GJRMI - Volume 7, Issue 4, April 2018

Page 1


GJRMI has been indexed in the Following International Databases

Google Scholar, ProQuest, DHARA online; Index Copernicus; NewJour; ScienceCentral; getCITED; RoMEO; Geneva Foundation for Medical Education & Research ; Catalog ebiblioteca; Ayurbhishak; Medicinal plants (Dravya Guna); Indianscience.in; Necker; Hong Kong University of Science and Technology Library; University of Zurich; University of Kansas; Western Theological Seminary; CaRLO; Mercyhurst University; University Library of Regensberg; WZB; Jadoun science; University of California, San Fransisco (UCSF Library); University of Washington; University of Saskatchewan; University of Winnipeg; Universal Impact Factor; Global Impact factor, Ulrich’s Periodicals Directory, New York Public Library, WISE, Cite factor, DRJI, Miami University Libraries, AYUSH RESEARCH PORTAL - Department of AYUSH, Ministry of Health & Family welfare, Govt. of India - Approved by UGC (University Grants Commission)

Chakradatta Ayurveda Chikitsalaya, Mysore. (Panchakarma & Netra Roga Chikitsa Kendra)

Get treated through Ayurveda, at our Hospital. (Exclusive Panchakarma Therapy available with accommodation) Address: Beside Vikram Jyothi Hospital, Temple Road, V V Mohalla, Mysore – 12, Karnataka, India.

Contact: Mobile: +919980952358, +919035087999 E- mail: raviamrita.kumar9@gmail.com

Consultant Physician: Dr. Ravi Kumar. M. (Specialized in different types of Keraliya Ayurvedic treatments especially in ENT & Eye diseases)

Arudra Ayurveda, Bangalore (A PANCHAKARMA TREATMENT CENTRE)

All types of Keraliya Ayurvedic treatments available for all the diseases) Ayurvedic Treatments in the following diseases: Eye diseases, Asthma, Skin diseases, Joint diseases, Diseases of the nervous system, Gynaecological & Obstetric diseases, Obesity, Asthma, Stress, Anxiety, Insomnia, Depression, Loss of Memory & Concentration, Piles, digestive tract diseases, Infertility etc. Address: No. 40, IInd cross, KV Pai Layout, Konanakunte, Near Silicon city school, Bangalore – 62, Karnataka, India.

Contact: Mobile: +919480748861


An International, Peer Reviewed, Open access, Monthly E-Journal

ISSN 2277 – 4289 www.gjrmi.com Editor-in-chief Dr Hari Venkatesh K Rajaraman

Managing Editor Dr. Shwetha Hari

Administrator & Associate Editor Miss. Shyamala Rupavahini

Advisory Board Prof. Rabinarayan Acharya Dr. Dinesh Katoch Dr. S.N.Murthy Dr. Mathew Dan Mr. Tanay Bose Dr. Nagaraja T. M.

Editorial board Dr. Nithin Ujjaliya Mr. Sriram Sridharan Dr. Ashok B.K. Dr. Madhu .K.P Dr. Sushrutha .C.K Dr. Vidhya Priya Dharshini. K. R.

Honorary Members - Editorial Board Dr Farhad Mirzaei Dr. Sabarinath Subramaniam Dr. Yogitha Bali


INDEX – GJRMI - Volume 7, Issue 4, April 2018 INDIGENOUS MEDICINE Ayurveda – Dravya Guna - Review HARIDRĀ (CURCUMA LONGA LINN.) IN AYURVEDIC PHARMACOPOEIA: A COMPREHENSIVE REVIEW ON ITS INTERNAL ADMINISTRATION Niral H Sojeetra*, Mital M Buha, Bhupesh R Patel, Rabinarayan Acharya

COVER PAGE PHOTOGRAPHY: DR. HARI VENKATESH K R, PLANT ID – INFLORESCENCE OF GLORIOSA SUPERBA L.* OF THE FAMILY COLCHICACEAE PLACE – KOPPA, CHIKKAMAGALUR DISTRICT, KARNATAKA, INDIA *BOTANICAL NAME VALIDATED FROM www.theplantlist.org AS ON 30/04/2018

34–67


Global J Res. Med. Plants & Indigen. Med. | Volume 7, Issue 4 | April 2018 | 34–67 ISSN 2277-4289│ www.gjrmi.com │International, Peer reviewed, Open access, Monthly online Journal

Review Article HARIDRĀ (CURCUMA LONGA LINN.) IN AYURVEDIC PHARMACOPOEIA: A COMPREHENSIVE REVIEW ON ITS INTERNAL ADMINISTRATION Niral H Sojeetra1*, Mital M Buha2, Bhupesh R Patel3, Rabinarayan Acharya4 1

Post Graduate scholar of Dravyaguna, IPGT & RA, Gujarat Ayurved University, Jamnagar - 361008., Gujarat, India 2 Post Graduate scholar of Dravyaguna, IPGT & RA, Gujarat Ayurved University, Jamnagar - 361008., Gujarat, India 3 Assistance Professor, Department of Dravyaguna, IPGT & RA, Gujarat Ayurved University, Jamnagar 361008., Gujarat, India 4 Professor &Head, Department of Dravyaguna, IPGT & RA, Gujarat Ayurved University, Jamnagar - 361008., Gujarat, India *Corresponding Author: Email: sojitra.niral227@gmail.com

Received: 07/03/2018; Revised: 25/04/2018; Accepted: 30/04/2018

ABSTRACT Haridrā (Curcuma longa Linn.) is considered to be one of the most easily available important herbal drug used as a home remedy, since ancients days. Ayurvedic pharmacopoeia recommends both external and internal applications of Haridrā for the management of different disease conditions. This review portrays the wide usages of Haridrā through internal administration, being comprised from 9 Saṁhitā (treatise), 17 Cikitsā grantha (compendia of Ayurveda) and 30 Rasagrantha (compendia related to Rasaśāstra). It is observed that about 948 formulations, having Haridrā as an ingredient, are used to combat almost 110 varied diseases. Among these diseased conditions, maximum are indicated for the management of Kuṣṭha (disease of skin), followed by Prameha (increased frequency and turbidity of urine) and Jvara (fever) etc. In these formulations, its rhizome has been reported as the most common part used. Present data may encourage researchers to think over this easily available and non controversial drug in pharmaceutical and clinical research. KEYWORDS: Ayurveda, Curcuma longa, Curcumin, Haridrā, Niśā, turmeric

Cite this article: Niral H Sojeetra*, Mital M Buha, Bhupesh R Patel, Rabinarayan Acharya (2018), HARIDRĀ (CURCUMA LONGA LINN.) IN AYURVEDIC PHARMACOPOEIA: A COMPREHENSIVE REVIEW ON ITS INTERNAL ADMINISTRATION, Global J Res. Med. Plants & Indigen. Med., Volume 7 (4): 34–67

Global Journal of Research on Medicinal Plants & Indigenous Medicine || GJRMI ||


Global J Res. Med. Plants & Indigen. Med. | Volume 7, Issue 4 | April 2018 | 34–67

INTRODUCTION:

MATERIAL AND METHODS:

Haridrā is botanicaly identified as Curcuma longa Linn. of family Zingiberaceae and is one among the few drugs of Ayurvedic pharmacopoeia which is used both as medicine as well as food item since antiquity and is one of the routine and indivisible spices in every Indian kitchen. It is a Rhizomatous herbs and is cultivated throughout India, Widely cultivated in the tropics. (Saxena H.O., 1995). The rhizomes of Haridrā has pungent, bitter in taste and widely used in Ayurvedic, Unani and Siddha Herbal system for the management of different disease conditions (Debbarma Promod, 2017). It has antimicrobial activity (R. Arutselvi et al., 2012), Antibacterial, Antiviral, and Antifungal Activity (Moghadamtousi Soheil Zorofchian, 2014), Anti diabetic activity (Olatunde, A., 2014), Anti inflammatory (Yegnanarayan, 1976), Hepatoprotactive activity (Salama Suzy, 2013), Wound healing (Purohit S.K, 2013), Anti fertility (Garg S.K., 1974). The active constituents of Curcuma longa L. are Curcumin (diferuloylmethane) and various volatiles oils, including tumerone, atlantone and Zingiberone. Other constituents include sugars, proteins and resins (Ahlawat Bindu, 2018). Information pertaining to Haridrā can be first traced in Vedic literature (Shastri Vd. Pt. Ramagopal, 1956) and since then each and every ancient texts like Purāṇa, Saṁhitā, and Cikitsā grantha have provided information about the domestic, cosmetic as well as medicinal use of Haridrā.

Information pertaining to Haridrā such as its Paryāya, properties, actions and formulations containing Haridrā were collected from various classical texts of Ayurveda by searching with words like Haridrā, Niśā, Rajani, Pītā etc. In this review, information collected from various classical texts of Ayurveda are as under:

Though used since long period for various purposes, a comprehensive review on this plant about its internal applications as a medicament, is still lacking. In this article an attempt has been made to have a meticulous review on this drug to create an exclusive database on the formulations having Haridrā as an ingredient and are indicated for internal administration being described under various rogādhikāra (disease wise indications) of Saṁhitā (treatise) as well as Cikitsā Grantha (compendia of Ayurveda).

Saṁhitā grantha like Caraka Saṁhitā(CS) (Shastri Rajeswara Datta, 2011); Suśruta Saṁhitā (Su.S) (Shashtri Ambika Dutta, 2012); Aṣtāṅga Samgraha (AS) (Gupta Atrideva, 2005); Aṣṭāṅga Hridaya (AH) (Gupta Atrideva, 2012); Kāśyapa Saṁhitā (KS) (Tewari P V, 2008); Bhela Saṁhitā (BS) (Sharma PV, 2006); Hārīta Saṁhitā (Ha.S) (Tripathi Harihar Prasad, 2009); Bhāvaprakāśa Saṁhitā (BPS) (Shastri Bhramhashanankar, 2013) and Śāraṅgadhara Samhita (ShS) (Srivastava Shailaja, 2013). Saṅgraha grantha (Compendias) like Vrindamādhava (VM) (Tiwari P, 2007); Cakradatta (CD) (Tripathi Indradeva, 2014); Gadanigraha (GN) (Tripathi Indradeva, 2012); Vaṅgasena (VS) (Tripathi Harihar Prashada, 2009); Yogaratnākara (YR) (Shastri Bhramhashanankar, 2013); Bhaiṣajya Ratnāvalī (BR) (Shashtri Ambikadatta, 2011); Sahasra Yoga (SY) (K Nishteswar, 2013); Cikitsā Kalīkā (CK)(Tripathi Shri Vishal, 2000); Vaidya Cintāmaṇi (VC) (Shrma Ram Nivas, 2000); Siddhabheṣaja maṇimālā (SBM) (Bhatta Krishnarama, 2008); Vaidya jīvana (VJ) (Saxena Nirmal, 2000); Rājamārtaṇḍa (RM) (Mishra Siddhi Nandana, 2009); Yoga cintāmaṇī (YC) (Pathaka Shree kanhaiyalal, 2013); Basavarājīyam (BVJ) (M.S. Krishnamurthy, 2000); Vaidya rahasya (VR) (Tripathi Indradeva, 2008) and Anupāna mañjarī (AM) (Acharya Vishram, 1996). Rasagrantha like Rasendra maṅgala (RSM) (H S Sharma, 2003); Rasa Hṛdaya tantra (RHT) (Vajpayee Rameshwar Dayalu, 1998); Rasārṇava (RNV) (Tripathi Indradeva, 2012); Rasendra cuḍāmaṇī (RCD) (Bajpai R D, 2004); Rasa prakāśa sudhākara (RPS) (Mishra Siddhinandan, 2013); Rasa ratna samuccaya (RRS) (Giri Kapidev, 2012); Rasapaddhatī (RP) (Mishra Siddhinandan, 1987); Ānanda kanda

Global Journal of Research on Medicinal Plants & Indigenous Medicine || GJRMI ||


Global J Res. Med. Plants & Indigen. Med. | Volume 7, Issue 4 | April 2018 | 34–67

(AK) (Mishra Siddhinandan, 2008); Rasa cintāmaṇī (RC) (Mishra Siddhinandan, 1990); Rasamañjirī (RMi) (Mishra Siddhinandan, 1995); Rasa saṅketa kalikā (RSK) (Shastri Satyanarayan Pammi, 2005); Rasendra cintāmaṇī (RNC) (Mishra Siddhinandan, 2011); Rasendra sāra saṅgraha (RSS) (Mishra Siddhinandan, 2010); Rasakaumudī (RKD) (Sharma Pavani Prasad, 2003); Rasa kāmadhēnu (RK) (Mishra Gulrajasharma, 1999); Yogataraṅginī (YT) (Zha Chandrabhshana, 2003); Arka prakāśa (AP) (Tripathi Indradev, 2011); Āyurveda Prakāśa (APK) (Mishra Gulrajasharma, 2007); Bṛhat rasarāja sundara (BRS) (Chaube Dattarama, 2000); Rasa rāja mahodadhī (RRM) (Bhagwan Dasa, 2012); Rasāyana sāra (RNS) (Shyamsundara Acharya, 1997); Rasayoga sāgara (RYS) (Sharma Hariprapanna, 2010); Rasa jala nidhī (RJN) (Mookerjee Bhudeb, 1999); Rasāmṛtama (RA) (Sharma Trayambaknath, 2001); Rasopaniṣata (RO) (Sharma Badrinarayana, 1956); Rasataraṅgiṇī (RT) (Shastri Kashinath, 2000); Rasendra saṃbhava (RSb) (Dwivedi Vishwanath, 1997); Abhinava nāvajīvaniyam (AN) (Mishra Siddhinandana, 2000); Bhārata bhaiśyajya ratnākara (BBR) (Shah Naginadasa Chhaganlal, 1999) and Rasendra purāṇa (RSP) (Sharma Pt. Ramprasad, 2003) have been compiled. Formulations containing Haridrā or its parts as an ingredient, were critically studied and recorded in a specially designed information sheet. Various Ayurvedic technical terms were presented with equivalent English terms by referring well accepted dictionaries (Monier M, Williams A, 1961). English equivalent of various disease conditions were referred from Ayurvedic Formulary of India (AFI) (Anonymous, 2003) and commonly used English equivalent of dosage forms were provided. Indications of Haridrā, on various diseases, were categorized according their srotasa of origin and were presented accordingly (Singh Ramharsha, 2004). Number of the dosage forms found are noted, in parenthesis, in chronological order. Number of formulations indicated for the management of various disease conditions are presented, in parenthesis, in a chronological order. Abbreviations of each

refered classical text was presented in parenthesis, in material and method section, and the same abbriviations were presented in references column, in result section. RESULTS On keen observation, it is noted that in 1622 formulations delineated in Saṁhitā, Saṅgraha and Rasagrantha, Haridrā has been found to be an ingredient. While critically analyzing these formulations, it is observed that 680 formulations are repeated in more than one text, in the same disease condition. After excluding these repeated formulations 942 formulations are found to contain Haridrā as an ingredient being used for internal administration. DOSAGE FORMS It is observed that Haridrā containing formulations are administered in 26 dosage forms (Table 1 to 10). Among the dosage forms of the formulations, maximum (267) are Cūrṇa (powder) followed by 191 in Kvātha (decoction), 132 in Ghṛta (medicated ghee), 129 in Vaṭi (pills), 53 in Avleha (confection), 28 in Taila (oil), 26 in Guṭikā (pills), 19 in Guggulu, 18 in Arisṭa (medicated spirituous liquid), 13 in Kṣāra (alkaline preparations), 13 in Agada, 11 in Āsava (medicated alcohol) and Arka, seven in Kalka (paste) and Vaṭaka, five in Kāñjī (sour gruel) and Svarasa (juice), four in Modaka (bolus), two in Mantha (rice gruel), Khaṇḍapāka, Yavāgu (gruel) and one each in Sandhāna kalpanā (fermented liquids), Takra (butter milk), Phāṇṭa (infusions), Hima (cold infusions), and Saktu (coarsely ground meal) dosage forms. Indications 1. Annavaha-Puriṣavaha Srotasa

