Ouderenmishandeling: weet dat het speelt Samen bijdragen aan een mooie dag
De kracht van buiten
Minder voedselverspilling
Henriëtte Bertels, nieuwe bestuurder
Ouderenmishandeling: weet dat het speelt
Medicijnen zonder vla en appelmoes
Samen bijdragen aan een mooie dag
2x 5 vragen aan vrijwilligers
Mantelzorg
Mijn Dag
Mijn verhaal
Kort Contact
Naar buiten. Het is voor de meesten van ons vanzelfsprekend, je stapt de deur uit en je gaat. Wat het doet met een mens, daar staan we te weinig bij stil. Daarom vind ik het mooi dat het een onderwerp is in dit magazine.
Kijk maar eens wat buiten zijn met je doet. Zelf zit ik graag op mijn racefiets. Lekker bewegen én het hoofd leegmaken. Ik voel de wind, zon en soms ook regen. Een fietstocht trekt me even weg van de dagelijkse dingen Dat is fijn, want we staan in de ouderenzorg voor flinke uitdagingen. Na een tocht in de buitenlucht kijk ik soms nét even anders tegen dingen aan.
Voor onze cliënten is dat niet anders. Voor veel van hen is het leven door hun aandoening een stuk ingewikkelder geworden. Veel aandacht en energie gaat noodgedwongen naar de dagelijkse dingen. Naar buiten is voor hen lang niet altijd vanzelfsprekend. Simpelweg omdat het zelfstandig niet lukt. Hoe mooi is het dat familie, vrienden en vrijwilligers met cliënten gaan wandelen. De wind in de haren, de zon op het gezicht. Een gesprek met iemand. Het haalt ook cliënten even uit hun dagelijkse omgeving en dat geeft een andere energie.
Dat geldt ook voor het altijd succesvolle Utrecht Museumdag. Naar het museum gaan, kijken naar een andere werkelijkheid, kunst beleven. Je bent even uit je eigen wereld.
Zoals gezegd, de kracht zit in de eenvoud. Daarom een voorstel: zullen we allemaal eens kijken of we iemand in onze omgeving die het zelf niet meer kan, een keer meenemen naar buiten? Want wind en zon in je gezicht, dat wens je toch iedereen toe. Doet u mee?
Martin den Hartog
Sunshine Society
Karel & Joop van het Spoor kwamen op bezoek in De Bijnkershoek. Met improvisatie en muziek spelen ze in op wat bewoners met dementie aangeven. Zo maken ze er een vrolijke visite van. ‘Karel & Joop’ is één van de duo’s van de Sunshine Society. De bewoners hebben bij de bezoeken de hoofdrol. Dat leidt vaak tot verrassend mooie momenten met elkaar. De Vriendenstichting van AxionContinu maakt bezoeken van de Sunsine Society mogelijk.
Iedereen weet dat ‘er even uitgaan’ een positief effect heeft op een mens. Van een frisse neus halen tot even op andere ideeën komen, de redenen om het te doen zijn legio. Toch schiet het er in de praktijk te vaak bij in. Terwijl juist ouderen ook baat hebben bij buitenlucht en erop uitgaan. Danique Mocking, psycholoog bij AxionContinu, vertelt over de meerwaarde van het buiten zijn.
De kracht van buiten
Daglicht heeft directe invloed op je slaapritme”, vertelt Danique Mocking. “Voor iedereen, maar zeker voor bewoners met slaapproblemen, is een half uurtje buiten
zijn heel goed voor de regulatie van de aanmaak van melatonine, een hormoon dat door je hersenen wordt aangemaakt en het slaap-waakritme
Danique Mocking: “Naar
reguleert. Ook voor de aanmaak van Vitamine D, wat een positieve invloed heeft op het immuunsysteem, is blootstelling aan zonlicht belangrijk.”
Onderzoek
Er is veel (internationaal) onderzoek gedaan naar de positieve uitwerking van buiten zijn. Zo is bekend uit onderzoek van het RIVM en de universiteit in Wageningen (WUR) dat verblijf in de natuur bijdraagt aan het verlagen van stressniveaus. Het verbetert de stemming, stimuleert lichamelijke activiteit en versterkt het immuunsysteem. Allemaal zaken die ook positief bijdragen aan de gezondheid en het welzijn van de cliënten van AxionContinu. In haar werk als psycholoog adviseert Danique zorgteams en begeleidt individuele bewoners op het gebied van psychisch welbevinden, in verschillende woonzorgcentra van AxionContinu. “Ik benadruk vrijwel altijd de meerwaarde van het naar buiten gaan. Bijvoorbeeld als een bewoner last heeft van somberheid is naar buiten gaan een goede manier om de geest op andere gedachten te brengen.”
buiten gaan is echt meer dan een leuk verzetje.”
Positieve prikkels
Voor een aanzienlijk deel van de bewoners is het niet mogelijk om zelf naar buiten te gaan. Daarvoor zijn ze vaak afhankelijk van welzijnsmedewerkers, familie en vrijwilligers. Het organiseren van (buiten) activiteiten maakt het vaak mogelijk om tegelijk met meerdere bewoners eropuit te gaan. “Dat heeft, naast het positieve effect van buitenlucht en zonlicht, ook andere voordelen. Het contact met andere bewoners en de andere omgeving zijn positieve prikkels voor het brein. Het leidt meestal
ook tot andere gespreksonderwerpen. Niet iedere bewoner is gebaat bij grote veranderingen, maar voor de meeste mensen pakt het positief uit. Het is dus zaak om te kijken naar ieders wensen en mogelijkheden.”
Actief betrekken
En dan zijn er ook nog bewoners die zelf vroeger een actief buitenleven hebben gehad. Bijvoorbeeld omdat ze fanatieke wandelaars waren, een grote tuin hadden of een werkzaam leven in de buiten-
Op bezoek bij Kasteel De Haar
De zon schijnt op 10 september, als een groep van vier bewoners van woonzorgcentrum De Gildenborgh samen met vier begeleiders Kasteel De Haar in Haarzuilens bezoeken. De sfeer zit er goed in, zeker als er eerst koffie met appeltaart wordt genoten in het café bij het kasteel. Dan is het tijd voor een wandeling door de tuin, ieder in zijn eigen tempo.
Elly woont nog maar een maandje op De Gildenborgh en vindt het heerlijk om buiten te zijn. “Het is leuk om met elkaar op stap te zijn en er even uit te zijn. En de omgeving hier is prachtig”, zegt ze. Als geboren Utrechtse is ze hier wel vaker geweest, “maar dat is lang geleden.”
Vrijwel elke maand gaat een wisselend groepje bewoners eropuit naar één van de Utrechtse musea. “Dat wordt mogelijk gemaakt door Utrecht Museumdag”, vertelt Gerjanne de Zwaan.
