Edukacja w przedszkolu. Część 1: muzyka



Edukacja w przedszkolu.

Część 1: muzyka Zestawienie materiałów źródłowych Dolnośląska

Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu 2015

Muzyka w przedszkolu Tematyczne zestawienie bibliograficzne opracowano w oparciu o źródła wiedzy i informacji dostępnej w zgromadzonych zasobach Dolnośląskiej Biblioteki Pedagogicznej we Wrocławiu.

Zawiera: 1. Opracowania metodyczne i scenariusze zajęć dla wszystkich przedszkolnych grup wiekowych, 2. Materiały merytoryczne dla nauczycieli przedszkoli.

Spis treści: I. Muzykoterapia II. Pedagogika zabawy III. Edukacja przez ruch i muzykę IV. Zabawy muzyczno-ruchowe V. Zabawy muzyczno-ruchowe na 4 pory roku VI. Zabawy rytmizujące i logarytmiczne VII. Wykorzystanie instrumentów muzycznych na zajęciach VIII. Wykorzystanie muzyki poważnej i ludowej w przedstawieniach IX. Nauka tańców ludowych w przedszkolu X. Znaczenie muzyki w rozwoju dziecka I. Muzykoterapia Artykuły z wydawnictw ciągłych 1. Efekt Mozarta / Anna Biernacka. - Bibliogr. // Doradca Nauczyciela Przedszkola. - 2013, nr 20, s. 18-22 Czym jest muzyka i jak ona wpływa na rozwój małego dziecka. Jak rozpoznać, że dziecko jest uzdolnione muzycznie. Terapia muzyką. Zabawy muzyczne w przedszkolu.

2. Elementy muzykoterapii / Hanna Sobińska. - Bibliogr. // Wychowanie w Przedszkolu. 2007, nr 3, s. 35-36 Funkcje muzykoterapii. Techniki wykorzystywane w ramach muzykoterapii. Scenariusz zajęć z elementami muzycznymi "Nadchodzi wiosna" dla dzieci przedszkolnych.

3. Elementy profilaktyki muzycznej w pracy pedagogicznej. Cz. 1 / Romualda TerencPawliczak // Wychowanie Muzyczne. - 2011, nr 4, s. 35-42 Przykładowe sposoby organizowania zajęć muzycznych, w których nacisk położony jest na terapeutyczny aspekt aktywności muzycznych dzieci.

4. Kąpiel w dźwiękach / Agnieszka Janiec. - Bibliogr. // Bliżej Przedszkola. - 2008, nr 5, s. 5455 Terapia dźwiękiem. Masaż dźwiękowy misami tybetańskimi. Wsparcie w terapii dzieci z autyzmem czy padaczkami.

1

5. Maluję muzykę : muzykoterapia w pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym / Beata Bielska.

- Bibliogr. // Bliżej Przedszkola. - 2011, nr 1, s. 65-68 Dzieci pięcio- i sześcioletnie. Scenariusz 1: Nadeszła zima - styczniowe dzieci. Scenariusz 2: W czasie zimy opiekujemy się zwierzętami. Ćwiczenia doskonalące percepcję wzrokowosłuchową z elementami muzykoterapii.

6. Musica Medica - leczymy muzyką / Jolanta Wróbel // Bliżej Przedszkola. - 2009, nr 11, s.

34-35 Omówienie terapii akustyczno-wibracyjnej dla dzieci "Musica Medica". Zastosowanie terapii w praktyce przedszkolnej oraz logopedycznej.

7. Muzyka Mozarta a rozwój dziecka / Sylwia Malinowska. - Bibliogr. // Życie Szkoły. - 2012, nr 7, s. 18-21 Znaczenie muzykoterapii. Dobroczynny wpływ muzyki Mozarta. Muzykoterapia w pracy korekcyjno-kompensacyjnej.

8. Muzykoterapia / Małgorzata Woźniak. - Bibliogr. // Wychowanie w Przedszkolu. - 2010, nr 3, s. 38-40 Prezentacja faz zajęć z elementami muzykoterapii według Modelu Mobilnej Rekreacji Muzycznej. Propozycje zabaw i ćwiczeń na poziomie wychowania przedszkolnego.

9. Muzykoterapia / Weronika Płocka. - Bibliogr. // Wychowanie w Przedszkolu. - 2012, nr 3, s. 36-39 Muzykoterapia jako forma zajęć umuzykalniających w przedszkolu.

11. Na hali : zabawy relaksacyjne / Małgorzata Brzeska, Małgorzata Woźniak // Wychowanie w Przedszkolu. - 2008, nr 9, s. 44-46 Zajęcia otwarte dla nauczycieli z zakresu muzykoterapii wg modelu rekreacji muzycznoruchowej Macieja Kieryło. Wprowadzenie metody Carla Orffa. Dzieci czteroletnie. Przykłady zabaw.

12. Program terapeutyczny - ruch - muzyka - taniec / Gabriela Gmernicka // Bliżej Przedszkola. - 2006, nr 2, s. 48 Wspieranie rewalidacji ruchem. Zajęcia prowadzone w przedszkolu metodą Weroniki Shreborne, Labana, Carla Orffa, Kinesów.

13. Przegląd metod aktywizujących rozwój dziecka w wieku przedszkolnym / Ewa Zielińska. Bibliogr. // Bliżej Przedszkola. - 2013, nr 2, s. 16-18 Rozbudzanie twórczego myślenia i rozwijanie zdolności do kreatywności. Metody wspomagające rozwój dziecka. Metody rozwijające aktywność własną: pedagogika zabawy, muzykoterapia, metoda A. i M. Kniessów, metoda Karla Orffa, metoda Rudolfa Labana, zabawy grafomotoryczne, drama, zabawy rytmiczne, techniki plastyczne.

14. Terapeutyczna funkcja muzyki / Julia Anastazja Sienkiewicz-Wilanowska. - Bibliogr. // Wychowanie w Przedszkolu. - 2012, nr 3, s. 24-28

2

Muzyka jako metoda pracy oraz forma terapii w wieku przedszkolnym. Techniki stosowane w muzykoterapii i choreoterapii. Terapeutyczne oddziaływanie muzyki i tańca. Społeczne skutki muzykoterapii.

15. Terapeutyczne walory muzyki / Ewa Woźniczka // Wychowanie w Przedszkolu. - 2010, nr 1, s. 10-16 Prezentacja wybranych aspektów oddziaływań muzykoterapeutycznych z uwzględnieniem specyfiki wieku przedszkolnego.

16. Trening uwagi słuchowej metodą Tomatisa / Anna Sudoł. - Bibliogr. // Wychowanie w Przedszkolu. - 2010, nr 8, s. [10]-[11] Wsparcie rodziców, nauczycieli i terapeutów w uzyskaniu efektywnej pracy z dzieckiem "wymagającym" (opóźniony rozwój mowy, problemy szkolne, dysleksja, ADHD, jąkanie, zespół Aspergera, autyzm, zespół Downa) za pomocą terapii dźwiękiem i muzyką. Rozwój możliwości intelektualnych możliwy poprzez poprawę uwagi słuchowej. Wychowanie przedszkolne.

17. W krainie Zimy / Małgorzata Brzeska, Małgorzata Woźniak. - Bibliogr. // Wychowanie w Przedszkolu. - 2007, nr 11, s. 24-26 Scenariusz zajęć dla przedszkolaków z elementami muzykoterapii o tematyce zimowej oraz zimowych zabaw na śniegu.

18. Zabawy muzyczne i elementy muzykoterapii w edukacji przedszkolnej / Maria BrodaBajak, Monika Majewska. - Bibliogr. // Bliżej Przedszkola. - 2010, nr 11, s. 88-92 Charakterystyka poszczególnych faz zajęć z elementami muzykoterapii prowadzonych według Mobilnego Modelu Rekreacji Muzycznej autorstwa Macieja Kieryła wraz z propozycjami ćwiczeń i zabaw.

19. Zabawy relaksacyjne z elementami muzykoterapii / Małgorzata Woźniak. - (Zielone światło dla sześciolatka). - Bibliogr. // Wychowanie w Przedszkolu. - 2009, nr 3, s. 37-42 Prezentacja dwóch scenariuszy zajęć dla dzieci sześcioletnich: "Gdybym mieszkał na biegunie" (zabawy przy muzyce) oraz "Marcowa pogoda" (analiza sylabowa wyrazów, doskonalenie umiejętności liczenia).

Wydawnictwa zwarte 1. Kształcenie muzyczno-ruchowe : podstawy teoretyczno-metodyczne, badania, studia podyplomowe / Andrzej Stadnicki. - Warszawa : Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, 2009. - 99, [1] s. : il. ; 24 cm.

Kompleksowe teoretyczno-metodyczne opracowanie zagadnień stosowania ruchu z muzyką (rytmiki) wraz z zaakcentowaniem terapeutycznych oddziaływań ruchu. Autor przedstawił podstawowe wiadomości z tej dziedziny wykorzystując doświadczenia polskie i światowe. Na zasadniczą część publikacji złożyły się: analiza ruchu tanecznego (m.in. notacja czasowych i przestrzennych elementów ruchu z muzyką, przykładowe partytury zapisu ruchu z muzyką), wiadomości teoretyczno-metodyczne (podstawowe terminy i oznaczenia stosowane w kształceniu muzyczno-ruchowym, schematy taktowania, klawiatura, fonogestyka, położenie 3

nut na pięciolinii) oraz materiały z Międzynarodowego Kongresu Muzykoterapeutycznego, wyniki badań z wykorzystania terapii akustyczno-wibracyjnej w pedagogice. Całość zamyka opis Studiów Podyplomowych Kształcenie Muzyczno-Ruchowe.

2. Muzyczna zabawa / Mirosław Zalewski. - Rzeszów : Wydawnictwo Oświatowe FOSZE, cop.

2008.

Omówiono rozwój i rehabilitację osób z głęboką niepełnosprawnością intelektualną i dziecięcym porażeniem mózgowym oraz zaproponowano kompleksowe działania muzykoterapeutyczne pod nazwą Schemat Wielopłaszczyznowego Oddziaływania Terapeutycznego, propozycje oddziaływań muzykoterapeutycznych z celami, 2 scenariusze grupowych zajęć muzykoterapeutycznych dla dzieci. 15 propozycji zajęć indywidualnych z dzieckiem z głęboką niepełnosprawnością intelektualną i porażeniem mózgowym z wykorzystaniem piosenek (podano słowa i nuty). Przedstawiono też wspomaganie rozwoju mowy dzieci przedszkolnych przez terapię śpiewem (z tokiem zajęć i z 2 scenariuszami zajęć).

3. Muzyka jako element wychowania w rozwoju osobowym dziecka z niepełnosprawnością : [+ scenariusze zajęć] / Agnieszka Ewa Jarkowska. Tychy : Maternus Media, 2004.

Autorka podejmuje problematykę człowieka widzianego przez pryzmat personalizmu. Dokonuje analizy rozwoju dziecka z niepełnosprawnością w aspekcie osobowościowym i osobowym.

Wskazuje na walory terapeutyczne muzykoterapii dziecięcej. Ukazuje wartości wychowawcze muzyki w rozwoju dziecka z niepełnosprawnością, odwołuje się między innymi do metod pomocnych w rozwoju osobowym. Zajmuje się wpływem zajęć muzycznych na wybrane typy niepełnosprawności, takie jak: obniżony poziom funkcjonowania intelektualnego, uszkodzenie wzroku i słuchu, dysfunkcje narządów ruchu oraz zaburzenia w zachowaniu. W końcowej części książki zawarła scenariusze zajęć muzycznych i muzyczno-plastycznych dla dzieci (w wieku przedszkolnym i szkolnym) o specjalnych potrzebach edukacyjnych.

4. Muzyka w logopedii : terapia, wspomaganie, wsparcie - trzy drogi, jeden cel / red. nauk.

Ditta Baczała i Jacek J. Błeszyński. - Toruń : Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2014.

Publikacja ma zarówno dużą wartość teoretyczną, jak i praktyczną. Na pewno zaś pragmatyczną, pokazuje, jak istotne dla danego obszaru naukowego jest interdyscyplinarne podejście specjalistów różnych dziedzin. […] Książka stanowi kolejny wkład wzbogacenia literatury z zakresu pedagogiki specjalnej, zwłaszcza logopedii. daje wiele praktycznych rad.

4

[…] Zresztą grono osób, do których jest kierowana ta pozycja, jest bardzo szerokie. Są to logopedzi, nauczyciele nauczania początkowego, terapeuci, pedagodzy specjalni, studenci kierunków pedagogicznych . A co chyba najistotniejsze – wszyscy mający wpływ na edukację w Polsce.

Z recenzji dr hab. Jolanty Zielińskiej, prof. UP

5. Niepełnosprawni w świecie muzyki / Ewelina Jutrzyna. - Warszawa : Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej, 2007. .

Książka omawia sposoby wykorzystania muzyki we wspieraniu rozwoju dziecka niepełnosprawnego. Zwraca uwagę na: oddziaływanie muzyki na człowieka, teorię i terapię muzyką, akustyczne cechy muzyki, jej semantyczny aspekt oraz genezę polskiej terapii muzyką. Ukazuje znaczenie muzyki dla rozwoju i terapii mowy dzieci niewidomych. Porusza zagadnienie terapii dzieci niewidomych z niepełnosprawnością intelektualną

6. Podstawy muzykoterapii / pod red. Krzysztofa Stachyry. - Lublin : Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2012.

Kompendium wiedzy z zakresu terapii muzyką. Przybliża obraz współczesnej muzykoterapii, wyjaśnia czym jest i na czym polega ta forma terapii oraz ukazuje szerokie możliwości pracy muzykoterapeutów. Pozycja zawiera wskazówki jak przygotować i realizować proces muzykoterapii, jak dobierać muzykę do działań muzykoterapeutycznych, jak skutecznie pracować w różnych obszarach praktyki klinicznej, a także jak prowadzić badania w tej dziedzinie.

Aneks zawiera m.in. Kodeks Etyczny Muzykoterapeuty oraz wzór Karty zachowania się pacjenta w trakcie muzykoterapii.

7. Wprowadzenie do muzykoterapii / Ludwika Konieczna-Nowak. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2013.

Praca (…) ma charakter zwartego wprowadzenia do muzykoterapii.

Zwartego, ale nie powierzchownego. Autorka posiada bowiem umiejętność porządkowania wiedzy, syntetycznego myślenia i precyzyjnego formułowania uogólnień, podsumowań i wniosków. Zna literaturę z zakresu muzykoterapii i umiejętnie do niej odsyła, dając czytelnikowi możliwość pogłębienia wiedzy w interesującym go zakresie.

Z recenzji prof. Barbary Kamińskiej 5

8. Wychowanie przez muzykę / Róża Piotrowska-Dumont. - Kraków : Wydawnictwo Petrus, cop. 2012.

Pierwszy rozdział publikacji zawiera szkic historyczny wychowania muzycznego, omawia wychowawcze wartości muzyki i odpowiada na pytanie, w jaki sposób muzyka wpływa na wychowanie człowieka. W rozdziale drugim przedstawiono poglądy na wychowawczą i społeczną rolę muzyki w aspekcie twórczości fletowej. Ostatni rozdział dotyczy samych funkcji muzyki ze szczególnym uwzględnieniem funkcji społecznych, estetycznych i terapeutycznych w świetle doświadczeń własnych autorki na polu działalności koncertowo-wychowawczej.

9. Terapia muzyką w pracy z dziećmi niepełnosprawnymi : historia, metoda i praktyka / Paul Nordoff, Clive Robbins ; przekł. z jęz. ang. Agnieszka Bryndal, Elżbieta Masiak. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2008.

Sprawozdanie z sesji terapeutycznych przeprowadzonych w latach 1959-1967, w których poprzez muzykę autorzy pobudzają do działania i reagowania dzieci niepełnosprawne (autystyczne, chore psychicznie, z ciężkim uszkodzeniem mózgu). Praca zawiera również omówienie muzykoterapii indywidualnej, grupowej oraz muzykoterapii kreacyjnej i ich wpływu na rozwój osobowości dzieci niepełnosprawnych.

Rozdziały z wydawnictw zwartych 1. Balicka A. Muzykoterapia jako forma terapii i aktywności twórczej dziecka niepełnosprawnego intelektualnie. W: Stymulowanie potencjału twórczego osób z różnymi potrzebami edukacyjnymi /pod red. Elżbiety Lubińskiej-Kościółek i Katarzyny Pluteckiej. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2011, s. 269-273.

2. Drozd-Kucz J. Dziecko z głębszą niepełnosprawnością intelektualną w świecie muzyki. Od percepcji muzyki do aktywności twórczej. W: Stymulowanie potencjału twórczego osób z różnymi potrzebami edukacyjnymi /pod red. Elżbiety Lubińskiej-Kościółek i Katarzyny Pluteckiej. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2011, s. 259-268.

3. Dziad Anna, Gazurek Dorota. Muzykoterapia w opinii terapeutów i rodziców dzieci niepełnosprawnych. W: Arteterapia w edukacji i rozwoju człowieka / red. Małgorzata i Tomasz Siemież. - Wrocław : Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, cop.

2008, s. 141-148.

6

4. Gładyszewska-Cylulko J. Wspomaganie komunikacji niewerbalnej między dzieckiem a nauczycielem przez muzykoterapię. W: Dzieci o specjalnych potrzebach komunikacyjnych :diagnoza, edukacja, terapia /red. nauk. Barbara Winczura. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2013, s. 371-385.

5. Gulińska-Grzeluszka Diana. Wspomaganie komunikacji niewerbalnej między dzieckiem a nauczycielem przez muzykoterapię. W: Dzieci o specjalnych potrzebach komunikacyjnych : diagnoza, edukacja, terapia / red. nauk. Barbara Winczura. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2013, s. 371-385.

6. Jakoniuk-Diallo A. Wykorzystywanie muzyki w dynamizowaniu potencjałów rozwojowych dzieci z niepełnosprawnością. W: Stymulowanie potencjału twórczego osób z różnymi potrzebami edukacyjnymi /pod red. Elżbiety Lubińskiej-Kościółek i Katarzyny Pluteckiej. Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2011, s. 241-257.

