Wat moet en mag in voedingswaardetabel?

Voedingswaarde op meerdere manieren te bepalen

De voedingswaardevermelding op de verpakking moet de consument helpen bij het maken van een bewuste keuze. Voedingswaardetabellen bevatten echter met regelmaat onjuistheden, bijvoorbeeld in de combinatie van claims en voedingswaardevermelding en in herhalingen van voedingswaarden. Wat moet en mag er wel en niet in de voedingswaardetabel staan?

Tot een aantal jaren geleden was een voedingswaardevermelding alleen verplicht op een voorverpakt levensmiddel als er een voedingsclaim of een gezondheidsclaim werd gebruikt. Sinds de invoering van Verordening (EU) nr. 1169/2011 is vermelding een verplicht onderdeel voor alle voorverpakte levensmiddelen, met uitzondering van levensmiddelen die worden genoemd in bijlage V van de verordening en

Per 100 g/100 ml

Energie kJ/kcal

Vetten g waarvan verzadigde vetzuren g waarvan enkelvoudig onverzadigde vetzureng waarvan meervoudig onverzadigde vetzureng

Koolhydraten g waarvan suikers g waarvan polyoleng waarvan zetmeelg

Vezelsg

Eiwitten g

Zout g

Vitaminen en Mineralen μg of mg (eenheid volgens bijlage XIII Verordening (EU) nr. 1169/2011 +

%DRI dranken met een alcoholvolumegehalte van meer dan 1,2%. Voor die laatste categorie presenteerde de sector Alcoholhoudende dranken in maart van dit jaar een zelfreguleringsvoorstel aan de eurocommissaris Gezondheid en voedselveiligheid. Het voorstel is erop gericht dat er eind 2022 voor consumenten van alcoholische dranken informatie beschikbaar is over voedingswaarde en ingrediënten.

Wat moet en mag?

De voedingswaarde heeft betrekking op het levensmiddel zoals het wordt verkocht. Het is toegestaan om de voedingswaarde na bereiding te vermelden, maar dan moet op de productverpakking een voldoende gedetailleerde bereidingswijze staan. De verplichte en vrijwillige vermeldingen (tabel 1) dienen in tabelvorm te worden weergegeven – dat is verplicht. Bij onvoldoende ruimte op het etiket mogen de gegevens ook achter elkaar worden geplaatst in plaats van in tabelformaat. Verder moet de tabel in het hoofdgezichtsveld staan en moet de lettergrootte minimaal 1,2 mm zijn. Hierbij zijn de verplichte nutriënten vetgedrukt. Die mogen worden aangevuld met de vrijwillige nutrienten. Naast de juiste eenheden moet ook de juiste afronding, het aantal decimalen, worden gebruikt. Een goed hulpmiddel hiervoor is tabel 4 in de leidraad voor het vaststellen van toleranties voor voedingswaarden die op een etiket worden vermeld.

Het gaat hier om de leidraad voor de bevoegde autoriteiten voor de controle op de naleving van de EU-wetgeving inzake Verordening (EU) nr. 1169/2011.

Vitaminen en mineralen

Voor vitaminen en mineralen geldt dat ze alleen mogen worden vermeld als ze in significante hoeveelheden aanwezig zijn. Die staan vermeld in bijlage XIII deel A punt 2 van de verordening. Hierbij geldt dat het percentage van de dagelijkse referentie-inname (%DRI) naast het gehalte in μg of mg moet worden aangegeven.

Overige nutriënten

Voor de overige nutriënten mag ook worden aangegeven wat de referentie-inname (RI) in procenten is. Dit is zelfs verplicht als er voor een nutriënt een voedingswaardeclaim wordt gemaakt. Om dit percentage te bepalen, zijn referentie-innames vastgesteld voor een gemiddelde volwassene. Die zijn aangegeven in bijlage XIII deel B van de verordening. Als de RI wordt aangegeven naast het gehalte in g/100g of g/100 ml, dan moet altijd de vol- een keuze gemaakt te worden tussen alleen energie of de combinatie energie, vetten, verzadigde vetzuren, suikers, zout. De herhaling mag zowel per 100 g/100 ml als per portie zijn. Als het per portie is, moet de energetische waarde ook per 100 g/100 ml worden uitgedrukt.

Met de invoering van Verordening (EU) nr. 1169/2011 is de vermelding van voedingswaarden verplicht op alle voorverpakte levensmiddelen.

Voedingswaarde bepalen

De voedingswaarde kan op een aantal manieren worden bepaald:

• analyse van het levensmiddel door een laboratorium;

• berekening op basis van bekende of effectief gemiddelde waarden van de verwerkte ingrediënten;

• berekening aan de hand van algemeen vaststaande en aanvaarde gegevens, bijvoorbeeld de NEVO-tabel (http:// nevo-online.rivm.nl, versie 2016/5.0).

De producent is verantwoordelijk voor de juistheid van de informatie op de verpakking. Dus bij twijfel over een berekende waarde: toets aan de hand van een analyse.

Afwijkingen gende zin onder de tabel worden vermeld: Referentie-inname van een gemiddelde volwassene (8400 kJ/ 2000 kcal)

Portievermelding

In veel gevallen is het wenselijk om de voedingswaarde ook per portie aan te geven. Dat mag. Alleen is dit niet in plaats van, maar naast de voedingswaarde per 100 g

Door natuurlijke schommelingen zal een product nooit exact het voedingsstofgehalte bevatten zoals vermeld. De vermelde gehalten mogen alleen niet zoveel afwijken dat de consument kan worden misleid. Voor de bevoegde autoriteiten is er daarom een leidraad opgesteld om toleranties vast te stellen voor voedingswaarden die op een etiket worden vermeld. Dit betekent in de of 100 ml. Bovendien moet de portie worden gekwantificeerd en het aantal porties in de verpakking worden aangegeven. Bijvoorbeeld: een verpakking van 250 gram bevat 5 porties van 50 gram. Herhaling van voedingswaarden in het gezichtsveld, meestal op de voorkant van de verpakking, en in een andere vorm mag. Alleen gelden hiervoor wel een aantal voorwaarden. Zo mag er geen willekeur zijn van de nutriënten die worden herhaald. Er dient praktijk dat toleranties naar boven en beneden zijn toegestaan. Als er echter een claim wordt gemaakt, moet aan de eis daarvan worden voldaan. In het geval van vitaminen en mineralen zal minimaal de significante hoeveelheid aanwezig moeten zijn.

• KRISTA BAAR •

Ing. K. Baar is etiketteringsspecialist bij Etiketteren.nl, onderdeel van de Care for Food Group, www.careforfoodgroup.nl

ETIKETTERING

ACHTERGROND