Gezond en lekker

recepten

Een lekker ontbijt of tussendoortje op basis van melk.

Melk levert ons nuttige voedingsstoffen, waarvan eiwitten en calcium de voornaamste zijn. Ook met calcium verrijkte plantaardige varianten zoals sojaproducten leveren ons deze voedingsstoffen. Eiwitten zijn de bouwstenen van ons lichaam. Ze zorgen voor de opbouw en het behoud van spiermassa. Calcium helpt bij het voorkomen van botontkalking, iets wat bij senioren regelmatig voorkomt.

Er bestaan verschillende varianten van melk. We helpen u bij het maken van de juiste keuze.

Volwassenen met een gezond gewicht: volle of halfvolle melk of met calcium verrijkte plantaardige alternatieven. Volwassenen met gewichtsverlies of ondergewicht: volle melk. Lactose intolerantie: lactosevrije melk of met calcium verrijkte plantaardige alternatieven. Koemelkallergie: met calcium verrijkte plantaardige alternatieven, zoals sojamelk.… Voor mannen en vrouwen boven de 75 jaar is een hoeveelheid van 600 ml melk per dag aan te bevelen. U kan een glas melk ook vervangen door yoghurt, pudding of andere melkproducten. Hieronder enkele recepten ter inspiratie.

Havermout met gekarameliseerde appeltjes

Kook de melk of plantaardige melk in een pannetje. Voeg de havermout eraan toe en laat zacht koken. Blijf af en toe roeren.

Terwijl de havermout kookt, smelt u de bakboter in een pan. Voeg dan de appel en de bruine suiker eraan toe. Voeg de pecannoten toe als de suiker gekarameliseerd is. Meng goed samen.

Doe de havermoutpap in een kommetje en werk af met de mix van appel en noten.

Ingrediënten

Havermoutpap: ◦ 250 ml volle melk/plantaardige melk ◦ 30 gr havermout ◦ 1/2 tl kaneel ◦ snufje nootmuskaat Gekarameliseerde appels en pecannoten: ◦ 1/2 el bakmargarine ◦ 1 appel (geschild en gesneden in kleine blokjes) ◦ 2 el bruine suiker ◦ 2 el pecannoten (in grove stukjes gesneden)

Broodpudding als ontbijt of tussendoortje

Verwarm de oven voor op 200°C en week ondertussen de rozijnen in warm water. Roer de suiker los in de warme melk en giet over het brood. Laat een half uurtje rusten.

Klop de eieren en voeg er de rozijnen en het vanillepuddingpoeder bij. Roer dit mengsel door het broodpapje.

Vet een bakvorm in met zachte boter. Giet het broodmengsel in de vorm en laat 50 minuten bakken in de oven. Laat de broodpudding afkoelen in de vorm. Stort ‘m daarna op een rooster.

Ingrediënten

◦ 300 gr oud brood (kan met alle soorten brood gemaakt worden) ◦ 1/2 liter melk of plantaardige variant ◦ 200 gr suiker

Ingrediënten

◦ 1 peer, in stukjes gesneden ◦ 1 el boter of olie ◦ ¼ tl kaneel ◦ ¼ tl gemalen kardemom ◦ 2 el ahornsiroop 5 eieren 50 gr rozijnen

Griekse yoghurt met peer en pecannoten

Smelt de boter in de pan. Doe de stukjes peer met de kruiden en ahornsiroop in de pan en bak dit ongeveer 3 minuten op een matig vuur. Roer de pecannoten erdoor.

Serveer warm of koud met Griekse yoghurt.

1 lepel vanillepuddingpoeder handje vol gehakte pecannoten Griekse yoghurt of een volle soja / lactose vrije variant

INTERVIEW Bernard Delhaise

Ouder worden, een ervaringsdeskundige aan het woord

Hoe gaat dat dan, ouder worden? U ervaart het misschien zelf al of u maakt zich soms zorgen over hoe dat ouder worden uw leven zal beïnvloeden. In dit magazine laten we graag een ervaringsdeskundige vertellen hoe het leven als senior voor hem verloopt. Deze keer stellen we u voor aan Bernard Delhaise, 83 jaar.

