Kopalnia „Wujek”, 16 grudnia 1981. Bibliografia za lata 1981–2011

Wisława Bertman

Kopalnia „Wujek”, 16 grudnia 1981 Bibliografia za lata 1981–2011

Katowice 2011

KOMITET WYDAWNICZY prof. zw. dr hab. Jan Malicki – przewodniczący mgr Magdalena Skóra – zastępca przewodniczącego dr Barbara Maresz – sekretarz dr Teresa Roszkowska mgr Aneta Satława

Fotografie zamieszczone w publikacji pochodzą ze zbiorów Stowarzyszenia Pokolenie

ISBN 978-83-60209-71-4

Adiustacja Elwira Zborowska, Jan Baron Skład i łamanie Zdzisław Grzybowski Projekt okładki Ryszard Latusek

Druk i oprawa Biblioteka Śląska w Katowicach Nakład 100 egzemplarzy

Spis treści Minęło trzydzieści lat . ..................................................................................... 7 Wstęp.................................................................................................................. 9 Wykaz skrótów ...............................................................................................11 Wykaz czasopism ...........................................................................................12 Książki .............................................................................................................15 Artykuły prasowe ...........................................................................................19 Wydarzenia . ..............................................................................................19 Pomnik .......................................................................................................28 Film . ...........................................................................................................31 Proces..........................................................................................................34 Rodziny ......................................................................................................70 Pojednanie .................................................................................................71 Indeks osób......................................................................................................75

Minęło trzydzieści lat Staszkowi Płatkowi Jakże trudno dzisiaj jest wracać myślami do przeszłości z początków lat osiemdziesiątych. Wszechogarniająca szarość ulicy, nieustanna nerwowość blokowisk, trudność w zdobywaniu kilkuset gramów masła, mięsa, cukru. Do czasów, gdy kawa stawała się wymarzonym rarytasem, benzyna – nieskrywaną radością kierowcy, a kupione buty nr 44 – triumfem starszej kobiety. Trudy i zwyczajność codzienności. I tylko krótka przyjemność z paczki przynoszonej przez niektórych z parafii lub przesłanej przez kolegów, przyjaciół, krewnych z zagranicy. Wreszcie kolejki za rybami, serem, meblami, będące doświadczeniem zarówno kilkuletniego dziecka, jak i osób starych. Zatracały się wartości cywilizacji europejskiej – godność, szacunek, przyjaźń. Częściej sąsiad spoglądał na sąsiada jako na konkurenta. Człowiek człowiekowi… Umęczony siermiężnością świat.

Tę brudną, szarą i już groźną codzienność przełamała ostra i śnieżna niedziela 13 grudnia. Czołgi, patrole wojskowe i milicyjne, nieustanne kontrole.

Był jednak i dzień następny. Zakłócony rytm zwyczajnego życia.

Zamknięte szkoły, biura, redakcje. Blokowiska zmieniły swój charakter.

Coraz bardziej, coraz głębiej zawiązywały się przyjaźnie. Wspólne kolacje, rozmowy, dyskusje, podczas nich ścierały się poglądy tych, którzy manifestowali swój niezwykle ostry sprzeciw wobec generała Jaruzelskiego, i tych, którzy w pełni popierali stan wojenny. Wszystkich jednak łączył stół i groza godziny milicyjnej, utożsamianej nierozerwalnie z potencjalnością internowania.

Jednak owe przyjacielskie spotkania w blokach katowickiej Ligoty, Brynowa, Piotrowic, dzielnic zamieszkałych w większości przez górników kopalni „Wujek”, miały swój specyficzny charakter. Można było w nich dostrzec coś więcej niż okazję do koleżeńskich odwiedzin. Do wspólnej kolacji zasiadały tu bowiem rodziny uszczuplone. Sąsiedzi, przyjaciele, żony, dzieci, ale bez ojców, którzy wieczorem wychodzili na szychtę.

To oni opowiadali o oporze górników pozostających w kopalni, o mszy

8

Minęło trzydzieści lat

ks. Bolczyka, o czołgach otaczających kopalnię, rodzinach podchodzących i do górników, i do żołnierzy. Jednak atmosfera zagęszczała się, w powietrzu czuć było napięcie. Wreszcie cisza. Brak wieści. Górnicy zamknięci w kopalni i otoczeni przez ZOMO i milicję. Jest środa, 16 grudnia. Od rana z odległości kilku kilometrów słychać niepokojące odgłosy. W południe, a może przed lub już po, trochę później, słychać strzały. Jeden, kilka tuż po sobie. Z czasem odgłos karetek pogotowia jadących na sygnale do kliniki. Dramatyczne pytania: Strzelają? Do kogo? Ile ofiar? I to pytanie najważniejsze: Kto zginął? I niesłychanie długie oczekiwanie na powracających. To już wieczór. Ulga. Nasi wrócili. I znowu mimo zmęczenia, bólu i ogromnego żalu długie, nocne rozmowy.

Tężały twarze ludzi blokowisk. I to był właściwy początek klęski tych, co „użyli broni”. Znamy już nazwiska zabitych, wiemy o rannych i aresztowanych. Ludziach potrzebujących pomocy. Bez względu na poglądy polityczne. I wtedy właśnie odradza się człowieczeństwo w najczystszej postaci. Spontanicznie zbierane są pieniądze na adwokatów, którzy bronić mają aresztowanych. Dzielić się należy szczupłymi racjami, ograniczonymi nominałami kartek żywnościowych na mięso, cukier, masło. Oddaje się rzeczy potrzebującym, których mężowie, ojcowie siedzą na Mikołowskiej.

I nikt wtedy nie myślał o jakiejkolwiek gratyfikacji. Ważna była wigilia, święta i wspólny stół – dla tych „projaruzelskich” i tych „antyjaruzelskich”.

Gdy 15 listopada 1989 roku Lech Wałęsa rozpoczął swoje wystąpienie w Kongresie Stanów Zjednoczonych od słów „My, naród”, to można było z owych słów poczuć dumę odrodzonego kraju. Ale dla wielu z nas o wiele większe znaczenie miał inny fragment przemówienia, jakże głęboko sięgający szlachetnej, rycersko-dżentelmeńskiej tradycji ludzkiego trwania.