7. Kierył, M. Elementy baśniowe w pracy muzykoterapeuty, w wielooddziałowym szpitalu pediatrycznym. W: Baśń w terapii i wychowaniu / red. nauk. Szymon Kawalla, Ewa Lewandowska-Tarasiuk, Jan Wiktor Sienkiewicz. - Warszawa : Wydawnictwo Trio, cop.

2012, s. 209-[216].

8. Lewandowska-Kidoń T. Muzykoterapia w pracy z dziećmi i młodzieżą. W: Kompetencje diagnostyczne i terapeutyczne nauczyciela / pod red. nauk. Danuty Wosik-Kawali, Teresy Zubrzyckiej-Maciąg. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2011, s. 193-205.

9. Marciniak E. Aktywne formy muzykoterapii w edukacji dziecka. W: Dziecko o specjalnych potrzebach w kręgu interdyscyplinarnej terapii /pod red. Doroty Kohut ; Ośrodek Edukacyjno-Rehabilitacyjno-Wychowawczy w Ustroniu. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2013, s. 135-150.

10. Minczakiewicz Elżbieta M. Terapia muzyką w rozwijaniu umiejętności komunikacyjnych i językowych u dzieci z zespołem Downa. W: Dziecko ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w ekosystemie. Kielce : Wydaw. Akademii Świętokrzyskiej, 2005. s. 417429.

11. Modelska Małgorzata. Muzykoterapia dzieci i młodzieży z głęboką, złożoną niepełnosprawnością. W: Arteterapia w edukacji i rozwoju człowieka / red. Małgorzata i Tomasz Siemież. - Wrocław : Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, cop.

2008, s. 100-105.

12. Sekułowicz Małgorzata : Rola muzykoterapii w usprawnianiu dzieci z niepełnosprawnościami wielozakresowymi. W: Wczesna diagnoza i terapia dzieci z 7

utrudnieniami w rozwoju : interdyscyplinarne problemy. Wrocław : Dolnośląska Szkoła Wyższa Edukacji Towarzystwa Wiedzy Powszechnej, 2004. s. 203-207.

13. Sidorowicz Sławomir. Prozdrowotność muzykoterapii. W: Arteterapia w edukacji i rozwoju człowieka / red. Małgorzata i Tomasz Siemież. - Wrocław : Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, cop. 2008, s. 23-30.

14. Szczyrba Sebastian. Muzykoterapia w nauczaniu dzieci sześcioletnich. W: Edukacja elementarna w zreformowanym systemie szkolnym. T. 1. Kielce : Wydaw. Akademii Świętokrzyskiej, 2004. s.107-114.

15. Szymajda Agnieszka. Warsztaty muzykoterapeutyczne : przekraczanie barier związanych z niepełnosprawnością dzieci w wieku przedszkolnym poprzez twórcze działania inspirowane muzyką. W: Arteterapia w edukacji i rozwoju człowieka / red. Małgorzata i Tomasz Siemież. - Wrocław : Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, cop.

2008, s. 210-212.

Scenariusz zajęć muzykoterapeutycznych przeznaczony dla grupy integracyjnej dzieci w wieku przedszkolnym, liczącej sześcioro dzieci. Troje dzieci zdrowych w wieku 5-7 lat, troje z zespołem Downa w wieku 6-9 lat.

16. Szymajda Agnieszka. Wspieranie podmiotowości dziecka z niepełnosprawnością w procesie terapii muzycznej. W: Arteterapia w edukacji i rozwoju człowieka / red.

Małgorzata i Tomasz Siemież. -Wrocław : Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, cop. 2008, s. 59-66.

17. Terenc-Pawliczak R. Muzykoterapeutyczne umiejętności nauczycieli edukacji początkowej. W: Pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna :badania, opinie, inspiracje / pod red. nauk. Małgorzaty Karwowskiej-Struczyk, Doroty Sobierańskiej, Magdaleny Szpotowicz. - Warszawa : Wydawnictwo Akademickie Żak, 2011, s. 365-373.

18. Żurawska-Seta Ewa, Seta Roman: Muzykoterapia w pracy z dzieckiem autystycznym. W: Terapie wspomagające rozwój osób z autyzmem. Kraków : "Impuls", 2005. s.83-103

II. Pedagogika zabawy Artykuły z wydawnictw ciągłych 1. Dzieciństwo służy do zabawy / Zdzisława Krasa. - Bibliogr. // Bliżej Przedszkola. - 2009, nr 1, s. 68-[69] Rola zabawy w życiu dziecka.

2. Mamo, Tato baw się ze mną / Izabela Kopeć // Wychowanie w Przedszkolu. - 2012, nr 1, s.

48-51 8

Propozycje zabaw rodziców z dziećmi w przedszkolu z zakresu pedagogiki zabawy i pedagogiki cyrku - konspekt.

3. Na dobry start : metody aktywizujące w przedszkolu / Elżbieta Korczewska // Doradca Nauczyciela Przedszkola. - 2012, nr 12, s. 4-9 Metody aktywizujące - Pedagogika zabawy, Ruch rozwijający Weroniki Sherborne, Nauka czytania wg Ireny Majchrzak, Metoda gimnastyki twórczej (ekspresyjnej) Rudolfa Labana.

Inne metody aktywizujące - Burza mózgów, Burza pytań (odwrotność burzy mózgów, Promyczkowe szeregowanie, Metoda projektu, Symulacje, Drama, Gry planszowe, Gry dydaktyczne.

4. Pedagogika zabawy / Danuta Dereszkiewicz, Grażyna Linek // Bliżej Przedszkola. - 2009, nr 10, s. 54-55 Określenie istoty oraz celu pedagogiki zabawy. Zasady pracy. Rodzaje zabaw wykorzystywanych w pedagogice zabawy.

5. Pedagogika zabawy sprzyja dziecku / Izabela Ptak. - Bibliogr. // Bliżej Przedszkola. - 2009, nr 4, s. 58-60 Pojęcie, cel oraz zasady realizacji pedagogiki zabawy. Metody stosowane w pedagogice zabawy oraz efekty jej wykorzystywania.

6. Podróż do Leśnej Krainy / Lidia Kaszyńska // Wychowanie w Przedszkolu. - 2006, nr 6, s.

26-27 Zajęcia z pedagogiki zabawy mające na celu rozwijanie wrażliwości estetycznej przez muzykę, plastykę i teatr. Przykład zajęć w grupie dzieci sześcioletnich.

7. Podróż za Śnieżynką : opowieść ruchowa wg metody G. Thulina / Anna Hesse-Gawęda // Bliżej Przedszkola. - 2008, nr 1, s. 60-61 Scenariusz zajęć przedszkolnych z wykorzystaniem pedagogiki zabawy - KLANZA. 8. Rola nauczyciela wykorzystującego metody aktywizujące w rozwijaniu twórczej postawy dziecka / Zofia Leśniak. - Bibliogr. // Bliżej Przedszkola. - 2007, nr 7/8 [Magazyn Specjalny, z.

2], s. 45-47 Zwrócenie uwagi na koncepcje M. Montessorii, M. Kielar-Turskiej, techniki Freineta, metody Carla Orffa, W. Sherborne, dramę, pedagogikę zabawy, edukację matematyczną E.GruszczykKolczyńskiej oraz Kinezjologię Edukacyjną Paula Dennisona na etapie wieku przedszkolnego.

9. Tańce integracyjne / Małgorzata Zimoch // Bliżej Przedszkola. - 2007, nr 9, s. 56-57, 59 Propozycje tańców integracyjnych, będących przykładem na zastosowanie pedagogiki zabawy w początkowym etapie wychowania przedszkolnego.

10. Tańce rozwijające kreatywność / Elżbieta Kędzior-Niczyporuk. - Bibliogr. // Bliżej Przedszkola. - 2011, nr 12, s. 50-52 W metodzie Klanzy taniec odgrywa niebagatelną rolę - wprowadza uśmiech i odprężenie podczas zajęć, stwarzając okazję do wspólnego przeżywania radości, jednoczy i integruje grupę.

9

11. W poszukiwaniu złotego środka / Teresa Pompowska // Nasz Czas. - 2006, nr 4, s. 6 Konspekt zajęcia z wykorzystaniem elementów pedagogiki zabawy - taniec integracyjny w pracy z dziećmi w przedszkolu integracyjnym.

12. Zabawa i dziecko : Sens. Radość. Pożytek / Bronisława Dymara. - Bibliogr. // Bliżej Przedszkola. - 2011, nr 2, s. [34]-35 Zabawa jako stan istnienia dziecka. O niektórych teoriach i pożytkach zabawy. Radość bawienia się i współbycia.

13. Zabawy z gazetami - czyli pedagogika zabawy w praktyce / Maria Broda-Bajak, Monika Majewska. - Bibliogr. // Bliżej Przedszkola. - 2012, nr 9, s. 88-90 W świecie gazet - scenariusz zajęć dla dzieci pięcio- i sześcioletnich prowadzone metodą pedagogiki zabawy. Rodzaje zabaw stosowane w pedagogice zabawy.

Wydawnictwa zwarte 1. Dziecko w świecie zabawy : zabawa i radość w literaturze, muzyce i życiu codziennym / Bronisława Dymara, Alina Górniok-Naglik, Jadwiga Uchyła-Zroski. - Wyd. 1, popr. Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2009.

Studium ukazujące znaczenie zabawy w życiu dziecka, jej wartości estetyczne, poznawcze i społeczno-moralne. Autorzy podają przykłady wykorzystania zabawy i tańca na zajęciach w szkole podstawowej, gimnazjum i liceum. Omawiają literaturę przydatną do lekcji projektujących, ćwiczeniowo-badawczych i podsumowujących. Zwracają uwagę na wykorzystanie zabawy w muzycznych działaniach dziecka, systemy nauczania muzyki (system Emila Jaquesa-Dalcroze'a, Rudolfa Labana, Zoltana Kodaly'a, Shinichi Suzuki, Carla Orffa, Edwina Eliasa Gordona), zabawę i zabawowe działania dziecka w rodzinie. Publikacja zawiera przykładowe kompleksy zajęć.

2. Dziecko w świecie zabawy : o kulturze, cechach i wartościach ludycznej edukacji / red.

Bronisława Dymara. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2009.

W cz. 1. publikacji: Żywioł, radość i kultura zabawy, poszukiwanie zagubionej istoty ludycznej edukacji. O kształtowaniu kultury zabawy (Zabawa jako potrzeba egzystencjalna, jako wartość, cechy dobrze zorganizowanej zabawy); Żywioł i radość zabawy, czyli o zagubionych wartościach ludycznej edukacji; Zabawa z naturą istnienia (Duchowe korzenie zabawy); Zabawa jako stan istnienia dziecka; Zabawy w role jako sposób uczenia się przez dzieci zachowań demokratycznych; Przeżycie symboliczne dziecka w zabawie tematycznej; Zabawy ze słowem - o twórczości poetyckiej dzieci w młodszym wieku szkolnym; Tuwimowskie inspiracje intelektualno-twórczych zabaw uczniowskich; Zabawy słowne dzieci na Śląsku Cieszyńskim; Zabawy i gry językowe w szkole; Dziecko w świecie bajek i baśni - baśń i bajka źródłem radości i zabawy; Zabawa jako podstawa rozwoju wyobraźni; Zabawa jako źródło i podstawa twórczości; Zabawa - wyuzdanie czy sprawianie dobra?.

10

3. Efektywne i atrakcyjne metody pracy z dziećmi / Mariola Jąder. - Wyd. 3. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2013.

Autorka przedstawia nowe rozwiązania teoretyczno-metodyczne powiązane z nowoczesnymi koncepcjami kształcenia takimi, jak nauczanie kreatywne, drama, pedagogika zabawy, trening myślenia twórczego, kształcenie wielostronne oraz koncepcja efektywnego uczenia się. W książce omawia metody pracy z dziećmi (metoda projektów, metoda projektowania okazji edukacyjnych, metoda storyline, metoda synektyki, metoda pytań, metody zabawowe, gry edukacyjne, metoda ośrodków zainteresowań, metody ewaluacyjne), techniki pracy (techniki twórczego rozwiązywania problemów, techniki przyśpieszonego uczenia się, techniki dyskusyjne, wywiad) oraz efektywne formy organizacyjne. Praca zawiera 4 scenariusze zajęć oraz opisy 9 gier edukacyjnych.

4. Jak małe dziecko poznaje rzeczywistość : o zabawie i komunikacji we wczesnym dzieciństwie / Agnieszka Lasota. - Kraków : Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, 2012.

Książka ma przybliżyć czytelnikom – psychologom, studentom, rodzicom – sposób, w jaki małe dziecko poznaje świat. Jak uczy się i zdobywa doświadczenie w procesie komunikacyjnym, stając się kompetentnym nadawcą i odbiorcą komunikatów – zarówno językowych, jak i niejęzykowych. Jak eksploruje otoczenie, poznaje je za pomocą wszystkich dostępnych zmysłów. Jak uczy się zachowań związanych z samoobsługą. Kiedy zaczyna rozumieć etykiety nadawane przedmiotom.

5. Metody pedagogiki zabawy w pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym / Robert Domań ; [oprac. muzyczne utworów Jacek Szpunar]. - Lublin : Przedszkolak, 2003 + płyta CD. Książka zawiera informacje o metodach pedagogiki zabawy, ich znaczeniu w pracy z małymi dziećmi oraz opisy 57 sprawdzonych metod, liczne warianty zastosowania podanych zabaw, a także sugestie i uwagi związane z praktycznym wykorzystywaniem tych działań.

Do książki dołączona jest płyta CD z sześcioma utworami do prostych zabaw przy muzyce i pląsów, które można zastosować przy organizacji imprez dla dzieci, spotkań z rodzicami, podczas zajęć w grupie przedszkolnej lub w domu rodzinnym.

6. Mowa i zabawa :pedagogika zabawy w pracy logopedycznej /Elżbieta Chilińska-Karpowicz, Agnieszka Jaworska. - Lublin : Wydawnictwo KLANZA, 2005 + płyta CD.

11

Program "Mowa i zabawa" jest propozycją pracy dla logopedów z różnego typu placówek, zajmujących się wspomaganiem rozwoju dziecka. Oparty jest na założeniach pedagogiki Gestalt, która łączy w sobie pedagogikę humanistyczną i psychologię. Wykorzystuje metody pedagogiki zabawy, animację muzyczną, twórczość artystyczną oraz pracę z tekstem narracyjnym.

7. Muzyczna pedagogika zabawy w pracy z grupą /Urszula Bissinger-Ćwierz. - Wyd. 2. - Lublin : Wydawnictwo "Klanza", 2007 + 1 dysk optyczny (CD-ROM).

Poradnik metodyczny zawierający zbiór 150 zabaw z wykorzystaniem muzyki, plastyki, śpiewu i tańca z płytą CD i gra planszową dla pedagogów i animatorów kultury (również bez przygotowania muzycznego).

Płyta CD zawiera 26 nagrań do poszczególnych zabaw, piosenek i tańców ułatwiających przyswojenie i przeprowadzenie proponowanych działań.

8. O metodzie KLANZY :teoria i praktyka : praca zbiorowa /pod red. Elżbiety KędziorNiczyporuk ; [tł. z j. niem. Katarzyna Kosior, Joanna Sieklucka]. - Lublin : Wydawnictwo Klanza, 2010 + 1 dysk optyczny (CD-ROM).

Publikacja ta to pierwszy usystematyzowany zapis metodycznych działań, które zdecydowaliśmy się określać całościowo metodą KLANZY. Do posługiwania się tym pojęciem upoważnia nas 20-letnie doświadczenie w prowadzeniu warsztatów metodami pedagogiki zabawy oraz refleksja nad zdobywanymi tą drogą efektami uczenia się we współpracy z grupą i uczenia się od siebie nawzajem. [...]

9. Terapia zabawą, terapia przez sztukę : wybrane zagadnienia i metody /Maria Piszczek. Wyd. 2 poszerz. - Warszawa : Centrum Metodyczne Pomocy PsychologicznoPedagogicznej, 2009.

12

W cz.1. pracy przedstawiono rozważania nt. co może zdarzyć się podczas zabawy, zachowania opiekunów podczas wspólnych zabaw z dziećmi, rozwoju zabawy, i omówiono zaproponowaną przez A. M. Jernberg terapię zabawą przeznaczoną dla dzieci z różnymi zaburzeniami: problemami emocjonalnymi, zaburzeniami zachowania, trudnościami w przystosowaniu społecznym, zaburzeniami somatycznymi, problemami funkcjonowania w szkole, dzieci autystycznych, schizofrenicznych, nerwicowych (fazy terapii, przebieg sesji, cechy terapeuty). W cz. 2. przedstawiono propozycje zajęć terapeutycznych, których celem jest wyrażanie emocji przez sztukę (różne dziedziny), przeznaczonych dla dzieci niezależnie od wieku, sprawności intelektualnej (także upośledzonych umysłowo) i nasilenia zaburzeń emocjonalnych.

III. Edukacja przez ruch i muzykę Artykuły z wydawnictw ciągłych 1. Aktywnie słuchamy muzyki poważnej / Jadwiga Kępka // Bliżej Przedszkola. - 2009, nr 10, s. 58 Metoda aktywnego słuchania muzyki Bati Strauss, wykorzystywana w pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym (charakterystyka oraz zalety, etapy pracy z utworem).

2. Bączki : maluszki śpiewają / Maria Tomaszewska // Bliżej Przedszkola. - 2012, nr 9, s. 81 Zajęcia muzyczne dla grup żłobkowych i młodszych grup przedszkolnych.

3. Biedronka w ogrodzie : scenariusz zajęć dla dwuipół- i trzyletków / Gabriela Gąsienica // Bliżej Przedszkola. - 2013, nr 7/8 [Magazyn Specjalny], s. 56-57 Wychowanie społeczne. Wychowanie przez sztukę (muzyka, śpiew, plastyka). Wychowanie dla poszanowania roślin i zwierząt.

4. Bocian na antenie Radia Smyk SM / Adam Szafraniec // Bliżej Przedszkola. - 2014, nr 4, s.

69-72 Edukacja muzyczna dzieci przedszkolnych.

5. Coraz bliżej święta / Maria Tomaszewska. - (Maluszki śpiewają) // Bliżej Przedszkola. 2013, nr 11, s. 68-[69] Edukacja muzyczna najmłodszych dzieci przedszkolnych.

