«ΜΑΘΑΙΝΩ ΜΟΝΟΣ ΜΟΥ ΝΑ ΔΙΑΣΚΕΔΑΖΩ» ΟΡΙΣΜΟΣ: Παιχνίδι είναι ένα αντικείμενο που προορίζεται για ψυχαγωγία ή διασκέδαση και όχι για άμεση πρακτική χρήση. ΚΕΙΜΕΝΟ: Το παιχνίδι χωρίζεται σε δύο κατηγορίες: αντικείμενα και δραστηριότητες. Είναι ένα αντικείμενο που προορίζεται για ψυχαγωγία ή διασκέδαση και όχι για άμεση πρακτική χρήση. Είναι διαχρονικό, δεν έχει όρια ηλικίας και δεν ασχολείται με την κατηγορία φύλου. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ: 1. Ποια η διαφορά εργασίας και παιχνιδιού; Το παιχνίδι αποτελεί αυτόσκοπη και ευχάριστη ενασχόληση, ενώ η εργασία είναι υποχρεωτική, κουραστική και δυσάρεστη συνήθως. 2. Πώς μπορούμε να ταξινομήσουμε τα παιχνίδια; Το παιχνίδι συμβάλλει στην αρμονική σωματική και πνευματική-διανοητική ανάπτυξη του παιδιού. Άρα το ταξινομούμε κυρίως σε δραστηριότητες σωματικές ή πνευματικές.
3. Πότε παίζει το παιδί; Το παιδί δεν παίζει μόνο όταν είναι άρρωστο για να ξοδέψει την πλεονάζουσα ενέργεια. Παίζει όταν είναι κουρασμένο, ακόμη και άρρωστο. Όσον αφορά τα χρόνια, το παιχνίδι είναι αυθόρμητο και δεν έχει ηλικία. 4. Σε τι αποσκοπεί το παιχνίδι των ζώων; Βιολογικά εξετάζοντας το παιχνίδι παρατηρείται ότι τα παιχνίδια κάθε ζώου είναι ανάλογα προς τις σοβαρές βιοτικές τους απασχολήσεις. Αυτό μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το παιχνίδι αποσκοπεί στο σοβαρό σκοπό της εξέλιξης του ζώου πολύ περισσότερο του ανθρώπου.
5. Η επιστήμη πώς βλέπει το παιχνίδι; Είναι ένα από τα σπουδαιότερα μέσα της αγωγής, εφ’ όσον συντελεί στην αρμονική και πνευματική-διανοητική ανάπτυξη του παιδιού. Επιπλέον θεωρείται ένα άριστο
μέσο για τη διάγνωση του χαρακτήρα του παιδιού-μαθητή από τον διδάσκοντα. Η μελέτη των παιχνιδιών έχει ιδιαίτερη εθνολογική και κοινωνιολογική σημασία, εφ’ όσον αυτά κρατούν τους παλαιούς κοινωνικούς θεσμούς και αρχέγονα έθιμα και κατά ένα τρόπο προετοιμάζουν τα παιδιά για τους ρόλους στην κοινωνία των μεγάλων και ασκούν την επινοητικότητα τους.
ΤΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τα παιχνίδια-αντικείμενα χρονολογούνται από χιλιάδες αιώνες πριν. Ας ταξιδέψουμε λοιπόν μερικούς αιώνες πίσω ώστε να δούμε και να μάθουμε πληροφορίες για μερικά από τα παιχνίδια που παίζαν οι πρόγονοί μας.
ΣΤΡΟΒΙΛΟΣ Το αρχαίο της όνομα ήταν στρόμβος, στρόβιλος ή βέμβιξ. Ήταν κωνικά φτιαγμένη από σκληρό ξύλο και παιζόταν με τη μάστιγα, με την οποία τη χτυπούσαν κρατώντας την έτσι σε περιστροφή. "Στην παραδοσιακή σβούρα απαραίτητο συμπλήρωμα είναι το σκοινί και η δεκάρα που είναι Ελληνικής κατασκευής. Οι σβούρες (αρχ. στρόβιλοι) ήταν αγαπημένα παιχνίδια των παιδιών και των νεαρών γυναικών. Αλλά και ο προστάτης των παιδικών παιχνιδιών Ερμής έχει απαθανατισθεί να απολαμβάνει το παιχνίδι αυτό. Οι στρόβιλοι ήταν γνωστοί από τους προϊστορικούς χρόνους αλλά διαδόθηκαν ιδιαιτέρως από τους αρχαϊκούς χρόνους και εξής. Η περιστροφή του επιτυγχανόταν με κλωστή ή ένα είδος μαστιγίου, τα οποία τυλίγονταν γύρω από το κυλινδρικό σώμα. Για το λόγο αυτό κάποιες σβούρες φέρουν αυλακώσεις στην περιοχή αυτή.