Bliższy blokowisku górników z „Wujka”. „Wtrącono nas do więzień, wyrzucono z pracy, czasem zabijano, a my nigdy nikogo nie uderzyliśmy, niczego nie zburzyliśmy, nie wybiliśmy nawet jednej szyby, ale byliśmy uparci, gotowi do poświęceń, zdolni do ofiar, wiedzieliśmy, czego chcemy i nasza siła okazała się większa. Ruch o nazwie «Solidarność» dlatego uzyskał masowe poparcie, dlatego odniósł sukcesy, że zawsze i w każdej sprawie opowiadał się za rozwiązaniami lepszymi, bardziej ludzkimi, godniejszymi, a przeciw brutalności i nienawiści. Był to zarazem ruch konsekwentny, uparty, nigdy nie rezygnujący”.

Minęło trzydzieści lat.

Jan Malicki

Wstęp W 2001 roku ukazało się zestawienie bibliograficzne Kopalnia „Wujek”, 16 grudnia 1981 (Wisławy Bertman i Huberta Gaudyna), przygotowane w związku z przypadającą wówczas 20. rocznicą pacyfikacji kopalni. Po upływie 10 lat, podczas których wydarzenia w kopalni „Wujek” doczekały się nowych opracowań badawczych i twórczych oraz stanowiły temat licznych debat prasowych, zestawienie to wymagało uzupełnienia. Obecna publikacja obejmuje wcześniejszą bibliografię wzbogaconą o tytuły, które ukazały się w minionym dziesięcioleciu. Przejrzano również na nowo śląską prasę drugiego obiegu w zbiorach Biblioteki Śląskiej, gdyż wiele pozycji wcześniej niedostępnych zostało opracowanych i udostępnionych.

Bibliografię sporządzono na podstawie zbiorów Biblioteki Śląskiej, uwzględniając książki i prasę, przede wszystkim codzienną, zarówno śląską, jak i ogólnopolską. Korzystano również z archiwów prasowych najpoczytniejszych dzienników („Gazety Wyborczej”, „Rzeczpospolitej”, „Dziennika Zachodniego”), a także baz danych, przy czym dokonano selekcji materiału, m.in. pominięto niewielkie wzmianki i informacje niewnoszące do tematu nowych treści. Wyjątek uczyniono dla prasy podziemnej, uwzględniając również artykuły o mniejszej objętości, dlatego że stanowią one cenne świadectwo obecności wydarzeń w kopalni „Wujek” w świadomości społecznej tamtych lat, gdy prasa oficjalna milczała. Jednakże biblioteczne zbiory prasy drugiego obiegu są niekompletne, stąd wyrywkowość i niepełność informacji.

W układzie bibliografii zachowano podział na książki (i ich fragmenty) oraz artykuły prasowe. Te ostatnie pogrupowano tematycznie, do wcześniejszych zagadnień, takich jak: Wydarzenia, Pomnik, Film, Proces, dodano następne: Rodziny, Pojednanie, ponieważ dyskusja prasowa objęła nowe problemy. Niektóre obszary tematyczne zostały poszerzone, np. podrozdział Pomnik obejmuje obecnie również artykuły poświęcone powstałemu później muzeum, a także projektowanemu Śląskiemu Centrum Solidarności.

Niniejsza bibliografia stanowi jedynie wybór, nie zakłada uchwycenia wszystkich głosów, które padły w dyskusji o „Wujku”. Mamy jednak nadzieję, że okaże się pomocą w dotarciu do informacji na temat tamtych wydarzeń i toczącej się wokół nich debaty.

10

Wstęp

Do bibliografii dołączono indeks autorów i osób występujących w tytułach. Indeks uwzględnia pełne brzmienie nazwisk i imion, jeśli są one znane.

Wisława Bertman

Wykaz skrótów KWK – Kopalnia Węgla Kamiennego NSZZ – Niezależny Samorządny Związek Zawodowy MO – Milicja Obywatelska MSW – Ministerstwo Spraw Wewnętrznych PAP – Polska Agencja Prasowa RKW – Regionalna Komisja Wykonawcza RP – Rzeczpospolita Polska SB – Służba Bezpieczeństwa TKK – Tymczasowa Komisja Koordynacyjna TKZ – Tymczasowa Komisja Zakładowa WRON – Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego ZOMO – Zmotoryzowane Odwody Milicji Obywatelskiej

Wykaz czasopism W bibliografii uwzględniono artykuły z następujących periodyków: Bajtel Biuletyn Informacyjny – Region Śląsko-Dąbrowski NSZZ „Solidarność” Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej Cios – biuletyn informacyjny TKZ NSZZ „Solidarność” Czas Krakowski Czas Kultury Dziennik Dziennik Zachodni (od 2007 r. Polska Dziennik Zachodni) Dziś Film Gazeta Polska Gazeta Wyborcza Głos Śląsko-Dąbrowski Gość Niedzielny Górnik Polski Gwarek Katolik Kino Kulisy Express Wieczorny Kurier Zachodni Ład Magazyn Gospodarczy Manifestacja Gliwicka – biuletyn Gliwickiej Delegatury TKK NSZZ „Solidarność” Najwyższy Czas Nasz Dziennik Nasz „Wujek” Nasza Gazeta Nowiny Gliwickie PIK Podziemny Informator Katowicki Po Prostu Polityka

Wykaz czasopism

13

Polska Zbrojna Prawo i Życie Pro Medico Przegląd Przegląd Katowicki Przegląd Tygodniowy Rzeczpospolita Sejmik Samorządowy Słowo Powszechne Solidarność Dziś i Jutro Spotkania Śląsk Tak i Nie Trybuna Trybuna Robotnicza (Trybuna Śląska) Tygodnik Powszechny Tygodnik Solidarność Wieczór Wieści Górnośląskie WiS Wolni i Solidarni – pismo organizacji „Solidarność Walcząca” – Oddział Katowice Wolny Związkowiec Wprost Wspólnota Zeszyty Historyczne Solidarności Śląsko-Dąbrowskiej Zrąb – biuletyn NSZZ „Solidarność” Gwarectwa Budownictwa Górniczego Życie Życie Warszawy

Książki 1. XX lat Solidarności Śląsko-Dąbrowskiej / [aut. kalendarium Teresa Brodzka-Jasińska i in.]. – Katowice : Stowarzyszenie Pokolenie; Warszawa; Volumen, 2000. – S. 98–105 Sygn. BŚL III 912 127, III 912 128 2. Antologia wierszy wojennych / oprac. Andrzej Jaroszyński. – Lublin : Stowarzyszenie Pisarzy Polskich, 2010. – S. 75–78 Drugie wydanie antologii. Wydanie pierwsze ukazało się w obiegu niezależnym w 1982 r.