6. Czasem słońce, czasem deszcz / Maria Tomaszewska // Bliżej Przedszkola. - 2013, nr 6, s.

70-71 Edukacja muzyczna dzieci przedszkolnych.

7. Czerwiec pełen niespodzianek / Katarzyna Bayer // Bliżej Przedszkola. - 2014, nr 7/8, s. 3637

13

"Bo nasz tata umie wszystko" - piosenka z okazji Dnia Ojca. "Pożegnalna cha-cha" - piosenka na zakończenie roku przedszkolnego. Edukacja muzyczna przedszkolaków.

8. Detektyw Śnieżynka : przygotowanie dzieci na spotkanie z Mikołajem / Adam Szafraniec // Bliżej Przedszkola. - 2013, nr 11, s. 70-73 Edukacja muzyczna dzieci przedszkolnych.

9. Ekspresja muzyczna dziecka w szkole ogólnokształcącej / Wiesława Aleksandra Sacher // Wychowanie Muzyczne w Szkole. - 2003, nr 3, s. 123-127 Omówiono możliwości rozwijania ekspresji tkwiących w nauce muzyki w szkołach podstawowych i podczas zajęć przedszkolnych według metod propagowanych przez E.Jaques-Delcroze`a, Carla Orffa, R. Kojsa.

10. Garbate życie / Maria Tomaszewska. - (Maluszki śpiewają) // Bliżej Przedszkola. - 2014, nr 5, s. 74-75 Piosenka o wielbłądzie.

11. Hola, hola, oto przedszkolak! / Maria Tomaszewska // Bliżej Przedszkola. - 2013, nr 9, s.

70-71 Edukacja muzyczna przedszkolnych maluszków.

12. Jezioro Łabędzie : grupa 6-latki / Dorota Chrabąszcz // Bliżej Przedszkola. - 2008, nr 6, s.

44 Scenariusz zajęć dla dzieci przedszkolnych. Zajęcia umuzykalniające.

13. Kształcenie umiejętności muzycznych / Julia Anastazja Sienkiewicz-Wilowska. - Bibliogr. // Wychowanie w Przedszkolu. - 2014, nr 6, s. 44-50 Rozwijanie zainteresowań muzycznych dziecka przedszkolnego. Kształtowanie podstawowych umiejętności muzycznych.

14. Metoda Batii Strauss w praktyce / Aneta Kaczor, Małgorzata Zawadzka, Dorota Górniak // Przed Szkołą. - 2011, nr 4, s. 31-32 Wykorzystanie muzyki klasycznej w codziennych zajęciach z dziećmi w przedszkolu. Aktywne i kreatywne przeżywanie muzyki w ruchu a tym samym sprzyjanie prawidłowemu rozwojowi dziecka oparte na metodzie Carla Orffa. Propozycja metodyczna praktykowana w Integracyjnym Przedszkolu Publicznym nr 51 w Opolu.

15. Metody twórcze WF... / Wacław Gniewkowski. - Bibliogr. // Wychowanie w Przedszkolu. 2008, nr 10, s. 34-37 Motoryczność dziecka przedszkolnego. Charakterystyka metod twórczych. Gimnastyka twórcza - "nowoczesny taniec wychowawczy" Rudolfa Labana. Metoda Carla Orffa - wiązanie ruchu z rytmiką i muzyką.

16. Międzynarodowy Dzień Tańca : scenariusz zajęć dla dzieci pięcioletnich / Agnieszka Kornacka // Doradca Nauczyciela Przedszkola. - 2013, nr 18, s. 36-37

14

17. Mobilna rekreacja muzyczna / Joanna Czapla. - Bibliogr. // Doradca Nauczyciela Przedszkola. - 2014, nr 25, s. 48-49 Mobilna rekreacja muzyczna obejmuje ćwiczenia: ruchowe, rytmiczne, perkusyjne, oddechowe, relaksacyjne wsparte działaniami plastycznymi, inspirowane muzyką.

18. Moje rączki zniknęły / Maria Tomaszewska // Bliżej Przedszkola. - 2013, nr 3, s. 61 Piosenka wyliczanka dla dwulatków i nie tylko - ułatwia utrwalanie nazw części ciała.

19. O tym, jak kurka uciekła z podwórka / Monika Wyrwa-Kluza, Elżbieta Kaczmarska, Mateusz Kluza // Bliżej Przedszkola. - 2013, nr 3, s. 54-59 Edukacja muzyczna w przedszkolu. Piosenka "Kogucik". Scenariusz przedstawienia 20. Piotruś i Wilk / Marta Jaszczuk // Wychowanie w Przedszkolu. - 2012, nr 4, s. 36-37 Konspekt zajęć umuzykalniających w przedszkolu.

21. Scenariusz zajęć dodatkowych w połączeniu z muzyką : zajęcia matematycznoprzyrodnicze Temat: W poszukiwaniu bałwankowych przyjaciół / Lidia Kołodziejska // Doradca Nauczyciela Przedszkola. - 2013, nr 24, s. 21-22 Zajęcia kierowane są dla dzieci z wszystkich grup przedszkolnych.

22. Scenariusz zajęć dodatkowych w połączeniu z muzyką : zajęcia plastyczne Temat: Uroczy upominek dla ukochanej osoby / Zofia Pawlak // Doradca Nauczyciela Przedszkola. - 2013, nr 24, s. 17-18 Zajęcia skierowane do dzieci 5-, 6-letnich.

23. Umuzykalnienie dzieci sprzyja rozwijaniu ich twórczej aktywności : teorie i praktyki E. J. Dalcroze'a i K. Orffa / Małgorzata Prokosz // Wychowanie w Przedszkolu. - 1990, nr 8, s. 412418 Wychowanie przedszkolne.

24. W oczekiwaniu na Wielkanoc / Maria Tomaszewska. - (Maluszki śpiewają) // Bliżej Przedszkola. - 2014, nr 3, s. 74-75 Zajęcia muzyczne w przedszkolu.

25. W świecie dźwięków i figur / Marta Ratajczak // Wychowanie w Przedszkolu. - 2013, nr 8, s. 32-33 Zajęcia dla dzieci przedszkolnych: Figurolandia, Spacer po Ulicy Dźwięków.

26. Wielkanocny koszyczek / Adam Szafraniec // Bliżej Przedszkola. - 2014, nr 3, s. 71-[73] Przybliżanie dzieciom przedszkolnym sens i symbolikę świąt Wielkiej Nocy. Zwyczaj święcenia pokarmów. Edukacja muzyczna.

27. Wkrótce Wielkanoc : maluszki śpiewają / Maria Tomaszewska // Bliżej Przedszkola. 2013, nr 3, s. 60 Edukacja muzyczna w przedszkolu.

15

28. Wprowadzenie wartości nut w zabawach ruchowych / Beatrix Podolska // Wychowanie Muzyczne. - 2014, nr 3, s. 74-79 Sposoby łączenia wiedzy o muzyce z zabawami ruchowymi dla najmłodszych.

29. Z uśmiechem na ustach / Katarzyna Bayer // Bliżej Przedszkola. - 2014, nr 9, s. 66-67 Piosenki "Jesienna cha-cha", "Uśmiech" (piosenka z okazji Dnia Uśmiechu 5 października), "Pan Listonosz" (piosenka z okazji Dnia Listonosza 18 października). Edukacja muzyczna dzieci przedszkolnych.

30. Z muzyką w przedszkolu / Ewa Jasińska-Kania. - (Wychowanie przez sztukę). - Bibliogr. // Bliżej Przedszkola. - 2010, nr 5, s. 58-62, 64-[65] Omówienie zagadnień związanych ze śpiewem i ćwiczeniami mowy, ruchem przy muzyce, grą na instrumentach, słuchaniem muzyki, tworzeniem muzyki, a także określenie zakresu wiedzy oraz ćwiczeń dla 3-, 4-, 5- i 6-latków do każdego z wymienionych obszarów.

31. Zabawy i ćwiczenia kształcące słuch muzyczny dzieci pięcioletnich / Renata Leśniak. Bibliogr. // Wychowanie Muzyczne. - 2011, nr 5, s. 28-36 Kształtowanie zdolności i predyspozycji muzycznych w przedszkolu poprzez rozwijanie "słuchu muzycznego".

32. Zajęcia oparte na założeniach mobilnej rekreacji muzycznej : scenariusz dla dzieci pięcioletnich / Joanna Czapla // Doradca Nauczyciela Przedszkola. - 2014, nr 25, s. 35 Temat zajęć: Zima.

33. Źródło radości / Monika Reczuch. - Bibliogr. // Bliżej Przedszkola. - 2009, nr 3, s. 64-66 Istota oraz zalety wychowania muzycznego na etapie przedszkolnym. Oddziaływanie muzyki na dziecko. Idea C. Orffa.

Wydawnictwa zwarte 1. Edukacja przez ruch : zabawy z papierowym wachlarzem / Dorota Dziamska. - Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2008 + płyta CD. W życiu dorosłego człowieka niezwykle ważna jest umiejętność życia wśród innych ludzi. Dlatego im wcześniej dziecko zacznie zdobywać doświadczenia i kształtować postawy społeczne, tym lepiej dla niego. Kluczem do osiągnięcia tego celu są liczne ćwiczenia i zabawy wykonywane przy pomocy prostych papierowych zabawek, jak równoważny wachlarz. Dzięki tej metodzie nauczyciel - wychowawca może budować i rozwijać u dzieci postawę patriotyczną, pomóc w doświadczaniu takich emocji, jak podziw, zdumienie, radość wdzięczność czy duma.

2. Kształcenie muzyczno-ruchowe :podstawy teoretyczno-metodyczne, badania, studia podyplomowe / Andrzej Stadnicki. - Warszawa : Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, 2009. - 99, [1] s. : il. ;24 cm.

16

Kompleksowe teoretyczno-metodyczne opracowanie zagadnień stosowania ruchu z muzyką (rytmiki) wraz z zaakcentowaniem terapeutycznych oddziaływań ruchu. Autor przedstawił podstawowe wiadomości z tej dziedziny wykorzystując doświadczenia polskie i światowe. Na zasadniczą część publikacji złożyły się: analiza ruchu tanecznego (m.in. notacja czasowych i przestrzennych elementów ruchu z muzyką, przykładowe partytury zapisu ruchu z muzyką), wiadomości teoretyczno-metodyczne (podstawowe terminy i oznaczenia stosowane w kształceniu muzyczno-ruchowym, schematy taktowania, klawiatura, fonogestyka, położenie nut na pięciolinii) oraz materiały z Międzynarodowego Kongresu Muzykoterapeutycznego, wyniki badań z wykorzystania terapii akustyczno-wibracyjnej w pedagogice. Całość zamyka opis Studiów Podyplomowych Kształcenie Muzyczno-Ruchowe.

3. Muzyka jako element wychowania w rozwoju osobowym dziecka z niepełnosprawnością :[+ scenariusze zajęć] /Agnieszka Ewa Jarkowska. Tychy : Maternus Media, 2004. - 148 s. : nuty ;21 cm.

Autorka podejmuje problematykę człowieka widzianego przez pryzmat personalizmu. Dokonuje analizy rozwoju dziecka z niepełnosprawnością w aspekcie osobowościowym i osobowym.

Wskazuje na walory terapeutyczne muzykoterapii dziecięcej. Ukazuje wartości wychowawcze muzyki w rozwoju dziecka z niepełnosprawnością, odwołuje się między innymi do metod pomocnych w rozwoju osobowym. Zajmuje się wpływem zajęć muzycznych na wybrane typy niepełnosprawności, takie jak: obniżony poziom funkcjonowania intelektualnego, uszkodzenie wzroku i słuchu, dysfunkcje narządów ruchu oraz zaburzenia w zachowaniu. W końcowej części książki zawarła scenariusze zajęć muzycznych i muzyczno-plastycznych dla dzieci (w wieku przedszkolnym i szkolnym) o specjalnych potrzebach edukacyjnych.

4. Muzyka otwiera nam świat :program muzycznych zajęć edukacyjno-terapeutycznych dla dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym oraz dzieci z autyzmem /Maria Raszewska, Waldemar Kuleczka. - Gdańsk : Wydawnictwo Harmonia, 2009.

Głównym celem programu jest stymulowanie rozwoju dziecka w oparciu o wielostronną aktywność inspirowaną muzyką. Opisano cele oraz metody i formy pracy z dziećmi, a także sposób diagnozowania i oceny postępów podopiecznych. Treści programowe skorelowano ze stopniem rozwoju dzieci. Książkę wzbogacono licznymi przykładami zabaw i scenariuszy zajęć.

17

5. Muzyka w przedszkolu :metodyka / Beatrix Podolska. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2008.

Autorka podaje propozycje wprowadzania dziecka w świat muzyki (ruch z muzyką, śpiew, gra na instrumentach, słuchanie muzyki, tworzenie muzyki). Zwraca uwagę na łączenie muzyki z innymi dziedzinami sztuki (plastyka, literatura).

6. Muzykowanie metodą cyfrowo-literową z uczniami niepełnosprawnymi intelektualnie w stopniu lekkim /Tadeusz Wolak. - Kraków : Impuls, 2010 + 1 płyta DVD. W publikacji przedstawiono autorską metodę cyfrowo-literową T. Wolaka przeznaczoną do pracy z uczniami niepełnosprawnymi intelektualnie w stopniu lekkim. Autor omawia sposoby nauki gry na wybranych instrumentach muzycznych (instrumenty sztabkowe, klawiszowe, flety proste sopranowe) z wykorzystaniem cylinomuzu.

7. Pedagogika muzyki :teoretyczne podstawy powszechnego kształcenia muzycznego / Wiesława Aleksandra Sacher. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2012.

Autorka pracy [...] włożyła ogromny wysiłek, aby zebrać i uporządkować problemy związane z powszechną edukacją muzyczną w Polsce oraz nadać im nowy wymiar. Zrozumienie problematyki, rozległa wiedza autorki – zapewne związana z rzetelnym przygotowaniem muzycznym i pedagogicznym – sprawiają, że książka jest bogatym źródłem wiedzy o kształtującej się nowej subdyscyplinie pedagogicznej, jaką jest pedagogika muzyki. Piszącej te słowa wydawało się niegdyś, że stworzenie takiej pracy przerasta możliwości jednego autora, jednak okazuje się, że stało się to możliwe.

Z recenzji dr hab. Małgorzaty Suświłło, prof. UWM

8. Świat muzyki - świat zabawy :praca zbiorowa /pod red. Grażyny Enzinger, Bożeny Raszke. Nowy Sącz : Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa : Wydawnictwo Fundacja, 2006.

18

Publikacja jest swoistą ofertą wybranych działań muzycznych, możliwych i zalecanych do realizacji na etapie nauczania zintegrowanego, gdzie muzyczne zagadnienia są mocno integrowane poprzez zabawę. Podkreśla to tytuł publikacji, stawiający znak równości między światem muzyki a światem zabawy. Autorkami zamieszczonych prac są doświadczeni pedagodzy, praktycznie realizujący swoje dydaktyczne pomysły i projekty w pracy z dziećmi i studentami specjalności nauczycielskich.

Rozdziały z wydawnictw zwartych 1. Bereda Magdalena. Zajęcia umuzykalniające dzieci w wieku niemowlęcym, przedszkolnym i wczesnoszkolnym. W: Edukacja kreatywna / pod red. Ewy A. Zwolińskiej. - Bydgoszcz : Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego, 2005, s. 111-114.

2. Kataryńczuk-Mania Lidia. Edukacja muzyczna najmłodszych. W: Edukacja małego dziecka :refleksje, problemy, doświadczenia /red. nauk. Agnieszka Nowak-Łojewska, Agnieszka Olczak, Anetta Soroka-Fedorczuk. - Zielona Góra : Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, 2009, s. 253-272.

3. Wojciechowska Katarzyna. Aktywna percepcja elementów dzieła muzycznego w propedeutycznej edukacji muzycznej. W: Aktywna edukacja w przedszkolu i szkole :teoria i praktyka /red. nauk. Hanna Krauze-Sikorska, Kinga Kuszak ; Wyższa Szkoła Pedagogiki i Administracji im. Mieszka I w Poznaniu. - Poznań : Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogiki i Administracji im. Mieszka I, 2010, s. 281-292

IV. Zabawy muzyczno-ruchowe Artykuły z wydawnictw ciągłych 1. Dziecięce zabawy z muzyką / Jolanta Parol // Bliżej Przedszkola. - 2009, nr 10, s. 57 Charakterystyka oraz elementy metody Carla Orffa, wykorzystywanej również w wychowaniu przedszkolnym.

2. Dzień Ojca : zabawy plastyczne i muzyczno-ruchowe / Maria Tomaszewska // Bliżej Przedszkola. - 2012, nr 5, s. 90 Przedszkole. Piosenka "Tato".

3. Efekt Mozarta / Anna Biernacka. - Bibliogr. // Doradca Nauczyciela Przedszkola. - 2013, nr 20,s. 18-22 Czym jest muzyka i jak ona wpływa na rozwój małego dziecka. Jak rozpoznać, że dziecko jest uzdolnione muzycznie. Terapia muzyką. Zabawy muzyczne w przedszkolu.

4. Euro 2012 : Polka Dziadek / Maria Tomaszewska // Bliżej Przedszkola. - 2012, nr 4, s. 92[93] 19

Opis zajęć muzyczno-ruchowych połączonych z grą na instrumentach perkusyjnych oraz elementami tańca.

5. Gimnastyka twórcza Rudolfa Labana / Barbara Jarzyńska, Katarzyna Melania Merchel // Wychowanie w Przedszkolu. - 2012, nr 4, s. 38-39 Metody pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym sprzyjające ekspresji ruchowej i muzycznej.

Przykładowy konspekt zajęć.

6. Improwizacja w zajęciach muzyczno-ruchowych / Katarzyna Kiwior // Wychowanie w Przedszkolu. - 2010, nr 6, s. 22-24 Rola improwizacji artystycznej (ruchowej, muzycznej) w poznawaniu, uczeniu się i rozwijaniu w wieku przedszkolnym.

7. "Kalendarz" : zabawy plastyczne i muzyczno-ruchowe oraz "Wesoły farmer" : gra na instrumentach perkusyjnych / red. Maria Tomaszewska // Bliżej Przedszkola. - 2012, nr 1, s.

