Balance d'eau - Bedrijfsbrochure

Het nieuwe

wonen op water

04

Balance d’Eau creëert waarde aan water 36

Een droom op het water

Inhoudsopgave

Olaf Janssen AAN HET WOORD

04

INTRODUCTIE

Balance d’Eau

06 10 14 20

PROJECT

Delft

INTERVIEW HOSPER MULDER

Generaties in de familie PROJECT

Lentse Kust

28 32

PROJECT

Veenetië PROJECT

Woerden

36

PROJECT

Krimpen aan de Lek

24

Zeewolde

Daarnaast moeten de oorzaken van bodemdaling, verzilting

volwaardige woning op het water te bouwen, ben ik

en achteruitgang van de waterkwaliteit aangepakt worden.

Balance d’eau begonnen. Een decennium later is mijn visie

Kort samengevat komt het erop neer dat problemen niet op

en bouwmethode uitgegroeid tot een toekomstbestendige

toekomstige generaties of andere gebieden moeten worden

en klimaatrobuuste manier van bouwen die rekening

afgewenteld, of van privaat naar publiek moeten verschuiven.

houdt met de behoeften van ons landschap. Dit belang werd eind 2022 nog eens benadrukt door een brief aan de

De filosofie en bouwwijze van Balance d’eau houdt hier

Tweede Kamer.

sinds de oprichting perfect rekening mee en is met drijvende woningen voor toekomstige bouw- en inrichtingsvraagstukken

Het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat heeft op 25

een geschikt alternatief voor traditionele woningbouw. Ontdek

november 2022 een brief aan de Tweede Kamer gestuurd

in deze brochure op welke manieren we proberen het water

getiteld ‘Water- en bodemsturend’. Daarin wordt de intentie

juist te benutten door op meerdere terreinen waarde te

uitgesproken dat water en bodem in Nederland sturend

creëren. Bij elk project komt een ervaringsdeskundige aan

moeten zijn in de ruimtelijke ordening. Dit geldt niet alleen

het woord, zodat niet alleen ik, maar ook zij een unieke blik

voor het nationale beleid, maar ook richting programma’s

kunnen geven op deze nieuwe manier van bouwen die de

van provincies, gemeenten en waterschappen. In Nederland

toekomst heeft. Ik deel graag mijn ervaringen en kennis, zodat

lopen we steeds vaker tegen de grenzen van water- en

we met elkaar Nederland vooruit kunnen helpen.

bodemsysteem aan. Het veranderende klimaat zet alles op INTERVIEW BAS EN NANCY

PROJECT

Vanuit een praktische wens om een duurzame en

Een droom op het water

scherp.

De afgelopen jaren hebben we in korte tijd te maken gehad met grote wateroverlast en extreme droogte en is grote behoefte aan substantiële waterberging-oplossingen.

Olaf Janssen

3

Balance d'Eau creëert waarde

bij periodes van droogte. In de praktijk is dat vaak de enige

geconcludeerd dat deze onderhoud- en beheerskosten

functie. Balance d’eau kan meer voor een waterrijk gebied

aan de infrastructuur aanmerkelijk lager zijn dan bij

betekenen: door woningen te plaatsen die de natuur intact

traditionele bouwprojecten (lees hierover meer bij project

houdt of zelfs verbetert. Het bouwen van woningen creëert

Veenetië). Projectontwikkelaars daarentegen kiezen bij

een financiële meerwaarde in een gebied dat anders niet

woningontwikkeling in een veengebied veelal voor de

benut wordt: meervoudig grondgebruik!

traditionele methode door middel van voorbelasten met zand, omdat dit (op dit moment) de goedkoopste

Een grote terugkerende kostenpost voor gemeentes is

manier van bouwen is. Balance d’eau kiest juist voor een

onderhoud aan de lokale infrastructuur. Deze worden

toekomst- en dus klimaatbestendige manier van bouwen,

nog eens extra verhoogd als sprake is van verzakkingen,

voor duurzame natuur en lagere onderhoudskosten voor de

zoals in veenweidegebieden. Uit onderzoek naar de

gemeente.

financiële haalbaarheid van drijvende woningen is

Ecologische waarde Rondom woningen op het water kunnen (drijvende) natuureilanden geplaatst worden die een beschermde

4

In 2023 is Balance d’eau veel meer dan een projectontwikkelaar. Natuurlijk willen we nog steeds geweldige huizen op het water bouwen of op welke plek dan ook. Door onze ervaring en visie willen we meer doen: helpen in de uitdagingen en behoeftes waar bewoners, gemeentes, natuurbeschermers en projectontwikkelaars mee te maken hebben. We creëren waarde op meerdere manieren:

broedplaats bieden voor (water)vogels. Waterinsecten en planten gedijen hier ook goed. De wortels van de planten groeien onder water door, waardoor ook vissen een natuurlijke schuilplaats krijgen. De algehele waterkwaliteit verbetert aanzienlijk!

Tijdens het bouwen van de woningen zorgen we voor methodes die een zo’n laag mogelijke impact hebben op de omgeving: we passen het project zo optimaal mogelijk in het landschap in plaats van het landschap aan te passen aan het project. Wij bouwen natuurinclusief. Dat vergt meer creativiteit en geduld dan bij traditionele woningbouw, maar het is waar wij in geloven. Een plek waar mens en natuur evenwichtig kunnen samengaan.

Waterveiligheid Drijvend bouwen is de meest klimaatbestendige bouwmethodiek van dit moment. Nederland is een waterrijk land. De fundering van ons land is het gebruik maken van het water in plaats van het zien als vijand. Dat vraagt flexibiliteit.

De ene keer heb je een wateroverschot door hevige regenval en later een tekort door droogte. Door klimaatverandering zien we die extremen toenemen. Bij extreme neerslag beweegt de drijvende woning zonder extra risico mee met het veranderende waterpeil. Wateropvang kan dus ook met bebouwing behouden blijven.

We geven water de benodigde ruimte, het levert een positieve bijdrage aan de bodemwaterstand en de terugkerende verzakkingen van leidingen en rioleringen zijn verleden tijd. De tijd is rijp om klimaatadaptiever, waterveiliger en natuurvriendelijker te gaan bouwen. De concepten van Balance d’eau creëren ruimte voor water en vergroten de veerkracht van de regionale watersystemen.

Financiële waarde Gemeenten wegen meerdere belangen af bij het toewijzen van locaties voor woningbouw. Financieel moet het voor beleidsmakers een solide oplossing zijn, het gaat tenslotte

Nederland kent daarnaast ook een diversiteit aan bodemsoorten. Het ene is geschikter om op te bouwen dan het andere. Veenweidegebieden zijn gevoelig voor bodemdaling. Overlast ligt dan op de loer door zettingsschade.

Ook hier is ons bouwconcept een geschikte oplossing.

Balance d’Eau | Introductie

Energiebesparing Met de keuze voor robuuste technieken en natuurlijke materialen zorgen we voor woningen met een lange levensduur.

Energie wordt uit het water gewonnen door middel van een innovatieve warmtewisselaar. Zonnepanelen en hoge isolatie zorgen voor een energielabel A+++ of A++++. Door de weerkaatsing van de zon op het water te gebruiken, kunnen zonnepanelen zelfs een hogere opbrengst verkrijgen.

om gemeenschapsgeld. Tegelijk moet een gemeente de natuurlijke omgeving beschermen. Sommige van de waterrijke gebieden hebben een specifieke functie als ruimte voor water. Het dient als natuurlijk bassin om het water vast te houden bij hevige regenval en weer af te geven

De ontwerpen bieden grote glaspartijen en daardoor een vrij uitzicht over het water vanaf meerdere niveaus en kamers in de woning. Bewoners ervaren een vakantiegevoel het hele jaar door en de wisseling van de seizoenen wordt veel intenser beleefd. Een waterwoning heeft geen erfgrens met een schutting, maar deelt die grens met meerdere dierlijke medebewoners op en onder water. Deze natuurbeleving maakt wonen op het water uniek. Het is zo’n bijzondere woonvorm dat mensen bereid zijn om van ver te verhuizen!

