Central Kartal Urban Design and Codes

K A RTA L M E R K EZ K E N TS E L TA SA R I M KO D L A R I 2018

K A RTA L M E R K EZ K E N TS E L TA SA R I M KO D L A R I

Bu çalışma, katılımcı ortamlarda; İBB ve Kartal Belediyesi, İstanbul Kartal Kentsel Geliştirme Derneği ile Tasarımcı gruplar Super Eight ve About:blank işbirliği ile Kentsel Strateji tarafından hazırlanmıştır.

İÇINDEKILER A. Giriş

6

D. Tasarım önerileri

60

A. 1. Aşamalar ne olmalı?

7

D. 1. Ana Omurga Tasarımı

60

A. 2. Neden planlama kodları

8

D. 2. Kenarlar (Doğu ve Batı)

78

A. 3. İlkeler ne olmalı

9

D. 3. Tematik Koridorlar ve Odaklar

86

B. Önceki çalışmalar

12

E. Tasarım kodları

96

B. 1. Kartal Strateji ve Eylem Planı

12

E. 1. Kod Matrisi

96

B. 2. Zaha Hadid Mimarlık Master Planı

14

E. 2. Kodlar Nasıl Okunmalı

100

B. 3. İmar Planının Analizi

16

E. 3. Genel Kodlar

102

B. 4. Stratejik Göstergeler

18

E. 4. Bulvar

132

B. 5. Tasarım Kodlarının Dayandığı Temeller

22

E. 5. Kenarlar

146

E. 6. Sahil

154

E. 7. E-5

164

C. Tasarım stratejileri

26

C. 1. Açık Alanlar Stratejileri

26

C. 2. Karakter Bölgeleri

30

C. 3. Yükseklik Stratejileri

36

C. 4. Taks Stratejileri

38

C. 5. Kütle Stratejileri

40

Sayfa 6 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

A. GIRIŞ A. 1. NEDEN PLANLAMA KODLARI? Klasik imar planı yaklaşımı; kullanımlar, yoğunluklar (TAKS-KAKS-Emsal), çekme mesafeleri ve yükseklikler ile bazen de yapı biçimlerinin belirler. Artık, bu bilindik planlama kararları iyi çevre yaratma, kent ile entegrasyonu sağlama, kamusal ve özel mülkiyetteki alanların etkin kullanımı için yarı-kamusal alan yaratma vb gibi soruların yanıtlarını karşılamaktadır.

Ayrıca plan notlarının 1.12. maddesinde “tasarım kodları” tanımlanmıştır: 1/1000 ölçekli plan yapım aşamasında yol boylarında, ticaret akslarında sürekliliğin sağlanması, alanın bütününün merkez olarak kullanımının teşvik edilmesi, kesintisiz yaya dolaşım alanlarının oluşturulabilmesi, donatı alanlarının çevresiyle uyumu, cephe uyumu, peyzaj düzenlemeleri vb. konularla

Bu nedenle, 1/5000 ölçekli Kartal Merkez Nazım İmar Planı notlarında aşağıdaki

ilgili tasarım kriterlerinin belirlenmesi amacıyla yazılı ve görsellerden oluşan

düzenlemelerin 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı’nda belirlenmesi gerektiği

kentsel tasarım kuralları (kodları) yazılabilir.

belirtilmiştir: - Ölçek nedeniyle gösterilemeyen donatı ve yolların belirlenmesi - Kavşak ve yol kesitlerine ilişkin standartlar - Yaya yolları, bisiklet yolları, kaldırımlar, araç giriş-çıkışları vb. düzenlemeler

Kentsel Tasarım Kodları 1/1.000 ölçekli plan raporunda yer alacaktır.

Planlama kodları, imar planlarını değiştirmeden, yapıların formuna ve yerleşimine ilişkin kriterler belirler. Öncelik yapıların biçimindedir, kullanımlar ve yoğunluk forma göre şekillenir. Kamu ve özel sektör yatırımcıları için uygulama kuralları belirlenerek, meydan, sokak gibi kamusal ve yarı kamusal alanların oluşturulması ve ulaşımın kolaylaştırılması sağlanır.

Planlama kodları, tasarım ilkeleri ve politikalardan farklı olarak tavsiye edici değil düzenleyici niteliktedir. Basit ifade edilen, anlaşılır biçimlerde tanımlanan ve 3 boyutlu anlatımlarla desteklenen bu kurallar, yapıların gelecekte alacağı biçime ilişkin uygulayıcılara yol gösterir.

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 7

A. 2. AŞAMALAR NE OLMALI? 1. Mekansal Şemalar Bu bölüm, Tasarım Kodları Raporunun temel ilkelerini ve bunların görsel anlatımlarını içerecektir. Yeşil Ağ sistemi bu aşamada kurgulanacaktır.

2. Örnek Tasarımlar Bu bölüm, plan notlarında istenen örnek tasarımları kapsayacaktır. Ana Bulvar, özellikli aks ve odakların tasarımı, planlama ve tasarım kodlarının altlığını oluşturacaktır.

3. Tasarım Kodları Bu bölüm, A ve B bölümünde yapılan tüm çalışmaların Tasarım Kodlarına dönüştürülmesini kapsamaktadır. Tüm çalışmalar sözel, görsel ve matris vb gibi anlatımlarla tasarım ilkeleri ve kodlarına dönüştürülecektir.

Sayfa 8 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 9

A. 3. İLKELER NE OLMALI? Planlama kodları, belirli bir kent formunu oluşturabilmek için kamusal alan sistemi ile yapılaşmayı düzenleyen bir yöntemdir. Binaların boyutları, yapı adasına yerleşimleri, cephe özellikleri, yapı kütlelerinin birbirleri ile ilişkileri ve yapıların sokakla ilişkisini belirleyen kurallardan oluşurlar. Fiziki tasarıma ilişkin bu kurallarla yolların kesitleri ve kamuya açık alanlar yeniden tasarlanmış olur.

Böylece meydanlar ve sokaklar binalarla tanımlanır. Özetle bu çalışma öncelikli olarak aşağıdaki konulara ilişkin çözümler getirmeyi amaçlamaktadır.

- Ticari akslarda cephe sürekliliği sağlanmalı, - Donatı alanları ve toplu ulaşım noktalarına erişim kolaylaştırılmalı, - Şehir peyzajı ve deniz manzarası dikkate alınarak görsel koridorlarla yeşil ağ

yaratılmalı, - İmar adaları arasında yaya geçişleri oluşturulmalı,

1. YEŞIL AĞ: Kuşak, Aks ve Odak bileşenlerinden oluşur. Bu üç temel bileşeni; bütünleşme, ulaşabilirlik, süreklilik ve çeşitlilik gibi özellikleri ile ele almalı. Yeni planlama yaklaşımı kuşak, aks ve odak ölçeğinde yeni ilkeleri ortaya koyar. (3 Yaşamsal Dokunuş, DESTEK Platformu-Kentsel Strateji 2012) Yeşil Ağ sistemi, proje alanı ve yakın çevresini mekânsal, ekonomik ve sosyal olarak birleştiren, geçtiği alanlarda katma değer yaratan özellikte tasarlanmalı.

Süreklilik: Kullanımlar arası süreklilik ve dolaşım kolaylığı sağlanmalı, odaklara ve yapı adalarına erişim akıcı ve yüksek olmalı.

Birleştiricilik: Yakın çevre ile işlevsel ve mekânsal bütünleşme sağlanmalı. Çeşitlilik: Açık alanlar, toplanma alanları, parklar, sosyal ve kültürel mekanlar toplumun tüm kesimlerine yönelik farklı kullanım çeşitliliği sunmalı.

Fonksiyon: Proje ve yakın çevresinin beklentilerine en uygun kamusal

- Özel ve kamusal alanlar arasında süreklilik yaratılmalı.

kullanımlar olmalı.

Bu nedenle, Kartal Yeni Merkez 1:1.000 ölçekli Uygulama İmar Planına baz olmak

Erişebilirlik: Kamusal aktiviteler yürüme mesafesinde ve kolay ulaşabilir olmalı.

üzere Yeşil Ağ ve Kentsel Doku önerileri bu çalışmanın temel stratejilerini oluşturur.

Bütünleşme: Kamusal ve ticari odaklar proje kimliğinin güçlendirildiği mekanlar olarak tasarlanmalı.

Düzen: Yapı adaları ile kamusal ve yarı-kamusal alanlarda uyum ve çeşitlilik sağlanmalı, boş ve doluluk dengesi göz önüne alınmalı.

Karakter: Yeşil ve açık alan formları ve kullanımları, mevcut yapı adaları ve yapıları ile uyumlu olmalı.

Sayfa 10 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

2. KENTSEL DOKU: Yapı Adası, Sokak, Yapı bileşenlerinden oluşur. Bu üç bileşeni; ölçek, konum, fonksiyon ve form gibi özelliklerini birbirinden bağımsız düşünmemeli. Yeni tasarım yaklaşımı yapı adası, sokak ve yapı ölçeğinde kentsel dokuların temele tasarım ilkelerini tanımlar.

Bütünleşen Yapı Adaları Yapı adası, etrafındaki yollardan izole olan, bağımsız yapıların bir arada

Yaşayan Sokaklar Sokak, kentsel kurgunun dağıtıcı, taşıyıcı ve besleyici elemanlarıdır. Sokak ve yapı ilişkisi, kentsel dokuyu oluşturur. Kentsel doku, demografik, ekonomik ve sosyal değişimler karşısında değişiklere adapte olur, evrimleşir (Panerai & Depau, 2004). Sokak karakterini belirleyen temel ilkeler (Moule & Polyzoides, 1994);

bulunduğu birim olarak tanımlanmaktadır. Yapı adası; cephe, yükseklik,

Doku: Sokaklar, kentsel doku sisteminin parçalarıdır. Bütünleşen bağlantıların

kullanımların farklılaştığı, heterojen birimlerin birliktelik içinde bütünlük ve

oluşturduğu iyi tasarlanmış ağlar, kentteki karma kullanımı destekler. Kullanım

kapalılık hissi yarattığı birimlerdir (Panerai & Depau, 2004).

bölgelerini bütünleştiren bağlantıların sayısı ve çeşitliliği, araç trafiğini

Yapı adası karakterini belirleyen ada büyüklüğü, kenarlar, ara yüz, park yeri ve yeşil alanların tasarım ilkeleri tanımlanmalıdır (Moule & Polyzoides, 1994).

Ada Büyüklüğü: Geometrik ya da organik biçimli yapı adalarının büyüklüğü, yoğunluk ne olursa olsun, yapıların ada kenarına kolaylıkla ulaşabilmeleri olarak tanımlanır.

Kenarlar: Ada kenarlarının kamusal alanları tanımlaması ve kenarlarının fiziksel formunda çekme mesafeleri, girişler, zemin farklılıkları, meydanlar ve parklar

minimuma indirerek yaya kullanımını destekleyecektir.

Hiyerarşi: Yaya ve araç kullanımının bir arada olduğu sokaklar, kentsel yaşamı canlandıracaktır. Kavşaklar arasındaki mesafelerin yürünebilir ve algılanabilir olması, sokağı tanımlayan yapıların ritim ve hiyerarşisi yürünebilirliği artırır.

Kapalı Alanlar: Sokakların mimari karakteri, plan ve kesit düzlemindeki yerleşimle tanımlanır. Yapı yükseklikleri, sokak ve kaldırım genişlikleri, yaya ve araç hareketinin kapasitesini ve sokağın karakterini tanımlar.

ile çeşitlilik yaratılması, kentsel dokuda da çeşitlilik yaratacak, yaya kullanımını

Detaylar: Kavşaklarda araçların hızının düşürülmesi, yaya geçişlerinin kolaylığı,

destekleyecektir.

peyzaj çözümleri, araç geçiş yönleri ve araç park yerleri gibi detaylar, sokak

Ara Yüz: Yapı adasının görsel karakteri, yapı yüksekliği, çekme mesafeleri ve yapı- sokak ilişkisi ile tanımlanır. Açık kapalı alan arasındaki ara yüzün ritim ve dengesi, hem kütlesel hem de yardımcı elemanlarla (arkad, giriş, veranda, merdiven, balkon, saçak, kemer, kapı, pencere ) desteklendiğinde sokak yaşamı canlanmaktadır.

Park Yeri: Araç parklarının yer altına ya da ada içine alınması, ada ve sokak ara yüzünün canlılığını korumak açısından önemlidir. Araç park yerlerinin yaya

tasarımının unsurlarıdır.

Uyumlu Yapılar Yapıların birbirlerine göre konumlanışları ve kütleleri, kent formunun karakterini oluşturur (Moule & Polyzoides, 1994).

Fonksiyon: Yapılar yalnızca fonksiyonlarına göre değil, yeni kullanım ihtiyaçlarına cevap veren tipolojiler olarak tasarlanmalıdır.

yolları ile ilişkisi peyzaj ile tanımlanmalıdır.