88-[89] Opis zajęć muzyczno-ruchowych połączonych z przygotowaniem pracy plastycznej (kalendarza grupy) oraz grą na instrumentach perkusyjnych.

8. Mali muzycy i tancerze / Jakub B. Bączek // Doradca Nauczyciela Przedszkola. - 2013, nr 23, s. 21-22 Zabawy dla przedszkolaków z elementami dźwięków i muzyki.

9. Małe muzykowanie / Jakub B. Bączek // Głos Pedagogiczny. - 2013, nr 53, s. 50-51 Muzykowanie dzieci. Gry i zabawy z elementami dźwięków i muzyki.

10. Metoda zuchowa w przedszkolu / Anna Kabacińska, Aleksandra Żuber // Bliżej Przedszkola. - 2008, nr 6, s. 54-55 Piosenki połączone z ruchem.

11. Muzyka w lesie i na polanie / Monika Wyrwa-Kluza, Elżbieta Kaczmarska, Mateusz Kluza // Bliżej Przedszkola. - 2013, nr 7/8 [Magazyn Specjalny], s. 70-71 Propozycje zabaw i piosenek związanych z wyprawami do lasu dla przedszkolaków.

12. Na Farmie / Maria Tomaszewska // Bliżej Przedszkola. - 2013, nr 5, s. 66-[67] Edukacja muzyczna dzieci przedszkolnych. Zabawy muzyczno-ruchowe. Zabawa paluszkowa.

13. Na łące / Beata Przygoda // Wychowanie w Przedszkolu. - 2011, nr 5, s. 36-37 Konspekt zajęć w przedszkolu. Uwrażliwianie słuchu dzieci na brzmienie różnych instrumentów, kształtowanie poczucia rytmu, określanie tempa muzyki itp. Gry i zabawy ruchowe.

14. Na morzu : zabawy plastyczne i muzyczno-ruchowe / Maria Tomaszewska // Bliżej Przedszkola. - 2012, nr 6, s. 84 Przedszkole. Piosenka "Łódka".

20

15. O słuchaniu muzyki przez małe dzieci / Ewa Zielińska // Bliżej Przedszkola. - 2013, nr 1, s.

10-12 Zabawy muzyczno-ruchowe dla dzieci dwu- i trzyletnich. Rysowanie obrazków do muzyki i piosenek. Poruszanie się w rytmie. Słuchanie i śpiewanie piosenek. Gra na instrumentach.

Inne zabawy ruchowo-muzyczne.

16. Płyną chmurki : zabawa muzyczno-ruchowa / Maria Tomaszewska // Bliżej Przedszkola. 2010, nr 11, s. 50 Propozycja zabawy dla przedszkolaków z wykorzystaniem piosenki "Płyną chmurki" (tekst i nuty).

17. Przyleciały ptaki : zabawy muzyczno-ruchowe / Maria Tomaszewska // Bliżej Przedszkola.

- 2012, nr 3, s. 94 Dzieci przedszkolne. Piosenka Jaskółki wiosną. Zabawy plastyczne.

18. Rola muzyki w wychowaniu przedszkolnym : wykorzystanie metod Carla Orffa / Bożena Neugebauer. - Bibliogr. // Bliżej Przedszkola. - 2006, nr 7/8 (magazyn specjalny z. 1), s. 20 Przykłady zabaw.

19. Rola rytmiki w rozwoju dziecka / Katarzyna Kiwior // Wychowanie w Przedszkolu. - 2012, nr 11, s. 58-59 Zalety zajęć muzyczno-ruchowych w przedszkolu.

20. Scenariusz zajęć dodatkowych przy muzyce : zajęcia rytmiczno-taneczne Temat: Muzyczna podróż wesołej rodzinki / Lidia Kołodziejska // Doradca Nauczyciela Przedszkola. 2013, nr 24, s. 15-16 Zajęcia przeznaczone dla dzieci ze wszystkich grup przedszkolnych.

21. Scenariusz zajęć kształtujących wrażliwość na dźwięk i ruch / Lidia Kołodziejska // Doradca Nauczyciela Przedszkola. - 2014, nr 26, s. 35-36 Przedszkole. Temat zajęć: Spacer.

22. Słoneczne zabawy / Monika Wyrwa-Kluza, Elżbieta Kaczmarska, Mateusz Kluza // Bliżej Przedszkola. - 2013, nr 7/8 [Magazyn Specjalny], s. 72-80 Zabawy z wiatrem, deszczem i słońcem. Edukacja muzyczna dzieci przedszkolnych.

23. Spotkanie z wiewióreczką : zabawy plastyczne i muzyczno-ruchowe / Maria Tomaszewska // Bliżej Przedszkola. - 2012, nr 10, s. 74 24. Teatrzyk pacynek : maluszki śpiewają / Maria Tomaszewska // Bliżej Przedszkola. - 2013, nr 2, s. 48-51 Zabawa dzieci w teatr. Piosenka " Teatrzyk pacynek". Paluszkowe zabawy. Zabawy muzyczno- ruchowe. Pacynki. Piosenka "Wesołe dłonie".

25. W karnawale same bale : maluszki śpiewają / Maria Tomaszewska // Bliżej Przedszkola. 2013, nr 1, s. 46 Bal karnawałowy w przedszkolu. Zabawy muzyczno-ruchowe. Zabawa ruchowa.

21

26. W krainie spokoju i radości / Maria Tomaszewska // Bliżej Przedszkola. - 2013, nr 7/8 [Magazyn Specjalny], s. 64-66 Kołysanki dla dzieci przedszkolnych - zabawy.

27. Walentynki : zabawy muzyczno-ruchowe / Maria Tomaszewska // Bliżej Przedszkola. 2012, nr 2, s. [95] 28. Wprowadzenie wartości nut w zabawach ruchowych / Beatrix Podolska // Wychowanie Muzyczne. 2014, nr 3, s. 74-79 Sposoby łączenia wiedzy o muzyce z zabawami ruchowymi dla najmłodszych.

29. Wychowanie muzyczne dzieci trzyletnich / Maria Wieman // Wychowanie w Przedszkolu.

- 2008, nr 10, s. 38-40 Przykłady zabaw.

30. Z muzyką w przedszkolu / Ewa Jasińska-Kania. - (Wychowanie przez sztukę). - Bibliogr. // Bliżej Przedszkola. - 2010, nr 5, s. 58-62, 64-[65] Omówienie zagadnień związanych ze śpiewem i ćwiczeniami mowy, ruchem przy muzyce, grą na instrumentach, słuchaniem muzyki, tworzeniem muzyki, a także określenie zakresu wiedzy oraz ćwiczeń dla 3-, 4-, 5- i 6-latków do każdego z wymienionych obszarów.

31. Zabawa w deszczowe dni / Maria Tomaszewska // Bliżej Przedszkola. - 2011, nr 4, s. 4849 Piosenka "Bawmy się w klaskanie". Zabawa ruchowa do piosenki. Piosenka "Wielkanoc".

Zabawy plastyczne do piosenki. Przedszkole.

32. Zabawy muzyczne z wykorzystaniem elementów systemu Carla Orffa i ich znaczenie w edukacji muzycznej dzieci w wieku przedszkolnym / Mirosław Kisiel. - Bibliogr. // Nauczyciel i Szkoła. - 2001, nr 1/2, s. [205]-215 33. Zabawy paluszkowe / Maria Tomaszewska. - (Maluszki śpiewają) // Bliżej Przedszkola. 2014, nr 1, s. 74-75 Prosta interpretacja wierszyków z najmłodszymi przedszkolakami. Edukacja muzyczna.

34. Zabawy z balonami / Ewelina Śliwa // Wychowanie w Przedszkolu. - 2014, nr 7, s. 33 Zajęcia muzyczne dla dzieci przedszkolnych.

Wydawnictwa zwarte 1. Bawię się, uczę i śpiewam : piosenki dla przedszkolaków i uczniów klas najmłodszych / Arkadiusz Maćkowiak ; muzyka Stefan Gąsieniec ; śpiew Magda Wasylik. - Gdańsk : Wydawnictwo Harmonia, 2013 + 2 płyty CD.

22

To zbiór piosenek i zabaw, które uczą w sposób dyskretny, przyjemny dla dziecka. Nauka poprzez zabawę to najlepsza i najefektywniejsza metoda edukacji maluchów. Zaproponowane piosenki i zabawy przybliżą dzieciom wiedzę dotyczącą między innymi kolejności liczebników, nazw dni tygodnia, miesięcy czy liter w alfabecie.

Publikacja adresowana jest do dzieci w wieku przedszkolnym i młodszym szkolnym. Może okazać się pomocna również dla dzieci niepełnosprawnych lub opóźnionych w rozwoju.

2. Gry i zabawy rozwijające dla dzieci młodszych : 50 przykładów zajęć do praktycznego wykorzystania / Jadwiga Andrychowska-Biegacz. - Wyd. 2 popr., dodr. - Rzeszów : Wydawnictwo Oświatowe FOSZE, 2008.

Książka zawiera zabawy ze śpiewem i piosenki, zadania plastycznotechniczne, ćwiczenia oparte na technikach psychogimnastyki, psychodramy, arteterapii i muzykoterapii.

3. Klaśnij, tupnij, raz i dwa! : zabawy ze śpiewem /Małgorzata Barańska. - Gdańsk : Wydawnictwo Harmonia, 2013 + 3 płyty CD. Niniejszy zbiorek zawiera zabawy połączone z piosenką, podobne do tych, przy których bawiliśmy się kiedyś my, dorośli (na przykład "Siała baba mak", "Stary niedźwiedź", "Kółko graniaste"). Powstał po to, aby poszerzyć dostępny repertuar.

Zabawy z tej publikacji rozwijają umiejętność uczestniczenia we wspólnym działaniu i przestrzegania reguł. Kształcą uwagę i pamięć dziecka, które nie tylko zapamiętuje melodię, rytm i tekst piosenki, ale także uczy się łączyć je z odpowiednimi gestami i czynnościami. Każdy nowy wierszyk poszerza słownictwo dziecka. Uczy spostrzegania rymów i zachęca do samodzielnego ich tworzenia oraz bawienia się słowami. Zabawy kształcą koordynację ruchową, czyli umiejętność harmonijnego łączenia ruchów. Rozwijają także umiejętność synchronizowania bodźców odbieranych słuchem z wykonywanym ruchem, czyli koordynację ruchowo-słuchową.

4. Nasze smyki : zabawy ruchowe, tańce i piosenki dla dzieci w wieku 2-4 lat / Katarzyna Bayer, Donata Dominik-Stawicka. - Bełchatów : Wydawnictwo Małe Jeżyki, 2013 + płyta CD.

23

Publikacja zawiera piosenki z zabawami ruchowymi, zabawy muzyczne, tańce dla maluchów, zabawy-rymowanki, wierszyki ruchowe, bajeczki edukacyjne. Na dołączonej płycie zamieszczono 11 utworów muzycznych pomocnych przy prowadzeniu zajęć oraz 17 kart pracy do wielokrotnego wydruku.

5. Pan Tralala i muzyczne zabawy w przedszkolu / Sabine Drasnin ; [przekł. z jęz. niem.

Paulina Filippi-Lechowska, Karolina Czapla]. - Kielce : Wydawnictwo "Jedność", cop. 2010.

Pan Tralala to wychowawca pracujący w przedszkolu. Jest bardzo mądry i wesoły – dzieci go uwielbiają! Na każdą okazję, pogodę i słotę, proponuje fantastyczne muzyczne zabawy! Wystarczy jeden dźwięk, maleńkie dzyń... dzyń delikatnego jak dzwoneczek trójkąta albo wesołe bum... bum wystukane na bębenku, a dzieciaki już piszczą z radości!

Każdy nauczyciel może stać się Panem Tralala i zachęcić dzieci do wspaniałej zabawy. ,

6. Piosenkowe zabawy dla dzieci / teksty piosenek i opisy zabaw: Elżbieta Szwajkowska, Witold Szwajkowski ; muzyka: Stefan Gąsieniec ; śpiew: Magda Wasylik. - Gdańsk : Wydawnictwo Harmonia, 2013 + płyta CD. W czasie opisanych w książce zabaw dzieci m.in. uczą się piosenek na pamięć, przyjmują role bohaterów utworów, wykonują gesty naśladujące czynności opisane piosenkami, przygotowują prace rysunkowe związane z tematyką tekstów. Jednak zaproponowane ćwiczenia nie są typowymi zabawami o charakterze ruchowym czy plastycznym. Zostały raczej pomyślane tak, aby muzyka, rytm i ruch stały się elementami wspierającymi poznawanie i zapamiętywanie nowych słów, pojęć czy związków frazeologicznych. Do książki dołączona jest płyta z z nagraniami piosenek skomponowanych przez Stefana Gąsieńca i wykonanych przez Magdę Wasylik.

7. Przebojowe zabawy dla czterolatków /Renata Szczypior, Barbara Tartanus-Kowalska. Warszawa : Nowa Era, 2013 + 2 płyty CD.

24

W książce teksty piosenek: Łazienkowe oceany; Myszki; Praczki; Urodziny marchewki; Parasol dla kota; Owocowy blues; Kałuże; Jeżyk i liście; Biały walczyk; Zabawy na śniegu; Kolorowe święta; Dobrze mi u dziadków; U zegarmistrza; Śpiący miś; Wesoły koncert; Rosnę, rosnę; Czysty świat; Malowanki; Tęcza nad łąką; Po łące biega lato; Kim chcę być; Małpia przygoda; Dla mamy i taty; Podajmy sobie ręce.

8. Przebojowe zabawy dla pięciolatków / Renata Szczypior, Barbara Tartanus-Kowalska. Warszawa : Nowa Era, 2013 + 2 płyty CD. W książce teksty piosenek: Opowieść jesiennych listków; Zbieramy grzyby; W deszczowych kropkach; Wietrzyku, psotniku; Pan listopad; Przyszła choinka; Zaświeciła gwiazdka złota; Święty Mikołaj; Magiczne miejsce; W karnawale; Kraina czarów; Córka Gburka; Dziadkowie; Ptasie głosy; Wiosenna poleczka; Na wsi u babuni; Pisanki; Po podwórku chodzi kurka; Rodzeństwo; Walczyk dla rodziców; Kałużowy deszcz; Wakacje przedszkolaków; Dżungla; Podróże małe i duże.

9. Przebojowe zabawy dla trzylatków / Renata Szczypior, Barbara Tartanus-Kowalska. Warszawa : Nowa Era, 2013 + 2 płyty CD. W książce teksty piosenek: Miś w przedszkolu; Piosenka na powitanie; Samochody; Rysunek misia; Nie chcę Cię znać; Jeżyk i liście; Dwa kasztany; Taniec z listkiem; Deszczowa piosenka; Deszczowa wyliczanka; Wiatr łobuziak; Gwiazdka; Wkoło choinki; Kołysanka; Jedzie pociąg; Tomcio Paluszek; Prószy śnieżek; Babcia i dziadek; Ri ki tan; Na spacerek; Gawron; Taniec śnieżynek; W lesie; Hop! Do góry!; Wyszła kura na podwórze; W kurniku; Wiosenny walczyk; Żabki; Balonik; Życzenia dla mamy i taty; Wycieczka; Płynęła szalupa; Małpki w cyrku; Żyrafa fa fa.

10. Tańce, pląsy i zabawy przy muzyce dla dzieci w wieku przedszkolnym / Robert Domań, Iwona Biśto, Jolanta Kaszyca ; [oprac. muz. utworów Jacek Szpunar]. - Lublin : Wydawnictwo Przedszkolak, 2003 + płyta CD. Książka zawiera opisy dwunastu tańców, pląsów i zabaw przy muzyce oraz zapis nutowy do każdego utworu muzycznego. Do książki dołączona jest płyta CD z melodiami do powyższych działań.

Publikacja jest skierowana do nauczycieli wychowania przedszkolnego i rodziców dzieci w wieku przedszkolnym. Prezentowane treści można również zastosować w zabawach i pracy z dziećmi w nauczaniu zintegrowanym, w świetlicach, w placówkach opiekuńczowychowawczych, podczas organizowania atrakcyjnych zajęć w czasie 25

11. W co się bawić z dziećmi? :piosenki i zabawy wspomagające rozwój dziecka / oprac.

Marta Bogdanowicz ; il. Cezariusz Deliński. - Wyd. 5. - Gdańsk : Wydawnictwo Harmonia, 2010. + 3 płyty kompaktowe (CD).

Książka ta powstała z myślą o najmłodszych – dzieciach 2-, 3-letnich i przedszkolakach. Zaprezentowane w niej piosenki i wierszyki można wykorzystywać zarówno w zabawie grupowej (w przedszkolu, na dziecięcym przyjęciu imieninowym, na podwórku), jak i podczas indywidualnej zabawy z dzieckiem (w trakcie kąpieli, na spacerze, przed zaśnięciem). Znalazły się tu piosenki rozpoczynające i kończące zajęcia, piosenki z imionami kształtujące świadomość własnej osoby, zabawy ułatwiające integrację z grupą, rozwijające świadomość ciała i przestrzeni, wreszcie znane zabawy przedszkolne i pląsy ruchowe. Do publikacji dołączone są 3 płyty CD. 12. W rytmie kroków i podskoków : piosenki i zabawy muzyczne / Katarzyna Forecka-Waśko ; [il. Krzysztof Spychał]. - Gdańsk : Wydawnictwo Harmonia, 2011.

Książka jest zbiorem piosenek i zabaw dla dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Prezentowane w niej utwory i propozycje zajęć ruchowych mają stanowić materiał pomocniczy oraz źródło twórczej inspiracji dla nauczycieli, którzy nie posiadają wykształcenia muzycznego, ale w codziennej pracy korzystają z piosenek i zabaw o charakterze muzycznym.

13. Wybór zabaw : trzylatki / czterolatki / [aut. Renata Banaś et al.]. - Warszawa : Nowa Era, 2013.

Publikacja zawiera zbiór różnorodnych zabaw do wykorzystania przez nauczyciela w dowolnym czasie. Dzięki szczegółowym celom nauczyciel może łatwo dobrać i dostosować zabawę do potrzeb i możliwości swojej grupy. W publikacji znajdują się następujące typy zabaw: zabawy logopedyczne, zabawy słowno-ruchowe (w tym: zabawy paluszkowe, masażyki, wierszyki animowane ruchem), zabawy rozwijające inteligencję emocjonalną, zabawy ruchowe, zabawy muzyczne, zestawy ćwiczeń gimnastycznych. A wszystkie przygotowane przez specjalistów… i przetestowane na dzieciach.