Formulations containing Haridrā, as an ingredient and indicated in the management of various diseases of Annavaha (channels carrying food)-Puriṣaavaha (channels carrying feces) srotasa are presented in Table 1. Among these, maximum i.e. thirty four formulations are indicated in Udara (disease of abdomen) followed by 19 in Grahanī (sprue), 18 in Arśa (piles), 14 in Gulma (abdominal lump), 12 in

Global Journal of Research on Medicinal Plants & Indigenous Medicine || GJRMI ||


Global J Res. Med. Plants & Indigen. Med. | Volume 7, Issue 4 | April 2018 | 34–67

Atisāra (diarrhea), 10 in Kṛmi (worm), nine in Mandāgni (digestive impairment), eight in Śūla (colic pain), six in Plīhā (splenic disorders). It is also used in the formulations to treat three each in Aruci (testlessness) and Bhagandara (fistulain-ano); two each in Ajīrṇa (dyspepsia), Chardi (emesis), Dīpana and Visūcikā (gastro-enteritis

with piercing pain); one each in Ānāha (distention of abdomen), Pitta pācaka and Virecana (purgative). Among the formulations, Cūrṇa (52), Vaṭi (25) and Kvātha (19) are the maximum dosage forms and rhizome is the only part used.

Table 1: Formulations containing Haridrā indicated in Annavaha-Purishavaha Srotas. Sr.no Formulations

Rogādhikāra

Dosage forms

References

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Agasti rasa Agastisūtarāja Agnigarbhāvaṭi Brahma vaṭī Bṛhad agnimukha cūrṇa Cavikādi ghṛta Citraka ghṛta Hiṅgvādi kṣāra Icchābhedi rasa Jalodarāri rasa

Udara Udararoga Udararoga Udararoga Udararoga Udararoga Udararoga Udararoga Udararoga Udararoga Jalodara

11

Kṣāraguṭikā

Udararoga

Vaṭi

RNC RK, RYS, BBR RYS BVJ BVJ AS, Su.S VM, VS AH, BBR RYS YR, BR, RNC, BBR, RSS, RK, BRS, RYS, RT, RSb, RMi RK

12 13 14 15

Kṣārāmṛta Mahākṣāra Mahānala rasa Mahāvahni rasa

Cūrṇa Kṣāra Cūrṇa Vaṭi

YC VS, BBR RJN ShS, RNC, RSS, RSb, BR

16 17 18 19 20

Mṛtyuñjaya lauha Nāgārjuna cūrṇa Nārāca ghṛta Nārāca ghṛta (Bṛhata) Paṭolādi cūrṇa

Udararoga Udararoga Udararoga Udararoga /Jalodara Plīhāroga Udararoga Udararoga Udararoga Udararoga/ Jalodara

Vaṭi Cūrṇa Ghṛta Ghṛta Cūrṇa

21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

Pippalayādi Kṣāra Pippalyādi cūrṇa Punarnavādi cūrṇa Punarnavādi kvātha Rasasindūra Rāsnādi yoga Sadyomṛtyuñjaya rasa Udarāri rasa Vaḍavānala kṣāra Vahni rasa Vahnivīrya rasa

Udararoga Udararoga Udararoga Udararoga Udarapīḍā Udararoga Plīhodara Udararoga Udararoga Udararoga Udararoga

Kṣāra Cūrṇa Cūrṇa Kvātha Cūrṇa Cūrṇa Cūrṇa Cūrṇa Kṣāra Vaṭi Cūrṇa

BRS, RNC RYS BBR BR AH, VM, CK, GN, VS, AS, BR, YR, CS, YT, BBR CS SY BR, GN VR, BR YR GN RJN RK, RYS, BBR BBR BRS, VC BVJ

Vaṭi Cūrṇa Vaṭi Vaṭi Cūrṇa Ghṛta Ghṛta Kṣāra Vaṭi Vaṭi

Global Journal of Research on Medicinal Plants & Indigenous Medicine || GJRMI ||


Global J Res. Med. Plants & Indigen. Med. | Volume 7, Issue 4 | April 2018 | 34–67

32 33 34

Vajrakṣāra Viśālādi cūrṇa Yakṛta-pihārī lauha

35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47

Āmaparpaṭī rasa Bṛhannāyikā cūrṇa Daśamūlāriṣṭa Daśamūlāsava Grahaṇī śārdūla cūrṇa Grahaṇī śārdūla rasa Grahaṇīhara kaṣāya Hansapoṭalī rasa Haridrādi kṣāra Lāi cūrṇa Mahādagni ghṛta Mūlāsava Pañcāmṛta lauha maṇḍura Pāradādi vaṭi Pippalyariṣṭa Rajanyādi cūrṇa Śuṇṭhayādyamṛtaprāśan a Tāliśādi cūrṇa Vyāghrayādi kvātha

48 49 50 51 52 53

Udararoga Udararoga Plīhodara Grahaṇī Grahaṇī Grahanī Grahaṇī Grahaṇī Grahaṇī Grahaṇī Grahaṇī Grahaṇī Grahaṇī Grahaṇī Grahaṇī Grahaṇī Grahaṇī

Kṣāra Cūrṇa Cūrṇa

RSS, RNC, RYS, VM, YC VS, BR, YR, BBR RJN, RSb, BBR

Vaṭi Cūrṇa Ariṣṭa Āsava Cūrṇa Vaṭi Kvātha Vaṭi Kṣāra Cūrṇa Ghṛta Āsava Cūrṇa

RJN BR, RNC BBR, SY VS BBR RJN SY BRS BBR, CS, VS BBR VS, BBR GN, CS RSb, RYS

Grahaṇī Grahaṇī Grahaṇī Grahaṇī

Vaṭi Ariṣṭa Cūrṇa Modaka

RYS, BBR BBR BPS, AH Ha.S

Grahaṇī Grahaṇī

Cūrṇa Kvātha

VC, YT BBR, Ha.S

Arśa Arśa Arśa Arśa

Kvātha Avaleha Arista

SY GN VS

57 58

Arśoghna varga Bhallātakāvaleha Bṛhatcukrasandhāna vidhāna Candraprabhā guggulu Candraprabhā guṭikā

Arśa Arśa

Guggulu Vaṭi

59 60 61 62 63 64 65 66 67 68

Cukra sandhāna Drākṣādi yoga Haridrā arka yoga Haridrādi kvātha Lākṣādi cūrṇa Lākṣādi yoga Laśuna ghṛta Nāgārjuna yoga Raktārśa śodhana yoga Śirīṣapuṣpādi kalka

Ariṣṭa Kvātha Arka Kvātha Cūrṇa Kvātha Ghṛta Cūrṇa Cūrṇa Kalka

69 70 71

Trapuṣādi yoga Trayuṣādi yoga Vijaya cūrṇa

Arśa Raktārśā Arśa Arśa/ Pittārśa Arśa /Raktārśa Raktārśa Arśa Arśa Raktārśa Raktārśa, pittārśa Pittārśa Arśa Arśa

YC RK, BBR, BRS, RYS, BR, YR BBR BBR RNS BBR, GN VR, BBR GN SY CD, BR Bh.S Bh.S

54 55 56

Kalka Cūrṇa Cūrṇa

Global Journal of Research on Medicinal Plants & Indigenous Medicine || GJRMI ||

GN BBR CD, BPS, VS, VC, BR, BBR


Global J Res. Med. Plants & Indigen. Med. | Volume 7, Issue 4 | April 2018 | 34–67

Gulma 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84

Citraka ghṛta Citrakādi leha Citrakādya ghṛta Kṣārāmṛta Kṣārapāna Kumāryāsava Nāgeśvara rasa Navasādara kṣāra Navasāra bhasma Nikumbhādi guṭikā Pāṭhādi cūrṇa Pāṭhādi vati Vacādi kvātha

Gulma Gulma Gulma Gulma Gulma Gulma Gulma Gulma Gulma Gulma Gulma Gulma Kaphaja gulma

Ghṛta Avaleha Ghṛta Kṣāra Kṣāra Āsava Vaṭi Kṣāra Cūrṇa Guṭikā Cūrṇa Cūrṇa Kvātha

BBR BVJ GN Ha.S Ha.S SY RYS, BBR RK BBR VM, BBR Su.S VS BR

85

Vajrakṣāra

Gulma

Kṣāra

RK

86 87 88 89 90 91 92

Āmaparpaṭikā Ativiṣādi kvātha Grahanīśārdūla cūrṇa Haridrādi-vacādi gaṇa Kaliṅgādya guṭikā Kaṭvaṅgādyā guṭikā Kuṭajādi kvātha

Atisāra Atisāra Pitātisāra Atisāra Āmātisāra Atisāra Atisāra Atisāra /Kaphapittātisara

Vaṭi Kvātha Cūrṇa Kvātha Guṭikā Guṭikā Kvātha

BR AH RYS, BR GN, BBR BBR, BR GN, VS VS, GN, VM, BR

93

Mustādi kvātha

Kvātha

VS

94 95 96 97

Niśādi kvātha Pañcāmṛtamaṇḍūra Pāṭhādi kvātha Paṭolādi cūrṇa

Kvātha Cūrṇa Kvātha Cūrṇa

AH BR VS Su.S

98 99 100 101 102 103 104 105

Apāmārgādi taila Haritakyādi cūrṇa Krimighātinī vaṭī Kṛmihara kvātha Kṛmikuṭhāra rasa Kṛmivināśana rasa Mustādya cūrṇa Pañcāmṛtaloha maṇḍūra Śaṭyādi kvātha Viṣṇupriyādi kvātha

Kaphapittātisara Pakvātisāra Atisāra, Pittātisara Āmātisāra Kṛmi Kṛmi Kṛmi Krimi kṛmi kṛmi Kṛmi Kṛmi Kṛmi

Taila Cūrṇa Vaṭi Kvātha Gūṭikā Vaṭi Cūrṇa Cūrṇa

BBR BBR, VC BR SY YR, BBR BRS, RYS, RJN, BR BBR, GN BRS

Kṛmi Kṛmi

Kvātha Kvātha

GN BBR, GN

106 107 108

Bṛhatacukrasandhānam

109 110

Haridrādi kṣāra Vaḍavāmukhī vaṭi

Manbdāgni Mandāgni Sandhāna kalpanā Mandāgni Kṣāra Mandāgni Vaṭi

Global Journal of Research on Medicinal Plants & Indigenous Medicine || GJRMI ||

AH, SY, VM BBR YC


Global J Res. Med. Plants & Indigen. Med. | Volume 7, Issue 4 | April 2018 | 34–67

111 112 113 114 115 116

Vaḍavānala rasa guṭikā Vaḍavānala rasa-24 Vaḍavānanī rasa Vahni rasa-2 Vajrakāñjika Vijayānala maṇḍūra

117 118 119 120 121 122 123 124

Haridrādi cūrṇa Kaṭvaṅgādi cūrṇa Kṣārayoga Pathyādi cūrṇa Saptaviṁśati guggulu Śilāsatva Śūlāri cūrṇa Vajrakṣāra

125 126

Citraka ghṛta Ghṛtakumāri svarasa

127 128 129 130

Haridrā cūrṇa Lavaṇādi takra Mahāmṛtyuñjaya lauha Mṛtyuñjaya lauha

131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145

Bhadradārvādi Cūrṇa Haritakyādi yoga Rasāñjanādi kvātha Haridrādi cūrṇa Saindhavādi cūrṇa Niśādya leha Trikaṭūkādya cūrṇa Kulatthādya ghṛta Nirguṇḍyādi kvātha Bilvādi yoga Maurāda ghṛta Methikādi cūrṇa Mustādi avaleha Tryūṣṇādi cūrṇa Bhagandara vijaya cūrṇa Navakārṣika guggulu Saptaviṁśtika guggulu

146 147

Mandāgni Mandāgni Mandāgni Mandāgni Mandāgni Mandāgni Śula Śula Śūla Śūla Vātika śūla Śūla Śūla Śūla Śūla Plīhā Plīhā Plīhā

Vaṭi Vaṭi Vaṭi Vaṭi Ariṣṭa Vaṭi

RYS RJN, RSK RYS BVJ RYS AH, SY, VM

Cūrṇa Cūrṇa Cūrṇa Cūrṇa Guggulu Cūrṇa Cūrṇa Kṣāra

SBM VM BBR Su.S VC, CK, BBR RK SY BRS

Ghṛta Svarasa

BR ShS

Plīharoga Cūrṇa Plīhā Takra Plīhā Cūrṇa Plīhāroga Vaṭi Other indication Ānāha Cūrṇa Virecana Cūrṇa Pittapācaka Kvātha Ajīrṇa Cūrṇa Ajīrṇa Cūrṇa Chardi Avaleha Vatika chardi Cūrṇa Dīpana Ghṛta Dīpana Kvātha Visūcikā Cūrṇa Visūcikā Ghṛta Arucī Cūrṇa Arucī Avaleha Arucī Cūrṇa Bhagandara Cūrṇa

BBR AN Su.S AN BBR BBR Ha.S BBR YR BBR RRM SBM Su.S BBR RRM

Bhagandara Bhagandara

YT CD, BR, YR, VM

2. Prāṇavaha- Rasavaha Srotasa Formulations containing Haridrā, as an ingredient and indicated in the management of various diseases of Prāṇavaha (channels carrying vital breath)-Rasavaha (channels

Guggulu Guggulu

BR YR BBR BRS, RNC

carrying rasa or plasma) srotasa are presented in Table 2. Among these, maximum i.e. 40 formulations are indicated in Pānḍu (anemia) followed by 25 in Kāsa (cough), 24 in Kāmalā (jaundice), 20 in Rasāyana (rejuvenation), 18 in Rājayakṣmā (tuberculosis), 14 in Śvāsa

Global Journal of Research on Medicinal Plants & Indigenous Medicine || GJRMI ||


Global J Res. Med. Plants & Indigen. Med. | Volume 7, Issue 4 | April 2018 | 34–67

(Asthma). It is also used in the formulations to treat six in Halīmaka (advanced stage of jaundice); five each in Hikkā (hiccup) and Vājikaraṇa (aphrodosiasis); two in Dhātukṣaya (tissue wasting) and one in Hṛdroga (heart disease).