Samen met haar collega Linda Johnson verzorgt zij de welzijnsactiviteiten in De Gildenborgh. “Bewoners die mee willen en kunnen bezorgen we zo een bijzonder moment. Je merkt dat het ze goed doet om er even uit te zijn. Buitenlucht, een andere omgeving en mooie dingen om te bekijken.”
Tijdens de buitenactiviteiten is er een-op-een-begeleiding. Dat betekent dat er voor iedere bewoner een familielid of vrijwilliger meegaat. Zodat iedereen de aandacht en ondersteuning krijgt die hij of zij nodigt heeft. Elly wil na een stuk lopen door de tuin wel even
zitten, vrijwilliger Monique gaat met haar mee. Gerrit daarentegen gaat als een speer met zijn rollator en is nauwelijks bij te houden. “Wat is het hier prachtig”, verzucht hij tevreden als hij op een bankje naast Gerjanne gaat zitten. Het is te merken aan de sfeer en glimlach bij alle vier de bewoners die vandaag mee zijn. Eropuit doet een mens goed! ●
lucht hadden. Voor die mensen is veel binnen zijn misschien wel extra lastig. “Probeer deze mensen actief te betrekken door ze een rol te geven als hulp bij buitenactiviteiten”, zegt Danique. “Bijvoorbeeld bij het onderhoud van de buitenruimte en bij andere uitstapjes en activiteiten. Meer buiten zijn kan voor hen extra zin geven aan de dag.”
Meer dan een verzetje
De ene bewoner kan beter aangeven of hij of zij graag buiten is dan de ander. “Het is altijd goed om een nieuwe bewoner te vragen of hij of zij graag buiten is”, adviseert Danique. “Maar ook voor mensen die dat niet goed meer kunnen aangeven is het de moeite waard om te onderzoeken of het naar buiten gaan positieve invloed heeft. In de praktijk zie ik ook
Elke donderdag wandelen
Donderdagavond, wandelavond. Dat is van begin april tot eind september vaste prik in De Drie Ringen. Klokslag zeven uur vertrekken de wandelaars richting het Maximapark voor een ronde van minimaal een uur.
ouderen met moeilijk begrepen gedrag die rustiger worden en beter slapen als ze buiten zijn geweest. Naar buiten gaan is echt meer dan een leuk verzetje. Het is een aanpak die helpt het welbevinden van onze ouderen te verhogen!” ●
De belangstelling is altijd groot. Op deze laatste septemberavond zitten de bewoners die meegaan ruim voor vertrek klaar in de hal. Bewoners lopen zelf, al dan niet met rollator, zitten in een elektrische rolstoel of op een
scootmobiel. Voor anderen zijn rolstoelen beschikbaar die vrijwilligers duwen. Eenmaal buiten komen de gesprekken vanzelf. Over de verkleurende bomen, de familie, het leven vroeger en over de actualiteit. “Ik kan zelf niet meer wandelen en kom weinig meer buiten. Het is zo fijn dat ik nu meekan.“ zegt een mevrouw die in een leenrolstoel zit. “Het is zo heerlijk om in het park te zijn.” Het avondwandelen is heel populair, zegt drijvende kracht Daya Soebedar. Zij is medewerker welzijn en organiseert het wekelijks. “Het doet mensen zo goed.” Het liefst zou ze het hele jaar door wandelen. “Maar in oktober wordt het echt te koud voor de bewoners die stil zitten.” ●
Bij AxionContinu staat goed eten hoog op de agenda. Dat betekent ook: zo min mogelijk verspilling. “Eigenlijk net als thuis”, zegt voedingsmanager Alphons Rijnbeek van AxionContinu.
Minder voedselverspilling
Voorheen werd er zo’n 25 tot 30% aan eten weggegooid. Alphons: “Dat is natuurlijk zonde. Voor het milieu, maar ook voor het budget. Daarom zijn we afgestapt van ons ruime keuzemenu. Onze bewoners moesten drie weken vooruit kiezen uit drie soepen, drie soorten vlees, groente, aardappelproducten en nagerechten per dag. Niet optimaal: veel mensen waren hun keuze vergeten of hadden op de dag zelf ergens anders trek in. Het resultaat: veel verwarring en verspilling.”
Verandering
Alphons gaat verder: “Nu krijgt iedereen het menu van de chef, met een paar alternatieven voor mensen die iets echt niet lusten of mogen. Ook kun je nu kiezen uit een kleine, middel of grote maaltijd. Want het is zonde als je eten van nog halfvolle borden moet weggooien. Bijbestellen kan altijd, maar dat gebeurt weinig. Zo kunnen we de maaltijden preciezer inkopen met als resultaat beduidend minder voedselverspilling. Ons doel is 15% – lager krijg je het in een grote organisatie bijna niet.”
Slim koken in Domstate
In revalidatiecentrum Domstate lukte dat wél, omdat we daar zelf koken. De voedselverspilling daalde in twee jaar zelfs van 29% naar 14%. Koks Dick van Eck, Melis Roelofsen en hun collega’s zijn er trots op. Dick: “We maakten elk dag voor 180
Roelofsen(links) en Dick van Eck.
mensen een verse maaltijd. Maar er zijn altijd mensen die vegetarisch of halal eten, of gemalen eten nodig hebben. Daar houden we nu rekening mee. We keken ook wat het meest gangbaar is en zetten dat op het menu. In de zomer zijn er altijd minder revalidanten, dus maken we minder maaltijden klaar. We vragen nu de receptie naar de bedbezetting.”
De koks koken zo slim mogelijk. Broccoli over?
Dat wordt de volgende dag een heerlijke soep. Afbakbroodjes van het ontbijt over? Bruchettes voor de lunch!
Green Deal
AxionContinu heeft de Green Deal ondertekend, een landelijke afspraak tussen zorginstellingen en de overheid om duurzamer te werken. De eisen worden strenger: straks moet 40% van ons aanbod plantaardig zijn. Alphons: “Veel bewoners zijn nog gewend aan aardappels-groente-vlees. We gaan stap voor stap. Eén dag per week is nu vegetarisch. En met proeverijen laten we bewoners onder andere vega producten proeven om erachter te komen welke in de smaak vallen en welke niet. Zo maken we het steeds een stapje duurzamer en houden we de focus op lekker eten.” ●
Melis
Alphons Rijnbeek
Sinds 1 juni dit jaar is Henriëtte
Bertels de nieuwe bestuurder van AxionContinu. Samen met Martin den Hartog vormt zij de Raad van Bestuur van AxionContinu. Een kennismaking met een opgewekte, gedreven en praktische bestuurder.