Sygn. BŚL II 1 151 987 3. Bolczyk Henryk : Krzyż nigdy nie umiera. Siedem stacji krzyża kopalni Wujek. Refleksje duszpasterza / Henryk Bolczyk. – Katowice : Społeczny Komitet Pamięci Górników KWK „Wujek”, 2001. – 92, [3] s. : il. (gł. kolor.)

Sygn. BŚL II 974 893, II 974 892 4. Burzyński Andrzej : Krzyż Górników : Kopalnia „Wujek” w Katowicach, grudzień 1981–grudzień 1996 / [koncepcja i oprac. Andrzej Burzyński]. – Katowice : Społeczny Komitet Pamięci Górników Kopalni Węgla Kamiennego „Wujek” w Katowicach Poległych 16 grudnia 1981 roku, 1996. – 159 s.

Sygn. BŚL III 857 277, III 857 278 5. Długajczyk Edward : Sprawa karna o niszczenie akt w Wojewódzkim Urzędzie Spraw Wewnętrznych w Katowicach w latach 1989– 1990 // W: Archiwa i archiwalia górnośląskie / [red.] Edward Długajczyk, Wacław Gojniczek, Barbara Kalinowska-Wójcik.

T. 1. – Katowice : Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2008 (Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Historia, nr 2552). – S. 156–169 Sygn. BŚL II 1 126 384, II 1 125 652 6. Dziadul Jan : Rozstrzelana kopalnia : 13–16 grudnia 1981 roku stan wojenny – tragedia „Wujka” / Jan Dziadul. – Warszawa : BGW, 1991.

16

Książki

– 221, [3] s.

Zawiera wywiady z uczestnikami oraz dokumenty.

Sygn. BŚL II 984 230, II 7. Dziadul Jan : Zanim padły strzały : między zdradą a wolnością Śląsk i Zagłębie 1980–1981 / Jan Dziadul, Marek Kempski. – Siemianowice Śląskie : POL-SIL, 2006. – S. 352–367 : Urojona przysięga Dot. ks. Henryka Bolczyka.

Sygn. BŚL 1 066 357 8. Garść wolności z kopalni „Wujek” : Wiersze / [oprac. Gabriela Bożek].

– Katowice : Społeczny Komitet Budowy Pomnika ku Czci Górników Poległych 16 Grudnia 1981 roku, 1991. – 58 [6] s.

Sygn. BŚL I 755 483, I 755 484 9. Głosy zza muru : wiersze i piosenki z ośrodków odosobnienia dla internowanych ilustrowane grafiką z obozów (grudzień ’81–listopad ’82).

– Warszawa : Wydawnictwo [redakcja „Skrótu”], 1984. – S. 21–22 Zawiera m.in.: Grudniowy rapsod, Idą pancry na Wujek, Górnikom z kopalni Wujek.

Sygn. BŚL I 1 094 759 10. Idą pancry na „Wujek” / [red. Adam Borowski; aut. zdj. Janusz Fila i in.]. – Warszawa : Volumen; Katowice : Stowarzyszenie Pokolenie, 2006. – 207, [9] s. : il. (w tym kolor.)

Sygn. BŚL III 661 915, III 661 916, III 661 917 11. Jasiński Maciej : 1981 : Kopalnia Wujek / Maciej Jasiński, Jacek Michalski, Andrzej Janicki; [ze wstępem Lecha Wałęsy]. – Poznań : Zin Zin Press, 2006. – 70 [2] s. : il. (kolor.)

Komiks opowiadający historię pacyfikacji.

Sygn. BŚL III 672 266, III 662 986 12. Katowice : rozwój w czasie i przestrzeni / scenariusz i koncepcja edytorska Jerzy Moskal; współprac. Wojciech Janota; fot. Stanisław Gadomski, Andrzej John. – Katowice : Śląsk, 1993. – S. 361–370 Sygn. BŚL III 754 426 13. Kijonka Tadeusz : Czas zamarły. – Warszawa : Czytelnik, 1991. –

Książki

17

S. 20–21 : Pasterka 1981; s. 24 : Grudzień; s. 87 : Orzeł; s. 88–89 : Pięść Wiersze.

Sygn. BŚL I 755 487 14. Kompleks śląski. – Kraków : Libertas, 1984. – S. 3–4 : Trochę jak z przewodnika – czyli jak dojść do kopalni „Wujek”; s. 30–36 : VI. „Idą pancry na „Wujek”… 16 XII 1981 r. – cała akcja rozpoczęła się o godzinie 10.10; s. 37–39 : VII. Jeszcze raz pod kopalnią „Wujek” – 4 XII 1983 rok Sygn. BŚL I 863 442 15. Kopalnia Węgla Kamiennego „Wujek” 1899–1999 / [red. i oprac. graf.

Jerzy Walter Brzoza]. – Katowice : Silesiapress, 1999. – 111, [1] s.

Sygn. BŚL III 911 925, III 911 926 16. Polak Wojciech : Stan wojenny – pierwsze dni / Wojciech Polak. – Gdańsk : Finna, 2006. – S. 224–229 Sygn. BŚL II 1 088 442 17. Pomnik Krzyż Górników Kopalni „Wujek” w Katowicach upamiętniający górniczy protest i górników poległych w grudniu 1981 roku / [tekst i oprac. Andrzej Burzyński]. – Katowice : Społeczny Komitet Pamięci Górników Kopalni Węgla Kamiennego „Wujek” w Katowicach Poległych 16 grudnia 1981 roku, 2001. – 39 [1] s. : il Sygn. BŚL II 987 645 18. … Póki my żyjemy : zbiór wierszy i piosenek Regionu Śląsko-Dąbrowskiego 1981–1982 / zebr. i oprac. KA-ZET. – [Katowice] : Oficyna Śląska, 1986. – S. 11–16, 35 Zawiera teksty: Wściekłe psy, Tragedia górników, Idą pancry na Wujek, Górnikom z kopalni „Wujek” / Jacek Okoń, Polska pieta / Anna Kamieńska. W 22. urodziny naszego syna i brata, [U tych panów z wielkich stanów…], Twój brat, Po rozgromieniu protestu na „Wujku” / Kazimierz Winkor, Ręce / Tomasz Jastrun, Kiedy przyjdą…, Przypomnienie „Wujka”.