Among the formulations, Cūrṇa (60), Vaṭi (26) and Ghṛta (21) are the maximum dosage forms and rhizome is the only part used.

Table 2: Formulations containing Haridrā indicated in disease of Pranavaha- Rasavaha Srotasa.

148 149 150 151 152

Amṛtavaṭaka Bṛhadnavāyasa cūrṇa Daśamūla basti Devadārvādya ghṛta Dhātri lauha

Rogādhikāra Pāṇḍu Pāṇḍu Pāṇḍu Pāṇḍu Pāṇḍu Pāṇḍu

153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163

Durālabhā ghṛta Gauḍa ariṣṭa Ghṛta prayoga Haridrā arka Haridrā cūrṇa Haridrādi lauha Haridrādya avaleha Katukādya Ghṛta Khadiraloha Maṇdūra vaṭaka Mūrvādya ghṛta

Pāṇḍu Pāṇdu Pāṇḍu Pāṇḍu Pāṇḍu Pāṇḍu Pāṇḍu Pāṇdu Pāṇḍu Pāṇḍu Pāṇḍu

Ghṛta Ariṣṭa Ghṛta Arka Cūrṇa Cūrṇa Avaleha Ghṛta Cūrṇa Vaṭaka Ghṛta

164 165 166 167 168 169

Nārāyaṇa maṇḍura Navāyasādi yoga Niśādi lauha Pañcāmṛta maṇḍura lauha Pānḍupañcānana rasa Pāṭhādi ghṛta

Vaṭi Cūrṇa Cūrṇa Cūrṇa Vaṭi Ghṛta

170

Punarnavā maṇḍūra

Pāṇḍu Pāṇḍu Pāṇḍu Pāṇḍu Pāṇḍu Mṛdabhakṣa ṇa roga Pāṇdu

171 172 173 174 175 176 177 178 179 180

Punarnavādi vaṭaka Rajanītriphalā ghṛta Rajanyādi ghṛta Saptaviṁśaka guggulu Siddha maṇḍūra Siddhabhairava rasa Sitādyavaleha Śivādi lauha Tiktaka ghṛta Tryūṣṇādi lauha-3

Pāṇḍu Pāṇḍu Pāṇḍu Pāṇḍu Pāṇḍu Pāṇḍu Paṇḍu Pāṇḍu Pāṇḍu Pāṇdū

Vaṭaka Ghṛta Ghṛta Guggulu Cūrṇa Vaṭi Avaleha Cūrṇa Ghṛta Vaṭi

Sr.no

Formulations

Dosage forms

References

Vaṭaka Cūrṇa Kvātha Ghṛta Cūrṇa

Ha.S BRS BBR VS RK, YT, RYS, RNC, RSS, BRS, BBR AS CS, BBR CD AP Su.S RK, BRS RYS, BBR, VM CS, VS BRS, RYS VS, BVJ, RK, BBR BR, VM, CD, VS, BBR RYS, VC RYS RJN, RSb, BR RSb, BBR, BR, RJN BBR, BR, RSb AH

Vaṭi

Global Journal of Research on Medicinal Plants & Indigenous Medicine || GJRMI ||

CS, CD, VM, BR, BPS, BBR, RA, RJN, RSb, RYS VC BBR, VS, YR VM RYS VC RYS BBR RJN VM RYS


Global J Res. Med. Plants & Indigen. Med. | Volume 7, Issue 4 | April 2018 | 34–67

181 182 183 184 185

Trikuṭādi vaṭī Tryūṣaṇādi guṭikā Vajramaṇḍūka vaṭaka Vṛddhanavāyasa cūrṇa Vyośādi ghṛta

186 187

Vyoṣādi kaṣāya Vyoṣādi lauha

188 189

Ajamodādi cūrṇa Bhāragyādi kaṣāya

190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202

Bola baddha rasa Bṛhata rasendra guṭikā Bṛhatālīsādi cūrṇa Dhatūrādi bhasma Dvitiya tālīsādya cūrṇa Guḍūcyādi Ghṛta Guggulu saptaviṁśati Haridrā bhasma Haridrādi cūrṇa Kāsāṅkuśa rasa Kumāryāsava Lākṣādi cūrṇa Mañjiṣṭhādi cūrṇa

203

Raktādi cūrṇa & Ghṛta

204

Rasāñjanādi cūrṇa

205 206 207 208 209 210 211 212

Sūrya Rasa Suvarṇa bhasma Tāleśvara rasa Tālīsādi cūrṇa Trikaṭutriphalādi cūrṇa Vāsādi kaṣāya Vāsāpāka Vasiṣṭha harītakī rasāyana

213 214 215 216 217 218

Amṛta vaṭaka Ārdraka ghṛta Ayoraja prabhṛti cūrṇa Ayorajādi cūrṇa Dārvītvakādya avaleha Dārvyādi leha

219 220

Daśasvarasa ghṛta Dhātri lauha

Pāṇḍu Pāṇḍu Pāṇḍu Pāṇḍu Pāṇḍu (Mṛdabhakṣa ṇa vikāra) Pāṇḍu Pāṇḍu Kāsa Kāsa Kaphaja kāsa Kāsa Kāsa Kāsa Kāsa Kāsa Kāsa Kāsa Kāsa Kāsa Kāsa Kāsa, śvāsa Kāsa Kāsa/ kṣataja kāsa Kāsa Kāsa/ Kṣayaja kāsa Kāsa Kāsa Kāsa Kāsa Kāsa Kāsa Kāsa Kāsa Kāmalā Kāmalā Kāmalā Kāmalā Kāmalā Kāmalā Kāmalā, Pāṇḍu Kāmalā Kāmalā

Vaṭi Guṭikā Guṭikā Cūrṇa Ghṛta Kvātha Cūrṇa

VS BBR Ha.S BBR YR, AS, AH, VC, CS, VS, BR, VM, CD, BBR SY RJN, RYS

Cūrṇa Kvātha

GN BVJ

Vaṭi Vaṭi Cūrṇa Cūrṇa Cūrṇa Ghṛta Guggulu Cūrṇa Cūrṇa Vaṭi Āsava Cūrṇa Cūrṇa

RJN, BBR BR BBR SBM VM CS VM SBM Su.S, YR RYS GN AN BBR, YR

Cūrṇa & Ghṛta Cūrṇa

Su.S

Vaṭi Cūrṇa Cūrṇa Cūrṇa Cūrṇa Kvātha Avaleha Avaleha

VC, BRS RRM BBR BBR SY VC, BBR YC AH, VS, BBR

Vaṭaka Ghṛta Cūrṇa Cūrṇa Avaleha Cūrṇa

BBR SY RYS VC, BBR BBR BR

Ghṛta Cūrṇa

SY VS, CD, BR

Global Journal of Research on Medicinal Plants & Indigenous Medicine || GJRMI ||

BBR, GN


Global J Res. Med. Plants & Indigen. Med. | Volume 7, Issue 4 | April 2018 | 34–67

221 222 223 224

Dhātryādi cūrṇa Dviharidrādya lauha Haridrā cūrṇa Haridrādi ghṛta

Kāmalā Kāmalā Kāmalā Kāmalā

Cūrṇa Cūrṇa Cūrṇa Ghṛta

225 226 227

Kāmalāhara kvātha Kāmalānāśaka yoga Lauhabhasmādi cūrṇa

Kāmalā Kāmalā Kāmalā

Kvātha Cūrṇa Cūrṇa

228 229 230 231 232 233 234 235 236

Niśādi loha Pathyādi cūrṇa Pathyādi loha Phalatrikādi kvātha Punarnavādya leha Rajanyādi kvātha Triphalādi cūrṇa Triphalādya lauha Viḍaṅgādya avaleha

Cūrṇa Cūrṇa Cūrṇa Kvātha Avaleha Kvātha Cūrṇa Cūrṇa Avaleha

237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253

Avaleha Vaṭi Avaleha Ghṛta Cūrṇa Cūrṇa Avaleha Avaleha Avaleha Cūrṇa Cūrṇa Avaleha Avaleha Vaṭi Ghṛta Cūrṇa Avaleha

BBR BBR BBR RYS BR RYS BBR, RYS, AH, CS AS VS RYS GN, BBR BBR, RYS BBR RYS AH BBR CS

254 255 256

Abhayāmalakī rasāyana Amṛta vartikā Amṛtabhallātakyāvaleha Amṛtasañjīvana agada Amṛtavartikā rasāyana Bhṛṅgādi cūrṇa Brāhma rasāyana Daśamūlādi rasāyana Dvitiya tāmrarasāyana Gandhakādi poṭṭali rasa Harītakyādi cūrṇa Indrokta rasāyana Kalyāṇāvaleha Lavaṅga pāka Nalanādi ghṛta Nirguṇḍayādi prayoga Ṣaṣtha Harītakyādi rasāyana Śuṇṭhayādi rasāyana Vasantakusumākara rasa-2 Vṛddhadārū kalpa

Kāmalā Kāmalā Kāmalā Kāmalā Kāmalā Kāmalā Kāmalā Kāmalā Kāmalā Rasāyana Rasāyana Rasāyana Rasāyana Rasāyana Rasāyana Rasāyana Rasāyana Rasāyana Rasāyana Rasāyana Rasāyana Rasāyana Rasāyana Rasāyana Rasāyana Rasāyana Rasāyana

BPS, VM, VC, YR RNC, BBR VC, AN VC, YR, VM, VS, BR, CS, BBR, CD SY CS VS, YR, VM, VC, BBR BBR, RSS, BRS CD RYS YC, BBR VC, RYS YC VM, CS AN, BBR BBR

Avaleha Vaṭi Cūrṇa

AH BR VS

257 258 259 260 261 262 263

Abhraka bhasma Citacandira Daśamūlāsava Hapuṣādi takrāriṣṭa Jīrṇamaṇḍūra cūrṇa Kālāgnirudra rasa Kāmeśvara modaka

Rasāyana Rasāyana Rasāyana Rājayakṣmā Kṣaya Rajayakṣmā Kṣaya Kṣaya Kṣaya Kṣaya Rājyakṣmā

Cūrṇa Phāṇṭa Āsava Aṛiṣṭa Vaṭi Vaṭi Vaṭi

BBR SBM YC, GN, BBR BBR RYS RYS RYS

Global Journal of Research on Medicinal Plants & Indigenous Medicine || GJRMI ||


Global J Res. Med. Plants & Indigen. Med. | Volume 7, Issue 4 | April 2018 | 34–67

264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274

Karpūra rasa Kṣudraharitakī leha Pañcāmṛta rasa Pippalyādi ariṣṭa Pippalyādyāsava Rasendra guṭikā Śaśavāsādi ghṛta Śirīṣādya taila/ghṛta Tālīsādya cūrṇa Vasanta kusumākara rasa Yakṣmānivāraka ghṛta

275 276 277 278 279

Bhāragyādi guṭikā Bhāragyādi leha Guḍādi cūrṇa Guḍādi leha Haridrādi cūrṇa

280 281 282 283 284 285 286 287 288

Haridrādi leha Śiṁhayādi Kvātha Śṛṅgayādi cūrṇa Sūryacandraprabhā guṭikā Śvāsakāleśvara Rasa Śvāsakāsaghnī vaṭi Śvāsakuṭhārahara kaṣāya Vāsādi kvātha Vijaya cūrṇa

289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307

Niśā cūrṇa Harītakyāsava Kumāryāsava Haridrādi leha Hikkānāśana rasa Manahśilādi ghṛta Niśādi cūrṇa Sūrya rasa Daśamūlāriṣṭa Gokṣura pāka Rasendracūḍāmaṇi rasa Ṣaṇḍhatvanāṣaka yoga Śhrimadanānanda modaka Balādi lauha Khadiraleha PāṇḍuPañcānana rasa Śarkarā loha Sitādi cūrṇa Sitādyāvaleha

Kṣaya Rājayakṣmā Kṣaya Kṣaya Kṣaya Rājayakṣmā Kṣaya Rājayakṣmā kṣaya Kṣaya Rājayakṣmā Śvāsa Śvāsa Śvāsa Śvāśa Śvāsa Śvāsa

Cūrṇa Avaleha Vaṭi Ariṣṭa Āsava Vaṭi Ghṛta Taila/ Ghṛta Cūrṇa Vaṭi Ghṛta

RYS VC RK, YT YT, YR, GN ShS, SY, VC BBR SY VM YR RK, YT, RP Su.S

Guṭikā Avaleha Cūrṇa Avaleha Cūrṇa

GN, BBR Su.S Ka.S, VM, YR BBR Su.S, BPS, CD, VS, BR, BBR GN, YR, VC BBR, YR Su.S GN, BBR BBR BBR SY YR, VJ GN

Śvāsa Avaleha Śvāsa Kvātha Śvāsa Cūrṇa Śvāsa Guṭikā Śvāsa Cūrṇa Śvasa Vaṭi Śvāsa Kvātha Śvāsa Kvātha Śvāsa Cūrṇa Other indication Hridaroga Cūrṇa Dhātūkṣaya Āsava Dhātukṣaya Āsava Hikkā Avaleha Hikkā Vaṭi Hikkā Ghṛta Hikkā Cūrṇa Hikkā Vaṭi Vājīkaraṇa Ariṣṭa Vājīkaraṇa Cūrṇa Vājīkaraṇa Vaṭi Vājīkaraṇā Cūrṇa Vājīkaraṇa Modaka Halīmaka Cūrṇa Halīmaka Avaleha Halīmaka Vaṭi Halīmaka Vaṭi Halīmaka Cūrṇa Halīmaka Avaleha

Global Journal of Research on Medicinal Plants & Indigenous Medicine || GJRMI ||

VM GN BBR VC RJN, RYS, RSb BBR AH RK, RYS BR BBR, YC BBR RMi BR RJN VS RYS RYS BR VS


Global J Res. Med. Plants & Indigen. Med. | Volume 7, Issue 4 | April 2018 | 34–67

3. Manovaha srotasa Formulations containing Haridrā, as an ingredient and indicated in the management of various diseases of Manovaha srotasa are presented in Table 3. Among these, maximum i.e. 15 formulations are indicated in Śiroroga (disease of head) followed by 11 in Apasmāra (epilepsy), 10 in Unmāda (psychosis). It is also used in the formulations to treat three in

Medhāvardhaka (brain tonic); two in Madātyaya (alcoholism); one each in Grahadoṣa (certain psychotic sundrome), Murcchā (syncope), Manovikāra (mental disorder) and Smṛtivardhaka (memory enhancer). Among the formulations, Ghṛta (18) and Kvātha (12) are the maximum dosage forms and rhizome is the only part used.