Belevingswaarde Uiteindelijk bouwen wij ook voor de uiteindelijke bewoners.

Olaf Janssen heeft zelf kunnen ervaren hoe het is om te wonen in een drijvend huis.

5

PROJECT

Delft

Delft: het begin Wonen op het water omringd met leven. Niet de drukte van mensen en verkeer in een stad, maar geluiden van eenden, zwanen en andere watervogels die het gehoor vullen. Weidse uitzichten vol groen. Dat idee sprak Olaf Janssen aan, toen hij vernam dat vanuit zijn toenmalige woonplaats Delft waterkavels beschikbaar werden gesteld. “Eigenlijk was ik vanuit mijn werk op zoek naar een woning met een ruimte voor een showroom. Samen met mijn vrouw besloten we ons in te schrijven en wat bleek? Wij werden de gelukkige eigenaren van een stukje water in de Harnaschpolder in Delft!” De eerste horde was genomen, maar wat nu? Wat moest daar komen te staan? “Toen begon mijn zoektocht naar wat uiteindelijk Balance d’eau zou worden: drijvend bouwen op locatie met een zo’n klein mogelijke ecologische voetdruk.

Zelf ontdekken Terug naar het begin. In hun zoektocht naar het te bouwen huis op het water werden ze niet veel wijzer, behalve: een bedrijf met een geschikt bouwconcept voor een waterkavel, wat niet bereikbaar was voor scheepvaart, bestond nog niet. Een huis bouwen op 6

het water met alle bijbehorende uitdagingen is toch iets anders dan een gebruikelijk nieuwbouwhuis op een stuk vaste grond.

Het project in cijfers

3

Waterwoningen

3

Woningtypes

Balance d’Eau | Project Delft

700

Totale woonoppervlakte in m2

Olaf: “Ik besloot zelf aan de slag te gaan. Mijn idee was om een echt huis te creëren, niet een woonark waar je in eerste instantie aan denkt als het hebt over wonen op het water.” Een van de innovatieve oplossingen die werd ontworpen was een warmtewisselaar die energie uit het oppervlaktewater haalt om de woning en het tapwater te verwarmen.

7

PROJECT

Uitbreiden en kennisdeling Als productmanager hield ik mij al bezig met creatieve ontwikkeling. Nu was mijn doel de creatieve ontwikkeling van een volwaardige woning op het water. Tijdens dat hele proces ben ik ook mijn compagnon tegengekomen.

Hij had de juiste ervaring met nautisch bouwen. We kwamen tot de conclusie dat het bouwsysteem ook voor andere delen

Ons bouwsysteem is de flexibele oplossing voor de combinatie van woningbouw en waterberging. En zeg nou zelf, wonen op het water in het midden van de natuur is bovenal heel idyllisch! Dan wil je ook dat het lééft als je naar buiten kijkt. Balance d’eau is geboren. Inmiddels zijn we een decennium verder en onze unieke expertise van bouwen met respect voor de omgeving delen we graag met andere partijen.

van Nederland interessant zou kunnen zijn. De uitdagingen zijn legio: woningnood, klimaatverandering met hevigere buien en toenemende droogte, een zo laag mogelijke ecologische voetafdruk. Samen met een ingenieursbureau hebben we een patent op dit concept verkregen.

8

9

Primeur De gemeente Delft kreeg een primeur met de eerste waterwoning voorzien van een drijvende fundatie van glasvezelversterkt composiet. De pilotwoning van Balance d’eau is gebouwd in een vijver van tweehonderd bij vijftig meter, wat tegelijk een onderdeel is van de benodigde waterbuffer van het nieuwbouwproject Harnaschpolder.

Balance d’Eau | Project Delft

Zodoende is hier sprake van meervoudig grondgebruik!

Een open te schuiven glasgevel zorgt voor een optimale waterbeleving, terwijl het centrum van Delft op korte afstand ligt. De perfecte water- en natuurbeleving gecombineerd met de nabijheid van alle lokale voorzieningen.

INTERVIEW

Het project in cijfers

16 12 Drijvende woningen

Grondgebonden woningen

4875 4

Totale woonoppervlakte in m2 Balance d’Eau | Interview Hosper Mulder

Woningtypes

Generaties in de familie De heer Mulder is samen met zijn broer en zusters eigenaar van een stuk grond aan de rand van Hoogeveen in Drenthe. Deze grond is al lang in het bezit van de familie en gaat generaties terug. In al die jaren is een deel van het land benut als zandafgraving waardoor een grote waterplas is ontstaan; de Oeverzwaluwplas. Al eerder ontstond bij de familie het idee om woningen te realiseren, maar de oevers waren niet geschikt voor woningbouw door de gasleidingen die daar in de bodem liggen. Toen hij het idee kreeg of woningen op het water een alternatief konden zijn, kwam hij al snel in contact met Olaf van Balance d’eau. “Het grappige is dat blijkbaar mijn vader eerder ook al contact heeft gehad met Balance d’eau! Misschien zat dat verhaal nog in mijn onderbewuste toen ik dacht aan waterwoningen,” zegt Mulder lachend.

11

Water en grond De waterwoningen hebben maximaal uitzicht op de natuurplas en worden gebouwd in clusters van twee woningen, zo’n twintig meter van elkaar. Het unieke van deze waterwoningen is, dat ze ook een stuk eigen grond hebben waar een tuin met schuurtje gezet kan worden en ruimte voor twee parkeerplaatsen. De kavelgrenzen bij waterwoningen bestaan wel, maar bevinden zich op het

Transformatie “Allereerst hebben we door SWECO een haalbaarheidsonderzoek laten uitvoeren om zeker te zijn dat ons plan realiseerbaar is,” zegt Mulder. Het totale bouwplan omvat een grote transformatie van het recreatiegebied Nijstad. De provincie bewaakt het buitengebied en wenste dat het bijzondere woningen zouden worden. Op en rondom het water komen meerdere kleine woongebieden. Het gaat in totaal om twaalf grondgebonden woningen en zestien waterwoningen. Bij de Oeverzwaluwplas moeten twee 12

Ook voor de bewoners van de nieuwe woningen wordt de natuurbeleving uniek. Nergens anders in de omgeving kan

water. In het ontwerp wordt ook rekening gehouden met de toegankelijkheid voor hulpdiensten.

erf en de andere vijf sluiten aan bij al bestaande huizen.

De woningen in de plas hebben een optie tot een drijvend terras. De oevers met bomen en rietkragen worden zoveel mogelijk behouden. Dat moet zorgen voor een natuurlijke overgang van land naar water en is daardoor een geschikte plek voor bijvoorbeeld verschillende watervogels. Het bouwsysteem voor waterwoningen is uitermate duurzaam en ontwikkeld door Balance d’eau zelf. De huizen komen op een soort van bakconstructie met vooral lichtgewicht materialen. Dit heeft zelf geen negatieve invloed op beperkingen met het inrichten. “Ik ken bewoners die een natuurstenen vloer hebben laten leggen…op twee verdiepingen!”

Unieke natuurbeleving De wens van Mulder was om de woningbouw te combineren met een natuurverantwoorde en duurzame aanpak.