Henriëtte
Bertels nieuwe bestuurder van AxionContinu
Samen de schouders er onder
In de ouderenzorg heeft Henriëtte haar sporen verdiend. Voordat zij bij AxionContinu begon, was ze bestuurder bij Cardia, een middelgrote ouderenzorgorganisatie in Den Haag, Rijswijk en Zoetermeer. “Ik ben met de zorg in aanraking gekomen vanuit een baan bij de GOM (schoonmaak en facilitaire dienstverlening). Van schoonmaakdiensten bij bedrijven stapte ik over naar een organisatie voor huishoudelijke hulp bij ouderen thuis,” vertelt Henriëtte. ”Van het één kwam het ander. Door een fusie met een intramurale zorgverlener werd de zorgcomponent in het werk steeds groter. Ik vind het
belangrijk om betekenisvol werk te doen. Met een achtergrond in de facilitaire sector en in bestuursen bedrijfskunde heb ik veel affiniteit met de bedrijfsvoering. Ik vind het belangrijk om dat te doen in een maatschappelijke sector.”
Bij Axioncontinu heeft Henriëtte bedrijfsvoering dan ook in haar portefeuille.
Toekomstgericht
Axioncontinu is als één van de grootste zorgorganisaties een belangrijke speler in de Utrechtse ouderenzorg. De vergrijzing, krapte op de arbeids-
Henriëtte Bertels:
“Ik vind het belangrijk om betekenisvol werk te doen.”
markt en veranderende zorgbehoeften vormen grote uitdagingen. Toch ziet Henriëtte de toekomst met vertrouwen tegemoet. “In mijn eerste maanden heb ik van dichtbij gezien wat een toewijding en enthousiasme er bij onze medewerkers is. In de zomer heb ik in het kader van Helpende Handjes, waarin collega’s met kantoorbanen meedraaien op de werkvloer, met eigen ogen gezien hoe onze zorg er in de praktijk uitziet. De bewoners en cliënten komen echt op de eerste plaats. Door de bedrijfsvoering te optimaliseren, ontwikkelen we de randvoorwaarden voor goede zorg nu én in de toekomst. Een uitdaging, maar als we samen de schouders eronder zetten, ben ik ervan overtuigd dat we kunnen inspelen op nieuwe ontwikkelingen.”
Veranderen
Hoe die toekomst er exact uitgaat zien, is maar deels te voorspellen. Er komen meer ouderen, de arbeidsmarkt zal krap blijven, maar of er nu echt een zorginfarct dreigt, zoals nogal eens wordt beweerd, is de vraag. “De komende generatie ouderen is echt anders dan de mensen die nu bij ons wonen”, zegt Henriëtte. “Eigen regie is voor de komende generatie ouderen heel belangrijk. De zogenoemde ‘babyboomers’ en hun naasten zijn gewend veel dingen op hun eigen manier te regelen en hebben daar vaker ook de financiële middelen voor. We zien nu al dat deze groep graag zoveel mogelijk zaken zelf regelt aan ondersteuning en hulp. Daarom zullen andere vormen van zorg en wonen met ondersteuning nodig zijn. Dat kunnen we niet alleen. Samenwerken met andere partners zoals wooncorporaties, het welzijnswerk, huisartsen en andere zorgorganisaties is essentieel om daarin te voorzien.”
Zorg is nooit af Tegelijk zal er altijd behoefte blijven aan plekken in een verpleeghuis, voor als het echt niet meer gaat thuis. Henriëtte: “Nieuwe bewoners hebben zwaardere zorg nodig dan pakweg tien jaar geleden. Ook de balans tussen zorg en welzijn wordt steeds belangrijker. Kwaliteit van leven staat ook voor ouderen zelf nog meer op de voorgrond. Daar moeten we als zorgaanbieder een passend antwoord
op hebben. Dat vraagt om versterking van teams, innovatie en creativiteit. De zorg is nooit af en we bewegen mee met veranderingen in de maatschappij.”
Balans
Een baan als bestuurder vraagt veel tijd, “maar dat is niet erg als je er plezier in hebt.” In haar vrije tijd wandelt Henriëtte graag terwijl ze luistert naar podcasts. Ze tennist, is voorzitter van de Kerkenraad in haar woonplaats, toezichthouder bij twee organisaties en lid van een leesclub. Tel daar een gezin, familie en vrienden bij op en je hebt “een vol en rijk leven”, aldus Henriëtte. “Soms is het puzzelen met je tijd, maar het lukt me eigenlijk altijd om een balans tussen werk en privé te vinden. Dat zit ook een beetje in mijn genen, dat zoeken naar balans. Ik ben enthousiast en wil graag vooruit, maar ik ben ook realistisch. Je moet goed oog houden voor wat haalbaar is, ook in het werk. AxionContinu moet in beweging blijven om klaar te zijn voor de toekomst. En dat doen we stap voor stap.” ●
Raad van Bestuur: Henriëtte Bertels en Martin den Hartog.
2x5 vragen aan vrijwilligers
Bij AxionContinu zijn meer dan 1000 vrijwilligers actief. Wie zijn dat?
Wat doen ze? En wat is hun drijfveer?
Waar ben je vrijwilliger en wat doe je?
‘Ik ben al dertien jaar vrijwilliger bij woonzorgcentrum De Wartburg. Daar help ik bewoners met dementie, onder meer tijdens Beweeg je Fit. Dat is een bewegingsactiviteit met muziek. Verder ben ik actief bij koor Eigen Wijs. Wij zingen samen en treden op voor bewoners. Daarnaast begeleid ik bewoners tijdens kerkdiensten of evenementen in De Wartburg.’
Wat is voor jou de essentie van dit werk?
‘Bewoners laten genieten. Sommige mensen kunnen door hun dementie vrij weinig, maar ze leven zichtbaar op van muziek. Ik zie het aan hun gezichten: ze ontspannen, worden rustiger of gaan zachtjes meezingen. Dat vind ik heel mooi om te zien.’
Welke eigenschappen moet je hebben om dit werk te doen?
‘Geduld, heel veel geduld. En je moet nauwlettend kijken hoe iemand zich voelt. Omdat ik hier al zo lang vrijwilliger ben, ken ik de meeste bewoners. Ik voel ze heel goed aan. Soms moet ik een bewoner die even afdwaalt er weer bijhalen. Dat heb ik gaandeweg geleerd.’
Wat levert het jou persoonlijk op?
‘Dit werk geeft mijn leven regelmaat. En ik krijg veel warmte en waardering van bewoners. Soms zeggen ze ‘wat fijn dat je er bent’ of geven mij een knuffel. Ik kan ervan genieten als een bewoner eerst hartstikke chagrijnig is, maar door de muziek en het samenzijn even later helemaal is opgeklaard. Daar doe ik het voor.’
Wat kun je betekenen voor een bewoner?
‘Dat ze even van de afdeling af zijn. Even naar de huiskamer of het restaurant om muziek te luisteren, te zingen of een spelletje te doen. Dat geeft afleiding en plezier. Wat ze ook heerlijk vinden is om even buiten te wandelen. Ik ga graag mee. De bewoners hebben dat echt nodig en dat snap ik.’