Table 3: Formulations containing Haridrā indicated in disease of Manovaha srotasa. Sr.no. Formulations 308 309

Amṛtādi maṇḍura Apāmārga taila

310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322

Candanādi kvātha Chinnādi kvātha Devadārvādi ghṛta Harītakyādi kvātha kaṭutrikādi kvātha Pathyādi kaṣāya Pathyādi ṣaḍaṇga Ṣaḍaṅga Kvātha Śiraḥśūlahara kvātha Śreṣṭhādi kvātha Trikaṭukādi kvātha Triphalādi kvātha Tvagādi taila

323 324 325 326 327 328 329

Amṛta ghṛta Apasmāra nāśana rasa Bṛhata Pañcagavya ghṛta Candanādya taila Drākṣādyavaleha Kalyāṇaka ghṛta Mahāpañcagavya ghṛta

330 331 332 333

Mahārudrā rasa Nīrakalpanā ghṛta Pañcagavya ghṛta Siddhārthaka ghṛta

334

Bhutarāva ghṛta

Rogādhikāra Śiroroga Śiroroga Krimijanya śirahśūla Śiroroga Śiroroga Śiroroga Śiroroga Śirahśūla Śiroroga Śiroroga Śiroroga Śiraḥśūla Śiroroga Śiroroga Śiroroga Śiroroga Apasmāra Apasmāra Apasmāra Apasmāra

Dosage forms

References

Vaṭi Taila

RSb, RYS CD, VS, BR

Kvātha Kvātha Ghṛta Kvātha Kvātha Kvātha Kvātha Kvātha Kvātha Kvātha Kvātha Kvātha Taila

BBR BBR BBR, Ha.S VR CD YR, YC, BPS, RSb ShS BBR BR YC, BBR GN, VR, YR VR CS

Ghṛta Cūrṇa Ghṛta

AS BBR VM, CD

Apasmāra Apasmāra Apasmāra Apasmāra

Taila Avaleha Ghṛta Ghṛta

Apasmāra Apasmāra Apasmāra Apasmāra Unmāda Unmāda

Vaṭi Ghṛta Ghṛta Ghṛta

CD BBR, Ha.S SY, BBR GN, VS, AH, CS, AS, CK, SY RJN RRM Su.S, GN, BBR Su.S, BR

Ghṛta

BBR, GN

Global Journal of Research on Medicinal Plants & Indigenous Medicine || GJRMI ||


Global J Res. Med. Plants & Indigen. Med. | Volume 7, Issue 4 | April 2018 | 34–67

335

Kalyāṇaka ghṛta

Unmāda

336

Mahābhūtarāva ghṛta

337 338 339 340 341 342 343

Mahācaitasa Ghṛta Mahākalyāṇaka ghṛat Niśādi cūrṇa Pañcagavya ghṛta Pāniya kalyāṇa ghṛta Siddhārthakādi agada Śivā ghṛta

344 345 346 347 348 349 350 351 352

Aśvagandhāriṣṭa Manovikāraghna yoga Kalyāṇaka avaleha Bhūtavāra ghṛta Elādya modaka Śrikhaṇḍāsava Brāhmī ghṛta Sarasvatī cūrṇa Viśvādya cūrṇa

Unmāda Ghṛta /Bhūtonmāda/ Grahonmāda Unmāda Ghṛta Unmāda Ghṛta Unmāda Cūrṇa Unmāda Ghṛta Unmāda Ghṛta Unmāda Agada Unmāda Ghṛta Other indication Murcchā Ariṣṭa Manovikāra Kvātha Smṛtivardhaka Avaleha Grahadoṣa Ghṛta Madātyaya Modaka Madātyaya Āsava Medhāvardhana Ghṛta Medhāvardhaka Cūrṇa Medhāvardhaka Cūrṇa

4. Vātavaha srotasa Formulations containing Haridrā, as an ingredient and indicated in the management of various diseases of Vātavaha srotasa are presented in Table 4. Among these, maximum i.e. 36 formulations are indicated in Vātavyādhi (disease due to Vāta doṣa) followed by 26 in Vātarakta (gout). It is also used in the

Ghṛta

GN, CS, AS, VM, CK, YR, YC, AH, YT GN, AH, BR

BPS Su.S, YC, BBR VC, VS, BBR BR, SY VS, BBR, ShS YT BR BBR, BR CS VR AS, AH BBR, BR BR SY RRM BBR

formulations to treat six in Āmavāta (rheumatism); two each in Bādhirya (deafness) and Urustambha (stiffness in thigh muscles); one in Gṛdhrasi (sciatica). Among the formulations, Kvāṭha (17) and Taila (13) are the maximum dosage forms and rhizome is the only part used.

Table 4: Formulations containing Haridrā indicated in disease of Vātavaha srotasa. Sr.no. 353 354 355 356 357 358 359 360 361

Rogādhikāra Vātavyādhi Anilāri rasa Vātaroga Aṣṭādaśaśatika prasāraṇī Sarvavātavikāra taila Badarīpāka Vātavyādhi Caturviṁśatikāprasāriṇī Vātavyādhi taila Dvātriśaka guggulu Vātavyādhi Ekādaśaśatika prasāraṇī Sarvavātavikāra taila Eraṇḍa pāka Vātavyādhi Eraṇḍādi guggulu Vātavyādhi Haridrādi modaka Vātaroga Formulations

Dosage forms

References

Cūrṇa Taila

RYS BR

Cūrṇa Taila

RYS VS

Guggulu Taila

BBR, YT, VC BR

Avaleha Guggulu Modaka

YR, BBR VS, BBR RRM

Global Journal of Research on Medicinal Plants & Indigenous Medicine || GJRMI ||


Global J Res. Med. Plants & Indigen. Med. | Volume 7, Issue 4 | April 2018 | 34–67

362

Kalyāṇaka leha

Vātavyādhi

Avaleha

363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375

Khuḍḍākapadmaka taila Kubera pāka Kuṣṭhādi cūrṇa Ladhuviṣagarbha taila Laśuna pāka Laśuna pāka-1 Mahākukkuṭamāṁsa taila Mahārāja prasāraṇī taila Nāgarādi cūrṇa Nārāyaṇa taila Nimbādi ghṛta Pañcatikta ghṛta Pañcatiktaghṛta guggulu

Taila Avaleha Cūrṇa Taila Avaleha Vaṭi Taila Taila Cūrṇa Taila Ghṛta Ghṛta Guggulu

376 377 378 379 380 381 382

Vaṭī Taila Kvātha Taila Avaleha Guggulu Kvātha

VC, BBR VC BBR, VM VC BBR YR GN

Vātaroga Vātaroga

Vaṭi Kvātha

RYS GN

Vātavyādhi Vātavyādhi

Avaleha Kvātha

RRM YC

387 388

Prabhāvatī vaṭī Prasāraṇī taila Rāsnādi kvātha Rāsnāpūtīka taila Rasona pāka Ṣaḍaśīti guggulu Śatavaryādi dvadaśāṅga kaṣāya Ṣoḍaśakala rasāyana Śṛṅgayādi catuhṣaṣtika kaṣāya Śuklapāka Śuṇṭhayādi catuhṣaṣṭi kvātha Vātarāja vaṭi Yogottamā guṭikā

Vātaroga Vātavyādhi Vātavyādhi Vātavyādhi Vātavyādhi Vātaroga Sarvavātavikāra Sarvavātavikāra Vātavyādhi Sarvavātavikāra Vātavyādhi Vātaroga Asthigata vātavyādhi Vātavyādhi Vātavyādhi Vātavyādhi Vātavyādhi Vātavyādhi Vātaroga Vātaroga

VS, VM, BPS, BR, GN, YR GN VC, RYS, RRM VC VC RRM, VC RYS BR BR Ha.S, BBR BR AS, AH YR BBR

Vaṭi Guṭikā

BRS, BBR, RYS GN, BBR

389

Āmalak-haridrā kvātha

Kvātha

Su.S

390 391

Avaleha Kvātha

VR, VC YR

392 393

Amṛta bhallātaka avaleha Bṛhata mañjiṣṭhādi kvātha Bṛhata maricādya taila Candraprabhā vaṭikā

Vātavyādhi Vātaroga Vātarakta Śleṣmapradhāna vātarakta Vātarakta Vātarakta

Taila Vaṭi

YR, VC VS

394 395

Dhātri yoga Dhātryādi kvātha

Kvātha Kvātha

CS BBR/ AS, BR, VM, CD, VS

396 397 398 399

Guḍūcyādi kaṣāya Haridrādi kvātha Kāmakalā vaṭi Khuḍḍāka padmaka taila

Vātarakta Vātarakta, Prameha Vātarakta Vātarakta/ Kaphaja vātarakta Vātarakta Vātarakta Vātarakta Vātarakta

Kvātha Kvātha Vaṭi Taila

VC, VR, BBR BPS RYS CD, CS, BPS, BR

383 384 385 386

Global Journal of Research on Medicinal Plants & Indigenous Medicine || GJRMI ||


Global J Res. Med. Plants & Indigen. Med. | Volume 7, Issue 4 | April 2018 | 34–67

400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425

Laghu mañjiṣṭhādi Kvātha Mahācandraprabhā vaṭi Mahāmañjiṣṭhādi kvātha Mahātiktaka ghṛta Mañjiṣṭhādi kaṣāya Mustādi kvātha Navakārṣika kaṣāya Nimbādi cūrṇa Padmakādi taila Pañcamṛta śṛta kṣīra Samaśarkarā guggulu Svāyambhu guggulu Trikaṭukādya guṭikā Triphalā guggulu Vajra guggulu

Vātarakta

Kvātha

Vātarakta Vaṭi Vātarakta Kvātha Vātarakta Ghṛta Vātarakta Kvātha Vātarakta Kvātha Vātarakta Kvātha Vātarakta Cūrṇa Vātarakta Taila Vātarakta Kvātha Vātarakta Guggulu Vātarakta Guggulu Vātarakta Guṭikā Vātarakta Guṭikā Vātarakta Guggulu Other indication Dvātriṁśaka guggulu Gṛdhrasī Guggulu Bādhirya nāśaka arka Bādhirya Arka Sārasvata Ghṛta Bādhirya Ghṛta Rāsnādi kvātha Urustambha Kvātha Ūṛstmbhanāśaka yoga Urustambha Kalka Bṛhata yogarāja guggulu Āmavāta Vaṭī Dvātriṁśakā guggulu guṭīkā Āmavāta Guṭikā Rasona Piṇḍa Āmavāta Kalka Tryūṣṇādi guṭikā Āmavāta Guṭikā Vajrakāñjikā Āmavāta Kāñji Yogarāja guggulu Āmavāta Guggulu

5. Mūtravaha srotasa Formulations containing Haridrā, as an ingredient and indicated in the management of various diseases of Mūtravaha srotasa (channels carrying urine) are presented in Table 5. Among these, maximum i.e six formulations are indicated in Aśmarī (calculus) followed by

VC, BBR BBR, RK VM, YT YT VC, RRM AH, BPS YT BR YR, BBR SY BBR RYS GN BPS RYS, BBR YR AP GN BPS CS BR GN BPS BBR VS RYS, BBR

other indications: two in Śarkarā (Calculus); one each in Bahumūtra (Polyuria), Mūtrāghāta (urinary obstruction), Mūtrordāvarta (different type urinary obstruction) and Meḍhra śarkarā. Among the formulations, Cūrṇa (8) is the maximum dosage form and rhizome is the only part used.

Table 5: Formulations containing Haridrā indicated in disease of Mūtravaha srotasa. Sr.no. Formulations 426 427 428 429 430 431

Apūrvamālinī vasanta Aśmarī kaṇḍana rasa Haridrādi yoga Punarnavādi yoga Rajanyādi cūrṇa Śilādi cūrṇa

Rogādhikāra Aśmarī Aśmarī Aśmarī Aśmarī Aśmarī Aśmarī Aśmarī

Dosage forms

References

Vaṭi Cūrṇa Cuṛṇa Cūrṇa Cūrṇa Cūrṇa

BBR BBR YR, BBR CS, BPS BBR BVJ

Global Journal of Research on Medicinal Plants & Indigenous Medicine || GJRMI ||


Global J Res. Med. Plants & Indigen. Med. | Volume 7, Issue 4 | April 2018 | 34–67

432 433 434 435 436 437

Somanātha rasa Punarnavādi yoga Bhadradārvādi yoga Haridrādi yoga Haridrā cūrṇa + Guḍa + Tuṣodaka Kṣārāgada

Other indication Bahumūtra Vaṭi Mūtrāghāta Kṣāra Mūtrodāvarta Cūrṇa Meḍhraśarkarā Cuṛṇa Śarkarā Cūrṇa

BBR GN Su.S YR BPS, VS

Śarkarā

BBR

6. Medovaha srotasa Formulations containing Haridrā, as an ingredient and indicated in the management of various diseases of Medovaha srotasa (channels carrying adipose tissue) are presented in Table 6. Among these, maximum i.e. 88 formulations are indicated in Prameha (increased frequency

Agada

and turbidity of urine). It is also used in the formulations to treat four in Sthaulya (obesity) and two in Medoroga (obesity). Among the formulations, Cūrṇa (32) and Kvātha (27) are the maximum dosage forms and rhizome is the only part used.