14. Zabawy ruchowe w rozwoju psychomotorycznym /[red. Zofia Makowska ; il. Lidia Nowak Chomicz]. - Warszawa : Josef Raabe Spółka Wydawnicza, cop. 2012.

26

Bogaty zbiór zabaw ruchowych dla trzylatków, czterolatków i dzieci starszych. Wśród propozycji m.in. zabawy orientacyjno-porządkowe, muzyczno-ruchowe, z elementami czworakowania, z elementem naśladowczym, metodą Carla Orffa. Książka zawiera także zabawy kształtujące małą motorykę oraz tzw. „przerywniki”.

Opisy zabaw wzbogacono o pomoce dydaktyczne: - wiersze, piosenki, opowieści ruchowe, - czarno-białe i kolorowe załączniki (szablony opasek na głowę, karty zadaniowe do kserowania, kolorowe ilustracje).

15. Zajęcia muzyczne w przedszkolu : grupy młodsze / A. i J.-M. Versini, M.-N Biguet ; tł.

Andrzej Wróblewski. - Warszawa : Wydaw. Cyklady, 2001.

Książka ta ma za zadanie pomóc wychowawcom przedszkolnym w prowadzeniu oryginalnych zajęć muzycznych z dziećmi trzy i czteroletnimi przy użyciu bardzo prostych pomocy i instrumentów.

Ułożona jest w formie konspektów obejmujących: całoroczny plan zajęć ; -wyszczególnienie niezbędnych materiałów i przyborów-cele dydaktyczne realizowane podczas zajęć-dokładny opis przebiegu ćwiczeń-propozycje dodatkowych zabaw nawiązujących do tematu zajęć.

16. Zajęcia muzyczne w przedszkolu : grupy starsze / B. Gallen, C. Toupet, F. Simon ; tł. [z fr.]

Marcin Zieliński. - Warszawa : "Cyklady", 2001.

Książka ma za zadanie pomóc wychowawcom przedszkolnym w prowadzeniu oryginalnych zajęć muzycznych z dziećmi cztero-, pięcio- i sześcioletnimi przy użyciu bardzo prostych pomocy i instrumentów.

17. Zatańcz ze mną : wspólne zabawy muzyczno-ruchowe rodziców z dziećmi / oprac.

Wiesława Żaba-Żabińska]. - Kielce : MAC Edukacja - Grupa Edukacyjna, cop. 2012 + płyta CD. Zatańcz ze mną. Zabawy muzyczno ruchowe to zbiór zabaw i ćwiczeń, głównie muzycznych, zachęcających rodziców do wspólnych zabaw z dzieckiem.

Do publikacji dołączona jest płyta zawierająca nagrania piosenek i podkładów muzycznych do zabaw.

27

Rozdziały z wydawnictw zwartych 1. Nowe gry i zabawy ruchowe / Andrea Erkert ; [przekł. z jęz. niem. Edyta Brudnik]. - Kielce : Wydawnictwo Jedność, 2013. Deszczowa piosenka i zabawy z wiatrem. Radosne zabawy wspierające rozwój poczucia rytmu i muzycznej ekspresji, s. 69-80.

V. Zabawy muzyczno-ruchowe na 4 pory roku Artykuły z wydawnictw ciągłych 1. Muzyczna kraina / Jadwiga Raszka // Wychowanie w Przedszkolu. - 2008, nr 7, s. 22-32 Zabawy muzyczne z wykorzystaniem literatury dziecięcej dla przedszkolaków. Przykłady zabaw: Jesień z muzyką, Zima z muzyką, Wiosna z muzyką, Lato z muzyką.

2. Pory roku - układamy kalendarze : scenariusz zajęć wychowawczo-dydaktycznych w grupie dzieci pięcioletnich / Monika Majewska // Bliżej Przedszkola. - 2013, nr 6, s. 64-66 Wychowanie społeczne. Edukacja matematyczna. Wspomaganie rozwoju intelektualnego.

Wychowanie przez sztukę (plastyka, muzyka, śpiew).

3. Z muzyką przez cztery pory roku / Agnieszka Sawicka // Wychowanie w Przedszkolu. 2013, nr 3, s. 50-51 Zajęcia muzyczne z rodzicami czterolatków. Scenariusz zajęć.

Wydawnictwa zwarte 1. Do re mi : muzyczne zabawy ruchowe / Katarzyna Bayer. - Bełchatów : Wydawnictwo Małe Jeżyki, 2014 + płyta CD-AUDIO. Zestaw zabaw i ćwiczeń stymulujących wszechstronny rozwój dziecka, opartych na całkowicie nowych i inspirujących utworach muzycznych oraz piosenkach. Materiał podzielono na: zabawy muzycznorytmiczne, ćwiczenia i zabawy hamujące i pobudzające (inhibicyjnoincytacyjne) oraz ćwiczenia i zabawy dynamiczno-agogiczne. Płyta zawiera materiał muzyczny do książki.

2. Fiku-miku w kalendarzyku : zabawy, piosenki i tańce na każdy miesiąc. 1 / [aut. Katarzyna Bayer, Donata Dominik-Stawicka, Katarzyna Campbell]. - Bełchatów : Wydawnictwo Małe Jeżyki, 2013 + płyta CD. W części pierwszej zawarto materiały związane z okresem od września do grudnia, które opisują ważne dni m.in. takie jak Sprzątanie Świata, Dzień Pokoju, Dzień Uśmiechu, Dzień Nauczyciela, Dzień Listonosza, Dzień Lekarza, Boże Narodzenie oraz przybliżają pory roku jesień i zimę. Na płycie znajduje się materiał muzyczny do książki oraz karty pracy do wydrukowania i powielania.

28

3. Fiku-miku w kalendarzyku : zabawy, piosenki i tańce na każdy miesiąc. 2 / [aut. Katarzyna Bayer (red.) et al.]. - Bełchatów : Wydawnictwo Małe Jeżyki, 2013 + płyta CD. W części drugiej zawarto materiały związane z okresem od stycznia do kwietnia, które opisują m.in.: zabawy karnawałowe, Dzień Babci i Dziadka, Walentynki, Tłusty czwartek, Dzień Kota, Dzień Niedźwiedzia Polarnego, Dzień Piegów, Dzień Dentysty, Dzień Kobiet, Wielkanoc i wiosnę. Na płycie znajduje się materiał muzyczny do książki oraz karty pracy do wydruku.

4. Fiku-miku w kalendarzyku : zabawy, piosenki i tańce na każdy miesiąc. 3 / [aut. Katarzyna Bayer (red.) et al.]. - Bełchatów : Wydawnictwo Małe Jeżyki, 2014 + płyta CD. W części trzeciej zawarto materiały związane z okresem od kwietnia do sierpnia, które opisują m.in.: Dzień Zdrowia, Dzień Ziemi, Dzień Książki, Dzień Tańca, Dzień Kominiarza, Dzień Bibliotekarza i Bibliotek, Dzień Unii Europejskiej, Dzień Matki, Dzień Dziecka, Dzień Ojca, Dzień Policjanta, Dzień Lotnika. Na płycie znajduje się materiał muzyczny do książki oraz karty pracy do wydruku.

5. Konspekty zajęć rytmiczno-muzycznych dla grupy 3-4 latków na cały rok szkolny. Cz. 1 / Marzena Staniek. - Wyd. 3. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2012.

Publikacja poświęcona jest zajęciom muzyczno-rytmicznym organizowanym dla dzieci trzy- i czteroletnich. Zajęcia umuzykalniające powinny trwać w grupie dzieci młodszych od 15 do 20 minut. Planując zajęcia, nauczyciel powinien dbać o różnorodność form aktywności, ponieważ małe dzieci szybko się nudzą wykonywaniem jednej i tej samej czynności. Stopień trudności zabaw ruchowych powinien być także dostosowany do możliwości małego dziecka w tym zakresie. Autorka zamieściła w książce kilka piosenek z opracowaniem ruchowym, które dodatkowo uatrakcyjnią zajęcia.

6. Konspekty zajęć rytmiczno-muzycznych dla grupy 5-6-latków na cały rok szkolny. Cz. 1 / Marzena Staniek. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2006.

Książka ma na celu ukazanie problematyki wychowania muzycznego w przedszkolu poprzez przedstawienie wielu propozycji wprowadzenia dziecka w świat muzyki.

Zajęcia podzielone są na miesiące. Rozpoczynają się od października, gdzie znajdują się m.in., pomysły na pierwszy dzień w przedszkolu, jesienne zbiory, a kończą na miesiącu czerwcu, gdzie znajdziemy tematy 29

związane z kolorową szkołą, ogrodem botanicznym, wyjazdem na wakacje, czy pożegnaniem przedszkola.

7. Muzyczna Akademia Przedszkolaka.Cz. 1,Poznajemy nasze przedszkole / Marzena Staniek. - Rogów : Metris, 2006 + płyta CD. Książka przeznaczona jest dla nauczycieli wychowania przedszkolnego.

Zawiera wesołe zabawy muzyczno – rytmiczne, dydaktyczne, ruchowe do piosenek i krótkich rymowanek. Tematyka zabaw dostosowana do programu wychowania przedszkolnego. W cz. 1 znajdują się zabawy, które można zorganizować w czasie pierwszych miesięcy pobytu dziecka w przedszkolu.

Rozdziały z wydawnictw zwartych: 1. Razem w przedszkolu :przewodnik metodyczny ze scenariuszami zajęć.Cz. 3 / Bożena Godzimirska. - Wyd. 3. - Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2011.Dźwięki gamy, s. 18-20.

2. Razem w przedszkolu :przewodnik metodyczny ze scenariuszami zajęć.Cz. 3 / Bożena Godzimirska. - Wyd. 3. - Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2011.Muzykujemy, s. 20-22.

WIOSNA Artykuły z wydawnictw ciągłych 1. Kolor zielony - mój ulubiony / Maria Tomaszewska. - (Maluszki śpiewają) // Bliżej Przedszkola. - 2014, nr 6, s. 74-75 Piosenka szwedzka "Małe żabki" - śpiewana na powitanie wiosny.

2. Sprzątamy na wiosnę / Maria Tomaszewska. - (Maluszki śpiewają) // Bliżej Przedszkola. 2014, nr 2, s. 74-[75] Edukacja muzyczna - zabawy przedszkolaków.

3. Czekamy na wiosnę / Monika Wyrwa-Kluza, Elżbieta Kaczmarska, Mateusz Kluza // Bliżej Przedszkola. - 2013, nr 2, s. 42-[47] Piosenka "Powitanie". Historyjka o przyjściu Wiosny. Przedstawienie teatralne "Przyszła Wiosna". Piosenki: "Żabki", "Wiosna", "O Wiośnie to piosenka".

4. Muzyczne zabawy z wiosną w tle / Maria Broda-Bajak. - Bibliogr. // Bliżej Przedszkola. 2012, nr 3, s. 100-103 Przedszkole. Piosenki ilustrowane gestem i ruchem.

30

5. Marcowe psoty / Joanna Zarzyńska-Ciężar. - Bibliogr. // Bliżej Przedszkola. - 2008, nr 2, s.

56 Scenariusz zajęć przedszkolnych z udziałem rodziców (przyswajanie nazewnictwa pór roku, cyklów przyrodniczych, zabawy gramatyczne, muzyczne).

6. Uroki wiosny / Edyta Laskowska // Wychowanie w Przedszkolu. - 2009, nr 3, s. 30-33 Scenariusz zajęć dla 5-latków z zastosowaniem pedagogiki muzycznej C. Orffa. Rozwijanie aktywności muzycznej i ruchowej.

7. Aktywne słuchanie muzyki wg Batii Strauss / Martyna Skiba // Wychowanie w Przedszkolu.

- 2009, nr 1, s. 30-34 Przedszkole nr 274 w Warszawie. Scenariusz inscenizacji słowno-muzycznej pt. Leśne elfy budzą wiosnę (grupa trzylatków). Scenariusz zajęć integracyjnych z rodzicami pt. Podróż do Krainy Wesołych Zwierząt (grupa trzylatków).

8. Marcowa pogoda / Beata Szatan // Wychowanie w Przedszkolu. - 1996, nr 3, s. 166-168 Konspekt zajęcia "Marcowa pogoda" improwizacja muzyczno-słowno-ruchowa z wykorzystaniem metody Orffa w przedszkolu.

LATO 1. Latem na łące : scenariusz zajęć otwartych dla dzieci dwuipół- i trzyletnich z rodzicami / Gabriela Gąsienica // Bliżej Przedszkola. - 2013, nr 5, s. 72-[75] Kształtowanie umiejętności społecznych dzieci. Wychowanie przez sztukę - muzyka, śpiew.

2. Zabawy muzyczne z latem w tle / Maria Broda-Bajak. - Bibliogr. // Bliżej Przedszkola. 2012, nr 6, s. 90-[93] Zajęcia dla dzieci przedszkolnych. Piosenki ilustrowane ruchem i gestem. "Letnie" utwory muzyczne do ruchowej interpretacji.

Rozdziały z wydawnictw zwartych: 1. Brylińska Iwona. Ptasi koncert. W: Scenariusze zajęć w przedszkolu :lato /red. merytoryczny Monika Magdalena Bachańska. - Warszawa : Dr Josef Raabe Spółka Wydawnicza, cop. 2011, s. 16-18.

2. Chibowska Halina. Opowieści morskich fal. W: Scenariusze zajęć w przedszkolu :lato /red. merytoryczny Monika Magdalena Bachańska. - Warszawa : Dr Josef Raabe Spółka Wydawnicza, cop. 2011, s. 19-21.

JESIEŃ 1. Jesienne liście : maluszki śpiewają / Maria Tomaszewska // Bliżej Przedszkola. - 2012, nr 11, s. 81 Zabawy muzyczno-ruchowe. Liściasta piosenka. Wykorzystanie dźwięku szelestu suchych liści do zabawy.

31

2. Jesienne muzykowanie ruchem / Karolina Śniadkowska. - Bibliogr. // Bliżej Przedszkola. 2011, nr 10, s. 82-83 W artykule zostały opisane dwa tańce: taniec „Jesienne liście” do „Uwertury” z baletu „Dziadek do orzechów” Piotra Czajkowskiego oraz taniec „Na grzyby” do głównego tematu z filmu „Grek Zorba” Mikisa Theodorakisa.

3. Jesienne nastroje : zabawy plastyczne i muzyczno-ruchowe / Maria Tomaszewska // Bliżej Przedszkola. - 2012, nr 11, s. 80 Przedszkole. Wielki Wóz - gwiazdy.

4. Jesienne zabawy muzyczne / Katarzyna Kiwior // Wychowanie w Przedszkolu. - 2010, nr 8, s. 42-45 Konspekt zajęć umuzykalniających (zajęcia ruchowe, rytmiczne, taneczne).

5. Jesienno-zimowe opowieści z Rusinowej Polany : zajęcia poznawcze przybliżające Tatry i Podhale / Adam Szafraniec // Bliżej Przedszkola. - 2013, nr 10, s. [72]-75 Edukacja muzyczna przedszkolaków.

6. Listek w listopadzie / Maria Tomaszewska. - (Maluszki śpiewają) // Bliżej Przedszkola. 2013, nr 10, s. [70]-[71] Zabawy plastyczne, muzyczne i ruchowe dla dzieci przedszkolnych - maluchów.

7. Muzyczne zabawy z jesienią w tle / Maria Broda-Bajak. - Bibliogr. // Bliżej Przedszkola. 2011, nr 10, s. 78-81 Konspekty zajęć muzyczno-ruchowych, przybliżające dzieciom w wieku przedszkolnym jesienną porę roku.

8. Scenariusz cyklu zabaw terenowych "Wieje wiatr jesienny..." / Lidia Kołodziejska // Doradca Nauczyciela Przedszkola. - 2013, nr 22, s. 30-33 Przedszkole. 1. Czy czujesz, czy widzisz wiatr - wyprawa badawcza. 2. Zabawy z wiatrem zabawy ruchowe w terenie. 3. Obserwujemy i malujemy wiatr - terenowa zabawa plastyczna.

4.Śpiewamy i gramy z wiatrem - zabawy muzyczne w terenie.

9. W jesiennym kąciku : maluszki śpiewają / Maria Tomaszewska // Bliżej Przedszkola. - 2012, nr 10, s. 75 Zabawy plastyczne i muzyczno-ruchowe. Przedszkole.

Wydawnictwa zwarte 1. Muzyczna Akademia Przedszkolaka.Cz. 2,Jesienne czary / Marzena Staniek. - Rogów : Metris, 2006 + płyta CD. Książka przeznaczona jest dla nauczycieli wychowania przedszkolnego.

Zawiera wesołe zabawy muzyczno – rytmiczne, dydaktyczne, ruchowe do piosenek i krótkich rymowanek. Tematyka zabaw dostosowana do programu wychowania przedszkolnego. W cz. 2 znajdują się zabawy, które można zorganizować jesienią.

32

Rozdziały z wydawnictw zwartych 1. Adamiak Iwona, Jantas Marzena. Czy wszystko jest muzyką?. W: Scenariusze zajęć w przedszkolu :jesień /red. merytoryczny Monika Magdalena Bachańska. - Warszawa : Dr Josef Raabe Spółka Wydawnicza, cop. 2011, s. 32.

2. Adamiak Iwona, Jantas Marzena. Eko-orkiestra. W: Scenariusze zajęć w przedszkolu :jesień /red. merytoryczny Monika Magdalena Bachańska. - Warszawa : Dr Josef Raabe Spółka Wydawnicza, cop. 2011, s. 33.

3. Dudkowska Teresa, Jurkiewicz Katarzyna. Deszczowa muzyka. W: Scenariusze zajęć w przedszkolu :jesień /red. merytoryczny Monika Magdalena Bachańska. - Warszawa : Dr Josef Raabe Spółka Wydawnicza, cop. 2011, s. 35.