Wat doe je?
‘Ik ben vrijwilliger in woonzorgcentrum Mariënstein. Daar woont mijn man Eddie sinds 2,5 jaar. Zelf woon ik in een appartement in De Hooghe Camp, naast Mariёnstein. In het weekend schenk ik koffie en maak ik een praatje met de bewoners. Op vrijdagmiddag help ik in het bruin café, een kaartje leggen met een bewoonster. Soms ga ik met een bewoner de stad in of we doen wat boodschappen. Gewoon gezellig eropuit.’
Wat is voor jou de essentie van dit werk?
‘Veel bewoners hebben behoefte aan een vast gezicht op een vaste tijd. Dat geeft hen houvast en afleiding. Helemaal in het weekend, als veel vaste medewerkers vrij zijn. Dan kan het weekend lang zijn hoor. Dat motiveert mij.’
Welke eigenschappen moet je hebben om dit werk te doen?
‘Dit werk voelt voor mij vertrouwd, want ik heb zelf jaren als verzorgende gewerkt. Ik heb iets met ouderenzorg. Je moet goed kunnen luisteren en respect hebben. En minstens zo belangrijk: je moet het ook op tijd weer kunnen loslaten. Ik hoef mij niet schuldig te voelen als ik een keer nee zeg. Verder? Geen idee. Ik doe dit werk gewoon met liefde.’
Wat levert het jou persoonlijk op?
‘Pure gezelligheid, dankbaarheid en waardering. En ouwehoerpraatjes, hele verhalen krijg ik! Over de familie, hobby’s, het verleden. Daar krijg ik energie van. En vergeet niet, sinds Eddie in Mariёnstein woont, zit ik hier in mijn uppie. Dus ik ben blij dat ik de deur uit kan en iets kan betekenen voor de bewoners.’
Wat kun je betekenen voor een bewoner?
‘Ik kan hun dag net wat gezelliger maken. Je merkt dat ze blij worden als je er bent en dat maakt mijzelf ook blij. Als ik een keer niet ben geweest, krijg ik het gelijk te horen. Dan zeggen ze: ‘Bettie, blij je weer te zien.’
Bettie de Ruijter
Ook vrijwilliger worden?
Kijk op: werkenbij.axioncontinu.nl/vrijwilligers
Kleine moeite, veel plezier
Mantelzorgers staan het dichtst bij hun naaste en blijven betrokken bij hun leven. In deze rubriek vertellen mantelzorgers hoe zij dat doen.
Wekelijks is Nico Olij in woonzorgcentrum Voorhoeve te vinden. Om zijn schoonmoeder Joke te bezoeken, maar ook om bij allerlei activiteiten te helpen. Mantelzorg combineert hij met vrijwilligerswerk voor AxionContinu. “Het is leuk en gemakkelijk om iets extra’s te doen voor de bewoners van Voorhoeve.”
Sinds dit voorjaar woont Joke (92) in woonzorgcentrum Voorhoeve. Nico bezoekt haar samen met zijn vrouw, die ook Joke heet, regelmatig. De laatste jaren was er steeds meer zorg aan huis nodig, iets waarin de wijkverpleging op den duur niet meer kon voorzien. “Het ging steeds fout met de inname van medicijnen”, vertelt Nico. “Dan weet je dat er meer zorg en hulp nodig is. Gelukkig vond Joke het zelf een goed idee om hier naartoe te verhuizen. Ze voelde zich in haar oude buurtje niet meer zo thuis.”
Lange voorgeschiedenis
Nico en Joke kennen elkaar al lang. “Al sinds mijn vijfde, ze was mijn buurvrouw”, legt Nico uit. “Ik ben getrouwd met mijn buurmeisje. We hebben een lange voorgeschiedenis.” Dat hij nu mantelzorger is voor zijn schoonmoeder voelt voor hem heel logisch. “Ik heb ook veel gedaan voor mijn eigen moeder, die is vorig jaar overleden op 94-jarige leeftijd. Mijn vrouw doet natuurlijk ook het nodige voor haar moeder, we komen vaak samen. Maar ik bezoek haar ook alleen, bijvoorbeeld om even de was te brengen of als ik hier ben voor andere dingen. Ik rijd een van de busjes als er een uitje is georganiseerd. Het is dankbaar werk, ik geniet ervan om te zien dat de bewoners van Voorhoeve het naar hun zin hebben.”
Goed contact
Joke en Nico kunnen goed met elkaar overweg. “Dat hebben we altijd gekund”, vertelt Nico. “Voor mijn vrouw is het soms wat ingewikkelder, juist omdat ze zo dicht bij haar moeder staat. In een moederdochterband wil de wederzijdse irritatie of ergernis ook nog wel eens opduiken, misschien wel omdat ze elkaar door en door kennen. Als schoonzoon sta je net iets verder af en is het makkelijk om wat luchtiger te reageren. Met een grapje of kwinkslag kun je ook je punt maken en laten merken wat je vindt. En misschien accepteert ze wel meer van mij.”
Zorgzaam
Zorgen voor anderen zit in de aard van Nico, die onder andere in het speciaal onderwijs werkte. “Nu ben ik al lang met pensioen, maar het zit nog steeds in me om naar anderen om te kijken. Dat kost me geen moeite. Fysiek wordt het wel wat zwaarder als je zelf ouder wordt. Ik ben nu 71 en merk dat ik minder energie heb dan vroeger. We wonen in Wijk bij Duurstede en een ritje naar Utrecht is net wat inspannender dan voorheen. Maar zolang het gaat, blijf ik het doen.”
“Omkijken naar anderen is niet zo moeilijk of zwaar”, vindt Nico. “Toen Joke nog thuis woonde, was het veel zwaarder. Nu is het contact weer gezelliger geworden. Dat geeft ook meer ruimte om contact met andere bewoners te maken. Als we koffiedrinken in het restaurant maak ik een praatje met andere bewoners. Een boodschapje meenemen voor een buurman of -vrouw, even omkijken naar een ander als je er toch bent, is een kleine moeite. Zo kun je als mantelzorger ook iets betekenen voor andere bewoners. Er zijn genoeg ouderen die maar weinig sociaal netwerk hebben. Voor hen is zo’n contactmomentje of hulp erg waardevol.” ●
Mijn dag
Hoe verloopt een werkdag bij Axioncontinu? ContACt vraagt het medewerkers van allerlei pluimage. Marjan van Oudenaarden is casemanager dementie in de wijken Kanaleneiland, Rivierenwijk en Dichterswijk. Zo is ze schakel tussen thuiswonende mensen met (beginnende) dementie en het zorg- en ondersteuningsaanbod in de wijken.