Table 6: Formulations containing Haridrā indicated in disease of Medovaha srotasa. Sr.no. Formulations

Rogādhikāra Dosage forms Prameha Prameha Cūrṇa

References

438

Abhraka bhasma

439 440

Ākulyādi ghṛta Āmalakī svarasa + Haridrā cūrṇa/ kalka + Madhu Anantādi kvātha Aṅkolādi yoga Arjunādi ghṛta & Taila Baṅga bhasma yoga Baṅgeśvara rasa-19 Bṛhatdāḍimādya ghṛta Caṇaka yoga Candanādi kvātha Candanādi yoga Candraprabhā guṭikā

Prameha Prameha

Ghṛta Kalka & Cūrṇa

Prameha pidakā Prameha Prameha Prameha Prameha Prameha Prameha Prameha Prameha Prameha

Kvātha Cūrṇa Ghṛta, Taila Cūrṇa Cūrṇa Ghṛta Cūrṇa Kvātha Cūrṇa Guṭikā

Dāḍimādya Ghṛta Dāḍimādya ghṛta-1 Dāḍimādya ghṛta-2 Dārvīkapittha niryāsādi kvātha Dārvyādi kvātha Devadārvādyāriṣṭa Devadārvāsava Dhātrīsvarasa

Prameha Prameha Prameha Prameha

Ghṛta Ghṛta Ghṛta Kvātha

BR VC BPS RT, RNS, BBR, RYS RYS BBR VC, BBR RSb BBR VM, GN, ShS, BPS, VR, BR, RNC, YT, RA, BBR, RYS BPS, VS BR BR SY

Prameha Prameha Prameha Sarva prameha

Kvātha Ariṣṭa Āsava Svarasa

BBR ShS, BR, SY GN, BBR ShS

441 442 443 444 445 446 447 448 449 450

451 452 453 454 455 456 457 458

Global Journal of Research on Medicinal Plants & Indigenous Medicine || GJRMI ||

BVJ, RYS, BRS, BBR, RJN SY CK


Global J Res. Med. Plants & Indigen. Med. | Volume 7, Issue 4 | April 2018 | 34–67

Prameha Prameha Pittaja prameha Prameha Prameha Prameha Prameha Piṣṭa meha

Kvātha Cūrṇa Kvātha Avaleha Svarasa Vaṭi Cūrṇa Kvātha

BBR BPS, RYS GN VR YR RNS Su.S, AH AS

Prameha/ Pittaja prameha/ Kaphaja prameha/ Sāndrameha Piṣṭa-meha Prameha Prameha Prameha Prameha Prameha Kaphaja Prameha Prameha Prameha Prameha Prameha Prameha Prameha Prameha

Kvātha

Su.S, VC, VR, Ha.S, BPS, BR, YR, VR

Kvātha Taila Cūrṇa Cūrṇa Vaṭi Vaṭi Kvātha

BR YR GN RSb, RSS RYS RT CS

Cūrṇa Āsava Cūrṇa Cūrṇa Cūrṇa Ghṛta Vaṭi

Prameha Prameha Prameha Prameha Pittaja-prameha Prameha Prameha Prameha

Vaṭi Cūrṇa Cūrṇa Kvātha Kvātha Cūrṇa Cūrṇa Kalka

490 491 492 493 494 495 496

Mehabaddha rasa Mehavajra rasa Mustādi cūrṇa Mustādi kvātha Nīlotpalādi kaṣāya Nimbapañcaka cūrṇa Niśā cūrṇa Niśā kalka/Madhu + Dhātrī svarasa Niśādi cūrṇa Niśātriphalāyoga Nityārogyeśvara rasa Pārijātādi kvāthāṣṭaka Pāṭhādi kaṣāya Pathyādi kaṣāya Phalatrikādi Kvātha

Ha.S, GN ShS Ha.S, GN RJN AN CD, BBR VC, YR, BR, BRS, RSb, BBR BVJ, ShS, RPS RNC, RMi, BR AS, GN BR, BBR GN BBR AN YR

Prameha Prameha Prameha Prameha Prameha Pittaja prameha Prameha

Cūrṇa Hima Vaṭi Kvātha Kvātha Kvātha Kvātha

497 498

Pītādvaya kvātha Pītāmañjiṣṭhā cūrṇa

Sāndrameha Ṣītameha

Kvātha Cūrṇa

459 460 461 462 463 464 465 466 467

468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489

Dviniśādi śīta kavātha Gokṣurādi Cūrṇa Gokṣurādi kvātha Gokṣurādi pāka Guḍūcī svarasa Guggulvādi vaṭaka Haridrā cūrṇa Haridrā kvātha + madhu Haridrādi kaṣāya

Haridrādi kvātha Haridrādi taila Haridrādyātrayoryoga Hariśaṁkara rasa Hemāmbuda loha-2 Jayāvaṭi Kaphaja Prameha nāśaka yoga Khadirādi cūrṇa Kumāryāsava Kuṣṭhādi cūrṇa Lāi cūrṇa Lohādi cūrṇa Mahādāḍimādya ghṛta Meghanāda rasa

Global Journal of Research on Medicinal Plants & Indigenous Medicine || GJRMI ||

BBR YR BVJ BBR Su.S GN CS, Ha.S, ShS, VS, YR GN, VS, VM Bh.S


Global J Res. Med. Plants & Indigen. Med. | Volume 7, Issue 4 | April 2018 | 34–67

499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514

Pittaja pramehahara kaṣāya Prameha nāśaka Yoga Prameha nāśaka yoga Pramehabaddha rasa Pramehahara kaṣāya Pramehāri rasa-6 Śālmalī yoga Sañjivana rasa Sarvarogapara rasa Siddhabaṅga bhasma Śleṣmamehahara kaṣāya Someśvara rasa Śvadaṁṣṭrādi Lauha Śvadaṁṣtrādya cūrṇa Śyāmādi ghṛta (Bṛhata) Tagarādi kvāṭha

524 525

Talapoṭaka cūrṇa Trikaṇṭakādi ghṛta & taila Trikaṭukādya modaka Triphalā lauha Triphalādi cūrṇa Triphalādi kaṣāya Vasantakusumākara rasa Vedavidyā vaṭi Viḍaṅga rajanyādi kaṣāya Viḍaṅgādi kvātha Yogīśvara rasa

526 527 528 529 530 531

Guggulu rasāyana Vyoṣādya saṁtarpaṇa Haridrā cūrṇa Sthaulyahara kvātha Trikaṭukādi cūrṇa Vyoṣādyaśaktu prayoga

515 516 517 518 519 520 521 522 523

Pittaja prameha

Kvātha

AN

Prameha Prameha Prameha Prameha Prameha Prameha Prameha Prameha Prameha Śleṣma Prameha Prameha Prameha Prameha Prameha pidakā Kaphaja prameha Prameha Prameha

Cūrṇa Kvātha Vaṭi Kvātha Vaṭi Kvātha Cūrṇa Cūrṇa Cūrṇa Kvātha Vaṭi Cūrṇa Cūrṇa Ghṛta Kvātha

CS CD VC, RYS SY RYS BBR RYS RRM SBM AN BBR BBR, RYS GN, AN BR AS

Cūrṇa Ghṛta & taila

Prameha Prameha Prameha Prameha Prameha

Vaṭi Cūrṇa Cūrṇa Kvātha Vaṭi

Prameha Prameha

Vaṭi Kvātha

VC AH, CS, AS, VM, BBR BBR RYS BBR GN, BPS ShS, VC, BVJ, RA, BBR, RYS, BBR, RYS, BVJ, BR SY

Prameha Kvātha Prameha Cūrṇa Other indication Medoroga Vaṭi Medoroga Mantha Sthaulya Cūrṇa(major) Sthaulya Kvātha Sthaulya Cūrṇa Sthaulya Mantha

7. Raktavaha srotasa Raktapitta (Bleeding disorders) - These include 7 references of Haridrā usages. Rhizome has been reported as the part used, and

YR, VC, BBR BBR BBR GN, VM YT SY VC BPS, AH, CD, GN, VS, BR

Ghṛta (4) is maximum dosage form in management of Raktapitta (Table 7). Other indications included two in Raktaduṣṭi and four in Raktavikāra (disorder of blood). (Table 7).

Global Journal of Research on Medicinal Plants & Indigenous Medicine || GJRMI ||


Global J Res. Med. Plants & Indigen. Med. | Volume 7, Issue 4 | April 2018 | 34–67

Table 7: Formulations containing Haridrā indicated in Raktavaha srotasa. Sr.no. Formulations 532 533 534 535 536 537 538

Kaṭukādya ghṛta Mahādūrvādya ghṛta Māheśvara ghṛta Nimbādi cūrṇa Pathyādi cūrṇa Trijātyādi cūrṇa Vṛddha āmalā ghṛta

539 540 541 542 543 544

Raktaśodhaka arka Śilācandrodaya Haritāla bhasma Mañjiṣṭhādi kvātha` Rasasindūra Siddha haridrā

Rogādhikāra Dosage forms Raktapitta Raktapitta Ghṛta Raktapitta Ghṛta Raktapitta Ghṛta Raktapitta Cūrṇa Raktapitta Cūrṇa Raktapitta Cūrṇa Raktapitta Ghṛta Other indication Raktaduṣṭi Arka Raktaduṣṭi Cūrṇa Raktavikāra Cūrṇa Raktavikāra Kvātha Raktavikāra Cūrṇa Raktavikāra Cūrṇa

8. Ārtavavaha and Śukravaha srotasa Haridrā containing Formulations, as an ingredient and indicated in the management of various diseases of Ārtavavaha and Śukravaha (channels carrying semen specially the component of sperms) srotasa are presented in Table 8. Among these, maximum i. e. eight formulations are indicated in Striroga (gynaecological disorder) followed by seven in Yoniroga (disease of female genital tract) and other indications included six each in Garbhada

References GN, BBR BBR, VS BBR RRM AS BBR VM AP RNS RJN YC YR YC

and Pradara (white discharge); two each in, Sūtikāroga (post natal disorders), Upadaṁśa (syphilis) and Vandhyatva (infertility); one each in Garbharoga (foetal disorder), Makkalaśūla (pain due to dangerous abscess in the abdomen), Ṣaṇḍhatva (the state of being a eunuch) and Śukradoṣa (defect of semen). Among the formulations, Ghṛta (19) is the maximum dosage form and rhizome is the only part used.

Table 8: Formulations containing Haridrā indicated in disease of Ārtavavaha and Śukravaha srotasa. Sr.no. Formulations

545 546 547 548 549 550 551 552 553

Bṛhatkalyāṇa ghṛta Bṛhatphala ghṛta Lakṣmanāriṣṭa Mālatīyoga Phalakalyāka ghṛta Sahacarādi kaṣāya Soma ghṛta Vacādi taila Vajrakāñjika

554 555

Guḍūcyādi ghṛta Kāśmaryādi Ghṛta

Rogādhikāra Striroga Strīroga Strīroga Strīroga Strīroga Strīroga Strīroga Strīroga Strīroga Strīroga Yoniroga Yoniroga Yonivikāra

Dosage forms

References

Ghṛta Ghṛta Ariṣṭa Cūrṇa Ghṛta Kvātha Ghṛta Taila Kāñji

VS VS BBR, BR BBR BR SY BBR, BR BBR BBR, VM

Ghṛta Ghṛta

VS, BBR CS, BBR

Global Journal of Research on Medicinal Plants & Indigenous Medicine || GJRMI ||


Global J Res. Med. Plants & Indigen. Med. | Volume 7, Issue 4 | April 2018 | 34–67

556 557 558 559 560 561

Laghuphalaghṛta Mañjiṣṭhādi ghṛta Mustādi gana Phala ghṛta Siddhārthakādi ghṛta Triphalādi ghṛta

562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582

Vajrakāñjikama Vajrakāñjika yoga Gokṣura pāka Pīyūṣasāgara rasa Pārada bhasma Upadaṁśaghna arka Kalyāṇaka ghṛta Phalaghṛta Pippalyādya ghṛta Vajrakāñjika Jīrakāvaleha Madhukādi cūrṇa Pathyāmalakyādi kaṣāya Pradarāri rasa-3 Puṣkara leha Vṛśādi kvātha Bṛhata phalaghṛta Garbhavilāsa taila Kāśmaryādi ghṛta Lakṣmaṇādya ghṛta Phalaghṛta

Yoniroga Ghṛta Yoniroga Ghṛta Yoniśodhana Kvātha Yoniroga Ghṛta Yoniroga Ghṛta Yonidoṣa Ghṛta Other indication Garbharoga Aranāla Makkalaśūla Kāñji Ṣaṇḍhatva Cūrṇa Śukradoṣa Vaṭi Upadaṁśa Cūrṇa Upadaṁśa Arka Vandhyatva Ghṛta Vandhyādoṣa Ghṛta Sūtikāroga Ghṛta Sūtikāroga Kāñji Pradara Avaleha Pradara Cūrṇa Pradara Kvātha Pradara Cūrṇa Pradara Avaleha Pradara Kvātha Garbhada Ghṛta Garbhasthāpaka Taila Garbhada Ghṛta Garbhaprada Ghṛta Garbhada Ghṛta

583

Somaghṛta

Garbhada

9. Sāmānya Saṁsthānika Vyādhi: Formulations containing Haridrā, as an ingredient and indicated in the management of various diseases of Sāmānya Saṁsthānika Vyādhi are presented in Table 9. Among these, maximum i.e. 90 formulations are indicated in

Ghṛta

ShS BBR BBR BBR, AN, YC BVJ RRM, BPS, YR YT YR, BR RYS RYS RJN AP BVJ ShS BBR GN YT, VR, YR RSS SY RYS BRS BBR VM BBR AH VS AH, Su.S, BPS, VM, YR, BVJ, GN VM

Kuṣṭha (skin disorder) followed by 86 in Jvara (fever), 45 in Viṣa (poison), 20 in Śotha (Inflammation). Among the formulations, Kvātha (71) and Cūrṇa (67) are the maximum dosage forms and rhizome is the only part used.

Table 9: Formulations containing Haridrā indicated in Sāmānya Saṁsthānika Vyādhi. Sr.no 584 585 586 587 588

Formulations Āriṣṭatvagādi cūrṇa Asparśārī rasa Bhallātakāvaleha Bhṛṇgādi cūrṇa Bhūnimbādi cūrṇa

Rogādhikāra Kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha

Dosage forms

References

Cūrṇa Cūrṇa Avaleha Cūrṇa Cūrṇa

Su.S RK YR, BBR VC AH, BBR

Global Journal of Research on Medicinal Plants & Indigenous Medicine || GJRMI ||


Global J Res. Med. Plants & Indigen. Med. | Volume 7, Issue 4 | April 2018 | 34–67

589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626

Bhūnimbādi kaṣāya Bhūnimbādya avaleha Bṛhatamañjiṣṭhādi kvātha Caṇḍarudra rasa

Kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha

Kvātha Avaleha Kvātha

VM, BBR GN BPS, ShS

Kuṣṭha

RK

Candrakalādi vaṭaka Drākṣādi cūrṇa Dvitiya Mahātiktaka ghṛta Eḍagajādya udavartana Gandhaka rasāyana Guggulu pañcatikta ghṛta Haridrā cūrṇa Haridrādi kaṣāya

Kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha

Cūrṇa(Anupān a) Vaṭaka Cūrṇa Ghṛta

Kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha

Cūrṇa Cūrṇa Ghṛta

BBR SY VM, GN, BBR

Kuṣṭha Kapha-pitta kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha

Cūrṇa Kvātha

Su.S GN

Vaṭi Cūrṇa Khaṇḍapāka Ghṛta Ariṣṭa Ariṣṭa Ghṛta

BBR BBR VR, BR RK VS, CS GN, YR, YR BBR

Kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha

Cūrṇa Cūrṇa Sneha Cūrṇa Kvātha Kvātha Arka Cūrṇa Vaṭi(Anupāna) Vaṭi

RK RYS Su.S YR BBR SY AP RC RK RYS

Kuṣṭha Kuṣṭha

Vaṭi Kvātha

BBR VC, VM, VR

Kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha

Cūrṇa Vaṭi(Anupāna) Vaṭī(Anupāna) Avaleha Avaleha Avaleha

BBR, GN RK, BVJ BR, BBR VS, BPS, YT VM, BR VC

Kuṣṭha

Kvātha

YR

Haridrādi vaṭīkā Haridrādya cūrṇa Haridrākhaṇḍa Kāmbāyana rasa Kanakabindunāmāriṣṭa Kanakāriṣṭa Khadirādi pañcatiktaka ghṛta Kiṭibhāri rasa Kṛṣṇamāṇikya rasa Kṛṣṇatilādi sneha Kūṣṭhādi cūrṇa Kuṣṭhaghna mahākaṣāya Kuṣṭhahara kaṣāya Kuṣṭhanāśaka arka Kuṣṭhanāśana prayoga Kuṣṭhāṅkuśa rasa Kuṣṭhaśailendravajra rasa Kuṣṭhaṣhailendra rasa Laghu mañjiṣṭhādi kaṣāya Lākṣādi cūrṇa Laṅkādhiśveśvara rasa Laṅkeśvara rasa Mahābhallātaka avaleha Mahābhallātaka guḍa Mahābhallātaka rasāyana Mahākaṣāya