Yoğunluk: Emsal ve zonlama odaklı planlama yaklaşımı, yapıların tekil

Yeşil Alanlar: Yapı adasını çevreleyen bitki türleri ve konumlanış biçimleri,

objeler olarak, kamusal alan ilişkileri tam kurulmadan tasarlanmasına neden

ışık, gölge, renk ve vista yaratarak insan ölçeği ve mekan algısını değiştiren en kritik bileşendir. Yapı adalarının kenarındaki yarı kamusal yeşil alanlar, kamusal kullanıma açık olmasa da mekanın karakterini iyileştirir.

olmaktadır. Bu yaklaşım yerine, yapının dış kabuğunun kütlesi ve kamusal açık alanlarla kurduğu ilişkileri tanımlayan kodlara dönüştürülmelidir.

Form: Kentlerdeki iki tür yapı; kentsel doku ve sembol yapılardır. Kentsel dokuya ilişkin kurallar sokak ve yapı adalarının tasarım bileşenlerini oluşturan genel kurallar olmalıdır. Sembol yapılar ise ideolojik ve sosyal anlamları olan ve özel tasarım kuralları ile tasarlanır.

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 11

B. ÖNCEKI ÇALIŞMALAR: B.1. KARTAL STRATEJİ VE EYLEM PLANI AKSLAR & ŞERITLER

1 Akslar: Metropol ve yerel akslar

2 Akslar: Stratejik akslar

3. Şeritler: Bağlantı yolları

Ulaşım odakları

Yükseklik odakları

ODAKLAR & ÇEKIM ALANLARI

3 çekim alanı Sayfa 14 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

4. Şeritler: Yaya bağlantıları

5. Şeritler: Promenadlar

Sosyal donatı odakları

Şeritler/odaklar

Kaynak: Kentsel Strateji Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 15

B. ÖNCEKI ÇALIŞMALAR: B.2. ZAHA HADID MIMARLIK KARTAL MASTER PLANI Bu bölümde Zaha Hadid Mimarlık tarafından 2006 yılında geliştirilmiş olan mas-

Sokak hatlarına ek olarak, dikişlere komşu olan adaların bu sokaklara bakan

ter plan incelenmektedir. Tasarımın belli başlı yaklaşım ilkeleri, yürütülmekte

kısımları kamusal yeşil alan olarak kullanılır. Bu sayede proje alanı içinde sürekli

olan tasarım kodları çalışmasında kullanılmak üzere analiz edilmiştir.

kamusal yeşil alanlar yaratmak amaçlanır.

ZHA master planı önerisinin en güçlü yönlerinden biri, alanın doğu-batı yönle-

Proje, ticari aktivitenin yoğunlaştığı alanlar olarak da bu aksların kullanılmasını

rinde birleştirici rol oynayacak, “dikiş” olarak adlandırılan akslar önermesidir.

önerir. Bu sayede doğu-batı aksları üzerinde program devamlılığı sağlanacaktır.

Bu dikişler mevcut sokak dokusunu alan içinde organik çizgilerle devam ettirir.

Yaratılan kamusal akslar, yükseklik stratejisi ile üçüncü boyutta vurgulanır.

1. Doğu-Batı yönünde atılan dikişler

2. Dikişlerin sürekli kamusal yeşil akslar ile vurgulanması

3. Dikişlerin yoğunlukla ticari amaçla kullanımı

4. Alandaki yükseklik kodları ile aksların üç boyutta vurgulanması

Konsept çizim

Sayfa 16 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Projenin çıkış konsepti doğu-batı aksı kurguları üzerine olmakla beraber, kuzey-güney doğrultusundaki ilişkiler E5 ile sahili birleştiren tramvay hattı ve Sanayi Caddesi’nin izlerinden başlayarak marinaya inen “Omurga” olarak adlandırılan ana cadde ile tanımlanmaktadır.

Projenin eleştirilen yaklaşımlarından biri, doğu-batı yönünde sosyal ve ticari sürekliliği sağlama konusunda başarılı olsa da, kuzey-güney yönündeki doğal etmenlerin (kuzeyde rüzgar, güneyde deniz) sürekliliğini yapı adaları içinde sağlayamıyor olmasıdır.

ˆAda yapıları, sokak dokusu ve yükseklik stratejilerini gösteren konsept model Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 17

B. IMAR PLANI B.3. IMAR PLANI’NIN ANALIZI Aşağıdaki imajlar, oluşturulan 1/5000 İmar Planı’nı anlatmaktadır.

1. Yapı adaları

2. Nazım İmar Planı’nda önerilen yeşil alanlar ve donatı alanları

Sayfa 18 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

3. Alt bölgeler

4. Ulaşım ağı

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 19

B. IMAR PLANI B.4. STRATEJİK GÖSTERGELER

Sayfa 20 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 21

B. IMAR PLANI B.4. STRATEJİK GÖSTERGELER

PROJE ALANI

Sayfa 22 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

MÜLKIYET DURUMU

YETKI ALANLARI

PROJE ALANINDA BULUNAN MEVCUT FONKSIYONLARIN DAĞILIMI

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 23

B. TASARIM ILKELERINE DOĞRU: B.5. TASARIM KODLARININ DAYANDIĞI TEMELLER

Sayfa 24 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 25

B. TASARIM ILKELERINE DOĞRU: B.5. TASARIM KODLARININ DAYANDIĞI TEMELLER

Sayfa 26 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 27

C. TASARIM STRATEJILERI C. 1. AÇIK ALANLAR: AKSLAR, DIKIŞLER VE PAHLAR Projenin açık alanlar sistematiğini şekillendiren üç tip kamusal alan bulunmaktadır: Yeşil akslar, dikişler ve köşeler.

Yeşil akslar, kuzey-güney doğrultusunda kesintisiz devam eden 22 metre genişliğinde şeritlerdir. Aksların ortalarından yine kesintisiz bir şekilde bisiklet ve yürüyüş yolları geçer. Akslar, adaların ortalarında çeşitli formlarda şişerek yarı-kamusal meydancıklar oluşturur. Bu meydanlarda çocuk oyun alanı, bisiklet parkı, kamusal sanat sergileri, su ve peyzaj öğeleri gibi çeşitli ek fonksiyonlar yer alabilir.

Aksların kuzey-güney doğrultusunda uzanmalarının sebebi, kuzey rüzgarlarının kesintisiz bir şekilde denize kadar ulaşan doğal koridorlar oluşturabilmeleridir.

Dikişler, Zaha Hadid Mimarlık tarafından çalışılmış master planda da önemi vurgulanan doğu-batı eksenindeki önemli akslardır. Bu dikişler, proje alanı ile mevcut yerleşim alanlarını birbirine bağlayacak ve iki bölgenin tek parça halinde işlemesini sağlayacaktır. Bu akslarda daha yüksek bir yaya aktivitesi beklendiği için araç yolları çevresinde daha geniş kamusal alanlar bırakılmıştır.

Köşeler ise, uygun olan bütün yapı adalarının köşelerinde yapılan 45 derecelik pahlar ile yaratılan köşe meydanlarıdır. Bu meydanlar yeşil aks üzerinde yaratılan meydanlara göre çok daha küçük ölçeklidir ve ana işlevi zemin kotlardaki yaya aktivitesinin araç yolları kenarında da kalitesinin düşmeden devamını sağlamaktır.

YEŞIL AKSLAR Aksların ortalarından kesintisiz bir şekilde bisiklet ve yürüyüş yolları geçer. Akslar, adaların ortalarında çeşitli formlarda şişerek yarı-kamusal meydancıklar oluşturur. Bu meydanlarda çocuk oyun alanı, bisiklet parkı, kamusal sanat sergileri, su ve peyzaj öğeleri gibi çeşitli ek fonksiyonlar Sayfa 30 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

yer alabilir.

DIKIŞLER

PAHLAR

Dikişler, proje alanı ile mevcut yerleşim alanlarını birbirine bağlayacak ve iki bölgenin tek parça

Köşeler ise, uygun olan bütün yapı adalarının köşelerinde yapılan 45 derecelik pahlar ile ya-

halinde işlemesini sağlayacaktır. Bu akslarda daha yüksek bir yaya aktivitesi beklendiği için

ratılan köşe meydanlarıdır. Bu meydanların ana işlevi zemin kotlardaki yaya aktivitesinin araç

araç yolları çevresinde daha geniş kamusal alanlar bırakılmıştır.

yolları kenarında da kalitesinin düşmeden devamını sağlamaktır.

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 31

KUZEY-GÜNEY SÜREKLILIĞI Akslar yapı adalarının arasında kesintisiz bir rüzgar koridoru oluşmasını sağlar. Alana hakim kuzey rüzgarı bu sayede tüm proje alanın etki edebilmekte, kesintiye uğramadığı için bölgesel türbülanslara sebep olmamaktadır.

ADA İÇİ YARI-KAMUSAL ALANLAR/MEYDANLAR Akslar, adaların içlerinde çeşitli formlarda şişerek yarı-kamusal alanlar oluşturur. Bu meydanlarda çocuk oyun alanı, bisiklet parkı, kamusal sanat sergileri, su ve peyzaj öğeleri gibi çeşitli ek fonksiyonlar yer alabilir. Bu meydanlar aynı zamanda yapı adasına yerleşecek kütleler için de adanın içinde referans oluşturabilir.

ADA İÇİ YARI-KAMUSAL ALANLAR/MEYDANLAR Akslar, adaların içlerinde çeşitli formlarda şişerek yarı-kamusal alanlar oluşturur. Bu meydanlarda çocuk oyun alanı, bisiklet parkı, kamusal sanat sergileri, su ve peyzaj öğeleri gibi çeşitli ek fonksiyonlar yer alabilir. Bu meydanlar aynı zamanda yapı adasına yerleşecek kütleler için de adanın içinde referans oluşturabilir.

Sayfa 32 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

DIKIŞLER Dikişler, proje alanı ile mevcut yerleşim alanlarını birbirine bağlayacak ve iki bölgenin tek parça halinde işlemesini sağlayacaktır. Bu akslarda daha yüksek bir yaya aktivitesi beklendiği için araç yolları çevresinde daha geniş kamusal alanlar bırakılmıştır.

PAHLAR Köşeler ise, uygun olan bütün yapı adalarının köşelerinde yapılan 45 derecelik pahlar ile yaratılan köşe meydanlarıdır. Bu meydanların ana işlevi zemin kotlardaki yaya aktivitesinin araç yolları kenarında da kalitesinin düşmeden devamını sağlamaktır.

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 33

C. TASARIM STRATEJILERI C. 2. KARAKTER BÖLGELERI Proje alanı, farklı komşuluk, yapı yoğunluğu, emsal ve oturum hakları, ada tipolojileri gibi özelliklerine göre dört farklı karakter bölgesine ayrılmıştır.

A zonu, bulvarın iki odağı arasında kalan parçayı ve bu bölgeye doğrudan komşuluğu olan yapı adalarını kapsar. Bu bölgenin yoğun ticari aktivite ve yaya yoğunluğuna sahip olacağı düşünülmektedir. Yapı yüksekliği, insan ölçeğini korumak adına bu bulvara bakan taraflarda 8 kat ile limitli tutulmuştur.

B zonu, proje alanının doğu ve batı kenarlarını kapsar. Bölgenin proje alanı sınırlarındaki yapı adaları, mevcut konut dokusuna uyum sağlayacak şekilde yükseklik sınırlaması ile tasarlanmalıdır.

C zonu, sahile yakın yapı adalarını kapsar. Bu bölgenin komşuluğunda halihazırda yüksek yapılar bulunmaktadır. Bu sebeple bu bölgede kütlelerin maksimum sınıra kadar yükselmesine izin verilmektedir.

D zonu, E-5 kenarındaki yapı adalarını kapsar. Proje alanı dışında E-5 kenarındaki genel yapılı çevre karakteristiği göz önünde bulundurularak, bu alandaki yapıların da maksimum sınıra kadar dayanmasına izin verilmektedir.

Sayfa 34 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

A. BULVAR A zonu, bulvarın iki odağı arasında kalan parçayı ve bu bölgeye doğrudan komşuluğu olan yapı adalarını kapsar. Bu bölgenin yoğun ticari aktivite ve yaya yoğunluğuna sahip olacağı düşünülmektedir.

1. TAKS Kentsel yoğunluğu sağlamak adına TAKS TTK1 adalarda %50, TTK2 olan adalarda ise %60 olarak belirlenmiştir.

2. Yükseklik A bölgesi (bulvar ve çevresi) için, maksimum yükseklik 36 metre olarak belirlenmiştir. Fakat adaların bulvara bakan tarafında yer alan kütleler, maksimum 24 metre ile sınırlıdır. Bu bölgedeki kütlelerin tek parça bazalar olarak ele alınması, cephe sürekliliğinin sağlanması açısından önemlidir.

3. Tipoloji Bulvardaki yaya akışının sürekliliğinin devamının sağlanması adına bulvara cephesi olan tüm kütleler caddeye cephelidir. Bu bölgede kule tipolojisi kullanılmaz.

Rue de Champs Elysee, Paris.

A zonundaki bulvar için örnektekine benzer bir cephe, kütle ve ölçek devamlılığı öngörülmektedir..

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 35

B. KENAR B zonu, proje alanının doğu ve batı kenarlarını kapsar. Bu karakter bölgesinin en önemli özelliği proje alanı ile mahalle morfolojisi arasında geçiş sağlamasıdır.

