ПРИЗНАНИЕ

На передовой отечественной науки Профессор кафедры «Металлургия и материаловедение» КГИУ Асылбек НУРУМГАЛИЕВ завоевал грант «Лучший преподаватель вуза-2015». Асылбек Нурумгалиев является одним из ведущих профессоров Карагандинского государственного индустриального университета (КГИУ). Лабораторию инженерного профиля «Электронная микроскопия и нанотехнологии», открытую в университете по поручению Главы государства и оснащенную современным оборудованием производства США, Японии, Германии, Швейцарии и других стран, он возглавил в 2008 году. На протяжении нескольких лет профессор руководит финансируемыми из госбюджета грантовыми научно-исследовательскими работами, направленными на разработку научных основ и технологий создания перспективных материалов для металлургической и машиностроительной отраслей, производства ферросплавов и промышленного использования отходов. В разработке ученого множество тем. В их числе – комплексный анализ сланцев Центрального Казахстана. В самом ближайшем будущем он планирует дать оценку возможного использования сланцев в промышленности, разрабо-

тать технологию переработки горючих сланцев путем пиролиза с получением коксового газа, сланцевого масла и алюмокремниевого сплава, чего раньше в Казахстане не было. А еще ученый КГИУ разрабатывает ресурсосберегающую технологию выплавки новых видов ферросплавов, содержащих кальций и барий. Тема очень актуальна в национальном и международном масштабе: подразумевает эффективное использование углеотходов Экибастузского и Карагандинского бассейнов, некондиционных марганцевых и баритовых руд и отходов промышленности. Асылбек Хабадашевич – обладатель нагрудных знаков «За заслуги в разви-

тии науки Республики Казахстан», «За особые заслуги перед КГИУ». В прошлом году стал лучшим в номинации «Ученый-педагог 2015 года по горно-металлургическим специальностям» и обладателем национальной премии «Золотой Гефест», присуждаемой лучшим предприятиям и работникам горно-металлургического комплекса, а также специалистам проектных, научных организаций и журналистам. Премию «Золотой Гефест» называют своего рода «Оскаром» для специалистов горно-металлургической отрасли. И вот недавно он был признан лучшим преподавателем вуза. Причем не в первый раз – он уже становился обладателем гранта «Лучший преподаватель вуза» в 2008 году.

– Признание научных и педагогических достижений Асылбека Нурумгалиева еще раз свидетельствует о современном уровне организации учебной научно-исследовательской работы в КГИУ, высоком потенциале профессорско-преподавательского коллектива и, как следствие, о качестве подготовки специалистов для горно-металлургического комплекса и других отраслей экономики Казахстана, – подчеркнули в вузе.

Мадина ОТАРБАЕВА, г. Караганда

должны задуматься о том, почему эти колледжи такие слабые? И еще важный вопрос – сельские школы. В них профориентационная работа практически отсутствует. Почему молодежь стремится в город? Потому что в селе неинтересно жить. Должен быть союз между фермерами и колледжами – давайте начнем сообща работать в рамках социального партнерства, дуального образования!». Министр Асылжан МАМЫТБЕКОВ во время блиц-интервью журналистам на вопрос «Как считаете, почему молодежь не хочет оставаться и работать на селе?» ответил: «Молодежь хочет, чтобы в селе были условия, близкие к городским – связь, Интернет, досуг… Если будут созданы условия, бежать из села в город никто не будет». Юрий СЕМЕНОВ, руководитель Витебской областной ассоциации фермеров (Беларусь): «Нам, аграриям, повезло, что в наших странах мудрые Президенты, которые не дают угаснуть сельскому хозяйству! А сегодня надо работать и жить в общих мировых реалиях – мировой кризис сегодня касается всех! И у нас, и у вас в Казахстане проблемы общие, одна из них – люди не хотят работать на селе. Более того, это мировая тенденция. Безусловно, надо создавать условия на селе, чтобы люди хотели в них жить и работать. Хочется всем нам, фермерам, пожелать, чтобы сельский труд был не только почетный, но и благодарный!».

ГАЗЕТКЕ ҚҰРМЕТ «Білімді ел» газетіне мың рахмет! «Білімді ел» газеті насихаттап еліміздің білімін, Көрсетіп жатыр ұстаздарға көмегін. Білімді ел болсақ біз әрине ұтамыз, Біліммен алға басып рухтанамыз. Рахмет «Білімді ел» газетіне, Бұл газет ұстаздардың құрметіне. Құрметке кенеле бер, газетіміз, Мән берген білім беру міндетіне. Аталған газет ел ұстаздарының айнасы, Жаңалықтарды тоғыстырған кең арнасы. Кеңей берсін «Білімді ел» сенің арнаң, Өзіңе рахмет айтамыз біз қоғамнан. Білім деген дамиды алға әрқашан, Білімді ел болсын Отанымыз шарықтаған. Біліммен ұрпағымыз ұлық болсын, Біз ұстаздармыз білімді қолдап шаттанған.

«Өрлеу» біліктілікті арттыру Ұлттық орталығы» АҚ филиалы Ақмола облысы бойынша педагог қызметкерлердің біліктілігін арттыру институтының ұжымы

6

БІЛІМДІ ЕЛ ОБРАЗОВАННАЯ СТРАНА

№4(41) 23 февраля 2016 г.

Читайте нас на сайте www.bilimdinews.kz

bilimdi_el@mail.ru

ЫНТЫМАҚТАСТЫҚ

Академиялық ұтқырлық, американдық ұсыныс Сәния СҮЛЕЙМЕН, Астана қаласы

Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінде ҚР БҒМ Болон процесі және академиялық ұтқырлық орталығы АҚШ Халықаралық білім беру институтының қолдауымен «Жоғары білімді интернационалдандыру механизмі: академиялық ұтқырлық, бірлескен білім беру бағдарламалары және халықаралық ынтымақтастық» тақырыбында семинар өтті. Аталмыш шарада АҚШ университеттерінің тәжірибесін ескере отырып, Қазақстанның жоғары оқу орындарында интернационалдандыру механизмдерін жетілдіру бойынша ұсыныстар жасау мәселесі көтерілді. Дәрістің

тыңдаушылары – халықаралық ынтымақтастықтың дамуына жауапты Қазақстан жоғары оқу орындарының өкілдері. Ал дәріс оқушы Иллиной университетінің халық-аралық білім және біліктілікті жоғарылату бойынша бөлім (АҚШ, Урбана-Шампейн) директоры Мэтт Розенштейн және ҚР Білім беру ісін реформалау бойынша сарапшылардың Ұлттық командасының мүшелері ойларын

ортаға салды. Сондай-ақ семинар жұмысына Қазақстан Республикасындағы АҚШ Елшілігінің, ҚР Білім және ғылым министрлігінің өкілдері қатысқан болатын.

– Семинарды ұйымдастырып отырғандарыңызға үлкен ризашылығымды білдіремін, – деді Қазақстандағы АҚШ Елшілігінің мәдениет және білім мәселелері бойынша атташесі Мэган Тетрик.

– Америка университеттерінде

шетел жоғары сынып оқушылары үшін «жанұяға қабылдау» арқылы білім алуға жағдай жасалған. «Global UGRAD» және тағы басқа бағдарламалар бойынша іске асыруға болады. Сондай-ақ магистранттарға, профессорларға және стипендианттарға ғылыми-зерттеу жұмыстарын жасауға қолдау бар. Осы жайында анығырақ білеміз десеңіздер немесе сұрақтарыңыз болса, біздің

әлеуметтік желіде парақшаларымыздан және сайтымыздан ақпарат алуға болады. Тағы бір айта кететінім, Қазақстан бойынша біздің 5 білім орталығымызда оқу бағдарламалары мен демеушілік туралы студенттерге мәліметтер бар. Оның үстіне, біз Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігімен тұрақты байланыстамыз. Қазақстан мен Америка университеттерінің арасындағы ынтымақтастыққа сенемін. Қатысушылар интернационалдандырудың басты мәселелерін талқылады. Академиялық ұтқырлықты дамыту, бірлескен білім беру бағдарламаларын жүзеге асыру, интернационалдандыру жүйесінің сапасын бағалау, университеттің халықаралық қызметін стратегиялық жоспарлау және т. б. мәселелер қаралды. Шара соңы Қазақстандағы жоғары білімді интернационалдандыруды одан әрі дамыту бойынша ұсыныстарды жасап шығарумен қорытындыланды.

СЕМИНАР

Үш тұғырлы тіл – уақыт талабы

Ы.Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы «Macmillan Publishers» баспасының Қазақстандағы өкілдігімен бірге, Астана қаласында ағылшын тілін оқыту әдістемесі бойынша семинар өткізді.

– Қазақстан Республикасында «Macmillan Education» баспасы 15 жыл бойы жұмыс істеп келеді, – деді аталған баспаның өкілі Жаңыл Баймолдаева.

– Білім және ғылым министрлігімен тығыз байланыстамыз. Біздің кітаптарымыз жыл сайынғы мемлекеттік оқулықтар тізіміне енгізілген. Бүгінгі жүргізіп жатқан шарамыздың мақсаты колледждерді жаңа материалдармен, технологи-

ялармен таныстыру еді. Сол мақсатымызға бүгін жеттік деп ойлаймын. Практикалық және теориялық жүзінде бәрін түсіндірдік. Қазақстандағы «Macmillan Education» өкілдігінің халықаралық ынтымақтастық негізінде облыстық әдістемелік бөлімшелерімен тығыз қарым-қатынас орнату іс-шаралары ағылшын тілін инновациялық әдіс арқылы үйретуді дамыту, оқушылардың білім сапасын жоғарылату, оқытушылардың педагогикалық және әдістемелік тәжірибесін дамытып, кәсіби тұрғыда өсу үшін жаңа мүмкіндіктер беруге бағытталған. Көптеген мектептер Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі мақұлдаған «Macmillan Education» оқу-әді-

стемелік кешендерін тиімді түрде қолдануда.

«Macmillan Education» ОӘК халықаралық стандарттарға сай, ағылшын тілін үйретуге арналған жоғарғы сапалы оқулықтар. Ағылшын тілі пәні мұғалімдері Қазақстандағы «Macmillan Education» өкілдігімен бірлесе отырып, оқулық авторлары және Ұлыбритания әдіскерлерінің қатысуымен әдістемелік семинарлар жүргізіп, облыстық, аудандық оқытушылар мен оқушыларға арналған республикалық, халықаралық конкурстарға қатысады. Сонымен қатар, мұғалімдер мастер-класстар, ашық сабақтар өткізіп, әдістемелік жұмыстар дайындайды. Мектептерде ағылшын тілі апталығын өткізіп, конференциялар, олимпиадалар, семинарлар мен вебинарларға қатысады. Семинар барысында Ы.Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясының үш тілде білім беруді дамыту орталығының директоры, педагогика ғылымдарының кандидаты, доцент Ләйлә Сырымбетованы сөзге тартқан едік.

– «100 нақты қадам» Ұлт жоспарының 79-қадамында көрсетілгендей, жоғары сынып оқушылары ағылшын тілінде білім алу керек, – деді Ләйлә Сарқытқызы. – Бұл барлық пәндер ағылшын тілінде оқыту

деген сөз емес. Тек информатика, биология, химия және физика. 2023-2024 оқу жылдары толықтай осы жүйеге кіру мақсатымыз. 2020 жылға қарай 5-сыныптан бастап қазақ тілі, Қазақстан тарихы, қазақ әдебиеті барлық мектептерде қазақ тілінде оқытылады деп жоспарлануда. Сол сияқты орыс тілі мен әдебиеті, дүние жүзі тарихы пәндерін орыс тілінде оқытамыз деп отырмыз. Ал, айтып өткеніміздей, жоғары сынып оқушыларының ағылшын тілінде дәріс алуын мектеп педкеңесімен ата-аналар комитетінің қосалқы шешімі негізінде шешеді. Ата-аналар бұндай бағдарламадан қаламыз немесе оқымаймыз деп айтуы мүмкін емес деп ойлаймын. Сондықтан бұл ауқымды шараны сәтті жүзеге асыруымыз үшін,

ең алдымен, мұғалімдер мен оқулықтарымызды дайындап алуымыз қажет. Анықтама: «Language is a life skill» практикалық семинары техникалық және кәсіптік білім беру жүйесіндегі ағылшын тілі пәнінің оқытушылары үшін әзірленеді және педагогикалық тәжірибені жетілдіру мен олардың кәсіби өсуі үшін жаңа мүмкіндіктер құруға жағдай жасайды. Семинарға колледждердің оқу ісі бойынша директорларының орынбасарлары мен ағылшын тілі пәнінің оқытушылары шақырылады. Оқу семинарына қатысу тегін. Қатысушыларға сертификат пен үлестірмелік материалдар беріледі.

Ботагөз МҰҚАТОВА, Астана қаласы

№4(41) 23 февраля 2016 г. bilimdi_el@mail.ru

БІЛІМДІ ЕЛ ОБРАЗОВАННАЯ СТРАНА Читайте нас на сайте www.bilimdinews.kz

7

ОТЫРЫС

«Қамқоршылық кеңес – мектепті басқарудың демократизациялау құралы» Гүлнар ИЗБАМБЕТОВА, Атырау қаласындағы химия-биология бағытындағы Назарбаев Зияткерлік мектебі Қамқоршылық кеңесінің хатшысы

Атырау қаласындағы химия-биология бағытындағы Назарбаев Зияткерлік мектебі қаңтар айын «Қамқоршылық кеңес – мектепті басқарудың демократизациялау құралы» тақырыбымен өткізілген алқалы кеңестің отырысымен қорытындылады. «Назарбаев Зияткерлік мектептері» Дербес Білім беру Ұйымының 2020 жылға дейінгі Даму стратегиясында көрсетілгендей, Назарбаев Зияткерлік мектептерінің облыстық филиалдарында Қамқоршылық кеңестің құрылуы күн тәртібіне қойылған болатын. Қамқоршылық кеңес – қоғамдық бастамада тұрақты түрде жұмыс істейтін Зияткерлік мектептерді алқалық басқару

нысандарының бірі болып табылады. Қамқоршылық кеңес қызметінің мақсаты – Зияткерлік мектепке оның ережеде көзделген міндеттерін жүзеге асыруына, сондай-ақ материалдық базаны нығайту және білім беру қызметінің сапасын арттыру үшін қосымша қаржы ресурстарын тартуға жәрдемдесу. Атырау қаласындағы химия-биология бағытындағы Назарбаев Зияткерлік мектебінің Қамқоршылық кеңесі құрамына мектеп директорының ұсынуы бойынша, «Назарбаев Зияткерлік мектептері» Дербес Білім Беру Ұйымы басқармасының шешімімен жергілікті өзін-өзі басқару органдарының, кәсіпкерлік және ғылыми топтардың өкілдері, Зияткерлік мектеп оқушыларының ата-аналары, аталмыш білім ошағының

қызметін жетілдіруге және дамытуға мүдделі өзге де тұлғалар енген. Зияткерлік мектептегі Қамқоршылық кеңестің отырысын Атырау облысы білім басқармасының басшысы Нұрсәуле Сайлауова жүргізді. Өңіріміздің білім, өнеркәсіп, бизнес салаларында өздерін таныта білген белді тұлғалар жұмыла қызмет етуге келісім бергенін айта кетейік. Олар: - Мұқан Шыңғыс Жұмабекұлы, Атырау облысы әкімінің орынбасары, Қамқоршылық кеңестің төрағасы; - Мамраев Бейбіт Баймағамбетұлы, Х.Досмұхамедов атындығы Атырау мемлекеттік университетінің ректоры, кеңес мүшесі; - Сайлауова Нұрсәуле Сайлауқызы, Атырау облысы білім басқармасының басшысы, кеңес мүшесі; - Акишев Азамат Нұрдәулетұлы, «Атырау мұнай өңдеу зауыты» АҚ бас директорының орынбасары, кеңес мүшесі; - Ғалымжанова Маржан Анесқызы, «Өрлеу» БАҰО АҚ Атырау облысы бойынша ПҚБАИ директоры, кеңес мүшесі; - Сарсенова Нұрзила Сарсенқызы, «Өрлеу» БАҰО АҚ Атырау облысы бойынша ПҚБАИ кафедра менгерушісі, кеңес мүшесі; - Қожантаев Қуанғали Тайынбасұлы, Атырау облысы Кәсіпкерлер палатасы директорының әлеуметтік мәселелер бойынша орынбасары, кеңес мүшесі; - Жарылғасынов Жанарбек Жанайұлы, мектепішілік ата-аналар комитетінің төрағасы, кеңес мүшесі. Сонымен қатар мектептің Қамқоршылық кеңесінің отырысына Х.Досмұхамедов атындағы Атырау мемлекеттік университетінің оқу ісі жөніндегі проректоры Ғалия Салтанова, Атырау облыстық Педагогикалық шеберлік Орталығының директоры

Аида Нұржанова және мектептің ата-аналар комитетінің мүшелері қатысты. Қонақтар Атырау қаласындағы химиябиология бағытындағы Назарбаев Зияткерлік мектебі стратегиясының іске асырылуы туралы ақпараттар легімен танысты. Зияткер шәкірттердің ғылым жолындағы аяқ алысымен қатар, «Мәңгілік ел тарихы» атты мектептің көлеңке театры дайындаған қойылымы дарынды балалардың сан қырын аша түсті. Мектеп директоры Айдарбек Айтпукешев отырыста сөйлеген сөзінде Қамқоршылық кеңес жұмысын жүргізуде нормативтік негіз болатын құжаттармен, кеңестің үлгі ережесімен, мүшелірінің құзіретімен таныстырып, қызметін жүзеге асыруға қажетті қызмет бағыттары мен басымдықтарды баяндады. Сондай-ақ баяндамашы ізденімпаз, жаңашыл, уақыт сұранысына сай еңбектенуге ынталы мектеп директорларының басын біріктіретін «Табысты мектеп басшысы» клубын құруды және «Әдістемелік күн» жылжымалы семинарларын жоспарлауды ұсынды. Зияткерлік мектеп директорының бұл ұсынысы Қамқоршылық кеңес мүшелерінің қызу талқысына түсті. Айдарбек Төлепұлы жоғары оқу орындарымен тығыз байланыс орнатып, оқушылардың ғылыми жобаларын ғылым саласындағы тәжірибелі мамандармен бірлесе жүзеге асыруды, «Жыл үздігі» байқауын ұйымдастырып, шығармашыл ұстаздарға қолдау көрсетуді де айтты. Сонымен қоса, үздік түлектердің болашағына алаңдаған мектеп басшысы кәсіби бағдарлау жобаларын іске асыруды, үздік түлектерге арналған арнайы гранттар іздестіруді және әлеуметтік жағдайлары төмен жанұя балаларына арналған қайырымдылық акцияларын жүргізуді де басымдықтар қатарына енгізуді ұсынды. Осы орайда кеңес мүшесі, Атырау облысы Кәсіпкерлер палатасы директорының әлеуметтік мәселелер бойынша орынбасары Қуанғали Қожантаев мектеп оқушыларының кәсіптік бағдары мен менеджментті игеруде теңдессіз көмек құралы, бизнесмектеп бастамасы болып табылар шеберлік сабақтарын ұйымдастыруға ұсынысын білдірді.

ЖАҢАШЫЛДЫҚ

Әдістемелік күн Жаңашылдықты жалпыға насихаттай беру білім мен тәрбиенің сапасын жақсарта берері анық. Сондықтан инновациялық білім беру моделін жасақтау бойынша, Назарбаев Зияткерлік мектебінің тәжірибесімен таныстыру мақсатында, таяуда Құлсары қаласында Жылой аудандық білім бөлімімен бірлесе жоспарланған әдістемелік күн өткізілді.

Құлсары қаласындағы Е.Халықов атындағы №7-мектепте ұйымдастырылған әдістемелік күнге Жылой ауданының 80-ге жуық жалпы білім беретін мектеп директорлары мен оқу ісінің меңгерушілері, директордың тәрбие ісі жөніндегі орынбасарлары, мектеп кітапханашылары қатысты. Пленарлық мәжілістен басталған шара Назарбаев Зияткерлік мектептерінің арнайы жоспарлаған коучингтерімен жалғасын тапты. Пленарлық жиында мектеп басшысы Айдарбек Айтпукешев Назарбаев Зияткерлік мектептерінде инновациялық білім беру моделін іске асыру тәжірибесімен, мақсат-міндеттерімен, білім мазмұнымен таныстырып өтті. Өмірден қа-

рапайым мысалдар келтіре отырып, бұл жаңашылдықтың не үшін қажеттілігі туындап отырғаны туралы баяндады. Арнайы бейнефильм қатысушыларға жақсы әсер қалдырып, қызығушылықтарын да тудырды. Әсіресе, зияткерлік мектепте білім алып жүрген ауданнан келген 173 оқушының 74-і Жылой ауданынан болуы, яғни, ауылдық оқушылар категориясы бойынша алғашқы орындарда тұрғандықтан әдістемелік күннің осы ауданнан басталып отырғаны да тыңдармандардың көңіліне қуаныш ұялатты. Өте жемісті аяқталған былтырғы оқу жылында да ең таңдаулы жоғары оқу орындарының студенті атанған бітіруші түлектердің көп бөлігі де аталмыш ауданнан болуы аудандық білім бөлімінің мәртебесін бір көтеріп тастады. Кітапханашылар үшін арнайы ұйымдастырылған «Мектеп кітапханасы қызметін жоспарлау» семинар-тренингінде зияткерлік мектептің маманы Айдана Демешева осы саладағы жаңа жобалар мен олардың тиімділігі туралы тәжірибесімен бөлісті. Кітап оқу мәселесі өзекті болып саналатын қазіргі қоғамда оқырман қызығушылығын қалай тудыруға болатыны туралы тың ақпараттар айтылды.

Тәрбие ісінің мамандары жиналған аудиторияда педагог-ұйымдастырушы-кураторлар А.Төлешова, Н.Рахметуллина, хореограф Д.Сейтқалиев, «Актер шеберлігі» үйірмесінің жетекшісі А.Ныгманов, педагог-психолог Т.Ташлыкова «Жалпыұлттық «Мәңгілік ел» идеясы аясында тәрбие жұмысын іске асырудың негізгі бағыттары» тақырыбында коучинг өткізіп, тәрбие ісінің бағыттары мен оны жүзеге асырудағы шеберліктерімен бөлісті. Мектеп ішінде ғана емес, қоғаммен байланысу мақсатында өткізген тәлімдік мәні зор іс-шараларды ұйымдастыру, қайырымдылық шараларына белсенді қатысу оқушылардың өзіне және өзгелерге құрметпен қарауда, азаматтық позициясын танытуда маңызды екендігін атап көрсетті. Өзге 2 аудиторияға жиналған жалпы білім беретін мектеп директорлары мен оқу ісінің меңгерушілері түрлі тақырыптағы 4 коучингке қатысып, зияткерлік мектеп мұғалімдерінің іс-тәжірибелерімен танысты. Химия пәнінің мұғалім-модераторы Р.Қосанов, математика пәнінің мұғалімі Л.Шамиденова, «Оқушы үні: жаңа форматтағы сабақ қандай болу керек?», биология пәнінің мұғалімі Ш.Кимбаева, физика пәнінің мұғалімі Ж.Есеркенова «Критериалды бағалаудың кіріктірілген моделі – оқу мен оқыту үдерісінің

маңызды факторы», мұғалім-модераторлар Г.Бейсенбекова, Н.Қойшыбаева «Ісәрекеттегі зерттеу және оқушы сұранысы», мұғалім-модератор, жатақхана меңгерушісі Г.Измамбетова, ағылшын тілі пәні мұғалімі А.Бисенгалиева «Педагогтердің кәсіби міндеттерін шешудегі желілік қауымдастықтардың міндеттері» тақырыбында инновациялық білім беру моделінің артықшылықтарын танытатын коучингтер өткізіп, орта білім саласын дамытуға ықпал ететін мүмкіндіктерге қол жеткізудің тиімді жолдарын ұсынды. Аудандық білім беру бөлімінің меңгерушісі Света Аманшиева әдістемелік күннің аудан мұғалімдері үшін жақсы бір мүмкіндік болғанын айта келіп, тәжірибесін трансляциялау арқылы Қазақстанның орта білім жүйесінде болатын алдағы өзгерістерге бір табан жақындата түскені үшін зияткерлік мектеп мұғалімдеріне ризашылығын білдірді. Инновациялық тәжірибені таратудағы бұл бастама Атырау облысына қарасты барлық аудандарда жалғасын таппақ.

Нұргүл ҚОЙШЫБАЕВА, Атырау қаласы химия-биология бағытындағы Назарбаев Зияткерлік мектебінің мұғалім-модераторы

8

БІЛІМДІ ЕЛ ОБРАЗОВАННАЯ СТРАНА Читайте нас на сайте www.bilimdinews.kz

№4(41) 23 февраля 2016 г.

bilimdi_el@mail.ru

ТИПО: ВЕКТОР РАЗВИТИЯ

Расширяя границы возможностей Анна БАКСАРАЕВА, г. Костанай

Костанайский политехнический колледж (КПК) – одно из немногих учебных заведений Казахстана, которые имеют высокий рейтинг в стране и развивают международное сотрудничество с вузами и колледжами других государств. В 2016 году Костанайскому политехническому колледжу исполняется 45 лет. К этой дате учебное заведение подходит с солидным багажом различных достижений, успехов студентов и преподавателей. И надо отметить, что именно за последние пять лет, с тех пор, как учебное заведение возглавила Алма Дощанова, человек глубоко неравнодушный к проблеме подготовки кадров, настоящий профессионал своего дела, это образовательное учреждение системы ТиПО из рядового перешло в лидеры. Сегодня это инновационное учебное заведение, где идет реализация сразу нескольких масштабных проектов, направленных на развитие образовательного процесса, совершенствование материально-технической базы, повышение уровня квалификации преподавательского состава.

ВТШ

Начнем с того, что в колледже, опять же по инициативе Алмы Иргибаевны, с 2012 года ведется подготовка специалистов квалификации «младший инженер». Речь идет об экспериментальной программе – «Высшая техническая школа» (ВТШ), по которой сейчас обучаются 37 студентов специальности «Элеваторное мукомольное, крупяное и комбикормовое производство». Это новый послесредний уровень профтехобразования, который является промежуточной ступенью между колледжем и бакалавриатом. Таких специалистов, говорит директор КПК, ранее готовили отраслевые институты, речь идет о практико-ориентированной подготовке кадров. В этой связи в Законе «Об образовании» появилось понятие «высший колледж», что дало старт внедрению данной программы в учебных заведениях сферы ТиПО страны. В Костанайском политехническом колледже в режиме эксперимента по ней работают уже третий год!

Юрий Герасимов, победитель национального чемпионата профессионального мастерства «WorldSkills Kazakhstan-2015» в компетенции «Управление IТсистемами», студент 4 курса

Директор КПК Алма Дощанова с ректором Восточно-Средиземноморского университета Некдет Осам Программа инновационного на ответственная миссия по подготовке развития (ПИР) кадров для реализации проектов Карты В 2013 году колледж стал обладателем гранта Всемирного банка развития по проекту «Модернизация технического и профессионального образования» на сумму 380 тысяч долларов США, благодаря которому учебное заведение приобрело современное оборудование и создало инновационные лаборатории, появилась возможность повышения квалификации и прохождения стажировки преподавателей и мастеров производственного обучения в международных образовательных центрах Франции, Германии, Беларуси, Кипра. Лаборатории же стали мощной образовательной и научно-исследовательской площадкой, где студенты приобретают необходимые профессиональные компетенции, а преподаватели оттачивают свое профессиональное мастерство.

НАО «Холдинг «Кәсіпқор»

В прошлом году Костанайский политехнический колледж в рейтинге колледжей страны вошел в десятку лучших, что позволило ему стать партнером НАО «Холдинг «Кәсіпқор», где интегрируется лучший мировой опыт организации дуального обучения в сфере ТиПО. И в рамках договора о сотрудничестве по вопросам внедрения современных технологий и инновационных образовательных программ, подписанного между КПК и «Кәсіпқор», на колледж возложе-

индустриализации второй пятилетки.

– В связи с этим наша основная задача – внедрение лучшего международного опыта по подготовке кадров, востребованных на рынке труда, а именно разработка модульных программ, дуальное обучение, – рассказывает директор колледжа, кандидат экономических наук, профессор Алма Дощанова. – В настоящее время идет адаптация в учебный процесс образовательных программ, разработанных совместно с экспертами Германского общества по международному сотрудничеству (GIZ). Основная задача образовательных программ нового поколения – формирование профессиональных компетенций с участием работодателей. Согласитесь, это существенный шаг вперед в деле подготовки квалифицированных специалистов.

Международное сотрудничество С 2011 года костанайский колледж активно сотрудничает с зарубежными учреждениями образования по программам обмена студентами, участия студентов и преподавателей в обучающих практиках и стажировках. В их числе – Профессиональный лицей имени Сантос Дюмон, (Сен-Клу, Франция), Восточно-Средиземноморский университет (Фамагуста, Северный Кипр), Российская академия кадрового обеспечения агро-

Анжелика Витвицкая, выпускница Костанайского политехнического колледжа, обладательница гранта Восточно-Средиземноморского университета по программе бакалавриата «Машиностроение»

промышленного комплекса, Российский государственный аграрный заочный университет, Московский автомобильнодорожный колледж им. А.А. Николаева (Москва, РФ). Особенно интересен опыт международного сотрудничества КПК с кипрским университетом, который входит в десятку лучших вузов мира по подготовке кадров по специальности «машиностроение». Впервые в истории Казахстана молодой специалист ТОО «Сарыарка АвтоПром», выпускница Костанайского политехнического колледжа получила грант и в настоящее время обучается в Восточно-Средиземноморском университете. Анжелика Витвицкая, как отметили эксперты вуза, приезжавшие недавно в колледж, зарекомендовала себя хорошо, поэтому кипрские партнеры продолжат сотрудничество с КПК в этом плане. И более того, лучшие студент и преподаватель «политехнического» в этом году в результате конкурсного отбора смогут стать участниками бесплатной программы Международной летней школы в Анталии (Турция).

Дуальное обучение

В КПК активно ведется работа по внедрению дуальной системы обучения – готовятся кадры для конкретного предприятия, на конкретное рабочее место с гарантированным трудоустройством. С этой целью в учебном заведении создан «Попечительский совет», который объединяет крупнейшие предприятия Костанайского региона, выступающие в качестве заказчиков специалистов. На сегодняшний день уже более 50 предприятий города и области готовы принять выпускников колледжа.