Sygn. BŚL II 779 543 19. Prawa człowieka i obywatela w PRL [Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej] : (13 XII 1981 - 31 XII 1982) / oprac. zespół red. Komitetu Helsińskiego z upoważnienia Zbigniewa Bujaka [i in.]. – Paryż : Instytut Literacki, 1983. – S. 140–143 Sygn. BŚL II 982 584

18

Książki

20. Rokosz Mieczysław : Na szańcach pamięci / Mieczysław Rokosz. – Kraków : Księgarnia Akademicka, 2003. – S. 351–365 Dot. poezji stanu wojennego.

Sygn. BŚL II 1 011 007 21. Solidarność : XX lat historii. – Warszawa : Volumen; Tysol, 2000. – S. 127, 271 Sygn. BŚL III 914 392 22. Stan wojenny : materiały autobiograficzne, opracowania / [wybór tekstów i oprac. Alicja Augustyniak et al.]. – Toruń : Wydawnictwo Wyższej Szkoły Kultury Społecznej i Medialnej, 2004. – S. 120–127 Sygn. BŚL I 725 968 23. Szczepański Jarosław J. : Górnik polski : Ludzie z pierwszych stron gazet. – Warszawa : Iskry 2005. – S. 112–119 : „Wujek” – tragedia kopalni i tragedia ludzi Sygn. BŚL II 1 040 059 24. Szcześniak Maria : Idź i zabij : pacyfikacja strajku w kopalni Wujek – zbrodnia nieukarana. – Warszawa : Volumen; Tysol, 1999. – 153, [1] s. – (Historia Najnowsza) Sygn. BŚL II 956 631, II 957644 25. Użyto broni : relacja górników kopalni „Wujek” / zebrał i oprac. Jacek Cieszewski. – Kraków : Biblioteka Obserwatora Wojennego, 1988. – [2], 132, [1] s. – (Archiwum Solidarności. Relacje i Opracowania; 31) Sygn. BŚL I 755 270, I 869 543 26. Użyto broni : relacja górników kopalni „Wujek” / zebrał i oprac. Jacek Cieszewski. Wyd. 2 (pierwsze oficjalne – popr. i rozszerz.) – Warszawa : Most, 1991. – 174, [1] s.

Sygn. BŚL II 779 301, II 817 939 27. Zapisani do rachunku krzywd : tragedia kopalni „Wujek” w poezji : antologia / do druku przyg. i wstępem opatrzyła Krystyna Heska-Kwaśniewicz; przy współpr. Barbary Pytlos. – Katowice : Śląski Fundusz Literacki, 1993. – 146, [2] s.

Sygn. BŚL I 861 633, I 864 293

Artykuły prasowe Wydarzenia 28. 16 grudnia // WiS Wolni i Solidarni. – 1985, nr 17, s. 1 Zawiera wiersz zaczynający się od słów: U bram niebieskich stoją z Wujka bracia…

29. 16 grudzień 1981 // Zrąb. – 1986, nr 1, s. 1–2 Relacja uczestnika wydarzeń.

30. 29 lat po pacyfikacji Wujka // Gazeta Wyborcza. – 2010, nr 294, s. 8 31. Austyn Marcin : Pamiętajmy o „Wujku” // Nasz Dziennik. – 2006, nr 293, s. 2 Obchody 25. rocznicy wydarzeń, w tym wydanie okolicznościowego znaczka.

32. Barbakowski Piotr : Za prawo do życia godnego… / Piotr Barbakowski, rozm. J. Matuszewski // Ład. – 1990, nr 3, s. 3 Rozmowa z górnikiem rannym podczas pacyfikacji.

33. Bieniasz Maciej : Idą pancry na Wujek // Zeszyty Historyczne Solidarności Śląsko-Dąbrowskiej. – 1995, z. 1, s. 56 34. Bikont Anna : Górnicy z kopalni „Wujek” // Gazeta Wyborcza. – 1990, nr 298, dod.: „Gazeta Świąteczna”, s. 8–10 35. Bilans stanu wojennego. W Sejmie o tragedii w kopalni „Wujek” // Życie Warszawy. – 1991, nr 213, s.1–2 36. Bolczyk Henryk : Krzyż Wujka / Henryk Bolczyk, rozm. Jacek Dziedzina // Gazeta Wyborcza. – 2009, nr 284, s. 18 Wywiad z ks. Henrykiem Bolczykiem, kapelanem górników z kopalni Wujek w związku z wydaniem książki Mocowałem się z Bogiem / Jacek Dziedzina, Katowice 2009, która ukazała się nakładem tygodnika „Gość Niedzielny”.

37. Bolczyk Henryk : Ksiądz nam obiecał // Dziennik Zachodni. – 2006, nr 293, dod. spec. „25. rocznica pacyfikacji kopalni Wujek”, s. VII 38. Bracia Górnicy! // Górnik Polski (wydanie barbórkowe), grudzień 1986, s. [1–2] Dot. obchodów 5. rocznicy pacyfikacji.

20

Artykuły prasowe

39. Burda Anna : Aha, dostałem z kałacha // Gość Niedzielny. – 2001, nr 50, s. 6–7 Zawiera wspomnienia uczestników wydarzeń, rannych w czasie pacyfikacji: Czesława Kłoska, Zdzisława Kraszewskiego, Stanisława Płatka, Zbigniewa Wójcika.

40. Byliśmy obecni // Wolny Związkowiec. – 1988, nr 1, s. 2–3 Zawiera listę zatrzymanych przez milicję podczas obchodów 6. rocznicy wydarzeń.

41. [Cieślak Mateusz] : Polała się krew : raport // Trybuna Śląska. – 2001, nr 255, s. 1 42. Chmura Aleksandra : Wciąż te same pytania : w 8 lat po tragedii na „Wujku” // Trybuna Robotnicza. – 1989, nr 290, s. 3, 4 43. Cieszewski Jacek : Ci z „Wujka” // Tygodnik Powszechny. – 1993, nr 13, s. 1, 4 44. Cieszewski Jacek : Czy warto było // Rzeczpospolita. – 1993, nr 294, s. 3 45. Cieszewski Jacek : Gorycz i chwała // Rzeczpospolita. – 1996, nr 292, s. 3 46. Czarna środa // Gość Niedzielny. – 1996, nr 50, s. 13 47. Dziadul Jan : Cienie bliskiej przeszłości : tragedia „Wujka” – w oczekiwaniu na wyrok // Śląsk. – 1996, nr 7, s. 5–7 48. Dziadul Jan : Rozstrzelana kopalnia 13–16 XII 1981 roku : stan wojenny – tragedia „Wujka”. Warszawa. 1991. / Jan Dziadul, rec.