Bernard is een regelmatige bezoeker in ons ziekenhuis en u vindt hem dan op de afdeling revalidatie, waar hij een programma volgt om met de fysieke gevolgen van de ziekte van Parkinson om te gaan. Laat het duidelijk zijn, we hebben Bernard geen woorden in de mond gelegd, hij is gewoon oprecht fan van az Vesalius en de mensen die er werken.

“Het duurde even voor ik doorhad dat ik Parkinson heb,” vertelt Bernard. “Moeite met stappen en vermoeidheid in de benen waren de eerste symptomen. Maar ik had heel wat onderzoeken nodig voor de oorzaak gevonden werd.

“Als lid van de Parkinsonliga ging ik naar een infoavond in jullie ziekenhuis en ik was erg onder de indruk. Van de wetenschappelijke benadering, de menselijke toon en de concrete aanpak die werd voorgesteld. Daar is mijn liefde voor jullie gestart, ik heb meteen een afspraak gemaakt.”

Hoe gaat u daarmee om, als u zo’n verdict te horen krijgt? “Ik had niet meteen de ernst van de situatie door, omdat mijn symptomen ook zo beperkt waren. Er is helaas geen geneesmiddel tegen deze ziekte, je kan het enkel proberen afremmen. En dat is wat ik hier doe. Ongemakken worden bewerkt en de evolutie van de ziekte wordt afgeremd. Ik ben een optimistisch man, dat helpt misschien ook wel om ermee om te gaan.” Vindt u het moeilijk om wekelijks hier naartoe te komen, en geconfronteerd te worden met uw ziekte en die van anderen? “Helemaal niet, ik kom hier graag. Hoe elke patiënt hier persoonlijk wordt behandeld en geholpen vind ik schitterend. Het personeel is enorm toegewijd en respectvol. Dat zit in kleine dingen, hoe ze je aanspreken en je aankijken. Alles gebeurt met veel aandacht en de grootste zorg.”

Hoe is dat voor u, ouder worden? “Ook daar ga ik optimistisch mee om. Wat je zelf in de hand hebt moet je benutten. Ik probeer gezond te leven, doe zelf boodschappen en kook zelf. Ik doe aan zelfstudie, hoewel lezen moeilijk is geworden, dat vind ik wel jammer. Maar ook uit gesprekken met anderen kan je blijven leren.

Ik was vroeger priester, deed parochiewerk en pastoraal werk bij het ACV en in enkele ziekenhuizen. Het contact met de ander is altijd belangrijk geweest. Met mensen in gesprek gaan is enorm belangrijk, dat geeft energie en dat kan iedereen gebruiken.

Ook het geloof speelt nog een belangrijke rol in mijn leven. Ik bid en mediteer, ik ga naar de kerk waar ik in stilte verblijf en een kaars brand.”

Geniet u van het leven op uw 83ste? “Absoluut, het leven is voor mij nog steeds een geschenk en daarom wil ik er ook zorgzaam mee omgaan en genieten van wat het me brengt. Van contacten met anderen, van de natuur.”

Heeft u tips voor andere ouderen om zo positief in het leven te staan? “Proberen tevreden te zijn en zelfs vol vreugde te zijn over wat er is. En blijf contact houden met andere mensen en probeer nog iets te betekenen voor anderen. Door te luisteren als iemand daar nood aan heeft, dat is iets heel klein dat heel waardevol kan zijn.”

“Zelf wil ik mensen helpen om te mediteren. Ik werk meditatieoefeningen uit en stuur die uit naar wie daar interesse in heeft. Ik verspreid jaarlijks ook een kerstboodschap en krijg daar veel reactie op. Dat geeft voldoening.”