– Самая большая награда для любого коллектива – это видеть плоды своего труда, – говорит Алма Иргибаевна. – Сегодня мы с гордостью говорим о том, что за 45 лет наш колледж подготовил более 16 тысяч специалистов, которые работают на предприятиях города, в сельских регионах, в странах СНГ и дальнего зарубежья. Среди выпускников – руководители крупных предприятий, начальники цехов, специалисты, которые внесли свой весомый вклад в развитие зерноперерабатывающей промышленности. За 45 лет работы наше образовательное учреждение заслужило всеобщее признание и уважение в системе подготовки кадров для экономики страны.

Трансляция передового опыта, полученного на курсах повышения квалификации по программе НАО «Холдинг «Кәсіпқор»

№4(41) 23 февраля 2016 г. bilimdi_el@mail.ru

9

БІЛІМДІ ЕЛ ОБРАЗОВАННАЯ СТРАНА Читайте нас на сайте www.bilimdinews.kz

ПРОФСОЮЗЫ

Килымгали КАЙНЕНОВ:

Профсоюзы – это тонкий и сложный механизм Досье «Бiлiмдi ел – Образованная страна» Килымгали Кайненович Кайненов родился в 1952 году в Атырауской области. Окончил Гурьевский педагогический институт по специальности «учитель математики». Трудовую деятельность начал учителем средней школы в Мангистауской области. С 1977 по 1989 годы работал преподавателем, заведующим отделением Атырауского политехникума, затем директором средней школы №16 города Атырау. С 1989 по 1996 год – первый заместитель начальника Атырауского областного управления народного образования. В 1996-1999 годах – первый директор Малой академии искусств. С июля 1999 года по май 2005 года работал первым заместителем начальника, затем начальником областного управления образования, директором Департамента образования. С мая 2005-го по февраль 2006 года – директор департамента координации занятости и социальных программ Атырауской области. С февраля 2006 года по март 2008 года – заместитель акима Атырауской области. Март 2008 года-ноябрь 2010 – начальник областного управления образования, затем до мая 2012 года – аким Макатского района Атырауской области. С мая 2012-го по октябрь 2014 года работал начальником управления по развитию языков Атырауской области. С 30 октября 2014 года возглавляет ОО «Атырауская областная организация Казахстанского отраслевого профессионального союза работников образования и науки».

Издревле одним из главных мотивов, объединяющих людей, была общность дела, профессии. Практика последних лет показала, что профсоюзные организации и их последующая деятельность в Казахстане возможны практически всюду – от мелких предприятий до крупных ведомств. И везде такая работа способна увлечь и ободрить даже тех, кто уже устал надеяться. Об опыте профсоюзного движения в самом богатом регионе страны, реальных успехах и проблемах на этом поприще – наш разговор с председателем ОО «Атырауская областная организация Казахстанского отраслевого профессионального союза работников образования и науки» Килымгали КАЙНЕНОВЫМ.

– Общеизвестно, что задача профсоюзов – стать сильной стороной в защите экономических прав и интересов трудящихся. Сейчас встречаются скептики, утверждающие: «Профсоюзы – наследие прошлого». Другие возражают: «Это самый действенный рычаг в отношениях трудящихся с работодателем». Последних, надо отметить, становится больше. Килымгали Кайненович, чем сегодня живы и развиваются профсоюзы Атырауской области?

– Будущее нашей страны своим ежедневным трудом создают миллионы казахстанцев. Стабильность, общественное согласие и экономический потенциал нашего государства обеспечивают людям труда большие возможности. Но защищать свои трудовые интересы в одиночку – малоэффективно. В этих условиях профсоюз работников образования и науки считает приоритетным свое обязательное участие в рассмотрении всех социально-экономических вопросов в госорганах и образовательных учреждениях. Профсоюз вообще – это важнейшая составная часть гражданского общества, которая является очень тонким и сложным механизмом. В соответствии с новым Законом РК «О профессиональных союзах», постановлением XIII рес-

публиканского съезда работников профсоюза от 9 октября 2014 года, Профессиональный союз работников образования и науки РК реорганизован в ОО «Казахстанский отраслевой профессиональный союз работников образования и науки». Соответственно, упорядочена структура областных, территориальных организаций. Наша областная организация сейчас именуется как ОО «Атырауская областная организация Казахстанского отраслевого профессионального союза работников образования и науки». Кроме того, с учетом положений нового Устава отраслевого профсоюза внесены изменения и дополнения в уставы областных и территориальных организаций. В рамках реализации Концепции объединения и укрупнения отраслевого профсоюза, в 2014-2015 годах областная организация увеличилась на 15 первичных профкомов, в том числе из Атырауского государственного университета им. Х.Досмухамедова, Атырауского института нефти и газа, Атырауского инженерно-гуманитарного института, а также из вновь созданных «первичек» в местных колледжах, школах и дошкольных учреждениях. Напомню, главная задача отраслевых профсоюзов – централизованно решать актуальные проблемы в образовательной сфере. И если в начале 2014 года

количество членов профсоюза работников образования и науки в Атырауской области составляло порядка 24 000 человек, то сейчас оно достигло 31 000.

– Казахстанский отраслевой профессиональный союз работников образования и науки является самой массовой профсоюзной организацией страны. Количество его членов из числа работников образования и студенческой молодежи приближается к 900 000. Как же профсоюзу образования и науки удалось сохранить свои организации и количество их членов, когда профсоюзы других отраслей просто распадались?

– Вы правильно отметили – самая массовая организация страны. Это произошло благодаря тому, что руководство профсоюзных органов образовательной отрасли страны всегда занимало принципиальную позицию в борьбе за права работников всеми законными способами защиты. Профсоюзы других отраслей не смогли обозначить путь своего развития, имели низкий охват работников, поэтому были не в состоянии представлять интересы работающих граждан. Кроме того, разобщенность профсоюзных «первичек» не влияла на ситуацию в сфере трудовых отношений. А ключевым фактором успешного развития профсоюза является его единство и нацеленность на защиту прав и законных интересов работников. Сегодня в Казахстане реализуется новый подход к пониманию труда. Ярким свидетельством тому является политика Главы нашего государства Нурсултана Абишевича Назарбаева, направленная на построение в Казахстане Общества Всеобщего Труда, в котором центральной фигурой является человек труда. В этих условиях профсоюз работников образова-

ния и науки считает приоритетным дальнейшее развитие социального партнерства как одного из самых эффективных и полезных инструментов защиты прав и законных интересов работников отрасли. На всех уровнях жизненно важные вопросы работников рассматриваются и решаются в рамках социального партнерства. Согласно нормам нового Трудового Кодекса РК, в нашем регионе сейчас создаются согласительные комиссии, куда на областном уровне входят восемь человек: четыре – из областного управления образования и столько же местных профсоюзных работников. Аналогичные составы согласительных комиссий предусмотрены в районах и крупных образовательных учреждениях. Ими рассматриваются трудовые споры, если работник самостоятельно не урегулировал разногласия со своим работодателем. Естественно, основное время в работе Атырауской областной организации Казахстанского отраслевого профессионального союза работников образования и науки уделяется рассмотрению жалоб и заявлений работников образования. В 2015 году таких заявлений поступило 143, 40 направлено непосредственно к нам. Больше половины из них касались материальной и другой помощи, а 17 были связаны с трудовыми спорами. 16 заявлений о разногласии с работодателями, согласно нормам нового Трудового Кодекса РК, мы решили в пользу работника.

– Вы упомянули социальное партнерство. Как оно применяется практически? И как вообще повышаются правовые знания членов профсоюза в свете новых нормативно-правовых актов и положений в трудовых отношениях?

– Социальное партнерство – это

отношения между представителями работников, работодателей и органов государственной власти, направленные на согласование интересов сторон трудового договора по вопросам регулирования трудовых отношений, а также установление более высокого уровня социальных гарантий для трудящихся. Год назад, 25 февраля 2015 года, подписано «Отраслевое соглашение о социальном партнерстве между Министерством образования и науки и Казахстанским отраслевым профсоюзом работников образования и науки на 20152017 годы». В данном Соглашении в правовом порядке закреплено стремление сторон развивать социальное партнерство на всех уровнях – от республиканского профсоюза до каждой отдельной организации в регионах. В целях повышения правовых знаний и компетентности кадров местного отраслевого профсоюза в ноябре прошлого года в Атырауской области прошли выездные семинары на тему «Практическое применение трудового законодательства по вопросам защиты социально-экономических прав и трудовых интересов членов профсоюза». Лекторами выступили доктор юридических наук Енлик Нургалиева и руководитель Центра обучения, исследований и разрешения конфликтов ФПРК Лаура Ахметжан. Вообще, деятельность профсоюза разнообразна настолько, насколько разнообразны социально-экономические интересы работников, которые необходимо защищать. Но, помимо зарплаты, условий труда, социального страхования, есть одна задача, решение которой для профсоюза всегда первостепенно. Это заключение коллективного договора. Об этом, в частности, и шла речь на учебно-методических курсах, которые прошли 120 городских работников профсоюза и 230 – из районов.

– Килымгали Кайненович, ваши пожелания нашему изданию?

– Хочу отметить, что «Бiлiмдi ел – Образованная страна» содержит весьма полезную информацию и всегда востребована читателями. Желаю процветания вашей газете!

– Спасибо за содержательную беседу и особая благодарность – за большое количество атырауских подписчиков среди профсоюзных работников образования области. Успехов в вашей деятельности и оставайтесь с нами!

Айбар ОРЫНБАСАРОВ, г. Атырау

10

БІЛІМДІ ЕЛ ОБРАЗОВАННАЯ СТРАНА Читайте нас на сайте www.bilimdinews.kz

№4(41) 23 февраля 2016 г.

bilimdi_el@mail.ru

Ж.ЖАБАЕВТЫҢ ТУҒАНЫНА – 170 ЖЫЛ

Жамбылға арналған ақындар айтысы

«Менің пірім Сүйінбай, сөз сөйлемен сыйынбай», – деп жырлаған ақын Жамбыл Жабаевтың туғанына 170 жыл толуына орай айтыс өтті. Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінің жыр жампозы Жамбыл Жабаевтың мерейтойына арналған І Республикалық студент ақындар айтысын ұйымдастырды. Айтысқа еліміздің 16 жоғары оқу орнынан 28 жас ақын қатысып, бақтарын сынады. Іріктеу сынынан сүрінбей өткен 16 ақын келесі кезеңге шықты. Екінші айналым Жамбыл атындағы Қазақ мемлекеттік

филармониясында жалғасын тапты. Айтысты университет ректоры C.Ж. Пірәлиев ашып, өлең-сөздің дүлдүлі Жамбыл ақын туралы толғанысын жеткізді. І Республикалық студент ақындар айтысына Жамбыл ауданының құрметті азаматтары, қариялары келіп, жас айтыскерлерге ақ баталарын берді. Жас ақындар осынау сөз бәсекесіне асқан дайындықпен келіп, айтыс өнерінің шырайын кіргізді. Айтыстың көркін Қорқыт ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университетінің 1 курс магистранты Серікхан Жүзеев пен Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінің 2

курс студенті Айдана Қайсарбек кіргізсе, қазылар тарапынан жоғары деңгейде бағаланған жұп университетіміздің 2 курс магистранты Қанат Мырзахан мен Еуразия Ұлттық университетінен келген Нұрқанат Қайрат онан әрі шырайландыра түсті. Қазылар алқасынан ең жоғары балл жинаған осы төрт ақын екіекі жұптан үшінші айналымға қайта шығарылды. Ақтық сында қызылордалық Серікхан Жүзеевпен айтысқан Қанат Мырзахан әдемі өлең өрнегімен, сөз тапқырлығымен қарсыласын шаң қаптырып, тағы да ең үздік ұпайға ие болды. «Шын тұлпарға шаршы алаңда тұсау жоқ» дегендей, Қанат өзінің қарсыластарынан оқ бойы озық шабатын нағыз дүлдүл екенін аңғарта білді. Ол қаңтар айында Таразда «Жамбыл менің жай атым, халық менің шын атым» тақырыбында өткен Жамбыл облыстық ақындар айтысында да бас бәйгені жеңіп алған болатын. Қазылар алқасының шешімімен Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінің 2 курс магистранты Қанат Мырзахан

М.МАҚАТАЕВТЫҢ ТУҒАНЫНА – 85 ЖЫЛ

Айтулы күн

Осы халықтың сөзіне, өзіне айналған тұлғаның көзі тірісінде көп еленбейтіні несі екен?! Өкінішті. Бірақ, шын бақыттылар да осылар! Өйткені, жоқ іздегендер айналып келіп соларға жолығады. Қай кезде, қай мезетте болсын, олар достыққа – адал, сүйгенге – сенім, сұраққа – жауап, құлағанға – сүйеніш, жылағанға – жұбаныш бола білді. Сонысымен елеулі, сонысымен биік. ...Бізге ерекше хат келіп түсті. Кімнен дейсіздер ғой? Кешегіден. Кімге? Болашаққа! Аңыз абыз Мұқағалидан арнайы хат. Ал, бағытталған тікелей мекенжайы біз екеніміз еш күмәнсіз. Сол хат келіп түскелі бәріне алаңдаумен болдық. Ақпанның тоғызыншы жұлдызы алаштың Алатау ақынының дүние есігін ашқан күні. Осы күнге біз үлкен жауапкершілік арттық. Шағын болса да қолынан келгенше өз міндеттерін атқарғандардың саны аз емес. Соның бірі, Еуразия ұлттық университетінің

«Тойланбаса тойланбасын, не етейін. Той көрмей-ақ, сый көрмей-ақ өтейін. Қаламымды берші маған, бәйбіше, Болашаққа арыз жазып кетейін». М.Мақатаев

№6 «Алтын белгі» Студенттер үйінде ақынның 85 жылдығына орай еске алу шарасы өтті. Мереке сценарий, бағдарламадан тыс, шынайы болды. Кештің ерекшелігі де осында. Студент жастардың өлеңді, оның ішінде Мұқағалиды құрметтейтіні соншалық, кезек-кезек таласа жыр оқып, жандүниелерін түлетті. Олардың келген хатқа жауабы да әзір: «Анықтап қай жағынан қарасақ та, Есімің айналмады оғаш атқа. Кеше келген хатыңды, Аға, сенің, Жібердік болашақтан болашаққа». Ештеңе кездейсоқ болмайтынындай, бұл да тегіннен-тегін емес. Мүмкін, ғаламдағы ең басты құндылық осы адресат пен адресанттың арасындағы байланыс шығар. Мұра. Сенім. Міндет. Парыз. Жауапкершілік. ...Сіз кімнен хат күтесіз?!

Әлішер ӘЛІМЖАН, ЕҰУ-нің Журналистика және саясаттану факультетінің студенті Астана қаласы

бас бәйгені, Л.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің студенті Нұрқанат Қайрат І орынды, Абай атындағы ҚазҰПУдың студенті Айдана Қайсарбек ІІ орынды сондай-ақ Қорқыт ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университетінің өкілі Серікхан Жүзеев ІІІ орынды иеленді. Сонымен қатар айтыста жақсы өнер көрсеткен ақындарға Сүйінбай ақын атындағы, Қабан жырау атындағы, Құлмамбет ақын атындағы арнайы сыйлықтар берілді. Көрермен көзайымына айналған Нәрия Ақбабақызы (Қостанай мемле-

кеттік педагогикалық институты), Айтбек Тұрсынбаев (Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ), Рай Дөнбаев (Қазақ ұлттық өнер университеті) осы сыйлықтардың иегерлері атанды. Айтысқа қатысқан ақындардың барлығы алғыс хаттармен марапатталды. Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті жас ақындардың республикалық айтысын бұдан былай да тұрақты түрде өткізіп тұратын болды.

Шоқан ҚҰТТЫБАЕВ, журналист Суреттерді түсірген Серік ИМАНҚҰЛОВ

ӨЗІН-ӨЗІ ТАНУ

Махаббат пен шығармашылық Маңғыстау облысындағы білім беру ұйымдарында «Өзін-өзі тану: Махаббат пен шығармашылық педагогикасы» онкүндігі болып өтті. Іс-шараның мақсаты – адамгершілік-рухани білім беру бағдарламасы аясында, жалпы адами құндылықтар әлеміне тарту, шығармашылық және зерттеу қабілетін дамыту, қоғамдағы жеке тұлғаның өзінөзі тану және әлеуметтік белсенділігін арттыру. Бұл декада аясында облыс бойынша 779 іс-шара ұйымдастырылып, барлығы 9115 мұғалімдер мен оқушылар атсалысты.

2016 жылдың 12 ақпан күні декаданың облыстық жабылу салтанаты кезінде білім беру ұйымдарындағы өзін-өзі тану пәні мұғалімдері «Мәңгілік – адамгершілік» атты үздік тәрбие сағаттарын өткізіп, нәтижесінде Қарақия ауданы, Құрық орта мектеп-гимназиясынан Сайран Даукиев І орын иеленді. Оқушылар «Рахмет анашым!» тақырыбында шығарма-

лар жазып, Мұнайлы ауданы №6 орта мектебінің 8-сынып оқушысы Нұржамал Базарбаева І орын, руханиадамгершілік бағыты бойынша ақынжазушылардың өлеңдерін мәнерлеп оқу сайысынан Мұнайлы ауданы, №6 орта мектебінің 10-сынып оқушысы Медетхан Мақсұтов І орын және сахналық қойылымдар номинациясынан Қарақия ауданы, Қарақұдық орта мектебі оқушыларының «Мейірім» тобы І орынды қанжығаларына байлады. Декада шеңберінде «Мейірімділік – жан шуағы» тақырыбында қолөнер жұмыстарының көрмесі ұйымдастырылып, Бейнеу ауданы, Манашы орта мектебінің 9-сынып оқушысы Гүлнұр Қалтөрееваның жұмысы І орынға лайықты деп танылды. Декаданың жабылу салтанатында жеңімпаздар облыстық оқу-әдістемелік және қосымша білім беру орталығының арнайы дипломдары мен бағалы сыйлықтарымен марапатталды. Қатысушылар өздерінің жан-жақтылығын, жаңа технологияны меңгергендігін, ұйымдастырушылық, коммуникативті қабілеттерінің мол екендігін көрсете білді.

С.ТӨЛЕГЕН, Маңғыстау облыстық оқу-әдістемелік және қосымша білім беру орталығы, өзін-өзі тану пәнінің әдіскері

БІЛІМДІ ЕЛ ОБРАЗОВАННАЯ СТРАНА

№4(41) 23 февраля 2016 г. bilimdi_el@mail.ru

Читайте нас на сайте www.bilimdinews.kz

11

ПЕДАГОГИЧЕСКИЕ ЧТЕНИЯ

Ключ к успешному сотрудничеству Оксана ЛУКАШ, Костанайская область

2016 год в Костанайской области подчинен знаковому событию – 175-летию со дня рождения великого земляка Ибрая Алтынсарина. В рамках юбилейной даты в регионе проходят мероприятия, посвященные 175-летию выдающегося педагога, первого организатора школ в казахской степи. Традиционные Алтынсаринские чтения для собравшихся на костанайской земле очно и заочно (всего было прислано 50 научных докладов) учителей школ республики, АОО «НИШ», ученых и преподавателей вузов страны, представителей региональных филиалов «Өрлеу», управлений образования и колледжей стали своеобразным глотком свежего воздуха. Можно было много и конструктивно спорить, слушать и быть правильно услышанным, строить планы и делиться смелыми идеями. Предметом обсуждения стала «Интеграция педвуза и образовательных организаций по внедрению инноваций в практику». Тема объемная, затрагивающая такие актуальные направления современной педагогической науки и практики, как проблемы и перспективы обновления содержания начального образования в условиях модернизации, теоретические основы и опыт реализации ключевых идей уровневых модульных программ на уроке, а также научно-педагогическое сопровождение в развитии профессионального сетевого сообщества в организациях образования и многие другие. Широкая география участников из Астаны, Алматы, Павлодара, Тюмени, Тараза, Шымкента, Кокшетау, ВКО и многих других областей позволила изучить опыт коллег и поделиться накопленными наработками. Как отметила директор филиала ЧУ «Центр педагогического мастерства» (ЦПМ) в г. Костанае Елена Онищенко, актуальной проблемой является профессиональная поддержка и развитие практикующего учителя. Какая помощь нужна учителям, чтобы они стали лучше осознавать то, как они преподают? Какое влияние может оказывать профессиональная поддержка учителя на обучение учащихся? Как педагогу разобраться в выборе тех методов, которые будут наиболее подходящими в любой заданной ситуации? Международный опыт показывает, что качество преподавания – самый важный школьный фактор, предопределяющий дальнейший прогресс обучения учащегося. Главенствующую роль в решении этой проблемы играют курсы повышения квалификации педагогических работников, разработанные Центром педагогического мастерства АОО «Назарбаев Интеллектуальные школы» совместно с Факультетом образования Кембриджского университета. Уровневые программы повышения квалификации учителей построены таким образом, что способствуют формированию у педагогов не конкретных знаний и умений (которые быстро устаревают), а некоторых мета-умений самостоятельно добывать новую для себя информацию, осваивать новые виды деятельности и осмыслять их, работать в команде.

Сегодня ЦПМ реализуются две программы повышения профессионалных компетентностей педагогов Костанайской области. Открытая модульная программа «Профессиональное развитие педагогов» своей целью ставит развитие компетентностей через проектирование индивидуального маршрута. Открытая модульная программа «Рефлексивная культура учителя: теория и практика» создана с целью развития рефлексивной культуры молодого педагога и направлена на поддержку учителей в теоретическом осмыслении и практическом преломлении навыков использования педагогической рефлексии. Опыт проведения реформ по всему миру показал, что именно идея сотрудничества, заложенная в основу успешной модели реформирования, может оказаться наиболее эффективной для системы образования. «…Обучение компетенциям и развитие доверия и сотрудничества между учителями – это и есть ключ к успешному и эффективному преподаванию в классе». По словам проректора по научной работе и зарубежным связям Костанайского государственного педагогического института (КГПИ), доктора исторических наук, профессора Еркина Абиля, многие образовательные параметры и цели постоянно корректируются и меняются. Даже те показатели, которые обозначены в Государственной программе развития образования РК на 2011-2020 годы, на сегодняшний день уже требуют пересмотра. К примеру, серьезным вызовом будущим летом для педвузов страны наверняка станет новая система отбора абитуриентов в высшие учебные заведения на педагогические специальности в связи с введением творческого экзамена. Уже обозначена дата приема документов – со 2 по 14 июля. Как в любом новом деле, есть плюсы и минусы. В первую очередь, это более качественный отбор и отсев учащихся. Новшество нацелено на то, чтобы в педагогический вуз пришли люди, реально осознающие свое будущее в данной профессии. Вопрос – как будут проводиться творчес-

кие экзамены? Рабочая группа уже отрабатывает механизм приема. В госкомиссию войдут представители педагогической общественности, АОО «НИШ», НЦПК «Өрлеу», представители других вузов. Всего обозначено 22 базовых казахстанских вуза. Но есть в связи с введением новых правил приема и некоторые опасения. Во-первых, это может быть связано с сокращением количества абитуриентов. Специалистами КГПИ были проанализированы количественные показатели, характеризующие конкурсную ситуацию при приеме абитуриентов, за четыре последних года. Выяснилось, что происходит постоянное снижение количества студентов именно из Костанайской области.

– Если в 2004 г. «некостанайцев» у нас было меньше 5%, а в 2015 г. – 15%, то на сегодняшний день треть контингента (33%) – выходцы из других областей, – подчеркнул Еркин Абиль. – Прием иногородних студентов нынче оказался в два раза выше, чем местных. Замечу, что в целом контингент не снижается, в этом плане больших опасений нет. С одной стороны, нас это не может не радовать, поскольку говорит о том, что имидж КГПИ растет. Но возникают вопросы с обеспечением дополнительными местами в студенческих общежитиях, трудоустройством выпускников. С другой стороны, этот факт вызывает опасения, ведь среди костанайской молодежи падает интерес к педагогическому образованию. Говорить о том, что в педвуз идут студенты с более низким порогом знаний, просто не имеет смысла. Судя по последнему году, на педагогические специальности был большой конкурс, и не смогли поступить на грант выпускники с достаточно высокими баллами – 80-85. Выходит, интерес у молодых людей есть, но то, что костанайские выпускники предпочитают не столько другие казахстанские, сколько вузы России, к тому же с дальнейшим трудоустройством не в нашей стране, вызывает, мягко говоря, сожаление. Экономический момент: в течение 11 лет государство тратило средства на ученика, фактически финансируя рынок труда соседей. Специалисты сходятся во мнении, что проблема заключается в слабой профориентационной работе. Следующий достаточно серьезный вызов, который широко обсуждался на Алтынсаринских чтениях, – это обновление содержания обучения, применение инноваций. Преподаватели КГПИ вспомнили, как в 2012 году начиналось внедрение полиязычного образования с целью быть готовыми преподавать ряд дисциплин на английском языке. Но уже сегодня в вузе столкнулись с рядом сложностей.

– Мы планировали по 5 специальностям давать полиязычное образование, остановились лишь на 4, – посетовали хозяева конференции. – Самой большой проблемой является низкий уровень владения английским языком студентов и дефицит преподавателей, способных обучать на английском. Вуз своими силами решает эту задачу посредством повышения квалификации преподавателей. К тому же экономический кризис сократил наши возможности по приглашению иностранных преподавателей. Серьезно заду-

мались мы и о выполнении своих программ по академической мобильности студентов и, в первую очередь, исходящей мобильности за рубежом. Особо остановились участники конференции на третьем серьезном вызове – такой общей проблеме всей сферы образования, как неповоротливость системы нормативного обеспечения учебного процесса и образовательной системы в целом. По мнению участников, эта система проволочек постоянно отстает от требований дня сегодняшнего.

– Взять, к примеру, несовершенство классификатора специальностей высшего и послевузовского образования Республики Казахстан. Мы смотрели, как в этом плане обстоят дела у наших коллег за рубежом, где в высших учебных заведениях предусмотрены педагогические специальности, – заострил внимание собравшихся Еркин Абиль. – В большинстве зарубежных вузов такой градации специальностей, как у нас, не существует. Я не открою секрет, если скажу, что на педсоветах часто идет спор, когда мы не можем никак определиться: наш выпускник – это больше учитель или специалист-математик, физик, историк и т. д? Мы прекрасно понимаем, что у преподавателя существует ситуация дефицита времени, объема, которые распределяются на те или иные учебные курсы, и здесь возникает сомнение: усиливать больше педагогико-психологическую составляющую или предметную? Во многих системах высшего педагогического образования за рубежом этот вопрос вообще не стоит. МОН давно обещает, что в классификаторе будут учтены сдвоенные специальности, надеемся, что так и будет. Сегодня мы также говорим о том, что инновационная школа предлагает интегрированные курсы, и тут проблемы существующего классификатора вновь выходят на первый план, то есть кто будет преподавать в школах подобного типа интегрированные дисциплины? Нужно смелее поднимать данные проблемы, избавляться от нормативов, которые нам достались от советского прошлого, уверены педагоги. А педагогической общественности заявлять о себе более громко. С трибуны конференции прозвучала идея о создании действующей общественной негосударственной структуры, в частности в Костанайской области, которая занималась бы продвижением подобных вопросов. Нужен действенный голос общественности, ведь Костанайский регион всегда был передовым во внедрении педагогических инноваций и педагогической науки. Хорошим поводом, чтобы внести лепту в повышение имиджа педагогов, наверняка станет юбилей И.Алтынсарина. Стоит напомнить еще раз, каков был статус учителя в нашем историческом прошлом, и особо сказать о том, что будущее Казахстана, в первую очередь, зависит от того, какое место учитель занимает в обществе не на словах, а на деле.

P.S. По итогам конференции будет издан сборник статей в электронном формате, а каждый автор получил именной сертификат подтверждающий участие в конференции.