B. Olszewska // Dziś. – 1992, nr 7, s. 142–144 49. Dziadul Jan : Sąd nad Wujkiem // Gazeta Wyborcza. – 2006, nr 293, dod. „25 lat po Wujku”, s. 3 50. Dziadul Jan : Urojona przysięga // Śląsk. – 1996, nr 12, s. 16–19 51. Dziesiąta rocznica tragedii w kopalni „Wujek” // Wieści Górnośląskie. – 1991, nr 3, s. 2 52. Dziewięciu z Wujka // Dziennik Zachodni. – 2006, nr 293, dod. spec. „25. rocznica pacyfikacji kopalni Wujek”, s. XV Zawiera krótkie biogramy zabitych, ich zdjęcia i zdjęcia ich grobów.

53. Dziewięciu z Wujka : Kopalnia Wujek. 17. rocznica tragedii // Gazeta Wyborcza. – 1998, nr 294, dod. „Gazeta w Katowicach”, s. 1

Wydarzenia

21

54. Dziewięciu zabitych // Gazeta Wyborcza. – 2006, nr 293, dod. „25 lat po Wujku”, s. 3 55. Dziewięć krzyży // Trybuna Śląska. – 1996, nr 294, s. 2 56. Dziuba Adam : Proces przywódców strajku // Dziennik Zachodni. – 2006, nr 293, dod. spec. „25. rocznica pacyfikacji kopalni Wujek”, s. X 57. Gelberg Andrzej : Czy zginęli na darmo? // Tygodnik Solidarność. – 1994, nr 20, s. 5 58. Golicki Mikołaj : Przebieg wypadków // Zeszyty Historyczne Solidarności Śląsko-Dąbrowskiej. – 1995, z. 1, s. 70–80 59. Górnicy z „Wujka” // Cios. – 1988, nr 57, s. 2 60. Gruba Jerzy : Rozkaz : odblokować Wujka // Trybuna. – 1991, nr 291, s. 4 61. Grudzień // Zrąb. – 1987, nr 11, s. 1–2 Obchody 6. rocznicy wydarzeń, wiec.

62. Grudzień 1981 na Śląsku : Tych ran nie wyleczy czas… : relacja z „Wujka” / Celina B. // Zeszyty Historyczne Solidarności ŚląskoDąbrowskiej. – 2000, z. 5, s. 69–79 Praca nadesłana na konkurs „Gościa Niedzielnego” w 1991 r. poświęcony pamięci Grudnia 1981. Zawiera wspomnienia rodzin poległych górników.

63. Heska-Kwaśniewicz Krystyna : Przyszli nocą w uśpiony dom : literackie echo tragedii na kopalni „Wujek” // Śląsk. – 2006, nr 12, s. 15–17 64. Hugo-Bader Jacek : Pluton [losy milicjantów, którzy strzelali w kopalni „Wujek”] // Gazeta Wyborcza. – 1993, nr 55, dod.: „Gazeta Świąteczna”, s. 12–13 65. Informacje // Manifestacja Gliwicka. – 1986, nr 70, s. 1 Szczegółowy plan obchodów 5. rocznicy wydarzeń.

66. Jaśniak Jan : Znamię wolności. 10. rocznica Wujka // Katolik. – 1991, nr 50, s. 1, 8, 9 67. Jaworska Barbara : Nie o to walczyli : Katowice : 18. rocznica pacyfikacji kopalni „Wujek” // Gazeta Wyborcza. – 1999, nr 293, dod. „Gazeta w Katowicach”, s. 8

22

Artykuły prasowe

68. Jaworski Jacek : Raport w sprawie KWK „Wujek” w dniu 16 grudnia 1981 // Tygodnik Solidarność. – 2000, nr 22, s. 8–9 69. Jastrun Tomasz : Ręce // Górnik Polski. – 1985, nr 10, s. 3 Wiersz.

70. Jedlecki Przemysław : Testament z Wujka // Gazeta Wyborcza. – 2006, nr 294, dod. regionalny „Katowice”, s. 1 71. Jedlecki Przemysław : Wojna pod moim oknem // Gazeta Wyborcza.

– 2001, nr 292, dod. regionalny „Katowice”, s. 19 Wspomnienia rodzin i sąsiadów.

72. Jedlecki Przemysław : Wstyd iść do kopalni // Gazeta Wyborcza. – 2001, nr 293, dod. regionalny „Katowice”, s. 3 73. Jędrysik Marek : Zabłąkany pocisk / Marek Jędrysik; oprac. Marek Brodowski // Zeszyty Historyczne Solidarności Śląsko-Dąbrowskiej. – 2003, z. 7, 84–88 74. Kłosek Czesław : A chcieliśmy im zameldować, że nowa Polska może żyć dalej : 25 lat po pacyfikacji kopalń „Manifest Lipcowy” i „Wujek” / Czesław Kłosek, rozm. Marcin Austyn // Nasz Dziennik. – 2006, nr 293, s. 12 75. Kopalnia „Wujek” // Wolny Związkowiec. – 1988, nr 12, s. 2 Relacja z obchodów 7. rocznicy.

76. Kortko Dariusz : Nie przemocą lecz wyborami // Gazeta Wyborcza.

– 1996, nr 293, dod. regionalny „Katowice”, s. 1 77. Kossowski Hubert : Zbrodnia doskonała // Gazeta Polska. – 2005, nr 52, s. 21 78. Krzyk Józef : A szpital płakał // Gazeta Wyborcza. – 2004, nr 295, dod. regionalny „Katowice”, s. 7 79. Krzyk Józef : Billboardy na ćwierćwiecze pacyfikacji kopalni Wujek // Gazeta Wyborcza. – 2006, nr 283, dod. regionalny „Katowice”, s. 2 80. Krzyk Józef : Stan w pamięci // Gazeta Wyborcza. – 2002, nr 291, dod. „Gazeta w Katowicach”, s. 3 Konferencja IPN, wspomnienia uczestników wydarzeń.

Wydarzenia

23

81. Krzyk Józef : Zomowcy jadą! // Gazeta Wyborcza. – 2009, nr 294, dod.: „Opinie”, s. 25 Dot. książki Mocowałem się z Bogiem / Henryk Bolczyk, Jacek Dziedzina, Katowice 2009.