Mondhygiëne

Mondzorg, belangrijk voor uw algemene gezondheid

Het risico op een slechte mondgezondheid wordt groter op latere leeftijd. Daarom geven we u graag wat informatie over mondhygiëne bij het ouder worden en ook enkele tips voor een goede mondzorg.

Een slechte mondgezondheid geeft niet alleen problemen in de mond. Via verschillende wegen, banen en functies staat de mond in verbinding met de rest van het lichaam. Een slechte mondgezondheid kan dus geassocieerd worden met tal van andere problemen in het lichaam. Zowel fysiek, mentaal als sociaal is een goede mondgezondheid belangrijk.

Er bestaat ook een verband tussen mondhygiëne en longontstekingen door inhalatie van ziektekiemen, tussen diabetes mellitus type 2 en parodontitis, tussen cardiovasculaire aandoeningen en parodontitis en tussen bepaalde mondbacteriën en de ziekte van Alzheimer.

Wie heel wat medicatie neemt kan last krijgen van een droge mond. Aangezien speeksel een belangrijke beschermende factor is, kan u dan veel problemen ondervinden in de mond zoals een branderig gevoel, pijnlijke kloven in de mondhoeken, zweren, veranderde smaakzin, slik- en spraakproblemen.

Op langere termijn kunnen complicaties ontstaan zoals bacteriële infecties, tandbederf, tandplaque, parodontitis, gingivitis, schimmelinfecties zoals spruw, tandverlies, ondervoeding door een slecht kauwvermogen of een verminderd kauwcomfort, moeilijkheden met uitneembare gebitsprotheses en zelfs sociaal isolement.

Er bestaan medicijnen die de speekselklieren stimuleren of speekselvervangers waarvan de samenstelling die van speeksel sterk benadert. Dit bestaat in de vorm van een orale gel of als spray en kan heel wat van bovenstaande problemen vermijden. Tips voor een goede mondhygiëne • Poets de tanden tweemaal per dag. • Heeft u slikproblemen?

Gebruik dan een tandpasta zonder fluoride. • Spoel met weinig water of veeg na met een vochtig gaasje.

Mondhygiëne als u tandloos bent • Verzorg de tong en het tandvlees minstens eenmaal per dag. • Borstel het tandvlees met een zachte tandenborstel. • Veeg het tandvlees na met een vochtig gaasje. • Borstel of schraap de tong met een tongschraper. • Veeg ook de tong na met een vochtig gaasje. • Gebruik enkel mondspoelmiddel als poetsen met tandpasta onmogelijk is.

Mondhygiëne met een tandprothese • Gebruik een gebitsprotheseborstel met neutrale vloeibare handzeep. • Gebruik geen tandpasta, die maakt het oppervlak van de gebitsprothese ruw. • Spoel de prothese na het poetsen onder stromend water en bewaar ze droog. • Laat de prothese ’s nachts uit. • Poets het tandvlees onder de prothese met een zachte tandenborstel of vochtig gaasje.

Valpreventie

Maak uw huis veiliger om vallen te voorkomen

We willen steeds langer en zo zelfstandig mogelijk thuis blijven wonen. Voor wie ouder wordt zijn daar een aantal risico’s aan verbonden. Aan de hand van het onderstaande, herkenbare voorbeeld willen we een duidelijk beeld schetsen van veiligheid in huis.

Mr. X, 82 jaar, samenwonend met zijn echtgenote, is gehospitaliseerd na een val thuis. Sinds de val heeft hij veel last van zijn heup en dat zorgt voor heel wat moeilijkheden bij het uitvoeren van zijn dagelijkse handelingen. De ergotherapeute brengt hem een bezoek en overloopt samen met hem de verschillende struikelblokken in en rond de woning.

Zij deelt haar tips graag met u, zo kan u zelf aan de slag om uw huis veiliger te maken.