Global Journal of Research on Medicinal Plants & Indigenous Medicine || GJRMI ||

AH Bh.S, GN GN


Global J Res. Med. Plants & Indigen. Med. | Volume 7, Issue 4 | April 2018 | 34–67

627

Mahākhadira Ghṛta

628 629 630

Mahāmañjiṣṭhādi kaṣāya Kuṣṭha Mahāraudreśvara rasa Kuṣṭha Mahāsiddheśvara rasa Kuṣṭha

631 632

Mahātāleśvara rasa Mahātikta ghṛta

Kūṣṭha Kuṣṭha

Kvātha Vaṭi Cūrṇa(Anupān a) Cūrṇa Ghṛta

633 634

Kuṣṭha Kuṣṭha

Kvātha Kvātha

Kuṣṭha

Kvātha

BR

636 637

Mañjiṣṭhādi kaṣāya Mañjiṣṭhādi kvātha (Bṛhata) Mañjiṣṭhādi kvātha (Madhyama) Mañjiṣṭhādi mahākaṣāya Navaka kaṣāya

RC AS, SY, GN, CS, Su.S, AH, VM, CK, CD, ShS GN, VS, VC, YR, BBR VC, SY BR

Kvātha Kvātha

VS, GN YR, VM, VS, CK, CD

638 639 640 641 642 643

Nimbādi cūrṇa Nimbādi ghṛta Nimbādi mahākaṣāya Niśādi kvātha Niśādi vaṭi Pañcanimba cūrṇa

Kuṣṭha Kuṣṭha/ Kaphapittaja kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha

Cūrṇa Ghṛta Kvātha Kvātha Vaṭi Cūrṇa

644

Pañcanimbādi cūrṇa (Bṛhata) Pañcanimbakāvaleha Pañcatikta ghṛta guggulu Paśupati cūrṇa Pāṭhādi cūrṇa Pāṭhādya lauha Pathyādi yoga Paṭolādya cūrṇa Pṛthunimbapañcaka cūrṇa Puṇḍarikādi kvātha Rasāñjana haridrā prayoga Rasatāleśvara rasa Rudravaṭi Rudreśvara rasa Saptaviṁśatikā guggulu guṭīkā Sarṣapādi cūrṇa

Kuṣṭha

Cūrṇa

AH BBR VM, VS, BBR AH BBR, AH ShS, VM, CD, YC, VR, VC BR

Kuṣṭha Kuṣṭha

Avaleha Guggulu

BPS SY, CD, BR

Kūṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha

Cūrṇa Cūrṇa Cūrṇa Cūrṇa Cūrṇa Cūrṇa

GN, VC SY AN GN GN GN, SY

Puṇḍarīka kuṣṭha Kuṣṭha

Kvātha Cūrṇa

Bh.S Bh.S

Kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha

Cūrṇa Vaṭi Vaṭi Guṭikā

BBR BBR, RK, RYS RYS GN

Kuṣṭha

Cūrṇa

YR

635

645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659

Kuṣtha

Ghṛta

Global Journal of Research on Medicinal Plants & Indigenous Medicine || GJRMI ||

CS, CK, VS, YR, BR, VM, VC, CD, BBR VM, YT RK, BBR BBR


Global J Res. Med. Plants & Indigen. Med. | Volume 7, Issue 4 | April 2018 | 34–67

661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673

Sarvāṅga Sundarī Guṭikā Siddheśvara rasa Śuṇṭhayādi kaṣāya Śuṇṭhayādi mahākaṣāya Svāyambhuva guggulu Tālakeṣvara rasa Tālakeśvara rasa-71 Tāleṣvara rasa Tiktaka ghṛta Triphalādi Cūrna Triphalādi kaṣāya Triphalādi navakaṣāya Triphaladya ghṛta Viḍṅgādya basti

674 675 676

Amṛtādi kvātha Apūrvamālinī vasanta Āragvadhādi kvātha

677 678 679 680

Aṣṭaāmayika vaṭi Aśvagandhādi taila Ativiṣādi kvātha Bhānucuḍāmaṇi rasa

681 682 683 684

Sannipāta jvara viṣama jvara Jvara Viṣama jvara

Kvātha Kvātha Kvātha Cūrṇa

Jvara Jvara Sannipāta jvara Sannipāta jvara Jihvaka Pittajvara Sannipāta jvara Kapha-pitta jvara

Kvātha Kvātha Kvātha Kvātha Kvātha Kvātha Kvātha Kvātha

BBR BBR YR, YT BBR YR GN BR GN

Pittajvara Jvara

Kvātha Ghṛta

GN GN

695 696 697

Bhārgyādi kvātha Bibhītakādi kvātha Bṛhad śaṭyādi kvātha Bṛhata sarvajvarahara loha Catuṣaṣṭi kvātha Chinnādi pācana Dārvyādi kaṣāya Dārvyambudādi kvātha Devadārvādi kvātha Drākṣādi śītakaṣāya Dvatriṁśāṅga kvātha Dvitīya Bhāraṅgyādi Kvātha Dvitiya Kirātādi kvātha Dvitiya Mañjiṣṭhādya ghṛta Dvitīya śaṭyādi kvātha Garuḍā agada rasa Haridrādi kvātha

RYS BBR AS RSS, BBR, RYS, RSb, BR YT, YC, BBR GN YC, BVJ BRS

Sannipāta jvara Jvara Kaphaja-jvara/ Sannipāta jvara

Kvātha Cūrṇa Kvātha

698 699

Haritakyādi kvātha Jaganmohana rasa

Jvara Jvara

Kvātha Cūrṇa

GN RK BR, Su.S, GN , VM, Su.S, GN , BVJ BBR RKD

660

685 686 687 688 689 690 691 692 693 694

Kuṣṭha

Vaṭi

BBR, YR

Kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣtha Kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha Kuṣṭha

Vaṭi Kvātha Kvātha Vaṭi Cūrṇa Vaṭi Cūrṇa Ghṛta Cūrṇa Kvātha Kvātha Ghṛta Basti

RYS VC VM GN BBR RYS RSS VM, CD, BR CS, VS, GN GN, BBR BR CS, GN AN

Kvātha Vaṭi Kvātha

BBR YR, BR VS, GN, BBR

Vaṭi Taila Kvātha Vaṭi

Jvara Jvara Jīrṇa jvara Vata-pitta jvara/ Sannipāta jvara Jvara Jvara Kaphaja jvara Jvara

Global Journal of Research on Medicinal Plants & Indigenous Medicine || GJRMI ||


Global J Res. Med. Plants & Indigen. Med. | Volume 7, Issue 4 | April 2018 | 34–67

700 701 702 703 704 705 706

Jayāvaṭi Jvara bhairava cūrṇa Jvaranāgamayūra cūrṇa Jvarāṅkuśa rasa Kālāgnirudra rasa Kaliṅgādi cūrṇa Kalyāṇa ghṛta

711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723

Kaṇṭakāryādi kvātha Kaṭavaṅgādya vaṭaka Kaṭuka ghṛta Kaṭukādi & kuṣṭhādi kvātha Kaṭukyādi kvātha Kaṭusarpi Kaṭutrikādi kvātha Kiramālādi kvātha Kirātādi kvātha Kulatthādi Cūrṇa Kulatthādi ghṛta Mahākūṣmāṇḍa ghṛta Mahāpañcagavya ghṛta Mahāsudarṣana cūrṇa Mahātiktaka ghṛta Mañjiṣthādi ghṛta Maricādi kvātha

724 725

Mṛtyuñjaya loha Mustādi kaṣāya

726 727

Nāgarādi Kvātha Nimbādi kvātha

728 729 730 731

Niśādi kvātha Pānīya kalyāyaṇaka ghṛta Pathyādi kvātha Phalatrikādi kvātha

732 733 734 735 736 737 738 739 740

Raghunātha rasa Rajanyādi kvātha Śāṅkarī jvarāṅkuśa Sannipātodara kvātha Sapracetanā guṭikā Sarvajvarahara Lauha Sarvajvarahara lauha-2 Śaṭyādi kvātha Siddhārtha cūrṇa

707 708 709 710

Jvara Jvara Jvara

Vaṭi Cūrṇa Cūrṇa

RSS BBR, BVJ, BR BR, RYS, BBR

Jvara Jvara Jvara Jīrṇa jvara/ Viṣama jvara Sannipāta jvara Jvarātisāra Jīrṇajvara Kaphaja jvara

Vaṭi Vaṭi Cūrṇa Ghṛta

RYS RK VC, BBR Su.S, VS

Kvātha Vaṭaka Ghṛta Kvātha

AH GN GN CD

Jvara Sannipāta jvara Kaphaja jvara Jvara Pittajvara Sannipāta jvara Jīrṇa jvara Jvara Jvara Jvara Viṣama jvara Jvara karṇaka sannipāta jvara Jvara Jvara /Vata-pitta jvara Vātajvara Javara/ Sannipāta jvara Pittajvara Jvara

Kvātha Ghṛta Kvātha Kvātha Kvātha Cūrṇa Ghṛta Ghṛta Ghṛta Cūrṇa Ghṛta Ghṛta Kvātha

BBR Ka.S GN, BR BBR GN GN AS, VS SY GN YT AN AS, GN YR, BBR

Vaṭi Kvātha

RYS GN, Ha.S

Kvātha Kvātha

Ha.S CK, GN, YT, BBR

Kvātha Ghṛta

Ha.S VM

Jvara Kaṇṭhakubjaka Sannipāta jvara Jvara Sannīpāta jvara Viṣama jvara Jvara Jvara Jvara Sarvajvara Jvara Jvara

Kvātha Kvātha

BBR BR

Cūrṇa Kvātha Cūrṇa Kvātha Guṭikā Vaṭi Vaṭi Kvātha Cūrṇa

RK BBR BRS, BBR RRM BBR, RSK BBR, RYS, RJN BR BPS, BBR RRM

Global Journal of Research on Medicinal Plants & Indigenous Medicine || GJRMI ||


Global J Res. Med. Plants & Indigen. Med. | Volume 7, Issue 4 | April 2018 | 34–67

741

Śṛṇgayādi kvātha

742

Sudarśana cūrṇa

743 744 745 746

Sukumāra agada Suvarṇādi rasa Tiktādya lauha Trikaṭukādi kvātha

747 748

Triphalādi ghṛta Triphalādi kvātha

749 750 751 752 753 754

Tṛtīya Āragvadhādi kvātha Tṛtīya paṭolādi kvātha Uśīrādi kaṣāya Vasantamālinī rasa Vātajvarahara kaṣāya Viśvādi kvātha

755 756 757 758 759

Vṛddha sudarśana cūrṇa Vyāghrīādi kvātha Yakṛtplīhāri loha Yaṣṭayāmika vaṭi Yavādi kvātha

760 761 762 763 764 765

Ajeya ghṛta Amṛta Ghṛta Amṛtādi kvātha Aparājitā-haridrā cūrṇa Bilvādi guṭika Campaka agada

766 767 768 769 770 771 772 773 774

Candrodaya agada Gṛhadhūmādi cūrṇa Haridrā cūrṇa + Gomūtra Harītakyādi vaṭi Kālavajrāśani rasa Kālavajreśvara rasa Kalyāṇaka sarpi Koṣātakyādi cūrṇa Koṣātakyādi yavāgū

775 776 777

Kṣārāgada Kuṅkumādi agada Mahā agada

Abhinyāsa jvara/ Sannipātajvara Jvara

Kvātha

Jvara Jvara Jvara Kaṇṭhakubja sannipāta jvara Jvara Kaṇṭhakubjaka sannipāta jvara Kapha-pitta jvara

Vaṭi Vaṭi Cūrṇa Kvātha

YR, BPS, BBR, VM, VR YC, BPS, BVJ, BR, SY, ShS, AN, BBR, YR RK RJN RYS, RA YR, BBR

Ghṛta Kvātha

Su.S BPS

Kvātha

GN

Kapha-pitta jvara Vata-pitta jvara Jvara Vāta-jvara Jihvaka Sannipāta jvara Jvara Sannipāta jvara Jvara Jvara Jvara Viṣa Viṣa Viṣa Viṣa Asthigata viṣa Viṣa Lūtā & Kīṭa daṁśa Viṣa Sarpadaṣṭa Viṣa

Kvātha Kvātha Vaṭi Kvātha Kvātha

GN GN, BBR BBR VC BR, BPS

Cūrṇa Kvātha Vaṭi Vaṭi Kvātha

RRM AS RYS RP BBR

Ghṛta Ghṛta Kvātha Cūrṇa Guṭikā Agada

Su.S, BBR CS, GN, BBR BBR BR SY AH

Agada Cūrṇa Kvātha(major)

AH VS, CD, BBR CK

Viṣa Viṣa Sarpaviṣā Viṣa Viṣaroga Sthāvarajaṅgama viṣa Viṣa Śatapadī viṣa Viṣa

Vaṭi Vati Cūrṇa Ghṛta Cūrṇa Yavāgū

RYS YR, BBR RK Su.S VS Su.S

Vaṭi Agada Agada

CS Su.S BBR

Cūrṇa

Global Journal of Research on Medicinal Plants & Indigenous Medicine || GJRMI ||


Global J Res. Med. Plants & Indigen. Med. | Volume 7, Issue 4 | April 2018 | 34–67

779 780 781 782 783 784

Mahāgandhahastīnāmā agada Manahśilādi yoga Mañjiṣthādya agada Mṛtasañjīvana agada Nyagrodhādi cūrṇa Phalinyādi cūrṇa Pippalyādi cūrṇa

785 786

Prabhāvatī guṭikā Rajanī saindhava cūrṇa

787

Rajanyādi agada

788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800

Rajanyādi cūrṇa Rajanyādi ghṛta Rasāñjanādi kalka Sarpaviṣanāśaka yoga Sarṣapādyā guṭikā Śirīṣādi agada Śirīṣādyariṣṭa Śirīṣāriṣṭa Surasādi yoga Sūryodaya Agada Tryūṣaṇādi cūrṇa Vajra agada Viṣa vajrapāta rasa

801 802 803 804

Viṣahara yoga Viṣanāśaka yavāgū Viṣanāṣaka yoga Viṣavajrapātarasa

805 806 807 808

Ajājyādi yoga Candraprabhā guṭikā Hiberādi kvātha Kṛṣnādi Chūrna

809 810 811 812 813 814 815 816

Kṛṣṇāgnyādi cūrṇa Madanagolaka Nāgārjuna vaṭi Pañcakolādi cūrṇa Pāṭhādi cūrṇa Pathyādi kvātha Paṭolādi cūrṇa Pippalyādi curṇa

778

Viṣa

Agada

BBR

Viṣaroga Viṣa Viṣa Garaviṣa Kīta-lūtā viṣa Viṣa/ Pakvāśayagata viṣa Viṣa Mūlaviṣa/ Kandaviṣa, Viṣaviddhabāṇa Galagolika viṣa/ Lūtā viṣa Mūlaviṣa Digdhaviddha Mūṣika viṣa Sarpaviṣa Viṣa Ahiṇḍukā viṣa Sarvaviṣa Viṣa Viṣa Viṣa Viṣā Viṣa Viṣa