4. Jesienna muzyka. W: Scenariusze zajęć dziennych z sześciolatkami.Cz. 1 /[aut. Stenia Doroszuk et al.]. - Warszawa : Nowa Era, cop. 2003, s. 65-74.

Zawartych pięć scenariuszy zajęć: Pogoda za oknem; Jesienna zawierucha; Wiatr w poezji; Co gra jesienią?; Jesienny spacer.

ZIMA 1. Ciekawa pora roku / Agnieszka Boszko-Szczęśniak // Wychowanie w Przedszkolu. - 2010, nr 1, s. 39-41 Scenariusz zajęć przedszkolnych o charakterze muzycznym, z wykorzystaniem piosenki "Mróz, mróz" oraz zabaw badawczych (stany skupienia wody).

2. Jesienno-zimowe opowieści z Rusinowej Polany : zajęcia poznawcze przybliżające Tatry i Podhale / Adam Szafraniec // Bliżej Przedszkola. - 2013, nr 10, s. [72]-75 Edukacja muzyczna przedszkolaków.

3. Muzyczne zabawy z zimą w tle / Maria Broda-Bajak. - Bibliogr. // Bliżej Przedszkola. - 2011, nr 12, s. 76-82 Przykłady piosenek ilustrowanych ruchem i gestem.

4. Wesoła zima / Agnieszka Cerulli, Marta Cedro, Urszula Śmigielska // Wychowanie w Przedszkolu. - 2013, nr 2, s. 39-40 Przykład zabawy muzyczno-ruchowej dla przedszkolaków.

5. Wesołe bałwanki / Maria Tomaszewska. - (Maluszki śpiewają) // Bliżej Przedszkola. - 2013, nr 12, s. 72-73 Piosenki o bałwankach. Zabawy rytmiczne. Zabawy ruchowe. Zadania plastyczne i muzyczne.

6. Wychowanie przez sztukę - muzyka, śpiew, pląsy i taniec 8.2 : propozycja kształcenia umiejętności: dostrzega zmiany dynamiki, tempa i wysokości dźwięku utworu muzycznego, wyraża je, pląsając lub tańcząc / Elżbieta Korczewska, Joanna Kozubek, Agnieszka Szczeglik // Doradca Nauczyciela Przedszkola. - 2014, nr 26, s. 41-47

33

Charakterystyka poziomu rozwoju umiejętności trzylatków. Rozwijanie umiejętności w praktyce - scenariusz dla trzylatków Temat: Zabawy przy piosence "Bal w przedszkolu".

Charakterystyka poziomu rozwoju umiejętności czterolatków. Rozwijanie umiejętności w praktyce - scenariusz dla czterolatków Temat: Muzyczne zabawy w zimowej krainie.

Charakterystyka poziomu rozwoju umiejętności pięciolatków. Rozwijanie umiejętności w praktyce - scenariusz dla pięciolatków Temat: My się zimy nie boimy. Charakterystyka poziomu rozwoju umiejętności sześciolatków. Rozwijanie umiejętności w praktyce scenariusz dla sześciolatków Temat: Zimowa moda.

7. Zima, zima za oknami, bawcie się dzieciaki z nami! / Monika Wyrwa-Kluza, Elżbieta Kaczmarska, Mateusz Kluza // Bliżej Przedszkola. - 2013, nr 1, s. 40-[45] Piosenka Zima, zima za oknami. Zabawa ruchowa Groźny mróz. Masażyk w kole.

Opowiadanie relaksujące. Bajka Przy kominku. Piosenka Na Sanki. Zajęcia w przedszkolu.

8. Zima jest super! : maluszki śpiewają / Maria Tomaszewska // Bliżej Przedszkola. - 2012, nr 12, s. 80-81 Piosenki: Zima jest super!, Zamknij dłonie, otwórz dłonie. Zabawy muzyczno-ruchowe.

Zabawy paluszkowe. Zabawa relaksacyjna.

9. Zimowy czas : zabawy plastyczne i muzyczno-ruchowe / Maria Tomaszewska // Bliżej Przedszkola. - 2011, nr 1, s. 54-55 Przedszkole. Cztero-, pięcio-, sześciolatki.

Wydawnictwa zwarte 1. Muzyczna Akademia Przedszkolaka.Cz. 3,Zimowe nastroje /Marzena Staniek. - Rogów : Metris, 2006 + płyta CD. Książka przeznaczona jest dla nauczycieli wychowania przedszkolnego.

Zawiera wesołe zabawy muzyczno – rytmiczne, dydaktyczne, ruchowe do piosenek i krótkich rymowanek. Tematyka zabaw dostosowana do programu wychowania przedszkolnego w okresie zimy.

2. Nareszcie Wigilia : [przedstawienia, wiersze i piosenki / Katarzyna Bayer, Donata DominikStawicka]. -Bałchatów : Wydawnictwo Małe Jeżyki, 2013.

Książka ta, to zestaw ciekawych scenariuszy tematycznie związanych z Bożym Narodzeniem. Scenariusze są oprawione muzycznie stąd też płyta CD, która jest w komplecie z książką. Znajdziecie Państwo na niej piosenki, które są częścią przedstawień.

Do książki załączona jest płyta CD, na której znajduje się materiał muzyczny do książki oraz karty pracy do wydrukowania i powielania.

34

Rozdziały z wydawnictw zwartych 1. Razem w przedszkolu :przewodnik metodyczny ze scenariuszami zajęć.Cz. 3 / Bożena Godzimirska. - Wyd. 3. - Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2011.Dźwięki gamy, s. 18-20.

2. Razem w przedszkolu :przewodnik metodyczny ze scenariuszami zajęć.Cz. 3 / Bożena Godzimirska. - Wyd. 3. - Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2011.Muzykujemy, s. 20-22.

VI. Zabawy rytmizujące i logarytmiczne Artykuły z wydawnictw ciągłych 1. Jesienne liście : maluszki śpiewają / Maria Tomaszewska // Bliżej Przedszkola. - 2012, nr 11, s. 81 Zabawy muzyczno-ruchowe. Liściasta piosenka. Wykorzystanie dźwięku szelestu suchych liści do zabawy.

2. Logorytmika, czyli słowo, ruch i muzyka dla przedszkolaka / Joanna Czapla. - Bibliogr. // Doradca Nauczyciela Przedszkola. - 2013, nr 22, s. 42-46 Ruch i słuch w komunikacji językowej. Prawidłowy rozwój aparatu mięśniowo-ruchowego.

Organizacja zajęć.

3. Logorytmika : w świecie poezji, onomatopej i dźwięków mowy / Pascal Kaas. - Bibliogr. // Bliżej Przedszkola. - 2006, nr 10, s. 26-28 Pojęcie logorytmiki. Metoda ściśle związana z rozwojem komunikacji językowej dziecka.

Metoda muzykoterapeutyczna. Profilaktyka i terapia logopedyczna.

4. Metody twórcze WF... / Wacław Gniewkowski. - Bibliogr. // Wychowanie w Przedszkolu. 2008, nr 10, s. 34-37 Motoryczność dziecka przedszkolnego. Charakterystyka metod twórczych. Gimnastyka twórcza "nowoczesny taniec wychowawczy" Rudolfa Labana. Metoda Carla Orffa - wiązanie ruchu z rytmiką i muzyką.

5. Mobilna rekreacja muzyczna / Joanna Czapla. - Bibliogr. // Doradca Nauczyciela Przedszkola. - 2014, nr 25, s. 48-49 Mobilna rekreacja muzyczna obejmuje ćwiczenia: ruchowe, rytmiczne, perkusyjne, oddechowe, relaksacyjne wsparte działaniami plastycznymi, inspirowane muzyką.

6. Muzyka i muzykowanie w pokonywaniu trudności komunikacyjnych u dzieci z deficytami uwagi i pamięci / Elżbieta M. Minczakiewicz. - Bibliogr. // Bliżej Przedszkola. - 2013, nr 2, s.

11-15 Propozycje muzyczne o charakterze twórczym, które zostały zastosowane w pracy z dziećmi z trudnościami, z wadami i zaburzeniami mowy w celu zminimalizowania zaistniałych trudności. Tematyka zajęć - zjawiska przyrodnicze, a w szczególności pory roku. Przykłady 35

rozwiązań metodycznych. Przykłady zajęć logopedycznych z dziećmi z diagnozą wad i zaburzeń mowy.

7. Rola rytmiki w rozwoju dziecka / Katarzyna Kiwior // Wychowanie w Przedszkolu. - 2012, nr 11, s. 58-59 Zalety zajęć muzyczno-ruchowych w przedszkolu.

8. Rytm, ruch, recytacja / Sylwia Kustosz. - Bibliogr. // Wychowanie w Przedszkolu. - 2014, nr 3, s. 20-22 Dzieci przedszkolne. Zabawy językowe - rymowanki, wyliczanki, śpiewanki. Gimnastyka języka.

9. Rytmika w edukacji i terapii dziecka / Ewa Bogdanowicz, Grażyna Durlow. - Bibliogr. // Dysleksja. - 2010, nr 3, s. 31-33 Metoda rytmiki Dalcroze'a.

10. Scenariusz zajęć dodatkowych przy muzyce : zajęcia rytmiczno-taneczne Temat: Muzyczna podróż wesołej rodzinki / Lidia Kołodziejska // Doradca Nauczyciela Przedszkola. 2013, nr 24, s. 15-16 Zajęcia przeznaczone dla dzieci ze wszystkich grup przedszkolnych.

11. Scenariusz zajęć logorytmicznych - DESZCZ : grupa pięciolatków // Doradca Nauczyciela Przedszkola. - 2013, nr 22, s. 35-36 12. Scenariusz zajęć logorytmicznych - JA W GRUPIE : grupa trzylatków / Joanna Czapla // Doradca Nauczyciela Przedszkola. - 2013, nr 22, s. 37 13. Z muzyką w przedszkolu / Ewa Jasińska-Kania. - (Wychowanie przez sztukę). - Bibliogr. // Bliżej Przedszkola. - 2010, nr 5, s. 58-62, 64-[65] Omówienie zagadnień związanych ze śpiewem i ćwiczeniami mowy, ruchem przy muzyce, grą na instrumentach, słuchaniem muzyki, tworzeniem muzyki, a także określenie zakresu wiedzy oraz ćwiczeń dla 3-, 4-, 5- i 6-latków do każdego z wymienionych obszarów

Wydawnictwa zwarte 1. Bajkowa podróż w krainę muzyki : scenariusze zajęć rytmicznych dla dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym / Barbara Prasowska-Zeidler. - Gdańsk : Wydawnictwo Harmonia, cop. 2012. + 1 dysk optyczny (CD). - Dok. towarzyszący zawiera nagrania piosenek.

Książka zawiera zestaw 24 scenariuszy zajęć, czyli 8 cyklów lekcyjnych zainspirowanych bajkami, z których każdy dzieli się na trzy części: zajęcia wprowadzające, ćwiczeniowoutrwalające i sprawdzające. Każdy z tych cyklów dotyczy innego elementu dzieła muzycznego i jest zainspirowany inną bajką. Bajki wykorzystane na zajęciach zostały dobrane w taki sposób, aby ich treść była dostosowana do rozwoju psychicznego dziecka sześcioletniego i 36

obejmowała zjawiska, które pomogą maluchowi w przyswojeniu sobie danych elementów dzieła. Ponadto do każdego scenariusza dołączone są dwie piosenki oparte na podstawie treści bajki lub zawierające dany element dzieła muzycznego.

2. Dźwięczące wiersze / oprac. rytmiczne i instrumentalne Beatrix Podolska. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2008.

Zebrane przez Autorkę wiersze wyróżniają się tematyką związaną z bliskim otoczeniem dziecka: przyrodą i jej zjawiskami w czasie czterech pór roku, znanymi dzieciom zwierzętami i zabawami. Wykorzystane zostały charakterystyczne słowa i ich muzyczne brzmienie. Dobrano odpowiednie instrumenty perkusyjne, które podkreślają muzyczny wydźwięk tekstu. Słuchając lub deklamując wiersz, dzieci głębiej go odczują i w ten sposób wzbogacą swoje przeżycia. W takiej formie wiersz wyda się młodemu odbiorcy bardziej atrakcyjny i czytelny, a zajęciom prowadzonym przez nauczycielkę przybędzie nowy sposób wypowiedzi artystycznej. Zbiór przeznaczony jest dla nauczycieli przedszkoli, studentów kierunków pedagogicznych oraz rodziców, którzy zechcą rozwijać wrażliwość artystyczną swoich dzieci.

3. Jarmark logopedyczny :wybór zabaw wspomagających mowę przedszkolaków /Mariola Malkiewicz. - Gdańsk : Wydawnictwo Harmonia, 2009.

Jest to książka przeznaczona dla nauczycieli przedszkoli i rodziców przedszkolaków. Tłumaczy ona, jak kształtuje się mowa u dziecka, i pokazuje, jak można pozytywnie wpływać na jej rozwój.

Książka składa się z dwu części. Pierwsza to podstawy teoretyczne, druga to ponad sto zabaw o różnych poziomach trudności. Ćwiczenia dzielą się na: artykulacyjne, słuchowe, oddechowe, fonetyczne i logorytmiczne.

4. Łatwe piosenki dla dzieci / [oprac.] Beatrix Podolska. - Wyd. 2 popr. - Kraków : Oficyna Wydawnicza Impuls, 2009 + płyta CD. Zbiór piosenek dla dzieci, ułożonych wg stopnia trudności. Melodie pochodzą z różnych krajów. Skala piosenek i ambitus melodii są dostosowane do możliwości głosowych dzieci od 37

lat trzech do dziesięciu. Teksty są łatwe i zrozumiałe. Celem zbioru jest ułatwienie systematycznego rozwijania słuchu muzycznego dzieci, a przede wszystkim dostarczenie im radości śpiewania.

5. Rytmika dla dzieci / Beatrix Podolska. - Wyd. 2. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2009.

Rytmika dla dzieci stawia sobie za cel rozwinięcie naturalnej potrzeby rytmu u dziecka. Całość obejmuje 120 zabaw i ćwiczeń rytmicznych przeprowadzanych w sposób systematyczny z uwzględnieniem stopnia trudności. Wprowadzenie wartości rytmicznych przez zabawy, grę na dziecięcych instrumentach perkusyjnych, rysowanie, ekspresję ruchu czyni zajęcia atrakcyjnymi, przyjemnymi i pożytecznymi. Dokładny opis ćwiczeń, rysunki i wiele praktycznych wskazówek umożliwią prowadzenie ciekawych zajęć. Schematyczne rysunki ilustrujące ćwiczenia i zabawy ułatwią nauczycielowi przeprowadzenie zabaw i ćwiczeń. Publikacja jest przeznaczona dla nauczycieli przedszkoli, ognisk, szkół muzycznych i studentów kierunków pedagogicznych.

6. Rytmika dla smyka : 22 przeboje przedszkolaka, 155 scenariuszy zajęć rytmicznoumuzykalniających / [aut. scen. zajęć Urszula Inglot] ; il. Artur Piątek. - Wrocław : Wydawnictwo Siedmioróg, 2007.

Publikacja ta to niezwykła pozycja na rynku wydawniczym. Łączy w sobie śpiewnik, przewodnik dla nauczycieli przedszkolnych i poradnik dla rodziców. Wybór zawiera najpopularniejsze piosenki dla dzieci z zapisem nutowym. Scenariusze przedszkolnych zajęć rytmiczno-umuzykalniających (dla wszystkich grup wiekowych) oraz domowych zabaw z dziećmi. Książkę uzupełnia płyta z pięknym wykonaniem wykorzystanych piosenek.

7. Scenariusze zajęć muzyczno-ruchowych dla dzieci 3- i 4-letnich / [oprac. i red.: Teresa Wójcik, Czesław Cyrański, Wiesława Żaba-Żabińska]. - Kielce : "Mac Edukacja", [2012].

Scenariusze zajęć muzyczno - ruchowych jako pomoc dydaktyczna przeznaczone są dla nauczycieli prowadzących grupy przedszkolne dzieci trzy-, czteroletnich. Każdy scenariusz 38

zawiera propozycję piosenki, zestaw ćwiczeń i zabawy muzyczne, ruchowe, słuchowe, które składają się na 20 - 30 - minutowe zajęcia muzyczne. Głównym celem tych zajęć jest rozwijanie muzykalności dzieci, kształcenie sprawności ruchowej, umiejętności działania w zespole oraz sprawianie im przyjemności i rozwój spontaniczności.

8. Scenariusze zajęć muzyczno-ruchowych dla dzieci 5-letnich / [oprac. i red.: Elżbieta Konarska, Czesław Cyrański, Wiesława Żaba-Żabińska]. - Kielce : "Mac Edukacja", cop. 2003 + 2 płyty CD. Jest to propozycja realizacji zagadnień programowych poprzez wykorzystanie czynnych form aktywności muzycznych. Dobór repertuaru, ćwiczeń i zabaw ruchowych nawiązuje do tematyki zajęć przeprowadzanych w ciągu roku i realizowany jest głównie na podstawie piosenki - najbliższej dziecku formie ekspresji.

9. Scenariusze zajęć muzyczno-ruchowych dla dzieci 6-letnich / [oprac. i red.: Teresa Wójcik, Czesław Cyrański, Wiesława Żaba-Żabińska]. - Kielce : "Mac Edukacja", cop. 2003 + 2 płyty CD. Scenariusze zajęć muzyczno-ruchowych to zbiór propozycji zajęć muzycznych. W każdym scenariuszu oprócz nut i tekstów piosenek, znajdują się opisy zabaw spełniających określone zadania muzyczne.

Dołączone do scenariuszy płyty CD zawierają wokalno – instrumentalne i instrumentalne wersje piosenek, muzykę do określonych tańców oraz podkłady muzyczne do wybranych zabaw.

10. Scenariusze zajęć z rytmiki dla 3- i 4-latków /Agnieszka Iwanicka. - Płock : "Iwanowski" Wydawnictwo i Poligrafia, 2004.

Scenariusze zajęć z rytmiki można wykorzystać na różne sposoby, podczas różnorakich zajęć. Poszczególne ćwiczenia i zabawy powiązane są z konkretnymi piosenkami i nie tylko. Scenariusze można wykorzystać jako zupełnie osobne ćwiczenia, pobudzające wyobraźnię i myślenie twórcze, a także takie, które uspakajają i relaksują.