Schakel tussen cliënt en zorg & ondersteuning
9.00 uur
De dag begint met een overleg van het mobiel geriatrisch team (MGT) van AxionContinu. “Elke dinsdagochtend komen we bij elkaar. We bespreken de nieuwe aanmeldingen, die via huisartsen zijn binnengekomen, met collega’s van zorgbemiddeling Thuis.
Daarna bespreken we de bestaande cliënten waarbij we tegen dingen aanlopen of waar we vragen over hebben. Het is overleg en intervisie tegelijk, je leert van elkaars ervaringen.” Het mobiel geriatrisch team bestaat uit casemanagers dementie, specialisten ouderengeneeskunde en psychologen.
10.00 uur
Op de fiets gaat Marjan de wijk in voor een huisbezoek bij een nieuw aangemelde client. “Ik kom met de auto naar het werk. Maar hier in de wijk is het fijn
om met een fiets van het werk rond te rijden. Geen parkeerproblemen, geen parkeerkosten en het is nog eens gezond ook.”
10.15 uur
“Tijdens een eerste gesprek probeer ik zo goed mogelijk in beeld te krijgen wat de situatie is en wat wensen en behoeften zijn. De mensen en de situaties zijn heel divers. Ik sluit zoveel mogelijk aan bij wat er nodig is. Als casemanager ben ik een onafhankelijke begeleider voor mensen met cognitieve klachten, dementie en voor hun naasten. Ik help hen om te gaan met de ziekte en met de gevolgen ervan in hun dagelijks leven, bijvoorbeeld door het geven van psycho-educatie, het regelen van zorg of het aanvragen van een indicatie. Deze meneer is 89. Zijn vrouw mantelzorger en hun jongste dochter is er ook bij. Je kunt als casemanager echt naast
mensen gaan staan. De wereld van zorg en ondersteuning is best ingewikkeld en nu hebben ze met mij een vast aanspreekpunt.”
12.00 uur
Het gesprek is wat uitgelopen, dus snel op de fiets naar de volgende afspraak. “Eens in de zes weken is er een multidisciplinair overleg (MDO) in de wijk, in dit geval in Kanaleneiland. Daar hebben ze vandaag ook gezorgd voor broodjes, dus ik smeer snel wat voor de vergadering begint. Het eten schiet er nog wel eens bij in. Terwijl het heel belangrijk is om ook goed voor jezelf te zorgen.”
12.15 uur
Tijdens het MDO in de wijk ontmoet ik vertegenwoordigers van andere zorgaanbieders, huisartsen, de apotheek, maar ook de wijkverpleging, sociaal makelaars en het buurtteam. We bespreken de ontwikkelingen in de wijk. Per keer komt er ook een thema aan bod of bespreken we een casus die wordt aangedragen door een van de deelnemers. Ook handig: ik kan vandaag meteen na het MDO even wat afspraken maken met een van de praktijkverpleegkundigen over een cliënt die we beiden kennen. Dat is ook fijn aan zo’n breed overleg: korte lijntjes, je weet elkaar snel te vinden.”
Marjan van Oudenaarden:
“Je kunt als casemanager echt naast de mensen gaan staan.”
13.15 uur
Vandaag staat een tweede huisbezoek op het programma. Ik blijf de situatie van cliënten monitoren zolang ik denk dat dat nodig is. In sommige periodes ben ik intensief betrokken, in andere periodes weer minder. Het komt wel voor dat de situatie zich zo stabiliseert dat ik een trajectbegeleiding kan afsluiten. Vaker komt het voor dat er een Wlz-indicatie wordt aangevraagd en mensen op termijn verhuizen naar een verpleeghuis. De mevrouw die ik vandaag bezoek is 92 en het gaat gelukkig alweer een stuk beter met haar. Dat betekent ook dat ik pas over een maand of drie weer op huisbezoek ga. Of eerder als er signalen zijn dat dat nodig is.”
15.00 uur
“De laatste uren van deze dag gebruik ik voor het schrijven van verslagen en de administratie. Ik moet ook nog een indicatie-aanvraag doen, misschien schuif ik dat door naar morgen. Er zijn ook nog wat mails en berichten waarop ik wil reageren en telefoontjes te plegen. Onze rol is steeds in beweging omdat de ziekte progressief is en de situatie van de cliënt voortdurend verandert. Alle zorg coördineren, vraagt veel tijd. Alle complexe financiële regelingen rondom de financiering van zorg kosten ook de nodige tijd. Ik vind het fijn als de cliënten zich gezien en gehoord voelen en zo lang mogelijk verantwoord en prettig thuis kunnen wonen. Het is zo’n leuke, afwisselende baan, die complexe financiële constructies neem ik dan ook maar voor lief.” ●
Ouderenmishandeling: weet dat het speelt
Alle minder mooie kanten van het leven spelen ook bij de cliënt thuis, binnen het revalidatiecentrum en in het verpleeghuis. Denk aan ouderenmishandeling.
Dat gaat lang niet altijd om fysieke klappen: ook financiële uitbuiting, psychische druk of verwaarlozing vallen hieronder.
Bij AxionContinu nemen we dit uiterst serieus.
‘Elk signaal verdient aandacht’
We kunnen er niet omheen”, zegt Yasmina Lemdaghri, adviseur beleid en kwaliteit bij AxionContinu. “In Nederland krijgt naar schatting 1 op de 20 ouderen te maken met ouderenmishandeling. Helaas geldt dat dus ook voor onze cliënten en bewoners. Heel schrijnend, omdat ouderen extra kwetsbaar zijn door hun afhankelijkheid. Wij hebben de wettelijke plicht om bewoners veiligheid te bieden. Dat begint met signaleren en bespreekbaar maken.”
Maak het bespreekbaar
Wat is daarvoor nodig? Yasmina: “Vooral openheid. Ouderenmishandeling is beladen, maar we moeten het durven benoemen. Binnen AxionContinu hebben we aandachtsfunctionarissen opgeleid, zodat collega’s altijd een aanspreekpunt hebben. Ook besteden we in scholingen en teamoverleggen aandacht aan signaleren en handelen. Het gaat erom dat medewerkers en verwanten hun niet-pluis gevoel durven te delen. Elk signaal verdient aandacht.”
De rol van de aandachtsfunctionaris
In 2019 werden alle maatschappelijk werkers benoemd tot aandachtsfunctionaris ouderenmishandeling. Zo ook Dré Peijmen en Fleur van Es. Dré: “De meldcode is onze leidraad. Collega’s maar ook verwanten kunnen hun zorgen bij ons melden: via mail, telefoon of gewoon door even binnen te lopen.”
Fleur: “Samen maken we de situatie concreet: wat zijn de feiten, wat zijn vermoedens? Vervolgens bekijken we de urgentie en bespreken we vervolgacties. Soms schakelen we Veilig Thuis in, soms volstaat het om afspraken te maken binnen het team of met familie. Het belangrijkste is dat mensen weten dat ze er niet alleen voor staan. Wij denken mee.”
