Heliofon

Heliofon Steg for steg

Prosjektet er henta frĂĽ denne boka Nicolas Collins var i Bergen i 2014 og lĂŚrte bort ein del av triksa sine.

Helios = sol fon (phone) = lyd

Litt om komponentane v책re

IC (integrated circuit), integrert krets, chip Desse finns av mange typar av. Dei ser like ut, men dei har ulike namn og gjer ulike ting. V책r svarer nei n책r me seier ja, og ja n책r me seier nei.

Motstand (resistor) Mange ulike og fine fargestriper, og det er viktig 책 ikkje bomme fullstendig p책 verdien. D책 kan ein brenne opp komponentane sine.

Lysavhengig motstand (LDR – light dependent resistor) Motstanden varierer etter lysstyrke. Er det mørkt slepp lite signal gjennom, men er det veldig lyst slepp mykje gjennom.

LED (light emitting diode) Light emitting diode = diode som sender fr책 seg lys

Kondensatorar (capacitor) Pass p책 dei med ein kort og ein lang fot

prototypebrett Kvar talstripe heng saman vertikalt fr책 a-e og fr책 f-j. Koplar du straum til 1a er det straum p책 1b 1c 1d og 1e.

Plusstripene og minusstripene leder horisontalt

Set chipen pĂĽ plass utan ĂĽ knekke beina Det vesle hakket skal vĂŚre mot venstre.

Denne chipen har ei rekke inverterar, dvs om du seier ja til han svarar han nei, og seier du nei svarar han ja. Som i Monty Python sin diskusjonssketsj

Kople til chipen til minus Svart kort fr책 16a til minus

Kople til batteriholdar og jack Svart kabel til minus Raud kabel til 10j

Kondensator Fr책 10a til minus

Motstand Fr책 10d til 11d

Kople til kvit lydkabel Kvit kabel til 11a

Batteri og lydplugg KRYSS FINGRANE! Prøv å ta på begge beina til mostanden på ein gong.

Først lett, så press hardt. Prøv med litt fuktige fingrar.

EksperimentÊr Prøv ulike verdiar kondensatorar (OBS: pass pü polariseringa, kort fot minus) og motstandar.

Kva skjer?

Monty Pyton-sketsjen er no overført til ein bar. Motstanden og kondensatoren er som alkohol. Jo meir høgare verdi, jo høgare promille. Det går treigare og tonehøgda går ned. «Jaaaah, Neeeei, Jaaaah, Neeeei»

P책 tide med magi: Lys Kople ein 2,2K motstand fr책 11c til ei ledig stripe, t.d. 20e

LED indikator for frekvens LED fr책 20a til minus (OBS: pass p책 polaritet. Kort fot er minus)

Meir lysmagi Motstand 2,2K fr책 10g til 7e

LED indikator for «power» LED frå 7b til minus. (OBS: pass på polaritet. Kort fot er minus)

Lysavhengig motstand LDR Regulerer tonehøgd (frekvens) med lys.

Volumkontroll steg 1 Kople nok ein LDR fr책 11b til ei ledig stripe, t.d. 22c

Volumkontroll steg 2 Kople ein motstand 10K fr책 22a til minus

Volumkontroll steg 3 Kople den kvite lydkabelen til 22e

PĂĽ tide ĂĽ lodde Fotografere prototypebrettet om du har kamera DemontĂŠr prototypebrettet komponent for komponent etter kvart som du loddar.

Me loddar enkelte deler direkte (point to point) i staden for at alt er innom brettet. Det er litt lettare og sparar nokre loddepunkt.

Kople batteriet frĂĽ. Du har 18 loddingar framfor deg.

1/4 Hovudjobb • • • • • • • • •

2,2K motstand til lange bein LED1 2,2K motstand til lange bein LED2 Kort grøn kabel til kort bein den eine LEDen Kondensator: plussbein i 10a, minus i minus (ikkje klipp bort foten under 10a!)

Svart kort frå 16a til minus Lang kabel i fin farge frå 11b Montere LED utan grønt bein: motstand til 11c (ikkje klipp bort foten under 11c!), andre bein til minus.

Montere LED med grønt bein: motstand til 10g, andre bein til minus.

Finn blekkspruten din (den med batteriholdar): raud kabel til 10j og svart til minus

2/4 Klargjere kassa • Botnen blir toppen, og den hensla sida er front • bor hol til lydplugg på venstre eller høgre kortside, eller langsida mot deg • Bor hol til LED i fronten – der lokket heng fast (bøy forsiktig beina til LED så dei peikar framover og ut frå kortet og mål før du borer. Relativt høgt oppe på fronten) • Bor hol til beina til LDR på kvar ende av botnen – to supersmå hol til kvar

3/4 Montering i kassen • Sette inn volum-LDR på venstre side • Bein1 volum-LDR: Lodde lang kabel i likandes farge (til 11b). Tett på kassen slik at LDR sit fast • Bein2 volum LDR: Både motstand 10K og kvit kabel (lyd ut) til andre bein volum-LDR • Kabel frå den ledige enden av 10K motstand til minus • Test: Alligator-clips frå dei to testbeina under brettet (plussbein på kondensator til LDR og under 11c motstanden til LDR • Chip forsiktig på plass • Batteri på, plugg til og test

4/4 Me gjer oss ferdige • Fest jack (lydutgang) • Markér med tusj på kopparsida kor LDR skal loddast fast – tilsvarande stripe 10 og 11 • Set LDR på utsida av boksen, lirk LED i hola sine og LDR sine bein i rett hol på kortet • Isolér beina til LDR og kutt den eine kortare enn hin (kutt max 5mm) • Lodde LDR til kortet • Teip fast batteriet • Finn fram lykt og kople til forsterkar: JAM-session!

Vil du sjå korleis det virkar?

Søk på «collins oscillator» på youtube. Du kan og søke på mitt eige prosjekt i kulturskulen «ungdomsheliofonikarane»