12

БІЛІМДІ ЕЛ ОБРАЗОВАННАЯ СТРАНА Читайте нас на сайте www.bilimdinews.kz

№4(41) 23 февраля 2016 г.

bilimdi_el@mail.ru

ГРАНИ СОТРУДНИЧЕСТВА

ВУЗ: интеграция образования, науки и бизнеса

Ермек АУБАКИРОВ, Женета ТАШМУХАМБЕТОВА, Алья ОСПАНОВА, кафедра физической химии, катализа и нефтехимии КазНУ им. аль-Фараби, г. Алматы Актуальными задачами вузовской подготовки в Казахстане является интеграция образования, науки и бизнеса. Это связано с тем, что остро стоят вопросы развития современных наукоемких производств, ускорения внедрения инновационных научных разработок отечественных исследователей в промышленность, а также достигнута достаточно эффективная и мобильная подготовка специалистов с учетом требований рынка труда. Из трех сфер-партнеров именно образование рассматривается как ключевое звено влияния на процесс интеграции на государственном уровне, поэтому центральным звеном интеграционных процессов в сфере науки, образования и производства должны выступать университеты. В связи с этим, важной задачей образовательной политики Казахского национального университета им. аль-Фараби является создание оптимальных условий для интеграции трех важных сфер. Бурное развитие науки и техники, быстрая смена одних технологий другими, рост инновационных процессов в сфере производства и бизнеса приводят к необходимости постоянного обновления знаний выпускников и систематического повышения качества их подготовки. Процессы перестройки в образовательной подготовке происходят в контексте присоединения университетов Республики Казахстан к Болонскому процессу, политики государства по индустриально-инновационному развитию и стратегии КазНУ им. аль-Фараби по построению исследовательского университета. Одна из главных задач, стоящих перед нашим университетом, – совершенствование практической подготовки выпускников, создание необходимой для выполнения научных исследований базы путем интеграции науки и бизнеса. Причем выполнять поставленную задачу должны как структурные подразделения университета – кафедры, нацеленные на удовлетворение спроса в специалистах и осуществляющие широкие связи с потребителями и заказчиками образовательных услуг, так и сами работодатели – представители бизнес-структур. С одной стороны, ключевой фигурой процесса получения знаний должен быть преподаватель, и от того, насколько он готов к организации обучения, будет зависеть качество подготовки специалиста. С другой стороны, формирование практических умений и навы-

ков в сфере трудовой деятельности в соответствии с запросами и задачами общества и государства должны обеспечивать организации-работодатели, а именно специалисты в определенных областях деятельности. Вместе они призваны обеспечить реализацию компетентностного подхода в подготовке будущих специалистов. Кроме того, качество подготовки выпускников и их соответствие современным квалификационным требованиям зависит, как известно, от многих факторов: качества образовательной (учебной) программы; профессионализма кадрового и научного потенциалов, участвующих непосредственно в учебном процессе; уровня подготовки абитуриентов, далее студентов; материально-технической, экспериментальной оснащенности учебных аудиторий, лабораторий; учебно-методического обеспечения учебного процесса; качества образовательных технологий. С учетом всех этих требований профессорско-преподавательский состав химического факультета КазНУ им. аль-Фараби провел большую учебно-методическую деятельность по разработке новых типов компентенций для подготовки специалистов с учетом международного рынка труда. В частности, были внесены такие компентенции, как: – способность к своевременному восприятию, анализу и интерпретации научной информации в рамках не только учебного материала химических дисциплин, но и смежных с ней предметов, научных направлений, а также способность принимать решения или решать проблемы посредством выявления и обоснования аргументов, использования неординарных подходов и методов; – умение проявить индивидуальные, творческие способности, позволяющие адаптироваться в условиях научно-технических преобразований; – способность выявлять наиболее актуальные теоретические и прикладные задачи и проблемы химической отрасли, осуществлять сбор, критический анализ и интерпретацию информации для выработки обобщений и выводов с учетом социальных, этических, научных и экологических факторов; – умение демонстрировать знание путей коммерциализации научных результатов, нахождение наиболее актуальных и экономически выгодных химических процессов и инновационных технологий; – готовность использовать современные знания в области теоретической химии для решения прикладных и инновационных задач в научно-исследовательской деятельности, для решения различных проблем химической отрасли, мониторинга экологии

Построение исследовательского университета ставит задачу подготовки специалистов, ориентированных на сферу практической деятельности, которые способны не только генерировать идеи, но и развивать их и внедрять в виде новых технологий в производство. В этой связи высшее вузовское и послевузовское образование требует соответствующей перестройки. Приоритетными в формировании компетентностной модели выпускников – будущих специалистов должно стать как получение глубоких теоретических знаний, так и выработка практических умений и навыков в сфере профессиональной деятельности

окружающей среды, а также для адаптации к новым технологическим условиям и требованиям, заинтересованность в коммерциализации научных разработок и предпринимательской деятельности; – способность к генерированию и реализации новых идей и инноваций, актуальных для создания экономически, экологически эффективных разработок в области химии. Это неполный перечень квалификационных требований подготовки специалистов в области химии и химической технологии, но уже по их содержанию можно видеть, что они являются основой для интеграции образования, науки и производства. Помимо того, что необходимо творчески подходить к разработке и формированию различных видов заданий, важно ужесточить систему оценивания результативности их выполнения. Важно не только содержание и качество, но и своевременность сдачи заданий для самостоятельного контроля знаний. Воспитательный характер организации самостоятельного обучения является на сегодня одним из важнейших рычагов обеспечения мобильности, творческой активности и, соответственно, качества процесса обучения в целом. Усиление дисциплины призвано мобилизовать все усилия студента и стать мощной мотивацией к успешному обучению. Система мотивации, способствующая выработке познавательного интереса к обучению, достаточно многогранна. В ней задействованы разные стороны интересов и возможностей обучаемых, такие как уровень подготовленности, целеустремленность в сфере трудовой деятельности, диплом с отличием, преимущества в выборе руководителя и вуза для выполнения научно-исследовательской работы, возможность трудоустройства, зарубежные командировки, наличие положительных примеров с участием работников производственной сферы и многие другие мотивы. Но наиболее значимым мотивом к саморазвитию и самообразованию призвано стать понимание сферы профессионального предназначения, овладение теоретическими знаниями и умение их практической реализации. Специалисты с дипломом бакалавра и магистра должны быть подготовлены к решению практических профессиональных задач. В этом заключается основное отличие специалистов новой формации, внедряемой в сфере вузовского и послевузовского образования. Понимание сферы практического назначения, умение работать и самостоятельно решать профессиональные задачи определяют меру востребованности и качество подготовленности специалистов. Сейчас большое внимание уделяется статусу специалиста со степенями магистра и доктора

философии по направлениям специальностей. Именно им будут отдаваться приоритеты в сфере профессиональной деятельности, так как на их плечи будут возложены задачи построения и реализации программ инновационно-индустриального развития. Им будут предоставлены привилегии преимущественного трудоустройства на конкурсной основе по сравнению со специалистами других формаций. Данные меры действительно позволят поднять престиж и предназначение таких ступеней образовательной подготовки, как магистратура и докторантура. Для того чтобы повысить статус специалистов-магистров, необходимо прежде всего ужесточить правила отбора претендентов на данные ступени обучения, а также ввести систему тестового отбора претендентов при их приеме на работу. Отсутствие порогового уровня для поступления на элитную ступень послевузовского образования расходится с принципами качественной подготовки специалистов, соответствующей мировым стандартам. В этой связи необходимо разработать жесткую систему проверки качества «новоиспеченных» специалистов – магистров и докторов философии, подтверждающую их высокий статус и компетентность. Ведь ни для кого не секрет, что многие выпускники с результатами своих диссертаций знакомы лишь поверхностно, не всегда усердствуют в процессе их выполнения. Необходимо также разработать систему, аналогичную промежуточному государственному контролю знаний, принимать выпускников-специалистов на работу с испытательным сроком, с обязательной сдачей минимума знаний по специальности, разработанного конкурсной комиссией от организации-работодателя. Все это должно способствовать выявлению действительно компетентных, способных и отвечающих основным требованиям профессии специалистов, повсеместно привлекать производственников к участию в итоговой аттестации выпускников вузов. Ранее в рамках традиционного подхода управление образовательным процессом проводилось по оценке конечного результата. Сегодня необходимо совершенствовать механизм подготовки специалистов, а современные тенденции в области управления образовательным процессом должны базироваться на создании комплексной системы управления качеством подготовки специалистов. И в этом отношении интеграция образования с наукой и производством, создание инновационного образования является фундаментальным условием достижения целей, направленных на получение современных знаний, умений и навыков будущих специалистов.

БІЛІМДІ ЕЛ ОБРАЗОВАННАЯ СТРАНА

№4(41) 23 февраля 2016 г. bilimdi_el@mail.ru

Читайте нас на сайте www.bilimdinews.kz

13

ТАРИХ

Шоңайдан шыққан генерал Айболат ҚҰРЫМБАЕВ, тарих магистрі, Ғайсағали САМИҒОЛЛАҰЛЫ, Орал қаласы Батыс Қазақстан облысы

Биыл 28-ақпанда көрнекті әскери қайраткер, генерал-майор Шәкір Жексенбаевтың (19011988) туғанына 115 жыл толмақ. Бөкей ордасы ауданы Қаракөл-Шоңай маңында өмір есігін ашқан генерал Ұлы Отан соғысынан кейін Мәскеуде тұрғанымен, туған жерімен байланысын үзген жоқ. Сол келген кездерінде өзі еске алғанындай, Адай руының кеңшалбар бөлімінен тарайтын Қолөткенов Жексенбайдан үш ұл, екі қыз өрбіген. Ұлдары Айталы, Орынбай, Шанабас. Шәкір мен Сәтбай Айталыдан туған. Шәкірді қарт анасы Айғаным бауырына басқандықтан, ол Жексенбаев, Жексенбайұлы болып жазылған. Нулы да сулы Шоңай көлін қазан төңкерісіне дейін хан тұқымдары Махамбет, Науша, Нәреш, Сұлтан, Ибраш, Сәлім (шын аты Сәлімгерей) Бөкейхановтар жайлаған. Осы маңдағы ең биік те сәнді ғимарат Махамбеттің қарағай үйі болған (Махамбет пен Науша Бөкейхановтардың атақты күйші екені де мәлім). Жалпы, Шоңай көлінде жиырмадан астам рудың екі жүздей шаңырағы түтін түтеткен. Шоңай көлінің шығыс бетіндегі 6-7 шақырым қашықтықта Тастөбе аталған жерде Жексенбайдың жазғы орыны болған. Табиғаты ерекше, айнала көк шалғын. Жазда киіз үйлер тігілген. Соның бірінде 1901 жылы Шәкір

шыр етіп дүниеге келген. Алдымен Шоңай көліндегі бастауыш мектепке жаяу барып оқыған жасөспірім 1912-1917 жылдары Ордада білім алады. Тіпті, осындағы педагогикалық училищенің 1 курсын тәмамдап үлгереді. Ағаларына ілесіп, Басқұншақ тұз өндірісінде жұмыс жасаған Шәкір 1919 жылы 20 маусымда дәл осы Шоңайдың көк шалғын жерінен атқа отырып, Ордаға біржола аттанады. Анасы Жәмила көз жасын көл қылып, қимай шығарып салады. Бұл Хан ордасында жаңа өкімет орнап, қазақтың тұңғыш атты әскер полкі ұйымдастырылып жатқан кез-тін. Шәкір Жексенбаевтың әскери өмірі осылайша басталған еді. Генералдың өз қолымен жазған өмірбаянына қарағанда, аталмыш полктің курсанты болып қабылданған жас жігіт кейін атты әскер эскадроны құрамында Орынборға ауысады. Борисоглебск атты әскер курсында оқып, 1920 жылы 30 маусымда командир атағын алып, І дербес қазақ атты әскер дивизионына оралады. Әуелі взвод командирі, кейін эскадрон командирінің көмекшісі болған Шәкір Жексенбаев арнайы жолдамамен Бас штаб академиясында төрт жыл оқып, 1924 жылы жоғары әскери білім алып шығады. Қызмет баспалдағымен өрлеген қазақ жігіті рота командирлігінен Қазақ АССР Орталық атқару комитеті атындағы біріккен әскери мектептің оқу бөлімінің бастығы, Қазақстан әскери комиссариаты саптық бөлімінің бастығы, Белорусь әскери округі 37-атқыштар дивизиясы 110-атқыштар полкінің штаб бастығына дейін көтерілді. Ал 19301931 жылдары Жоғары химиялық академиялық курсында оқып шыққаннан кейін әскери өмірінің жаңа кезеңі басталды. Яғни химиялық қызметке ауысқан ол 1932 жылдан бастап осы қиын саланың ауыр жүгін қайыспай көтерді. Былайғы жұрт қыр-сырына қанық болмаса да, әскерде химиялық қорғаныстың маңызы зор еді. Ұлы Отан соғысына дейін-ақ біраз лауазымды қызметтің басын қайырып үлгерген Шәкір Жексенбаев бірнеше майданның химиялық қорғау саласын басқарысуға

тікелей қатысып, ерекше көзге түседі. Химиялық қарудың аса қауіпті әрі зардабы зор екендігін түсінген әскери басшылар Бас қолбасшы И.В. Сталиннің 1941 жылғы 13 тамыздағы №0285 бұйрығы негізінде арнайы әскерлерді қайта құра бастады. Ұйымдастырушылық жұмыстардың басы-қасында жүрген полковник Ш.Жексенбаев 1941 жылғы 28 қазанда Брянск майданы химиялық қорғаныс бөлімінің бастығы болып тағайындалып, осы қызметті 1943 жылғы қазанға дейін абыроймен атқарды. Соның дәлеліндей қолбасшы тапсырмаларын үлгілі орындағаны үшін сол жылғы 11 наурызда Қызыл ту, 23 қыркүйекте бірінші дәрежелі Отан соғысы ордендерімен марапатталып, 16 қазанда техникалық әскерлердің генералмайоры атағы беріледі. Ш.Жексенбаев осындай жоғары атақты иеленген тұңғыш қазақ еді. Айта кетейік, Қызыл ту – КСРО-да жоғары бағаланған алғашқы ордендердің бірі. Отан қорғауда ерекше батырлығы мен қайсарлық көрсеткені үшін берілетін осынау орденмен Шәкір Жексенбаев бір емес, төрт мәрте марапатталған. Соның алғашқысын алған кезде Брянск майданын генерал-лейтенант Мартиниш (Макс) Рейтер басқарған. Ал штаб бастығы, генерал-лейтенант Леонид Сандалов Ш.Жексенбаевқа: «...ерекше жігерлі және ынталы. Әскери тапсырмаларды орындауда майданның бүкіл химиялық әскерлері жақсы дайындықтан өткізілген. Жаудың химиялық шабуылына қарсы дайындық бойынша әскер арасында үлкен жұмыс жүргізілген. Бұл жұмыс әлі де жалғасуда. Майданның әскери және арнайы химиялық бөлімшелері жауынгерлерінің химиялық білімдерін шыңдауға сауатты да батыл басшылық жасайды. Өз мамандығына адал, толық берілген білімді әскери қолбасшы. Неміс фашистеріне қарсы шайқастарға жеке өзі де тікелей қатысқан. Мемлекеттің Қызыл ту ордені марапатына лайық» деген мінездеме бере отырып, марапаттау қағазына қол қойған. Ұлы Отан соғысы кезінде химиялық әскерлер аз көзге түскен жоқ. Химиялық әскер бөлімшелері талай құрметті атаққа қол жеткізсе, 28 жауынгері Кеңес Одағының Батыры атанып, мыңнан астамы орденмедальдармен марапатталды. Бір ғана мысал, солардың бел ортасында жүрген Шәкір Жек-

сенбаев дайындап, басшылық еткен фугасты отшашқыш роталар 1942 жылдың ақпанында 13-армия құрамында ерлік көрсетті. Сол жылдың жазында аталған роталар 13-інші және 38-армия құрамында жаудың 9 танкісі мен мыңға жуық солдат-офицерлерін жойған. Сондай-ақ Воронеж-Касторное операциясы (1943 жылғы 24 қаңтар – 2 ақпан) кезінде әскери химик Ш.Жексенбаев шабуыл барысында, химиялық реакция нәтижесінде, жаудан тасалану үшін қою түтінді 8 шақырым қашықтықта қолданып, кеңес әскерлері жаудың 12 дивизиядан тұратын екінші неміс армиясының қорғанысын шығынсыз бұзған. Бұл операцияға екі жақтан 125 мың адам, 2100-ден астам зеңбірек-минометтер, 65 танк қатынасқан. 17 мың дұшпан қаза болып, 82 мыңы тұтқынға түскен. Курск, Орел, Брянск қалалары азат етілгеннен кейін екінші Прибалтика майданы құрылып, оның да химиялық қорғаныс бөлімін Ш.Жексенбаев басқарады. Кеңес одағы қалалары мен селоларын, соның ішінде Рига қаласын жаудан босатқан әскерлер кейін Ленинград майданына қосылады. Ақыры 1945 жылғы 8 мамырда неміс фашистерінің «Курляндия» тобы да тізе бүгеді. 1944 жылғы қарашада тағы да Қызыл ту, 1945 жылғы 23 ақпанда Ленин орденімен марапатталған қазақ генералының

мәртебесі биіктеп тұрған кез еді ол. Қанқұйлы соғыс біткен соң әскерлерді таратып, қайта бөлу, қару-жарақ пен техниканы қабылдаумен айналысқан Ш.Жексенбаевтың өңіріне 1945 жылғы 6-маусымда Лениград майданының қолбасшысы, маршал Л.А. Говоров тағы бір Қызыл ту орденін тағады. Соғыстан кейін химиялық қорғаныс саласындағы қызметін жалғастырған Шәкір Жексенбаев білімін жетілдіре түсіп, 1949 жылдан В.В. Куйбышев атындағы әскери академияда дәріс береді. 1950 жылғы мамырда төртінші Қызыл ту орденімен марапатталған генерал-майор әскери кадрларды даярлауға да айрықша еңбек сіңірді. Генералдың ұлы, марқұм Олег медицина ғылымдарының докторы атанып, отбасымен дәрігерлік салада қызмет етсе, немересі Марина қазіргі таңда Мәскеу қаласында тұрады. Ал інісі, Ұлы Отан соғысының ардагері, ұзақ жыл Бөкей ордасы ауданында ұстаздық еткен Сәтбай Айталиевтен тараған ұрпақтар, шүкір, баршылық. Осы аудандағы Ұялы ауылындағы мектеп Ш.Жексенбаевтың есімімен аталса, Орал қаласындағы бір көшеге генералдың аты берілген. Биыл қазақ тарихы нда ерекше орны бар бірегей тұлғаның туғанына 115 жыл толып отыр. Ендеше, халықтың қаһарман ұлына қандай құрмет те артық емес.

14

БІЛІМДІ ЕЛ ОБРАЗОВАННАЯ СТРАНА

№4(41) 23 февраля 2016 г.

Читайте нас на сайте www.bilimdinews.kz

bilimdi_el@mail.ru

СҰХБАТ

Серік ШӘЙМЕРДЕНОВ: Бізде жаңа стандартқа сай орталықтандырылған зертхана бар Білімімізді жоғарылату және тұрғындардың денсаулығына деген жауапкершілігін арттыру, тиімді және дұрыс тамақтану, салауатты өмір салтын ұстану және дұрыс емдеу арқылы келеңсіз жайларды болдырмауға болады. Яғни, дана халқымыздың «Ауырып ем іздегенше, ауырмайтын жол ізде» деген сөзін үнемі жадымызда ұстануымыз керек.

Сәния СҮЛЕЙМЕН, Астана қаласы Елімізді үздік отыздыққа апарар «100 нақты қадам» бағдарламасында білім мен медицина саласында жүзеге асатын реформалар қарастырылған. Басты міндетіміз – саналы ұрпақ тәрбиелеп, саламатты өмір салтын дәріптеу. Мемлекеттің басты байлығы – халық, ал халықтың байлығы – денсаулығы мен білімінде. Осыған орай, біз Астана қаласындағы №4 емхананың бас дәрігері ШӘЙМЕРДЕНОВ Серік Әменұлын сөзге тартқан едік.

– Серік Әменұлы, алдымен өзіңіз басқарып отырған емхана жайында бірер сөз айтсаңыз.

– Астана қаласы әкімдігінің №4 қалалық емханасы елордада жаңадан 2007 жылы ашылған амбулаторлық-емханалық кешен. Емханамыздың даму тарихы қарқынды да серпінді дамып келе жатыр. Біз емхана ашылғаннан бастап жақсы нәтижелерге жетіп келеміз және пациенттер сенімін де ақтаудамыз. Бүгінгі күнде кәсіби мамандардан жасақталған алғашқы медициналық-санитариялық көмек көрсететін ұйымдардың алдыңғы қатарындамыз.

2014 жылы біздің емхана «Астана қаласындағы үздік алғашқы медициналық-санитариялық көмек ұйымы» номинациясы бойынша ҚР Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігінің дипломымен марапатталды. Қызмет

көрсетілетін тұрғындар саны 2016 жылға – 77530 адамды құрайды.

– Жасыратыны жоқ, арамызда ауруы асқынғанша жүретіндер бар. Сондайда дәрігерлерді кінәлап жатамыз...

– Әрине, медициналық тәжірибеде осыған ұқсас жағдайлар орын алып жатады, әлбетте мен әрбір жағдай қайталанбастай ерекше болады деп ойлаймын. Пациенттерге сапалы түрде қызмет көрсетудің және медициналық көмек берудің бірден-бір көзі

– алдын алу шаралары мен пациенттің өзінің денсаулығы үшін жауапкершілігі. Білімімізді жоғарылату және тұрғындардың денсаулығына деген жауапкершілігін арттыру, тиімді және дұрыс тамақтану, салауатты өмір салтын ұстану және дұрыс емдеу арқылы келеңсіз жайларды болдырмауға болады. Яғни, дана халқымыздың «Ауырып ем іздегенше, ауырмайтын жол ізде» деген сөзін үнемі жадымызда ұстануымыз керек.

– Сіз Кеңес дәуірінде білім алып, шыңдалдыңыз. Қазіргі медицина саласында білім алып жатқан студенттер туралы пікіріңізді білсек. Жалпы, медицина саласының білім беру жағдайы қалай деп ойлайсыз?

– Денсаулық сақтау жүйесін дамыту бірінші кезекте білім берудегі процесстерді жетілдіруді және мамандарды дайындауды көздейді. Сондай-ақ білім берудің дүниежүзілік стандарттарына сай болатын медициналық кадрларды дайындаудың жаңа моделі енгізіліп, жүзеге асырылуда. Еліміздің медициналық жоғарғы оқу орындарында денсаулық сақтау саласында мамандарды дайындау үшін резидентура, магистратура және докторантурада білім жетілдіруге болады. Соны-

мен қатар біздің мекеме «Астана медициналық университеті» АҚ клиникалық базасы ретінде білім беру тәжірибесінде белсенділік көрсетуде.

– Жаңа жылдан бері медицина саласына енгізілген өзгерістер туралы әңгімелесеңіз. Емханаға келушілерге немесе денсаулық саласы бойынша жалпы халыққа айтарыңыз бар ма?

– Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігі денсаулық сақтау саласын дамытудың 20162020 жылдарға арналған «Денсаулық» мемлекеттік бағдарламасын әзірледі. Бұл мемлекеттік бағдарламаның басты мақсаттары: мемлекетіміздің әлеуметтік әл-ауқаты мен экономикалық өркендеуінің негізі ретінде азаматтардың денсаулығын сақтаудың тиімді және орнықты жүйесін дамытуды қамтамасыз ету. Санитариялық әлауқатты, қауіп факторларының профилактикасын қамтамасыз ету, дұрыс тамақтануды насихаттау мен саламатты өмір салтын ынталандыру негізінде халықтың денсаулығын нығайту. Халықтың мұқтаждығына бағытталған, интеграцияланған денсаулық сақтау жүйесінің негізінде медициналық қызмет көрсетудің қолжетімділігін, тұтастығы мен сапасын қамтамасыз ету. Ұлттық денсаулық сақтау жүйесін жаңғырту, оның тиімділігін, қаржылық тұрақтылығын қамтамасыз ету. Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыруды енгізу арқылы мемлекеттің, жұмыс берушінің және азаматтардың ортақ жауапкершілігіне негізделген денсаулық сақтауды қаржыландыру жүйесін құру. Егер өткен жылдың жаңалығы туралы айтар болсақ, №4 қалалық емхана базасына енгізілген жаңа инновациялық «Ақылды емхана» жобасы. Бұл жоба қазіргі кезде белсенді түрде жүзеге асырылып жатыр. Бұл жаңа бағдарламадан көрсетілетін қызмет процессінің жақсаруын, дәрігерлердің ақпараттық бағдарламаларда

және ұлттық регистрларда жұмыс істеулерінің жеңілдеуін күтеміз. Сонымен қатар ауқымды да көлемді жаңалықтардың бірі – біздің орталықтандырылған зертханамыздың ИСО 15189-2015 жылы «Медициналық зертханалар. Сапа мен компетенцияға қойылатын спецификалық талаптар» атты халықаралық стандарт талабына сай аккредиттеуден жемісті өтуі. Біздің орталықтандырылған зертханамыз бүгінгі таңда мемлекетімізде осы жаңа стандарт бойынша аккредитациядан өткен бірден-бір ұйым болып табылады. Сол себепті біз зертханалық диагностика сапасын халықаралық стандартқа сәйкес деп сенімді түрде айта аламыз.

– Қазір қоғамдағы басты проблема не деп ойлайсыз?

– Бүгінгі таңда келешек ұрпаққа қауіп төнетіндей, әлемде соңғы орын алып жатқан оқиғаларға тұспа-тұс келетін елімізде маңызды қоғамдық мәселелердің жоғына кәміл сенемін. Экономикалық жайларға, ішкі және сыртқы саясатқа қатысты мәселелер Елбасымыз Н.Ә. Назарбаевтың нақты стратегиясы мен ел басқарудағы көп жылдық тәжірибесінің арқасында оңынан шешіліп жатыр.

– Арманыңыз бар ма?

– «Армансыз адам – қанатсыз құспен тең» деп дана халқымыз айтқандай, армансыз өмір сүру мүмкін емес. Арман – мақсатқа жетудің қозғаушы күші. Менің арманым отбасыммен, өміріммен, балаларымның жарқын болашағымен байланысты.

– «Білімді ел» газетінің оқырмандарына тілегіңіз?

– «Білімді ел» газетінің оқырмандарына тілерім, басты байлық – денсаулық және отбасыларынан береке-бірлік кетпесе екен деймін. Мемлекетіміздің барлық тұрғындарын өз денсаулықтарына жауапкершілікпен қарауларын және аурудың алдын алуын, сонымен қатар, емханаларыңызда өтетін барлық скринингтік тексеруден өтулерін сұраймын.

– Әңгімеңізге рахмет!

БІЛІМДІ ЕЛ ОБРАЗОВАННАЯ СТРАНА

№4(41) 23 февраля 2016 г. bilimdi_el@mail.ru

Читайте нас на сайте www.bilimdinews.kz

15

ПЕДАГОГИКА ДУХОВНОСТИ

Основы гуманно-личностного подхода к детям в образовательном пространстве

«В глубине души каждого человека сокрыто добро, творческое, радостное начало – его высшая природа. Создавать условия для проявления и развития позитивного начала в человеке и есть дело гуманной педагогики»

Айнагуль АЛЬМИШЕВА, тренер ЦУП ФАО «НЦПК «Өрлеу» ИПК ПР по СКО»

Ш.А. Амонашвили

Важным событием в жизни педагогического сообщества нашей республики было проведение в Алматы на базе ННПООЦ «Бөбек» авторского семинара профессора Шалвы АМОНАШВИЛИ, почетного президента Международного центра гуманной педагогики при Международном центре Рерихов (г. Москва, РФ), академика Академии педагогических наук СССР и Российской Академии образования, видного общественного деятеля (на снимке с автором статьи). Творчество великого педагога Шалвы Александровича Амонашвили является источником духовных богатств и педагогических знаний для нескольких поколений педагогов нашей страны. Идеи гуманно-личностного подхода к ребенку, продвижение которых тесно связано с именем Ш.А. Амонашвили, его педагогическая, издательская и общественная деятельность все более востребованы современной системой образования, в том числе и в Казахстане. Шалва Александрович говорит: «Это в нашей воле: не проводить уроки, а дарить их ученикам, как жемчужины, из которых вырастает ожерелье жизни. Они несут взаимное творчество, радость познания, увлеченность, любовь к учителю». Как творить уроки-жемчужи-

ны? Как их дарить, чтобы дар был принят с чувством благодарности? На эти и многие другие вопросы получили ответы мы, тренеры АО «НЦПК «Өрлеу»

ИПК ПР по СКО» по предмету «Самопознание», принявшие участие в авторском семинаре Ш.А. Амонашвили, тема которого звучала так: «Основы гуманно-личностного подхода к детям в образовательном пространстве». Каждое выступление педагога начиналось с оваций, учителя страны встречали Шалву Александровича стоя. У него не было ни исписанных листочков, ни записей. Он просто говорил от сердца к сердцу, глядя в глаза: о философских основах гуманной педагогики, о значении и силе мысли, о философском взгляде на ребенка, о великой миссии учителя. На семинаре также были организованы мастер-классы, в увлекательной форме прошли

СЛЕТ МОЛОДЕЖИ

Рабочий – звучит актуально! Почти 250 представителей рабочей молодежи стали участниками слета в Усть-Каменогорске. Они высказались за внедрение бесплатного профессионально-технического образования, так как казахстанский рынок труда нуждается в грамотных специалистах и квалифицированных рабочих. В числе участников слета были молодые работники предприятий, представители молодежных объединений, воинских частей, правоохранительных органов, педагоги, врачи, предприниматели, студенты, спортсмены. Они обсудили новые возможности профессионального роста, которые дает внедрение бесплатного технического образования. Реализация проекта также позволит учащимся старших классов приобрести профессию еще до колледжа.

уроки математики «Симфония чисел» и развития речи «Мудроречие». Вот то, что особенно запомнилось, заставило задуматься. Уделяя большое внимание семантике слов, Шалва Александрович по-новому формулирует основополагающие для педагогики понятия. По его мнению, любое слово должно иметь смысл. Нет слов без смысла, уверяет педагог. Из уже существующих слов можно составить новое в связи с новыми знаниями. В работе семинара принял участие продолжатель идеи отца, идеи гуманной педагогики, Паат Шалвович Амонашвили. Он рассказал нам об опыте детского сада «Басти-Бубу» в г. Тбилиси. Вся жизнь этого дошкольного учреждения, воспитательные, развивающие и учебные процессы, их содержание основаны на идее гуманной педагогики. Эта программа была написана специально для детсада «Басти-Бубу», и педагоги ежедневно совершенствуют свои знания в данном направлении.

КОНФЕРЕНЦИЯ

Ведущие школы: опыт и перспективы 25 февраля на базе ШЛ №60 г. Астана состоится стендовая конференция «Ведущая школа – вектор развития образовательной среды в условиях обновления содержания образования».

На слете был подписан меморандум о совместной работе молодежной организации Ульбинского металлургического завода и профессионально-технических колледжей Усть-Каменогорска. Металлурги взяли на себя обязательство познакомить студентов и учащихся Усть-Каменогорска со своим производством, а позже обеспечить выпускников работой.

– Нам нужны активные и целеустремленные молодые

люди, которые смогут и в цехах работать, и общественную работу вести, – заявил на слете председатель молодежной организации завода Михаил Байтеряков. На слете был создан совет рабочей молодежи, в него вошли студенты и представители комитетов рабочей молодежи.

Андрей КРАТЕНКО, Восточно-Казахстанская область

Также нам посчастливилось стать участниками конференции, посвященной открытию в Алматы в ННПООЦ «Бөбек» Казахстанского отделения Международного общественного движения «Родительская забота». Его председателем выбрана заместитель директора ННПООЦ «Бөбек», разработчик программы нравственно-духовного образования «Самопознание» Р.А. Мукажанова. Она заверила, что такие отделения будут открыты по всей стране, в каждой области. МОД «Родительская забота» действует в тесном сотрудничестве с Международным центром гуманной педагогики, активно участвуя в педагогических чтениях не только в Москве, но и в регионах, и даже за рубежом. Это международное общественное движение призвано способствовать сохранению и укреплению престижа семьи, духовно-нравственному воспитанию подрастающего поколения, воспитанию молодежи в семье к осознанному родительству.