Yasmina Lemdaghri: “Ouderenmishandeling is beladen, maar we moeten het durven benoemen.”
Fleur van Es:
“Het belangrijkste is dat mensen weten dat ze er niet alleen voor staan.”
Advies bij vermoedens
• Niet-pluis gevoel? Praat erover. Of mail naar meldcodehuiselijkgeweld@axioncontinu.nl.
Verschillende vormen van mishandeling
Ouderenmishandeling komt in meerdere vormen voor, vertelt Yasmina: “Toen ik zelf nog achter de voordeur werkte, pikte ik al snel de signalen op. Je voelt dat er iets niet klopt: de pinpas is er niet, de rekeningen liggen opgestapeld in de keuken en de koelkast is leeg. Ook geestelijke manipulatie kwam ik tegen. Je merkt het aan een agressieve toon van praten, lelijk doen en blauwe plekken bij bewoner of cliёnt.” Dat is heus niet altijd uit kwaaie bedoelingen, voegt ze toe. “Mantelzorgers – vaak de partner of kinderen – staan soms onder grotere druk. Als iemand ook nog dementie krijgt, kan dat voor enorme spanningen zorgen.”
De praktijk
Welke gevallen staan Dré en Fleur helder op het netvlies en hoe werden die opgelost? Dré: “Ik werd eens gebeld door een bankmedewerker. De dochter van een oudere mevrouw probeerde de opnamelimiet van haar rekening te verhogen. Dat klopte niet. We hebben direct de pinpas geblokkeerd en bewindvoering aangevraagd. Mevrouw voelde zich daarna eindelijk veilig: ze wist dat haar dochter geen toegang meer had tot haar geld.”
• Noteer wat je ziet en bespreek het. Houd feiten en gevoelens uit elkaar.
• Ouderenmishandeling stopt niet vanzelf. Zowel slachtoffer als pleger hebben hulp nodig.
Fleur: “Ik had te maken met een revalidant die uit angst niet meer naar huis wilde, omdat de partner steeds boos werd als ze hulp vroeg. In zo’n geval zoeken we naar alternatieven en bespreken we wat de cliënt zelf wil. Lastige gesprekken, want de dader is soms ook degene van wie de oudere houdt.”
Een ander voorbeeld: “Een revalidant liep een heupbreuk op door een duw van haar dementerende echtgenoot. Dat laat zien hoe dun de grens kan zijn tussen zorg, onmacht en mishandeling”, vertelt Fleur.
Signalen herkennen
Welke signalen zien jullie het vaakst? Fleur: “Financieel misbruik en psychische mishandeling. Geld dat verdwijnt, familieleden die eisen stellen, of ouderen die geïsoleerd raken. Soms gaat het om subtiele dingen: een kleinerende opmerking, spullen die verdwijnen, of iemand die opeens angstig reageert zonder duidelijke reden.”
Dré: “We zien ook verwaarlozing: bewoners die structureel geen schone kleding krijgen of geen noodzakelijke spullen hebben. Soms zijn het meerdere signalen tegelijk. Het is belangrijk dat medewerkers leren die signalen te herkennen en serieus te nemen.”
Een melding. En dan?
AxionContinu heeft hiervoor een helder protocol met stappenplan, legt Yasmina uit. Daarin staat welke signalen kunnen wijzen op mishandeling, welke vormen voorkomen en wie welke opvolging doet.
Dit helpt medewerkers om hun niet-pluisgevoel te delen. Fleur: “Regelmatig bellen collega’s die nog geen melding willen doen, maar wel hun twijfel willen delen. Dat is precies wat we willen: laagdrempeligheid.” ●
Foto’s zijn illustratief en niet gemaakt bij
AxionContinu.
Misbruik niet alleen fysiek, maar ook financieel.
Jacques Schenk (toen nog Sjaak) werd in 1940 geboren in Utrecht. Hij groeide op in de Madioenstraat. Daar bleef hij tot zijn diensttijd wonen. Jacques deed de Kweekschool en stond al jong voor de klas.
Het onderwijs was misschien geen roeping, maar vormde wel een belangrijk deel van zijn leven.
Meester Jacques
Toen Sjaak als klein ventje voor het eerst naar school ging, zei de onderwijzeres tegen zijn vader: “Sjaak? Daar zou ik Jacques van maken. Veel beschaafder!” En inderdaad: Sjaak werd Jacques, tot op de dag van vandaag. “Ik vond het zelf ook wel een nette naam”, lacht hij bescheiden.
Zijn moeder was huisvrouw. Zijn vader typograaf en later corrector bij een drukkerij in Wijk C. Wijk C in Utrecht is een deel van het stadscentrum, van oorsprong een volksbuurt. De naam is een overblijfsel van de Napoleontische tijd. Toen vervingen
de Franse overheersers oude wijknamen door letters. Het is de enige wijk die nu nog steeds met een letter wordt aangeduid.
‘Generaal Honger’
Zijn geboorte viel samen met het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog. Zelf weet hij uit zijn vroege kinderjaren weinig meer. Maar hij kreeg veel mee via de verhalen van zijn moeder. Zij bleek in de oorlog bijzonder vindingrijk. “Ze fietste naar boeren in de omgeving om melk en eten te halen. Twee keer is ze helemaal naar Drenthe gegaan, hele stukken
Na de kweekschool voor de klas.
lopend. Onderweg moest ze vaak buiten slapen.”
Zijn vader dook regelmatig onder om niet naar Duitsland te worden afgevoerd voor dwangarbeid. “Hij verstopte zich in de kruipruimte onder ons huis. In de muren van de kruipruimtes waren gaten gemaakt. Als er razzia’s waren, verplaatsen de mannen zich ondergronds snel naar andere huizen.”
Tijdens de hongerwinter werd de kleine Sjaak ‘generaal Honger’ genoemd. “We hadden in Utrecht bijna niks te eten. Mijn zus verbleef in Drenthe en keerde met blozende wangen terug. Zij had daar goed te eten gekregen. Maar wij zaten vaak met een lege maag.”
Eén kind per gezin
Zijn zus was tien jaar ouder. Dat grote leeftijdsverschil kwam doordat zijn vader lid was van de Malthusiaanse Bond. Het Malthusianisme is een theorie van de Engelse econoom en demograaf Thomas Malthus (1766-1834). Deze voorspelde dat de bevolking altijd harder zou groeien dan de voedselproductie. Jacques’ vader was aanhanger van deze theorie. Hij vond dat één kind per gezin genoeg was. “Mijn moeder dacht daar anders over,” glimlacht hij. “Gelukkig maar, anders had ik hier nu niet gezeten.”