82. Krzyk Józef : Z Wujka na ołtarze // Gazeta Wyborcza. – 2000, nr 295, dod. „Gazeta w Katowicach”, s. 4 83. Ksiądz z kopalni // Gazeta Wyborcza. – 2006, nr 293, dod. „25 lat po Wujku”, s. 13 84. Kucharczak Przemysław : Pobici zwycięzcy // Gość Niedzielny. – 2006, nr 51, s. 38–41 85. KWK „Wujek” – 6. rocznica masakry // Bajtel. – 1987, dod. spec. „Barbórka 1987”, s. 7–8 Zbiór wypowiedzi uczestników manifestacji rocznicowej: Kazimierza Świtonia, Jacka Smagowicza, Adama Słomki, Tadeusza Jedynaka oraz telegram Władysława Frasyniuka.

86. Lipski Jerzy : KWK „Wujek”. Rok założenia 1899 // Przegląd Katowicki. – 1994, nr 7/8, s. 28 87. Lista ofiar z „Wujka” // Głos Śląsko-Dąbrowski. – 1987, nr 55/56, s. 4, 56 88. Lubiejewski Tadeusz : „Nic więcej uczynić nie mogą”. W kopalni Wujek po ośmiu latach // Dziennik Zachodni. – 1989, nr 288, s. 3 89. Malinowska Anna : Narysowali historię masakry w kopalni Wujek // Gazeta Wyborcza. – 2006, nr 291, dod. regionalny „Katowice”, s. 2 Dot. komiksu: 1981: Wujek / Maciej Jasiński, Jacek Michalski, Andrzej Janicki. – Katowice, Zin Zin Press, 2006.

90. Manifestacja przy KWK „Wujek” // Głos Śląsko-Dąbrowski. – 1986, nr 1, s. 2 91. Miklaszewska Marta : Zbrodnia w kopalni „Wujek” // Tygodnik Solidarność. – 1991, nr 38, s. 5 92. Miśkiewicz Przemysław : Jaruzelski na miejscu zbrodni // Dziennik Zachodni. – 2006, nr 293, dod. spec. „25. rocznica pacyfikacji kopalni Wujek”, s. XIII

24

Artykuły prasowe

93. Mucha Alina : Bez picia, bez jedzenia // Dziennik Zachodni. – 2006, nr 293, dod. spec. „25. rocznica pacyfikacji kopalni Wujek”, s. X Wspomnienia uczestniczki strajku.

94. Mucha Alina : Zażądam 15 lat… : relacja z przeżyć własnych w okresie aresztowania, sądzenia i późniejszych represji po wydarzeniach w kopalni „Wujek” w Katowicach 16 grudnia 1981 roku // Zeszyty Historyczne Solidarności Śląsko-Dąbrowskiej. – 2000, z. 5, s. 84–87 Praca nadesłana na konkurs „Gościa Niedzielnego” w 1991 r. poświęcony pamięci Grudnia 1981. Autorka była sądzona w procesie dziewięciu z „Wujka”.

95. My nie możemy nie zwyciężyć // PIK Podziemny Informator Katowicki. – 1983, nr 10, s. 1 96. Nadzwyczajna XII Sesja Sejmiku Samorządowego // Sejmik Samorządowy. – 1992, nr 5, s. 4–7 Relacja z sesji poświęconej tragicznym wydarzeniom z grudnia 1981 r. w kopalni „Wujek”; przemówienie Prezydenta RP [Lecha Wałęsy] wygłoszone 15 grudnia 1991 r. podczas uroczystości poświęcenia pomnika poległych górników.

97. Netz Feliks : Pokój z widokiem na wojnę polsko-jaruzelską // Śląsk.

– 2006, nr 12, s. 44–50 Słuchowisko.

98. Norbert Konstanty : Dług i zobowiązanie // Górnik Polski. – 1987, nr 39, s. 1–2 Artykuł rocznicowy, poświęcony pamięci ofiar pacyfikacji, zawiera fragmenty wierszy.

99. Norbert Konstanty : Piąta rocznica // Górnik Polski. – 1987, nr 30, s. 2–4 100. Nowakowska-Majcher Maria : Łzy Wujka // Rzeczpospolita. – 2001, nr 115, s. 16–19 101. Odzew na nasz apel // Górnik Polski. – 1987, nr 31, s. 4 Dot. uczczenia 5. rocznicy wydarzeń budową kościoła w Katowicach Brynowie.

102. Olszewski Michał : Zwyczajny opór Jakuba Brońca // Gazeta Wyborcza. – 2006, nr 290, s. 14–15 103. Opala Grzegorz : List w rocznicę pacyfikacji „Wujka” // Pro Medico. – 2007, nr 1, s. 15

Wydarzenia

25

Dot. udziału pracowników Śląskiej Akademii Medycznej w ratowaniu ofiar pacyfikacji.

104. Oświadczenie RKW // Manifestacja Gliwicka. – 1986, nr 71, s. 2 105. Pamiętajcie o nich! // Górnik Polski. – 1984, nr 5, s. 3 106. Piątek Przemysław : Co jest zbrodnią komunistyczną : przestępstwa popełnione w trakcie wydarzeń w kopalniach Wujek oraz Manifest Lipcowy // Rzeczpospolita. – 2003, nr 5, s. C3 107. Pieronkiewicz Mieczysław : Coraz dalej od prawdy / Mieczysław Pieronkiewicz, Jerzy Wartak // Trybuna Robotnicza. – 1990, nr 37, s. 3 108. Pietraszewski Marcin : Kalendarium Wujka // Gazeta Wyborcza. – 2006, nr 293, dod. „25 lat po Wujku”, s. 19 109. Piotrowski Maciej : Kto ich policzy : dziesiąta rocznica tragedii w „Wujku” // Kulisy Express Wieczorny. – 1991, nr 241, s. 3 110. Piotrowski Maciej : Pierwsi na liście // Po Prostu. – 1990, nr 2, s. 3–4 111. Płatek Stanisław : Tamten strajk // Zeszyty Historyczne Solidarności Śląsko-Dąbrowskiej. – 1995, z. 1, s. 66–70 112. Płużański Tadeusz : Idą pancry…// Tygodnik Solidarność. – 2000, nr 50, s. 12–13 113. Przypomnienie „Wujka” // Zeszyty Historyczne Solidarności ŚląskoDąbrowskiej. – 1995, z. 1, s. 58 114. Pustułka Agata : Całe życie jak dokument / Agata Pustułka // Trybuna Śląska. – 2000, nr 193, s. 10 Wydarzenia w kopalni „Wujek” we wspomnieniach dr Urszuli Wende.