1. TAKS Kentsel yoğunluğu sağlamak adına TAKS TTK1 adalarda %50, TTK2 olan adalarda ise %60 olarak belirlenmiştir.

2. Yükseklik Bu bölgede yüksekliği 5 ila 8 kat arasında değişen bazalar sayesinde mevcut yapı dokusuyla entegre olmak ve daha dar sokaklarda insan ölçeğini korumak hedeflenmiştir. Kuleler, adaların iç taraflarında yer almalıdır.

3. Tipoloji Bu bölgedeki yapıların %35’inin kule, %65’inin baza tipolojisinden oluşması önerilmiştir. Hazırlanan imar zarfları, bu doğrultuda oluşturulmuştur.

Proje alanına komşu mahallelerden örnek bir sokak ve kent dokusu Sayfa 36 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

C. SAHIL C zonu, sahile yakın yapı adalarını kapsar. Bu bölgenin komşuluğunda halihazırda yüksek yapılar bulunmaktadır. Bu sebeple bu bölgede kütlelerin maksimum sınıra kadar yükselmesine izin verilmektedir.

1. TAKS TAKS’ın C bölgesinde ise 0,40 olarak kullanılması önerilmektedir. M lejandlı adalarda ise emsalin yükseldiği göz önünde bulundurularak bu oran için 0,50 olarak arttırılmaktadır.

2. Yükseklik C bölgesi (sahil), halihazırda yüksek yapılara komşudur. Kulelerin sahil yönüne doğru yükselmesi, proje alanının iç taraflarına yönelen yapıların ise 36 metrelik bloklar halinde bir sokak dokusu oluşturması öngörülmüştür.

3. Tipoloji Bu bölgenin komşuluğunda halihazırda yüksek katlı yapılar mevcuttur. Bu durum göz önüne alınarak yapılan büyük kısmının (%60) kule tipolojisinde, proje alanının iç kısımlarına baka yapıların ise blok tipolojisinde kurgulanması önerilmektedir.

Sahil kenarındaki yüksek yapılar.

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 37

D. E-5 D bölgesi (E-5 kenarı) için de, otoyol kenarında yüksek yapılara izin verilirken, kent dokusunda blok ve bazalar ile mevcut yapılaşma ölçeğine inilmesi önerilmektedir.

1. TAKS TAKS’ın D bölgesinde ise 0,40 olarak kullanılması önerilmektedir. M lejandlı adalarda ise emsalin yükseldiği göz önünde bulundurularak bu oran için 0,50 olarak arttırılmaktadır.

2. Yükseklik E-5 cepheli yapıların hepsi maksimum yüksekliğe kadar dayanabilir. Diğer cadde ve sokaklara cepheli olan yapıların ise daha alçak katlı baza ve bloklardan oluşması öngörülmüştür.

3. Tipoloji Yapıların yarısının kule tipolojisi ile, kalan yarısının ise eşit olarak blok ve baza tipolojilerinden oluşturulması önerilmiştir.

E-5 kenarındaki yüksek yapılar.

Sayfa 38 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 39

C. TASARIM STRATEJILERI C. 4. YÜKSEKLIK STRATEJILERI: YAPI ZARFI KURGUSU

İmar zarfı, yapı adası içerisinde yapılaşabilinen alanı gösterir. Bu zarfın belirlenmesinde etkili olan kentsel durumlar aşağıda belirtilmiştir.

Sokak kotunda sürekli ve yoğun bir kentsel cephe yaratılması amacı ile, yüksek yapıların yapı adasının iç kısımlarında yapılması beklenmektedir.

Belirlenmiş önemli kesişimlerde, imar zarflarının köşeleri pahlanarak yarı kamusal meydanlar yaratılmıştır. Meydan genişlikleri kesişen sokakların genişliklerine göre farklılık göstermektedir.

Yapı çekme mesafeleri yapı adasının baktığı cadde ve sokağa göre belirlenmektedir.: Yol Genişliği 45 m 21 m 12 m 9m 7m

Çekme Mesafesi 5m 5m 7m 8m 8m

İmar planında her yapı adasında, kaldırım sınırı, mülkiyet sınırı ve fonksiyon sınırı bulunmaktadır.

Fonksiyon sınırı, imar zarfının 2 boyutlu gösterimidir.

Sayfa 40 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Kule hmax

Blok hmax Baza hmax

Yandaki görsel, proje alanı boyunca benimsenen yükseklik stratejisini göstermektedir. E-5 kenarında yer alan D bölgesinde yüksek yapılar E-5’e komşu olacak şekilde öngörülmüştür. Sahil bölgesinde ise (C bölgesi) kulelerin adaların ortalarında yer alacakları düşünülmektedir. A bölgesinde hiç kule yer almazken, bulvara cepheli yapıların düşük katlı, arkada kalan yapıların ise daha yüksek olması önerilmektedir. B bölgesinde ise benzer şekilde proje alanının çeperlerinde düşük katlı binalar, proje alanının içlerine yaklaştıkça daha yüksek yapılar önerilmiştir.

Bir yapı adası için oluşturulan üç boyutlu yapı zarfına uyan çok sayıda kütle alternatifi geliştirilebilir. İlerleyen bölümlerde örnek yapı adaları için çalışılmış alternatif kütle örnekleri gösterilecektir.

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 41

C. TASARIM STRATEJILERI C. 5. TAKS VE KAKS KULLANIMLARI Karakter bölgelerinde bahsedilen özelliklere göre, her bir bölge için kuzel, blok

B bölgesi (kenarlar) için, yüksekliği 5 ila 8 kat arasında değişen bazalar sayesin-

ve baza tipolojilerinde, çeşitli oranlarda kütle kurguları oluşturulması öngörül-

de mevcut yapı dokusuyla entegre olmak ve daha dar sokaklarda insan ölçeğini

müştür. Aşağıdaki matris, hangi karakter bölgesinde hangi yapı tipolojilerinin,

korumak hedeflenmiştir. Kuleler, adaların iç taraflarında yer almalıdır.

hangi oranlarda kullanılmasının önerildiğini gösterir.

C bölgesi (sahil), halihazırda yüksek yapılara komşudur. Kulelerin sahil yönüne Kule tipolojisi, izin verilen en yüksek hmax’ı kullanabilir. Kule oturumlarının

doğru yükselmesi, proje alanının iç taraflarına yönelen yapıların ise 36 metrelik

minimum 1000 m civarında olması öngörülmüştür. Blok olarak isimlendirilen

bloklar halinde bir sokak dokusu oluşturması öngörülmüştür. Benzer şekilde D

tipoloji, 8-12 kat arasında olarak düşünülmüştür. Bazalar ise en fazla 8 kat ola-

bölgesi (E-5 kenarı) için de, otoyol kenarında yüksek yapılara izin verilirken, kent

cak şekilde, gerekli durumlarda (örneğin mevcut mahalle dokusuyla birleşilen

dokusunda blok ve bazalar ile mevcut yapılaşma ölçeğine inilmesi önerilmekte-

yerlerde) 5 kata kadar düşebilir.

dir.

A bölgesi (bulvar ve çevresi) için, maksimum yükseklik 36 metre olarak belirlen-

A ve B bölgelerinde ağırlıklı olarak düşük katlı yapılar önerilmiştir. Ek olarak

miştir. Fakat adaların bulvara bakan tarafında yer alan kütleler, maksimum 24

bu alanlar kent dokusunu oluşturduğu için, TAKS’ın bu iki alanda 0,50, C ve D

metre ile sınırlıdır. Bu bölgedeki kütlelerin tek parça bazalar olarak ele alınması,

bölgelerinde ise 0,40 olarak kullanılması önerilmektedir. M lejandlı adalarda ise

cephe sürekliliğinin sağlanması açısından önemlidir.

emsalin yükseldiği göz önünde bulundurularak bu oranlar A ve B bölgeleri için

2

0,60, C ve D bölgeleri için 0,50 olarak arttırılmaktadır.

Sayfa 42 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 43

C. TASARIM STRATEJILERI C. 6A. KÜTLE STRATEJILERI: YAPI ZARFLARI

Bahsedilen kural setleri doğrultusunda her bir yapı adası için yükseklik stratejilerini belirten yapı zarfları oluşturulmuştur. Yandaki harita lejand olarak kullanılabilir.

Sayfa 44 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

A.01

A.04

A.08

A.02

A.05

A.07

A.06

A.09

A.03

A.10

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 45

A.11

B.03

B.04

B.05

Sayfa 46 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

B.02

B.01

B.06

B.07

B.08

B.10

B.12 B.11

B.13

B.17

B.14

B.16

B.15

B.18

B.19

B.22

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 47

B.20

B.21

B.25

B.24

B.27

Sayfa 48 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

B.28

B.23

B.26

B.29

B.30

C.01

C.02

C.03

C.08 C.05

C.07

C.06

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 49

C.10

C.10

C.12

D.01 C.11

Sayfa 50 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

D.02

D.03

D.04 D.06

D.05

D.07

D.08

D.09

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 51

C. TASARIM STRATEJILERI C. 6B. KÜTLE STRATEJILERI: YAPI ZARFLARININ FARKLI UYGULAMALARI Bu bölümde oluşturulan yapı zarflarının nasıl kullanılabileceği, farklı karakter bölgelerinden ve farklı ada tipolojilerinden seçilen örneklerle gösterilmektedir.

Yapı zarflarının amacı, bu bölümde de örneklendiği gibi, tek bir kütle morfolojisi önermek değil, pek çok alternatife imkan verecek, fakat üst ölçekte verilen kararlara uyum sağlayacak bir kurallar seti tanımlamaktır. Bu sayede her bir yapı adasında tasarımcının özgürlüğü sağlanırken, proje alanı bütününde alınan stratejik kararlar da yerine getirilmiş olur.

Sayfa 52 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

A.06 Ada alanı = 33.940 m2 TAKS = 0,50 KAKS = 2 Oturum alanı = 16.970 m2 İnşaat alanı = 67.880 m2

BULVAR

BULVAR Hmax = 54 m Taks = 0,45 Kule Alanı = 33.200 Ticari Alan = 38.500 Konut Alanı = 17.500

BULVAR

BULVAR Hmax = 55m Taks = 0,50 Kule Alanı = 22.000 Ticari Alan = 41.000 Konut Alanı = 25.500

Hmax = 52m Taks = 0,50 Kule Alanı = 26.000 Ticari Alan = 28.500 Konut Alanı = 33.500

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 53

BULVAR

A.01 Ada alanı = 22.596 m2 taks = 0,50 kaks = 2 Oturum alanı = 11.298 m2 İnşaat alanı = 45.192 m2

BULVAR

Hmax = 55m Taks = 0.32 Kule Alanı = 27.500 Ticari Alan = 20.000 Konut Alanı = 12,500

BULVAR

Hmax = 55m Taks = 0.30 Kule Alanı = 27.500 Ticari Alan = 20.000 Konut Alanı = 12,500

Sayfa 54 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

BULVAR

Hmax = 55m Taks = 0.35 Kule Alanı = 17.600 Ticari Alan = 31.800 Konut Alanı = 10.000

A.09 Ada alanı = 18.040 m2 taks = 0,50 kaks = 2 Oturum alanı = 9.020 m2 İnşaat alanı = 36.080 m2

BULVAR

BULVAR

Hmax = 45m Taks = 0.32 Kule Alanı = 13.000 Ticari Alan = 41.000 Konut Alanı = 0

BULVAR Hmax = 45m Taks = 0.40 Kule Alanı = 6.100 Ticari Alan = 16.800 Konut Alanı = 25.600

BULVAR

Hmax = 45m Taks = 0.28 Kule Alanı = 8.000 Ticari Alan = 28.000 Konut Alanı = 12.500

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 55

B.02 Ada alanı = 10.780 m2 taks = 0,50 kaks = 2 Oturum alanı = 5.390 m2 İnşaat alanı = 21.560 m2

Hmax = 51m Taks = 0.37 Kule Alanı = 11.000 Ticari Alan = 6.500 Konut Alanı = 10.500

Hmax = 36m Taks = 0.35 Kule Alanı = 15.000 Ticari Alan = 5.000 Konut Alanı = 8.500

Hmax = 51m Taks = 0.40 Kule Alanı = 11.000 Ticari Alan = 4.500 Konut Alanı = 13.000

Sayfa 56 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

B.28 Ada alanı = 15.169 m2 taks = 0,50 kaks = 2 Oturum alanı = 7.585 m2 İnşaat alanı = 30.338 m2

Hmax = 51m Taks = 0.40 Kule Alanı = 15.850 Ticari Alan = 10.000 Konut Alanı = 13.800

Hmax = 48m Taks = 0.38 Kule Alanı = 13.750 Ticari Alan = 16.000 Konut Alanı = 11.500

Hmax = 48m Taks = 0.36 Kule Alanı = 13.750 Ticari Alan = 7.200 Konut Alanı = 18.500

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 57

B.21 Ada alanı = 22.373 m2 taks = 0,50 kaks = 2 Oturum alanı = 11.187 m2 İnşaat alanı = 44.746 m2

Hmax = 55m Taks = 0.35 Kule Alanı = 24.000 Ticari Alan v= 22.800 Konut Alanı = 16.000

Hmax = 55m Taks = 0.34 Kule Alanı = 22.000 Ticari Alan = 18.750 Konut Alanı = 22.250

Hmax = 42m Taks = 0.29 Kule Alanı = 28.000 Ticari Alan = 15.000 Konut Alanı = 15.250