Voetballen op één slof
Als jonge jongen was Jacques leergierig en nieuwsgierig. “Ik las veel – Kapitein Rob, Erik de Noorman. Als ik wat geld had, kocht ik altijd boekjes op de markt.” Verder speelde hij veel op straat met kinderen in de buurt. Het voetballen staat hem nog helder bij. “Voetbalschoenen waren er nauwelijks. Daar hadden we een oplossing voor. Als iemand een paar voetbalschoenen had, leende hij er één uit aan een ander. Zo speelde je soms met één voetbalschoen en met één gewone schoen. O ja, dat ging best.” Daarnaast herinnerde hij zich de fietstochten met ome Jos. Dat was een buurman die de kinderen uit de straat meenam op avontuurlijke ritjes.
Geen Mulo maar HBS
Na de lagere school aan de Vleutenseweg lag zijn pad niet meteen vast. Zijn vader dacht aan de Mulo, het schoolhoofd vond dat hij naar de HBS kon. “Dat ging me goed af”, vertelt hij. De eerste keer zakte hij voor zijn eindexamen, maar het jaar daarop haalde hij uitstekende cijfers. Daarna koos hij voor de Kweekschool aan de Maliebaan om onderwijzer
te worden. Over de opleiding zelf is hij kritisch. “De Kweekschool bereidde ons niet goed voor op de praktijk. We kregen theorie over Freud en dat soort zaken. Maar hoe je een kind leert lezen, dat mocht je zelf uitvinden.”
Op de Kweekschool ontmoette Jacques zijn vrouw. Ze waren achttien en zijn inmiddels zestig jaar getrouwd. In 1968 werden hun tweelingdochters geboren: Lies en Lot. Jacques: “De verrassing was compleet. In die tijd had je geen echo’s en zo. We wisten dus niet beter dan dat er één baby op komst was. Het werden er twee. Ons appartement in Overvecht bleek te klein. Daarom verhuisden wij als gezin al snel naar een ruimer huis, ook in Overvecht.”
Hoogte- en dieptepunten
De start in het onderwijs vond hij niet eenvoudig. Jacques: “De eerste drie jaar vond ik vreselijk moeilijk, vooral om orde te houden. Maar ik heb doorgezet. Na een tijd begon ik plezier in het vak te krijgen.” Hij bleef daarna jarenlang in het basisonderwijs werkzaam. “In de bovenbouw, want dat was destijds het exclusieve domein voor mannelijke leerkrachten. De vrouwen namen over het algemeen kleuterklassen en de onderbouw voor hun rekening. Tja, zo ging dat in die tijd.”
Sommige gebeurtenissen vergeet hij nooit. Jacques: “Het eerste jaar dat ik voor de klas stond, was er een leerlinge uit mijn klas doodgereden. Verschrikkelijk. Er was destijds geen begeleiding voor mij als meester, of voor de klas. We moesten het helemaal zelf verwerken. Het was een van de weinige keren dat de klas stil was.”
Later in zijn carrière begon Jacques aan de studie Pedagogiek, met de ambitie docent te worden op de Kweekschool. Hij rondde de studie af. Helaas waren er begin jaren tachtig nauwelijks vacatures. Noodgedwongen keerde hij terug naar het basisonderwijs, waar hij toch nog met veel plezier twintig jaar zou werken. “Of het een roeping was? Nee, zo zou ik het niet willen noemen. Maar ik kon wel genieten van mijn werk. Mijn vrouw en ik hebben uit die tijd veel vriendschappen met collega’s overgehouden. Met sommigen gingen we zelfs samen op vakantie.”
Actief leven
Jacques bleef na zijn pensioen lang actief. “Tot mijn 80e geef ik mijn leven een 8. Mijn vrouw en ik fietsten en wandelden veel. We hebben bijvoorbeeld het Pieterpad in etappes gewandeld. Na mijn 80e werd bewegen moeilijker, onder meer vanwege balansproblemen.”
Jacques en zijn vrouw hebben Utrecht nooit verlaten, al zijn ze jaren geleden verhuisd naar Leidsche Rijn. Deze typische Vinex-wijk is intussen uitgegroeid tot een volwassen buurt, met veel groen en voorzieningen. Zijn leefwereld is kleiner geworden, maar de wijkverpleging aan huis maakt het leven prettiger. Honderden leerlingen leerde hij lezen, schrijven en rekenen. “Ach, hoe zou het hen allemaal zijn vergaan?”, besluit Jacques. ●
Gezin Schenk.
Tot voor kort moesten veel medicijnen voor bewoners van De Gildenborgh eerst worden fijngemalen en door appelmoes, vla of yoghurt geroerd. Niet erg smakelijk – en ook niet ideaal. Kwaliteitsverpleegkundige Emmy van der Bijl vond het tijd voor een betere oplossing.
Medicijnen zonder vla en appelmoes
De Gildenborgh is een kleinschalig woonzorgcentrum voor mensen met dementie. Veel bewoners hebben slikproblemen, waardoor medicijnen moeten worden fijngemaakt. Dat leverde altijd een hoop gedoe op. “Ik heb in mijn loopbaan als verpleegkundige heel wat kracht moeten zetten op een handmaler of vijzel. Dat leidde niet alleen tot herrie voor de bewoners, maar voor mij ook tot schouderklachten”, vertelt Emmy. “Daarna mengden we het vermalen medicijn door vla of appelmoes. Bewoners trokken bij inname vaak een vies gezicht – en eerlijk gezegd kan ik mij dat goed voorstellen.”
Geruisloos malen
Daarom besloot De Gildenborgh de nieuwe e-Crush te proberen. Dat is een stabiele, elektrische medicijnvermaler, recent door het bedrijf Rushwood op de markt gebracht. Het apparaat bleek een schot in de roos. “De handzame e-Crush staat gewoon op onze medicijnkar,” legt Emmy uit. “We doen per bewoner de medicijnen in een cupje, drukken op de knop en ze zijn in één keer perfect fijn vermalen. Dat gaat bijna geluidloos, dus er is veel meer rust in de huiskamer. Daarna voegen we een pompje Gloup toe, een slikgel met een smaakje. De bewoner krijgt vervolgens alles in één cupje toegediend.”
Rust aan tafel
Gloup is een medisch geregistreerd hulpmiddel. Het zorgt ervoor dat mensen hun medicijnen veilig
en makkelijk kunnen doorslikken. Er blijven ook geen stukjes medicijnen hangen in de mond, achter het gebit of in de slokdarm. Dat verkleint de kans op verslikken en maakt bovendien het moment van medicijninname een stuk prettiger. “Voorheen vonden onze zorgcollega’s het toedienen van medicijnen best spannend”, zegt Emmy. “Want het is ontzettend naar als een bewoner zich verslikt. Nu weten we zeker dat alles goed binnenkomt. Dat geeft rust – voor ons én voor de bewoners.”
Precieze dosering
Emmy van der Bijl:
“We weten nu zeker dat het medicijn goed binnenkomt. Dat geeft rust.”