ΖΑΤΡΙΚΙΟΝ Το σκάκι που όλοι γνωρίζουμε σήμερα είναι το αρχαιοελληνικό ΖΑΤΡΙΚΙΟΝ. Σήμερα δεν υπάρχει άνθρωπος σε ολόκληρο τον πλανήτη που να μην γνωρίζει το ΣΚΑΚΙ που στην αρχαιότητα το ονόμαζαν ΖΑΤΡΙΚΙΟΝ και που ήταν επινόηση των αρχαίων ελλήνων από την αρχή της ιστορικής τους διαδρομής. Όταν ο Βρετανός αρχαιολόγος Σερ Άρθουρ Έβανς πραγματοποιούσε ανασκαφές στον αρχαιολογικό χώρο της Κνωσού στα τέλη του 19ου αιώνα, έμεινε έκθαμβος όταν αντίκρισε μια μεγάλη πλάκα από ελεφαντόδοντο. Το εντυπωσιακό αυτό εύρημα ήταν το «Μέγα Ζατρίκιον» που συνοδευόταν από πέντε πιόνια από ελεφαντόδοντο και χρονολογείται γύρω στο 1600 π.Χ. Το «Μέγα Ζατρίκιον» ήταν ένα βασιλικό παιχνίδι ανάλογο με το σύγχρονο σκάκι και γι' αυτό ο χώρος που ανακαλύφθηκε ονομάστηκε «Διάδρομος του Ζατρικίου». Tο σκάκι – βρίσκεται στην κορυφή – ως το παιχνίδι της απόλυτης στρατηγικής χωρίς καθόλου να παίρνει μέρος ο τομέας τύχη. Αγαπητό από πολύ παλιά, πολλές χώρες διεκδικούν το «παιχνίδι των βασιλιάδων», όπως συνηθίζονταν να παίζεται παλιά για την κυρίαρχη ψυχαγωγία των Βασιλιάδων, Παπών και Πριγκίπων!!! Ο τρόπος του παιχνιδιού είναι πασίγνωστος σε όλους μας! Είναι προσιτό και απαραίτητο σε όλους ιδιαίτερα στα παιδιά
που τα βοηθάει να αυξήσουν τις επιδόσεις τους στο σχολείο. Και μην ξεχνάτε πως μέσα στις τόσες πολλές ώρες που ξοδεύουμε στην τηλεόραση και στο ίντερνετ, μια παρτίδα σκάκι φαντάζει ως το καλύτερο δώρο που μπορούμε να κάνουμε στον εαυτό μας!!!
ΠΕΣΣΟΙ Με τον όρο πεσσός εννοούμε τα πιόνια (π.χ. στο σκάκι) ή τα πούλια (π.χ. στο τάβλι).
ΧΑΛΚΗ ΜΥΙΑ Κανόνες του παιχνιδιού από τα αρχαία χρόνια: Δένανε με ένα μαντίλι τα μάτια ενός παιδιού και έλεγε: "χαλκή μύγα θα κυνηγήσω" και οι άλλοι αποκρίνονταν: "θα κυνηγήσεις μα δεν θα την πιάσεις" και τον χτυπούσαν με τις ζώνες τους μέχρι να πιάσει ένα παιδί.
ΑΚΙΝΗΤΙΝΔΑ Η ακινητίνδα πάλι, δεν είναι άλλη από το γνωστό παιχνίδια «αγαλματάκια ακούνητα, αμίλητα αγέλαστα..». οι παίκτες μόλις δοθεί το σύνθημα πρέπει να μείνουν ακίνητοι σε όποια στάση βρίσκονται. Εκείνος που θα κουνηθεί βγαίνει από το παιχνίδι.
ΠΕΝΤΕΛΙΘΑ Τα πεντέλιθα (σήμερα πεντόβολα) είναι ένα αρχαίο παιχνίδι. Παίζεται όμως ακόμα και σήμερα. Στο παιχνίδι αυτό μπορούσαν να παίξουν όσα παιδιά ήθελαν. Το κάθε παιδί είχε συγκεντρωμένα πέντε βοτσαλάκια κοντά στα πόδια του. Ο κάθε παίκτης πετούσε ένα βοτσαλάκι ψηλά και έπρεπε να το ξαναπιάσει αφού πρώτα είχε πάρει από κάτω ένα ακόμα βοτσαλάκι.
ΤΑ ΜΑΝΤΑΡΙΝΙΑ ΠΑΤΑΝΗ ΠΕΝΝΥ ΣΕΡΕΦΙΑ ΦΕΝΙΑ ΣΑΧΤΙΑΝΗ ΔΗΜΗΤΡΑ ΡΩΣΙΔΗΣ ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΡΙΚΑΡΝΤΙ ΜΑΡΚΟΣ