39

11. Scenariusze zajęć z rytmiki dla 5- i 6-latków /Agnieszka Iwanicka. - Płock : "Iwanowski" Wydawnictwo i Poligrafia, 2005.

Scenariusze zajęć z rytmiki, można wykorzystać na różne sposoby, podczas różnorakich zajęć. Poszczególne ćwiczenia i zabawy powiązane są z konkretnymi piosenkami, ale nie tylko. Można je wykorzystywać jako zupełnie osobne ćwiczenia, pobudzające wyobraźnię i myślenie twórcze, a także takie, które uspokajają i relaksują.

12. Witajcie nogi! /Klaus W. Vopel ; [przekł. z jęz. niem. Monika Rudna]. - Kielce : Wydawnictwo Jedność, cop. 2009.

Przygotowaliśmy niezwykle praktyczny zbiorek zabaw ruchowych, odtąd nigdy już nie zabraknie fantastycznego pomysłu na przyjemną i mądrą zabawę... Część 1 - tu znajdziemy zabawy, przy których trzeba się będzie zdrowo nachodzić, trochę poskakać albo potańczyć!

13. Witajcie uszy! /Klaus W. Vopel ; [przekł. z jęz. niem. Monika Rudna]. Kielce: Wydawnictwo Jedność, cop. 2009.

Zabawa to najprzyjemniejsza i najskuteczniejsza forma nauki. Dzieci ją kochają, a nauczyciele doceniają. Jednak aby zabawa spełniała swoje podstawowe funkcje rozwijała intelektualnie i emocjonalnie, uczyła współżycia w grupie nie powinna być przypadkowa. Zabawa zawsze musi być zorientowana na określony cel, musi być przemyślana i precyzyjnie dostosowana do konkretnej okazji. Przygotowaliśmy niezwykle praktyczny zbiorek zabaw ruchowych. Dzięki nim nigdy nie zabraknie fantastycznego pomysłu na przyjemną i mądrą zabawę...

Część czwarta Witajcie uszy; pora na nadstawianie uszu... co wyszeptane, co wykrzyczane, nic nie umknie naszej uwadze!

Rozdziały z wydawnictw zwartych

40

1. ABC czterolatka : przewodnik metodyczny ze scenariuszami zajęć / Małgorzata Ćwiek, Bożena Godzimirska, Joanna Wasilewska. - Wyd. 5. - Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2010 + płyta CD. Scenariusze zajęć muzycznych, s. 118-160.

Przykładowe scenariusze zajęć muzycznych: Tańczmy ze zwierzętami, Tańczące listki, Zabawy zimowe, Już święta, Bale w karnawale, Witaj wiosno, Dla Ciebie, mamo, itp.

2. Czytanie i pisanie :metodyka zajęć korekcyjno-wyrównawczych / Małgorzata RocławskaDaniluk. -Gdańsk : Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2009. Logorytmika, s. 52-58.

3. Mój kuferek : przewodnik metodyczny dla nauczyciela.Cz. 2 / Aleksandra Boniecka, Aleksandra Kozyra, Mirosława Wypchło. - Wyd. 3. - Warszawa : Wydawnictwo Juka-91, 2010.

W filharmonii, s. 156-158.

4. Mój kuferek : przewodnik metodyczny dla nauczyciela.Cz. 2 / Aleksandra Boniecka, Aleksandra Kozyra, Mirosława Wypchło. - Wyd. 3. - Warszawa : Wydawnictwo Juka-91, 2010.

Kto tworzy muzykę, s. 158-160.

5. Przewodnik metodyczny ze scenariuszami zajęć i rozkładem materiału. Cz. 2 / Jolanta Kopała, Elżbieta Tokarska. - Warszawa : Wydawnictwo "Edukacja Polska", cop. 2010. Mały muzyk, s. 216-236.

Przykładowe scenariusze zajęć: Nieumiałek chce zostać muzykiem – opowiadanie M. Nosowa; Muzyczne obrazki – zajęcia plastyczne; O Fryderyku Chopinie – opowiadanie N.; Przedszkolna orkiestra – wiersz A. Frączek; Instrumenty perkusyjne – zajęcia techniczne; Przedszkolni muzycy – pojęcia matematyczne; Mały muzyk – zajęcia umuzykalniające; Koncert – zabawy dydaktyczne.

6. Zabawy aktywizujące w przedszkolu.T. 2 / Brigitte vom Wege, Mechthild Wessel ; [przekł. z jęz. niem. Marianna Głuszeń]. - Kielce : "Jedność", 2005. Muzyka i rytmika, s. 56-73.

Zawarte propozycje zabaw do dwóch tematów: W Afryce nad dużą rzeką i Opowiadanie o siedmiu zielonych śledziach.

7. Zabawy i ćwiczenia logarytmiczne. W: Jak usprawniać mowę dziecka : poradnik dla nauczycieli wychowania przedszkolnego i kształcenia zintegrowanego oraz rodziców / Krystyna Datkun-Czerniak. - Kielce : MAC Edukacja, cop. 2004, s. 41-80.

Zawarte podrozdziały: Zakres i zadania logorytmiki; Propozycje zabaw i ćwiczeń na rozgrzewkę; Propozycje zabaw i ćwiczeń ruchowych; Zabawy z zastosowaniem tekstu; Wybór tekstów do zabaw; Propozycje scenariuszy zabaw i ćwiczeń logarytmicznych dla dzieci młodszych i starszych.

8. Zabawy i ćwiczenia słuchowe. W: Roczne przygotowanie przedszkolne :zabawy na każdy dzień : propozycje stosowania zabaw zamieszczone w "Rozkładzie materiału" i "Wpisach do dziennika". Cz. 1 / [oprac. Krystyna Kamińska, Urszula Stadnik]. - Warszawa : Wydawnictwo Juka-91, [2010], s. 129-134.

9. Zabawy muzyczne. W: Roczne przygotowanie przedszkolne :zabawy na każdy dzień : propozycje stosowania zabaw zamieszczone w "Rozkładzie materiału" i "Wpisach do

41

dziennika". Cz. 1 / [oprac. Krystyna Kamińska, Urszula Stadnik]. - Warszawa : Wydawnictwo Juka-91, [2010], s. 135-140.

Zawarte: reakcje na przerwę w muzyce, reakcje na zmiany tempa, zabawy hamującopobudzające, reakcja na zmiany dynamiki, wyrabianie poczucia metrycznego, realizacja różnych tematów rytmicznych, różnice barwy i wysokości dźwięków, zabawy na rozwinięcie orientacji przestrzennej.

VII. Wykorzystanie instrumentów muzycznych na zajęciach Artykuły z wydawnictw ciągłych 1. Arkusz obserwacji rozwoju dziecka przedszkolnego - propozycja do diagnozowania wybranej umiejętności // Doradca Nauczyciela Przedszkola. - 2014, nr 27, s. 27-28 Obszar 8. Wychowanie przez sztukę - muzyka i śpiew, pląsy, taniec. 8.3. Dziecko: tworzy muzykę, korzystając z instrumentów perkusyjnych (oraz innych przedmiotów), a także improwizuje ją ruchem.

2. Budowa i wykorzystanie prostych instrumentów (według idei Carla Orffa) / Jacek Tarczyński // Wychowanie w Przedszkolu. - 2006, nr 2, s. 35(99)-39(103) Praca w systemie Orffa. Wykorzystanie różnych przedmiotów do gry z improwizacją.

Wychowanie przedszkolne i edukacja wczesnoszkolna.

3. Euro 2012 : Polka Dziadek / Maria Tomaszewska // Bliżej Przedszkola. - 2012, nr 4, s. 92[93] Opis zajęć muzyczno-ruchowych połączonych z grą na instrumentach perkusyjnych oraz elementami tańca.

4. Gram na instrumentach perkusyjnych : zabawy muzyczno-ruchowe dla dzieci pięcio- i sześcioletnich / Beata Bielska. - Bibliogr. // Bliżej Przedszkola. - 2011, nr 4, s. 67-[71] Scenariusze zabaw.

5. Jingle bells : gra na instrumentach melodycznych / red. Maria Tomaszewska // Bliżej Przedszkola. - 2011, nr 12, s. 85 Dzieci przedszkolne.

6. "Kalendarz" : zabawy plastyczne i muzyczno-ruchowe oraz "Wesoły farmer" : gra na instrumentach perkusyjnych / red. Maria Tomaszewska // Bliżej Przedszkola. - 2012, nr 1, s.

88-[89] Opis zajęć muzyczno-ruchowych połączonych z przygotowaniem pracy plastycznej (kalendarza grupy) oraz grą na instrumentach perkusyjnych.

7. Krakowiaczek jeden : gra na instrumentach perkusyjnych / Maria Tomaszewska // Bliżej Przedszkola. - 2012, nr 6, s. 85 Przedszkole.

8. Metoda Suzuki / Anna Podhajska // Bliżej Przedszkola. - 2010, nr 7/8, s. 28-[29] 42

Prezentacja metody nauki gry na instrumentach, znanej jako "Metoda Suzuki", stymulującej ogólny rozwój mózgu małego dziecka, dziecka w wieku przedszkolnym.

9. Muzyczna lokomotywa : scenariusz zajęć dla pięcio-, sześciolatków / Aleksandra Rękorajska // Bliżej Przedszkola. - 2014, nr 7/8, s. 104-105 Edukacja wieloobszarowa. Instrumenty muzyczne. Edukacja matematyczna.

10. Muzyka dworska : gra na instrumentach perkusyjnych / Maria Tomaszewska // Bliżej Przedszkola. - 2012, nr 2, s. 94 Gawot - taniec francuski. Układ ruchowy z piłkami. Dzieci przedszkolne.

11. Nie jedz muchomorów : włoska polka : gra na instrumentach perkusyjnych / red. Maria Tomaszewska // Bliżej Przedszkola. - 2011, nr 10, s. 86-[87] Opis zajęć muzyczno-ruchowych połączonych z przygotowaniem pracy plastycznej oraz grą na instrumentach perkusyjnych.

12. O słuchaniu muzyki przez małe dzieci / Ewa Zielińska // Bliżej Przedszkola. - 2013, nr 1, s.

10-12 Zabawy muzyczno-ruchowe dla dzieci dwu- i trzyletnich. Rysowanie obrazków do muzyki i piosenek. Poruszanie się w rytmie. Słuchanie i śpiewanie piosenek. Gra na instrumentach.

Inne zabawy ruchowo-muzyczne.

13. Owieczka Mary : gra na instrumentach perkusyjnych / Maria Tomaszewska // Bliżej Przedszkola. - 2012, nr 7/8, s. 123 Zajęcia w przedszkolu.

14. Papaya : gra na instrumentach perkusyjnych / Maria Tomaszewska // Bliżej Przedszkola. 2012, nr 3, s. 95 Układ ruchowy do piosenki. Przedszkole.

15. Pojedziemy na łów : gra na instrumentach perkusyjnych / Maria Tomaszewska // Bliżej Przedszkola. - 2012, nr 5, s. 91 Przedszkole.

16. Ram, pam, pam - na instrumentach gram : zajęcia muzyczne w grupie pięcio- i sześciolatków / Katarzyna Tomiak-Zaremba // Bliżej Przedszkola. - 2013, nr 7/8 [Magazyn Specjalny], s. [67]-[69] Scenariusz zajęć.

17. Strachy na lachy : zabawy plastyczne i muzyczno ruchowe - Duet kotów : gra na instrumentach perkusyjnych / Maria Tomaszewska // Bliżej Przedszkola. - 2011, nr 11, s. 90[91] Opis zajęć muzyczno-ruchowych połączonych z przygotowaniem pracy plastycznej oraz grą na instrumentach perkusyjnych.

18. Święto ziemniaka : mała orkiestra : gra na instrumentach perkusyjnych / red. Maria Tomaszewska // Bliżej Przedszkola. - 2011, nr 9, s. 78-79 43

Artykuł składa się z dwóch scenariuszy. W jednym z nich została zawarta piosenka „Kartofle”, a w drugim – propozycja aranżacji utworu W. A. Mozarta do gry na instrumentach perkusyjnych. Inspiracjom muzycznym towarzyszą inne propozycje ciekawych zajęć i zabaw.

19. Wychowanie przez sztukę - muzyka, śpiew, pląsy i taniec 8.3 : propozycja kształcenia umiejętności: Dziecko: tworzy muzykę, korzystając z instrumentów perkusyjnych (oraz innych przedmiotów), a także improwizuje ją ruchem / Elżbieta Korczewska, Joanna Kozubek // Doradca Nauczyciela Przedszkola. - 2014, nr 27, s. 42-47 Charakterystyka poziomu rozwoju umiejętności trzylatka. Rozwijanie umiejętności w praktyce - scenariusz dla trzylatków Temat: Muzykowanie przy piosence "Jestem przedszkolaczek”.

Charakterystyka poziomu rozwoju umiejętności czterolatka. Rozwijanie umiejętności w praktyce - scenariusz dla czterolatków Temat: Zabawy muzyczne przy piosence "Kle, kle boćku". Charakterystyka poziomu rozwoju umiejętności pięciolatka. Rozwijanie umiejętności w praktyce - scenariusz dla pięciolatków Temat: Muzyka wiosennego strumyka.

Charakterystyka poziomu rozwoju umiejętności sześciolatka. Rozwijanie umiejętności w praktyce - scenariusz dla sześciolatków Temat: W marcu jak w garncu.

20. Z muzyką w przedszkolu / Ewa Jasińska-Kania. - (Wychowanie przez sztukę). - Bibliogr. // Bliżej Przedszkola. - 2010, nr 5, s. 58-62, 64-[65] Omówienie zagadnień związanych ze śpiewem i ćwiczeniami mowy, ruchem przy muzyce, grą na instrumentach, słuchaniem muzyki, tworzeniem muzyki, a także określenie zakresu wiedzy oraz ćwiczeń dla 3-, 4-, 5- i 6-latków do każdego z wymienionych obszarów.

VIII. Wykorzystanie muzyki poważnej i ludowej na zajęciach Artykuły z wydawnictw ciągłych 1. Aktywne słuchanie muzyki metodą Batii Strauss / Bożena Bąk. - Bibliogr. // Bliżej Przedszkola. - 2008, nr 7/8 [Magazyn Specjalny, z. 1], s. 16-17 Scenariusz zajęć dla dzieci 6-letnich.

2. Aktywne słuchanie muzyki według Batii Strauss / Małgorzata Białkowska // Wychowanie w Przedszkolu. - 2013, nr 9, s. 40-[41] Przybliżanie dzieciom przedszkolnym muzyki klasycznej i jazzowej.

3. Aktywnie słuchamy muzyki poważnej / Jadwiga Kępka // Bliżej Przedszkola. - 2009, nr 10, s. 58 Metoda aktywnego słuchania muzyki Bati Strauss, wykorzystywana w pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym (charakterystyka oraz zalety, etapy pracy z utworem).

4. Euro 2012 : Polka Dziadek / Maria Tomaszewska // Bliżej Przedszkola. - 2012, nr 4, s. 92[93] Opis zajęć muzyczno-ruchowych połączonych z grą na instrumentach perkusyjnych oraz elementami tańca.

44

5. Metoda Batii Strauss w praktyce / Aneta Kaczor, Małgorzata Zawadzka, Dorota Górniak // Przed Szkołą. - 2011, nr 4, s. 31-32 Wykorzystanie muzyki klasycznej w codziennych zajęciach z dziećmi w przedszkolu. Aktywne i kreatywne przeżywanie muzyki w ruchu a tym samym sprzyjanie prawidłowemu rozwojowi dziecka oparte na metodzie Carla Orffa. Propozycja metodyczna praktykowana w Integracyjnym Przedszkolu Publicznym nr 51 w Opolu.

6. Muzyka Chopina wciąż gra... : scenariusz zajęć dla dzieci 6-letnich / Jadwiga Daniek-Salawa // Bliżej Przedszkola. - 2010, nr 5, s. 88-[89] Celem zajęć jest rozwijanie umiejętności słuchania muzyki poważnej oraz wyrażania emocji i spostrzeżeń temu towarzyszących w ekspresji ruchowej, słownej i plastycznej.

7. Namalować muzykę Chopina : zabawy z trzylatkami / Joanna Karolczak // Wychowanie w Przedszkolu. - 2010, nr 4, s. 35-37 Scenariusz zajęć przedszkolnych sprzyjających rozwojowi umiejętności słuchania muzyki poważnej, rozwojowi wyobraźni muzycznej przez improwizację ruchową i plastyczną oraz poznawaniu utworów Fryderyka Chopina.

8. Nauczmy się naszego kraju tańcem i piosenką : widowisko słowno-muzyczne z elementami tańca / Regina Dąbrowska // Bliżej Przedszkola. - 2012, nr 4, s. 70-71 Budzenie świadomości narodowej, poznanie znaczenia słowa Ojczyzna, rozwijanie zainteresowania pięknem polskiej tradycji, kultury, historii, przybliżanie najmłodszym tego, co bliskie naszemu sercu – to cele scenariusza zajęć przeznaczonych dla nauczycieli wychowania przedszkolnego pt. „O ziemi rodzinnej treści”.

9. Scenariusz zajęć dodatkowych w połączeniu z muzyką : zajęcia teatralno-artystyczne Temat: W teatrze / Małgorzata Warzkiewicz // Doradca Nauczyciela Przedszkola. - 2013, nr 24, s. 19-20 Zajęcia skierowane dla dzieci z wszystkich grup przedszkolnych.

10. Szczęśliwe drzewo / Barbara Szerer // Bliżej Przedszkola. - 2007, nr 7/8 [Magazyn Specjalny, z. 1], s. 56-58 Scenariusz przedstawienia teatralnego przygotowanego w oparciu o muzykę klasyczną, do realizacji w grupie przedszkolnej.

