15 minute read
Een eigen ideaal kantoor
TEKST Wilbert Leistra FOTO’S Marcel van der Burg
Voor de renovatie van haar eigen kantoor in Opmeer kon Verwol Complete Interieurrealisatie het in 2016 ontwikkelde eigen concept voor het ideale kantoor toepassen. Op het gebied van thermisch comfort, luchtkwaliteit, licht en akoestiek zijn verbeteringen aangebracht. Uiteraard met eigen producten, aldus projectleider Rick Hof, maar het is geen showroom geworden. “Je kunt het meer zien als een showcase, waarin we onze expertise tonen, ook de specials die bij het grote publiek nog niet zo bekend zijn.”
De projectleiding voeren over de renovatie van het eigen kantoor was voor Rick Hof als het spelen van een thuiswedstrijd. Het was zijn eerste project als projectleider en misschien direct wel het aller lastigste, zo vertelt hij. “Je hebt eigenlijk niet met één opdrachtgever te maken, maar met wel honderdtwintig. En het zijn ook nog eens je collega’s die je kent. Maar mijn vuurdoop was vooral erg leuk. Vanuit mijn vorige functie als werkvoorbereider gooide je als het ware je vragen over de schutting bij de specialisten. Als projectleider ben ik zelf aan de slag gegaan met die specialisten.
1 Voor de renovatie van haar eigen kantoor paste Verwol
Complete
Interieurrealisatie het eigen ontwikkelde concept voor het ideale kantoor toe. 2 In het ontwerp van Proof of the Sum is het hart van de verdieping dynamisch.
Daardoor ben ik bij meerdere disciplines binnen ons bedrijf betrokken geweest. En ik heb onze producten beter leren kennen.”
Middeleeuwse straat
Het ontwerp van de renovatie is gemaakt door Proof of the Sum uit Amsterdam. Hierin is een onderscheid gemaakt tussen de werknemers die dagelijks op kantoor zitten – de calculators en de werkvoorbereiders – en de projectleiders en verkopers die vaak op pad zijn. “De kantoren van de eerste groep zijn aan de gevels bedacht. Daar kan men met veel daglicht rustig werken. Het hart van de verdieping is juist dynamisch. Daar zijn alle overlegplekken waar mensen elkaar kunnen tegenkomen. Hier vindt kennis- en informatieoverdracht plaats. Er zijn stand-up vergaderplekken, wanden om tekeningen open te vouwen, digitale schermen voor projectoverleg en vergaderruimten. Hier vindt de reuring plaats. De ontwerpers hebben hiermee de dynamiek en de fijnmazigheid van een middeleeuwse straat willen creëren”, legt Hof uit.
Concept
In 2016 ontwikkelde Verwol Complete Interieurrealisatie het concept voor het ideale kantoor. Hiermee zijn inmiddels vele kantoren gebouwd, verbouwd, gerenoveerd of getransformeerd. Hof legt uit wat de vier pijlers van het concept zijn: “Het concept biedt bijzondere aandacht aan thermisch comfort, luchtkwaliteit, licht en akoestiek. Ons kantoor in Opmeer – dat in 1992 is gebouwd – scoorde op al die pijlers een dikke onvoldoende. Vooral wat de eerste twee betreft moest heel wat worden opgebouwd. ’s Zomers was het hier niet te harden zo heet, hadden we alle ramen open staan om nog iets van frisse lucht te ervaren. Je kunt wel zeggen dat we vrijwel geen klimaatbeheersing hadden, dat moest vanaf het nulpunt worden opgebouwd.” In het ontwerp van Proof of the Sum uit Amsterdam was het uitgangspunt dat maatregelen op het gebied van klimaatbeheersing zo veel mogelijk uit het zicht moesten worden toegepast, vertelt Hof. “Het was een grote klus om de leidingen voor de klimaatplafonds en de luchtbehandeling in het bestaande kantoor in te passen. Er is een warmtepomp geïnstalleerd voor het verwarmen en koelen van het pand. De ruimten die vrijwel continu worden gebruikt, de kantoren aan de gevels dus, zijn voorzien van onze stalen Verwol-klimaateilanden met akoestisch spuitwerk tegen het bouwkundig plafond. In de ruimten in de zogenoemde middeleeuwse straat zijn Climafit-plafonds gemonteerd. Het zijn plafonds van speciale gipsplaten die warmte goed geleiden, waarachter het klimaatsysteem is aangebracht. Hiermee zijn de pijlers thermisch comfort en lucht goed ingevuld.”