Мероприятие проводится по инициативе Центра педагогического мастерства АОО «Назарбаев Интеллектуальные школы» в рамках совместной деятельности с управлением образования акимата г. Астана. В числе приглашенных – учителя и руководители общеобразовательных школ столицы. Цель конференции – обобщение и распространение передового опыта работы «Школ поддержки обновления содержания среднего образования Республики Казахстан» (далее – Ведущая школа) города Астаны по созданию и развитию сетевого профессионального сообщества педагогов на основе реализации ключевых идей программ повы-

шения квалификации педагогических работников, разработанных Центром педагогического мастерства. На конференции планируется проведение стендовой сессии по теме: «Механизмы управления развитием сетевого профессионального сообщества Ведущих школ: опыт и перспективы», на которой будет представлен опыт работы средних школ №3, 15, 17, 22, 38, 40, 70. Также будет организована работа секций по следующим направлениям: распределенное лидерство в работе директора Ведущей школы; сетевое сообщество как инструмент сотрудничества школ; обучение учителя через исследование урока; менторинг в профессиональном развитии Ведущей школы; коучинг в системе профессионального развития учителя.

Центр педагогического мастерства АОО «Назарбаев Интеллектуальные школы», г. Астана

16

БІЛІМДІ ЕЛ ОБРАЗОВАННАЯ СТРАНА Читайте нас на сайте www.bilimdinews.kz

№4(41) 23 февраля 2016 г.

bilimdi_el@mail.ru

15 АҚПАН – КЕҢЕС ӘСКЕРІНІҢ АУҒАНСТАН ЖЕРІНЕН ШЫҒАРЫЛҒАН КҮНІ

Жаралы жылдар жаңғырығы

Тілек КЕНЖЕБЕКОВ, ҚР Қарулы Күштері«Астана» өңірлік қолбасшылығы 06708 әскери бөлімі Қарағанды облысы Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің «Астана» өңірлік қолбасшылығы әскерлеріне қарасты 06708 әскери бөлімі жеке құрамының ұйымдастыруымен, Қарағанды облысының «Приозерск қалалық №1 жалпы орта білім беретін мектебі» КММ отырыс залында мектеп оқушыларының Ауғанстан соғысының ардагерімен кездесуі өткізілді. Бұл кездесу 15 ақпан – Кеңес әскерінің Ауғанстан жерінен шығарылған күніне орайластырылды. Кездесу шымылдығын мектептегі алғашқы әскери дайындығы пәнінің оқытушысы Біржан Саденов ашып берді. Осы сәтте жиналған мектеп оқушыларының қошеметімен кездесудің құрметті қонағы – Ауғанстан соғысының ардагері Тұрлыбаев Полат Қанатұлы отырыс залының төріне шақырылды. Мінберге көтерілген 06708 әскери бөлімінің материалдытехникалық қамтамасыз ету батальоны командирінің тәрбие және идеологиялық жұмыстары жөніндегі орынбасары, майор Нұрасыл Хасенов «Ауғанстан жеріндегі ұрыс қимылдарына қатысқан қазақстандық жауынгерлердің ерлік жолы» тақырыбында баяндама жасады. Нұрасыл Зейноллаұлы бас қосқан ортада оқушыларға он жылға созылған Ауғанстан жеріндегі соғыстың тарихын терең мағынада жеткізе білді.

– Біздер – Кеңес Армиясының қатарына алынған жауынгерлер болғандықтан, тек бұйрықты орындадық, – деді жылы жүздесуде сөз алған Ауғанстан соғысының ардагері Полат

Тұрлыбаев. – Отан алдындағы азаматтық борышымызды адал атқарамыз деп, жат елде шарпыған соғыс өртіне тап болдық. Жас болсақ та, жауға қарсы тұра білдік. Бүгінгі бейбіт күнде Тәуелсіз Қазақстанымыз бар. Елімізде соғыс болмасын! Осында жиналған әрбір оқушыға айтарым, Отанымыз – кең байтақ Қазақстанды шын жүректен сүйе біліңдер! Отанға деген сүйіспеншіліктің мектептегі білім алу кезінде қалыптасатындығын ұмытпаған жөн! Ардагер аға тебірене сөзін одан әрі жалғады.

– Кезінде өз бағасын ала алмаған Ауғанстан жеріндегі соғыс тақырыбы бүгінде кеңінен айтылуда. Қазіргідей жылы жүздесулер көптеп қолға алынса, білім нәрімен сусындап жүрген оқушыларымыздың бойындағы елі мен жеріне деген патриоттық сезімдерінің арта түсетіндігіне сенімдімін! Оқуда озат және тәртіпте үлгілі болыңдар! - деген тілегін жеткізді. Кездесу барысында алғашқы әскери дайындық пәнінің оқытушысы Біржан Сағадинұлы

кезіндегі жауынгер Полат Тұрлыбаевтың атыс қаруын ұстаған күндерін есіне салып, ардагер ағаның алдына оқу қаруын әкеліп қойды. Мектеп оқушыларының сүйсінгендіктері соншалық, ардагер аға Полат Қанатұлы оқу қаруы – Калашников автоматын қолға алған бетте орындарынан қалай тұрып кеткендерін білмей қалды. Асып-сасуды жаны сүймейтін қарт жауынгер атыс қаруын тез арада бұзып, жылдам уақытта жинап беру әдістерімен көпшілікті таңғалдырды. «Келісіп пішкен тон келте болмас» демекші, аталған іс-шараға Приозерск қалалық жастар орталығының өкілдері де шақырылған болатын. Келесі кезекте сөз алған қалалық жастар орталығының инспекторы А.Рақыш ардагерге ұзақ өмір, зор денсаулық және отбасына бақыт тіледі. Алғашқы әскери дайындық пәнінің оқытушысы Біржан Саденов интернационалистжауынгерді мектеп ұжымының атынан мақтау қағазымен ма-

рапаттап, қолына кездесуге қатысқан оқушылардың атынан бағалы сыйлық табыс етті. Аталмыш кездесуде 06708 әскери бөлімінің материалды-техникалық қамтамасыз ету батальоны командирінің тәрбие және идеологиялық жұмыстары жөніндегі орынбасары, майор Н.Хасенов әскери қызметшілер атынан бірқатар озат оқушыларға салтанатты түрде мақтау қағаздарын тапсырды. Осы марапатқа 11 «а» сынып оқушысы С.Әмірхамза, 11 «ә» сынып оқушылары А.Оспанов пен С.Саилова ие болды. Кездесу соңы естелік суретке түсу мен мектептің ән сүйер оқушылары даярлаған мерекелік шағын концертке ұласты. Шараны алғашқы әскери дайындық пәнінің оқытушысы ҚР Президенті, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің Жоғарғы Бас қолбасшысы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың «Боздақтар мәңгі жадымызда» кітабына жазған алғы сөзімен

қорытындылады: «Күні кешеге дейін көпшілік қауым үшін белгісіз болып келген Ауған соғысының жылнамасы отандық жаңа тарихымыздың ең қаралы парақтарының бірі болып қала береді. Күш-жігері мен әл-қуаты мол, интернационализм идеяларын бойына сіңірген, Отан алдындағы борышын адал атқарған және өз болашағына имандай сенген жас ұрпақ осынау үлкен саяси ойынның құрбандығына шалынды. Мыңдаған жас азамат жат елде жан тапсырып, мыңдаған қандастарымыз ұрыс даласынан жарақатпен оралды. Оқ пен оттың ортасынан аман-есен оралғандар үшін Ауғанстан мәңгілік жан жарасына айналды. Қаза тапқандардың ата-аналары, жақын туыстары мен таныстарының қайғысын сөзбен айтып жеткізу қиын. Ауғанстан соғысының ардагерлері ұрыста қаза тапқан қаруластарын жүректерінде мәңгі сақтайды».

Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің ректоры Ғалым Мұтанов. Кітаптың тілдік ерекшеліктеріне ҚазҰУ профессоры, ф. ғ. д. Аслан Жақсылықов тоқталды: «Автордың көп томды архив беттерін зерттегені көрініп-ақ тұр. Кітап сырлы сезімге толы. Көкшетаудың сұлулығы асқан шеберлікпен суреттелген. Автордың өзіндік ерекшелігі кітаптың тілдік жеңілдігімен, энциклопедиялық нақтылығымен сипатталады». Кездесу барысында Бигелді Ғабдуллинге сөз кезегі келген-

де, кітаптың бас кейіпкері студенттер мен кеш қонақтарының өмірлік тәжірибеге, қызметіне, журналистің кәсіби этикасына байланысты бірқатар сұрақтарына жауап берді. Сұрақ қою барысында өскелең ұрпақтың белсенділігі байқалды. Әл-Фараби кітапханасы осы кеште ғылыми зиялы қауымды, оқытушы-профессорлық құрамды, студенттерді, қоғам қайраткерлері мен журналистерді бір шаңырақ астына жинады.

ТАҒЫЛЫМ

ҚазҰУ-да әдеби кеш өтті Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ кітапханасында Адольф Арцишевскийдің «Бигельды Габдуллин: Право на исповедь» атты кітабының екінші басылымы таныстырылды. Деректі роман-эссе «Великое кочевье» кітабының авторы, публицист Бигелді Ғабдуллиннің өмір жолына арналған. Бигелді Ғабдуллин – белгілі жазушы, журналист және «Новое поколение», «XXI век», «Central Asia Monitor» сияқты республикалық газеттердің шығарушысы, Қазақ ПЕН-клубының президенті, «Великое кочевье» кітабының авторы. Адольф Арцишевский – белгілі ақын, қазақстандық алғашқы «Перекресток» сериалының

бас редакторы, Жазушылар одағының мүшесі. Ол аталмыш кеште неліктен дәл осы тақырып қызықтырғанын, нақтырақ айтқанда, адам еркі мен замандасының алға деген ұмтылысы жайлы әңгімелеп берді. Сенім, достық және махаббат туралы да сөз қозғады.

– Бигелді Ғабдуллин мен

Адольф Арцишевскийдің шығармашылығы замандастарымыздың өмірі және журналистиканың қиындық пен қауіп-қатерге толы мамандық екенін тануға мүмкіндік берді. Аталмыш кітап жас буынға үлкен үлгі болады деп білемін. Кітапты мен де асқан қызығушылықпен оқып шықтым, – деді кеш тізгінін ұстаған

ҚазҰУ-нің баспасөз қызметі

БІЛІМДІ ЕЛ ОБРАЗОВАННАЯ СТРАНА

№4(41) 23 февраля 2016 г. bilimdi_el@mail.ru

Читайте нас на сайте www.bilimdinews.kz

17

ЗАМАН ТАЛАБЫ

Оқушы бойында зерттеушілікті қалыптастыру

Марат КОНКАШЕВ, «Өрлеу» БА ҰО» АҚ филиалы Ақмола облысы бойынша ПҚ БАИ мұғалімнің кәсіби дамуының педагогикалық-психологиялық сүйемелдеу кафедрасының меңгерушісі Білім беру әлеуметтік пайда, әлеуметтік капиталдың қалыптасуына ықпал етеді. Міндеттерді іске асыру үшін ерекше талаптар қойылған жаңа формациялы мұғалім қажет. Мұғалім жаңа қазақстандықтардың ұрпағын тәрбиелеуде: - оқыту мен тәрбиелеуде жаңа жобалардың авторы; - жеке тұлғаға бағытталған технология негізінде білім беру үдерісін ұйымдастырушы технолог; - оқушылардың өзіндік білім алу кезінде бағыттаушы, білім беру үдерісінің менеджері; - оқушыларға өз білімі мен зерттеушілік тәжірибесін беретін, диагностика мен мониторинг дағдыларын білетін зерттеуші болуы керек. Уақытпен бірге жүретін, жаңа типті маманды дайындау мен әлеуметтік және мемлекеттік тапсырысты орындау біздің ойымызша, жаңа формациялы мұғалімнің бойында зерттеушілік біліктілік болып табылады. Қазаргі педагогтың зерттеу-

шілік біліктілігінің құрамдас бөліктерін қарайық: педагогикалық мониторинг, педагогикалық рефлексия, педагогикалық жәрдемдесу. Компоненттердің құрылымы келесі №1 кестеде көрсетілген. Педагогикалық мониторинг нәтижелерінің көрсеткіштері: педагогикалық қызметінің нәтижелерін болжау және саралау, тани білу. Жәрдемдесудегі ісәрекет-операциялы компонент: өзара іс-әрекетті жеңілдету, психологиялық кедергілерге тап болу, педагогикалық үдеріске қатысушылардың жеке белсенділіктерін арттыру біліктілігі. Педагогикалық зерттеу қызметінде өзін бағалау біліктілігі, саралау, жеке тұлғаның дамуын болжау мүмкіндіктерін өзімен салыстыру, өз мінез құлқын өзгерту біліктілігі. Педагогтың зерттеушілік біліктілігінің қалыптасуы оқушылардың зерттеушілік біліктілігінің қалыптасуы бойынша мақсаттылықа бағытталғанжұмысты жүргізуге мүмкіндік береді. Зерттеуші оқушыны дайындау үшін оларды зерттеу қызметінің түрлерімен таныстыру

және зерттеушілік білім мен біліктілікті қалыптастыру үшін педегогикалық қызметтің мақсаттылыққа бағытталған болуы керек. (№1 және №2 кестеде көрсетілген). Қазіргі қоғамда глобальды әлеуметтік-мәдени және әлеуметтік-экономикалық өзгерістер білім беруді жаңартуды талап етеді. Ғылыми-зерттеу құзыреттіліктерін қалыптастыру мәселесі бүгінгі күні маңызды болып табылады. Ғылыми-зерттеу құзыреттілігі зерттеу мәселелерін шешуде кәсіби біліктілік пен шығармашылық бастаманы талап етеді Оқушыларда мотивациялы, когнитивті және іс-әрекет операциялы компоненттерді қалыптастыру оқу үдерісі кезінде, ғылыми жұмыс кезінде, жоба жасау кезінде, келешек мамандығын таңдауына байланысты оқушыныңәр түрлі әдістерді қолдануы орынды Әр оқушымен кері байланыс орнату, эмоционалды жағымды күй, оқушылардың пән олимпиадаларына, ғылыми конференциялар мен зерттеу байқауларына белсенді қатысуы маңызды.

№1 кесте. ПЕДАГОГ БІЛІКТІЛІГІНІҢ ЗЕРТЕУШІЛІК ҚҰРЫЛЫМЫ

Компоненттердің атауы

Мотивациялы компонент

Когнитивті компонент

Іс-әрекет-операциялы компонент

құрылымы

Зерттеушілік жұмысын қалыптастыру мұқтаждығы

Педагогикалық мониторинг, рефлексия, жәрдемдесу түрлерін білуі

Өзін-өзі бағалау біліктілігі, сырттан тани білу, өз ерекшеліктерін білу, өзінің қызмет нәтижелерін саралай білу, өз мінез-құлқын түзеу

№2 кесте.

Түпнұсқамен жұмыс жасау

Құбылыстар мен деректерді бақылау

Құбылыстар мен фактілерді талдау

Мәселені шешу және анықтау

Зерттеу қызметінің түрлері

Болжамдарды әзірлеу

Тәжірибені дайындау және өткізу, нәтижелерді өңдеу және енгізу

Құбылыстар мен фактілерді талдау

Аралас ғылымдар жетістіктерін пайдалану

№3 кесте. БІЛІМ МЕН БІЛІК ДАҒДЫЛАРДЫҢ ЗЕРТТЕУ ТҮРЛЕРІ

Түпнұсқамен жұмыс істеу бойынша зерттеушілік білім мен білік дағдылары Анықтамалық әдебиеттермен жұмыс дағдылары; Оқылған мәтін бойынша қысқаша шолу қабілеттері; Материалдың құрылымын көре білуі; Материалды жүйелей білуі. Деректер мен құбылыстарды бақылау бойынша зерттеушілік білім мен білік дағдылары Мақсаттар мен міндеттерді бақылау, анықтау дағдылары; Бақылау жүргізу және бақыланған құбылыстарды есепке алу дағдылары; Деректерді талдай білу дағдылары; Өзін-өзі бағалау мен байқауды жүргізу дағдылары. Деректер мен құбылыстарды талдау бойынша зерттеушілік білім мен білік дағдылары Зерттелетін құбылысты элементтерге бөліп қарау дағдылары; Салыстыру дағдылары; Сәйкестендіру дағдылары. Мәселелерді анықтау және оларды шешу жолдары бойынша зерттеушілік білім мен білік дағдылары Жағдайды талдай білу дағдылары; Мәселені көріп, тұжырымдау қабілеті; Мәселелерді шешу жолдарын табу дағдылары; Мәселелердің шешімін тексеру дағдылары. Болжамдарды әзірлеу бойынша зерттеушілік білім мен білік дағдылары Болжамдардың берілгенін тексеріп, керегін алу біліктілігі; Болжамды түсіндіру біліктілігі. Тәжірибені өткізу және әзірлеу, нәтижелерді өндеу және енгізу бойынша зерттеушілік білім мен білік дағдылары Берілген деректерді талдай білу дағдылары; Тәжірибені өткізу дағдылары; Тәжірибе нәтижесін қорыту дағдылары; Өзін-өзі бағалау және бақылауды жүзеге асыру дағдылары. Жалпы қорытындыларды қалыптастыру бойынша зерттеушілік білім мен білік дағдылары Істелген жұмысты талдау дағдылары; Қойылған мақсаттар мен міндеттерге сәйкес жалпы қорытындыны қалыптастыру қабілеті; Тәжірибелік және нақтылық жағынан өткізген зерттеудің нәтижесін бағалау қабілеті. Аралас ғылымдар жетістіктерін пайдалану бойынша зерттеушілік білім мен білік дағдылары Аралас ғылымдар қолданылатын зерттеу әдістерін пайдалану дағдылары; Аралас ғылымдардың жеке және негізгі ойларын түсіндіру дағдылары.

18

БІЛІМДІ ЕЛ ОБРАЗОВАННАЯ СТРАНА Читайте нас на сайте www.bilimdinews.kz

№4(41) 23 февраля 2016 г.

bilimdi_el@mail.ru

ОПЫТ

ФИЗИКА и ЛИРИКА Сара ШИДАЛИНА, НИШ ХБН, г. Атырау

Активизировать деятельность учащихся, развивать их творческие возможности, логическое мышление позволяют задания, имеющие связь с дисциплинами естественнонаучного, исторического, гуманитарного цикла. Цель – ввести в урок элементы занимательности и познавательности, повысить интерес к изучению физики и увеличить кругозор школьников, привлечь к поиску и побудить учащихся к чтению дополнительной литературы. Межпредметные связи содействуют формированию у учащихся цельного представления о явлениях природы, помогают им использовать свои знания при изучении различных предметов. Ведь мир, окружающий нас, интересует школьников, побуждает их отвечать на вопросы, которые перед ними ставит жизнь. Поэтому введение в учебный процесс иллюстративных сведений по истории, экологии, географии, биологии дает возможность учителю физики связать предмет с важными аспектами жизни природы, с деятельностью человека, с историей. Применение примеров и задач, практических и исследовательских работ с элементами истории, географии, биологии, экологии на уроках и во внеурочное время поможет лучшему усвоению учебного материала. Привлечение этого материала служит развитию у ребят творческих способностей, формирует умения наблюдать, работать с дополнительной литературой, применять знания для объяснения явлений, наблюдаемых в природе, в окружающей жизни, и, самое главное, вдохновляет учащихся к новым открытиям и воспитывает у них чувство патриотизма. Явления природы взаимно связаны. Эту взаимосвязь необходимо раскрывать перед учащимися при изучении всех естественно-научных дисциплин. Например, на уроке «Взаимосвязь казахской культуры с физикой» учащиеся 9-го класса продемонстрировали связь физики с казахскими национальными традициями и праздником пробуждения природы «Наурыз». В физике и астрономии 21 марта – день весеннего равноденствия. Сакральный день для многих народов и религий мира. Это дата равновесия света и тьмы, после которой свет берет верх, и природа быстро пробуждается от зимнего сна. В казахской культуре это праздник нового года по астрономическому солнечному календарю. День весеннего равноденствия – знаменательная, ежегодно повторяющаяся астрономическая и географическая дата, с которой связан ряд интересных природных явлений и процессов. На уроке были показаны слайды, презентации, где представлены национальные традиции, игры, блюда, одежда и военные аксессуары батыров. Такие мероприятия формируют у учащихся патриотизм, миролюбие, углубление

Ошибку Томсона исправил Резерфорд, его модель красива и стройна, частица альфа чувствует комфорт, но классикам не нравится она.

Процесс взаимооценивания на интегрированном уроке и расширение знаний по предмету и представление детей о величии нашей Родины, закрепляют знания учащихся, способствуют практическому применению полученных сведений в жизни, воспитывают чувство гордости за свою страну, свой народ. Большую роль в формировании целостной картины мира на уроках физики играет составление и решение задач, тематических загадок и ребусов. Эти задания должны удовлетворять определенным требованиям: они должны быть связаны с изучаемой темой и способствовать более прочному и глубокому усвоению физических закономерностей, должны научить практическому применению этих закономерностей в биологии, географии, истории, экологии. Например, для учащихся 7 и 8 классов я предлагаю загадки тематического характера. Что за дерево такое с ветками играет, то находится в покое, то их задирает? (электрический султан) Железный оперный певец, на деревянной сцене спец. (камертон) Тепло хранится долго в нем, об этом знает каждый. Воздушной шубой греет он, не обожгись однажды. (термос) В прозрачный цилиндр водички нальем, объемчик измерим, а как назовем? (мензурка) Затем можно предложить им самим попытаться составить подобные задания, где прослеживается связь понимания физической сути явления или прибора с литературными оборотами.

Привлечение фрагментов с элементами биологии, географии, истории, экологии призвано формировать у учащихся любовь к природе, обогащать образное мышление, развивать фантазию, что является необходимым фактором успешного усвоения учебного предмета. Решение интегрированных задач, составление загадок и творческих обобщений и выводов поможет пробудить у школьников интерес к предмету, расширить их знания и кругозор, лучше понять физику. Например, для учащихся старших классов я предлагаю составлять в лаконичной стихотворной форме обобщения о физических законах или открытиях. К примеру, после изучения раздела «Квантовая физика» составлены последовательные тематические выводы: Дитя Столетова дало эффект, признаться надо, громкий, название его – фотоэффект, здесь свет не терпит ломки. Понятье кванта Планк явил, фотон несет энергию, как факс, и слово дуализм он открыл, частицу, как волну, представил Макс. У Беккереля свой закон, лучи есть альфа, бета, гамма, радиоактивностью зовется он, естественна его программа. Супруги Жолио-Кюри полоний с радием открыли, элементы эти в руки не бери, чтобы лучи, как стрелы, не пронзили. У Нильса Бора есть своя теория водородоподобная, и музыкальность высшую он показал, но дальше лития теорию не доказал. Джон Томсон обнаружил электрон, его параметры измерил циклотрон. И хоть ошибся Джон немножко, но все же пионером оказался он.

Но более эффективным является решение физических задач, составленных на основе сообщений по биологии, географии, истории, экологии. Вот примеры задач, которые предлагаются школьникам на уроках физики по теме «Насыщающий и ненасыщающий пары. Испарение. Кипение». В процессе перегонки температуру нефти постепенно повышают от 0 до 4000С. В какой последовательности при этом будет испаряться бензин, керосин, лигроин, кафта, соляр? (задачи, связанные с экологией, ответы соотносим с удельной теплотой парообразования). По теме «Скорость. Равномерное движение» можно дать ученикам творческое задание. Например, предлагается таблица, в которой указаны скорости движения в живой природе. Школьники должны составить задачи по этим данным. Гепарды охотятся в одиночку. Они бегут за добычей со скоростью до 30 м/с, но довольно быстро устают. Если в течение минуты они не догоняют добычу, то прекращают погоню. Антилопа находится на расстоянии 100 м от гепарда и бежит со скоростью 72 км/ ч. Догонит ли ее гепард? (Ответ: если будет двигаться с максимальной скоростью, то догонит через 10 сек). По предлагаемой методике можно проводить не только отдельные уроки, но и внеклассные занятия и мероприятия. Такие занятия положительно влияют на усвоение основного школьного курса физики, а также способствуют развитию умений решать задачи творческого характера. Решение задач, творческие задания побуждают учащихся больше читать, самим находить интересные факты, а затем использовать их на уроке или на внеклассном занятии. Это развивает у них критическое мышление, внимание, наблюдательность. Задачи и физические загадки, практические и исследовательские работы по физике с элементами биологии, географии, экологии могут использоваться учителем физики на уроках и во внеурочной деятельности, а также учащимися при подготовке к уроку, при написании доклада, для саморазвития и самоподготовки, для расширения кругозора, а также для творческой работы. Школьники приучаются иллюстрировать законы физики примерами из смежных предметов. Материалы могут быть использованы на различных этапах урока: при проверке домашнего задания, при даче нового материала, при закреплении нового материала; в качестве коротких сообщений по теме, занимательных задач, материала развивающего характера, для составления вопросов и задач самими школьниками. Все ученики, активно принимающие участие в этой работе, поощряются.

№4(41) 23 февраля 2016 г. bilimdi_el@mail.ru

19

БІЛІМДІ ЕЛ ОБРАЗОВАННАЯ СТРАНА Читайте нас на сайте www.bilimdinews.kz

АЙМАҚ

ҚЫЗЫЛОРДА ОБЛЫСЫ

ЗАПАДНО-КАЗАХСТАНСКАЯ ОБЛАСТЬ В городе Уральске состоялся семинар-практикум для руководителей школьных музеев, посвященный 25-летию независимости Казахстана. Тема мероприятия, о котором рассказано на сайте управления образования ЗКО, – «Роль школьного музея в формировании у школьников патриотических чувств». После пленарной части, организованной на базе СОШ №37, были проведе-

Облыс әкімі Қырымбек Көшербаев Лиллехамерде жасөспірімдер арасында өткен қысқы олимпиадада қола жүлдегер атанған жерлесіміз Элизабет Тұрсынбаеваны жеңісімен құттықтап, үкіметтік жеделхат жолдады. Бұл туралы өзінің әлеуметтік парақшасында Элизабеттің әкесі Байтақ Тұрсынбаев мәлімдеді. Жеделхатта: «Айналайын Элизабет! Сені Лиллехамерде өтіп жатқан жасөспірімдер арасындағы қысқы олимпиада ойындарында қола жүлдегер атануыңмен жерлестеріңнің атынан шын жүректен құттықтаймын! Мәнерлеп сырғанаудан жасөспірімдер Олимпиадасында ел қоржынына жүлде салған алғашқы спортшысың. Бұл жетістігіңді мақтан тұтамыз.

Алда да жарқын жетістіктер тілеймін! Құрметпен, Қызылорда облысының әкімі Қ.Көшербаев», – делінген. Әлеуметтік парақшада Элизабеттің әкесі Байтақ Тұрсынбаев аймақ басшысына алғысын білдірді. «Қызылорда облысының әкімі Қырымбек Көшербаевтың құттықтау жеделхатын алдық. Көңіліңіз үшін алғысымызды жеткіземіз. Сізге денсаулық тілейміз. Элизабет 2013 жылы сіздің қабылдауыңыздан кейін республикалық турнирлерде Қызылорда облысының құрамында болуға шешім қабылдаған еді. Сіздің қолдауыңыздың арқасында Элизабет әлем деңгейіндегі спортшылар қатарында жүр», – деп жазады Б.Тұрсынбаев.

ЮЖНО-КАЗАХСТАНСКАЯ ОБЛАСТЬ В ЮКО, по информации акимата региона, стартовал конкурс «Алтын шаңырақ», приуроченный к 25-летию независимости Казахстана. Цель конкурса – пропаганда семейных ценностей, позитивного имиджа казахстанской семьи, повышения ответственности родителей в воспитании детей. В мероприятии примут участие семьи любой национальности, имеющие стаж 50 и более лет совместной жизни. По результатам отборочного тура будут сняты фильмы с участием всех членов семей, в которых расскажут об их трудовых, спортивных, творческих, интеллектуальных и научных достижениях. Финальная часть областного конкурса запланирована на 4 марта.

АҚТӨБЕ ОБЛЫСЫ Өңір жастарының басын біріктіретін облыстық «Ақтөбе жастары» қауымдастығы құрылады. Аймақ басшысы Бердібек Сапарбаевтың қатысуымен өткен жиында облыстағы ерікті жастар ұйымдарының өкілдері жаңа қауымдастықтың жетекшілігіне «Эффект Ақтөбе» жобасын ұйымдастырушылардың бірі Ислам Исенғазиевті ұсынды. Жиынды ашқан облыс әкімі Бердібек Сапарбаев жастардың қоғамда алатын орны жайында айтып, ауызбіршілік пен белсенділікке шақырды.

– Сіздер, еліміздің дамуы үшін жұмыс жасауларыңыз қажет, – деді аймақ басшысы. – Барлығымыздың болашағымыз, ұрпағымыздың келешегі осы Қазақстанға байланысты. Сондықтан бірігіп,

еліміздің игілігіне еңбек еткеніміз жөн. Басқосуда колледж басшылары мен жастар сөз алды. Ерікті ұйымдардың өкілдері атқарылып жатқан жұмыстар туралы баяндап, қоғамда саламатты өмір сүру салтын, қайырымдылықты, отансүйгіштікті, аға буынға сыйластықпен қарауды насихаттайтын шаралар өткізіп тұру жөнінде ұсыныстарымен бөлісті. Өңір басшысы Бердібек Сапарбаев облыстағы барлық жастар ұйымдарының басын қосатын «Ақтөбе жастары» қауымдастығына алғашқы көпшілікке арналған шараны наурыз айынан бастауды тапсырды. Биыл алғаш рет мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың Жарлығымен 1-наурызда Алғыс айту күні атап өтіледі.

АЛМАТИНСКАЯ ОБЛАСТЬ

КОСТАНАЙСКАЯ ОБЛАСТЬ В интернет-форуме «Вопрос + ответ», организованном управлением образования области, приняли участие 116 молодых педагогов. Мероприятие прошло в рамках областного проекта «Профессиональное становление молодых учителей». На вопросы учителей отвечали специалисты управления финансов области, управления образования, РНПЦ «Костанай дарыны». Всего поступило более

ны мастер-классы в центре культуры и искусств им. К.Мырза Али, в доме-музее им. Е.Пугачева, в музее природы и экологии, в историкоэтнографическом музее им. Жангирхана Западно-Казахстанского аграрно-технического университета. Участники семинара обменивались опытом по экспонированию музейных экспозиций, требованиям и оформлению подлинных экспонатов и документов.