Sayfa 58 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

C.02 Ada alanı = 11.407 m2 taks = 0,40 kaks = 2 Oturum alanı = 4.563 m2 İnşaat alanı = 22.814 m2

Hmax = 55m Taks = 0.40 Kule Alanı = 15.000 Ticari Alan = 7.500 Konut Alanı = 6.500

Hmax = 45m Taks = 0.45 Kule Alanı = 12.500 Ticari Alan = 7.750 Konut Alanı = 8.750

Hmax = 28m Taks = 0.50 Kule Alanı = 0 Ticari Alan = 20.250 Konut Alanı = 17.000

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 59

C.11 Ada alanı = 25.030 m2 taks = 0,50 kaks = 3 Oturum alanı = 12.515 m2 İnşaat alanı = 75.090 m2

Hmax = 54m Taks = 0.31 Kule Alanı = 17.000 Ticari Alan = 0 Konut Alanı = 63.000

Hmax = 54m Taks = 0.36 Kule Alanı = 44.500 Ticari Alan = 0 Konut Alanı = 35.250

Sayfa 60 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Hmax = 54m Taks = 0.51 Kule Alanı = 20.500 Ticari Alan = 0 Konut Alanı = 62.000

D.08 Ada alanı = 17.050 m2 taks = 0,40 kaks = 2 Oturum alanı = 6.820 m2 İnşaat alanı = 34.100 m2

Hmax = 54m Taks = 0.42 Kule Alanı = 15.250 Ticari Alan = 12.000 Konut Alanı = 19.500

Hmax = 51m Taks = 0.35 Kule Alanı = 21.700 Ticari Alan = 15.600 Konut Alanı = 7.800

Hmax = 42m Taks = 0.40 Kule Alanı = 8.250 Ticari Alan = 18.000 Konut Alanı = 18.250

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 61

D.09 Ada alanı = 22.596 m2 taks = 0,40 kaks = 2 Oturum alanı = 11.298 m2 İnşaat alanı = 45.192 m2

Hmax = 75m Taks = 0.40 Kule Alanı = 343.500 Ticari Alan = 16.250 Konut Alanı = 22.000

Hmax = 72m Taks = 0.32 Kule Alanı = 24.000 Ticari Alan = 15.000 Konut Alanı = 34.000

Sayfa 62 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Hmax = 75m Taks = 0.30 Kule Alanı = 33.250 Ticari Alan = 16.000 Konut Alanı = 24.000

D.03 Ada alanı = 43.902 m2 taks = 0,40 kaks = 2 Oturum alanı = 15.561 m2 İnşaat alanı = 87.804 m2

Hmax = 78m Taks = 0.31 Kule Alanı = 47.000 Ticari Alan = 17.500 Konut Alanı = 49.000

Hmax = 78m Taks = 0.30 Kule Alanı = 60.000 Ticari Alan = 26.500 Konut Alanı = 27.500

Hmax = 78m Taks = 0.34 Kule Alanı = 48.000 Ticari Alan = 13.500 Konut Alanı = 52.500

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 63

Sayfa 64 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 65

D. TASARIM ÖRNEKLERI D. 1. ANA OMURGA: BULVAR Bulvar, en yüksek yaya ve araç yoğunluğunun beklendiği bölgedir. Bulvarın ortasından geçen tramvay, E-5’ten denize kadar uzanır. Bulvarın kuzey ve güneyde olmak üzere iki noktasında oluşturulan odaklarda yapılar yükselerek geniş kamusal alanlar tanımlar. Bu odaklar dışında bulvara bakan yapılar alçak katlı ve sürekli cepheleri olan kütleler ile tanımlanmaktadır.

Sayfa 66 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 67

Sayfa 68 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 69

Sayfa 70 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 71

Sayfa 72 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 73

Sayfa 74 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 75

Sayfa 76 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 77

Sayfa 78 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 79

D. TASARIM ÖRNEKLERI D. 2. KENARLAR Kenarlar, proje alanı ile alanın doğu ve batı yönlerinde mevcut kent dokusu arasında geçiş sağlar. Bu nedenle yapılar mahalle dokusuyla bütünleşeceği noktalarda 5 kata kadar düşer. Yüksek yapılar ise proje alanının içlerinde yer alır.

Sayfa 80 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 81

Sayfa 82 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 83

Sayfa 84 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 85

Sayfa 86 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 87

Sayfa 88 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 89

D. TASARIM ÖRNEKLERI D.3. TEMATIK KORIDOR VE ODAKLAR Yeşil akslar, kuzey-güney doğrultusunda kesintisiz devam eden 22 metre genişliğinde şeritlerdir. Aksların ortalarından yine kesintisiz bir şekilde bisiklet ve yürüyüş yolları geçer. Akslar, adaların ortalarında çeşitli formlarda şişerek yarı-kamusal meydancıklar oluşturur. Bu meydanlarda çocuk oyun alanı, bisiklet parkı, kamusal sanat sergileri, su ve peyzaj öğeleri gibi çeşitli ek fonksiyonlar yer alabilir.

Sayfa 90 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 91

Sayfa 92 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 93

Sayfa 94 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 95

Sayfa 96 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 97

Sayfa 98 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 99

Sayfa 100 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 101

E. TASARIM KODLARI E. 1. KOD MATRISI Bu kitapta anlatılan tasarım kodları 5 ana bölümde gruplanmıştır:

Her bir bölge için kodlar 5 farklı başlıkta anlatılmaktadır. Tasarımcıların, Genel Kodlar ile beraber tasarım yapacakları yapı adalarının bulunduğu alt bölgelerin yer

1. Tüm proje alanı için geçerli olan Genel Kodlar,

aldığı karakter bölgelerinde yazan kodlara bakabilirler.

2. Bulvar 3. Kenar 4. Sahil 5. E-5 GENEL KODLAR

BULVAR S04, S05, S10, S11

1. ULAŞIM ULAŞIM SISTEMATIĞI

KUZEY - GÜNEY AKSI

YEŞIL ÖRTÜ

YEŞIL AKSLAR

İMAR ZARFI

BAZA: BITIŞIK

KARMA KULLANIM

ZEMIN KOT

TANIMLI KESITLER

ARKAD

2. KAMUSAL VE YARI KAMUSAL ALANLAR

3. TIPOLOJI VE DOKU

4. FONKSIYONLAR

5. ERIŞILEBILIRLIK

Sayfa 102 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

KENAR

SAHIL

E-5

S03, S04, S05, S06, S09, S10, S11

S07, S09

S01, S02, S03, S12

DIKIŞLER

ÜST ÖLÇEKTE BAĞLANTI

ÜST ÖLÇEKTE BAĞLANTI

YEŞIL KUŞAK

KIYI

TAŞ OCAĞI

BLOK: AYRIK

KULE: TEKIL

KULE: TEKIL

ZEMIN KOT

ÜST KOT

ÜST KOT

SÜREKLILIK

GEÇIRGENLIK

BAĞLANTI

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 103

E. TASARIM KODLARI E. 2. KODLAR NASIL OKUNUR GENEL KODLAR

BULVAR

1. ULAŞIM: ULAŞIM SISTEMATIĞI

1. ULAŞIM: KUZEY-GÜNEY AKSI

Proje alanı E-5 ve sahil yolu üzerinden İstanbul ölçeğinde ana ulaşım akslarına

Bulvar, proje alanının merkezi ulaşım aksıdır.

bağlıdır. Bunlara ek olarak proje alanı ölçeğinde tramvay ve havaray önerileri, özellikle projenin kuzeyi ile sahili birbirine bağlayacak ulaşım altyapılarıdır.

2. KAMUSAL VE YARI KAMUSAL ALANLAR: YEŞIL AKSLAR Yeşil akslar, kuzey rüzgarlarını denize kadar ulaştıran ekolojik bir koridor görevi

2. KAMUSAL VE YARI KAMUSAL ALANLAR: YEŞIL ÖRTÜ

görür.

Proje bütününde dağınık duran donatı alanlarını birbirine bağlamak, proje alanının hem doğal hem de yapılı çevresini bütünleştirmek için bir yeşil örtü kurgusu

3. TIPOLOJI VE DOKU: BAZA

geliştirilmiştir. Yeşil örtünün bileşenleri yeşil kuşak, yeşil akslar, dikişler, pahlar

Bulvar çevresinde insan ölçeğini korumak amacıyla yalnızca 8 katlı, sürekli baza-

ve odaklardır.

lara izin verilmektedir. Bulvara cephesi olmayan, arka taraftaki kütleler ise daha yüksek olabilir.

3. TIPOLOJI VE DOKU: IMAR ZARFI Yapı adalarının çevresindeki donatı alanları, yol genişlikleri, diğer adalarla olan

4. FONKSIYON: ZEMIN KOT

ilişkisi, proje bütününde önerilen kamusal ve yarı kamusal alanlarla olan ilişkisi

Hem bulvar kenarındaki geri çekmeler, hem de yeşil akslar ile oluşturulan ada

gibi durumlar, kütlelerin tipolojilerini de, bir araya gelerek oluşturdukları kent

içi avlular, zemin kattaki ticari aktivitenin açık havada devamını sağlamak için

dokusunu da değiştirir. Proje alanı boyunca üç tip yapı tipolojisi kullanılmakta-

uygun alanlar yaratır.

dır: Kule, baza ve blok. Farklı karakter bölgeleri ve imar durumlarında bu tipolojilerin hangilerinin hangi oranda kullanıldığı değişmektedir. Tipoloji ve kentsel

5. ERIŞILEBILIRLIK: ARKAD

dokuyu oluşturan kurallar bütünü, İmar Zarfı olarak adlandırılan üç boyutlu

En yüksek yaya yoğunluğu ve ticari aktivitenin bulvar üzerinde olması beklen-

yapılaşma sınırları ile tariflenmektedir.

mektedir. O nedenle bulvara cephesi olan yapıların zemin kotlarında oluşturulan arkadlar, bulvara bir kimlik kazandırırken yürünebilirliğin sürekliliğini garanti

4. FONKSIYON: KARMA KULLANIM

altına alır.

Tüm proje alanında TTK1 adalarında emsal hakkının %40’ı konut, %60’ı ticari olarak kullanılmaktadır. TTK2 adaları ise tamamen konuttan oluşmaktadır. Bu

KENARLAR

kullanımların nasıl dağıtılacağına dair kodlar oluşturulmuştur.

1. ULAŞIM: DIKIŞLER Dikişler, proje alanını doğu ve batıda yer alan mahalle dokusu ile birleştiren

5. ERIŞILEBILIRLIK: TANIMLI KESITLER

akslardır.

Proje alanında yaya ve bisiklet sürekliliğinin sağlanması için kaldırım tipleri, yol kesitleri, sokak kesişimleri, yükseklik/genişlik oranlarını göz önünde bulunduran

2. KAMUSAL VE YARI KAMUSAL ALANLAR: YEŞIL KUŞAK

kodlar oluşturulmuştur.

Yeşil kuşak, proje alanının çeperlerinde yer alan yapı adalarında bulunan donatıları birbirine bağlayan kesintisiz bir yeşil ringdir. Proje alanı ile çevredeki mahalle dokusunun buluştuğu bir tampon bölge olarak da işlev görür.

Sayfa 104 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

3. TIPOLOJI VE DOKU: BLOK

E-5

Bloklar, 8-12 kat arasında yüksekliğe sahip yapı tipleridir.

1. ULAŞIM: ÜST ÖLÇEKTE ULAŞIM Proje alanının güneyinden geçen sahil yolu ve bir üst paralelindeki Marmaray

4. FONKSIYON: ZEMIN KOT

hattı, alanı İstanbul ölçeğinde çalışan araç ve toplu taşıma hatlarıyla entegre

Hem yapı adalarının kenarındaki geri çekmeler, hem de ada içi avlular, zemin

eder.

kattaki ticari aktivitenin açık havada devamını sağlamak için uygun alanlar yaratır.

2. KAMUSAL VE YARI KAMUSAL ALANLAR: TAŞ OCAĞI Taş Ocağı’na planlanan rekreasyon alanı, bölgesel ölçekte bir kamusal alan yara-

5. ERIŞILEBILIRLIK: SÜREKLILIK

tacaktır. Bu durum göz önünde bulundurularak yeşil akslardan biri Taş Ocağı’na

Dikişlerde yaratılan geniş kamusal ve yarı kamusal alanlar, alanın kenarlarında

bağlanarak sonlanır.

yüksekliği azalan yapılar, yeşil kuşak gibi stratejiler sosyal sürekliliğin devamını sağlamak adına alınmış önlemlerdir.

3. TIPOLOJI VE DOKU: KULE E-5’e bakan parsellerde proje alanı dışında halihazırda yüksek yapılar bulunmak-

SAHIL

tadır. Bu sebeple bu bölgede, E-5’e bakan bölgelerde kulelere izin verilmektedir.

1. ULAŞIM: ÜST ÖLÇEKTE ULAŞIM Proje alanının kuzeyinden geçen E-5, yoğun bir araç trafiğine, çok sayıda otobüs

4. FONKSIYON: ÜST KOT

hattına ve M4 metro hattına ev sahipliği yapar.

E-5’e bakan yapılarda üst kotlar ofis veya rezidans olarak kullanılır.