Balance d’Eau | Interview Hosper Mulder

waterstanden nog steeds bereikbaar zijn.

Niet alleen bij de woningen is aandacht voor veel groen.

In overleg met de gemeente krijgen meerdere kavels gemeenschappelijke tuinen zoals een moestuin, dierenweide of boomgaard. Bewoners krijgen zelf inspraak in de inrichting van deze ruimtes. Balance d’eau begeleidt de nieuwe bewoners bij dit proces.

je zo vrij en dicht op de natuur wonen als op en in het water. Voor Balance d’eau is dit altijd het uitgangspunt in de ontwikkelvisie: “Dit gebied heeft een kenmerkend landschap.

De woningen moeten daar mooi inpassen. De aanwezige bomen langs de oever willen we zoveel mogelijk bewaren.

Om de natuurbeleving optimaal te benutten, krijgen de woningen een open karakter met grote raampartijen waardoor je de watervogels ziet zwemmen.”

“ Dit gebied heeft een

kangoeroewoningen komen.

Vijf van de andere grondgebonden woningen staan op een

De entreesteigers zijn zo gemaakt dat de woningen met alle

Inpassing in het landschap De andere grondgebonden woningen zijn met dezelfde visie ontworpen. Ze krijgen wel hun eigen look, maar worden ook

GRONDEIGENAAR

Hosper Mulder

duurzaam gebouwd met een binding met het omliggende

kenmerkend landschap.

De woningen moeten daar mooi inpassen.”

landschap. Je zult geen schuttingen tegenkomen in het project, maar natuurlijke erfafscheidingen zoals hagen en bomen. Ook de materialen van de huizen krijgen een natuurlijke uitstraling. Mulder merkt bij Olaf een gedrevenheid om dit goed aan te pakken: Hij neemt op voorhand ook contact op met verschillende natuurorganisaties om niet alleen hen tijdig te informeren, maar ook om ideeën uit te wisselen om de natuur van het gebied te verbeteren. De projecten van Balance d’eau zijn een totaalpakket van unieke duurzame woningbouw samen met een grote aandacht voor natuurverbetering.”

Kangoeroe Vanuit de provincie en gemeente kreeg Balance d’eau het verzoek om woningen op te nemen met een meer maatschappelijke functie: zogenaamde kangoeroewoningen. Meerdere generaties kunnen dan op hetzelfde perceel wonen. Ideaal voor een kind met een beperking of een ouder. De gemeente Hoogeveen is een positieve partner in de besprekingen.

Het proces loopt voortvarend met open communicatie en planmatige aanpak.

De voortgang hangt nu af van de snelheid waarmee de bestemmingsprocedure wordt afgerond. Met wat geluk, kunnen we in 2024 beginnen met bouwen.

Mulder woont nu zelf in de regio Amsterdam, maar kan zich goed voorstellen dat mensen in een waterwoning willen wonen en ziet zichzelf dat misschien in de toekomst ook wel zien doen

13

PROJECT

Lentse Kust

Een jaar op het water Het is moeilijk een voorstelling te maken hoe het is om daadwerkelijk te wonen in een huis op het water. Bianca en Johan leven nu een jaar in hun bijzondere drijvende woning. Na een jaar voelt het nog net zo bijzonder. De Lentse Kust is het project dat bestaat uit 27 waterwoningen op de Lentse Plas in Lent, vlakbij Nijmegen.

14

Het project in cijfers

27 4

Waterwoningen

Woningtypes

Bewoners aan het woord Balance d’eau ontwikkelde 27 luxe, onder architectuur ontworpen, drijvende woningen aan de westzijde van de Lentse plas in Lent. Wonen op het water draait natuurlijk ook om woongenot. Wat betekent het in de praktijk voor bewoners? Johan en Bianca hebben die ervaring en vertellen daarover in dit interview.

Balance d’Eau | Project de Lentse Kust

Klussen inruilen voor genieten

Indrukwekkend

“Hiervoor hadden we een vrijstaande woning in een

waar Balance d’eau eveneens waterwoningen heeft

dorp hiernaast,” vertelt Bianca. “Dat is een oud huis

gerealiseerd. Een modelwoning was helaas niet

en we waren altijd aan het verbouwen, in de zomer,

beschikbaar, maar een huidige bewoner was zo

winter en ook daartussen. Mijn man volgt lokale

vriendelijk hen binnen te laten. “Wat toen gebeurde,

ontwikkelingen en kwam toen aanzetten met enkele

hield ik niet voor mogelijk”, herinnert Bianca zich nog

nieuwbouwprojecten.” In plaats van al hun vrije tijd te

helder. “Ik voelde zoveel emoties opkomen, toen ik dat

gebruiken om te klussen, wilden ze nu eindelijk gaan

uitzicht over het water zag!” De keuze was duidelijk,

genieten. Bij een bijeenkomst viel haar oog op een

hun volgende woning zou op het water komen te

bijzonder woningtype: woningen op het water.

liggen.

“Is dat niet wat voor ons?”, vroeg ze zich hardop af.

4250

Totale woonoppervlakte in m2

Om een idee te krijgen zijn ze gaan kijken in Woerden

15

PROJECT

Het project Woningen De drijvende woningen zijn aangemeerd aan gezamenlijke entreesteigers met veel open ruimte daartussen om vanuit alle woningen een breed uitzicht over de plas te garanderen. De waterbeleving wordt versterkt door de grote glaspartijen bij alle woningtypes. De woningen hebben een woonoppervlakte van ongeveer 152 tot en met 162 m2. Alle woningen zijn voorzien van een inpandige

“ We hadden vooraf nooit kunnen

" 16

bedenken dat er een overtreffende trap van wonen zou kunnen zijn”

Johan &nca Bia

berging en een beschut terras, waarbij een drijvend terras optioneel is. De slaapverdieping in het souterrain heeft vier slaapkamers en een ruime badkamer.

Het Balance d’eau bouwsysteem heeft een hoge isolatiewaarde. Hierdoor is het energieverbruik veel lager dan de huidige EPC-normen van het bouwbesluit voorschrijven. Zonnepanelen en een warmtepomp zijn standaard in deze woningen.

“In de slaapkamer hebben we standaard een raam open staan”, zegt Bianca. “Dan hoor je de beweging van het water en de geluiden van de eenden. Op een gegeven moment herken je ze ook,” lacht ze. Wonen op het water betekent dat je geen afgerasterde tuinen hebt, je deelt de oppervlakte letterlijk met andere bewoners, zoals vissen, eenden en zwanen. Bianca geniet van die vrijheid en rust.

“Nu valt me pas op hoeveel geluiden ik hoor van auto’s als ik bijvoorbeeld de fiets pak naar Nijmegen.” Te stil is het ook niet, de Lentse Plas wordt ook gebruikt voor recreatie. De woning ligt ver genoeg van het strandje,

Het bouwproces maar de levendigheid vindt ze wel aangenaam. “Soms komen zwemmers langs die dan toch een behoorlijke afstand afleggen of mensen zijn aan het suppen. In de avond wordt het weer rustig en is de plas van ons lijkt wel.”

Open mond Als vrienden voor het eerst langskomen, herkent ze regelmatig die eerste reactie die ze zelf ook had. Hun mond valt open! Het is met recht een bijzondere woning te noemen. Het grootste gedeelte van de tijd wonen ze samen. Hun zoon woont op kamers, maar hij wil wel graag weten als ze op vakantie gaan. De reden laat zich gemakkelijk raden!

Balance d’Eau | Project de Lentse Kust

tent kunnen de gevelwerkers continue door blijven werken. Gemiddeld ligt een woning zo’n zeven dagen in de tent. Nadat de woning echt klaar is, wordt deze naar de daadwerkelijke locatie op de plas gesleept. De woning van Bianca en Johan was de eerste van de 27 die op zijn plek lag.