Licht
In het oude kantoorpand hingen in vrijwel alle ruimten tl-balken. “Je had of heel fel licht of het was donker. Meer smaken had je niet”, vertelt de projectleider. “De tl-balken zijn overal vervangen door energiezuinige led-verlichting.
3 De kantoren van de medewerkers die dagelijks op kantoor zijn, zijn aan de gevel gesitueerd. 4 In de ‘middeleeuwse straat’ kunnen de medewerkers elkaar ontmoeten, kennis en informatie delen.
3
De luxwaarde is ook geüpgraded van 300 naar 500 lux. Onderzoek heeft uitgewezen dat deze verhoging een productiviteitsverhoging van 8 procent kan opleveren.” In de speciale folder over het concept van het ideale kantoor is veel aandacht besteed aan de pijler akoestiek. En terecht, blijkt uit de cijfers. ‘Een goede akoestische omgeving kan adrenalineniveaus met 30 procent verminderen, de taakmotivatie verhogen met 66 procent en de prestaties en accuraatheid bij complexe taken tot 50 procent verbeteren’, valt er te lezen. Logisch dat in het eigen ideale kantoor veel aandacht aan akoestiek is besteed, aldus Hof. “Zo hebben we onze Verwol Slimline akoestische systeemwanden toegepast. Deze glaswanden kunnen een geluidsisolatie behalen tot 49 dB. Daarnaast is zoals gezegd akoestisch spuitwerk aangebracht type Acosorp. En als laatste zijn stoffen geluidsabsorberende wandpanelen van Verwol Absorlux geplaatst. Deze zijn door omstandigheden pas na de oplevering geleverd en het verschil was heel duidelijk te merken. Collega’s klaagden voor de levering over het geluid dat ver droeg, maar na de plaatsing van de panelen heb ik ze er niet meer over gehoord”, lacht Hof.
Ambitieus
Tijdens de renovatie van het eigen kantoor in Opmeer bleef de nadruk liggen op de projecten buitenshuis, vertelt Hof. “Logisch, want het ene kost direct geld terwijl voor het andere facturen konden worden geschreven. In de praktijk kwam het er op neer dat er af en toe monteurs op een ander werk nodig waren en dat leveringen later kwamen. Hierdoor bleek de planning met een relatief korte doorlooptijd ietwat ambitieus. Die hebben we op een gegeven moment los moeten laten.” Hof noemt nog een reden waarom het project meer tijd kostte. “Wij zijn gaan bouwen op basis van een voorlopige ontwerptekening van Proof of the Sum. Veel was nog niet uitgedetailleerd, daar moesten we op korte termijn handen en voeten aan geven. We zijn de renovatie begonnen op de eerste verdieping en liepen daar tegen heel wat dingetjes aan. Bij het werk op de begane grond hadden we uiteraard
5 De toegepaste Verwol Slimline akoestische systeemwanden kunnen een geluidsisolatie behalen tot 49dB. 6 Bij de renovatie van het kantoor heeft het bedrijf uit Opmeer ook haar expertise buiten gebaande paden kunnen etaleren, zoals het speciale timmerwerk en het meubilair. 7 Projectleider Hof: “Het gebouw doet het goed, ik ben tevreden. Gelukkig het gros van al die honderdtwintig opdrachtgevers ook.”
5
profijt van die kennis, dat ging zeker voor een derde sneller. Voor mij een duidelijke eyeopener; wat de status van een ontwerptekening voor gevolg heeft op het werk.”
Ratjetoe
Het gerenoveerde kantoor in Opmeer is zeker geen showroom van Verwol Complete Interieurrealisatie, benadrukt Hof. “In een showroom laat je je laatste ontwikkelingen en producten zien. Die moet je dus bij elk nieuw product aanpassen. Dat zou na verloop van tijd een ratjetoe worden. Wij hebben het architectenbureau juist opdracht gegeven om er een mooi geheel van te maken, met toepassing van onze producten. Je moet het dus meer zien als een showcase. In dit project hebben we al onze expertise kunnen toepassen, bijvoorbeeld op het gebied van de systeem- en klimaatplafonds en de systeemwanden waar iedereen ons wel van kent. Maar het is ook leuk om juist die dingen te etaleren waar we nog niet zo bekend om staan. Denk aan het speciale timmerwerk en het meubilair dat we hebben gemaakt.”