2. KAMUSAL VE YARI KAMUSAL ALANLAR: KIYI

5. ERIŞILEBILIRLIK: BAĞLANTI

Halihazırda kullanımda olan kıyı hattı, büyük bir kentsel park oluşturur. Proje

E-5 üzerinde otobüs, minibüs, havaray ve tramvay durakları bulunmaktadır.

alanının sahili erişilebilir kılması önemlidir.

Yapılar, yayaların toplu taşıam duraklarına erişimini engellemeyecek şekilde kurgulanmalıdır.

3. TIPOLOJI VE DOKU: KULE Denize yakın parsellerde proje alanı dışında halihazırda yüksek yapılar bulunmaktadır. Bu sebeple sahilde, sahil yoluna bakan bölgelerde kulelere izin verilmektedir.

4. FONKSIYON: ÜST KOT Ticari kullanımın bazalarda değerlendirildiği alanlarda yüksek yapılarda üst kotlar, manzaradan da faydalanmak amacıyla tamamen konut olarak kullanılır.

5. ERIŞILEBILIRLIK: GEÇIRGENLIK Sahil bölgesindeki kütleler birbirleri arasındaki geçişler ve zemin kotlardaki pasajlar ile kıyıya erişim sağlayacak kurguda tasarlanmalıdır.

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 105

E. TASARIM KODLARI E. 3. GENEL KODLAR E. 3A. ULAŞIM: ULAŞIM SISTEMATIĞI Proje alanı, E5 ve sahil yolu üzerinden İstanbul’un ana toplu taşıma akslarına entegre bir şekildedir. Projenin yaratacağı nüfus artışının dengeli bir şekilde idare edilebilmesi için, hem proje alanına, hem de proje alanının içinde yeni akslar ve ringler oluşturularak bir ulaşım sistematiği önerilmiştir.

Toplu taşıma hatları dışında Kartal’da yaya ulaşımı ve bisiklet kullanımları desteklenmektir. Özellikle yeşil aks ve dikişlerde bisiklet ve yaya yollarının sürekliliği önemsenmiştir.

ANA AKSLAR Proje alanının ana ulaşım aksları kuzey-güney doğrultusunda bulvar, doğu-batı doğrultularında ise sahil yolu ve E-5’tir. Yine doğu-batı akslarında uzanan dikişler, bu aks sistemini destekler.

Sayfa 106 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

TOPLU TAŞIMA

RINGLER

Proje alanı kuzeyde metro ve otobüs hatları, güneyde ise Marmaray ile kente bağla-

Proje alanını çevreleyen yeşil kuşak, bir yaya ve bisiklet ringi oluşturur. Dikişler

nır. Alanın içindeki ulaşım için ise tramvay ve havaray hatları önerilmektedir.

tarafından sınırlanan daha küçük ringler de mevcuttur.

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 107

E. TASARIM KODLARI E. 3. GENEL KODLAR E. 3B. KAMUSAL VE YARI KAMUSAL ALANLAR: YEŞIL ÖRTÜ 1. YEŞİL ÖRTÜ Tüm proje alanını birbirine bağlayan, kamusal ve yarı kamusal alanlar oluşturan, mevcut ve önerilen donatı alanlarını bütünleştiren bir yeşil örtü önerilmektedir.

Yeşil örtüyü oluşturan kentsel unsurlar şunlardır: 1. Yeşil kuşak: Proje alanı yeşil bir kuşak ile çevrelenmiştir. Kuşak ince uzun açık ve yeşil alanlar oluşturmak üzere, yapılar geri çekilerek oluşturulmuştur. Varolan konut dokusu ile yumuşak bir kesişim hedeflenmektedir.

2. Yeşil aks: Kuzey güney yönünde uzanan iki adet koridor, bölgenin ana omurgasını oluşturmaktadır. Bu koridorlar, yapı adalarının içinden geçerek sokak hayatını yapı adaların içine uzanmasını ve sürekli bir şekilde bölgeyi geçmesini amaçlamaktadır. Yapı avlularında oluşturulan yarı kamusal alanlar, bölgenin sosyal canlılığı için önemli donatılar barındırmaktadır.

3. Dikiş: Geniş caddeler ve geri çekilmiş yapıların oluşturduğu lineer kamusal alanlardır. Yapıların geri çekilmesi ile oluşturulan yarı kamusal alanlar, bölgenin sosyal canlılığı için önemli donatılar barındırmaktadır.

4. Pahlar/Köşe meydanları: İşaretli sokak birleşimlerinde yapıların geri çekilerek, yaya öncelikli meydanlar oluşturmaları gerekmektedir. Meydana bakan geri çekilmiş, cephelerin meydanın canlılığına hitap eden fonksiyonların kullanımına açılması tavsiye edilmektedir.

5. Odak: Odaklar, çeperindeki yapıların yükselmesi ve geri çekilmesi ile tanımladıkları ticari ve kentsel yoğunluk odaklarıdır.

Sayfa 108 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

YEŞİL ÖRTÜ

YEŞIL KUŞAK

Proje alanını birleştiren kamusal ve

Proje alanının çevresini dolanan yeşil

yarı-kamusal alanlar sistematiğine

kuşak, zaman zaman donatı alanlarıyla

yeşil örtü ismi verilir.

bütünleşerek genişler. Yeşil kuşağın yarattığı sürekli yeşil alanlar, proje alanı ile mevcut yapı stoğunun buluşma noktası olarak görülebilir.

YEŞIL AKS

DIKIŞLER

PAHLAR/KÖŞE MEYDANLARI

ODAK

Yeşil akslar, 2 ayrı aks olarak yapı ada-

Dikişler, doğu-batı ekseninde kenti

Birbirine bakan yapı adalarının kö-

Yapı kütlelerinin yükseklikleri ile vur-

larının merkezlerinden geçerek hem

birbirine bağlarken kent sakinlerinin

şelerindeki yapıların açılı bir şekilde

gulanan çekim merkezleridir.

denizden gelen rüzgarın, hem de kuzey

zaman geçirebileceği yarı kamusal

kırılarak zemin kotta geri çekilmeleri

yönünden gelen rüzgarın kesintisiz

alanlar sağlamayı hedeflemektedir. Bu

ile oluşan meydanlardır.

bir şekilde kentin içine nüfuz etmesi-

geri çekmeler ile sağlanan yarı kamu-

ne izin verirken hem de Kartallıların

sal alanlara bakan ticari işletmeler, bu

kullanabilecekleri devamlı yürüyüş

alanları aktive eden unsurlar olarak

bisiklet ve ticari hatlar sağlamaktadır.

kullanılmalıdır.

Yaya ve bisiklet geçişleri yaya geçitleri ve kontrollü trafik ışıkları ile sağlanacaktır.

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 109

2. KAMUSAL ALAN TİPLERİ Proje alanı içerisinde birçok farklı fonksiyona ve kullanıcıya hitap eden birçok farklı tip kamusal alan ve özellikle meydan içermektedir. Kartal’daki meydanlar farklı ölçeklerde, kamusallıklarda ve peyzaj içeriğindedir. İç avlular, yapı adalarının içinde yapılar tarafından çevrelenmiş yarı kamusal alanlardır. Pahlar, yol kesişimlerinde imar zarflarının köşelerinin kırılması ile ortaya çıkartılmış, geniş kentsel alanlardır ve sokak hayatını teşvik etmek amacı ile, ticari fonksiyonlar ile çevrilidir. Geri çekmeler ise, yapı kütlelerinde yaratılan boşluk ve nişlerin ticari ve yarı kamusal alanlardır.

Sayfa 110 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Kamusal ve yarı kamusal alanlar

Donatı Alanı

Yeşil Aks Ek çekme mesafeleri Pahlar Pahlar

Ek çekme mesafeleri

Pahlar

Donatı Alanı

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 111

E. TASARIM KODLARI E. 3. GENEL KODLAR E. 3C. DOKU VE TIPOLOJI: IMAR ZARFI Kentsel dokuyu belirleyen çeşitli unsurlar vardır. Bunlar; 1. Yapının bulunduğu karakter bölgesi, 2. Yapı adası morfolojisi, 3. Yükseklik stratejisi, 4. Çekme mesafeleri 5. Pahlar, şeklinde sıralanabilir.

Tüm bunların üç boyutta tariflenebilmesi için her bir yapı adası ve parsel için, yapı kütlelerinin kaplayabileceği hacimleri gösteren İmar Zarfları oluşturulmuştur.

1. YAPI ADASI MORFOLOJILERI Proje alanında farklı büyüklüklerde ve farklı formlarda (a. Kareye yakın, b. Dikdörtgene yakın, c. Tanımsız geometri) yapı adaları bulunmaktadır. Geliştirilen stratejilerin her bir yapı adasına uyum sağlayacak nitelikte olması gerekmektedir.

Yerleşilebilen alan ve yükseklik stratejilerini İmar Zarfları tanımlamaktadır. Bunlara ek olarak kütle tipolojilerinin ve kentsel dokunun karakter bölgesi bazında değişim gösterdiği durumlar, her bir karakter bölgesinin ilgili başlığında tariflenmektedir.

Sayfa 112 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

2. YÜKSEKLİK STRATEJİSİ A. BULVAR Bulvar cephesinde 8 katlı devamlı bir kentsel cephe oluşturmak hedeflenmektedir. Bulvara bakan adalar arka cephelerinde 55m’ye yükselmektedir B. ÇEPER Çeper bölgesi kenti birbirine bağlayan değişken yükseklikler içeren bir karakter bölgesidir. Var olan dokuya uymak amacı ile alan sınırında alçak katlı yapılar öngörülmüştür.

C. SAHİL Var olan yüksek katlı yapılardan geçiş oluşturulması amacı ile ve denizden gelen rüzgarın içeri taşınması için sahil bölgesinde yüksek katlı ve düşük oturumlu yapılar öngörülmüştür.

D. E-5 E-5’e komşu parsellerin otoyola bakan cephelerin yüksek katlı yapılar öngörülmüştür. Yapıların E-5’ten uzaklaştıkça alçalması beklenmektedir.

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 113

3. ÇEKME MESAFELERI Çekme mesafeleri, projede özel durumlarda yönetmelikte belirtilenden farklı olabilmektedir. Bu şekilde oluşturulan ek yarı-kamusal alanlar, proje bütününde oluşturulan açık alan sistematiğinin bir parçası olarak kurgulanmıştır.

BULVAR (45 M)

KAMUSAL 5 m çekme

Sayfa 114 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

YARI KAMUSAL 5 m kodlar tarafından belirlenmiş ekstra çekme

CADDE (20 M)

KAMUSAL

YARI KAMUSAL

KAMUSAL

3m çekme

5 m kodlar tarafından belirlenmiş ekstra çekme

3m çekme

YARI KAMUSAL 7 m kodlar tarafından belirlenmiş ekstra çekme

SOKAK (12 M)

MEVCUT İSTANBUL TİP İMAR YÖNETMELİĞİNE GÖRE ; MADDE 23; min. 3m

(1) Uygulama imar planında, aksine bir hüküm bulunmadığı durumlarda bahçe mesafeleri;

min. 3m min. 5m

(2) Ön bahçe ve yol kenarına rastlayan bahçe mesafeleri en az 5.00 metredir.

(3) Yan bahçe mesafesi ile kamusal alanlara komşu olan bahçe mesafeleri en az 3.00 metredir.

Arka bahçe mesafesi en az 3.00 metredir

(4.ç) Yan ve arka bahçe mesafeleri; 5 katın üzerindeki her kat için 0.50 metre artırılır. min. 3m+(5 katın üzerindeki her kat için 0.50 m) min. 3m+(5 katın üzerindeki her kat için 0.50 m)

(5) Yan ve arka bahçe mesafelerinin hesabında dikkate alınacak kat adedi katların toplam yüksekliğinin üçe bölünmesi ile bulunur. 2.50 metreyi aşan artık değerler 1 kat adedine tekabül eder.

(6) Bu Yönetmelikte yer alan kat adedine bağlı olarak yan ve arka bahçe mesafelerinin 0.50 metre arttırılmasına ilişkin hükümler yapıda bulunan her katta ayrı ayrı değerlendirme yapılarak da uygulanabilir.

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 115

+60.50 m (7) Uygulama imar planında aksine bir açıklama getirilmediği takdirde, binanın

min. 15m

tabii zemin veya tesviye edilmiş zemindeki en düşük kottaki görünen yüksekliği 60.50 metre veya daha fazla ise; ön, yan ve arka parsel sınırından en az 15.00

min. 15m

metre çekilmek durumundadır. 60.50 metre yükseklikten sonra artan her kat için

min. 15m

ön, yan ve arka bahçe mesafelerine 0.50 metre ilave edilir.

15 metre + 60.50 üzeri her kat için 0.50 m

(8) Çok yüksek yapı, az katlı bir ana kitle üzerinde yükseliyorsa, parsel sınırı ile ana kitlenin parsele en yakın noktası arasındaki mesafe 10.00 metreye kadar düşürülebilir. Ana kitle yüksekliği dâhil yapı yüksekliğinin 60.50 metre olması

15 metre

durumunda yükselen blok ile parsel sınırı arasındaki mesafe en az 15.00 metre olup 60.50 metre yükseklikten sonra artan her kat için bu mesafeye 0.50 metre ilave edilir.