Tips voor de toegangsweg, voordeur en inkom • Verlicht de toegangsweg en de inkom overal goed. • Voorzie een effen toegangsweg. Werk eventuele ongelijkheden zoals uitstekende tegels weg en zorg ervoor dat de toegangsweg is voorzien van een stroef en anti-slip oppervlak. • Een opstapje aan de voor- of achterdeur is best niet te hoog. U kan een hellend vlak voorzien als dit toch het geval is. • Haal vloerkleden en matten weg.

Tips voor de woonkamer • Voorzie een draadloze telefoon of gsm die u kan meenemen. • Overlaad de woonkamer niet met spullen, zorg voor een doorgang van minstens 90 cm breed zodat u overal gemakkelijk door kan. • Zorg voor een stoel met een goede zithoogte en stevige armleuningen. Zo kan u makkelijker gaan zitten en rechtstaan. • Zorg voor voldoende bewegingsruimte. Tips voor de keuken • Zet veelgebruikte spullen binnen handbereik. • Zorg dat u kan zitten in de keuken. Zet een stevige stoel of kruk binnen handbereik en zorg ervoor dat de stoelen een aangepaste hoogte hebben. • Gebruik hulpmiddelen zoals een flesopener, aangepast bestek, …

Tips voor de trappen • Voorzie een stevig bevestigde trapleuning die niet doorbuigt. • Voorzie de onderste en bovenste trede van een kleurverschil, zoals een fluostrook.

Tips voor de badkamer • Zorg voor antislip in de douche en in bad. • Voorzie een zitbankje in uw douche. • Zorg voor handgrepen in de douche en in bad.

Tips voor het toilet • Voorzie een handgreep of toiletverhoger.

Tips voor de slaapkamer • Een draagbaar telefoontoestel, GSM of personen alarmsysteem (PAS°) naast het bed zijn zinvol in geval van nood. • Zorg voor een goede verlichting die bedienbaar is vanuit het bed, bijvoorbeeld een trekkoord of nachtlampje.

Over rijgeschiktheid bij dementie

Mensen kunnen tot op hoge leeftijd met de auto blijven rijden en, u bent het er misschien mee eens, wie ouder wordt vindt het vaak ook heel belangrijk om dat te blijven doen. Het is ook een belangrijke factor in het zelfstandig blijven wonen en leven.

Een aandoening zoals dementie kan een zware invloed hebben op rijgeschiktheid. In een beginstadium van de ziekte kan er vaak nog met de wagen gereden worden, maar wanneer de dementie gevorderd is, lukt dit vaak niet meer waardoor deze automobilisten een risicogroep kunnen vormen voor onveilig rijgedrag.

De Europese wetgeving vermeldt dat rijbewijzen niet mogen gegeven of verlengd worden indien er sprake is van een ernstige neurologische ziekte of ernstige gedragsbeperking als gevolg van veroudering, tenzij de aanvraag wordt ondersteund door een officieel medisch advies. Wanneer we slagen voor ons theoretische en praktische rijexamen, beschikken we volgens de wetgever over voldoende rijvaardigheid. Dat is het aangeleerde aspect van het besturen van een voertuig. De medisch-biologische basisvoorwaarden om die rijvaardigheid te behalen en in stand te houden noemt men rijgeschiktheid. Een persoon is rijgeschikt wanneer hij in voldoende mate over geestelijke en lichamelijke functies beschikt en niet lijdt aan bepaalde aandoeningen die een invloed hebben op de verkeersveiligheid. Tot slot is er nog het begrip rijgedrag hetgeen plaatsvindt in het dagelijks leven.

Autorijden met dementie

Er zijn verschillende vormen van dementie, en afhankelijk van de vorm ervaart u andere moeilijkheden tijdens het autorijden zoals moeilijker overzicht houden bij druk verkeer of een verminderde oriëntatie.