115. Pustułka Witold : Wymiar niesprawiedliwości : dokładnie 25 lat temu zapadł wyrok na „wichrzycieli z Wujka” // Polska Dziennik Zachodni. – 2007, nr 34, s. 17 116. Rejdych Janusz : Kopalnia „Wujek” // Solidarność Dziś i Jutro. – 1988, grudzień, s. 2 Wspomnienie z przesłuchania.

117. Rocznica // Cios. – 1986, styczeń, s. 2 Obchody 5. rocznicy pacyfikacji. Zawiera opis rozgromienia manifestacji, aresztowania działaczy, przesłuchań.

26

Artykuły prasowe

118. Rozstrzelana kopalnia. Fragmenty relacji świadków… // Czas Krakowski. – 1991, nr 57, s. 7 119. Sejmowe echa strzałów na Wujku : dokumenty // Trybuna Śląska. – 1990, nr 176, s. 3 120. Semik Teresa : 16 grudnia, godz. 11.40: „Wydać twarde rozkazy do ataku!” // Polska Dziennik Zachodni. – 2010, nr 293, s. 6–7 121. Semik Teresa : Kule same nie spadają na górników z nieba // Polska Dziennik Zachodni. – 2009, nr 294, s. 14–15 122. Smolorz Michał : W lustrze propagandy // Gazeta Wyborcza. – 2006, nr 293, dod. 25 lat po Wujku, s. 14–15 123. Smyk Edward : Węgiel i popiół [NSZZ Solidarność w kopalni „Wujek”] // Tygodnik Solidarność. – 1993, nr 8, s. 1, 10 124. Solidarność pamięta // Trybuna Śląska. – 1997, nr 293, s. 1, 2 125. Stankiewicz Leonard : „Wujek” – pamiętam / Leonard Stankiewicz, oprac. Jarosław Neja // Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej. – 2004, nr 6–7, s. 34–36 126. Starzyński Sławomir : Kolęda stanu wojennego : kopalnia „Wujek” // Gazeta Wyborcza. – 1993, nr 290, dod. „Gazeta w Katowicach”, s. 2 127. Starzyński Sławomir : Rocznica Wujka // Gazeta Wyborcza. – 2002, nr 292, dod. regionalny „Katowice”, s. 2 Sonda.

128. Szafraniec Herbert : Dlaczego strzelano do Solidarności? [Kopalnia „Wujek” 16 XII 1981 r.] / Herbert Szafraniec, rozm. Jan Skórzyński // Tygodnik Solidarność. – 1990, nr 10, s. 19 129. Szafraniec Herbert : Dotrzeć do całej prawdy / Herbert Szafraniec, rozm. Ryszard Stelmaszczyk // Trybuna Śląska. – 1990, nr 208, s. 3 130. Szafraniec Herbert : Kopalnia „Wujek” 16 grudnia 1981 // Tygodnik Solidarność. – 1989, nr 28, s. 8 131. Szafraniec Herbert : Prawda na wierzch wypływa / Herbert Szafraniec, rozm. Jan Jaśniak // Słowo Powszechne. – 1991, nr 105, s. 1, 6 132. Szafraniec Herbert : Wujek 16 XII 1981 roku // Zeszyty Historyczne Solidarności Śląsko-Dąbrowskiej. – 1995, z. 1, s. 60–65

Wydarzenia

27

133. Szarek Jarosław : Nigdy stąd nie wyjdziesz! // Gazeta Polska. – 1999, nr 50, s. 5 134. Szcześniak Maria : Za tych co na „Wujku” // Tygodnik Solidarność. – 1997, nr 1, dod. „Tygodnik Śląsko-Dąbrowski”, s. 2 135. Sznajder Andrzej : 15 grudnia 1981 // Dziennik Zachodni. – 2006, nr 293, dod. spec. „25. rocznica pacyfikacji kopalni Wujek”, s. VII Dot. przygotowań do strajku, jak również decyzji władz o pacyfikacji.

136. Sznajder Andrzej : Czego nie wiemy o pacyfikacji kopalni „Wujek” // Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej. – 2009, nr 5/6, s. 37–42 137. Ścibich Tomasz : Aspekty medyczne tragedii w kopalni „Wujek” // Pro Medico. – 2000, nr 58, s. 8–9 138. To była zbrodnia // Dziennik Zachodni. – 1991, nr 44, s. 1, 4 139. Tragedia w kopalni „Wujek” // Dziennik Zachodni, 1990, nr 152, s. 2 140. Tylko stale płaczę… Wspomnienie siostry zamordowanego górnika / [Marta Giza] // Zeszyty Historyczne Solidarności Śląsko-Dąbrowskiej. – 2000, z. 5, s. 80–83 Praca autorstwa siostry Józefa Krzysztofa Gizy poległego na „Wujku”, nadesłana w 1991 r. na konkurs „Gościa Niedzielnego” poświęcony pamięci Grudnia 1981.

141. Użyto broni… // Biuletyn Informacyjny. – 1990, nr 21, s. 4 i nr 23, s. 2 142. W kręgu „Wujka” // Trybuna Śląska. – 1996, nr 282, s. 2 143. Wieczorek Paweł : Strzały na kopalni // Gość Niedzielny. – 1991, nr 11, s. 6 144. Wieczorek Paweł : Triduum grudniowe // Gość Niedzielny. – 1992, nr 1, s. 8–9 145. Wilczyński Kazimierz : Pan Bóg nie nosi kul // Tak i Nie. – 1991, nr 1, s. 9–11 146. Wujek // Bajtel. – 1988, nr 1, s. 7 Obchody rocznicy wydarzeń.

147. Wujek – kalendarium / oprac. Roman Imielski // Gazeta Wyborcza.

– 1998, nr 283, dod. „Gazeta w Katowicach”, s. 4

28

Artykuły prasowe

148. [Wydarzenia grudniowe na KWK „Wujek”] // Nasza Gazeta. – 1992, nr 9 Numer monograficzny.

149. Z wierszy tamtych dni // Zeszyty Historyczne Solidarności ŚląskoDąbrowskiej. – 1995, z. 1, s. 56, 58–59 150. Zabito nadzieję // Gazeta Wyborcza. – 2001, nr 291, s. 6 Oświadczenie wystosowane przez osobistości życia publicznego (polityków, ludzi kultury, biskupów).