Sayfa 116 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Ana kitlenin Parsele en yakın noktası 10 metre olabilir.

b a

15 metre + 60.50 üzeri her kat için 0.50 m

a+b=60.50

+60.50 m

Ana kitle yüksekliği dâhil yapı yüksekliğinin 60.50 metre olması durumunda yükselen blok ile parsel sınırı arasındaki mesafe en az 15.00 metre olup 60.50 metre yükseklikten sonra artan her kat için bu mesafeye 0.50 metre ilave edilir.

Bu maddede ifade edilen ana kitle; en fazla 5 katlı olup kat adedi binanın en düşük kottaki cephesi esas alınarak belirlenir. Bir parselde birden fazla 60.50 metre yükseklikte bina yapılması halinde binalar arasındaki mesafe, 20.00 metre olup, 60.50 metre yükseklikten sonra ilave her 3.00 metre yükseklik için bu mesafeye iki kütle arasındaki mesafe min. 20 metre olmalıdır.

0.50 metre ilave edilir. Bu fıkraya göre fazladan bırakılması gereken çekme mesafeleri bir veya birkaç kat birlikte etüt edilerek binada kademelenme yapılmak suretiyle de gerçekleştirilebilir.

ğ) Bir parselde az katlı ana bir kitle üzerinde birden fazla yükselen bloklar 2 blok arasındaki mesafe; iki bloğun yan bahçelerinin toplamı kadar olmalıdır.

tertiplenmesi halinde, bloklar arasında en az yapının ana kitlesi üzerinde kalan bölümlerinin yüksekliklerine göre bu Yönetmelikte belirlenen iki bina arasındaki yan bahçelerin toplamı kadar mesafe bırakılmak zorundadır.

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 117

4. PAHLAR Pahlar, uygun olan bütün yapı adalarının köşelerinde kütlelerin cephelerinde yapılan 45 derecelik pahlar ile yaratılan yarı kamusal alanlardır. Bulundukları sokak ve yol genişliklerine göre farklı ölçeklerde oluşturulan bu alanlar, karşılıklı köşelerde görsel bağlantı kurarak yaya ölçeğinde odaklar yaratılmasını sağlar. Bu odaklar, zemin kottaki yaya algısı için de olumludur.

Odak Noktası

Köşelerin terk edilmesiyle oluşan meydancık grupları, bütüncüllük ilkesini koruyabilmek için dil birliği içermelidir.

Sayfa 118 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Köşelerde tasarlanan pahlar, araçlar için görüş alanını arttırarak, yollarda oluşabilecek kazaların önüne geçebilir.

Odaklar ve Cephe İlişkisi

Kamusal Mekanlar ve Cephe İlişkisi

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 119

5. İMAR ZARFLARI İmar zarfı, yapı adası içerisinde yapılaşabilinen alanı gösterir. Bu zarfın belirlenmesinde etkili olan kentsel durumlar bölümün başında belirtilmiştir. Yandaki diyagram, alttan yukarı doğru okunmalıdır.

4. Kütlelerin maksimum yükseklikleri, yapı adasının bulunduğu karakter bölgesine göre belirlenir. Kimi adalarda yüksek yapılar ada sınırına dayanırken, kimi adalarda ortada yer alır. Bazı adalarda maksimum yükseklik, imarda izin verilen yükseklikten düşüktür.

3. Belirlenmiş önemli kesişimlerde, imar zarflarının köşeleri pahlanarak yarı kamusal meydanlar yaratılmıştır. Meydan genişlikleri kesişen sokakların genişliklerine göre farklılık göstermektedir.

2. Yapı çekme mesafeleri yapı adasının baktığı cadde ve sokağa göre belirlenmektedir.: Yol Genişliği

Çekme Mesafesi

45 m 21 m 12 m 9m 7m

5m 5m 7m 8m 8m

1. İmar planında her yapı adasında, kaldırım sınırı, mülkiyet sınırı ve fonksiyon sınırı bulunmaktadır.

Fonksiyon sınırı, imar zarfının 2 boyutlu gösterimidir.

Sayfa 120 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Bir yapı adası için oluşturulan üç boyutlu yapı zarfına uyan çok sayıda kütle alternatifi geliştirilebilir. Bu zarflar, proje bütünündeki stratejileri yansıtacak en geniş üç boyutlu sınırlar olarak düşünülmelidir.

Kule hmax

Blok hmax Baza hmax

BULVAR

BULVAR

KÜTLE ALTERNATIFI Hmax = 54 m Taks = 0,45 Kule Alanı = 33.200 Ticari Alan = 38.500 Konut Alanı = 17.500

BIR ADA IÇIN IMAR ZARFI Ada alanı = 33.940 m2 taks = 0,50 kaks = 2 Oturum alanı = 16.970 m2 İnşaat alanı = 67.880 m2

BULVAR

KÜTLE ALTERNATIFI Hmax = 52m Taks = 0,50 Kule Alanı = 26.000 Ticari Alan = 28.500 Konut Alanı = 33.500

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 121

E. TASARIM KODLARI E. 3. GENEL KODLAR E. 3D. FONKSIYONLAR: KARMA KULLANIM Farklı karakter bölgelerinin farklı yapı tiplerin ev sahipliği yapması beklenmektedir. Bu yapı tipleri karakter bölgelerinde istenilen etkilerin sağlanması ve çalışan bir mahalle kurulması için çok önemli yapı taşlarıdır. Aşağıdaki diyagram, mimari tasarımı yapılırken uygulanması tavsiye edilen yapı tiplerini göstermektedir.

Kartal’da TTK1 dahilindeki adaların %60 Ticari ve %40 Konut Birim bulundurması gerekmektedir. Bu birimler ada içerisine konumlandırılırken, çevresi ile ilişkisi göz ardı edilmemelidir. Ticari birimlerin ana akslara yönelik yerleştirilmesi ve bu aksların yaya aksları da olabileceği unutulmamalıdır.

Sayfa 122 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Karma kullanımlı yapılarda, uyumlu fonksiyonların bir arada kullanılması, iş saatleri sonrasında yapının kullanımının devamlılığını arttırabilir.

Zemin katlarda ticari işlevlerin kullanılması yapının gündüz vakitlerinde kullanımını sağlarken, üst katlarda bulunan konut fonksiyonları gece vakitlerinde kullanımın sürdürülmesini sağlar.

Gündüz Kullanım Yoğunluğu

Gece Kullanım Yoğunluğu

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 123

E. TASARIM KODLARI E. 3. GENEL KODLAR E. 3E. ERIŞILEBILIRLIK: TANIMLI KESITLER 1. YOL KESITLERI Farklı bulvar, cadde ve sokak genişlikleri, araç trafiği, yaya ve bisiklet aksları, kaldırım genişlikleri, yapıların çekme mesafeleri ile oluşturulan ek yarı kamusal alanlar, durakların ve park alanlarının yerleri gibi pek çok şeyi belirler.

Sayfa 124 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

BULVAR (45 M)

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 125

CADDE (20 M)

Sayfa 126 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

SOKAK (12 M)

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 127

SOKAK ( 9 M)

Sayfa 128 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

SOKAK (7 M)

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 129

2. GENIŞLIK/YÜKSEKLIK ORANLARI Proje alanı boyunca yükseklik stratejisi geliştirilirken, yollara bakan ve kaldırıma dayanan cephesi olan kütlelerin, kaldırımda yürüyen insanlar tarafından nasıl algılanacağı da hesaba katılmıştır. Yayanın yürürken algıladığı kütlelerin insan ölçeği algısını yaratabilmesi için kademeli olarak yükselmesi, buna göre yükseklik kısıtlarının kurgulanması veya çekme mesafelerine ek kamusal alanlar bırakılması önerilmiştir.

Sayfa 130 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 131

3. KALDIRIM VE YAYA Zemin kat kullanım çeşit ve tipleri, proje alanın ticari ve kentsel canlılık bağlamında aktive etme çabasında kilit rol oynamaktadır. Zemin katta geçişe izin veren parçalı kat kullanımı akslara ulaşılabilirliği artıracaktır. Şeffaf cepheler, akslar üzerinde ilginç ögeler yaratmakla birlikte kentlilerin güvenli hissetmelerini de sağlayacaktır. Zemin katta ticari fonksiyonların yoğunlaşması ticari aktivite ile birlikte canlılık yaratacak, bu canlılıktan beslenen yarı kamusal alanlar ise farklı ve değişken kentsel deneyimler sunacaktır.

BULVAR Bulvar’a bakan kaldırımlar, çok işlevli bir bütünlük içinde parçalara ayrılmıştır. Yolcu indirme/ bindirme cepleri peyzaj elemanları ile yola yakın yerleştirilirken, yarı kamusal alanlar, yapıların geri çekilmesi ile oluşturulan kolonadların altına alınmıştır.

CADDE Caddelerin kaldırım düzeni yaya ve bisiklet trafiğini araç trafiğinden korumak amacı ile kurgulanmıştır. Yapıların zemin kat kullanımları ile kamusal donatılar arasında devamlı bir yürüyüş alanı tanımlanmıştır. Cadde üzerinde araçların park etmesine belirlenen ceplerde izin verilmektedir.

Sayfa 132 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

SOKAK Sokak kaldırım düzeni yaya ve bisiklet trafiğini araç trafiğinden korumak amacı ile kurgulanmıştır. Yapıların zemin kat kullanımları ile kamusal donatılar arasında devamlı bir yürüyüş alanı tanımlanmıştır. Sokaklarda araçların park etmesine belirlenen ceplerde izin verilmektedir.

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 133

4. YOL KESIŞIMLERI Proje alanında bulunan farklı genişliklere sahip yollar, tanımsız açılarla birbirine bağlanmaktadır. Kaldırımların genişlikleri köşelerde artarak kesişimlerde oluşan yoğunlukları kaldırabilmelidir.

Bu genişlemeler kamusal alan olarak tanımlanmıştır.

Bulvara bağlanan cadde ve sokaklar. Bulvarın

Refüjler tek sıra olarak caddelerin ota aks-

Proje alanı içinde farklı ada morfolojileri

orta aksından geçen tramvay hattının iki yanın-

larında devam ederken, çift şeritli araç yolu

bulunduğu için, çeşitli açılarda farklı genişlikte

sokaklarda köşelerin genişlemesi. Bu tip

daki refüj, yayaların karşıdan karşıya geçerken

veya daha az genişlikte olan sokaklarda refüj

sokaklar birbirine bağlanabilmektedir. Bu du-

köşelerde binaların çekme mesafeleri de önde

kat edeceği mesafeleri kısaltır.

bulunmaz.

rumda sokak genişliklerine oranlı olarak köşe

yarı kamusal bir alan oluşturacak şekilde

genişlemeleri yaratılır.

ayarlanmıştır.

Sayfa 134 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Dar açılarla birbirlerine bağlanan cadde ve

Bulvara bağlanan cadde ve sokaklar. Bulvarın orta aksından geçen tramvay hattının iki yanındaki refüj, yayaların karşıdan karşıya geçerken kat edeceği mesafeleri kısaltır.

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 135

E. TASARIM KODLARI E. 4. BULVAR E. 4A. ULAŞIM: KUZEY-GÜNEY AKSI Bulvar, proje alanı içerisinde en yoğun araç ve yaya yoğunluğuna sahip olacak aks olarak öngörülmektedir.

45 metre genişliğindeki bulvarın orta aksından tramvay geçer. Tramvayın iki yanında ikişer şeritlik akıcı trafik, birer şeritlik ise drop-off, bekleme, durak vb amaçlarla kullanılan yavaş şerit bulunur. Önerilen Havaray hattının bir kısmı da bulvar üzerinden geçer.

Toplam 2,4 km uzunluğunda olan bulvarın en yoğun olacak kısmı, yandaki imajda gösterildiği gibi, Kubilay Caddesi-Kocatepe Caddesi dikişi ile Namık Kemal Caddesi-Uluna Caddesi dikişi arasında kalan 1 km’lik bölümdür. Bu bölüm, bulvarın dikişlerle birleştiği noktalarda odaklara dönüşür. Bulvarın bu bölümünün bir alışveriş/piyasa caddesi karakterinde olması kurgulanmıştır.

Sayfa 136 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Avenue des Champs-Élysées

La Rambla

İstiklal Caddesi

Bulvar

Paris, Fransa

Barcelona, İspanya

İstanbul, Türkiye

İstanbul, Türkiye

3 km

1,7 km

1,7 km

1 km Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 137

E. TASARIM KODLARI E. 4. BULVAR E. 4B. KAMUSAL VE YARI KAMUSAL ALANLAR: YEŞIL AKSLAR Kuzey-güney doğrultusunda önerilen iki adet yeşil aks, merkezi yaya ve araç tra-

Aynı zamanda 22 metre genişliğindeki bu akslar, proje alanı boyunca kesintisiz

fiğini kaldıracak olan bulvarın yanındaki yapı adaları içinde konumlandırılmıştır.

yürüyüş ve bisiklet yolları sunar.