Mensen met de ziekte van Alzheimer kunnen tijdens het autorijden last hebben van aandachtsproblemen, een verstoord waarnemingsvermogen van plaats, snelheid en richting van de eigen auto en de afstand van andere voertuigen. Als de ziekte gevorderd is en als matig tot ernstig wordt beschouwd

is het niet meer veilig om zelf met de auto te rijden. Bij andere vormen van dementie kunnen vertraagde denkprocessen de reactiesnelheid vertragen, wordt het moeilijk om risico's correct in te schatten of ervaart de chauffeur psychomotorische traagheid waardoor een fout niet snel genoeg gecorrigeerd kan worden.

Een rijgeschiktheidsonderzoek

Met een rijgeschiktheidsonderzoek wordt onderzocht of het nog veilig is om met de auto te rijden. Het is daarbij belangrijk dat de rijgeschiktheid niet bepaald wordt op basis van een diagnose alleen. Neuropsychologisch onderzoek is aangewezen om de ernst van de cognitieve beperkingen te bepalen. Dit onderzoek kan alle cognitieve domeinen in kaart brengen die een invloed kunnen hebben op het autorijden.

Naast cognitieve stoornissen vinden er vaak ook motorische en visuele stoornissen plaats. Verder kan medicatiegebruik ook een invloed hebben op rijgeschiktheid. Een rijsimulatoronderzoek kan een nuttige aanvulling zijn op het neuropsychologisch onderzoek. Wanneer dat nodig is kan er ook nog een rijtest op de weg gebeuren.

CARA

Wanneer u wil weten of u met een medische aandoening nog kan autorijden kan u terecht bij het Centrum voor Rijgeschiktheid en voertuigaanpassing (CARA). Dit centrum is wettelijk erkend als enige keurende instantie voor de beoordeling van de rijgeschiktheid van mensen met een eventuele rijbeperking. Een multidisciplinair team van artsen, psychologen en experten bepalen tijdens een rijgeschiktheidsbeoordeling de voorwaarden en/of beperkingen van uw rijbewijs, en de eventuele aanpassingen die aan het voertuig moeten gebeuren.

Voor meer informatie over rijgeschiktheid kan u terecht op volgende website: https://www.vias.be/nl/particulieren/cara

De dans van het leven

Alles wel beschouwd, is leven als dansen… Dansen als vlinders van bloem tot bloem. Dansen als kikkers van plas naar blad, jazeker, ook kikkers dansen. De tango van de passie, vol vuur en tederheid. De wals, de draaikolk van moeten en niet anders kunnen. De quickstep van de vluchtigheid, wat gisteren was, is nu niet meer. De rumba, vol klacht en melancholie. En dan de twist, de samba en de chachacha, met elk hun eigen vragen. De dans van alle dagen, gedragen en gestuwd door hoop en kwetsbaarheid, door passie, pijn en tederheid, door middelmatigheid en luiheid, door woede en door koppigheid, kortom, door wie ik ben, vandaag en alle dagen. Het oordeel van de jury van de danswedstrijd? … voorzeker matig, maar het is mijn dans. En tussen alle schepselen, uniek en waardevol, danswaardig.

Uit ‘Op het andere been’ - Kris Buckinx – Halewijn

Wek in mij de stilte

Wek in mij de stilte om naar jouw verhaal te luisteren. Stel mij vragen die tot overweging stemmen. Geef mij redenen om het antwoord in jou zelf te laten kiemen. Vraag mij om vertrouwen dat onkreukbaar is. Gun mij een overtuiging waarmee ik ruggensteun kan bieden. Verleen mij het voorrecht om wat zwaar is mee te dragen. En wanneer je eenzaam bent neem dan de kleine gave van mijn vriendschap en mijn woord. Geborgenheid ligt soms in stille dingen.

Uit: ‘Voor wie woorden zoekt’ – Kris Gelaude - Averbode