Cūrṇa Agada Agada Cūrṇa Cūrṇa Cūrṇa

RYS BBR CS, AS, BBR BVJ VS CD, BR

Vaṭi Cūrṇa

BVJ CD, BR

Agada

Su.S/ AH

Cūrṇa Ghṛta Kalka Cūrṇa Guṭikā Agada Ariṣṭa Ariṣṭa Vaṭi Agada Cūrṇa Agada Vaṭi

Viṣa Viṣa Viṣa Sarpaviṣa Śotha Śotha Śotha Kaphaja śotha Śvayathu/ Sannipātaja Śotha Śotha Śotha Śotha Śvayathu Śvayathu Śotha Śotha Śotha

Svarasa Yavāgū Cūrṇa Vaṭi

VS VM Su.S CS BBR Su.S BR BBR CS AS AS AH RSS, BRS, RYS, BBR, RK, RSb RNC AH RP BR

Cūrṇa Guṭikā Kvātha Cūrṇa

BBR, GN BBR Ka.S CS, BBR, GN, CK, VM

Cūrṇa Vaṭi Vaṭi Cūrṇa Cūrṇa Kvātha Cūrṇa Cūrṇa

SY RYS RYS AS YT, GN BPS, YR, BR, BBR Ka.S VS, YR, AN, BBR

Global Journal of Research on Medicinal Plants & Indigenous Medicine || GJRMI ||


Global J Res. Med. Plants & Indigen. Med. | Volume 7, Issue 4 | April 2018 | 34–67

Punarnavādi cūrṇa Punarnavādi kvātha Siddhamaṇḍūra Siṁhanāda guggulu Śvayathughātī rasa Triphalādi guṭikā Vaidyanātha vaṭī (Dadhivaṭī) Viśālādi kvātha

817 818 819 820 821 822 823 824

Śotha Śotha Śotha Śopha Śotha Kaphaja śotha Śotha

Cūrṇa Kvātha Vaṭi Guggulu Cūrṇa Guṭikā Vaṭī

VM, BR, VS, YR ShS RK YC RYS, BBR, YR Ka.S BR

Śvayathu/ Pittaja śvayathu

Kvātha

BBR, GN

Other indications: Sixteen Formulations, containing Haridrā, as an ingredient are indicated in Bālaroga (disease of children), 14 in Mukharoga (disease of mouth), 10 in Masūrikā (small pox), 9 in Visarpa (erysipelas); seven each in Svarabheda (hoarseness of voice), Vraṇa (wound) and Kṣudraroga (minor diseases); Sarvaroga (5); Three each in Dadru (taeniasis), Gaṇḍamālā (lymphadenopathy), Śītapita (urticaria), Vṛddhi (hernia), Vidradhi (abscess), and Tvakroga (skin disorder); Two each in Kaṇṭharoga (throat disease), Pratiśyāya (rhinitis), Ślīpada (filariasis), Santarpaṇakṛta vyādhi (restorative

disease), Śodhana (purgative), Somaroga (polyuria in females) and Śoṣa (cachexia); one each in Arbuda (tumor), Dantaroga (disease of tooth), Galaroga (disease of throat), Jarā (senility), Karṇaśūla (ear pain), Kaphajatṛṣṇā (khaphaja thirst), Kapharoga (disorder due to vitiation of Kapha doṣa), Kilāsa (vitiligo), Śvitra (leucoderma), Sidhma (pityriasis versicolor), Stanyavṛddhi (galagtagogue), Uroghāta (stiffness in chest), Vāgviśuddhi (Clearifying speech), Vicarcikā (eczema), Vividharoga, Yakṛtaroga (liver disease) and Yogavāhī (promoting). Rhizome has been reported as the part used. (Table 10.)

Table 10: Formulations containing Haridrā indicated in other diseased condition. Sr.no.

Formulations

Rogādhikāra

Dosage forms

References

BBR VS GN, VM, VS, BR VS BBR, VS BBR VS VS, BBR CK, GN BR BBR, GN YT BR, BBR VS BBR BR

825 826 827

Dantodabhedagadāntaka rasa Gaurayādya ghṛta Haridrādi kaṣāya

Bālaroga Bālaroga Bālaroga Bāla- jvarātisāra

Vaṭi Ghṛta Kvātha

828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840

Haridrādi kvātha Lākṣadya ghṛta Nāgārjuna cūrṇa Niśādi avaleha Pāṭhādya ghṛta Phalaghṛta Rajanyādi cūrṇa Rajanyādi leha Śiśujvarātisārahara kvātha Śivāmodaka Somaghṛta Śyāmādya taila Vacādi-haridrādi gaṇa kvātha

Bāla-visarpa Bālaroga Bālaroga Bāla- chardi Bālaroga Bālagraha Bālaroga Bālaroga Bālaroga Bālaroga Bālaroga Bālaroga Bāla āmātisāra

Kvātha Ghṛta Cūrṇa Avaleha Ghṛta Ghṛta Cūrṇa Avaleha Kvātha Vaṭaka Ghṛta Taila Kvātha

Global Journal of Research on Medicinal Plants & Indigenous Medicine || GJRMI ||


Global J Res. Med. Plants & Indigen. Med. | Volume 7, Issue 4 | April 2018 | 34–67

841 842 843 844 845 846 847 848 849

Drākṣādi kvātha Haridrā taila Jātyādi taila Khadirādi guṭika Madhukādya taila Mahākhadira vaṭikā Mālatyādya ghṛta Pāṭhādya cūrṇa Paṭolapatrādi kvātha

850 851 852 853 854

Sahakāra Vaṭi Saptacchadādi kvātha Tiktaka cūrṇa Triphalādi guṭikā Videha nirdiṣṭa guṭikā

855 856 857 858 859 860 861 862 863 864

Amṛtādi kvātha Cincābījādi cūrṇa Dvitiya paṭolādi kvātha Elādya ariṣṭa Khadirādi kvātha Mañjiṣṭhādi kvātha Niśādi kaṣāya Paṭolapatrādi kvātha Śṛṅgālakaṇṭakamūlādi cūrṇa Suṣavīpatra svarasa + haridrā cūrṇa

865

Amṛtādi kvātha

866 867 868 869 870 871 872 873

Dvitiya amṛtādi kaṣāya Elādyariṣṭa Gaurādi ghṛta Haritakī yoga Mañjiṣṭhābhayā yoga Triphalādi ghṛta Visarpahara kaṣāya Vyāghātakādi kvātha

874 875 876 877 878 879 880

Mukharoga Mukharoga Mukhapāka Mukharoga Mukharoga Mukharoga Mukharoga Mukharoga Mukharoga Mukharoga

Mukharoga Mukharoga Mukharoga Mukharoga Mukharoga Masūrikā Masūrikā Masūrikā Masūrikā Masūrikā Masūrikā Masūrikā Masūrikā Masūrikā Masūrikā Masūrikā Visarpa Visarpa

Visarpa Visarpa Visarpa Visarpa Visarpa Visarpa Visarpa Visarpa Other indication Arbudaroganāśaka arka Arbuda Dantodabheda gadāntaka rasa Dantaroga Yavakṣāra guṭikā Galaroga Brāhmarasāyanāvaleha Jarā Yaṣṭimadhukādi ghṛta Karṇaśūla Haridrā cūrṇa Kaphaja ṭṛṣṇā Guḍūcyādi kvātha Kapharoga

Kvātha Taila Taila Guṭikā Taila Vaṭi Ghṛta Cūrṇa Kvātha

Vaṭi Kvātha Cūrṇa Vaṭi Guṭikā

GN YR BR AH, GN, BBR AN VS, BBR BBR BBR VS, CD, VM, GN, YR, BR, BBR BBR, BR VM BBR BBR AH

Kvātha Cūrṇa Kvātha Ariṣṭa Kvātha Kvātha Kvātha Kvātha Cūrṇa Svarasa

YT BBR, VC CD BR VM VM VC, BBR VS BR VM, CD, GN, VS, BBR

Kvātha Kvātha Ariṣṭa Ghṛta Cūrṇa Avaleha Ghṛta Kvātha Kvātha

VM, VS, BR, YR GN BBR VC, YR VC BBR, YR BBR SY Ka.S

Arka Vaṭi Guṭikā Avaleha Ghṛta Cūrṇa Kvātha

AP RSb VS GN BBR AH YC

Global Journal of Research on Medicinal Plants & Indigenous Medicine || GJRMI ||


Global J Res. Med. Plants & Indigen. Med. | Volume 7, Issue 4 | April 2018 | 34–67

896 897

Mahānīlādi ghṛta Tālīsādi ghṛta Sidhmanāśaka arka Haridrādi-vacādi gaṇa Guḍaharidrā Sārasvata ghṛta Rasatāleśvara rasa Nāgārjunīya yoga Nimbādi kvātha Jayāvaṭi Indrayavādi Vaṭi Kaṇṭhaśuddhi guṭikā Dhavatvagādi taila Pāṭhādi taila Haridrā cūrṇa + Guḍa + Gomūtra Haridrādi cūrṇa Mustādi kvātha

898

Vyoṣādya saktu

899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911

Saṁśodhana ghṛta Śodhana Cūrṇa Somanātha rasa Someṣvara rasa Mūrvādi ghṛta Sūryaprabhā guṭikā Dadrunāśaka arka Kāsīsādya ghṛta Trijātādi cūrṇa Aṣṭācatvāriṁśatsaṁjñā guggulu guṭīkā Vacādya ghṛta Vacādya leha Amṛtādi kaṣāya

912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923

Haridrā khaṇḍa-1 Śitapitāntaka rasa Kaṭukādi kvātha Mañjiśṭhādi kvātha Pañcanimbādi cūrṇa Śatapuṣpādya ghṛta Mahāmṛtyuñjayarasa Yakṛtplīhārilauha Bhūnimbādya cūrṇa Guggulu tiktaka ghṛta Śīgrutvakādi kvātha Dvātriṁśadaṇga kvātha

881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895

Kilāsa Śvitra Sidhma Stanyavṛddhi Uroghāta Vāgviśuddhi Vicarcikā Vividha roga Yakṛtaroga Yogavāhī Kaṇṭharoga Kaṇṭharoga Pratiśyāya Pratiśyāya Ślīpada

Ghṛta Ghṛta Arka Kvātha Cūrṇa Ghṛta Cūrṇa Vaṭi Kvātha Vaṭi Vaṭī Guṭikā Taila Taila Cūrṇa

AS SY AP BR AN VS RNC VR Ha.S RNC SY VJ BBR BBR BPS, VS

Ślīpada Saṁtarpaṇkṛta vyādhi Saṁtarpaṇkṛta vyādhi Śodhana Śodhana Somaroga Somaroga Śoṣa Śoṣa Dadru Dadru Dadru Gaṇḍamālā

Cūrṇa Kvātha

BR CS

Saktu

CS

Ghṛta Cūrṇa Vaṭi Vaṭi Ghṛta Guṭikā Arka Ghṛta Cūrṇa Guṭikā

Su.S Su.S RSb, RYS RNC, RSS, BRS YR AS AP YC ShS GN

Gaṇḍamālā Gaṇḍamālā Śītapīta

Ghṛta Avaleha Kvātha

Śītapita Śitapīta Tvagaroga Tvakaroga Tvagadoṣa Vṛddhi Yakṛtaplīhāvṛddhi Yakṛtaplīhāvṛddhi Vidradhi Vidradhi Vidradhi Mahāsannipāta

khaṇḍapāka Cūrṇa Kvātha Kvātha Cūrṇa Ghṛta Vaṭī Vaṭī Cūrṇa Ghṛta Kvātha Kvātha

VS BBR VC, BR, YR, RSb, RRM BR RSb AS BBR BBR BBR BR BR VS, GN GN VJ YR

Global Journal of Research on Medicinal Plants & Indigenous Medicine || GJRMI ||


Global J Res. Med. Plants & Indigen. Med. | Volume 7, Issue 4 | April 2018 | 34–67

924 925 926 927 928

Madhupakva harītaki Vaḍavānala rasa-14 Vaidyanātha vaṭi-3 Vasiṣṭha harītakī avaleha Ajamodādi cūrṇa

Sarvaroga Sannipāta Sannipāta Sarvaroga Svarabheda

Avaleha Vaṭi Vaṭi Avaleha Cūrṇa

929 930 931 932 933

Kalyāṇāvaleha Parijātaṭaṇkaṇa rasa Sārasvata cūrṇa Sārasvata ghṛta Saubhāgyasuṅdara ṭaṇkaṇa rasa Tryambakābhram Mahāgauryādya Ghṛta Prapauṇḍarīkādya ghṛta Punarnavāṣṭaka kvātha Saptaviṁśati guggulu Śivādi cūrṇa Vraṇāntaka guggulu Vraṇapūraka yoga

Svarabheda Svarabheda Svarabheda Svarabheda Svarabheda

Avaleha Cūrṇa Cūrṇa Ghṛta Cūrṇa

BPS RYS RYS GN RSb, BBR, VC, VS, BR BR RK, BBR SY BR RK

Svarabheda Vraṇa Vraṇa Vraṇaśotha Vraṇa Vraṇa Vraṇa Vraṇa Kṣudraroga Visphoṭa Kaṇḍū Pāmā & Kaṇḍu

Cūrṇa Ghṛta Ghṛta Kvātha Guggulu Cūrṇa Guggulu Arka

RJN GN BBR YT VC, VS, BVJ VS RYS AP

Kvātha Cūrṇa Kalka

VC VS GN, YR, BBR

Kaṇḍū Pāmā Pāmā Visphoṭa

Cūrṇa Cūrṇa Arka Kvātha

BBR SBM AP VM, CD, GN, BR

934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948

Amṛtādi kaṣāya Haridrā cūrṇa Haridrādi yoga(Haridra kalka + Gomutra) Nimbādi cūrṇa Niśādi cūrṇa Pāmāhara arka Paṭolādi kvātha

DISCUSSION: According to Ayurveda srotas plays a key role in physiological function and pathophysiology of disease condition. Understanding the concept of srotāṁsi and srotovaiguṇya (deformity in srotas) facilitates the physician to take decisions accurately with respect to treatment and prognosis. According to Ayurveda, human body is made from various macro and micro channels which carries various metabolites and substances (Dhātu) in it, for nourishment and excretion, called as srotas. Srotas are divided according to the substances (Dhātu) which they carry in it according to Ayurveda (Verma Vandana, 2014). Acārya Caraka has described thirteen major gross srotamsi simulating the major physiological systems of the body. In addition to these gross

material channels another important channel is Manovaha srotasa which carries impulses of thoughts and emotions (Dash B and Sharma R K, 2000). Due to vitiation in their mechanism, various pathology develops and symptoms or disease occurs. According to Ayurveda, Haridrā possesses Kaṭu (pungent), Tikta (bitter) rasa (taste), Rukṣa (dryness) guṇa, Uṣṇa (hot) vīrya, Kaṭu (pungent) vipāka and Kapha-pitta śāmaka properties (K C Chunekar, 2013). It is evident from the formulations noted in various classical texts of Ayurveda that Haridrā, due to its properties, is used in the treatment of various disease condition like Prameha (increased frequency and turbidity of urine), Kuṣṭha (skin disorder), Jvara (fever), Viṣa (poison), Pāṇḍu (anemia), Vātavyādhi (disease due to Vāta doṣa), Udara (disease of abdomen), Vātarakta (gout), Kāsa (cough), Kāmalā (jaundice), Śotha

Global Journal of Research on Medicinal Plants & Indigenous Medicine || GJRMI ||


Global J Res. Med. Plants & Indigen. Med. | Volume 7, Issue 4 | April 2018 | 34–67

(inflammation), Grahaṇī (sprue), Rājayakṣmā (tuberculosis), Arśa (piles), Mukharoga (disease of mouth), Gulma (abdominal lump), Śvāsa (asthma), Atisāra (diarrhea), Apasmāra (epilepsy), Kṛmi (worm), Unmāda (psychosis), Plīhāroga (splenic disease), Śūla (colic pain) and many diseases mentioned above along with Rasayanā properties in different srotasa.