Water de ruimte geven Een bijzonder aspect van het project de Lentse Kust is dat de woningen zijn ontworpen om mee te bewegen met wisselingen in het waterpeil die wel kunnen oplopen tot meer dan tweeëneenhalve meter. Dit komt vanwege de waterbufferende functie die de plas van achttien hectare heeft voor de naastgelegen wijk De Waalsprong. Bij een langere periode van extreme droogte kunnen de singels in die wijk water via de plas krijgen, zodat deze niet verdrogen. Het water krijgt

Na het zetten van een handtekening onder het

Woongenot pur sang

Uiteindelijk wordt het gevelwerk uitgevoerd. Door de

koopcontract begint het testen van het geduld. De woningen moesten nog gebouwd worden. Tijdens dit proces werden ze van A tot Z op de hoogte gehouden.

Voor de bouw van de woningen op locatie is een bijzondere methode bedacht. Een woningen worden in een drijvende tent aan een soort lopende band in elkaar gezet. Een betonnen bak wordt op locatie gestort. Vervolgens wordt de woning casco opgebouwd waarna deze een fase verder wind- en waterdicht wordt gemaakt.

in Lent daarmee de ruimte om te bewegen en de drijvende woningen ondervinden daar zelf geen hinder van. Op deze manier heeft het woningbouwproject van Balance d’eau een bredere functie dan alleen het realiseren van woningen. De plas behoudt zijn natuurlijke functie van wateropvang. Dit is kenmerkend voor de aanpak van Balance d’eau: op meerdere manieren proberen met de bouw van waterwoningen een kwaliteitsimpuls geven aan de omgeving.

17

PROJECT

In project Lentse kust wordt bij droogte water uit

maar wel zodat de overlast zoveel mogelijk beperkt

de plas in de singels van de naastgelegen wijk

bleef. Dat vergde goede afstemming met alle partijen,

gepompt, zodat deze te allen tijde voldoende water

zoals Balance d’eau en aannemersbedrijf Damsteegt.

ter beschikking heeft. Een creatieve en belangrijke

De werkzaamheden moesten elke keer weer op tijd

oplossing voor de wisselende omstandigheden van

afgerond zijn, zodat het fietspad in de weekenden weer

ons klimaat. Extreem natte en extreem droge periodes

open kon.”

zullen elkaar steeds vaker afwisselen. Door te zorgen voor meervoudig grondgebruik kunnen we hier

De realisatie

flexibeler mee omgaan.

Een bouwplaats waar een nieuwe woonwijk verrijst, krijgt ook te maken met nieuwe buren. Eugène: “ook

Van bestemmingsplan naar een haalbaar plan Als de eerste nieuwbouwwoningen in een gebied worden gebouwd is al een heel voortraject daaraan voorafgegaan.

Dit gold ook voor project Lentse Kust. Eugène Leijenaar is projectleider bij de gemeente Nijmegen en kan meer vertellen over de weerbarstigheid van de uitvoeringsfase en wat kwam kijken bij de daadwerkelijke realisatie van 18

de Lentse Kust. Als projectleider was Eugène vanaf de start van de bouw en infrastructuur actief betrokken, maar als coördinator van de gemeente was hij al veel langer op de hoogte van de plannen van dit project.

Uitdagingen

dat vereist weer veel afstemming, bemiddeling en

Naast het meervoudig grondgebruik was de drijvende

goede communicatie. In het begin leverde dat door

wijk ook logistiek en constructief een hoogstandje.

bezwaren nog weleens vertraging op, maar door het

Het peilhoogteverschil van het water in de winter en

toenemende vertrouwen tussen de betrokkenen ging

zomer bedroeg meer dan 2,5 meter. De woningen

dat steeds beter! Een project als Lentse Kust heeft

moesten stabiel worden afgemeerd in water van meer

altijd te maken met continue belangenafweging. Dan

dan tien meter diepte. De toegang tot de steigers had

is het fijn als een partij als Balance d’eau daar echt in

een vrije overspanning van meer dan twintig meter!

wil investeren. Uiteindelijk is een mooie drijvende wijk

Projectleider Eugène Leijenaar licht een van de andere

gebouwd van 27 woningen zonder echte incidenten.”

concrete uitdagingen toe waarmee het project te

Door de goede samenwerking tussen de gemeente,

maken had. Eugène: “de nieuwe wijk liep direct langs

Balance d’eau en aannemer Damsteegt is ook de

een belangrijke fietsroute: de snelfietsroute Nijmegen-

openbare ruimte in samenspraak gerealiseerd!

Arnhem waar dagelijks veel gebruik van wordt gemaakt, ook door kinderen. De veiligheid moest steeds

Expertise was nodig

Het bestemmingsplan

Al voor 2010 bestond een bestemmingsplan met drijvende

Een recreatieplas grenzend aan de wijk Waalsprong op een

woningen op de recreatieplas. Het lukte tot 2017 de

mooie locatie in de gemeente Nijmegen was de plaats voor

gemeente niet om het bestemmingsplan daadwerkelijk

tientallen nieuwe drijvende woningen.

vorm te geven en hier een realiseerbaar plan van te

Als tegenprestatie voor de unieke expertise en inbreng

maken. De toenmalige kennis, potentiële bouwpartners en

mocht Balance d’eau zonder inschrijvingselectieprocedure

financieringsmogelijkheden waren destijds ontoereikend

op de Lentse plas de projectontwikkeling tegen

om het project gerealiseerd te krijgen. In 2018 is Balance

marktconforme grondwaarden voor haar rekening nemen.

d’eau toegetreden tot het kernteam drijvende woningen van

De realisatie van de drijvende woningen op de andere

de gemeente Nijmegen, wat voor een externe partij best

plas volgen op een later moment door middel van een

ongebruikelijk genoemd mag worden. De unieke expertise

inschrijvingselectieprocedure. In totaal betrof het gewijzigde

en het netwerk van Balance d’eau bleken een waardevolle

bestemmingsplan zestig drijvende woningen verdeeld over

toevoeging. Balance d’eau had specialistische kennis in

twee zandafgravingen.

huis van bouwtechnieken tot aan financiering en met de inspanning van alle partijen is het gelukt een tot dan

Meervoudig grondgebruik

toe onrealiseerbaar bestemmingsplan om te vormen tot

Door de expertise van Balance d’eau in drijvend bouwen, is

concreet project.

nu sprake van meervoudig grondgebruik. Het project biedt niet alleen plaats aan woningen, maar ook aan waterberging.

Balance d’Eau | Project de Lentse Kust

gegarandeerd kunnen worden, terwijl ook speedpedelacs met een gangetje van 40 kilometer per uur voorbij de bouwplaats kwamen. De snelfietsroute moest tijdens het project meermaals worden afgezet,

PROJECTLEIDER

Eugene Leijenaar

19

PROJECT

Krimpen aan de Lek

20

21

Ontwerpen van betrokkenheid

De locatie Het gebied is gesitueerd tussen een dijk en de rivier de Lek. Nu is daar naast het braakliggend terrein

Het ontwikkelen van een gebied kan een langdurig traject zijn, zo bewijst dit uitgelichte project in Krimpen aan de Lek. Op het voormalige terrein van scheepsbouwer IHC van ongeveer 8,3 hectare is al langer het plan om woningbouw te realiseren. Een gebied ontwikkelen gaat veel verder dan alleen woningen neerzetten en daarom is de juiste expertise en samenwerking tussen partijen belangrijk.