40 вопросов. Большинство из них было по госпрограмме «С дипломом в село», а также по проблемам улучшения жилищно-бытовых условий, аттестации педагогов, возможности дальнейшего повышения профессионального мастерства. Проведение подобных встреч в этом регионе стало традицией. Их цель, как и проекта в целом, – поддержка молодых специалистов, пришедших работать в организации образования.

В городе Талдыкорган на базе инновационного центра ГККП «Ясли-сад №8 «Куншуак» прошел областной семинар на тему: «Разностороннее развитие детей через систему Монтессори». Организатор мероприятия – методический кабинет областного управления образования. Целью семинара являлось повышение профессиональной компетентности и творческого потенциала работников сферы образования. В его работе приняли участие 92 педагога дошкольных организаций – детских садов и мини-центров Алматинской области. Соответственно его теме, педагоги делились опытом применения в своей образовательной и развивающей деятельности системы Монтессори. Надо отметить, что данная система, которая предназначена для стимулирования познавательной активности, развития воображения, произвольных движений, сенсорной сферы и творческих способностей детей дошкольного возраста, становится весьма популярной в нашей стране. Это подтверждает и интерес

участников семинара к обозначенной теме. А 25-26 февраля в Доме культуры с. Узынагаш Жамбылского района состоится республиканский айтыс молодых акынов – «Жыр алыбы – Жамбыл». В этом интереснейшем творческом мероприятии примут участие юные таланты из общеобразовательных школ. С каждой области приглашается 1 участник.

МАҢҒЫСТАУ ОБЛЫСЫ Маңғыстау облыстық оқу-әдістемелік және қосымша білім беру орталығының ұйымдастыруымен «Балалардың құқықтық санасын, ортадағы қатыгездік пен зорлыққа қарсы тұру даярлығын қалыптастыру» тақырыбында семинар өткізілді. Семинарға облыстағы білім беру ұйымдарының мамандары мен әдіскерлер қатысты. Шараны білім басқармасының қосымша білім беру, адамның рухани даму және тәрбие жұмыстары бөлімінің басшысы Алмажай Раимбердиева ашты. Маңғыстау облысы Әйелдерге қарсы зорлық-зомбылықпен күресу тобының аға инспекторы Шұға Смағұлова аймақтағы жастар арасында зорлық-зомбылықтың алдын алу мақсатында атқарылған шаралар туралы баяндап, қатысушылардың сұрақтарына жауап берді. Ақтау қаласындағы №28 орта мектеп директорының тәрбие жұмысы жөніндегі орынбасары Нұргүл Исағалиева «Қоғамдық ортада

балаларға қатысты зорлық-зомбылықтың алдын алудың тәрбиелік негіздері»; Жаңаөзен қаласындағы №19 орта мектеп басшысының тәрбие жұмысы жөніндегі орынбасары Жұлдыз Ермекова «Жасөспірімдер бойында құқықтық сананың қалыптасу ерекшеліктерін зерттеу» тақырыптарында баяндамалар оқып, өзекті мәселелер талқыланса, Маңғыстау ауданы, «Шетпе лицейі» директорының тәрбие ісі жөніндегі орынбасары Бекболат Еркін «Балалардың қатыгездік пен зорлыққа қарсы тұрудағы мектеп пен отбасы ынтымақтастығы» атты коучинг сабақ үлгісін көрсетті. Семинар мақсатына сәйкес, қатысушылар бір-бірімен пікір алмасты. Соңында ұсыныспікірлер қабылданып, педагогтар өздерінің ойларын ортаға салды. А.ТҰРАҚБАЕВА, Маңғыстау облыстық оқу-әдістемелік және қосымша білім беру орталығы, тәрбие бөлімінің әдіскері

ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫ

Қазақстан Республикасының Тәуелсіздігіне 25 жыл толуына орай, жақында Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінде колледждер мен қала мектептерінің арасында (қыздар) волейболдан

біріншілік ұйымдастырылды. Шығыс Қазақстан облысы Білім басқармасына қарасты «№4 нашар еститін балаларға арналған мектеп-интернаты» КММ қыздар волейбол командасы жүлделі бірінші орынды иеленді.

Соб. инф. и по материалам казахстанских интернет-сайтов

20

БІЛІМДІ ЕЛ ОБРАЗОВАННАЯ СТРАНА Читайте нас на сайте www.bilimdinews.kz

№4(41) 23 февраля 2016 г.

bilimdi_el@mail.ru

АСЫЛ ҚАЗЫНА

Оқырмандарға оңтайлы, ізденімпаздарға тиімді Гүлдана ҚАЛИЕВА, ҚазМемҚызПу Ғылыми кітапхананың жетекші кітапханашысы

Электронды кітапхана – оқырмандарға қызмет көрсету барысында жанжақты мүмкіндіктер жиынтығын қолдау аясын кеңейтеді. Сонымен бірге қордың бір бөлігі, әрі ақпараттық технологиялардың жаңа элементі. Электронды кітапхананың мәлімет базалары бағдарламалық техника жиынтығын қолдана отырып құрастырылады, құжаттарды машина оқитын түрге айналдыру жұмысы жүзеге асырылады, құнды топтамаларды сақтау және олардың электрондық көшірмелерін жасау арқылы сирек әдебиеттерге, басқа да мәліметтерге еркін қол жетімділікті қамтамасыз ету, жеке жинақтарды құру сияқты жұмыстарды атқарады. Осыған байланысты, 2012 жылдың қараша айынан бастап, Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университетінің ғылыми кітапханасы «КАБИС» бағдарламасын сатып алған болса, 2013 жылы қазан айында «КАБИС FuLL» (Кабис фулл), яғни толық нұсқасын (5 модулі) сатылып алынды. Бұл бағдарламамен жұмыс істеу ғылыми кітапханасына мақалалар, диссертациялар, альбомдар және басқа материалдардың электрондық кітапханасын жасақтау үшін «КАБИС» бағдарламасы арқылы ресурстарды сандық түрге ауыстыру жұмыстары жүзеге асырылу-

да. Білім берудің кез келген саласында электрондық оқулықтарды пайдалану студенттердің таным белсенділіктерін арттырып қана қоймай, логикалық ойлау жүйесін қалыптастыруға, шығармашылықпен жұмыс жұмыс жасауына жағдай жасайды. Автоматтандырылған кітапханалы «КАБИС» бағдарламасы қазіргі заман талабына сай жасалғандықтан, кітапхана қызметкерлерінің жұмысын жеңілдетіп отыр. КАБИС – оқырман картотекасы модулі бойынша оқырмандардың базасы құрылды, кітапхана сайтында электронды кітапхана қоры ашылды. Бүгінгі ақпарат ғасырындағы кітапхана қызметін дамытуды қоғамдағы ақпараттандыру үдерісімен тығыз байланыстыра отырып, қарастыратын болсақ, кітапхана қызметінің басым бағыттарының бірі – электронды жүйеге негізделген қызмет түрлеріне қолжетімділік мүмкіндігін жан-жақты дамыту. Осыған орай, кітапханада Электронды ресурстар орталығы ашылып, 60 орынды 60 компютермен қамтамасыз етілген зал оқырмандарына қызмет көрсетеді. Интернет жүйесінде университет сайты (www.kazmkpu.kz) бойынша әртүрлі ақпараттарды алып, электронды басқа ақпарат көздерін қарауына мүмкіндік бар. Электронды ресурстар орталығында оқырмандар интернет желісі арқылы Республикалық жоғары оқу орындары аралық электронды кі-

тапхананы (РМЭБ) (www.rmeb.kz) Томсон Рейтерс, Шпрингер және т. б. компаниялардың ақпараттық ресурстарын толығымен пайдалануға жағдай жасалған. Кітапхана оқырмандары курстық және диплом жұмыстарын орындау үшін оқу, оқу-әдістемелік, электронды және магниттік құрылымдарды пайдалана алады. Электронды каталогтардың дерекқорына барлығы 6073 бірлік кітап кіргізілген, оның ішінде ПОҚ – 139 дана, магистрлік диссертация – 111 дана. Сонымен қатар, университетте оқытылатын мамандықтар бойынша кітаптар сараланып, үнемі сұраныстағы және жетіспейтін оқулықтардың электронды нұсқасы оқырмандар назарына ұсынылып отыр. «Қазіргі заманғы жастарға ақпараттық технологиямен байланысты әлемдік стандартқа сай мүдделі жаңа білім беру өте қажет», - деп Елбасы атап көрсеткендей, жас ұрпаққа білім беруде ақпараттық технологияны оқу үрдісіне пайдаланудың маңызы зор. Осы орайда, ҚазМемҚызПУ-нің ғылыми

кітапханасында қолданатын жаңа ақпараттық технологияларға интерактивті оқыту құралдары мен электрондық оқу құралдарын жатқызуға болады. Электронды оқулық пен оқытудың негізгі мақсаты – оқыту процесін үздіксіз және толық деңгейінде бақылау, ақпараттық ізденіс қабілетін дамыту. Электронды оқулық оқырманның уақытын үнемдеуіне, бұрын алған білімдерін кеңейтуіне мүмкіндік береді. Әрбір оқырман қалаған тақырыптары бойынша тапсырмаларын тауып, орындауға дағдыланған. Университет қабырғасындағы студенттердің көбісі электронды кітапханаларды пайдаланады.

2009 жылы еліміздегі жоғары оқу орындарының ректорлары және Қазақстан Республикасы жоғары оқу орындарының қауымдастығы бірлесе отырып, студенттерге арнап республикалық кітапхана құрды. Аталмыш ауқымды жүйе 2010 жылдың 1-қаңтарынан бері қызмет көрсетіп келе жатыр. Кітапхана қоры ай сайын жаңа материалдармен толығып, жаңартылып

отырады. Қазақстан Республикасы жоғары оқу орындарының студенттеріне арналған электронды кітапханасында пайдалы әрі маңызды оқулықтар бар. Сонымен қатар, сауатты әрі қатесіз жазылған басылымдарды қамтиды. Электронды оқу құралдары PDF, DVJU, HTML форматында болып келеді. Бүгінде 74 университетте электронды кітапхана құрылып, 50 000 мыңнан аса білім беру ресурстарына қол жетімді болып отыр. Мұның бәрі жоғары оқу орындарындағы ұстаздарға, студенттерге, магистрант, докторант және басқа да заманауи ақпараттық білім беру ресурстарын қолданатын жандарға арналып ойлап табылды. Осы арқылы білім беру жүйесіндегі электронды оқыту жүйесін алға жылжытпақ. Мұнда қажетті оқулықтармен қатар, журналдармен басқа да пайдалы материалдар қамтылған. Оның ішінде басқа елдердің үздік авторларының туындылары мен шығармалары да бар. Бұл университет қабырғасында білім алып жүрген шәкірттердің керек материалдарын кедергісіз алуға мүмкіндік туғызады. Осындай жүйені қолданысқа енгізу үшін 2009 жылы 3 маусымда, сол кездегі ҚР Білім және ғылым министрі Ж.Түймебаевтың меморандумға қол қоюы мұрындық болған еді. Ғасырлар бойы ата-бабадан мұра болып келген асыл қазына ешқашан қасиетін жоймайды. «Кітап – ең сабырлы ұстаз» деп тегін айтпаса керек. Ежелден жер бетіндегі сан мың сұрақтың жауабын кітаптан табуға тырысқан. Себебі, оның адамзатқа берер пайдасы мол.

ТӘЖІРИБЕ

Әріптестер ынтымақтастығы 2015-2016 оқу жылынан бастап республиканың 30 пилоттық мектептеріне жаңартылған білім мазмұны бойынша жұмыс жасау енгізілген болатын. Солардың бірі – Атырау облысы, Исатай ауданы, Тұщықұдық селосындағы Жұмабай Мырзағалиев атындағы орта мектептің бастауыш сыныптары. Осы оқу жылынан бастап Атырау қаласы Назарбаев Зияткерлік мектебінде пилоттық оқу ошақтарына әдістемелік көмек көрсете отырып, ынтымақтастықта жұмыс жасау үшін шығармашылық топ құрылған болатын. Бұл мектепте мұғалімдер жаңа форматтағы біліктілікті арттыру курсынан өтіп, үздіксіз білім алуды, тәжірибе алмасуды мақсатқа айналдырған. «Жаңартылған білім беру мазмұнын пилоттық мектептерде іске асыруды әдістемелік қолдау» барысында Тұщықұдық селосын-

дағы Ж.Мырзағалиев атындағы мектепте былтыр күзде (қазан айында) алғашқы семинар-тренинг болды. Бұндағы мақсат пилоттық мектеп ұжымдарымен серіктестік қарым-қатынас жасау, тәжірибе алмасу, бастауыш сынып мұғалімдеріне кіріктірілген оқыту қызметіндегі жаңа тәсілдер мен үлгілерді енгізу және үйрету болды. Атырау қаласы химия-биология бағытындағы Назарбаев Зияткерлік мектебінің мұғалімдері қалыптастырушы бағалауды өткізудің тиімді әдіс-тәсілдерінің түрлі жолдарын көрсете отырып, әріптестерімізге көмек ретінде өз қоржындарынан көмекші құралдар қалдырды. Мұғалімдер сабақтағы кері байланыс жайлы, оның түрлері, әдістері жайлы мәліметтермен таныс болды. Кері байланыстың мәнін, мақсатын түсінді. Оқушылардың көңіл-күйіне, оқу материалдарына қалай кері байланыс жасау керектігін білді. Сол сапарда тұщықұдықтық әріптестеріміздің бойынан білсем деген құлшыныстары мен қуанышты жүздерінен жаңалыққа ұм-

тылыстарын байқап, риза болып қайтқанбыз. Қараша айында Атырау қаласы химия-биология бағытындағы Назарбаев Зияткерлік мектебінде «Сабақта пайдаланатын белсенді әдістер және қалыптастырушы бағалау» атты семинар болып өтті. Пилоттық мектептегі әріптестерімізге әдістемелік көмек көрсету үшін ұйымдастырылған бұл семинарда ашық сабақтар, кураторлық сағаттар мен қалыптастырушы бағалау үлгілері көрсетілді. Осылайша, екі мектеп арасындағы тәжірибе алмасу жақсы жолға қойылды деуге болады. Ж.Мырзағалиев атындағы мектепте желтоқсан айында «Lesson Study» әдісі бойынша екі мектеп мұғалімдері бірлесе, 1-сыныпта ағылшын тілі, орыс тілі, қазақ тілі және өзін-өзі тану пәндерінен командалық зерттеу сабақтарын өткізді.

«Lesson Study» – мұғалімдер тәжірибесі саласындағы білім жетілдіруге бағытталған ынтымақтастық педагогикалық тәсіл.

«Lesson Study» әдісін оқушыға саналы білім беруді көздеген бір мақсатқа жұмылған ұстаздар шеберханасы деп те айтуға болады. Осы жолғы іс-сапарымызға «Lesson Study» жоспарлау, оқыту, қадағалау, оқыту мен оқуды талдау, өз қорытындыларын тұжырымдап, құжаттарды бірлесіп жүзеге асыратын мұғалімдер тобы қатысты. Сабақтарда «А», «В», «С» оқушыларын зерттелініп, сұхбат алынды. Пилоттық мектептегі әріптестеріміз де осы әдіс туралы көкейде жүрген мәселелерімен ой бөлісті. Кері байланыс кезінде бастауыш сынып мұғалімдерінің кіріктірілген оқыту бағдарламасы туралы сұрақтарына жауап беріліп, пікірлер талқыланды. Қорытындылай келе, «Lesson Study» әдісін пайдалана отырып сабақ өткізу тек зерттеп жүрген мұғалімдер мен оқушылар үшін ғана емес, командамен жұмыс жасаған мұғалімдер үшін де пайдалы болды десем артық емес. Осындай әдіспен сабақ өткізу тиімді оқытуға қол жеткізеді

және дарынды оқушыларды анықтауға да көмектеседі. Бұл салада әлі де көп ізденуіміз қажет деп ойлаймын. Бұл тек игі істің бастамасы ғана. «Көз қорқақ, қол батыр» деген осы да. Жаңаны жатырқамай қабылдап, қиыншылықтарға қарамастан жауапкершілікпен жұмыс жасап жүрген жаңа форматтағы оқыту түрлеріне нық сенім басқан Тұщықұдық селосындағы Ж.Мырзағалиев атындағы мектептің басшысы Т.Исмагуловаға және 1 «А», «Б», «В», «Г» сыныбында сабақ беретін әріптестерімізге шығармашылық ізденістер, толағай табыстар тілеймін. Екі мектеп арасындағы ынтымақтастық, тәжірибе алмасу жұмыстары жалғасын тауып, өз нәтижесін береді деген сенімдемін.

Жанар ӘБДІҒАЛИЕВА, Атырау қаласы химия-биология бағытыдағы Назарбаев Зияткерлік мектебінің өзін-өзі тану пәнінің мұғалімі

21

БІЛІМДІ ЕЛ ОБРАЗОВАННАЯ СТРАНА

№4(41) 23 февраля 2016 г. bilimdi_el@mail.ru

Читайте нас на сайте www.bilimdinews.kz

ӘДІС

АКТ-ны тиімді қолдану жолдары Тұрсын САХАНОВА, №86 ЖББ ОМ қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі Ләззат МҰХАНМЕДИНА, Ғ.Мұстафин атындағы №83 ОМ қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі Қарағанды қаласы

Ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың дәстүрлі әдістемеге қарағандағы артықшылықтарын пайдалану арқылы тіл үйренушінің білім сапасының артуына, қатысымдық құзыреттілігінің қалыптасуына ықпал етеді. Алдағы уақытта жоғары талаптарға жауап беретін ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың түрлері арта беретіні сөзсіз. Сабақта интерактивті тақтаны дұрыс пайдалану мазмұнды ұғымдардың қалыптасуына көмектеседі, оқушылардың логикалық ойлау және сөйлеу қабілетін дамытуға, нақтылы құбылыстарды қарастыру және талдау негізінде, кейін практикада қолданылатын тұжырымдарға келулеріне көмектеседі. Сонымен, оқуда интерактивті тақтаны пайдалану арқылы оқушылардың білімі нанымды болады. Интерактивті тақтамен орындалатын жаттығулар оқушы-

лардың білімді меңгеруін жеңілдетеді, деректерді есте сақтауға ықпал жасайды. Оқушылардың көпшілігі естігенінің 5% және көргенін 20% есте сақтайтыны белгілі. Аудио және видеоақпаратты бір мезгілде қолдану есте сақтауды 40-50% дейін арттырады. Интерактивті тақтада орындалатын тапсырмалар бір мақсатқа бағытталған, өзара байланысты әрекеттердің тұтастығын көрсетеді. Ол әрекеттер тілдік және ой операциясының күрделенуіне байланысты болады. Оқу тапсырмаларының негізінен, жазба түрде орындалуын қажет ететін логикалық тілдік жаттығулардың арқалайтын «жүгі» салмақты, өйткені бұл жаттығулар арқылы оқушы қазақ тілі тақырыптарын грамматикалық ерекшелігін танудың нық әрі сенімді баспалдағын қалайды және оқушы үшін маңызды болып табылатын жазу, орфография ережелерін меңгереді. Білім берудегі интерактивті тақтаны қолданудың үш кілттік бағытының артықшылығын қарастырайық.

1. Презентациялар, демонстрациялар, модельдеуді сабақтарда қолдану. Интерактивті тақта – визуалды ресурс. Сабаққа қажетті кез келген суреттер, сызбалар, кесте, диаграммаларды қолдану-

ға мүмкіндік береді. Интернет желісіне қосылып ақпарат алуға, оқу материалын қозғалмалы күйге келтіру, абстрактілі ойлау мен түсінуді модельдеуге, обьектілерді ойлау мен түсінуді модельдеуге, обьектілер арасындағы байланыс орнатуға болады.

2. Сабақ барысында оқушылардың белсенділігінің артуы. Интерактивті тақтаны жаңа сабақ өткізу кезінде тиімді қолдануға болады. Әр пәннің өз ерекшелігімен қатар, өзіндік күрделігі де болады. Сондықтан ұстаздың міндеті – осы күрделікті дұрыс құрастырып, сабақтың әр сағатын тиімді өткізу. Жалпы интерактивті тақтаны пайдалана отырып білім жетілдіру барысында іскерлігін дамыту, тапсырмаларды орындауда теориялық білімдерін тиімді пайдалана білу, белсенділік танытып, тапсырмаларды ұқыпты орындаған оқушылардың ой-өрісін жан-жақты жетілдіруге, шығармашылық қабілетін арттыруға, белсенділігін дамытуына ықпалы зор.

3. Уақыт ұтымдылығы. Егер сізде интерактивті тақта болса, сізге күтуге тура келмейді. Мысалы, жаңа тақырыпты, үй тапсырмасын жазып уақыт алмаймыз. Алдын ала дайындалған материалдарды қолдау арқылы тіпті қиын тақырыпты оқушыларға мең-

геруге оңай болады. Қолданылған материалдарды сақтап қоюға болады. Тіпті шетелдік оқыту әдісінде сабаққа келмей қалған оқушыға дайын материалды беріп жіберіп, меңгеріп алуын қамтамасыз етеді екен. Интерактивті тақтаны кез келген елде, білім беру саласында кез келген пәнді оқыту үшін қолдануға болады. Интерактивті тақтаны қолданудың негізгі әдістері (Ұлыбритания педагогтарының ұсынысы бойынша): - Экранда көрсетілетін сурет туралы ақпаратты жоғары жаққа жазу; - Интернеттен алынатын ақпаратты тікелей оқушылармен бірге іздеу; - Топпен тығыз жұмыс жасау; - Конференциялар өткізу үшін басқа мектептермен байланыс орнату; - Интерактивті тақтаны компьютердің көмегінсіз басқару; - Қолданылған материалды кейін пайдалану үшін файл түрінде сақтап отыру; - Видеороликтер көрсету, электронды оқулықтар пайдалану; - Сабақ кезінде сақталған файлды оқушыларға беру. Білім берудің кез келген саласында электрондық оқулықтарды пайдалану оқушылардың өз бетінше жұмысын және олардың жоғары танымдық белсенділігін арттырып қана қоймай, логикалық ойлау жүйесін қалыптастыруға, шығармашылықпен еңбек етуіне жағдай жасайды. Сапалы электронды оқулық қашықтықтан оқып үйренуіне

мүмкіндік береді. Қазақ тілінің қоғамдық қызметін кеңейтіп, оның маңызын, қажеттілігін табиғи түрде арттыру, жан-жақты дамытудың бірден-бір жолы – тілді үйретудің сапасына қатаң талап қою. Бақылау жасау – адамның өзінің алдына қойған мақсатына қарай жүзеге асырылатын әрекетінің дұрыстығын қадағалау, тексеру. Сонымен, қазақ әдебиетін оқытудың тиімді тәсілдерінің бірі – интерактивті тақталар мен жаңа технологияларды қолдану десек, олардың бала жадын жаттықтыруға тигізер септігі мол екендігін көруге болады. Шәкірттерінің қазақ әдебиетін дұрыс, заман талабына сай меңгеріп шығуы үшін ұстаздың жасаған барлық әдіс-тәсілдері бұл жерде орынды. Инновациялық білім беру – іскерліктің жаңа түрі. Инновациялық қызмет оқу ісін дамытуға, пәндердің мәнін тереңдетуге, мұғалімнің кәсіптік шеберлігін арттыруға басқа жаңа технологияларды енгізуге, пайдалануға және шығармашылық жұмыстар жүргізуге бағытталған. Мұндай технологияларды қолданған оқытушы ұтады, яғни ол сабақты тиімді ұйымдастыруға көмектеседі, оқушының пәнге деген қызығушылығы артады. Егер әр сабақты мұғалім дұрыс жоспарлап, мүмкіншіліктерді, жаңа технологияларды толық пайдаланып жүргізсе, мемлекеттік тілді меңгерген азаматтар санының өсері сөзсіз. Сондықтан, қазақ әдебиетін дамытуда және шәкірттердің мемлекеттік тілді тереңінен біліп шығуына өз үлесімізді қосайық.

БАҒЫТТАР

Тәрбие – қарым-қатынас құралы Сағыныш ОМАРОВА, №22 мектеп-интернатының тәрбиешісі Қарағанды қаласы

Баланың тұлғалық дамуы – оның белсенділігі мен жалпы адамзаттық құндылықтарға бағытталуыннан. Осы қасиеттердің даму деңгейін тұлғаның әлеуметтік қалыптасуы мен біліктілігінің көрсеткіштері деп қарастыруға болады. Білім беру жүйесінің басты міндеті – жеке тұлғаның ұлттық және жалпы адамзаттық құндылықтар негізінде қалыптасуы, кәсіби жетілуі үшін қажетті жағдайлар жасау. Біздің елімізде білім беру жүйесін жаңғырту үш басты бағыт бойынша жүзеге асуда. Біріншісі, білім беру мекемелерін оңтайландыру; екіншісі, оқу-тәрбие үдерісін жаңғырту; соңғысы, білім беру қызметтерінің тиімділігі мен қолжетімділігін арттыру. Осы үш бағыт бойынша жұмыс жасау Елбасы Н.Назарбаевтың жыл сайынғы халыққа Жолдауында да,

ұзақ мерзімді стратегияда да қамтылған. «Тәрбие, кең мағынасымен алғанда, қандай да болса бір жан иесіне тиісті азық беріп, сол жан иесінің дұрыс өсуіне көмек көрсету деген сөз. Ал енді, адамзат туралы айтылғанда, адамның баласын кәміл жасқа толып, өзіне-өзі қожа болғанша тиісті азық беріп, өсіру деген мағынада жүргізіледі», - деп Мағжан Жұмабаев бекер айтпаған болса керек. Бүкіл тәрбие процесі баланың жеке тұлғасын дамытуға, ұстаздар мен оқушылар қарым-қатынасын демократияландыруға, ізгілендіруге, атааналар қауымымен ынтымақтаса жұмыс істеуге бағытталған. Еліміздің әлеуметтік экономикасын жетілдіру кезеңі мен нарық экономикасы жағдайында адам факторы жаңа негізде қаралып, жаңа адамды қалыптастыру тың мәселе болмақ. Келешекте кез келген техникалық білімді меңгертуде тірек болатын іргелі политехникалық білімнің маңызы артады. Олай болса,

заман талабына сай компьютер тілін меңгерген білімді де білікті ұрпақты даярлау – бүгінгі күннің ең өзекті мәселесі. Тәрбие қоғамдық талаптарға сәйкес болуы керек. Егер қоғам құқықтық демократиялық мемлекет құрып жатса, ендеше ондағы адам тәрбиесі адамгершілік, азаматтық заңдар мен қылық-әрекет нормалары рухында жүріп жатуы қажетті. Тәрбие әдістері – тәрбие процесінің маңызды әрі өте күрделі құрамдас бөлігі. Себебі, тәрбиенің мақсат пен міндеттеріне сай оның мазмұны тек әдістерді қолдану барысында жүзеге асады. Тәрбие әдістерінің көздейтін мақсаты – тұлғаның адамгершілік қасиеттерін қалыптастыру, соның негізінде олардың әрекеттерін ұйымдастыру. Тәрбие әдістері – тәрбие процесінің өте күрделі компоненті, қазіргі қоғамның түбегейлі өзгеру жағдайындағы сан салалы өмір талаптарына байланысты болуы тиіс. Сонымен қатар тәрбие әдістері жан-жақты тәрбиенің мақсатына, принциптеріне, тәрбие жұмысының мазмұнына сай анықталады. Оқушыларға тәрбиелік ықпал ету не-

месе тәрбие әдістері дегеніміз – тәрбиешінің оқушылардың қоғамдық көзқарасын, мінез-құлқын, дағдыларын қалыптастыру мақсатында, олардың санасы мен ерік-күшіне ықпал ету тәсілдерінің жиынтығы. Яғни, тәрбие әдістері тәрбиеші мен тәрбиеленушінің бірлесе отырып жүргізілетін іс-әрекетінің құралы. Жастарды өз күштерін ортақ істерге арнауға шақыру, өнегелі тәрбие беру жастарға жағымды сөздер сөйлеп, адамгершілік туралы ережелерді ұсыну, түсіндіру қажет. Бұл қағида педагогикалық талаптың негізі. Тәрбиешінің міндеті жұмыс барысында кеңес беру, балалардың ынтасын арттыруға бағытталуы керек. Жұмыстың мазмұны мен түрлерін, әдістерін жандандыратын материалдық және моральдық жағдайларды ұсынып отыру көзделінеді. Оқушылар ұжымының қатысуымен қоғамдық пікірдің негізінде іс-әрекеттің нәтижесін қорытындылау маңызды. Сонымен, әдістерді қолдану арқылы тәрбиеленушілердің еңбекке жауапкершілік, қоғамдық мінез-құлық, тәжірибесі, қарым-қатынас жасау дағдысы мен белсенді өмір позициясы қалыптасады.