Opvoeding
Na de renovatie is het comfort en zijn de faciliteiten sterk verbeterd. “Ik ben er zeker van dat de scheiding tussen de rustige zone van de kantoren en de reuring van de middeleeuwse straat gaat werken. Maar daar hoort ook een stukje opvoeding bij. Mensen moeten naar het hart van de verdieping als ze willen overleggen of sparren met collega’s. Dat beperkt de overlast voor anderen, maar bevordert ook de kennis- en gegevensoverdracht. Je hoort iemand over een interessant project praten, kunt direct aanhaken en bijvoorbeeld de tekeningen zien. De lijnen zijn dan veel korter.”
Thuiswedstrijd
Normaal gesproken komt het afbouwteam een gebouw binnen, doet zijn klus, trekt de deur achter zich dicht en gaat naar de volgende klus. Dat was bij deze ‘thuiswedstrijd’ wel anders, beaamt Hof. “Nu hebben we de kans om ook de vruchten te plukken van ons werk. We kunnen zelf ervaren wat de maatregelen opleveren. En dat is best apart. Van dit werk ben ik projectleider af, ik leid nu projecten buiten de deur. Maar voor collega’s is dat nog even moeilijk. Zij kennen mij als het gezicht van de bouw. Dus als er een kapstokhaakje op het toilet ontbreekt, wordt ik erop aangesproken. Maar het gebouw doet het goed, ik ben tevreden. Gelukkig het gros van al die honderdtwintig opdrachtgevers ook.”
6
7
Bouwpartners Opdrachtgever: Verwol Complete Interieurrealisatie, Opmeer Architect: Proof of the Sum, Amsterdam Aannemer: Verwol Complete Interieurrealisatie, Opmeer Fabrikant wanden en plafonds: Verwol Complete Interieurrealisatie, Opmeer Montage wanden en plafonds: Verwol Complete Interieurrealisatie, Opmeer
Kritisch maatwerk
TEKST EN FOTO’S Wilbert Leistra
Een duurzaam, prettig en gezond gebouw, nagenoeg energieneutraal. Op de plek waar grijze, labyrinthische betonnen gebouwen uit de jaren zeventig van de vorige eeuw op het universiteitsterrein van de Radboud Universiteit in Nijmegen tot voor kort het beeld bepaalden, is een prachtig gebouw verrezen dat als het ware meeglooit met de natuurlijke omgeving, het Maria Montessorigebouw. De afbouw van het Maria Montessorigebouw was volgens Erik van der Veen, directeur van Profinish uit Wormerveer, kritisch maatwerk. “Dat gold bijvoorbeeld voor de half verdekt uitgevoerde systeemplafonds, maar ook voor interieurspecials als balken. We hebben heel wat eigen oplossingen ingebracht.”
Een ‘trip down memorylane’. Dat was voor mij de kennismaking met het nieuwe Maria Montessorigebouw. Daar waar ik mijn studietijd begon aan de Thomas van Aquinostraat op het universiteitsterrein van de toen nog Katholieke Universiteit Nijmegen in sombere, grijze gebouwen uit de jaren zeventig van de vorige eeuw, stond nu een prachtig gebouw dat als het ware meedeint met de natuurlijke omgeving. De nieuwbouw is een van de
grootste bouwoperaties sinds de aanleg van de Thomas van Aquinostraat in de jaren 1977 tot 1985. Gehuisvest waren hier studies als sociologie, psychologie, managementwetenschappen en politicologie. Het Maria Montessorigebouw is het nieuwe thuis voor de Faculteit der Sociale Wetenschappen van de Radboud Universiteit.
Kleinschalig
Het nieuwe Maria Montessorigebouw oogt van buitenaf gezien vrij groot. Twee bouwdelen – een van vier verdiepingen en een van vijf verdiepingen – worden verbonden door een grand café. Van binnen wordt de ruimte op
1 De afbouw van het Maria Montessorigebouw in Nijmegen was voor Profinish uit Wormerveer kritisch maatwerk. (Foto:
Thea van den Heuvel) 2 Het nieuwe gebouw oogt groot van buiten, maar wordt binnen als kleinschalig ervaren. (Foto: Thea van den Heuvel) 3 Uitnodigende en strategisch gelegen trappen zorgen ervoor dat de liften minder gebruikt worden.