Oluşturulan yeşil akslar, ekolojik koridorlar olarak çalışır. Aksların temel işlev-

Adaların içlerinde yer yer genişleyerek yarı-kamusal meydanlara dönüşen

lerinden biri kuzey rüzgarlarını denize kadar taşıyan doğal rüzgar koridorları

yeşil akslar, zemin kotta yaya aktivitesini arttıracak çeşitli ek fonksiyonlara da

oluşturmaktır. Proje alanının kuzeyi ile güneyi arasındaki 100 metrelik kot farkı, 3

ev sahipliği yapar. Bu sayede yalnızca bulvara bakan cepheler değil, adaların

km uzunluğundaki yeşil akslarla çocuk ve yaşlılar tarafından dahi yürünebilir bir

içlerine bakan kütlelere de değer katılmış olunur.

eğimle geçilir.

Aydos Ormanı

Sayfa 138 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Kuzey-Güney Sürekliliği

Tasarım Alanı - Ada

Yeşil Akslar Üzerinde Yaratılan Yarı Kamusal Alanlar

Yarı Kamusal Meydan Oluşumu

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 139

Yeşil akslar, adaların içlerinde çeşitli formlarda genişleyerek yarı-kamusal alanlar

Bu meydanlar aynı zamanda yapı adasına yerleşecek kütleler için de adanın

oluşturur. Oluşan bu alanlarda çocuk oyun parkı, bisiklet parkı, kamusal sanat

içinde morfolojik referanslar oluşturabilir.

öğeleri, su ve peyzaj öğeleri gibi çeşitli ek fonksiyonlar yer alabilir.

Aksların ve oluşturulan avlu-meydanların formu, yapı adasındaki tasarıma göre değişecektir. Uyulmasının önemli olduğu kodlar ise yapı adaları arasında yeşil aksların başlangıç ve bitiş noktaları arasında süreklilik sağlanması, aksların genişliklerinin tüm adalarda sabit tutulması, aksların ortasında devam eden yürüme ve bisiklet yollarının korunması, oluşturulan yarı-kamusal mekanların algılanabilir bir tasarım kimliğine sahip olmasıdır.

Sayfa 140 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Fonksiyon Örnekleri

Ticaret / Oturma

Yeşil Alan

Ticaret / Oturma Çocuk Oyun Alanı

Yeşil Alan

Avlu Kullanım Örneği Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 141

E. TASARIM KODLARI E. 4. BULVAR E. 4C. TIPOLOJI VE DOKU: BAZA Bulvara cephesi olan yapı adalarından oluşan bu karakter bölgesinin tipolojisi ve dokusu, bulvar üzerinde ve adaların içlerinden geçen yeşil aksların oluşturdukları yaya ve zemin kot aktivitesi ile tanımlanmaktadır.

Bulvara bakan tüm kütleler, bitişik ve cephe sürekliliğini sağlayacak şekilde yerleştirilmiş bazalardan oluşur. Bu bazalar 8 katlıdır ve bulvarda insan ölçeğini korumak için, bulvar cepheli daha yüksek yapılaşmaya izin verilmez. Bazalar yapı adalarının çeperlerini tutacak şekilde konumlandırılır.

Yapı adalarının dış (bulvara bakmayan) taraflarında ise blok ve kule tipi yapılaşmaya izin verilir. Bu kütleler ise yine adaların dış çeperlerini tutacak ve adaların içinden geçen yeşil akslarda avlular oluşturacak şekilde yerleştirilir.

Kentsel yoğunluğu arttırmak amacıyla bu bölgede TAKs 0,50 olarak belirlenmiştir.

Sayfa 142 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Yapıların cephe tasarımında öne çıkan kat, parapet, lento, doğrama ve benzeri yatay hizaların birbirini takip ederek görsel bir süreklilik sağlaması önemlidir.

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 143

Ticari akslarda cephe sürekliliği ilkesinin sağlanabilmesi için; a. Ticari zemin kat tavan yükseklikleri minimum 4.5 m olmalıdır. b. Bulvar ve yeşil akslar gibi zemin katın ticari kullanıma ayrılması öngörülen yerlerde yapılacak cephe tasarımlarında tabelalar ve faaliyetleri ticari işlevin kat yüksekliğini aşmamalıdır. c. Mahalle odakları ve ringin odaklara yakın çevresi için önerilen bu çözümlerde ticarethanelerin tabelaları ve faaliyetleri zemin katın dışına çıkmamalıdır.

Min. 4.5m.

Zemin katlarda yer alan ticaret fonksiyonlarının hizalanması

Ticari zemin katlarda cam ve vitrin kullanımı sağlanmalı şeffaf cepheler ve geçişler oluşturulmalıdır

Sayfa 144 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Şeffaf Zon

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 145

E. TASARIM KODLARI E. 4. BULVAR E. 4D. FONKSIYONLAR: ZEMİN KOT KULLANIMI Zemin kat kullanım çeşit ve tipleri, proje alanın ticari ve kentsel canlılık bağlamında aktive etme çabasında kilit rol oynamaktadır. Zemin katta geçişe izin veren parçalı kat kullanımı akslara ulaşılabilirliği artıracaktır. Şeffaf cepheler, akslar üzerinde ilginç ögeler yaratmakla birlikte kentlilerin güvenli hissetmelerini de sağlayacaktır. Zemin katta ticari fonksiyonların yoğunlaşması ticari aktivite ile birlikte canlılık yaratacak, bu canlılıktan beslenen yarı kamusal alanlar ise farklı ve değişken kentsel deneyimler sunacaktır.

GEÇIRGENLIK Ana akslara bakan yapılar, kaldırımlar ve yan sokaklara geçiş vermesi amacı ile geçirgen ve boşluklu olarak tasarlanmalıdır. Bu geçişler yeşil aksların geçtiği adalarda, akslarla ve aksların yarattığı yarı kamusal alanlarla entegre olacak şekilde düşünülebilir. Bu sayede adalara tüm yönlerden giriş sağlanabilir.

ŞEFFAFLIK Zemin katların mümkün olduğunca şeffaf cephelere sahip olması, bu kotta yer alan ticari aktiviteyi destekleyecektir (Bkz. C.6). Bu şeffaflık aynı zamanda yayalar için de olumludur, iç ve dış mekanın görsel olarak bağlantısının kurulabildiği yollar, yayalar için yürümesi daha keyifli rotalardır.

YARI KAMUSAL ALANLAR Zemin kotlarda yer alan ticari birimler, adaların özellikle iç kısımlarında yaratılan yarı kamusal alanlarla entegre çalışarak kentlilere hem açık, hem kapalı alan kullanımı sunabilir. Dış mekanlarda yaratılan bu canlılık, yayalar için de çekici bir ortam sağlayabilir.

Sayfa 146 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 147

E. TASARIM KODLARI E. 4. BULVAR E. 4E. ERIŞILEBILIRLIK: ARKADLAR Bulvar boyunca yaya sürekliliğinin kesintisiz bir şekilde sağlanabilmesi çok kritiktir. Bu sebeple bulvara bakan tüm cephelerin zemin kotlarında yapılacak geri çekmeler ile arkadlar oluşturulması öngörülmüştür. Bu arkadların yarattığı yarı kamusal alanlar hem sokak kotunda kullanıcıları güneşten, yağmurdan ve rüzgardan korumaya yardımcı olur, hem zemin kotta ticari alanların oturum alanı olarak kullanılarak bulvarı hareketlendirir, hem de bölgenin kimliğini oluşturur.

Arkadlar boyunca kullanılacak tabela, saçak, tente gibi kent estetiğini etkileyen elemanların ortak bir dille tasarlanması, bu tasarımların kodlarına uyulması önerilmektedir.

Arkad

Sayfa 148 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Arkad: Yarı Kamusal Alan Kaldırım: Kamusal Alan

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 149

E. TASARIM KODLARI E. 5. KENARLAR E. 5A. ULAŞIM: DIKIŞLER ZHA master planı önerisinin en güçlü yönlerinden biri, alanın doğu-batı yönlerinde birleştirici rol oynayacak, “dikiş” olarak adlandırılan akslar önermesidir. Bu dikişler mevcut sokak dokusunu alan içinde organik çizgilerle devam ettirir.

Sokak hatlarına ek olarak, dikişlere komşu olan adaların bu sokaklara bakan kısımları kamusal yeşil alan olarak kullanılır. Bu sayede proje alanı içinde sürekli kamusal yeşil alanlar yaratmak amaçlanır.

Proje önerisi, ticari aktivitelerin yoğunlaştığı alanlar olarak da bu aksların kullanılmasını önerir. Bu sayede doğu-batı aksları üzerinde program devamlılığı sağlanacaktır. Yaratılan kamusal akslar, yükseklik stratejisi ile de üçüncü boyutta vurgulanır.

Sayfa 150 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

E. TASARIM KODLARI E. 5. KENARLAR E. 5B. KAMUSAL VE YARI KAMUSAL ALANLAR: YEŞIL KUŞAK Tüm yapı alanını çevreleyen bir kuşak, yeşil ve yürünebilir alanların sürekliliğini sağlarken, proje alanı ve çevresi arasındaki ilişkiyi güçlendirecektir. Proje alanının çevresini dolanan yeşil kuşak, zaman zaman donatı alanlarıyla bütünleşerek genişler.

Proje alanının dönüşümü esnasında bu yeşil kuşak tampon bölge olarak da işlev görebilir.

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 151

E. TASARIM KODLARI E. 5. KENARLAR E. 5C. TIPOLOJI VE DOKU: BLOK Bloklar, yükseklikleri 28 m ile 36 metre arasında değişen, yatay kütleli yapılardır. Kütleler, baza oluşturmadan yerle buluşurlar. Konumlanma biçimleri ve uzunlukları ile adaların içerisindeki akışı düzenleme yetisine sahip mimari elemanlardır.

Blokların yerleşiminde kentsel izlerin, özellikle kamusal alanların, devamlılığına dikkat edilmelidir ve peyzaj düzenlemeleri de bu yaklaşım ile yapılmalıdır.

Orta yükseklikteki yapılarda, zemin kullanımının arttırılması ve bloklar arası kalan yarı kamusal alanların yaşayan mekanlara dönüşmesi için zemin katların ticari işlevler ile kullanılması gerekmektedir.

Sayfa 152 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

SOKAK/GEÇIŞ TANIMLAYAN BLOK

AVLULU BLOK YERLEŞIMI

KAPALI AVLULU BLOK YERLEŞIMI

YERLEŞIMI

Tanımlı bir kentsel mekan tanımlar.

Tanımlı bir duraksama mekanı yaratır. Komşuluğunda bulunan donatı

Bir meydan veya odak gibi toplanma/

Mekanın kamusallık hissinin oluşturul-

alanları veya diğer açık alanlarla birleşerek hem geçiş, hem de toplan-

duraksama mekanı yaratmaz, yalnızca

ması için giriş/çıkışların belirgin olması

ma işlevi görebilir.

geçişlerin sürekliliğini sağlar.

önemlidir. Hem toplanma/duraksama, hem de geçiş mekanı olarak çalışır.

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 153

E. TASARIM KODLARI E. 5. KENARLAR E. 5D. FONKSIYONLAR: ZEMİN KOT KULLANIMI Zemin kat kullanım çeşit ve tipleri, proje alanın ticari ve kentsel canlılık bağlamında aktive etme çabasında kilit rol oynamaktadır. Zemin katta geçişe izin veren parçalı kat kullanımı akslara ulaşılabilirliği artıracaktır. Şeffaf cepheler, akslar üzerinde ilginç ögeler yaratmakla birlikte kentlilerin güvenli hissetmelerini de sağlayacaktır. Zemin katta ticari fonksiyonların yoğunlaşması ticari aktivite ile birlikte canlılık yaratacak, bu canlılıktan beslenen yarı kamusal alanlar ise farklı ve değişken kentsel deneyimler sunacaktır.

GEÇIRGENLIK Ana akslara bakan yapılar, kaldırımlar ve yan sokaklara geçiş vermesi amacı ile geçirgen ve boşluklu olarak tasarlanmalıdır. Bu geçişler yeşil aksların geçtiği adalarda, akslarla ve aksların yarattığı yarı kamusal alanlarla entegre olacak şekilde düşünülebilir. Bu sayede adalara tüm yönlerden giriş sağlanabilir.

ŞEFFAFLIK Zemin katların mümkün olduğunca şeffaf cephelere sahip olması, bu kotta yer alan ticari aktiviteyi destekleyecektir (Bkz. C.6). Bu şeffaflık aynı zamanda yayalar için de olumludur, iç ve dış mekanın görsel olarak bağlantısının kurulabildiği yollar, yayalar için yürümesi daha keyifli rotalardır.

YARI KAMUSAL ALANLAR Zemin kotlarda yer alan ticari birimler, adaların özellikle iç kısımlarında yaratılan yarı kamusal alanlarla entegre çalışarak kentlilere hem açık, hem kapalı alan kullanımı sunabilir. Dış mekanlarda yaratılan bu canlılık, yayalar için de çekici bir ortam sağlayabilir.

Sayfa 154 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 155

E. TASARIM KODLARI E. 5. KENARLAR E. 5E. ERIŞILEBILIRLIK: SÜREKLILIK Zaha Hadid Mimarlık tarafından çalışılmış master planda önemi vurgulanan doğu-batı eksenindeki dikişler proje alanı ile mevcut yerleşim alanlarını birbirine bağlayacak ve iki bölgenin tek parça halinde işlemesini sağlayacaktır. Dikişlerde yaratılan geniş kamusal ve yarı kamusal alanlar, alanın kenarlarında yüksekliği azalan yapılar, yeşil kuşak gibi stratejiler sosyal sürekliliğin devamını sağlamak adına alınmış önlemlerdir.