11. Wychowanie przez sztukę - muzyka i śpiew, pląsy i taniec 8. 4 : propozycja kształcenia umiejętności: w skupieniu słucha muzyki, w tym także muzyki poważnej / Elżbieta Korczewska, Joanna Kozubek // Doradca Nauczyciela Przedszkola. - 2014, nr 28, s. 14-18 Charakterystyka poziomu rozwoju umiejętności trzylatka. Charakterystyka poziomu rozwoju umiejętności czterolatka. Rozwijanie umiejętności w praktyce - scenariusz dla dzieci czteroletnich Temat: Co słychać na łące. Charakterystyka poziomu rozwoju umiejętności pięciolatka. Rozwijanie umiejętności w praktyce - scenariusz dla dzieci pięcioletnich Temat: Muzyczna wiosna. Charakterystyka poziomu rozwoju umiejętności sześciolatka. Rozwijanie umiejętności w praktyce - scenariusz dla dzieci sześcioletnich Temat: Muzyczna ciuciubabka.

12. Zimowy czas... / Monika Wyrwa-Kluza, Elżbieta Kaczmarska, Mateusz Kluza // Bliżej Przedszkola. - 2012, nr 12, s. 32-[39] 45

Scenariusz spotkania jasełkowego Białe Święta. Pastorałki: Zbudźcie się już pastuszkowie, Jezusa narodzonego wszyscy witajmy, Cicho, cicho na paluszkach, Kołysanka dla maluszka, Święta białe jak opłatek. Bajka o guzikach babuni. Guzikowa piosenka.

13. Zabawy z muzyką klasyczną / Marta Jaszczuk // Wychowanie w Przedszkolu. - 2012, nr 6, s. 50-52 Wychowanie muzyczne w przedszkolu. Propozycja zajęć-scenariusze: Burza, W grocie króla gór, Lot trzmiela. Kształtowanie umiejętności słuchania muzyki poważnej, rozwijanie wyobraźni i zachęcanie do muzycznej aktywności.

IX. Nauka tańców ludowych w przedszkolu Artykuły z wydawnictw ciągłych 1. Muzyka dworska : gra na instrumentach perkusyjnych / Maria Tomaszewska // Bliżej Przedszkola. - 2012, nr 2, s. 94 Gawot - taniec francuski. Układ ruchowy z piłkami. Dzieci przedszkolne.

2. Nauczmy się naszego kraju tańcem i piosenką : widowisko słowno-muzyczne z elementami tańca / Regina Dąbrowska // Bliżej Przedszkola. - 2012, nr 4, s. 70-71 Budzenie świadomości narodowej, poznanie znaczenia słowa Ojczyzna, rozwijanie zainteresowania pięknem polskiej tradycji, kultury, historii, przybliżanie najmłodszym tego, co bliskie naszemu sercu – to cele scenariusza zajęć przeznaczonych dla nauczycieli wychowania przedszkolnego pt. „O ziemi rodzinnej treści”.

3. Tanecznym krokiem poznajemy folklor Polski / Barbara Skibicka-Nowakowska // Wychowanie w Przedszkolu. - 2014, nr 4, s. 52-54 Zajęcia dodatkowe z przedszkolakami - zabawy taneczne.

4. Tańczymy krakowiaka / Jolanta Nowak. - Bibliogr. // Doradca Nauczyciela Przedszkola. 2013, nr 20, s. 62-63 Edukacja muzyczna dzieci przedszkolnych. Podstawowy krok. Zasady dynamiki kompozycji.

5. Święto tańca i piosenki ludowej / Dorota Łosiowska-Zawada // Wychowanie w Przedszkolu. - 2012, nr 4, s. 57-58 Przegląd umiejętności tańca ludowego przedszkolaków w Śródmiejskim Domu Kultury w Warszawie.

X. Znaczenie muzyki w rozwoju dziecka Artykuły z wydawnictw ciągłych 1. Arkusz obserwacji rozwoju dziecka przedszkolnego - propozycja do diagnozowania wybranej umiejętności / Elżbieta Korczewska // Doradca Nauczyciela Przedszkola. - 2014, nr 26, s. 24-25 46

Obszar 8: Wychowanie przez sztukę - muzyka i śpiew, pląsy i taniec. 8.2: Dziecko dostrzega zmiany dynamiki, tempa i wysokości dźwięku utworu muzycznego, wyraża je, pląsając lub tańcząc.

2. Arkusz obserwacji rozwoju dziecka przedszkolnego - propozycja do diagnozowania wybranej umiejętności / Elżbieta Korczewska // Doradca Nauczyciela Przedszkola. - 2014, nr 28, s. 24-25 Nazwa obszaru kształcenia (określona w podstawie programowej wychowania przedszkolnego) 8. Wychowanie przez sztukę - muzyka i śpiew, pląsy i taniec. Umiejętność 8.4. Dziecko: w skupieniu słucha muzyki, w tym także muzyki poważnej.

3. Arkusz obserwacji zdolności i zainteresowań muzycznych / Anna Biernacka // Doradca Nauczyciela Przedszkola. - 2013, nr 20, s. 28 Dzieci przedszkolne.

4. Dzieci kochają muzykę / Małgorzata Gugulska // Nasz Czas. - 2007, nr 2, s. 3 Rola muzyki w rozwoju dziecka w wieku przedszkolnym. Formy współdziałania dzieci z muzyką.

5. Dźwięki wokół nas - zabawy muzyczne / Aneta Winczewska // Życie Szkoły. - 2011, nr 10, s.

26-30 "Malowanie dźwiękiem" w przedszkolu jako forma pracy łącząca doznania muzyczne z ekspresją plastyczną. Wyzwalanie wyobraźni i twórczości.

6. Efekt Mozarta / Anna Biernacka. - Bibliogr. // Doradca Nauczyciela Przedszkola. - 2013, nr 20, s. 18-22 Czym jest muzyka i jak ona wpływa na rozwój małego dziecka. Jak rozpoznać, że dziecko jest uzdolnione muzycznie. Terapia muzyką. Zabawy muzyczne w przedszkolu.

7. Inteligencja muzyczna / Małgorzata Suświłło // Wychowanie w Przedszkolu. - 2010, nr 2, s.

17-22 Zdefiniowanie pojęcia "inteligencja muzyczna". Szkic projektu rozwijania inteligencji muzycznej dzieci w przedszkolu - omówienie poszczególnych etapów.

8. Metoda Batii Strauss w praktyce / Aneta Kaczor, Małgorzata Zawadzka, Dorota Górniak // Przed Szkołą. - 2011, nr 4, s. 31-32 Wykorzystanie muzyki klasycznej w codziennych zajęciach z dziećmi w przedszkolu. Aktywne i kreatywne przeżywanie muzyki w ruchu a tym samym sprzyjanie prawidłowemu rozwojowi dziecka oparte na metodzie Carla Orffa. Propozycja metodyczna praktykowana w Integracyjnym Przedszkolu Publicznym nr 51 w Opolu.

9. Muzyka a rozwój dziecka / Julia Anastazja Sienkiewicz-Wilowska. - Bibliogr. // Wychowanie w Przedszkolu. - 2012, nr 2, s. 18-22 Funkcje muzyki we wspieraniu rozwoju dziecka w wieku przedszkolnym. Rozwijanie zainteresowań muzycznych dziecka. Kształtowanie podstawowych umiejętności muzycznych.

47

10. Namalować muzykę Chopina : zabawy z trzylatkami / Joanna Karolczak // Wychowanie w Przedszkolu. - 2010, nr 4, s. 35-37 Scenariusz zajęć przedszkolnych sprzyjających rozwojowi umiejętności słuchania muzyki poważnej, rozwojowi wyobraźni muzycznej przez improwizację ruchową i plastyczną oraz poznawaniu utworów Fryderyka Chopina.

11. Rola muzyki w rozwoju gotowości szkolnej / Anna Skibicka, Zuzanna Walczak. - Bibliogr. // Wychowanie w Przedszkolu. - 2013, nr 2, s. 52-55 Przygotowanie dziecka przedszkolnego do szkoły. Rozwój myślenia symbolicznego.

Rozbudzanie zainteresowań muzycznych.

12. Wpływ aktywności muzycznej na ekspresję plastyczną / Renata Szymczak. - Bibliogr. // Wychowanie w Przedszkolu. - 2011, nr 10, s. 46-50 Wpływ ruchu przy muzyce, gry na instrumentach i słuchania utworów muzycznych na twórczość plastyczną dzieci w wieku przedszkolnym.

13. Wychowanie przez sztukę - muzyka, śpiew, pląsy i taniec 8.1 : propozycja kształcenia umiejętności: śpiewa piosenki z dziecięcego repertuaru oraz łatwe piosenki ludowe; chętnie uczestniczy w zbiorowym śpiewie, tańcach i muzykowaniu / Elżbieta Korczewska, Joanna Kozubek // Doradca Nauczyciela Przedszkola. - 2014, nr 25, s. 41-47 Charakterystyka poziomu rozwoju umiejętności trzylatka. Rozwijanie umiejętności w praktyce - scenariusz dla trzylatków Temat: Osłuchanie z piosenką "Marsz zimowy". Charakterystyka poziomu rozwoju umiejętności czterolatka. Rozwijanie umiejętności w praktyce - scenariusz dla czterolatków Temat: Nauka piosenki "Bal w przedszkolu". Charakterystyka poziomu rozwoju umiejętności pięciolatka. Rozwijanie umiejętności w praktyce - scenariusz dla pięciolatków Temat: Nasza babcia ma święto! Charakterystyka poziomu rozwoju umiejętności sześciolatka. Rozwijanie umiejętności w praktyce - scenariusz dla sześciolatków latków Temat: Przygotowujemy festiwal piosenki zimowej.

14. Wychowanie przez sztukę - muzyka, śpiew, pląsy i taniec 8.2 : propozycja kształcenia umiejętności: dostrzega zmiany dynamiki, tempa i wysokości dźwięku utworu muzycznego, wyraża je, pląsając lub tańcząc / Elżbieta Korczewska, Joanna Kozubek, Agnieszka Szczeglik // Doradca Nauczyciela Przedszkola. - 2014, nr 26, s. 41-47 Charakterystyka poziomu rozwoju umiejętności trzylatków. Rozwijanie umiejętności w praktyce - scenariusz dla trzylatków Temat: Zabawy przy piosence "Bal w przedszkolu".

Charakterystyka poziomu rozwoju umiejętności czterolatków. Rozwijanie umiejętności w praktyce - scenariusz dla czterolatków Temat: Muzyczne zabawy w zimowej krainie.

Charakterystyka poziomu rozwoju umiejętności pięciolatków. Rozwijanie umiejętności w praktyce - scenariusz dlapięciolatków Temat: My się zimy nie boimy. Charakterystyka poziomu rozwoju umiejętności sześciolatków. Rozwijanie umiejętności w praktyce scenariusz dla sześciolatków Temat: Zimowa moda.

15. Wychowanie przez sztukę - muzyka i śpiew, pląsy i taniec 8. 4 : propozycja kształcenia umiejętności: w skupieniu słucha muzyki, w tym także muzyki poważnej / Elżbieta Korczewska, Joanna Kozubek // Doradca Nauczyciela Przedszkola. - 2014, nr 28, s. 14-18 Charakterystyka poziomu rozwoju umiejętności trzylatka. Charakterystyka poziomu rozwoju umiejętności czterolatka. Rozwijanie umiejętności w praktyce - scenariusz dla dzieci 48

czteroletnich Temat: Co słychać na łące. Charakterystyka poziomu rozwoju umiejętności pięciolatka. Rozwijanie umiejętności w praktyce - scenariusz dla dzieci pięcioletnich Temat: Muzyczna wiosna. Charakterystyka poziomu rozwoju umiejętności sześciolatka. Rozwijanie umiejętności w praktyce - scenariusz dla dzieci sześcioletnich Temat: Muzyczna ciuciubabka.

Wydawnictwa zwarte 1. Edukacyjne inspiracje dziecięcego przeżywania, doświadczania i poznawania muzyki : praca zbiorowa / pod red. nauk. Mirosława Kisiela ; Wyższa Szkoła Biznesu w Dąbrowie Górniczej. Katedra Pedagogiki. - Dąbrowa Górnicza : Wyższa Szkoła Biznesu, 2008.

Publikacja jest poświęcona zagadnieniom związanym z wykorzystywaniem muzyki w procesie edukacji i wychowania dziecka.

Muzyka jest traktowana jako ważne doświadczenie wywierające bardzo duży wpływ na rozwój dziecka.

Książka jest nie tylko opracowaniem teoretycznym opartym na wynikach badań naukowych, lecz również opisem doświadczeń nauczycieli zdobytych w pracy pedagogicznej w szkole oraz przedszkolu. Autorzy książki ukazują liczne aspekty omawianego zagadnienia.

2. Muzyka jako element wychowania w rozwoju osobowym dziecka z niepełnosprawnością : [+ scenariusze zajęć] / Agnieszka Ewa Jarkowska. Tychy : Maternus Media, 2004.

Autorka podejmuje problematykę człowieka widzianego przez pryzmat personalizmu. Dokonuje analizy rozwoju dziecka z niepełnosprawnością w aspekcie osobowościowym i osobowym.

Wskazuje na walory terapeutyczne muzykoterapii dziecięcej. Ukazuje wartości wychowawcze muzyki w rozwoju dziecka z niepełnosprawnością, odwołuje się między innymi do metod pomocnych w rozwoju osobowym. Zajmuje się wpływem zajęć muzycznych na wybrane typy niepełnosprawności, takie jak: obniżony poziom funkcjonowania intelektualnego, uszkodzenie wzroku i słuchu, dysfunkcje narządów ruchu oraz zaburzenia w zachowaniu. W końcowej części książki zawarła scenariusze zajęć muzycznych i muzyczno-plastycznych dla dzieci (w wieku przedszkolnym i szkolnym) o specjalnych potrzebach edukacyjnych.

3. Muzyka w logopedii : terapia, wspomaganie, wsparcie - trzy drogi, jeden cel / red. nauk.

Ditta Baczała i Jacek J. Błeszyński. - Toruń : Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2014.

Publikacja ma zarówno dużą wartość teoretyczną, jak i praktyczną. Na pewno zaś pragmatyczną, pokazuje, jak istotne dla danego obszaru naukowego jest interdyscyplinarne podejście specjalistów różnych dziedzin. […] Książka stanowi kolejny wkład wzbogacenia literatury z zakresu pedagogiki specjalnej, zwłaszcza logopedii. daje wiele praktycznych rad. […] Zresztą grono osób, do których jest kierowana ta pozycja, jest bardzo szerokie. Są to 49

logopedzi, nauczyciele nauczania początkowego, terapeuci, pedagodzy specjalni, studenci kierunków pedagogicznych . A co chyba najistotniejsze – wszyscy mający wpływ na edukację w Polsce.

Z recenzji dr hab. Jolanty Zielińskiej, prof. UP

4. Wychowawcze aspekty zajęć umuzykalniających w przedszkolu / Lidia Kataryńczuk-Mania.

- Zielona Góra : Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, 2009 Zajęcia umuzykalniające są radosnym przeżyciem wpływającym na samopoczucie dziecka. Dziecko o dobrym samopoczuciu jest bardziej podatne na wpływy wychowawcze, łatwiej podporządkowuje się stawianym wymaganiom, chętniej nawiązuje kontakty z rówieśnikami.

Wszystkie formy umuzykalnienia w przedszkolu budzą chęć pokonywania trudności oraz dają okazję do uaktywnienia osób biernych i nieśmiałych, rozwijają poczucie odpowiedzialności, kolektywizm, karność, dyscyplinę, uspołeczniają.

Rozdziały z wydawnictw zwartych 1. Białogońska Ewa. Muzyka dla sześciolatków w utworach Ewy Szelburg-Zarembiny. W: Edukacja elementarna w zreformowanym systemie szkolnym. T. 2, Z doświadczeń nauczycieli / red. nauk. i oprac. Zdzisław Ratajek, Małgorzata Kwaśniewska. - Kielce : Wydaw. Akademii Świętokrzyskiej, 2004, s. 88-91.

2. Kataryńczuk-Mania Lidia. Wspieranie rozwoju muzycznego dziecka. W: Edukacja małego. dziecka :praca zbiorowa. T. 2,Wychowanie i kształcenie w praktyce / pod redakcją Ewy Ogrodzkiej- Mazur, Urszuli Szuścik, Małgorzaty Zalewskiej- Bujak. - Cieszyn : Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego ; Kraków : Oficyna Wydawnicza Impuls, 2010, s. 167-180.

3. Mazelewska Ewa, Nikołajewa Elżbieta. Kształtująco – wychowawcze znaczenie form muzyki dla ogólnego rozwoju dziecka sześcioletniego. W: Edukacja elementarna w zreformowanym systemie szkolnym. T. 2, Z doświadczeń nauczycieli / red. nauk. i oprac.

Zdzisław Ratajek, Małgorzata Kwaśniewska. - Kielce : Wydaw. Akademii Świętokrzyskiej, 2004, s. 79-83.

50

4. Nowak Dorota, Cicha Elżbieta. Kształcenie wrażliwości dzieci na wybrane elementy muzyki.

W: Edukacja elementarna w zreformowanym systemie szkolnym. T. 2, Z doświadczeń nauczycieli / red. nauk. i oprac. Zdzisław Ratajek, Małgorzata Kwaśniewska. - Kielce : Wydaw. Akademii Świętokrzyskiej, 2004, s. 84-87.

5. Sędek Małgorzata. Muzyka w wierszach Hanny Januszewskiej adresowanych do dzieci. W: Edukacja elementarna w zreformowanym systemie szkolnym. T. 2, Z doświadczeń nauczycieli / red. nauk. i oprac. Zdzisław Ratajek, Małgorzata Kwaśniewska. - Kielce : Wydaw. Akademii Świętokrzyskiej, 2004, s. 92-96.

6. Spotkania z Małym Księciem : wykorzystanie sztuki w pracy pedagogicznej z dziećmi / Małgorzata Kapłon. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2006. Dziecięca ekspresja zainspirowana muzyką, s. 122-132.

7. Spotkania z Małym Księciem : wykorzystanie sztuki w pracy pedagogicznej z dziećmi / Małgorzata Kapłon. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2006. Piosenka jako obszar aktywności dziecięcej, s. 116-122.

8. Zwolińska Ewa A.: Edukacja muzyczna małego dziecka. W: Wybrane problemy edukacji dzieci w przedszkolu i szkole / pod red. Sabiny Guz, Jolanty Andrzejewskiej. - Lublin : Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2005, s. 167-173.

Danuta Sebastjan Anna Kokot-Rutkowska Nauczyciele bibliotekarze Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu

51