de twee atria na, niet als groot ervaren. Volgens architect Jeroen Simons van architectenbureau Inbo uit Amsterdam een bewuste keuze. “Om de grote faculteit een prettige en inspirerende omgeving voor onderzoek, onderwijs en studie maken, hebben wij het gebouw zo ontworpen dat het kleinschalig ervaren wordt: met nabijheid van studenten en onderzoekers, vakgroepen en onderwijsactiviteiten. Er heerst een warme sfeer door het gebruik van veel hout, en veel ruimte voor ontmoeting en ontspanning. Ook de ontspannen maar precieze inpassing in het landschap, de vorm van het gebouw en de opbouw van de gevel, waarin twee verdiepingen door grote witte kaders schijnbaar worden samengevoegd maken de schaal menselijk.” Aan het begin van het ontwerpproces heeft het architectenbureau volgens Simons daarnaast een paar belangrijke keuzes gemaakt. “Deze maken het gebouw niet alleen aangenaam, maar ook duurzaam. Bijvoorbeeld veel daglicht. Dat levert een prettig werk- en studeerklimaat waar weinig kunstlicht nodig is. De compacte opzet met aantrekkelijk lichte atria beperkt het gevelvlak, en dat is gunstig voor het energiegebruik. Uitnodigende en strategisch gelegen trappen zorgen ervoor dat de liften minder gebruikt worden.”
Klimaatsysteem
Architectenbureau Inbo heeft een zeer transparant gebouw ontworpen, lees; er is veel glas toegepast. Om oververhit-
4 Architectenbureau Inbo heeft een zeer transparant gebouw ontworpen, lees; er is veel glas toegepast. (Foto:
Thea van den
Heuvel) 5 Profinish heeft samen met Idee
Systemen uit
Lelystad een speciaal hoofdprofiel ontwikkeld, waarin de stanzing voor het tussenprofiel hoger is geplaatst.
4
ting te voorkomen, zijn effectieve maatregelen genomen, aldus Simons. “Belangrijk hierbij is de eenvoudige zonweringsoplossingen in de gevel. Maar ook het klimaatsysteem draagt hieraan bij. Klimaatplafonds pasten niet in het budget. In plaats daarvan is een vloerkoelings- en verwarmingssysteem ontworpen. Warmte door invallende zonnestraling op de vloeren wordt direct afgevoerd.” Voor de opwekking van warmte en koude is het gebouw gekoppeld aan een warmte/ koudenet voor de hele campus, dat door de bouw van Maria Montessori voorzien wordt van twee extra warmtepompen, vervolgt de architect. “Deze maken het mogelijk dat energie wordt uitgewisseld tussen de verschillende gebouwen. Regeling hiervan vindt op effectieve en voorspellende wijze plaats door middel van een smart grid. Hierdoor zijn de energieopwekking en het gebouw zelf enorm efficiënt. De vele zonnepanelen maken de cirkel rond; zij zorgen voor een belangrijk deel van de elektravraag. Dit leidt ertoe dat er een verwachte energiebesparing van circa 75 procent is ten opzichte van de oude faculteitsgebouwen.” Maar de belangrijkste manier waarop Inbo van het Maria Montessorigebouw een prettig energiezuinig gebouw heeft gemaakt, is volgens de architect misschien wel het principe ‘gebouw volgt mens’. Simons legt uit: “Alleen waar mensen aanwezig zijn, doet de klimaatinstallatie z’n werk. Bijzonder is dat medewerkers hun raam open kunnen doen. Iets dat erg gewaardeerd wordt. Uiteraard schakelt de klimaatinstallatie in de ruimte waar het raam open staat vanzelf uit. Het gebouw is dus duurzaam van zichzelf én in het gebruik.”
