196
s z t u k a j a k o d o b r a w s pó l n e
czymś więcej niż jedynie wyznacznikiem prestiżu. Wartość estetyczna zaczyna być uznawana za dobro publiczne, do którego dostęp jest częścią obywatelskich praw. Sztuka staje się pewną formą uspołecznionych dóbr wspólnych. Chciałbym teraz przejść do społecznych warunków możliwości powstania i upowszechnienia się doświadczenia estetycznego i tym samym częściowego przejścia sztuki do domeny publicznej. Na początku xix wieku z ogółu zhierarchizowanego społecznego doświadczenia wyodrębniło się doświadczenie estetyczne jako doznanie autonomiczne. Recepcja sztuki została wyrwana ze swego uprzedniego kontekstu – arystokratycznego dworu, prywatnego salonu, budynku urzędu czy kościoła. Stała się sprawą publiczną, taką formą dobra, które powinno być doświadczane we wspólnocie ludzi wolnych i równych. Takie zrozumienie sztuki jako sprawy publicznej domaga się powstania nowych społecznych i materialnych mechanizmów jej podtrzymywania, reprodukowania i dystrybucji. Koncepcja publicznego muzeum jest odpowiedzią na to „zapotrzebowanie”. Przenieśmy się teraz do Anglii z połowy xix wieku. Jak pisze Neil Cummings, mottem Art Treasures Exhibition, wystawy prezentowanej w Manchesterze w 1857 roku, był cytat z Johna Keatsa A thing of beauty is a joy forever (Rzecz piękna jest radością wieczną) 14. Wystawa 14 Neil Cummings, Wieczna radość, [w:] Wieczna radość. Ekonomia polityczna społecznej kreatywności, red. Michał Kozłowski i in., tłum. Paweł Michał Bartolik i in., Fundacja Bęc Zmiana, Warszawa 2011, s. 273.