22

БІЛІМДІ ЕЛ ОБРАЗОВАННАЯ СТРАНА Читайте нас на сайте www.bilimdinews.kz

№4(41) 23 февраля 2016 г.

bilimdi_el@mail.ru

ЖАСТАРҒА – СӨЗ

Армандар орындалады Төлеутай МИРАС, Қоғамдық тамақтандыру және сервис колледжінің студенті Астана қаласы

Ел Президенті жыл сайынғы Қазақстан халқына арнаған Жолдауында: «Білімді, еңбекқор, бастамашыл, белсенді болуға қазірден бастап дағдыланыңдар. Жұмыс пен сұраныс бар өңірге батыл барыңдар. Шеберліктің шыңына жете білсеңдер мамандықтың бәрі жақсы», – деп біз сияқты ел жастарына үлкен үміт артатынын айтқан болатын. Сондай-ақ, «...Қазір техникалық мамандықтардың, ғылым мен инновацияның күні туған заман. Ерінбей еңбек еткен, талмай ғылым іздеген, жалықпай техника меңгерген адам озады. Тұрмысы жақсы, абыройы асқақ болады. Біз жүзеге асырып жатқан түбегейлі реформалар мен атқарып жатқан қыруар істердің бәрі сендер үшін, болашақ үшін жасалуда» деген аталы сөздері біздерді, жастарды жаңа биіктерге ұмтылуға шақырады. Бұл ретте, арман қуып, Астана қаласына келіп, онда өзімнің шынайы ықыласыммен таңдап түскен және бүгінгі таңда білім алып, өндірістік тәжірибе жинақтау бағытында жүйелі жұмыс жасап жатқан, болашақ мамандығымның алғашқы кірпіші қаланып отырған Қоғамдық тамақтандыру және сервис колледжінде жасалған мүмкіндіктер ұшан-теңіз. Мен – Төлеутай Мирас, Астана қаласындағы Қоғамдық тамақтандыру және сервис колледжінің аспаз мамандығы бойынша 1-курс студентімін. Біз Астана қаласының 2015 жылғы үздік колледжінде оқитындығымызбен мақтанамыз. Сондай-ақ, Астана қаласындағы әлемдік брендтегі қонақ үй кешендері мен сервистік орталықтарында тәжірибе жинақтауға мүмкіндігіміздің бар екендігімен мақтанамыз. Оқу орнында алаңсыз білім алуға, дағды жинауы-

мызға, тәрбиелік, тағылымдық мол тәжірибе жинақтауға жасалған жағдайларға ризашылығымызды білдіреміз. Менің қатарларым мен тұстастарым Елбасының 2017 жылдан бастап техникалық және кәсіптік білімді алғашқы алушыларға тегін білім беруді қамтамасыз ету тапсырмасын аса ыждаһаттылықпен, қуана қарсы алып отыр. Бұл дегеніміз, қаншама жастарға еліміздің еңбек әлеуетін көбейтуге, өзінің мүмкіндіктерін толық пайдалануға жол ашары сөзсіз. Бұл қадам, жастардың өмірлік ұстанымына, болашағын айқындауға байланысты алғашқы қадамын анықтауға бағытталған ойларды белгілі бір арнаға тоғыстыруға кепілдік береді. Бұл ретте, әлеуметтік жарнама арқылы жастар арасында техникалық және кәсіптік білімді насихаттау жұмысына тереңірек мән беру

керектігін ұсынар едім. Күнделікті студенттік ортада жүргендіктен, бірқатар мәселелер шешімін тапса, біздің білім алу мен тәжірибе жинақтауымызды алға апаратын жайттер оңтайланар ма еді деген оймен назар аударуға тұрарлық ойларды ұсынғым келеді. Біздің оқу орнында басқа қалалардан, ауыл-селодан келген жастар көптеп саналады. Алайда, оқу орнының жастарға арналған жатақханасының болмауы олардың ағайынның үйлерін жағалап, пәтер жалдап, тұрмыс қиыншылығын бастарынан кешіп жүргендігін көріп жүрміз. Сондай-ақ, жаңа жүйені ендіру барысында оқу орындарындағы қоғамдық тамақтандыру орындарының пайдалану деңгейіне де зер салған дұрыс па деймін. Олай дейтін себебіміз, асханалардың бізге, жастарға ұсынып отырған мүмкіндіктері алаңдау-

шылық жағдайда, ассортименті өте жұтаң, жүйелі бақылау орнатылмаған, тез дайындалатын тағамдар сатуға әуестік басым. Келесі бір мәселе, бұл – өндірістік оқытуды ұйымдастыру. Несін жасырайық, бүгінгі таңда өндірістік оқуға арналған бағдарламаны қамтамасыз ету, яғни сабаққа қажетті шикізатты өзіміздің қаржымызға сатып алып орындап жүрміз. Сондықтан да, болашақта оқу орнының шеберханалары мен зертханаларында ұйымдастырылатын өндірістік оқытуға арналған оқу стандарты бойынша қойылатын талаптарды орындауға арналған шикізат қорымен қамтамасыз етуді шешу басты мақсат болса құба-құп болар еді. Аталған мәселені, оқу орындарының жанынан қосалқы шаруашылықтар ашу арқылы шешуге болады. Елбасы, «жалпыға бірдей еңбек қоғамы» қағидасын ұсынып отырған жағдайда біз неге масылдық пиғылда болуымыз керек. Бізге мүмкіндік берілсе, қосалқы шаруашылықта еңбек тәртібін үйрене жүріп, өзімізге қажетті шикізаттарды дайындаған болар едік. Және олардан тұтынушының дастарханына дәмді тағамдар дайындау ісіне терең машықтанған болар едік. Жастардың арасында, әсіре-

се біздің мамандыққа қызығушылық артып келеді. Студенттерді қабылдау кезінде бір орынға 3 үміткерден келіп жүргені осыны байқатады. Тіпті, алдағы уақытта олардың қатары еселеп артуы мүмкін. Сол кезде оқу орнының бүгінгі шеберхана және зертханалық мүмкіндіктері жеткіліксіз болуы ықтимал. Сондықтан да, бүгінгі керемет жарақтандырылған оқу-материалдық база ертеңгі күні жарамай қалуы мүмкін. Демек, оны одан әрі жаңарта түсу қажеттігі туындайтыны ақиқат. Студенттер қауымын мазалап жүрген әлеуметтік мәселелер тұрғысындағы сұрақтар бар екендігін көріп жүрміз. Атап айтқанда, студенттердің қоғамдық көлікте жеңілдікпен жүру мәселесі. Бүгінгі таңда мемлекет тарапынан көпбалалы отбасы және аз қамтамасыз етілген отбасы балаларына қаралған жеңілдіктер тізбесімен таныспыз. Десе де, студенттер қауымын санатқа бөлмей, олардың қалаішілік қоғамдық көлікте 50 пайыздық жеңілдікті пайдалану жолдарын қарастыру дұрыс болған болар еді. Қазақстанның болашағы – жастардың қолында! Олай болса, осы жарқын болашақ жолындағы жасампаз істердің жанынан табылу әрбір саналы жастың арманы болуы тиіс.

ДИСКУССИЯЛЫҚ АЛАҢ

Басты назарда – сынып жетекшісі Жайнагүл АЙҒОЖИНА, педагогика ғылымдарының магистрі, «Өрлеу» БАҰО» АҚ филиалы СҚО бойынша ПҚ БАИ, инновациялық дамуды әдістемелік қамтамасыз ету бөлімінің маманы ҚР «Білім туралы» заңына өзгерістер енуіне байланысты, білім беру жүйесін модернизациялау жағдайында сынып жетекшісінің рөлі ерекше өзектендірілді. Осыған байланысты, «Өрлеу» БАҰО» АҚ филиалы Солтүстік Қазақстан облысы бойынша педагогикалық қызметкерлердің біліктілікті арттыру институты жақында жағдаяттық талдау түріндегі «Сынып жетекшісі – тәрбие берудегі интеллектуал тұлға» («Білім туралы» Заңына өзгертулерді енгізу ескере отырып) атты облыстық мәселелікдискуссиялық алаңын өткізді. Аталған алаңның мақсаты интеллектуалды тәлімгер ретінде сынып жетекшісінің қызметіндегі мәселелік аясын анықтау мен олардың шешімін табу үшін қажетті шешімдерді жобалауы болды.

Басты міндеті: мәселер «тізбегі» мен шешім «тізбегі» ара-қатынасын белгілеу және (мүмкіндігінше!) берілген шешімдерді іске асыра алатын субъектерді анықтау. Осы іс-шараға НЗМ кураторлары, тәрбие жұмысы бойынша директордың орынбасарлары, қаланың Бірінші лицей, М.Жұмабаев атындағы Петропавл гуманитарлық колледжі жанындағы лицей, «Дарын» мектебі, №26 орта мектебінің сынып жетекшілері, есту кемістігі бар балаларға арналған облыстық арнайы мектеп-интернаты, Әбу Досмұхамбетов атындағы облыстық дарынды балаларға мамандырылған гимназия, №1 мектеп-интернатының тәрбиешілері, аудандық әдістемелік кабинеттердің әдіскерлері, әлеуметтік-педагогтер мен психолог-педагогтар белсенді қатысты. Көрермендер ретінде курс тыңдаушылары ерекше қызығушылықпен

жұмыс үдерісін көрді. Осылайша, сынып жетекшісі қызметіне қатысты мәселелер түрлі көзқарастардан қаралып, талқыланды. Жұмыс барысында Назарбаев Зияткерлік мектебінің кураторларының қатысушылармен тәрбиелік жұмыстағы әлеуметтік тәжірибемен бөліскені ерекше назарда болды. Тәрбиелік жұмысымен қатар НЗМ өкілдері қосымша білім беру туралы сөз қозғады. Облыстық мәселелік-дискуссиялық алаңын ұйымдастырушылар 2015 жылдың 22 сәуірдегі №227 Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрінің «Тәрбиелеудің концептуалды негізін бекіту туралы» бұйрығына сәйкес, мынадай сұрақтарды ұсынды: • Білім беру кеңістігіндегі интеллектуалды көшбасшысы ретінде сынып жетекшісінің құндылықтарды мен мақсатты бағдарларды жүзеге асыруда қандай қиыншылық-

тар кездеседі? Шешу жолдарын ұсыну.

• Интеллектуалды мүмкіндіктерін, көшбасшылық қасиеттерін дамытуға сынып жетекшісін бейімдеу қиындықтарын анықтау.

• Білім мазмұнын жаңарту жағдайындағы сынып жетекшісінің интеллектуалды тұлға ретінде қандай негізгі мәселелерін болжайсыздар?

• Ата-аналармен жұмыс істеу барысында интеллектуалды тұлға ретінде сынып жетекшісі қандай міндеттерді шешуге тиіс? Жұмыс барысында қатысушылар мұғалімдіктің мәселелерін ғана анықтамай, берілген мәселелерді шешетін субъектілерін ұсынды. Алаңның қатысушылары бір шешімі ретінде «Өрлеу» БАҰО» АҚ филиалы «Солтүстік Қазақстан облысы бойынша педагогикалық қызметкерлердің біліктілікті арттыру институтында» сынып жетекшілеріне арналған курстарды

ұйымдастыруды ұсынды. Осыған байланысты, облыстың филиалы осындай курстарды келісімшарт негізінде өткізуге дайын екенін білдірді. Сонымен қатар сынып жетекшілерінің жұмысы интеллектуалды тұлға ретінде басым қызметіне айналдыру мен қарастырылған мәселелерді шешу үшін «босатылған маман» қызметін енгізуін ұсынды. Осы іс-шара өз мәресіне жетпес бұрын көрермендер өз ойларын білдіріп, сынып жетекшілерінің оңай емес жұмысын белгілеп, еңбектері үшін алғыстарды білдірді. Мәселелік-дискуссиялық алаңында жұмыс істеу нәтижесі бойынша қатысушыларға сертификаттар табыс етілді. Дискуссиялық алаңының қатысушылары сынып жетекшілік қызметіне қатысты осындай сияқты іс-шараларға, семинарларға, вебинарларға қатысуға тілек білдірді.

23

БІЛІМДІ ЕЛ ОБРАЗОВАННАЯ СТРАНА

№4(41) 23 февраля 2016 г. bilimdi_el@mail.ru

Читайте нас на сайте www.bilimdinews.kz

ИМЕНА

Звезда Шамиля Сабитова Олжас АЙТМАГАМБЕТОВ, г. Алматы

Где-то там, в безбрежных просторах космоса, несется по своей орбите планета имени Каныша Сатпаева. Мало кто знает, что сей прежде безымянный космический странник именем выдающегося казахского ученого нарекли благодаря астрофизику из Алматы Шамилю Сабитову. Именно он предложил Николаю Черных, открывшему 31 июля 1979 года в Крымской астрофизической обсерватории новую малую планету, назвать ее в честь всемирно известного геолога. Впрочем, он не только предложил, но и приложил руку к открытию: Cабитов несколько месяцев «вел» небесного пришельца в алматинской обсерватории для того, чтобы установить его «высокий» статус, как того требуют строгие научные правила. А в 1982 году, будучи заместителем директора по науке Астрофизического института имени В.Г. Фесенкова, он обратился в Принстон-Кембриджский Международный планетный центр (США). Там астероид 2402, вращающийся вокруг солнца между орбитами Марса и Юпитера, утвердили и занесли в каталог, как малую планету «Сатпаев». Более высокой оценки заслуг нашего прославленного соплеменника трудно представить – его имя, увековеченное в звездном пантеоне великих людей планеты, обрело звучание поистине космического масштаба. В то время Академию наук КазССР возглавлял Аскар Кунаев, младший брат первого руководителя республики Динмухамеда Кунаева. Поговаривали, что тот ревниво относился к славе Сатпаева – геолога с мировым именем, основателя и первого президента Академии наук. Как бы то ни было, Шамиль Нигметович взял на себя смелость обратиться к зарубежным коллегам напрямую, минуя Академию наук КазССР. Спустя два года это станет если не прямой, то косвенной причиной ухода Сабитова из института. Добровольно-вынужденно отлученный от науки ученый нашел себя в тренерской работе, как кандидат в мастера спорта по шахматам, он готовил юных спортсменов в ДЮСШ столицы.

Достойный сын своего народа Шамиль Сабитов – потомственный ученый. Его отец Нигмет Сабитов – личность уникальная, человек-энциклопедия, настоящий полиглот: он самостоятельно овладел араб-

В 1964 году Шамиль Сабитов по семейным обстоятельствам переехал из Москвы в Алма-Ату. Перспективного ученого приняли в Астрофизический институт им. В.Г. Фесенкова. В те годы астрономы занимались астрофизикой по совместительству, ему же выпала честь стать первым казахом с дипломом астрофизика. Свою карьеру он начал младшим научным сотрудником, а завершил ее заместителем директора института. Его стихией были космос и космонавтика, им кандидат физико-математических наук посвятил 50 научных публикаций и около 30 лет своей жизни. ским, знал фарси, множество тюркских языков, ему было около 50-ти, когда он выучил английский. Поразительны не только широта его знаний, но и упорство в овладении науками, в некоторых из них Нигмет Сабитов был первопроходцем. В 39(!) лет он поступил в Московский институт востоковедения им. Н.Нариманова, окончив который, стал первым казахом-этнографом советского периода. Позже, исследуя жизнь и деятельность жырау, акынов, биев, музыкантов и народных композиторов, а также таких исторических личностей, как ханы Жанибек, Касым, Есим, Тауке, Абылхайыр, Чокан Валиханов, Ибрай Алтынсарин, Абай Кунанбаев, Амангельды Иманов, он стал и первым казахом-библиографом. Нигмет Сабитов – один из первых абаеведов, его библиографическую работу о жизни и творчестве великого казахского акына и философа высоко оценил Мухтар Ауэзов, а труды по филологии, религиоведению и этнографии оценили ученые С.Малов, Н.Юмашев, Е.Историна, В.Чернышов, Н.Сауранбаев. Сабитов принимал участие в разработке казахского алфавита на основе кириллицы, исследовал историю народного образования, в том числе духовного, в казахской степи. Науку он совмещал с активной общественной деятельностью, просветительством и публицистикой. Жил и работал Нигмет Сабитов в Москве, затем в Сталинабаде, как тогда называли Душанбе, и Алма-Ате.

Достойный сын своего отца От отца Шамиль Сабитов унаследовал стремление к науке. Он родился в 1934 году в Москве, когда его отец учился в институте им. Нариманова. В стране уже раскручивался маховик политических репрессий. И в той обстановке Нигмет Сабитов не побоялся назвать своего единственного сына Шамилем – в честь тогда еще опального предводителя борьбы горцев Кавказа с царским колониализмом. В 1952 году Шамиль Сабитов поступил в Московский государственный университет им. Ломоносова на механико-математический факультет, избрав впоследствии специальность «астрофизик». Учился он блестяще и оказался единственным выпускником, получившим направление в «Почтовый ящик №28» – закрытый городок на Алтае. Интересно, что было это летом, а первый искусственный спутник Земли запустили только в октябре. В секретной лаборатории Сабитов «колдовал» над ракетами, рассчитывая эффективность их двигателей, топлива и других узлов. По его инициативе там поставили мощную ЭВМ (электронно-вычислительную машину). «Комп» занимал площадь десяти комнат. Там же в 1960 году Шамиль Нигметович познакомился с одним улыбчивым летчиком. Позже он встретит этого старшего лейтенанта в закрытом подмосковном НИИ уже среди будущих космонав-

тов. А потом его покажут по телевизору – и ракетостроитель узнает старого знакомого по той самой лучистой улыбке, по которой первого космонавта вскоре узнает весь мир... Впрочем, блистал Сабитов не только в учебе. В 1957 году в конкурсе бальных танцев свежеиспеченный астрофизик так искусно выделывал па, что удостоился диплома. Состоялось же это головокружительное состязание в дни Всемирного фестиваля молодежи и студентов. Пройдет полвека, и Сабитов уже как гость приедет в родной город, на юбилей этого умопомрачительнейшего для советских людей события с пьянящей атмосферой свободы и новизны. И он, шагая по Москве, все еще не веря в реальность происходящего, поплывет по волне своей памяти... В 1964 году Шамиль Сабитов по семейным обстоятельствам переехал из Москвы в Алма-Ату. Перспективного ученого приняли в Астрофизический институт им. В.Г. Фесенкова. В те годы астрономы занимались астрофизикой по совместительству, ему же выпала честь стать первым казахом с дипломом астрофизика. Свою карьеру он начал младшим научным сотрудником, а завершил ее заместителем директора института. Его стихией были космос и космонавтика, им кандидат физико-математических наук посвятил 50 научных публикаций и около 30 лет своей жизни. Посвященный в секреты ракетостроения астрофизик, верный данному когда-то

им слову, особо на эту тему не распространялся и жил скромной жизнью пенсионера. Лишь после его смерти среди бумаг покойного близкие обнаружили Почетный знак Международного Союза общественных объединений ветеранов Ракетных войск стратегического назначения «50 лет РВСН». А до этого Федерация космонавтики СССР наградила Сабитова Золотой медалью имени Ю.А. Гагарина. Астрономия – наука внеземная, у звездочетов и рабочий день иной – ночной... Шамильага ушел из жизни 20 сентября 2015 года. Тело предали земле 22-го. Душа ученого упокоилась с миром в тот день, когда примиряются обе половинки суток, в день осеннего равноденствия. Знать, такова была его планида. Остались дети, внуки и светлая память о нем. И небесное светило, носящее имя первого казахского академика... Надеюсь, что когда-нибудь в той звездной бездне отыщется еще одна малая планета, которую назовут именем астрофизика Шамиля Сабитова.

P.S. Диплом о присвоении малой планете имени Каныша Сатпаева хранится в Институте геологических наук Национальной академии РК. Думаю, будет далеко не лишним дополнить экспозицию предысторией обретения астероидом своего имени. Чтобы хотя бы посмертно воздать честь человеку, которому мы, казахи, обязаны целой планетой.

24

БІЛІМДІ ЕЛ ОБРАЗОВАННАЯ СТРАНА

№4(41) 23 февраля 2016 г.

Читайте нас на сайте www.bilimdinews.kz

bilimdi_el@mail.ru

ПЕДАГОГИЧЕСКАЯ МАСТЕРСКАЯ

ЯЗЫКи к успеху ведут Ольга МЕДВЕДЕВА, ст. преподаватель ФАО «НЦПК «Өрлеу» ИПК ПР по СКО»

Слова Гете особенно актуальны сегодня, когда полиязычие становится важным механизмом гуманизации общественной жизни и рассматривается в мировом образовании как действенный инструмент подготовки молодого поколения к жизни в современном мире, переживающем своеобразный «языковой бум». Для более глубокого осмысления проблемы формирования полиязыковой личности выявим смысловое содержание следующих понятий: «полиязычие», «полиязыковая личность» и «полиязыковое образование». Под термином «полиязычие», как указано в Большом энциклопедическом словаре, понимается «употребление нескольких языков в пределах определенной социальной общности (прежде всего государства); употребление индивидуумом (группой людей) нескольких языков, каждый из которых выбирается в соответствии с конкретной коммуникативной ситуацией». Полиязыковая личность рассматривается как личность, владеющая тремя и более языками и способная использовать их в зависимости от ситуации и от того, с кем она общается. Это не просто индивидуум, владеющий разными наборами речевых возможностей, а культурно-историческая личность, имеющая свою социальную маркированность и свои этнические корни. Какой смысл вкладывается в понятие «полиязыковое образование»? Как подчеркивает Б.А. Жетписбаева, полиязычное образование «предполагает целенаправленный, организуемый триединый процесс обучения, воспитания и развития индивида как полиязыковой личности на основе одновременного овладения несколькими языками как

«фрагментом» социально значимого опыта человечества, воплощенного в языковых знаниях и умениях, языковой и речевой деятельности, а также в эмоционально-ценностном отношении к языкам и культурам». В настоящее время параллельному изучению нескольких языков отводится значительное место в становлении личности, что подтверждает мысль о стремлении людей разных национальностей к духовному и культурному единению. На ХII сессии Ассамблеи народа Казахстана в докладе Президента Н.А. Назарбаева прозвучало: «…новое поколение казахстанцев должно быть по крайней мере трехъязычным, свободно владеть казахским, русским и английским языками. В Европе многоязычие стало нормой, к этому непременно должны прийти и мы». Владение языками сегодня – очевидный факт конкурентоспособности специалиста. В этих условиях актуализируется проблема формирования полиязыковой личности в казахстанской школе. Данная проблема обусловлена необходимостью изучать не два, а три языка (казахский, русский и английский) на уровне активного говорения. В таком случае возникают вопросы: как проектировать учебный процесс по соизучению разных языков, каким должно быть обучение для успешного формирования полиязыковой личности? Требуется разработка методической системы действий по обеспечению скоординированного изучения трех языков. Она может основываться на следующих условиях. Во-первых, должно быть взаимосвязанное обучение языкам, направленное на углубленное изучение, исследование и осмысление структурного и содержательного уровней языков посредством их сравнительного и сопоставительного анализа с целью развития планетарного

«Сколько языков ты знаешь, столько раз ты живешь» (И.Гете)

видения мира. Логическая взаимосвязанность изучения одних и тех же языковых явлений в разных языковых системах будет способствовать лучшему усвоению языков. Во-вторых, обучение следует начинать с анализа универсальных языковых явлений в разных языках, а затем лишь переходить к освоению специфических для нового, изучаемого языка явлений и категорий. К примеру, категории числа, лица, падежа в казахском, русском, английском языках могут быть отнесены к указанным универсальным языковым явлениям. В-третьих, в процессе обучения нескольким языкам важно соблюдать принцип учета родного языка. Например, казахские звуки можно изучать со следующих позиций: а) похожие на русские звуки; б) отличающиеся от русских звуков; в) таких звуков в русском языке нет. В-четвертых, в процессе полиязыкового обучения необходимо использовать лингвокультурологический подход. Он позволяет усваивать не только «поверхностное» собственно языковое значение, но и культурный фон, культурологическое содержание того или иного языкового знака, что дает возможность изучать другой язык на более высоком уровне. В-пятых, в процесс полиязыкового обучения требуется внедрение интегрированного подхода, который предполагает: – параллельное изучение языковых единиц и явлений из разных языков; – выявление системных взаимосвязей в грамматике языков различного строя; – нахождение общего и специфического в изучаемых языковых единицах и явлениях посредством выполнения определенных, четко подобранных (составленных) учителем заданий. Например, на начальном этапе полиязыкового обучения учащиеся знакомятся с определенным

понятием (термином) на нескольких языках (русском, казахском, немецком и английском). Предлагаем следующий алгоритм работы по выявлению национально-культурного и национально-символического значения понятия «дом» в разных культурах (данный алгоритм можно использовать в процессе изучения темы «Лексическое значение слова» на уроках русского языка, учащимся предлагаются тексты о значении дома в разных культурах): 1. Выпишите лексическое значение слова «дом», которое дано в толковом словаре.

2. Проанализируйте текст о значении дома в русской культуре и выпишите ключевые слова.

3. Определите, какое ценностно-смысловое значение вбирает понятие «дом» в русской культуре. Подумайте, что он символизирует.

4. Переведите слово «дом» на казахский, немецкий и английский языки.

5. Проанализируйте тексты о значении дома в казахской, немецкой и английской культурах и выпишите ключевые слова.

6. Определите, какое ценностно-смысловое значение вбирает понятие «дом» в казахской, немецкой и английской культурах. Подумайте, что он символизирует в каждой из культур.

7. Составьте кластер по теме «Национально-культурные и на-

ционально-символические значения понятия «дом».

8. Составьте словосочетания с данными ключевыми словами.

9. Составьте с данными словосочетаниями предложения.

10. Составьте с данными предложениями текст. Например, в процессе выполнения 2 и 3 шага из текста учащиеся выписывают ключевое слово «семья», связанное в русской культуре с понятием «дом». Определяют, что ценностно-смысловое значение дома – преемственность поколений. Делают вывод, что дом символизирует связь поколений. Символическое значение учащиеся отражают в кластере (см. рис.1). В процессе использования этой модели у обучающегося устанавливается устойчивая связь между словом и его национально-культурными и национально-символическими значениями. Таким образом, данные условия внедрения полиязычия на уроках языковых дисциплин напрямую влияют на формирование полиязыковой личности. Они определяют процесс полиязыкового обучения и позволяют педагогу развивать всесторонне развитую и гармоничную личность. Такая личность владеет не только несколькими языками, но и системой ценностей и нравственных установок, представленной в этих языках.

Структура кластера Символическое значение

Символическое значение

Haus

Дом

Символическое значение

House

Символическое значение

Символическое значение

Уй

Символическое значение

Символическое значение

Рис.1

ПРОФОРИЕНТАЦИЯ

ПРОФИ – ученикам Палата предпринимателей Карагандинской области в рамках профориентационной работы проводит встречи учеников школ города Приозерска с успешными предпринимателями.

Рано или поздно каждый школьник начинает задумываться над тем, кем бы он хотел стать в будущем. Зачастую выбор будущей профессии определяют родители, убеждая детей в том, что быть экономистом (юристом, переводчиком и так далее) престижно и прибыльно. А если ребенок мечтает стать

асом кулинарного искусства или заняться ремонтом автомобилей? Порой взрослые не понимают таких стремлений и продолжают гнуть свою линию. Конечно, родительский авторитет непререкаем. Но сегодня есть масса возможностей получить информацию об интересующей профессии и тонкостях ведения собственного бизнеса. И самый беспроигрышный вариант – получить ее от самих профессионалов. Палата предпринимателей в городе Приозерск Карагандинской области вплотную занимается профориентационной работой, приглашая известных и успешных предпринимателей на

традиционные встречи с учениками старших классов. По словам директора филиала Палаты Азамата Чалгымбаева, проблема выбора профессии остро волнует школьников.

– Одна девочка рассказала нам, что очень любит готовить, но уверена, что быть поваром непрестижно, потому что так считают ее родители и даже запрещают ей поступать на кулинарную специальность, – говорит он. – Мы тут же предоставили ей информацию о первоклассных поварах, которых ценят и уважают, которые незаменимы и зарабатывают по 3-5 тысяч долларов США. Профориентационная работа осо-

бенно важна именно в нашем регионе, где нет колледжей или специальных центров, в которых рассказывали бы о профессиях. Решить этот вопрос помогают предприятия региона, с которыми филиалу Палаты удалось договориться об экскурсиях и практике для школьников. Других вариантов, увы, нет – Приозерск, административный центр полигона Сары-Шаган, представляет собой небольшой городок с населением около 14 тысяч человек, он расположен в 546 километрах от областного центра. Как рассказал директор филиала, мебельный цех ИП Мура-

та Нарымбетова готов не только показать, но и научить ребят мастерству изготовления мебели.

– В цехе нехватка специалистов, поэтому предприниматель только рад делиться знаниями и умением, – констатирует Азамат Чалгымбаев. – Готово помогать и руководство санатория «Балхаш», где также дефицит квалифицированных кадров. Разумеется, если будущие выпускники школ захотят идти в эту сферу, мы рассмотрим возможность обеспечения их работой после окончания колледжей по нужной специальности.

Мадина ОТАРБАЕВА, г. Караганда

№4(41) 23 февраля 2016 г.

bilimdi_el@mail.ru

БІЛІМДІ ЕЛ ОБРАЗОВАННАЯ СТРАНА Читайте нас на сайте www.bilimdinews.kz

ФОТОРЕПОРТАЖ

Шанырак в Абу-Даби

Адам ГУРЬЕВ, г. Атырау, фото bilimdinews.kz и из личного архива Нурсултана КАЛИЕВА Атырауский мастер прикладного искусства Нурсултан КАЛИЕВ представит свои изделия на «ЭКСПО-2017: Энергия будущего» в Астане. Недавно его работы, выполненные из дерева, кожи, металла и кости, были восторженно приняты искушенной публикой в Абу-Даби. Как уже сообщала наша газета, в этом политическом, торговом и культурном центре Объединенных Арабских Эмиратов прошел Международный фестиваль культурного наследия имени шейха Зайда бен Султана аль-Нахайяна. Свои работы в Абу-Даби повезли около 50-ти ремесленников из Казахстана, став, таким образом, полпредами национального искусства, истории и культуры. Возникновению национальных ремесел способствовал жизненный уклад казахов – натуральный способ ведения хозяйства и кочевой образ жизни. В свою очередь, изделия народных мастеров стали одной из форм художественного самовыражения, в которой отражены особенности философии и быта наших предков.

– Фестивальная программа в ОАЭ была очень насыщенна и многообразна, каждый участник мог не только показать, но и реализовать свои работы, – рассказал корреспонденту «Бiлiмдi ел – Образованная страна» Нурсултан Калиев, показавший в Абу-Даби свыше 40 своих работ – от мелких фрагментов казахской народной культуры до объемных композиций. На традиционный вопрос «Откуда вы черпаете вдохновение?» он ответил: – Моя родня по материнской линии имеет прямое отношение к прикладному искусству. И именно мамины родственники пробудили во мне любовь к этому редкому ремеслу. Для меня вдохновением служит все: ясный солнечный день, звездное небо, искренняя улыбка окружающих. Все это придает особую силу творческому человеку… Добавим: «…обладающему большим талантом!». Посмотрите и оцените.