Yeşil Aks

Yeşil Aks

Dikişler

Dikişler

Sayfa 156 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Yapı Adaları Arasında Geçişler

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 157

E. TASARIM KODLARI E. 6. SAHIL E. 6A. ULAŞIM: ÜST ÖLÇEKTE BAĞLANTI İstanbul’un en önemli karayıllarondan biri olan E-5, proje alanının şehirle bağlantı kurduğu ana akslardan biridir. M4 Kadıköy-Tavşantepe metro hattı, çok sayıda otobüs ve minibüs hattı bu akstan geçmektedir. M4 metro hattının Kartal durağı, proje alanının kuzeyinde yer alır.

Sayfa 158 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

E. TASARIM KODLARI E. 6. SAHIL E. 6B. KAMUSAL VE YARI KAMUSAL ALANLAR: YEŞIL KUŞAK Sahil aksı halihazırda kullanımda olan önemli bir kamusal alandır ve proje alanının bu kent parkına erişebilirliğinin sağlanması önemlidir. Bu nedenle proje alanında önerilen kamusal ve yarı kamusal açık alana sistematiği, yayaların ve bisikletlilerin kıyıya erişebilmesini sağlamaktadır.

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 159

E. TASARIM KODLARI E. 6. SAHIL E. 6C. TIPOLOJI VE DOKU: KULE Kule tipolojisi, izin verilen en yüksek hmax’ı kullanabilir. Kule oturumlarının minimum 1000 m2 civarında olması öngörülmüştür.

Kuleler, Bulvar ve Kenar bölgelerinde bazaların üzerinden yükselerek yapı adalarının ortalarına doğru çekilir. Bu sayede sokak kotundaki insan ölçeği korunmuş olur. Fakat E5 ve Sahil bölgelerinde kulelerin tekil bir şekilde kurgulanması mümkündür.

Yukarıdaki plan, çoğunlukla kule tipolojilerinin uygulandığı bölgeleri göstermektedir. Bulvar ve yeşil akslarda açık pembe ile gösterilen hattaki yüksek yapılar, blok ile kule arasında (maksimum 45 m) bir tipoloji olduğu için ayrıca belirtilmiştir.

Sayfa 160 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Çatılarda Özel Ortak Alanlar

Ara Katlarda Özel Ortak Alanlar

Bazaların üzerine yerleşen kuleler, yükseklik farkı sayesinde oluşan terasları,

Yüksek yapılarda ara katlardan bir veya birden çoğunu özel ortak kullanım alanı

yapıların kullanıcıları için özel ortak alanlar oluşturabilecek şekilde kullanabi-

(kat bahçesi vb.) olarak tasarlamak, yapının kullanımını arttırabilir.

lir.

Bu şekilde tasarlanan yapılar, kütlesel olarak yapının insan ölçeği ve mekan Çatı katlarının işlevselliğinin korunması ve kullanımında sorun yaşanmaması

algısını değiştiren bir kriter olabilir.

için, rüzgar yön ve şiddeti dikkate alınarak tasarım yapılması önerilir.

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 161

Silüet cepheleri

Binaların kente silüet veren cephelerinde kısmen ya da tama-

Kente silüet veren ön cephe

men sağır yüzeyler oluşturulmamalıdır.

Bina ön cephelerinde hiç bir şekilde sağır yüzeyler oluşturulamaz.

Binaların önünde yüksek duvarlar bulunamaz.

X Cephe Eklentileri - Dış Üniteler

Binaların ön cephelerinde jeneratör, su deposu, HVAC, tesisat dış üniteleri, çanak anten gibi eklentiler bulundurulmamalıdır.

Bu tip tesisat dış üniteleri arka cephelerde ya da çatıda çözülmelidir.

X Sayfa 162 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Cephe Eklentileri - Afiş, Reklam ve Pano

Bina cephelerinde, cepheyi kısmen ya da tamamen kapatan,reklam, ilan, pano, afiş, ekran bulundurulamaz.

X Yarı Kamusal Alan ve Kamusal Alan Ayrımı

Cephelerin zemin kotları her durumda sokaktan algılanır olmalıdır.

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 163

E. TASARIM KODLARI E. 6. SAHIL E. 6D. FONKSIYONLAR: ÜST KOT KULLANIMI Zemin kotunda ticari fonksiyonların desteklenmesi ile sokak hayatı canlandırılmaya çalışılmıştır. Bu durum, yapıların kendi içlerinde zemin ve üst kotlar arasında fonksiyonel biri ayrışıma gitmesine yol açmaktadır.

Mimari tasarımarın fonksiyonel ayrışmayı dışa vurar şekilde kütle ve cephe tasarımları oluşturmaları özellikle, cephe yapısının zemin katta değişmesi ve şeffaflaşması beklenmektedir. Bu şekilde kentsel bir bütünlük ve cephe sürekliliği sağlanacaktır.

Sayfa 164 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 165

E. TASARIM KODLARI E. 6. SAHIL E. 6E. ERIŞILEBILIRLIK: GEÇIRGENLIK Özellikle kentsel akslar boyunca mimari tasarımlar, bu akslara yaklaşarak bulvar, dikiş ve akslardaki kentsel hayatı canlandırmak için teşvik edilmektedir. Ancak, belirtilen aksların çok uzun mesafeler boyunca devam etmesi, aynı yapı stratejisinin sürekli uygulanması halinde sıkışıklık ve kullanışsız kentsel mekanlara neden olabilir.

Akslar boyunca geliştirilen mimari tasarımların aksları olumlu yönde geliştirecek, sürprizli mekanlar yaratacak ve monotonluğu bozacak yapıda olması beklenmektedir . Mimarlar, parçalı yapılar ile geçişler, geri çekilmeler ile yarı kamusal alanlar ve kentsel avlular gibi birçok tipolojiden faydalanabilir.

Bu prensip proje genelinde de geçerli olmakla beraber, sahil bölgesinde özellikle vurgulanmıştır. Sahil aksı halihazırda kullanımda olan önemli bir kamusal alandır ve proje alanının bu kent parkına erişebilirliğinin sağlanması önemlidir. Bu nedenle sahil bölgesinde yer alan yapı adalarındaki kütlelerin birbirleri arasındaki boşluklara veya zemin kotlarda yaratılan pasajlarla yaya sürekliliğini sağlayan, geçirgen yapılar olması önemlidir.

Geçirimsiz Kapalı Yapılar

Geçirimli, Kesintili Yapılar

Sayfa 166 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Hem kuzey-güney, hem doğu-batı yönünde geçişler sağlayan yapı adaları

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 167

E. TASARIM KODLARI E. 7. E-5 E. 7A. ULAŞIM: ÜST ÖLÇEKTE BAĞLANTI İstanbul’un en önemli karayıllarondan biri olan E-5, proje alanının şehirle bağlantı kurduğu ana akslardan biridir. M4 Kadıköy-Tavşantepe metro hattı, çok sayıda otobüs ve minibüs hattı bu akstan geçmektedir. M4 metro hattının Kartal durağı, proje alanının kuzeyinde yer alır.

Sayfa 168 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

E. TASARIM KODLARI E. 7. E-5 E. 7B. KAMUSAL VE YARI KAMUSAL ALANLAR: YEŞIL KUŞAK Taş Ocağı çevresinde yaratılması öngörülen kentsel rekreasyon alanı, boyutu itibariyle bölgesel önemde bir kent parkı haline gelebilir. Bu nedenle E-5 bölgesindeki en önemli kamusal odağın burası olacağı düşünülmektedir. Bu sebeple bulvarın batısında yer alan yeşil aks Taş Ocağı’nda biter ve rekreasyon alanıyla bütünleşir.

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 169

E. TASARIM KODLARI E. 7. E-5 E. 7C. TIPOLOJI VE DOKU: KULE Kule tipolojisi, izin verilen en yüksek hmax’ı kullanabilir. Kule oturumlarının minimum 1000 m2 civarında olması öngörülmüştür.

Kuleler, Bulvar ve Kenar bölgelerinde bazaların üzerinden yükselerek yapı adalarının ortalarına doğru çekilir. Bu sayede sokak kotundaki insan ölçeği korunmuş olur. Fakat E5 ve Sahil bölgelerinde kulelerin tekil bir şekilde kurgulanması mümkündür.

Yukarıdaki plan, çoğunlukla kule tipolojilerinin uygulandığı bölgeleri göstermektedir. Bulvar ve yeşil akslarda açık pembe ile gösterilen hattaki yüksek yapılar, blok ile kule arasında (maksimum 45 m) bir tipoloji olduğu için ayrıca belirtilmiştir.

Sayfa 170 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Çatılarda Özel Ortak Alanlar

Ara Katlarda Özel Ortak Alanlar

Bazaların üzerine yerleşen kuleler, yükseklik farkı sayesinde oluşan terasları,

Yüksek yapılarda ara katlardan bir veya birden çoğunu özel ortak kullanım alanı

yapıların kullanıcıları için özel ortak alanlar oluşturabilecek şekilde kullanabi-

(kat bahçesi vb.) olarak tasarlamak, yapının kullanımını arttırabilir.

lir.

Bu şekilde tasarlanan yapılar, kütlesel olarak yapının insan ölçeği ve mekan Çatı katlarının işlevselliğinin korunması ve kullanımında sorun yaşanmaması

algısını değiştiren bir kriter olabilir.

için, rüzgar yön ve şiddeti dikkate alınarak tasarım yapılması önerilir.

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 171

Kuleler, blok ve bazaların aksine kentin çeşitli yerlerinden daha uzak mesafelerde algılanabilir yükseklikte olacağı için, oluşturdukları görsel ve mimari kimlik önemlidir.

Silüet cepheleri

Binaların kente silüet veren cephelerinde kısmen ya da tama-

Kente silüet veren ön cephe

men sağır yüzeyler oluşturulmamalıdır.

Bina ön cephelerinde hiç bir şekilde sağır yüzeyler oluşturulmamalıdır.

Binaların önünde yüksek duvarlar bulunmamalıdır.

X Cephe Eklentileri - Dış Üniteler

Binaların ön cephelerinde jeneratör, su deposu, HVAC, tesisat dış üniteleri, çanak anten gibi eklentiler bulundurulmamalıdır.

Bu tip tesisat dış üniteleri arka cephelerde ya da çatıda çözülmelidir.

X Sayfa 172 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Cephe Eklentileri - Afiş, Reklam ve Pano

Bina cephelerinde, cepheyi kısmen ya da tamamen kapatan,reklam, ilan, pano, afiş, ekran bulundurulmamalıdır.

X Yarı Kamusal Alan ve Kamusal Alan Ayrımı

Cephelerin zemin kotları her durumda sokaktan algılanır olmalıdır.

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 173

E. TASARIM KODLARI E. 7. E-5 E. 7D. FONKSIYONLAR: ÜST KOT KULLANIMI Zemin kotunda ticari fonksiyonların desteklenmesi ile sokak hayatı canlandırılmaya çalışılmıştır. Bu durum, yapıların kendi içlerinde zemin ve üst kotlar arasında fonksiyonel biri ayrışıma gitmesine yol açmaktadır.

Mimari tasarımarın fonksiyonel ayrışmayı dışa vurar şekilde kütle ve cephe tasarımları oluşturmaları özellikle, cephe yapısının zemin katta değişmesi ve şeffaflaşması beklenmektedir. Bu şekilde kentsel bir bütünlük ve cephe sürekliliği sağlanacaktır.

Sayfa 174 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 175

E. TASARIM KODLARI E. 7. E-5 E. 7E. ERIŞILEBILIRLIK: BAĞLANTI E5 üzerinde çok sayıda toplu taşıma durağı mevcuttur. Yapı adalarında oluştu-

Oluşturulacak pasajlar aynı zamanda kentsel aktivitelerin sürekliliği açısından

rulan dokunun, yayaların toplu taşıam duraklarına kolayca erişebileceği şekilde

önem arz edebilir. Kullanıcılar için mekansal zenginlikler sağlayarak, iç avluların

düzenlenmesi gerekir. Bu nedenle mümkün olduğunca kütleler arasındaki bölün-

canlılığını korumasında yardımcı olur.

meler yayaların duraklara en kısa ulaşımı sağlayabilecekleri şekilde düşünülmelidir. Bu durumun mümkün olmadığı durumlarda yalnızca zemin kotlarda yapılan

Bulvar ve yeşil akslar gibi zemin katın ticari kullanıma ayrılması öngörülen

kesintiler ile pasajlar oluşturulabilir.

yerlerde yapılacak kütle tasarımlarında, avluların yaşayan yarı kamusal mekanlar olabilmesi için, 30 mt’yi aşan cephelerde pasaj yapılabilir.

Kullanımlar arası süreklilik ve dolaşım kolaylığı; odaklardan, yapı adalarına akıcı ve yüksek bir erişim sağlanabilmesi için pasaj yapılabilir.

Sayfa 176 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Pasajlar, zemin kotta bağlantı kurmak için kullanılabilir.

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 177

Sayfa 178 | Kartal Merkez Tasarım Kodları

Kartal Merkez Tasarım Kodları | Sayfa 179