Speciaal hoofdprofiel
Profinish uit Wormerveer was verantwoordelijk voor de gigantische afbouwklus. Een van de uitdagingen waarmee het afbouwbedrijf werd geconfronteerd, vormden volgens directeur Erik van der Veen de gangplafonds. “In het bestek was een inlegplafond voorgeschreven met tegels van 1200 x 1200 mm. Het probleem was dat in de gangen veel techniek boven het plafond was aangebracht. Dan kun je een dergelijk plafond niet monteren. Daarnaast speelde de hoge absorptiecoëfficiënt van 0,95 een rol. Mede door de prijsstelling kwam de opdrachtgever met twee plafondtypes voor in de gangen, allebei half verdekt uitgevoerd. Dit zou volgens ons alleen maar verwarring opleveren, daarom hebben we één type voorgesteld.” Maar dat bleek niet de enige uitdaging voor Profinish waar het de gangplafonds betrof. Van der Veen: “Het plafond moest half verdekt worden uitgevoerd. Wij wilden dat niet met Z-profielen met haak uitvoeren, omdat die los in het systeem zitten en door de installateurs kunnen worden verschoven of verwijderd. Zoals al vermeld was er niet veel hoogte boven het plafond vanwege de hoeveelheid tech-
6 Vanwege de gewichtsbesparing zijn door Profinish geprefabriceerde holle balken van Iroko-hout toegepast. (Foto: Thea van den Heuvel) 7 Directeur Van der
Veen: “In de collegezalen hebben we een getrapt gipsplafond gemonteerd, inclusief koven aan de zijkanten die de overgang tussen de twee ruimten maskeren.”
niek die er was aangebracht, inclusief veel technische platen. Wij wilden dat elk plafondpaneel zijn eigen positie in het plafondraster had. Daarom hebben we samen met Idee Systemen uit Lelystad een speciaal hoofdprofiel ontwikkeld, waarin de stanzing voor het tussenprofiel hoger is geplaatst. Hierdoor konden we op een vrij eenvoudige manier toch een half verdekt plafond maken.”
Balken
De architect wilde onder andere door het gebruik van veel hout een warme sfeer creëren. Hiervoor werd de duurzame Afrikaanse houtsoort Iroko gebruikt. “Prachtige houtsoort, maar het leverde ons de volgende uitdaging op”, vertelt de directeur van Profinish. “Met name de afmetingen van de balken, 100 x 150 mm, vormden een probleem. We hadden door de vele techniek een vrij beperkte hoogte tot onze beschikking. We hebben de balken daarom aangepast naar 100 x 100 mm, dat scheelde toch weer 50 mm. Daarnaast moesten we de balken bevestigen aan een dak van gasbeton, een moeilijk materiaal om de ophangpunten aan te bevestigen. We waren al in een vroeg stadium bij het project betrokken. Daarom konden we met de bouwcombinatie overleggen wat een geschikt ophangsysteem zou zijn. Er is gekozen om aan het gasbetondak een patroon met flamencorails te monteren. Hieraan zijn zowel de techniek als de ophanging van het plafond aan gemonteerd.” Bleef nog één dingetje over, namelijk het gewicht van de balken, aldus Van der Veen. “Een constructie van Irokobalken van 100 x 100 mm zorgt voor een zware constructie. Daarbij komt dat een dergelijke constructie moeilijk recht blijft. In overleg met architect Simons hebben we zelf geprefabriceerde holle balken van Iroko-hout toegepast. Een forse gewichtsbesparing met als bijkomend voordeel dat de balken ook keurig recht blijven.”
6
7
Getrapt
Er wordt nog druk gewerkt aan en bij het Maria Montessorigebouw. De bestrating naar de ingang toe wordt gelegd. Binnen worden de laatste puntjes op de i aangebracht. Het oog valt direct op het geperforeerde plafond in de entreehal. “Hier hebben we een geperforeerd gipsplafond toegepast van de Duitse fabrikant Vogl Deckensystemen. Vanwege eerdere ervaringen met dit product hebben we dit voorgesteld”, verklaart Van der Veen. Al lopend door de ruimte vallen enkele details op. Zo heeft de wandbekleding bij de liften een speels patroon. De directeur van Profinish vertelt: “De architect heeft hier verschillende kleuren en verschillende afwerkingen laten toepassen, afwisselend van mat tot hoogglans. Dit patroon is ook bij het buitenplafond gebruikt.” Van der Veen wil nog één ding laten zien en loopt via een verbindingsgang met uitzicht op een van de atria naar een voor een faculteit belangrijke ruimte, de collegezaal. Direct valt een verschil op met mijn studietijd: geen Spartaanse klapstoelen, maar comfortabele zittingen waar een beetje in weggezakt kan worden. Plafondexpert Van der Veen wijst echter naar boven. “Hier hebben we een getrapt gipsplafond gemonteerd, inclusief koven aan de zijkanten die de overgang tussen de twee ruimten maskeren.” De overgang blijkt een verplaatsbare wand die in de ruimte ernaast in zijn totaliteit kan worden weggeschoven. “Mooi detail, toch?”