Нурсултан Калиев в Абу-Даби

«Шкатулка удачи»

«Неустанные крылья»

«Обновление»

«Двойные кольца»

Черпак «Байтерек»

«ЭКСПО-2017»

«Прогулка»

«Воин»

25

26

БІЛІМДІ ЕЛ ОБРАЗОВАННАЯ СТРАНА Читайте нас на сайте www.bilimdinews.kz

№4(41) 23 февраля 2016 г.

bilimdi_el@mail.ru

МЕЖДУНАРОДНЫЙ ОПЫТ

Учитель должен быть ЛИДЕРОМ Светлана КУЗНЕЦОВА, старший преподаватель АО «НЦПК «Өрлеу» ИПК по Карагандинской области»

В условиях обновления содержания образования наиболее актуально звучит проблема лидерства педагога в образовательной среде. Учитель, на которого возлагается ответственность за реализацию новых подходов, принципов обучения и воспитания, несомненно, должен быть лидером для ученика, коллег и родителей. От уровня понимания учителем основных идей происходящих изменений, от его готовности осуществлять эти изменения зависит эффективность перехода на новую модель казахстанской школы. В связи с этим, в процессе повышения квалификации особое внимание уделяется раскрытию лидерских качеств педагогов. В основу данной работы положены научные исследования политологов, экономистов и психологов, а также опыт зарубежных и отечественных коллег. Несомненный интерес вызывает опыт британских ученых-педагогов по поиску и выращиванию педагогов-лидеров системы образования. Его изучение в декабре 2015 года осуществлено Национальным центром повышения квалификации «Өрлеу» на базе Северного центра лидерства (North Leadership Center) в университете Ньюкасла (Великобритания, Newcastle University). Выявление и поддержка педагогов-лидеров является приоритетом образовательной политики этой страны. Учителя, показывающие стабильный прогресс успеваемости учеников и развитие собственных профессиональных и личностных качеств, являются лидерами. Закрепление данного статуса происходит тогда, когда

Слева-направо: Гулмира Алим (ст. преподаватель «НЦПК «Өрлеу» ИПК ПР по Атырауской области»), Болат Кудайбергенулы (завкафедрой «НЦПК «Өрлеу» ИПК ПР по Павлодарской области»), Светлана Кузнецова (ст. преподаватель «НЦПК «Өрлеу» ИПК ПР по Карагандинской области») педагог начинает активно делиться опытом и осуществлять поддержку коллег. В этом случае ему присваивается звание «Выдающийся учитель» («Outstanding teacher»). Выдающиеся учителя Великобритании, имеющие значительный опыт работы, имеют право пройти обучение по «Программе подготовки директоров». Данная программа повышения квалификации предполагает создание условий, необходимых для развития лидерских навыков: – обучение без отрыва от практики; – ежедневный коучинг; – разработка и внедрение программы развития собственной школы; – опора на исследования; – обмен опытом с директорами-лидерами; – стажировка в лучших школах страны; – возможность поработать с лидерами в смежных областях (психология, здравоохранение и др.). Учитель, обучившись по данной про-

грамме в течение одного календарного года и подтвердив необходимый уровень квалификации, назначается местными органами управления образования на должность директора школы. Для формирования корпоративной культуры организации образования в практике школ Великобритании используются следующие техники подготовки лидеров: • SWOT-анализ (SWOT-analysis); • Мозговой штурм (Вrainstorming); • STЕEP-анализ (STЕЕР-analysis). Они позволяют директору определять сильные и слабые стороны организации образования, прогнозировать возможности и риски в личностном росте сотрудников и развитии школы в целом, учитывать факторы, влияющие на достижение конечного результата, организовать коллегиальную работу по решению проблемных ситуаций, а также планировать систему работы по достижению ожидаемого результата, вырабатывать общую стратегию деятельности,

вычленить ключевых людей и перспективных лидеров, равноценно распределять выполнение заданий с учетом способностей каждого члена команды и вооружать педагогов системным видением и алгоритмом решения коллективных задач. Практика проводимой работы по развитию лидерских навыков каждого педагога, базируемой на результатах исследований ученых Ричарда Бекхарда, Брюса Такмана, Мередит Белбина, доказала свою эффективность и обеспечила систему образования Великобритании резервным банком педагогов-лидеров. Подобный системный подход является стимулирующим механизмом педагогической деятельности и во многом определяет высокое качество британского образования в целом. Учитывая изученные преимущества, считаем, что опыт работы по развитию лидерских навыков педагогов Великобритании может быть адаптирован для Казахстана.

СЕМИНАР

Время уровневых учебников Отдел методического обеспечения инновационного развития ФАО «НЦПК «Өрлеу» ИПК ПР по г. Алматы» провел городской семинар «Мемлекеттік тілді оқыту жүйесіндегі өзгерістер». На мероприятии речь шла об уровневых учебниках казахского языка для 1-11 классов школ с неказахским языком обучения и учебно-методических комплексах, которые сейчас проходят апробацию.

В семинаре, организованном на базе ОШ №52, участвовали учителя казахского языка экспериментальных школ и авторы учебников – д.п.н., зав. кафедрой КазНПУ им. Абая Ж.Т. Даулетбекова, д.п.н. Р.С. Рахметова, к.п.н., доцент А.К. Рауандина. Напомним, министерством образования планировалось, что после апробации, начиная с 2016-2017 учебного года, учебники по казахскому языку для 1-11 классов будут заменены на уровневые учебники во всех школах с русским языком обучения.

В практической части семинара учителя казахского языка С.Р. Баржыкбаева, Г.М. Оразбаева, С.Е. Искакова, М.М. Нурумбаева, С.А. Изатбекова, А.А. Мухаметжанова провели открытые уроки. На занятиях были использованы интерактивные формы деятельности: групповая и парная. Также была отмечена большая роль уровневых учебников в формировании разговорной речи школьников. Авторами учебников разработаны критерии оценивания контрольных работ учащихся. Динамику положительного роста достижений за 4-5 месяцев можно проследить по мониторингу, который проводится каждую четверть. Вот некоторые результаты мониторинга из числа экспериментальных и обычных классов по начальному, среднему и старшему звеньям: ■ экспериментальные классы ■ обычные классы – Начальное звено (3а, 3б) (см. рис.1).

– Среднее звено (7а, 7б) (см. рис.2).

– Старшее звено (10а, 10б) (см. рис.3). В процессе работы семинара выяс-

нилось, что многие педагоги не до конца понимают сущность критериального оценивания, которое является важным инновационным моментом методического руководства для учителя. В качестве

разъяснения данного вопроса автор учебников Ж.Т. Даулетбекова отметила, что нельзя проводить сравнительный анализ контрольных работ учащихся экспериментальных классов с обычными, так как для них в методических рекомендациях «Мұғалім кітабы» разработаны другие инструменты оценивания. Учителя поблагодарили организаторов данного меропрития, дали положительный отзыв по семинару и высказали предложение чаще проводить такие встречи.

Гульзабира ДЖУМАБАЕВА, главный специалист ФАО «НЦПК «Өрлеу» ИПК ПР по г. Алматы»

БІЛІМДІ ЕЛ ОБРАЗОВАННАЯ СТРАНА

№4(41) 23 февраля 2016 г. bilimdi_el@mail.ru

Читайте нас на сайте www.bilimdinews.kz

27

ЮРИДИЧЕСКАЯ СТРАНИЦА На вопросы читателей «Бiлiмдi ел – Образованная страна» отвечает известный казахстанский юрист, заместитель председателя Казахстанского отраслевого профсоюза работников образования и науки В.Ф. БЕЖЕНАРОВ. Если вы хотите получить юридическую консультацию в нашей газете, направляйте свои вопросы по адресу: bilimdi_el@mail.ru.

Кому положена доплата за «вредную» работу?

– Работаю помощником воспитателя (нянечкой) в мини-центре. С января 2016 года отменили льготы за дезинфицирующее средство диохлор (за вредность) – 34% от зарплаты. Это законно?

– Одной из обязанностей помощника воспитателя, установленной типовой квалификационной характеристикой по должности, является обеспечение соответствия санитарного состояния закрепленных помещений установленным санитарным правилам. Помощник воспитателя производит уборку помещений группы с применением дезинфицирующих средств, что создает определенные факторы вредности. Согласно п.п. 49) п. 1 ст. 1 Трудового кодекса РК, вредные условия труда – условия труда, которые характеризуются наличием вредных производственных факторов. Вредный производственный фактор – производственный фактор, воздействие которого на работника может привести к заболеванию или снижению трудоспособности и (или) отрицательному влиянию на здоровье потомства. В соответствии с п. 1 ст. 105 Трудового кодекса РК, оплата труда работников, занятых на тяжелых работах, работах с вредными и (или) опасными условиями труда, уста-

навливается в повышенном размере по сравнению с оплатой труда работников, занятых на работах с нормальными условиями труда, путем установления повышенных должностных окладов (ставок) или доплат, размер которых определяется коллективным договором или актом работодателя с учетом отраслевых коэффициентов, классифицирующих условия труда по степени вредности и опасности, определяемых отраслевым соглашением. Согласно п. 2 указанной выше статьи ТК РК, оплата труда работников, занятых на тяжелых работах, работах с вредными и (или) опасными условиями труда, в повышенном размере осуществляется согласно Списку производств, цехов, профессий и должностей, перечню тяжелых работ, работ с вредными и (или) опасными условиями труда. Данный Список утвержден приказом и.о. Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 31 июля 2007 года №182-п. Однако должность помощника воспитателя организации до-

школьного воспитания в этот список не внесена. Между тем, п.п. 1) п. 9 Приложения 18 (Доплаты и надбавки, единые для гражданских служащих, работников организаций, содержащихся за счет средств государственного бюджета, работников казенных предприятий) к постановлению Правительства РК от 30 декабря 2015 года №1193 «О системе оплаты труда гражданских служащих, работников организаций, содержащихся за счет средств государственного бюджета, работников казенных предприятий» предусмотрена доплата за работу во вредных условиях уборщикам служебных помещений, использующим в работе дезинфицирующие вещества, в размере 20% от базового должностного оклада. Помощник воспитателя, осуществляющий уборку помещений, на наш взгляд, также должен быть получателем данной доплаты. Целесообразным видится включение этой доплаты в условия коллективных договоров и соглашений по социальному партнерству.

Стаж лаборанта – Как рассчитывается стаж работы по специальности для лаборанта школы? Какие периоды в него включаются?

– Согласно п. 12 Правил исчисления стажа работы по специальности работникам организаций образования и научных организаций, утвержденных приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 14 июня 2010 года №302, для работников, не являющихся педагогическими, научными и научно-педагогическими, в стаж работы по специальности в соответствии с тарифно-квалификационной сеткой оплаты труда включается все время работы в организациях по специальности, а также включается время: 1) прохождения действительной военной службы лицами офицерского состава, прапорщиками, мичманами, военнослужащими сверхсрочной службы в Вооруженных Силах, внутренних, пограничных войсках, органах управления и частях гражданской обороны Республики Казахстан и бывшего Союза

Советских Социалистических Республик, в системе органов Комитета национальной безопасности Республики Казахстан и Комитета государственной безопасности Союза Советских Социалистических Республик, в Службе охраны Президента Республики Казахстан и Республиканской гвардии Республики Казахстан, кроме лиц, уволенных со службы по отрицательным мотивам; 2) прохождения службы лицами начальствующего состава в системе органов внутренних дел, службы в органах прокуратуры, работы в аппаратах судов Республики Казахстан и бывшего Союза Советских Социалистических Республик, в Государственном следственном комитете Республики Казахстан, кроме лиц, уволенных по отрицательным мотивам; 3) работы на должностях, дающих право на получение надбавки за выслугу лет, в судах, органах прокуратуры, внутренних дел Республики Казахстан и бывшего Союза Советских Социалистических Республик, в органах государственной безопасности Союза Советских Социалистических Республик, на-

циональной безопасности и бывшего Государственного следственного комитета Республики Казахстан; 4) работы в системе Государственного банка Союза Советских Социалистических Республик и Национального Банка Республики Казахстан; 5) отпуска по беременности и родам, а также время дополнительного отпуска без сохранения заработной платы по уходу за ребенком, предоставленного в соответствии с трудовым законодательством; 6) работы на должностях по идентичным специальностям независимо от сферы деятельности, в которой протекала его трудовая деятельность; 7) работы в должности депутатов всех уровней; 8) пребывания на государственной службе по той же специальности; 9) работы на выборных и ответственных должностях в партийных, профсоюзных и комсомольских органах Казахской Советской Социалистической Республики и Республики Казахстан до 1 января 1992 года.

Условия для ставок – На какое количество групп в детском саду вводятся ставки психолога и дефектолога?

– Согласно Типовым штатам работников организаций дошкольного воспитания и обучения, утвержденным

постановлением Правительства Республики Казахстан от 30 января 2008 года №77, одна ставка педагога-психолога вводится при наличии 6 групп. При наличии менее 6 групп в штаты организации вводится 0,5 ставки педагога-психолога. В организациях дошкольного

воспитания и обучения для детей с нарушениями слуха и организациях дошкольного воспитания и обучения, где созданы специальные группы для таких детей, дополнительно устанавливается по одной штатной единице сурдопедагога на каждую группу.

Категория «учитель» и другие должности – Работаю в школе на ставку педагога дополнительного образования и по совместительству на ставку учителя музыки. Как учитель, имею 25 лет педагогического стажа, среднее специальное образование, высшую категорию. Распространяется ли категория учителя на преподавателя-организатора?

– В вопросе имеется некоторая неточность. Должность «преподаватель-организатор» в системе среднего общего образования не предусмотрена. Если речь идет о педагоге дополнительного образования, то это самостоятельная должность, к которой предъявляются иные, чем к учителю, квалификационные требования. В настоящее время вопросы аттестации педагогических работников регулируются «Правилами проведения и условий аттестации педагогических работников и приравненных к ним лиц, занимающих должности в организациях образования, реализующих образовательные учебные программы дошкольного, начального, основного среднего, общего среднего, технического и профессионального, послесреднего образования», утвержденными приказом и.о. Министра образования и науки Республики Казахстан от 7 августа 2013 года №323. Указанные Правила и другие нормативные правовые акты, регулирующие порядок оплаты труда, не предусматривают распространения категории учителя на другие должности.

Если на руках маленький ребенок…

– Я вышла из декрета, когда ребенку было 3 месяца. Должна ли администрация школы принимать во внимание, что у меня маленький ребенок, подстраивая расписание и не обременяя меня дополнительными неоплачиваемыми общественными нагрузками? Какие законодательные акты можно использовать при разрешении данной ситуации?

– Администрация школы, безусловно, обязана учитывать данное обстоятельство. Согласно п. 3 ст. 69 Трудового кодекса РК, работодатель по письменному заявлению одного из родителей ребенка в возрасте до трех лет устанавливает неполное рабочее время. В соответствии с требованиями п. 3 ст. 82 Трудового кодекса РК, работающим женщинам, имеющим детей в возрасте до полутора лет, предоставляются дополнительные перерывы для кормления ребенка не реже чем через каждые три часа работы следующей продолжительности: 1) имеющим одного ребенка – каждый перерыв не менее тридцати минут; 2) имеющим двух или более детей – каждый перерыв не менее одного часа. Перерывы для кормления ребенка по заявлению работника присоединяются к перерыву для отдыха и приема пищи либо суммированные перерывы предоставляются в начале или конце рабочего дня (смены). Перерывы для кормления ребенка включаются в рабочее время. За время перерывов сохраняется средняя заработная плата.

28

БІЛІМДІ ЕЛ ОБРАЗОВАННАЯ СТРАНА Читайте нас на сайте www.bilimdinews.kz

№4(41) 23 февраля 2016 г.

bilimdi_el@mail.ru

КІТАПХАНА

Кітапқұмарлық – жақсы қасиет Жанша ТЕКЕЕВА, Атырау ХББ НЗМ қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі

Атырау қаласындағы химия-биология бағытындағы Назарбаев Зияткерлік мектебінің оқушылары оқыған кітаптары туралы ой бөлісіп отыруды дәстүрге айналдырған. Ертеңгі елдің нағыз білгірлері осылар болмақ. Сенімдімін. Қазір шетел әдебиетін төл әдебиетімізбен салыстырып, талдап жатырмыз. Балалар небір ғажап ойларын айтады. Оның біразын сіздерге жолдап отырмын.

Остен феминизмді жақтаушы ма? Кітап оқу – үлкен өнер. Оны оқудың түрлі жолдары бар екенін де білемін. Бірақ мені қызықтырған кітаптарды досымдай сыйлаймын. Маған көмек беретіндей болады. Ол адам үшін үлкен байлық екенін де түсінемін. Кітаптан алған әсерімді мұғалімімен, ата-анаммен бөлісемін. Кейінгі оқыған кітабым туралы бірер сөз. Мен соңғы кезде психология жайлы, өмір заңы туралы кітаптарға қызығушылығым артты. Мысалы, Саидмурод Давлатов – психилогия ғылымдарының докторы, бизнес-консультант, «Само» компаниясының президенті және «Психология богатства. Я и деньги», «Духовные законы богатства», «Стратегии мышления богатых и бедных людей», «Мой гениальный ребенок», «Философия муравья» атты кітаптардың авторы. Рухани байлықтың ережелері сіздің жетістікке деген жолыңызға,тәуелсіз әсер етеді. Егер сіз осы ережелерден бейхабар болсаңыз, сәттілікке қол жеткізу ұзақ әрі қиын болады. Осы кітапта Саимурод Давлатов анық мысалдармен материалды байлық пен рухани байлық тығыз байланысты екенін дәлелдейді. Сол себепті алдын ала байлыққа ие болу үшін негізгі рухани байлықтың ережелерін қадағалау қажет. Ал оларды күнделікті өмірде қалай қолдану керектігін, кітапта басты рольдегі қария мен тағдыр азабымен кездескен жігіт – Мехрон баяндап береді. Жастық шағын оқумен өткізген азамат бір сәтте жұмысынан айырылып, қарызға белшесінен батады. Басына қиын іс түсіп, барар жері басар тауы болмай қалған сәтте, қол ұшын беріп, жаңа өмірге есік ашуға қадам бастырған қария мен оның берген ақылы жайлы әңгімеленеді. Мехрон жан-жағындағы жылтыраған дүкен сөрелеріне, алдына түскен түсті көліктерге, жұмыстарымен асыға келе жатқан адамдарды байқамаған тәрізді қала ішін мұңды күймен кезіп жүреді. Басқаларға қарағанда, ол ешқайда асықпады, асығытын жері де болмады. Сонша күш пен қуат жіберген және жарқын болашағы мен үмітін байлаған жұмысынан шығарып жіберді. Осындай өмірдің қиын кезеңдерінің бірінде, досы Мехронды қала сыртында, әсем бақшасы бар бір қарияға апарады. Ақылгөйші Мехронның көзқарасын өзгертумен жұмыс істейтінін айтып, қол астына алады. Мехрон ұстазының бақшасында жұмыс жасай бастайды. Жетекшісі арқасында ол өмірдің жаңа кезеңдерін ашуға ұмтылдырады, жан-дүние байлығына кенелтуге көмектеседі. Тәлімгері Мехрон үшін құтқарушыға, ағартушыға, өмір бойы қарыздар жанға айналады. Жігіт қарт берген ақылдың жолымен жүріп отырады. Соңында мақсатына жетеді. Мен бұл әңгімені оқи отырып, қиялымнан сурет тудырып, оны қағазға түсірдім.

Майя ҚҰБАШЕВА, 10 «А» сынып оқушысы

Қиялыма қанат бітірді Менің соңғы кездегі оқып жүрген шығармаларымның біразы шетел әдебиеті. Өйткені қазақ әдебиетіндегі көркем туындыларды осы шетел шығармаларымен салыстыру керек етіледі. Сондықтан шетел классиктерінің шығармаларын қызығып, құмартып оқимын. Оны достарымның арасында сыр қылып бөлісемін. Сіздерге Джейн Остеннің туындысы «Тәкаппарлық пен жаңылыс» («Гордость и предубеждение») шығармасын оқуға кеңес беремін. 1815 жылы жарық көрген бұл еңбек әлемдік классиканың керемет шығармаларының бірі. Бұл кітаптағы оқиға желісі жергілікті тұрғындарды дүр сілкіндірген жаңалық – жылына төрт-бес мың табыс табатын жас жігіттің Незерфильд бағын сатып алуынан бастау алады. Кейіпкердің бойдақтығы оқиғаны дамытуға көп үлес қосты. Бұл жақсы жаңалық, ең бастысы, миссис Беннеттің көңілінен шығып, қыздарының бірін тұрмысқа беру үшін тиімді сәт екенін бірден түсінген-ді. Қыздарының біреуіне бақ құсы қонатынына нық сенімді болған миссис Беннет өз қыздарын осы бойдақ жас жігітпен кездестіруді асыға күтті.Қызықты ойын-күлкіге толы кештердің бірінде Бингли мырза мистер Беннеттің қызы Джейнмен танысады. Кітапта бұл екі жұптың ғана емес, Дарси есімді жас, ақылды әрі көрікті жігіт пен Элизабет есімді сүйкімді қыз арасындағы махаббат ашық баяндалады. Осы кешке мистер Бингли өзінің өте тәкаппар досы мистер Дарсиды ертіп келген еді. Бингли мырза досына кештегі сұлу қыздардың бірін биге шақыруды ұсынады, осы кезде Мистер Дарсидің көзі Элизабетке түседі. Бірақ өз тәкаппарлығынан арыла алмаған мистер Дарси «Мүмкін, шынымен де, бұл қыз сүйкімді шығар, бірақ ол менің жан тыныштығымды мүлдем бұза алмайды» деген шешімге келеді. Міне,осы сәттен бастап, Элизабет пен Дарсидің махаббат хикаясы басталады. «Тәкаппарлық пен жаңылыс» – әлемдік классиканың жауһары бола тұра, 19-ғасырдың басында ағылшын қоғамында жөнсіз өз маңызын жоғалтқан еді. Толықтай бүкіл басқару көздерін ер адамдар қоғамы уысында ұстады. Олар үшін әйел адамдардың әлеуметтік мәртебесі жоғары орында тұрғаны рас. Осы себептен, әйелдер жағы ұтымды тұрмысқа шығып кету үшін ер адамдарды қызықтырудың түрлі-түрлі жолдарын іздеумен болды. Қоғамдағы осы олқылықты бейнелейтін бір тұс – Беннеттер отбасында кіл қыздардың болуы еді. Сондықтан, ананың да қыздарын тез арада тұрмысқа беруді ойлауы еш таңғаларлық жағдай емес. Шығарма авторы Остен феминизмді жақтаушы болған деседі. Менің ойымша, оның феминистік ой-дағдылары бұл шығармада анық көрсетілген. Себебі, әйел адамның негізгі мақсаты – тұрмысқа шығу екендігін арқау етіп, сол кездің қыздарында жұмыс пен хоббидың болмағанын, дәл сол кездерде әйел адамдарының алғыр ақыл-білімдерінің түк бағаланбағанын көрсетіп отыр. Шығармадан түйетін басты ой – тәкаппарлық пен атаққұмарлықтың мүлдем бөлек екендігі. Даңққа қолы жетпесе де, кейбір адамдар тәкаппар бола береді. Тәкаппарлық көбінесі өзіміз туралы ойдан туындаса, даңққұмарлық біз туралы басқалардың ойынан туындауы да мүмкін. Туындыны қазақ әдебиетіндегі шығармалармен салыстыра отырып, автордың образдарды сомдаудағы шеберлігін анық аңғаруға болады. Қай шығармадан болсын өмірлік тәрбие аларымыз сөзсіз.

Іңкәр ҚҰМАРОВА, 10 «А» сынып оқушысы

Жүрегімнен орын алған туынды Кітап адам жанын жадыратып, қиялына қанат бітіретін дүние. Онымен дос болсаң, керемет уақыт өткізесің. Кейде кітаптағы ой жүрегіңнің түкпірінде сақталып қалады. Мен өзімнің туған әдебиетімнен Ғабит Мүсіреповтің, Дулат Исабековтің, тағы басқа да жазушылардың шығармаларын оқып, ойымды қиялға жетелетемін. Бүгінде М.Әуезовтің «Абай жолы» роман-эпопеясын бастап оқып жатырмын. Кейде мені шетел әдебиеті де қызықтырып кетеді. Бұл өзге әдебиетті төл туындылармен салыстыруда сабақта қажет болады. Сіздерге жанымды тербегенбір кітап туралы сыр ашқым келді. ЭЛДЖЕРНОНҒА АРНАЛҒАН ГҮЛДЕР Дэниел Киз – американдық жазушы-филолог. Оның 1966 жылы «Элджернонға арналған гүлдер» атты романы жарық көрді. Бұл роман алғашында әңгіме түрінде жазылған болатын және екі дүркін «Хьюго» премиясының иегері атанған. Кітаптың қысқаша мазмұнына келер болсақ, Чарли Гордон есімді 32 жастағы ақыл-есі кем жігіт наубайханада еден жуушы қызметін атқарады. Ол өз еркімен ой өрісін арттыру мақсатында ғылыми тәжірибеге қатысады. Чарлидің тек бір ғана тілегені бар: таза әрі сауатты жазып және оқып үйрену. Романның ерекшеліктеріне тоқталсақ, әңгіме бас кейіпкердің есептемелері түріндеқырман назарына ұсынылған. Алғашқы беттерде орфографиялық, грамматикалық қателер кездесіп, ақыл-есі кем адамның ойлары анық жеткізіледі, кейін бірте-бірте сөйлемдер құрылымы қиындай түседі.Чарлидің ақылының толықсып жатқандығы айқын көрініс табады. Есептемелерді оқи отырып, негізгі кейіпкердің ішкі сезімін, күйзелісін, армандарын бәрін де сезінесің. Өмірде Чарли Гордон секілді қоғамнан тыс шетте өмір сүріп жатқандар мен әлемде өз орнын табумен әлек адамдар қаншама десеңізші?! Ал олардың жан дүниесіне үңілер адам саны өте аз. Неге? Адамдар неге соншалықты қатыгез? Роман желісінде Чарлиді ақыл-есінің кем болғандығы үшін барлығы бірдей оны мазақ қылады, туған анасы өз ұлын, ал әпкесі ағасын мойындаудан бас тартады. Өмірде де сол секілді жағдайлар тым жиі кездеседі. Соншалықты пайдакүнем, адамгершілік қасиеттен жұрдай болу бізге ерекше сән бере ме, әлде біреу алдында мәртебемізді арттыра ма? Әрине, жоқ. Автор ақыл-есінде ауытқуы бар жігіт туралы осы себепке байланысты жазды деп ойлаймын. Кітаптағы тағы бір маңызды аспект – адамның ой өрісі кең болған сайын мінез-құлқының өзгеруі. Бас кейіпкер миына ота жасатпас бұрын ақкөңіл, аңқау, сенгіш болса, отадан соң өзгере бастайды. Ол күдіктенеді, күйзеледі, бұрын-соңды сезінбегенді бастан кешеді және оның ішінде қызғаныш, пайдакүнемдік, өзіне сену оянады. Ақылды болған сайын адамгершілігі төмендей береді. Ең өкініштісі де сол. Солайша ғашығынан айырылып, жападан-жалғыз қалады. Қанша жерден ақылды бол,бірақ бойыңда титтей болса да мейірімділік болмаса, өзіңді қалайша өнеге тұтар жанмын деп атайсың? Айтсаң да ол жалған нәрсе боп қалады. Жеке өзіме кітап аса ұнады. Неге десеңіз, романнан шынайы өмірден алар нәрсе мол және әр кейіпкердің қателігі тәжірибе жинауда маған көп көмегін тигізді. Соңғы сәттерде көзіме жас алып, біздің еліміздегі дәл сол Чарли секілді дәрменсіз күйде жүрген, жүректеріндегі үміт оты өшкен адамдар жайлы ойладым. Бұл әдеби туынды жүрегімнен өз орнын алды, оған еш күмәнім жоқ. Өмірге адам болып келдік, адал болып кетейік! Көптеп кітап оқып, ой өрісімізді кеңейтейік! Ақыл-есі кем болып туылған жандарға демеу көрсетейік!

Құралай ДҮЙСЕНОВА, 10 «С» сынып оқушысы

№4(41) 23 февраля 2016 г. bilimdi_el@mail.ru

БІЛІМДІ ЕЛ ОБРАЗОВАННАЯ СТРАНА

Қоғамның тұрғындары Элли (Элисон) Каунди (Конди) – «Некеленген» романдар сериясы арқылы танымал болған американдық жазушы. Оның қаламынан туған шығармалар жастардың жүрегін бірден жаулап алды әрі newyorktimes-тіңең үздік шығармалары болып табылады. Қазіргі уақытта жазушының болашақта жүзеге асырмақ жобалары көп. Ол Сидар қаласында Ютада дүниеге келді. Ағылшыннан бакалавр дәрежесін алып, Бригама Янга атындағы Мормон университетін тәмамдап, мектепте ағылшын пәні мұғалімі болып жұмыс істеген. Қазіргі уақытта өзінің сүйікті жұбайы мен және төрт баласымен Юта қаласында тұрады. «Некеленген» романның басты кейіпкері Кассия футиризмді, халық қатаң бақыланатын, тәуелді, Техникалары жоғары дәрежеде дамыған Қоғам елінің тұрғыны. Бұл елдің бас жетекшісі үкімет Қоғам елді мекеніндегі әрбір адамның қай жерде жұмыс жасайтынын, қайда тұратынын, кіммен болашағын байланыстыратынын, тіпті қашан көз жұматынын шешеді (барлық азаматтар 80 жасқа толған күнінде). Ал он жеті жасқа толған азаматтарға, бас үкімет арнайы күрделі машина арқылы таңдалған азаматқа қолайлы, талғамы, ой-санасы бойынша жақын басқа қалалардан, шет аймақтардан, аудандардан жұп таңдап береді. Мұндай жүйе ажырасу санын азайту, халыққа көмек көрсету мақсатында құралған және өз қызметін жақсы атқаруда. Себебі, бұрын таңдалған жұптар бірін-бірі ұнатып, 21 жастарында бақытты отбасы құрып өмір кешуде. Романның бастамасында он жеті жасар Кассия және оның жан досы Ксандер «некелестірілген» зияпатына шақырылады. Кассия мен Ксандер бір-біріне адал, бір мүдделі, ортақ көзқараста болатын ажырамас жан достар. Екеуінде балалық шақтарынан бастап бір-біріне ыстық сүйіспеншілігі орнады. «Ең алғашқы махаббат басталады партадан» дегендей, екеуі үшінші сыныпта бір-біріне бірден ғашық болады. Кассия ес кірген кезден бастап, оны Ксандермен некелестендіргенді арман етті. Өзінің айтуынша, Ксандер оның алғашқы және соңғы махаббаты, сондықтан онымен бірге болашағын байланыстыру – ең басты мақсаты. Бірақ бұл мақсаттың орындалу мүмкіндігі тым аз, себебі жаңа жүйе қабылданғаннан бері бір қала тұрғындары ешқашан жұптаспаған. Бірнеше жылдардан соң, Ксандер мен Кассия есейіп, он жеті жасқа толғаннан кейін, «некелестірілген» зияпатына шақырылады. Кассия үшін бұл күтпеген күн, себебі Ксандердің өзге қызбен жүруі оған үйреншікті әрекет емес. Зияпат күні ата-анасымен, Ксандермен барады, ал інісі әлі он жеті жасқа толмаған соң банкетке кіруге рұқсат етілмейді. Кассия банкетте әкесі мен анасының қасына жайғасты. Басқа қала тұрғындарының жұптасқанын тамашалап, өзінің кезегін қызыға күтеді. Бірнеше уақыттан соң оның да кезегі жеткенде, сахнаға шығып жұбын кездестіреді. Ол Ксандер болып шықты. Барлық қала тұрғындары бұл әрекетке таңғалып, олар туралы көп әңгіме қозғай бастады. Олардың арасындағы махаббат кез келген адам мақсат ететін, мәңгі ескірмейтін, өлмейтін мөлдір махаббат. Ал, қазір міне, екеуі мәңгі бақи бірге жұптасқан. Заң бойынша, өз жұбымен танысқаннан кейін жұптар төрт жыл бойы бірге қызықты уақыттарын өткізіп, бір-бірін тану қажет немесе микрокарттарды қолдануға болады (бұл құрылғылар жұбың туралы барлық мәліметтерді айтады). Себебі, махаббат неден басталады? Ол достықтан, өзара түсінушіліктен, жалпы мақсаттардан, қызықтардан, ұмтылыстардан басталады. Ал махаббаттан не басталады? Махаббаттан барлығы басталады: өмір, жұмыс, арман, өнер, батырлық. Өшпенділік, қызғаншақтық, күншілдік сияқты сезімдері де махаббаттан басталады. Демек, жиырма бір жасқа келгенде жұптар некелесіп, асыл сезімдерге толы отбасын құруы қажет. Кассия мен Ксандер үшін бұл талаптар маңызды рөл атқармайды, себебі бір-біріне ешқандай құпияларды жасырып көрмеген. Бірақ заңды ұстанбау – дұрыс шешімге сай келмейді. Бір күні Кассия мектептен үйге оралған соң, өз микрокартын шығарып, қызығушылықтан Ксандер туралы қызықты мәліметтер тыңдауға кіріседі. Аппарат қосылған кезде, Кассия оның жұбы шын мәнінде, Ксандер емес екендігін естиді... Шығарма жалпы осылай өрбіген. Оқиға желісі оқырманды еріксіз баурап алады.