Balance d’eau werkt voor dit project samen met LATEI projectontwikkeling en Damsteegt Waterwerken.

Ard de Jong, directeur van LATEI, vertelt wat nodig is om tot een goede start te komen, waarin ook de toekomstige buren aan boord zijn.

Balance d’Eau | Krimpen aan de Lek

een jachthaven en scoutingsterrein gevestigd. Mooie

Buitendijks ontwikkelen vergt kennis Het gebied ligt buitendijks aan de Lek, waar elke

aanknopingspunten om vanuit daar de omgeving

ontwikkeling aan het stroomvoerend regime van

verder vorm te geven. Balance d’eau behoudt graag het

Rijkswaterstaat getoetst wordt, zodat ook bij

originele karakter van het gebied: waterrijk aangevuld

meer extreme waterstanden de rivier voldoende

met drijvende woningen, veel groen en ruimte om

afwateringscapaciteit behoudt. De specialistische

hiervan te genieten. Met waterwoningen alleen is een

kennis van Balance d’eau en Damsteegt Waterwerken

project niet rendabel. Verschillende woningtypen zullen

draagt bij om een toekomstbestendig en veilig

worden opgenomen om een bijzondere en realistische

woongebied te ontwikkelen.

toekomstvisie neer te leggen.

PROJECT

Ontwikkelen doe je met elkaar

Toegankelijk maken

Balance d’eau is de specialist in woningbouw op het water,

dorpsbewoners is de rivier de Lek alleen bij de pont

maar voor een complete gebiedsontwikkeling dicht bij de

van dichtbij te beleven. Nu is de locatie dus nog niet

dorpskern is andere en bredere expertise nodig. Vandaar de

goed bereikbaar, maar met een betere en openbare

samenwerking, we vullen elkaar mooi aan. De ontwikkeling

toegankelijkheid wordt het waterrijke gebied veel

verloopt in een aantal stappen: van het inventariseren van

aantrekkelijker voor de hele omgeving. Je kunt dan

de ideeën, het maken van schetsen tot een concreet plan.

wandelen langs de rivier en meer recreatie mogelijk maken.

De ervaring leert dat nieuwe plannen altijd met argusogen

Verschillende projecten van Balance d’eau hebben dit ook

worden bekeken. “Het begint met simpele vragen”, zegt Ard

als doel: de omgeving wordt niet alleen toegankelijk voor

de Jong van LATEI. “Voor wie doen we dit? Wie willen hier

de bewoners van de (water)woningen, maar het hele gebied

komen wonen? Wie worden de buren van het gebied?”

krijgt een impuls. “Die meerwaarde willen we laten zien”,

Krimpen aan de Lek heet wel zo, maar voor de

zegt Ard. “Mensen overtuigen dat de ontwikkeling van het Gebiedsontwikkeling betekent vooral draagvlak creëren,

gebied ook voordelen heeft.

kennis maken met je buren. “Je moet alle belangen van

22

de omgeving kennen. Je wilt niet dat de buren en de

Daarnaast verbetert nieuwe woningbouw de doorstroom,

toekomstige bewoners tegenover elkaar komen te staan”,

wat ook voor andere bewoners in de gemeente voordelen

stelt Ard. Dat betekent de mensen betrekken door een

biedt. Doordat Balance d’eau woningen weet te creëren op

vraag te stellen als: wat zou er moeten gebeuren als je

moeilijke plekken, ontstaat een extra aanbod van woningen

zelf naar dat gebied zou willen verhuizen? Zo worden de

die de doorstroom weet te bevorderen. Het ontoegankelijke

omwonenden opeens onderdeel van de oplossing en de

gebied krijgt daardoor weer waarde, met behoud van het

visie. Deze aanpak komt goed overeen met de visie van

oorspronkelijke, natuurrijke karakter.

Balance d’eau: “we willen dat een project zo optimaal mogelijk in de omgeving past en niet dat de omgeving aangepast moet worden aan het project”, zegt Olaf. In die geest wordt het gesprek aangegaan. Iets wat eerst een

“ We willen dat een project zo optimaal

"

mogelijk in de omgeving past en niet dat de omgeving helemaal aangepast moet worden aan het project.”

Balance d’Eau | Krimpen aan de Lek

afwijzing was, verandert in betrokkenheid en misschien wordt deze omwonende zelfs een nieuwe bewoner of gebruiker van het ontwikkelgebied.

D I R E C T E U R L AT E I PROJECTONTWIKKELING

Ard de Jong

23

PROJECT

Royal Waterlofts Zeewolde

Ruimtelijk gevoel De extra hoge plafonds van ruim drie meter en vrije indeling van de begane grond maakt deze waterwoningen met recht Royal Waterlofts! Door het architectonisch ontwerp van de woning door te trekken naar de carport en schuur ontstaat een mooi geheel met een ruime tuin die volop ruimte biedt aan een buitenkeuken en een heerlijke beschutte lounge met veel privacy. Vanaf het waterterras aan de achterzijde van de woning hebben de bewoners een heerlijk uitzicht over het unieke waterlandschap van de Blauwe Diamant, maar ze kunnen ook zo het water op vanuit de eigen ligplaats.

24

Het project in cijfers

10

Woningen Royal waterlofts

9

Woningen Waterrocks

Duurzaamste van dit moment

Bouwen voor flora en fauna

Geïnspireerd door de duurzame ambities van de

Over de hele wereld leven de meeste dieren vlakbij

gemeente Zeewolde is het project Royal waterlofts

en op het water. Dit heeft Balance d’eau geïnspireerd

het meest duurzame waterwoning project van dit

om unieke natuurinclusieve voorzieningen te

moment. Het energieverbruik is ontzettend laag door

ontwikkelen, zoals (water)vogel- en visbroedplaatsen

de toepassing van een warmtepomp en zonnepanelen.

en schuilplaatsen voor amfibieën. Daarnaast worden

De woningen krijgen het energielabel A++++. Dit blijkt

nestkasten, vleermuiskasten en insectenhotels in het

uit de BENG- berekeningen (Bijna Energie Neutraal

plan opgenomen. De daken van de bergingen worden

Gebouw) en houdt in dat het gebouwgebonden

voorzien van een groendak.

energieverbruik net zoveel of lager is dan door

2100

Totale woonoppervlakte in m2

de woning zelf wordt opgewekt. Als toekomstige bewoner merk je dat op positieve wijze in een zeer lage energierekening en ervaar je veel wooncomfort!

Diverse hypotheekverstrekkers zullen een rentekorting en/of andere voordelige voorwaarden aanbieden voor deze energiezuinige woningen. In dit project wordt ook de mogelijkheid geboden de woning te upgraden naar een nul-op-de-meter woning! De woning is ook

Een unieke waterbeleving Aan de recreatieve waterroute de Blauwe Diamant in Zeewolde heeft Balance d’eau twee projecten waterwoningen ontwikkeld: in 2018 het project Waterrocks met negen drijvende woningen voorzien van een dakterras en in 2023 het project Royal Waterlofts met tien duurzame drijvende woningen. Beide projecten bieden een unieke waterbeleving met eigen ligplaats met snelle verbinding naar het Wolderwijd en overige recreatieve vaarroutes.

Balance d’Eau | Project Royal Waterlofts

voorbereid op elektrisch opladen van de auto. Voor de opbouw van de woning wordt gebruik gemaakt van biobased materialen.