151. Zarzycka Ewa : Podobno ofiarom żyje się świetnie // Gazeta Polska.

– 1997, nr 6, s. 7 152. Zasada Stanisław : Życie po śmierci : był jedną z dziewięciu ofiar w kopalni „Wujek”, miał 21 lat // Tygodnik Powszechny. – 2006, nr 51, s. 19 153. Zdjęcia z „Wujka” // Biuletyn Informacyjny. – 1989, nr 16, s. 8 154. Znaczek z Wujkiem już na poczcie // Gazeta Wyborcza. – 2006, nr 293, dod. regionalny „Katowice”, s. 1 155. Zwoźniak Zdzisław : Kruszenie betonu // Trybuna Śląska. – 1990, nr 20, s. 3 156. Zwoźniak Zdzisław : Stan wojenny na Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim – Pierwsze uderzenie // Zeszyty Historyczne Solidarności Śląsko-Dąbrowskiej. – 1995, z. 1, s. 18–55

Pomnik 157. [Apel Prezydium Sejmiku Samorządowego Województwa Katowickiego o datki na pomnik ofiar „Wujka”] // Wspólnota. – 1991, nr 39, s. 2 158. Bęben Andrzej : Czy stanie pomnik // Dziennik Zachodni. – 1991, nr 131, s. 4 159. Dziuba Adam : Rocznice pod okiem bezpieki // Dziennik Zachodni. – 2006, nr 293, dod. spec. „25. rocznica pacyfikacji kopalni Wujek”, s. XIII

Pomnik

29

160. Dziuba Adam : Siedem lamp // Dziennik Zachodni. – 2006, nr 293, dod. spec. „25. rocznica pacyfikacji kopalni Wujek”, s. XI 161. Dziuba Adam : Tablice od stoczniowców : // Dziennik Zachodni. – 2006, nr 293, dod. spec. „25. rocznica pacyfikacji kopalni Wujek”, s. XII 162. Dziurok Adam : Niepodległe kwiaty, niezniszczalny krzyż / Adam Dziurok, Andrzej Sznajder // Nasz Dziennik. – 2009, nr 291, s. 19–20 163. Głogowski Tomasz : „Solidarność”: Rząd lekceważy pamięć o Wujku // Gazeta Wyborcza. – 2011, nr 173, dod. regionalny „Katowice”, s. 1 Dot. finansowania Śląskiego Centrum Solidarności.

164. Górniczy pomnik // Gazeta Wyborcza. – 1991, nr 140, dod. „Gazeta w Katowicach”, s. 1 165. Grygiel Andrzej : Pamięć i nadzieja // Wieczór. – 1991, nr 242, s. 1, 2 166. Imielski Roman : Przepychanki pod pomnikiem // Gazeta Wyborcza. – 1998, nr 295, dod. „Gazeta w Katowicach”, s. 3 167. Jaśniak Jan : Znamię wolności : 10. rocznica Wujka // Katolik. – 1991, nr 50, s. 1, 8, 9 168. Jedlecki Przemysław : Makieta w miniaturze, tragedia tak samo wielka // Gazeta Wyborcza. – 2008, nr 296, dod. regionalny „Katowice”, s. 10 Dot. muzeum.

169. Konopelska Wiesława : Krzyż górników : Kopalnia „Wujek” w Katowicach, grudzień 1981 – grudzień 1996. Katowice, 1996. / rec. Wiesława Konopelska // Śląsk. – 1997, nr 12, s. 74 170. Krzyk Józef : Krzyż – nasz pomnik zimowy // Gazeta Wyborcza. – 2001, nr 259, dod. „Gazeta w Katowicach”, s. 4 171. Krzyk Józef : Prawo do krzyża z Wujka // Gazeta Wyborcza. – 2001, nr 292, dod. regionalny „Katowice”, s. 18 172. Ku czci poległym górnikom // Nowiny Gliwickie, 1991, nr 50, s. 6 173. Kuźnik Grażyna : Wstyd pod krzyżem // Dziennik Zachodni. – 1998, nr 295, s. 1, 6

30

Artykuły prasowe

174. Malinowska Anna : Hołd dla dziewięciu z Wujka // Gazeta Wyborcza. – 2008, nr 281, dod. regionalny „Katowice”, s. 4 Dot. powstania muzeum.

175. Nad i pod ziemią // Górnik Polski. – 1984, nr 4, s. 2 176. Pamięci poległych górników : Stanie obelisk przy kopalni „Wujek” // Dziennik Zachodni. – 1988, nr 290, s. 2 177. Pluszczyk Krzysztof : Powstaje Śląskie Centrum Solidarności / Krzysztof Pluszczyk, rozm. Waldemar Żyszkiewicz // Tygodnik Solidarność.

– 2011, nr 33, s. 21–22 Dot. Śląskiego Centrum Solidarności.

178. Płatek Stanisław : Ofiary i oprawcy / Stanisław Płatek, rozm. Witold Pustułka // Dziennik Zachodni. – 1999, nr 293, s. 20 179. Pod pomnikiem // Biuletyn Informacyjny. – 1991, nr 45, s. 1 180. Polmański Piotr : Krzyż nadziei // Gwarek. – 1991, nr 51/52, s. 1 181. Pomnik // Kurier Zachodni. – 1991, nr 149, s. 1 182. Pomnik dla poległych z „Wujka” [odsłonięcie 15 XII 1991 r.] // Gazeta Wyborcza. – 1991, nr 292, dod. „Gazeta w Katowicach”, s. 1 183. Pomnik poległych górników // Biuletyn Informacyjny. – 1989, nr 19, s. 7 184. Pomnik poległych górników z „Wujka” // Biuletyn Informacyjny. – 1989, nr 1, s. 2 185. Radni chcą Centrum Solidarności // Gazeta Wyborcza. – 2011, nr 213, dod. „Gazeta w Katowicach”, s. 6 186. Roessler Roman : Hołd górnikom // Kurier Zachodni. – 1991, nr 150, s. 2 187. Ryszka Czesław : Podwyższenie krzyża przy kopalni „Wujek” // Katolik. – 1992, nr 1, s. 1, 2 188. Salwy honorowe poległym na Wujku // Trybuna Śląska. – 1990, nr 293, s. 1, 2 189. Semik Teresa : Górniczy krzyż // Dziennik Zachodni. – 1991, nr 242, s. 1, 2