Альфия МАКСИМҚЫЗЫ, 10 «С» сынып оқушысы

Читайте нас на сайте www.bilimdinews.kz

29

ТЕРРИТОРИЯ ДЕТСТВА

Фантазии все возрасты покорны!

В детском саду №15 «Бобек» города Экибастуза Павлодарской области прошла выставка поделок на тему «Зимние фантазии», выполненных детьми совместно с родителями. Значение таких выставок велико как для детей, так и для родителей. Это их совместное творчество, которое не только обогащает семейный досуг, но и объединяет детей и взрослых в общих делах. Бывает так, что час совместной творческой деятельности, живой интерес родителей и общие впечатления остаются в памяти ребенка на всю жизнь. У детей развиваются художественный вкус, конструктивные способности, воображение, знания о материалах, из которых они готовят экспонат для выставки. Ребенок чувствует свою значимость в процессе совместной работы, гордость за своих родителей, а папы и мамы – ответственность, так как не могут подвести свое чадо, оставив без внимания организованную выставку. О предстоящей выставке мы проинформировали родителей заранее, поместив красочные объявления в уголках для родителей и на центральном стенде. Советовали мамам и папам в совместной работе отдавать предпочтение ребенку, чтобы основную часть работы он выполнял самостоятельно. Также предложили придумывать различные истории, сказки во время совместной творческой деятельности, тем самым развивая связную речь детей, фантазию, воображение. Хотелось бы сказать об одном важном моменте в системе работы с родителями. Каждый человек, сделав какую-нибудь работу, нуждается в оценке своего труда. В этом нуждаются и наши родители. И мы всегда хвалим их и благодарим за столь полезное для детей сотрудничество! Результат совместного творчества детей и родителей способствовал развитию эмоций ребенка, вызвал чувство гордости за своих мам и пап. А поскольку это был конкурс, определились победители. Семья Артура Осипова, воспитанника группы №6, заняла первое место. Их светящийся Снеговик из одноразовых стаканчиков порадовал всех

веселой улыбкой. Второе место досталось семье Ильхама Ермухан из группы №8 – их «Новогодний венок» украсил центральный холл детского сада. Третьим почетным местом отмечена семья Мирона Ермолаева (группа №2) за картину «Зимняя сказка». У педагогов дошкольного учреждения сложилась определенная система в работе с родителями. Использование разнообразных форм уже дает результаты: родители из «зрителей» и «наблюдателей» становятся активными участниками встреч и помощниками воспитателей, создана атмосфера взаимоуважения. И работники детсада, и родители понимают, что они призваны делать все, чтобы любому ребенку в садике было радостно, спокойно, весело и приятно.

Наталья КОВАЛЕВА, методист яслей-сада №15 «Бобек», г. Экибастуз

Участие семей в выставке поделок не только обогащает семейный досуг, но и объединяет детей и взрослых в общих делах

30

БІЛІМДІ ЕЛ ОБРАЗОВАННАЯ СТРАНА Читайте нас на сайте www.bilimdinews.kz

№4(41) 23 февраля 2016 г.

bilimdi_el@mail.ru

ВЕРШИНЫ МАСТЕРСТВА

Дар видеть невидимое Светлана ОФИЦЕРОВА, г. Костанай, фото автора

75-летний юбилей известный костанайский художник Георгий Соков отметил четырьмя персональными выставками, одна из которых развернута в Костанайском педагогическом колледже. Здесь художник преподает на факультете дизайна, и здесь мы встретились с Георгием Михайловичем, чтобы побеседовать о его педагогической ипостаси.

– Георгий Михайлович, когда вы обнаружили в себе потребность делиться с молодежью знаниями и умениями?

– Не то чтобы была потребность… 15 лет назад Костанайскому педагогическому колледжу нужен был человек, который будет вести занятия по рисунку и живописи. Мне предложили эту работу. Я поначалу сомневался, поскольку педагогического образования у меня нет. Но отказываться не стал, сказал: «Давайте попробуем, что умею – попытаюсь показать, передать, а дальше – как получится». Поначалу, конечно, чувствовал себя не в своей тарелке, но постепенно на практике освоил преподавательскую деятельность и теперь могу сказать, что она мне нравится. Я все-таки почти 50 лет худо-бедно краски перевожу, и есть чему научить молодых ребят. Из моих более чем 300 учеников немало тех, кто пошел дальше профессии дизайнера, стал серьезно заниматься изобразительным искусством. И это радует, значит, я смог поделиться своим опытом художника, заразить жаждой творчества. И мне эти уроки со студентами немало дают. Молодежь заряжает своей энергией, я от них черпаю ощущение современной жизни, чему-то учусь. Я, как говорят в спорте, играющий тренер и сейчас чувствую себя в аудитории колледжа вполне комфортно.

– Вы преподаватель строгий, принципиальный или демократичный?

– Я, может быть, не очень педагогичен, но никогда не держу дистанцию, не давлю авторитетом. Не то чтобы я со студентами запанибрата, но я сторонник свободы на уроке, не ограничиваю учеников строгими правилами, позволяю им быть самими собой, вольно передвигаться, общаться. Где-то пошутим, где-то поговорим на интересующие их темы. Для них авторитет преподавателя в его знаниях, мастерстве, уме, а не в значимости его фигуры. По крайней мере, я к этому стремлюсь.

Досье «Бiлiмдi ел – Образованная страна»

Георгий Соков – живописец, график, сценограф, декоратор. Член Союза художников Республики Казахстан, участник международных, республиканских выставок. Произведения Георгия Сокова находятся в Государственном музее искусств РК им. А.Кастеева, в музеях Астаны, Павлодара, Петропавловска, Троицка, Костаная, в частных коллекциях Казахстана, России, Польши, Румынии, Италии, Франции, Бельгии и других стран. Труд художника отмечен медалью Международной ассоциации «Искусство народов мира» (2007 г.), премией акима Костанайской области «За выдающиеся достижения в сфере культуры и искусства» ( 2000 г.), он – лауреат премии «Казына» костанайского Клуба меценатов (2010 г.). В 2012 г. Георгию Сокову вручен почетный знак Министерства культуры РК «Мәдениет қайраткері» и нагрудный знак «Құрмет» Союза художников г. Астаны.

– Какие открытия вы для себя сделали, начав заниматься преподавательской деятельностью?

– Я, было дело, в силу своего возраста как-то критично относился к молодежи, не все понимал, потому что мало, наверное, общался. Придя в колледж, я обнаружил, что современные молодые люди, не все, конечно, но многие, очень отзывчивые, чутко реагирующие, внимательно прислушивающиеся к каким-то моим советам, рекомендациям. Конечно, время свое берет, и они сейчас более прагматичные, не такие идеалисты, какими мы были в их возрасте. Но, видимо, сегодня иначе нельзя. Хотя мне это не близко, даже иногда мешает, но понятно. Время диктует свои условия. Да, они, может быть, меньше читают, больше сидят в Интернете. Но живость и восприимчивость есть, по крайней мере, у тех, кто осознанно выбрал место учебы и будущую профессию. Главную свою миссию я вижу не столько в том, чтобы научить чему-то, сколько в том, чтобы у моих ребят пробудился интерес к выбранному делу. Если появился интерес к творчеству, если хочется этим заниматься, то она (почему

я говорю «она», потому что мои ученики – это на 90% девчонки, парней мало) обязательно будет двигаться дальше, учиться и без меня, что-то находить, развиваться. Пробудить интерес – это для меня главное. А если включать палочную дисциплину – это плохо, это не умеешь, это не так, то можно просто отбить все желание учиться дальше.

– Вы сейчас, даже не подозревая об этом, обозначили основной принцип современной педагогики – научить учиться, сформировать стремление к знаниям.

– Это действительно так. Если у человека есть интерес, то он сам всего добьется, а если нет – то можно просто научить что-то грамотно делать, но не более того. Мне приятно видеть, когда тема, возникающая на уроке в процессе беседы, например, о творчестве Репина или об импрессионизме, побуждает учеников узнать больше. Сейчас ведь доступ к информации обширен, и они на следующее занятие приходят уже с новыми знаниями, они посмотрели, почитали и с удовольствием делятся своими открытиями. У них есть компетентность, осведомленность в технических сред-

ствах, в современных течениях, но порой не хватает эрудированности, подкованности в классике, порой даже в хрестоматийных вещах, которые, казалось бы, должны знать все. Но, повторюсь, если есть интерес, они обязательно найдут, прочтут и узнают. Что мне не совсем понятно в образовании – это нацеленность на запоминание. Я был как-то на экзаменах и обратил внимание, что со студента спрашивают даты – когда родился художник, в какой период творил, список его работ… А когда начинаешь спрашивать, что интересно в творчестве этого художника, какие впечатления вот от этой работы, студент теряется, начинает вспоминать, о чем нужно сказать, что было написано где-то. А мне хочется услышать его собственное мнение, понять его собственное видение. Ведь заниматься следует не для того, чтобы голову цифрами набить, а чтобы уметь создать собственное мнение, уметь мыслить, анализировать. Не надо повторять кем-то сформулированные оценки творчества того же Пикассо, например, лучше выразить свои чувства – что нравится, что не нравится, что близко, что непонятно. Вот в этом я вижу смысл

преподавания. Учить мыслить. Есть такое ироничное, но справедливое замечание, что человек, который боится прослыть дилетантом, присоединяется к общепринятому мнению. Говорят критики, что это хорошая картина – он хвалит, говорят, что плохая – ругает. Я хочу, чтобы молодой человек не боялся вырабатывать собственное мнение, потому что ему дальше жить, нужно обладать критическим мышлением. Но для этого, конечно, необходимо иметь определенный запас знаний и постоянно пополнять этот багаж.

– Среди ваших учеников, выпускников педколледжа, есть те, кто связал свою дальнейшую жизнь с искусством, продолжает учебу в известных вузах. Но что сегодня может мотивировать молодого человека быть художником? И как вы относитесь к расхожей фразе «Художник должен быть голодным»?

– Мотивация такая: ты его отговариваешь быть художником, а он все равно стоит на своем. А фразу про голодного художника я бы трактовал иначе: если человек занимается этим делом только для того, чтобы не быть голодным, то художника из него не получится. То есть на первом месте должно быть не зарабатывание денег, а желание творить. Я тем ребятам, которые спрашивают у меня совета, честно говорю – если хочешь заниматься живописью, то будь готов к тому, что ты не будешь жирно жить. И если его это не останавливает, то, скорее всего, толк из него выйдет.

– Вы как-то сказали, что умение рисовать еще не делает человека художником. А кто такой Художник?

– По-разному можно сказать… Я бы сформулировал так – это человек, который видит в окружающем мире то, чего не видят многие, и пытается доступными ему средствами обратить внимание на это явление. Вот это главное – иметь особый настрой души, позволяющий замечать невидимое простым глазом, чтобы донести это до зрителя.

– На вашей юбилейной выставке говорили о том, что у вас есть идея создания фонда поддержки молодых талантов.

– Есть такая идея. Но если быть точнее – не фонда, а премии или стипендии для одаренных воспитанников художественной школы. В прошлом году отмечали 100-летие со дня рождения Александра Никифорова, имя которого носит художественная школа Костаная. И я предложил учредить именную стипендию для самых способных учеников, нуждающихся в поддержке. Я очень надеюсь, что эта идея найдет отклик у меценатов, у людей, чувствующих свою ответственность перед будущим поколением. Учреждение премии или стипендии Никифорова будет данью уважения замечательному человеку и хорошим стимулом для развития юных талантов.

31

БІЛІМДІ ЕЛ ОБРАЗОВАННАЯ СТРАНА

№4(41) 23 февраля 2016 г. bilimdi_el@mail.ru

Читайте нас на сайте www.bilimdinews.kz

ЮБИЛЕЙ ШКОЛЫ

Любимых окон негасимый свет… Р.Ш. ИСКАКОВА, Б.К. ЗАИРОВА, Ж.Ж. КАЛИАКПЕРОВА, СОШ №41, г. Павлодар

18 февраля 1991 года для жителей Восточного микрорайона города Павлодара был особенным днем – распахнула свои двери новая школа №41. В этом году учебному заведению исполнилось 25 лет. По традиции, коллектив школы подводит итоги своей деятельности и вспоминает, как все начиналось... …На школьном дворе царит атмосфера всеобщего праздника. В этот морозный день новая школа встречает своих первых учеников. Вот они стоят у входа, взволнованные и счастливые, с огромными букетами цветов и большими портфелями. Здесь их родители, общественность. Начальник строительного треста передал символический ключ первому директору школы – Валентине Владимировне Смерницкой. Так ровно 25 лет назад началась история нашей прославленной школы. История, наполненная яркими, волнующими событиями, которые мы будем вспоминать с гордостью и любовью, с трепетом и вдохновением! Строительство школы, начатое в 1989 году, велось в кризисное время, не хватало финансирования, возникали другие сложности, поэтому сдача объекта затягивалась. И дети, ставшие уже официально учениками 41-ой, продолжали обучаться в стенах 12-ой и 18-ой школ во вторую смену. Новому педагогическому коллективу

приходилось преодолевать трудности. Проведя урок, например, в 12-ой школе, учитель за перемену должен был успеть прийти в 18ую, где его также ждали ученики 41-ой. А потом – обратно. И ребята, и педагоги с нетерпением ждали окончания строительства, чтобы ходить в «свою школу». И вот официально назначена окончательная дата – 18 февраля 1991 года. Был большой праздник – сдан первый блок нового учебного заведения. На первой линейке директору В.В. Смерницкой торжественно вручили школьное знамя. Остальные два блока были сданы к 1 сентября 1991 года, а спортивный комплекс и теплица – в 1992 году. Школа росла, пополнялась новыми педагогами, учениками. Приобретала свое лицо, завоевывала авторитет, со временем утверждалась в статусе инновационной профильной школы оздоровительного типа. Новое учебное заведение всегда шло в ногу со временем, и какие бы задачи перед ним не ста-

Первая линейка, сентябрь 1991 г. вились, достойно справлялось с ними. Во многом благодаря тому, что руководили им умные, бескорыстные, энергичные и талантливые директора. Валентина Владимировна Смерницкая возглавляла школу 18 лет. По ее инициативе совместно с кафедрой физвоспитания ПГПИ был начат эксперимент по внедрению ЗОЖ, в рамках которого уроки физической культуры шли по три часа. После успешного завершения эксперимента школа получила статус инновационной профильной школы с физкультурно-оздоровительной направленностью. За успехи и вклад в систему развития образования Валентина Владимировна награждена знаком «Отличник народного просвещения Казахской ССР» (1988 г), знаком «За особые заслуги перед областью» (2013 г). С 2008 по 2013 годы директором СОПШ №41 была Алма Жумабаевна Ерубаева. При ней школа в 2009 году вновь защитила

статус инновационного учебного заведения, стала пилотной школой ОСОКО, вошла в десятку лучших школ города и области. В данное время обладатель знака «Отличник просвещения РК» Алма Ерубаева – директор областного ДШ им. Катаева. В декабре 2013 года школу возглавила Анар Еркиновна Солтанбекова. В феврале 2014 года коллектив школы вместе с молодым директором успешно прошел аттестацию и подтвердил свой инновационный статус. Как директор, она не боится внедрять новое в учебно-воспитательный процесс, поэтому наше учебное заведение в числе первых осваивает инновационные технологии. При этом Анар Еркиновна старается, чтобы лучшие традиции школы сохранялись. Славу школе приносят и ее ученики. За 25 лет таких выпускников немало. Мы помним и гордимся их «золотыми» именами: Алия Алдунгарова, Алексей Сихворт,

Валерий Попов, Кристина Луфт, Анастасия Щербакова, Мадина Бейсембаева, Наталья Щербинина, Шайзада Жакылбаева, Зарина Досаева, Виктория Сладкова, Ирина Калачева, Жанна Бондаренко, Алмагуль Жетписова, Таисия Васьковская, Дамир Кожанов, Елена Матвиенко, Ирина Бирюкова, Татьяна Воронкович, Татьяна Крицкая, Ольга Радионова, Айсулу Болтаева, Владислав Иванцов, Фарух Рафиков. Это ученики, которые окончили школу с золотыми медалями и знаками «Алтын белгі». Есть у нас и выпускники, которых знают не только в Павлодаре, но и за пределами Казахстана. Это Евгений Соколовский, Влад Длиннов, Владимир Чубенко, Артем Клеван, Ирада Жусупова. Все начинается со школы, а школа – с учителя! Говоря о знаменательной для учебного заведения дате, мы не можем не вспомнить о ветеранах педагогического труда. В.А. Сумина, В.В. Калачева, И.И. Ряснова, О.В. Журавлева, А.С. Кожанова, Р.М. Искакова, Н.П. Бутенко, В.Н. Леута, Б.Н. Амергалиева, Г.А. Полищук, Л.А. Мишина, Е.Ж. Оноприенко, Н.Г. Ермаков – это педагоги, которые стояли у самых истоков славной истории нашей школы, отдали ей все самое лучшее. Они и сегодня делят с нами все праздники и будни. С 25-летием, «сорок первая»! Впереди у нее длинный путь, и пусть этот путь будет добрым!

УГОЛОК БИЛИМБЕКА

Есть ли жизнь без понедельников?.. Привет, друзья! В последнем прошлогоднем номере нашей газеты я произнес несколько здравиц в честь наступающего Нового года. Теперь разрешите предаться легкой ностальгии и, поворчав, произнести еще одно пожелание, но уже на каждый день. «…Под спудом комплекса, насилия и секса Я чувства свои берегу. И втайне страдаю без фильмов Гайдая, Тоскую по Бондарчуку. Где рвется, там тонко – я сплю сном ребенка И вижу волшебные сны: На всех на моих на семнадцати пленках – «Семнадцать мгновений весны»…». Это строки из малоизвестно-

го «Видеомагнитофона» Андрея Макаревича – автора неофициального гимна советской молодежи «Кого ты хотел удивить?». …Тогда, в конце 60-х, школу, показанную в лирической киноповести Станислава Ростоцкого «Доживем до понедельника», называли школой будущего. Именно так представлялись отношения между учителями и учениками. По свидетельству педагогов тех лет, после выхода картины на широкий экран тысячи «учителей

БІЛІМДІ ЕЛ ОБРАЗОВАННАЯ СТРАНА Главный редактор: ЛЯЗЗАТ ТУРКЕСТАНОВА

будущего», воспитанных на образе историка Мельникова, пришли в советские школы. А сколько учеников мечтало о таком учителе, как Илья Семенович, блистательно сыгранном Вячеславом Тихоновым! В те же годы многие выпускники казахстанских педагогических вузов и училищ хотели стать таким же мудрым педагогом, как учитель Рахманов в исполнении великолепного Кененбая Кожабекова в картине «Меня зовут Кожа» (режиссер А.Карсакбаев). И Рахманов, и Мельников – оба, кстати, фронтовики – старались не только увлечь учеников своим предметом, но и сделать из них хороших людей – честных, порядочных, образованных. И богатых

духовно, а не материально. В 2010 году на экранах постсоветского пространства появился фильм «Все умрут, а я останусь», уже удостоенный двух призов Каннского кинофестиваля. Но назвать его «Доживем до понедельника. Сорок лет спустя» – значит просто оскорбить Ростоцкого, Карсакбаева и героев их картин. Ведь не о таком «счастливом будущем» мечтали Мельников, Горелова, Рахманов, Шестопал, Кожа Кадыров! Да, далекие 60-е – это время, когда школьникам было не понять, что такое безработица, социальное неравенство, виртуальное общение и «крутость» мобильного телефона. В каждом времени свои драмы. Как я понял,

драма Кати из «Все умрут…» в том, что она озабочена лишь тремя вопросами: как понравиться мальчикам, достать алкоголь и попасть на дискотеку. В душе-то эта девочка ранимая, желающая настоящей дружбы и любви! И чтобы Катя и ее одноклассники больше не глотали слез одиночества, предлагаю на школьной интерактивной доске вывести бегущей строкой: «Счастье – это когда тебя понимают!». А нашим педагогам и учащимся хочу пожелать следующее: встречайте каждый понедельник с большой верой в то, что он будет лучше всех тех понедельников, которые уже пережиты!

Выпускающий редактор: АННА БАКСАРАЕВА Дизайн и верстка: ЭРИК МУРАТОВ Республиканская образовательная общественно-политическая газета «Бiлiмдi ел – Образованная страна». Собственник: ТОО «Казахстанская образовательная газета». Адрес редакции: РК, 010000, г. Астана, ул. Ханов Керея и Жанибека, 18, офис 304. Телефоны: 8 701 512-42-50, 8(7172) 403-790, 8(7172) 578-001, 8(7142) 917-089. Е-mail: bilimdi_el@mail.ru Свидетельство об учетной регистрации №14359-Г от 30.05.2014 года. Выдано Агентством Республики Казахстан по связи и информации. Подписной индекс 64603. Газета выходит при информационной поддержке Министерства образования и науки РК Рукописи не рецензируются и не возвращаются. Любое воспроизведение статей и иллюстраций, перепечатка материалов газеты возможны только со ссылкой на источник – www.bilimdinews.kz. Ответственность за достоверность фактов и сведений, содержащихся в публикациях газеты, несут авторы, в рекламе и объявлениях – рекламодатели. Газета выходит по вторникам, два раза в месяц.

Ваш Билимбек

Газета отпечатана в типографии ТОО «Костанайский Дом печати» по адресу: г. Костанай, ул. Майлина, 2/3.

Тираж: 3500 экз. Заказ: №235.

32

БІЛІМДІ ЕЛ ОБРАЗОВАННАЯ СТРАНА

№4(41) 23 февраля 2016 г.

bilimdi_el@mail.ru

Читайте нас на сайте www.bilimdinews.kz

МЕРЕЙТОЙ

«Айгүлдің» күміс көмейі 70 жаста

Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университетінде 15 ақпанда өткен ғасырдың жетпісінші жылдары аты дүркіреп шыққан «Айгүл» вокалды-аспаптық ансамблінің әншісі, ұлағатты ұстаз Галина Қарамолдаеваның 70 жылдық мерейтойына арналған кеш болып өтті. Мерекелік іс-шараға Қыздар университетінің ғылыми-падагогикалық қызметкерлері мен Өнер және мәдениет факультетімен қатар, М.Әуезов атындағы академиялық драма театры әртістері және Т.Жүргенов атындағы Өнер академиясы студенттері арнайы келіп қатысып, кештің мәнді өтуіне атсалысты. Университет ұжымы әншінің өнер

жолын және ұстаздық еңбегін ерекше атап, сый-сияпатпен жасады. Галина Қарамолдаева дегенде, ең әуелі 1968 жылдың 8-ші наурызында тек қана қыздардан құрылған «Айгүл» вокалды-аспаптық ансамблінің талшыбықтай бұралған әнші қызы көз алдымызға елестейді. Галина Жұмабекқызы Жамбыл облысы, Қордай ауданында дүние есігін ашқан. Әже қолында өскен қыз гармон тартып, халық әндеріне ғашық бола бастайды. Бала арманмен Қызылорда педагогикалық училищесінде оқып жүргенде музыкаға әуестігі арта түседі. Сосын білімін киелі шаңырақ Қыздар университетінің Өнер және мәдениет факультетінде жалғастырады. Дәл осы оқу ордасы Г.Жұмабекқызының жұлдызын жарқырата түскені аян.

Галина Қарамолдаева «Айгүл» вокалды-аспаптық ансамбілімен бірге «Гүлдерайым», «Тек қана қыздар», «Қамажай», «Қаракөзайым», «Алматының алмасы», «Бәрінен де сен сұлу» сынды әдемі әндерді шарықтата шырқады. Қыздардың есімдері республикаға ғана емес, шетелге де танылды. Сонымен қатар, Галина Қарамолдаева әуелетіп ән шырқаса, ансамбль құрамындағы Ағайша Исағұлова баян тартып, екеуі «қос қарлығаш» деген атпен халық жүрегінен орын алды. Өнерімен қоса, Галина Жұмабекқызы шәкірттер тәрбиелеуде де елеулі еңбек етіп жүр. Бүгінде көпшілікке танымал Д.Хамзина, Т.Асар, Г.Өмірбаева, Ұ.Белғозиева, Ұ.Айнақұлова тәрізді

көптеген әншілердің үлкен сахнаға шығуына жолдама берді десек, асыра айтқандық емес. Алдымен аккордеоннан беретін педагог, кейін вокалдан беретін педагог, кафедра меңгерушісі, факультет деканы қызметтерін абыроймен атқарған Галина Жұмабекқызы, университеттегі хореография, мәдени тынығу жұмысы мамандықтарының ашылуына да себепкер болған. Кеш иесінің жас ұрпақты әдемілік әлеміне шақырып келген ұстаздық қызметіне де 50 жыл отыр. Әріптестері, тең-тұстастары, өнер қырандары, шәкірттері құттықтаумен қатар, ән-жырмен шашу шашты.

«Қыздар университеті» медиа орталығы

ЗНАЙ НАШИХ!

Дистанция профессора-марафонца

Практически все международные марафонские забеги в крупных российских городах проходят с участием атырауского педагога Аскара КАЗИЕВА. Недавно 54-летний профессор кафедры физвоспитания и спорта Атырауского института нефти и газа (АИНГ) вернулся из Волгограда, где состоялся Всероссийский (Сталинградский) легкоатлетический пробег, посвященный очередной годовщине разгрома фашистских войск под Сталинградом. Единственный

Перед стартом

казахстанец А.Казиев участвует в нем с 1998 года и в 19-й раз подряд!

– Это спортивное мероприятие проводится в городе-герое Волгограде с 1948 года, – сообщили в пресс-службе Волгоградской городской администрации. – Сталинград еще лежал в руинах, а спортсмены-энтузиасты вместе с воинами 18-й Гвардейской мотострелковой дивизии решили отметить 5-ю годовщину Победы под Сталинградом легкоатлетическим пробегом. Они пробежали по маршруту, который проходил по переднему краю обороны Сталинграда в годы войны. … Это гигантское по масштабам сра-

жение, ставшее ярким примером тактического мастерства советского командования, историки называют «Каннами XX века». После победы в Сталинградской битве в феврале 1943 года наступил период изгнания немецких оккупантов с территории СССР.

– Мой отец, снайпер Халимулла Казиев – участник Сталинградской битвы, – рассказывает Аскар Казиев. – Брат отца и мой дядя – Боранбай Казиев, воюя под Сталинградом, был ранен 12 раз. Мое участие во Всероссийском легкоатлетическом пробеге в Волгограде – это дань глубокого уважения памяти наших отцов-победителей. В нынешнем 69-м Всероссийском легкоатлетическом пробеге, посвященном 73-й годовщине разгрома фашистских войск под Сталинградом, учаcтвовали 400 спортсменов из разных регионов Российской Федерации. Профессор АИНГ Аскар Халимуллаевич Казиев выступал на 10-километровой дистанции в возрастной группе от 50 до 59 лет. А самому старшему участнику соревнований недавно исполнилось 85 лет. По окончании соревнований председатель Волгоградского городского комитета по физической культуре и спорту И.А. Еременко лично поблагодарил 19-кратного участника Сталинградского пробега А.Х. Казиева, вручив ему медаль и специальный приз.

Профессор АИНГ А.Х. Казиев с медалью и грамотой. Волгоград, февраль 2016 г. Между тем, география участия атырауского марафонца в подобных забегах весьма широка: польская Познань, Ставрополь, Санкт-Петербургский зимний марафон «Дорога жизни», Московский международный «Марафон Мира», в котором, кстати, он выступал 17 раз. А сегодня, 23 февраля, профессор АИНГ участвует в легкоатлетическом пробеге в Астрахани, посвященном российскому Дню защитника Отечества.

Адам ГУРЬЕВ, г. Атырау, источник фото: пресс-служба АИНГ