25

PROJECT

De gemeente Zeewolde en de provincie Flevoland

“Door de lage bebouwing van de waterwoningen en de mix

hebben een bijzondere relatie met water. Eerst werd

met particuliere kavels vormt het geheel een interessant

land gecreëerd door drooglegging en nu wordt in

samenspel dat past bij Zeewolde. De waterwoningen zijn,

nieuwe woonwijken juist water weer toegelaten. Water

doordat een deel van de slaapverdieping onder water ligt,

als verbinding tussen verschillende woonbuurten, als

boven het water anderhalve verdieping hoog. De omgeving

recreatieve vaarroute, als basis voor waterwoningen

wordt hierdoor niet gestoord wordt door de hoogte”, vertelt

en ook om regenwater op een natuurlijke manier af

Hermans. De waterwoningen krijgen eveneens een gedeelte

te voeren. Dit alles gebeurt in het jonge Zeewolde!

op het land waar een patio wordt ingericht. Het vormt met

Helmut Hermans is wethouder economie, wonen

elkaar een dynamische eenheid tussen land en water. “Met

en ruimtelijke ordening van deze gemeente en

het aanbod van Balance d’eau kwam een verbreding van

daarmee verantwoordelijk voor woningbouw en

het woningaanbod tot stand en ook nog eens aantrekkelijk

gebiedsontwikkeling. Hij vertelt over de waterkavels die

om te zien”, vertelt Hermans. “Olaf van Balance d’eau heeft

door Balance d’eau zijn ontwikkeld.

zich enorm ingespannen om het ontwerp en de woningen

Water gebruiken

passend te maken voor de omgeving van Zeewolde en de inwoners van de gemeente.”

De wens vanuit de gemeente was om een recreatieve vaarroute te creëren vanuit de woonbuurten naar het Randmeer ‘Het Wolderwijd’. Zo ontstaat een netwerk over water, ook door woonbuurten heen. Om dat te 26

Toekomstige ontwikkelingen “Op dit moment zijn in de huidige plannen geen

realiseren zijn een schutsluis en een keersluis gebouwd.

waterwoningen meer voorzien, maar in de toekomst liggen

De schutsluis heeft een waterpeilverschil van ruim vijf

nog genoeg uitdagingen op ons te wachten. Door de goede

meter. Naast het recreatieve aspect van deze waterwegen

ervaringen die we hebben opgedaan met het bouwen van

werd ook nagedacht over de invulling van het gebied met

waterwoningen, kan dat zeker onderdeel uitmaken van onze

nieuwbouwwoningen. Daartoe heeft de gemeente Zeewolde

overwegingen”, aldus wethouder Hermans. “In onze volgende

meerdere kavels uitgegeven aan de Blauwe Diamant om

visie moeten we onder andere klimaatadaptief bouwen en

bebouwd te worden. De waterroute vormt de natuurlijke

rekening houden met volgende generaties. Drijvend wonen

rand van de polderwijk.

kan daar zeker onderdeel van uitmaken!”

Interessante mix “ Aan de rand van de polderwijk

" drijvende woningen gerealiseerd. is een uniek woonmilieu met De woningen vormen een mooie dorpsrand.”

“Het contact met Balance d’eau kwam vanuit Olaf,” zegt Helmut Hermans. Balance d’eau kwam met een uitgebreid voorstel voor waterwoningen op enkele van die kavels.

Dit bleek een interessant voorstel dat paste bij de visie en identiteit van de gemeente. In de inham zouden de waterwoningen worden gerealiseerd, zodat de vaarroute geen hinder ondervindt. Andere kavels bleven beschikbaar voor particuliere verkoop en invulling.

Balance d’Eau | Project Royal Waterlofts

WETHOUDER

Helmut Hermans

27

PROJECT

Veenetië

Het project in cijfers

28

264 7 26.000 Woningen (waarvan 113 waterwoningen)

Woningtypes

29

Totale woonoppervlakte in m2

Een haalbaarheidsstudie In opdracht van de gemeente Woerden en provincie Utrecht is een haalbaarheidsstudie uitgewerkt door een team van ingenieursbureaus, architecten en Balance d’eau voor een drijvende wijk als oplossing voor bodemdalingsproblematiek

Download het onderzoeksrapport van dit project

Woningbouw in veenweidegebied De gemeente Woerden heeft gekeken hoe om te gaan met deze problematiek bij nieuwe gebiedsinrichting. Liggend in een veenrijk gebied is bodemdaling voor de gemeente al langer een bestaand probleem met hoge kosten voor

in veenweidegebieden. Het door Balance d’eau en Zeinstra Veerbeek architecten

herstelwerk. In een fictief project met een plangebied van 10,6 Ha dat als

bedachte concept van drijvende woningen in combinatie met woningen op terpen

een echt project werd benaderd zijn meerdere alternatieve bouwmethodes

in een door het slagenlandschap geïnspireerd model laat zien dat woningbouw

onderzocht, waaronder drijvende woningen van Balance d’eau. De wijk

heel mooi ingepast kan worden in het veenweidegebied. Het concept biedt zelfs

heeft een dichtheid van 24,3 woningen per hectare die verdeeld zijn in een

een bufferende werking voor het gehele gebied. De benodigde infrastructuur in dit

marktconforme mix van 27% woningen in het lage, 37% in het midden- en

project is robuust, toekomst- en klimaatbestendig, waarbij de kosten gemeten over

36% in het hoge segment. “Dit alles heeft tot doel om op basis van de juiste

de gehele levensduur zelfs lager uitvallen dan bij traditionele bouw! Het geheel bleek

onderzoeksresultaten een toekomstvisie te ontwikkelen.

zo inspirerend dat het concept de naam Veenetië heeft gekregen

Balance d’Eau | Project Veenetië

PROJECT

Financiële haalbaarheid In eerste instantie dacht Arend van Woerden dat drijvende woningen te duur zouden uitpakken in het haalbaarheidsonderzoek, maar dat bleek toch anders te liggen. “Het blijkt helemaal geen sprookje te zijn”, zegt Arend.

“Het is wel van belang om naar de lange termijn te kijken, want de investering is in het begin hoger dan bij traditionele bouwmethodes. Dit komt door de hogere bouwkosten voor drijvende woningen. Een methode die nog een stuk

omdat de levenscycluskosten lager zijn dan van een traditionele wijk. De gemeente heeft namelijk lagere gebruiks-, beheer- en onderhoudskosten van een drijvende wijk. Reconstructies aan de openbare ruimte zijn niet meer nodig. Ook op het gebied van duurzaamheid en klimaatbestendig bouwen scoort drijvend wonen sterker.

De inwoner merkt dit ook: verzakkingen van de tuin en oprit en bijbehorende overlast en kosten, zijn verleden tijd. Het woonplezier neemt toe!

nieuwer is dan traditioneel bouwen op een zandlaag.” Voor ontwikkelaars is dit een reden om misschien toch te kiezen voor de bekende bouwmethodes.

Echter, het is voor gemeentes op de lange termijn aantrekkelijker om wel te kiezen voor drijvend bouwen,

30

PROGRAMMAMANAGER BODEMDALING

Arend van Woerden

Veel gemeenten worstelen met meerdere vraagstukken tegelijkertijd: tekort aan woningen, toewijzing

31

van nieuwbouwprojecten, duurzaamheid en tegengaan van of voorbereiden op klimaatveranderingen, verarming van biodiversiteit, stijgende kosten en beheersbare overheidsfinanciën. Deze thema’s hebben allemaal invloed op elkaar. Bestaande problemen moeten opgelost worden, terwijl ook met toekomstige dilemma’s rekening gehouden moet worden.