Uterine fibroids (Dhiman K, 2014), Acute Tonsilitis (Tiwari Ranjana, 2014), Abhisayanda (C. Srinivas, 1989), Madhumeha (DM Type 2) (Bharati Sarvesh Kumar, 2016), Anemia (Pandya M., 2015), Bronchitis (Vd. Aklesh, 2016) which substantiate the traditional use of Haridrā for combating various disorders.

In recent past, Haridrā (Curcuma longa L.) has been extensive, studied through various scientific parameters and have been reported for its pharmacology activity like, Anti diabetic activity (Olatunde, A., 2014), Anti inflammatory (Yegnanarayan, 1976), Hepatoprotactive activity (Salama Suzy, 2013), Wound healing (Purohit S.K, 2013), Anti fertility (Garg S.K., 1974), Anti cancer activity (Hashim Farah, 2013), Antimicrobial activity (Gupta Ankur, 2015), Anti oxidant activity (Sahu Rajani kanta, 2011) and clinical study like: Peptic ulcer (Prucksunand C, 2001),

Haridrā finds a wide range of therapeutic importance in 942 formulations being indicated for internal applications in almost 110 disease conditions. Haridrā is used in 26 dosage forms among which maximum 267 formulations are Cūrṇa followed by 191 in Kvātha, 132 in Ghṛta, 129 in Vaṭi. Formulations containing Haridrā are used to treat 110 diseases among which maximum are prameha, Kuṣṭha and Jvara. The present review may helps to plan more thorough experimental and clinical studies to suffice the validation of these internal uses of Haridrā.

CONCLUSION:

REFERENCES: Acharya Vishram (1996), Anupana Manjari, Gujrat Ayurved University; Jamnagar. Ahlawat Bindu and Sarswat Omprakash (2018), Haridra (Curcuma longa Linn.): An Ayurvedic Review. Wjpmr Vol.4 (2); pp. 98–99. [online] available at: www.wjpmr.com/ [Accessed 7th June 2018] Anonymous (2003), The Ayurvedic Formulary of India, e-book, Part 1, Govt. of India Ministry of Health and Family Welfare, Department of Indian Systems of Medicine and Homoepathy; New Delhi.

Chaube Dattarama (2000), Bhrihat Rasarajasundara, Chaukhamba Orientalia; Varanasi. Dash B and sharma R K (2000), Unmada chikitsa 9th chapter, chikitsa sthana in Charaka samhita (with English translation and critical exposition based on chakrapani dutt’s Ayurveda dipika) Vol III, Chowkhambha sanskrita series, Varanasi; P. 410

Bajpai R D (2004), Rasendra chudamani,: Chowkhamba Krishnadas Academy; Varanasi

Debbarma Promod (2017), Haridrā (Curcuma longa Linn.) A Classical Review. International Journal of Ayurvedic and Herbal Medicine. Vol. 7(6), pp. 2963– 2972. [online] available at: http://www.interscience.org.uk/ [Accesed 6th June 2018]

Bhagwan Dasa (2012), Rasaraj Mahodadhi, Khemaraja Shri Krishna Dasa Academy; Mumbai.

Dwivedi Vishwanath (1997), Sambhava, Krishnadas Varanasi.

Bhatta Krishnarama (2008), Siddhabheshaja Manimala, Chaukhamba Krishndas Academy; Varanasi.

Garg S. K. (1974), Effect of Curcuma longa (rhizomes) on fertility in experimental animals. Planta Med. 26(3), pp. 225– 227. [online] available at:

Global Journal of Research on Medicinal Plants & Indigenous Medicine || GJRMI ||

Rasendra Academy;


Global J Res. Med. Plants & Indigen. Med. | Volume 7, Issue 4 | April 2018 | 34–67

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/ [Accesed 4th April 2018] Giri Kapidev (2012), Rasa ratna sammuchaya, Chaukhambha Sanskrit Sansthan; Varanasi. Gupta

Mishra

Gulrajasharma (2007), Prakasha, Chaukhamba Academy; Varanasi.

Ayurveda Bharati

Mishra Siddhi Nandan (1987), Rasapaddhati, Chaukhambha Orientalia; Varanasi.

Ankur (2015), Evaluation of antimicrobial activity of Curcuma Longa rhizome extract against Staphylococcus aureus. Biotechnology Reports 6, pp. 51–55. [online] available at: https://www.sciencedirect.com/ [Accesed 4th April 2018]

Mishra Siddhi Nandan (1990), Rasachintamani, Chaukhamba Orientalia; Varanasi.

Gupta Atrideva (2005), Astanga Sangraha Vol. I & II, Chaukhamba Krishnadas Academy; Varanasi.

Mishra Siddhi Nandan (2009), Rajamartanada, Chaukhamba Orientalia; Varanasi.

Gupta Atrideva (2012), Astanga Hridaya, Chaukhambha Sanskrit Sansthan; Varanasi. Hashim Farah (2013), Anti-Cancer effect of Curcuma Longa on Leukemic cell lines Evaluated by Apoptosis and Comet assay. Int J Pharm Pharm Sci, Vol 5(3), pp. 671–674. [online] available at: https://innovareacademics.in/ [Accesed 4th April 2018] H.O. Saxena, M. Brahmam (1995), Flora of orrisa Vol. 3, Orissa Forest Development Corporation Ltd., pp. 1888 Joshi

K

K

Damodar (2012), Rasamritam, Chaukhambha Sanskrit Sansthan; Varanasi

C

Chunekar (2013), Bhavaprakasha Nighantu, Chaukhamba Bharati Academy; Varanasi; pp. 111

Nishteswar (2013), Sahasrayogam, Chowkhamba Krishnadas Academy; Varanasi.

M.S. Krishnamurthy (2000), Basavrajiyam. Chaukhamba Orientalia; Varanasi. Mishra

Gulrajasharma (1999), Rasa Kamadhenu, Chaukhamba Orientalia; Vranasi.

Mishra Siddhi Nandan (1995), Rasamanjari, Chaukhamba Orientalia; Varanasi. Mishra Siddhi Nandan (2008), Anandakanda, Chaukhamba Orientalia; Varanasi.

Mishra Siddhi Nandan (2010), Rasendrasara Sangraha, Chaukhamba Orientalia; Varanasi. Mishra Siddhi Nandan (2011), Rasendra chintamani, Chaukhhamba Orientalia; Varanasi. Mishra Siddhi Nandan (2013), Rasa Prakasha Sudhakara, Chaukhamba Orientalia; Varanasi. Mishra

Siddhi Nandan 2000), Abhinava Navajeevaniyama, Chaukhamba Orentalia; Varanasi.

Monier M, Williams A (1961), Dictionary English and Sanskrit, Motilal Banarsidas Publishers Private Limited; Varanasi. Moghadamtousi Soheil Zorofchian (2014), A Review on Antibacterial, Antiviral, and Antifungal Activity of Curcumin. Hindawi Publishing Corporation BioMed Research International. [online] available at: https://www.hindawi.com/ [Accessed 7th June 2018] Mookerjee Bhudeb (1999), Rasa Jala Nidhi, Vol. 1, 2, 3, 4 & 5, Chaukhambha Publishers; Varanasi. Olatunde, A. (2014), Anti-diabetic Activity of aqueous extract of Curcuma longa Linn. rhizome in normal and alloxan –induced diabetic Rats. Researcher; 6(7); pp. 58– 65.[online] available at:

Global Journal of Research on Medicinal Plants & Indigenous Medicine || GJRMI ||


Global J Res. Med. Plants & Indigen. Med. | Volume 7, Issue 4 | April 2018 | 34–67

http://www.sciencepub.net/researcher/ [Accesed 2nd April 2018]

Sharma Badrinarayana (1956), Rasopanishata, Krishna Gopal Mudranalaya; Varanasi.

Pathaka Shree kanhaiya lal (2013), Yoga Cintamani, Khemaraj Shrikrishnadass; Mumbai.

Sharma H S (2003), Rasendramangala, Varanasi: Chaukhamba Orientalia; Varanasi.

Purohit S.K., Solanki R., Mathur V., Mathur M. (2013), Evaluation of Wound Healing Activity of Ethanolic Extract of Curcuma longa Rhizomes in Male Albino Rats. Vol. 3(2), pp. 79–81. [online] available at: http://www.indianjournals.com/ [Accesed 5th june 2018]

Sharma Hariprapanna (2010), Rasayogasagara, Vol. I & II. Chaukhamba Krishnadas Academy; Varanasi.

Ram

Nivas (2000), Vaidya Chaukhamba Sanskrita Delhi.

Cintamani, Prakashan;

R. Arutselvi (2012), Phytochemical screening and comparative study of anti microbial activity of leaves and rhizomes of turmeric varieties. Asian Journal of Plant Science and Research, Vol.2 (2): pp. 212–219. [online] available at: http://www.imedpub.com/ [Accessed 7th June 2018] Sahu Rajani kanta and Nahak Gayatri (2011), Evaluation of Antioxidant activity in ethanolic extracts of five Curcuma Species. IRJP 2(12), pp. 242–243. [online] available at: http://www.irjponline.com/ [Accesed 4th April 2018] Salama Suzy (2013), Hepatoprotective effect of ethanolic extract of Curcuma longa on thioacetamide induced liver cirrhosis in rats. BMC Complementary and alternative medicine 13:56 [online] available at: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/[ Accesed 2nd April 2018] Saxena

Nirmal (2000), Vaidyajivan, Chowkhamba Krishnadas Academy; Varanasi.

Shah Naginadasa Chhaganlal (1999), Bharat Bhaishajya Ratnakar Vol. I to V, B. Jain Publishers; New Delhi

Sharma Pavani Prasad (2003), Rasa Kaumudi, Chaukhamba Bharati Academy; Varanasi. Sharma Pt. Ramprasad (2003), Rasendrapurana, Khemraj shrikrishnadass Shree venkteshwar press; Mumbai. Sharma PV (2006), Bhela Samhita, Chaukhamba Vishwabharti; Varanasi. Shashtri Ambikadatta (2011), Ratnavali, Chaukhamba Varanasi.

Bhaishajya Prakashan;

Shashtri Kaviraj Ambika Dutta (2012), Sushruta Samhita, Vol. I & II, Chaukhambha Sanskrit Sansthan; Varanasi. Shastri Bhrahmasankar (2013), Yogratnakara, Chaukhamba Prakashana; Varanasi. Shastri

Bhramhashanankar (2013), Bhavaprakasha Samhita, Chaukhamba Sanskrit Bhawan; Varanasi.

Shastri Kashinath (2000), Rasatrangani, Motilal Banarasidas; Varanasi. Shastri Rajeswara Datta (2011), Charaka Samhita., Chaukhambha Bharati Academy; Varanasi. Shastri Satyanarayan Pammi (2005), Rasa Sanketa Kalika., Chaukhamba Krishnadas Academy; Varanasi. Shastri Vd. Pt. Ramagopal (1956), Vedo me Ayurveda, Madana mohanalala Ayurvedic anusandhana trust: Delhi. Sharma Rameshwar Dayalu Vajpayee (1998), Rasa Hridaya Tantra, Krishnadas Academy; Varanasi.

Global Journal of Research on Medicinal Plants & Indigenous Medicine || GJRMI ||


Global J Res. Med. Plants & Indigen. Med. | Volume 7, Issue 4 | April 2018 | 34–67

Shyamsundara acharya (1997), Rasayan Sara, Krishnadas Ayurveda Series; Varanasi. Singh Ramharsha (2004), Kayachikitsa Part 2, Chaukhambha Sanskrita Pratisthana; Delhi. Srivastava Shailaja (2013), Sharandhara Samhita., Chaukhamba Orientalia; Varanasi. Tewari Tiwari

PV (2008), Kashyapa Samhita. Chaukhamba Vishwabharti; Varanasi. P (2007), Vrindhamadhava. Chaukhamba Vishwabharti; Varanasi.

Tripathi Harihara Prasad (2009), Harita Samhita. Chaukhamba Krishnadas Academy, Varanasi. Tripathi Harihar Prashada (2009), Vangasena, Chaukhambha Krishna Das Academy; Varanasi. Tripathi Indradeva (2008), Vaidya rahasya. Chowkhamba Krishnadas Academy; Varanasi. Tripathi Indradeva Chaukhamba Varanasi.

(2011), Arkaprakasha, Krishnadas Academy;

Source of Support: NIL

Tripathi Indradeva (2012), Gadanigraha, Vol. I, II & III., Chaukhamba Sanskrit Sanstana. Tripathi Indradeva (2012), Rasarnava Nama Rasatantra, Chaukhamba Sanskrit Series; Varanasi. Tripathi Indradeva Chaukhamba Varanasi.

(2014), Chakradatta, Sanskrit Bhawan;

Tripathi Shri Vishal (2000), Chikitsa kalika, Chaukhamba Orientalia; Varanasi. Verma vandana (2014), Review on concept of srotasa, Int. J. Res. Ayurveda pharma; 5(2); pp. 231–234. [online] available at: https://www.researchgate.net/ [Accesed 7th April 2018] Yegnanarayan (1976), Comparison of antiinflammatory activity of various extracts of Curcuma longa L. Indian J. Med. Res. 64(4), pp. 601–608. [online] available at: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/ [Accesed 2nd April 2018] Zha Chandrabhshana (2003), Yogatarangini, Chaukhamba Vidyabhavan; Varanasi.

Conflict of Interest: None Declared

Global Journal of Research on Medicinal Plants & Indigenous Medicine || GJRMI ||


Call for Papers – Vol. 7, Issue 6, June 2018 Submit your manuscripts (Research articles, Review articles, Short Communications, Letters to the Editor, Book Reviews) to Global Journal of Research on Medicinal plants & Indigenous medicine – GJRMI Submit it online through www.gjrmi.com or mail it to submitarticle@gjrmi.com on or before May 10th 2018.


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.