Conclusie De methode drijvend bouwen is nog relatief jong en

Water als fundament Het project Veenetië is een onderzoeksproject waar gekeken wordt naar zowel de technische als financiële haalbaarheid van een drijvende woonwijk als oplossing in gebieden met bodemdalingsproblematiek of die een hoog risico op wateroverlast hebben. Arend van Woerden is programmamanager bodemdaling van de gemeente Woerden en betrokken bij het haalbaarheidsonderzoek:

Balance d’Eau | Project Veenetië

“Dit onderzoek toont aan dat de gekozen aanpak een wijk

vraagt om een heel andere ontwerpbenadering voor

creëert die flexibel is en geen last heeft van een dalende

onder andere de verdeling land en water, de ontsluiting

bodem. Het beweegt op het water en kan daardoor goed

van de wijk, parkeeroplossingen, de openbare ruimte

water bufferen. Waterschappen en gemeenten hebben

en de aanleg van nutsvoorzieningen. Het is daarom

hier ook voordeel bij. Het is daarmee een bodemdaling- en

aan te raden om stedenbouwkundigen en specialisten

klimaatbestendige wijk. Het water wordt dan gebruikt als

in drijvend ontwikkelen als Balance d’eau in een vroeg

fundament,” vat Arend samen.

stadium van het ontwerpproces te betrekken. Drijvend bouwen heeft grote voordelen ten opzichte van andere funderingstechnieken.

Een drijvende wijk is bijzonder klimaatbestendig door het vermogen om mee te bewegen met peilwijzigingen en geschiktheid in een zettingsgevoelige omgeving. Daarnaast maakt het ontbreken van een voorbelastingperiode en het hebben van weinig overlast tijdens de uitvoering de methode waard om verder mee te experimenteren als antwoord op de groeiende bouwopgave in Nederland. De gemeente moet aan de juiste knoppen zien te draaien zodat alle betrokkenen op dezelfde lijn komen te zitten.

PROJECT

Woerden

Oorspronkelijk plan Het idee was eerst om woningen op platforms te zetten in de Cattenbroekerplas. Alleen de plas was niet verbonden met een ander vaarwater. Logistiek leverde dit een probleem op. Hoe krijg je de woningen op locatie, want over de weg was geen oplossing. De plas is zelf 35 meter diep. Grote platforms betekent ook grote meerpalen en rekening houdend met de diepte

32

Het project in cijfers

12 3

Waterwoningen

Woningtypes

1800

Totale woonoppervlakte in m2

Wonen op het water als uitgangspunt

inspanning van de gemeente Woerden zijn de drijvende waterwoningen nu onroerend goed. “Ze mogen dan wel op en neer bewegen op het water, maar kunnen verder nergens heen”, verduidelijkt Frank.

stuk van de plas verondiepen om te gebruiken voor de

“De betrokkenen vormden met elkaar een goed

woningen. De palen konden nu wel gemakkelijk gezet

samenwerkend team,” zegt Frank. “De uitdagingen die

worden. Alleen: de woningen moesten wel op locatie

we tijdens het project ondervonden, werden met elkaar

gebouwd kunnen worden. “Dat was een teleurstelling.

opgepakt. We keken dan ook naar oplossingen in plaats

Gelukkig kwam toen het contact met Balance d’eau.

van de problemen.” In het overleg met de nutsbedrijven

Zij hadden een manier die wel bleek te passen bij wat

hebben we dan ook de juiste manier gevonden om

we wilden. De losse bakken van de woningen konden

de voorzieningen te plaatsen in de steiger. Normaal

gewoon getransporteerd worden over de weg. Het enige

worden voorzieningen tot aan de voordeur gelegd, maar

dat Balance d’eau nodig had, was een zelfontworpen

dat is bij drijvende woningen een ander verhaal. Door

hydraulisch platform waarop de woningen boven het

een oplossing van Balance d’eau is het toch gelukt

water werden opgebouwd. Zodra de woning klaar

om bevriezing in de winter en salmonella in de zomer

was, lieten ze het platform in het water zakken zodat

te voorkomen. Olaf van Balance d’eau: “we hebben

de afgebouwde woningen daarna nog maar een klein

een speciaal type leiding toegepast met isolatie en

stukje over het water geduwd hoefden te worden”, zegt

tracing.” De leidingen in de steiger bewegen mee met

Frank. Het is altijd afwachten of nieuwe woningen in

het waterpeil. De drijvende woningen trekken nog

trek zijn bij potentiële kopers. Tot zijn tevredenheid

steeds veel bekijks bij professionals en publiek. “In de

verliep dit zonder problemen!

zomer kijken bezoekers jaloers naar de vlonder aan de woningen: de bewoners hebben het gehele jaar

Onroerend of roerend goed

vakantie,” lacht Frank.

Een van de belangrijkste juridische discussiepunten was of een woning op het water als roerend of

werd gebouwd. In tien jaar tijd zouden 1200 woningen gebouwd moeten worden.

van belang voor het krijgen van een hypotheek voor

Onderdeel van het stedenbouwkundig plan waren al drijvende woningen. “Het werd

de toekomstige bewoners. De bank zag deze in eerste

toen gezien als een leuke variant van woningbouw”, herinnert Frank zich. “De nieuwe

instantie als roerende goederen.

Balance d’Eau | Project Woerden

juridische hobbel is gelukkig goed uitgepakt. Na veel

Samenwerking

onroerend gezien moest worden. Dit was namelijk wel

ontwerp naar hun hand te zetten. Drijvende woningen pasten ook goed in dit concept.”

dat een scheepsregister zou moeten opgetuigd. Deze

was dit niet werkbaar meer. De oplossing was een

Frank Frijlink was projectleider bij de gemeente Woerden toen de nieuwe wijk Waterrijk

wijk richtte zich sterk op flexibel wonen: nieuwe bewoners hadden veel ruimte om het

Voor de gemeente zou dit in de praktijk betekenen

PROJECTLEIDER GEMEENTE WOERDEN

Frank Frijlink

33

PROJECT

34

Unieke bouwmethode toegepast in Waterrijk Woerden Balance d’eau heeft een geheel nieuw bouwsysteem ontwikkeld gebaseerd op een waterdicht drijfelement van glasvezelversterkt composiet. Op dit bouwsysteem met bijna ongelimiteerde ontwerpvrijheid is patent verkregen.

De lichtgewicht prefab elementen worden op de bouwlocatie in zeer korte tijd geassembleerd tot een waterdicht en solide gebouw. Dit maakt drijvend bouwen op elke locatie mogelijk, ook in ondiep of moeilijk bereikbaar water.

In woerden was nagenoeg geen ruimte op de oever om de oever te kunnen bouwen. Door de combinatie van de lichtgewicht constructie van het Balance d’eau composiet bouwsysteem met het in eigen huis ontwikkelde hydraulisch platform konden wij een bouwplaats op het water creëren.

De woning werd op het platform boven water opgebouwd.

Zodra de woning gereed was, werd het platform neergelaten en kon deze met een duwbootje naar de uiteindelijke

Overal mogelijk Wij stemmen het materiaalgebruik en ontwerp van de woning en/of entreesteiger af op de waterdiepte, bodemgesteldheid en hoe het onderwatertalud verloopt.

Doordat wij het drijflichaam zowel in beton als lichtgewicht composiet kunnen uitvoeren kunnen we per locatie het meest efficiënte bouwsysteem toepassen. Hiermee wordt het mogelijk om ook ondiep water meervoudig te gebruiken

maatregelen zoveel mogelijk voorkomen. Dit verlaagt de complete projectkosten en risico’s worden geminimaliseerd.

Wij ontwerpen zowel de afmeervoorzieningen als entreesteigers zodat de woningen ook goed en veilig bereikbaar zijn met de wisselende waterstanden. Hierbij wordt ook rekening gehouden met extreme waterstanden en weersomstandigheden.

ligplaats op het eigen waterkavel worden getransporteerd.

Zodoende konden wij de bouwkwaliteit garanderen en werd de overlast voor de omgeving en de nieuwe bewoners geminimaliseerd.

Comfortabele en veilige woningen Voor drijvend bouwen in Nederland zijn in het bouwbesluit 2012 in paragraaf 2.4 de voor de veiligheid en kwaliteit van het drijvende bouwwerk een aantal specifieke eisen en normen gesteld. Dit gaat in op

Balance d’Eau | Project Woerden

en worden baggerwerkzaamheden en grond kerende

bijvoorbeeld de stabiliteit, drijfvermogen, maximale scheefligging, constructieve sterkte en milieu- en waterbeheer. Als specialist in drijvend bouwen, ontwikkelt Balance d’eau conform het bouwbesluit en gaat nog verder zodat het wooncomfort van elke woning zich kan meten met luxe grondgebonden woningen.

35

INTERVIEW

Een droom op het water

De ideale partner De locatie is een stukje land en water grenzend aan de

Bas en Nancy hebben een stukje grond in Alblasserdam en de eerste kiem voor wat ze

daar mee willen gaan doen, is al twintig jaar geleden gelegd. Tijdens een reis door Canada zagen ze in Vancouver drijvende woningen. Dat is hen altijd bijgebleven. Hoewel het nu nog gaat om een ruimtelijke verkenning, is het echtpaar overtuigd van hun visie voor het gebied: woningen die te gast zijn in de natuur. Een plek waar de natuur kan verbeteren en herstellen, juist door de aanwezigheid van drijvende woningen.

Ze zagen ook dat het kan, in Nederland ontstonden al diverse kleinschalige projecten met drijvende waterwoningen.

36

Bas en t Or y c n a N

Woningen te gast in het landschap

rivier de Noord, het Kielgat zoals het in de volksmond wordt

Met de grootste zorg hebben we gekeken naar hoe de

genoemd. In de afgelopen jaren is dit buitendijkse gebied

interactie is tussen mens en natuur en hoe we daar een

deels opgeëist door de rivier. Daardoor ontstond het besef

bijdrage aan kunnen leveren. Uiteraard door te kiezen voor

dat iets met het gebied moet gebeuren. De eilandjes worden

duurzame materialen en methodes. De huizen worden

kleiner en het gebied slibt dicht. Bas en Nancy zijn op

bewust laag gehouden om rekening te houden met

zoek gegaan naar partijen die hun ideeën konden vertalen

omwonenden en het zicht. De gevelbekleding wordt in

naar een haalbaar plan. Dat bleek niet zo eenvoudig,

mooi, natuurlijk verwerend hout uitgevoerd en de daken

aangezien het geen standaard manier van woningbouw

worden bedekt met sedum zodat het bovenaanzicht van

is. Het aantal partijen met ervaring in natuurinclusief

de woningen ook mooi natuurlijk en groen is. Behalve het

en drijvend wonen is beperkt. Van alle contacten die

bouwen van waterwoningen, heeft Balance d’eau ook een

werden gelegd, bleek Balance d’eau de ultieme match.

oplossing aangedragen voor de andere ‘bouw’: het realiseren

“Alles wat wij in ons hoofd hadden zitten, werd door Olaf

van nieuwe natuureilanden met de bagger die vrijkomt voor

van Balance d’eau prachtig visueel vormgegeven in een

het uitdiepen van het water voor de drijvende woningen.

uitgebreid en doordacht plan. Hij leek ons echt te begrijpen”,

“Deze methode bleek ook nog eens lokaal bedacht door

zegt Nancy. “Vergeet ook de landschapsarchitecten

Netics in Alblasserdam”, vertelt Bas.

van KuiperCompagnons niet”, vult Bas aan. “De samenwerking haalt het beste in alle partijen naar boven”.

Natuurkwaliteitsimpuls

Deze natuureilanden worden ‘woningen’ voor bijvoorbeeld broedvogels, maar denk ook aan insecten.” Dat zijn juist de dieren die helaas steeds sneller in aantallen afnemen. De

Het klinkt natuurlijk gek om met het bouwen van woningen

eilanden fungeren als een natuurlijke barrière. Ook worden

de natuurkwaliteit te verbeteren. Daarom lieten Bas en

rondom de woningen drijvende natuureilanden gecreëerd,

Nancy van tevoren onderzoek uitvoeren naar de gesteldheid

deze bewegen net als de huizen mee met het getij. De

van de natuur op dit moment.

planten die gaan groeien op de eilanden hebben gelijktijdig een positieve uitwerking op de waterkwaliteit. Rondom

Een gerenommeerd bureau concludeerde dat de biodiversi-

en onder de natuureilanden krijgen vissen en andere

teit op dit moment in het gebied beperkt is. De vele bagger

waterdieren weer hun natuurlijke schuilplek terug. Al die

beperkt bijvoorbeeld de leefbaarheid van veel organismen.

verschillende waterdieptes die gaan ontstaan dragen bij aan

Nu is het gebied geeneens bereikbaar voor bezoekers, maar

het verbeteren van de biodiversiteit. De wateroevers krijgen

in ons plan wordt de Rietgors deels openbaar toegankelijk

een natuurlijk verloop, waardoor dieren die in en uit het

voor bijvoorbeeld wandelaars. De Rietgors moet een mooi

water bewegen ook volop de ruimte hiervoor krijgen.

plekje in het dorp worden.

Balance d’Eau | Interview Bas en Nancy Ort

37

Bijzondere parkeeroplossing Rondom het plan is weinig ruimte over voor parkeren in het gebied. Zodoende heeft Balance d’eau een drijvende oplossing voor het parkeren binnen het gebied uitgewerkt die landschappelijk mooi in het gebied wordt ingepast. Dat kenmerkt de aanpak van Balance d’eau: kijken naar de mogelijkheden en zo nodig deze zelf ontwikkelen.

Eerlijk verhaal Bas en Nancy zijn vanaf het begin eerlijk

daarnaast moet het een esthetisch aantrekkelijk project zijn. Het moet fijn wonen zijn voor toekomstige bewoners en goed passen in de natuurlijke omgeving. Alles valt of staat natuurlijk wel met de financiële haalbaarheid. Een gebied ontwikkelen en onderhouden kost geld. “We gaan bewust niet voor de hoofdprijs. Dan hadden we de grond aan een standaard projectontwikkelaar verkocht. Een zeker rendement moet het project wel opleveren. Het opknappen van het gebied zonder woningbouw als financiële injectie is volgens Bas niet haalbaar.

waarom ze het gebied willen gaan ontwikkelen.

De kwaliteitsimpuls voor de natuur staat als een paal boven water,

38

39

Toekomst Zoals bij elke gebiedsontwikkeling hebben verschillende actoren een eigen belang en idee.

Je hebt partijen als de gemeente, provincie en Rijkswaterstaat, maar ook de andere eigenaren van het gebied, de omwonenden, cultuurhistorische en natuurverenigingen. Wat de gemeente uiteindelijk ook kiest, Bas en Nancy zijn overtuigd dat deze manier van natuurinclusief en klimaatrobuust bouwen dé manier is waarop we evenwichtig en duurzaam de toekomst tegemoet kunnen treden. Met de creatieve en inventieve samenwerking met Balance d’eau kunnen we de uitdagingen aan, waardoor een symbiose ook echt mogelijk is: balans tussen natuur en mens.

Balance d’Eau | Interview Bas en Nancy Ort

Bent u geïnspireerd?

Neem contact met ons op! +31 (0) 6 46 88 18 67 info@balancedeau.nl

Santhorsthof 24, 2681ME Monster, Nederland

balancedeau.nl