Nog een groot voordeel: Gloup beïnvloedt de werking van medicijnen niet, terwijl eten dat wel kan doen. “Bewoners krijgen nu precies de voorgeschreven dosering binnen,” legt Fleur de Bruin van Rushwood uit. “Artsen kunnen daardoor nauwkeuriger voorschrijven. Wel zo veilig.” Zo loopt De Gildenborgh voorop in het bieden van innovatieve zorg. Emmy: “Onze bewoners genieten nu meer van hun eten. Een hele vooruitgang.” ●
Berichten van(uit)
AxionContinu
Kort Contact
Nieuw:
Digitaal cliëntenportaal ‘PUUR van jou’
AxionContinu gebruikt vanaf 17 november 2025 een ander digitaal zorgdossier (EZD) met een nieuw cliëntportaal: ‘PUUR van jou’. Dit is voor cliënten die bij AxionContinu wonen of thuiszorg krijgen. Via dit portaal kunnen cliënten of contactpersonen het digitale zorgdossier bekijken.
In het zorgdossier staan onder andere:
• De zorgafspraken en behandelafspraken.
• Verslagen (rapportages) van zorgmedewerkers en behandelaren.
• Adviezen en belangrijke gebeurtenissen.
Het digitale zorgdossier is belangrijk. Het helpt zorgmedewerkers en behandelaren goed samen te werken. Zo zorgt
AxionContinu voor de best mogelijke zorg. Cliënten of hun contactpersonen krijgen een brief thuis met informatie.
Op www.axioncontinu.nl/clientportaal staat uitleg over het digitale zorgdossier en het cliëntenportaal. ●
Oud-revalidant geeft schilderclinic
Vier maanden verbleef Wouter ter Reehorst in revalidatiecentrum Domstate, na een lange ziekenhuisopname waarvan deels op de intensive care. Een intensieve tijd waarin hij leerde om weer zelfstandige de dagelijkse dingen te doen voor hij naar huis kon. Graag wilde hij iets terugdoen. Het werd een schilderclinic, op een zaterdag. Want de weekenden in het revalidatiecentrum duren erg lang, vond Ter Reehorst. Hij miste toen het schilderen, het creatief bezig zijn om zo zijn zorgen even los te laten.
De deelnemers gingen tijdens de clinic met olieverf aan de slag. Omdat revalidanten vaak moeite hebben met hun fijne motoriek gebruikten ze sponsen. De clinic was een groot succes. Niet alleen voor de deelnemers, ook voor de geïnteresseerden die even kwamen kijken. ●
Muzikale burgemeester neemt afscheid bij De Schutse
Een paar keer per jaar kwam muzikale burgemeester Laurens de Graaf van Lopik naar De Schutse om trompet te spelen bij de zangochtend. De Graaf is gestopt als burgemeester en kwam afscheid nemen. Bewoners van De Schutse en Dagactiviteitencentrum Schutsehof zongen een lied voor hem. De vertrekkende burgemeester speelde voor de laatste keer voor hen. ●
Inzamelbak voor ongebruikt
incontinentiemateriaal
Veel ouderen gebruiken incontinentiemateriaal. Gemiddeld wordt 20 tot 30% daarvan ongebruikt weggegooid. Zonde, vinden AxionContinu en de Apotheek van de Toekomst, een maatschappelijke beweging die zich inzet voor duurzaamheid. In het hele land staan bakken voor overgebleven ‘inco’. Er staat nu ook een container bij woonzorgcentrum De Wartburg van AxionContinu.
Incontinentiemateriaal blijft over omdat bijvoorbeeld de maat niet (meer) goed is of omdat iemand zwaarder materiaal nodig heeft. Ook na overlijden is vaak nog inco over. Omdat men niet weet wat ermee te doen, wordt het in de prak-
tijk vaak weggegooid. Dat hoeft niet meer. “Lever het in bij De Wartburg. Zo gaan we verspilling tegen,” zegt Inge Jansen, adviseur duurzaamheid bij AxionContinu. Het werkt simpel. Bij De Wartburg staat een bak waar bewoners, familie en buurtbewoners ongebruikt inco kunnen achterlaten. Apotheek van de Toekomst leegt de bak geregeld.
Het ingezamelde incontinentiemateriaal wordt voor een zacht prijsje verkocht aan organisaties met een klein budget. Materiaal dat over de datum is, wordt tegen een lage prijs verkocht om te gebruiken bij opleidingen en trainingen in de zorg. ●
Zevende Voetjes van de Vloer Festival
Voor de zevende keer gingen half oktober de voetjes van de vloer tijdens het jaarlijkse Voetjes van de Vloer Festival van AxionContinu. Het thema was dit keer Disco. De hele week waren er activiteiten die passen bij dit thema. Zoals een scholing voor mantelzorgers en vrijwilligers om op een laagdrempelige manier met muziek en dans bezig te zijn. Ook was er het eerste Danscafé met muziek uit de jaren ’60, ’70 en ’80. Verder ging een documentaire in première over het uitgaansleven in het Utrecht van vroeger. ●
Burenfestival Mariënstein
Een geslaagd burenfestival in woonzorglocatie Mariënstein in IJsselstein bracht op 4 oktober een gezellige mix van mensen bij elkaar. Medewerkers, bewoners en naasten, vrijwilligers, mantelzorgers en wijkbewoners - iedereen was welkom. Er was zelf iemand die een paard meebracht en bewoners aan het raam een bezoekje bracht. De sfeervolle rommelmarkt, kraampjes met hapjes en drankjes en verschillende optredens waaronder een optreden van koor Eigen Wijs van AxionContinu zorgden samen voor een gezellige sfeer. Met vermaak voor jong en oud was het burenfestival een succes. ●
Team van de Toekomst
Samen bijdragen aan een mooie dag
Er komen steeds meer ouderen en de arbeidsmarkt blijft krap.
Om zorg en welzijn van ouderen ook in de nabije toekomst te kunnen blijven waarborgen, vormen medewerkers, familie, naasten en vrijwilligers een team. Samen zijn zij het Team van de Toekomst dat staat voor goede zorg en een mooie dag voor de bewoners in de woonzorgcentra van AxionContinu.
In Utrecht werken tien organisaties voor ouderenzorg samen om het tekort aan personeel in de ouderenzorg aan te pakken. AxionContinu geeft hier invulling aan met het programma Zorg in de Toekomst, de zorg van vandaag en morgen. Met ondersteuning van Waardigheid en trots werken ze aan de samenstelling van brede teams die ouderen ondersteunen bij zorg en welzijn. Voorveldse Hof, waar mensen wonen met dementie, doet mee aan deze pilot. Marga Verhoog,
helpende in Voorveldse Hof, en Jos van Jaarsveld, coach vanuit Waardigheid en trots en mantelzorger Cees vertellen over hun ervaringen en indrukken tot nu toe.
Zorgtaken, andere taken
"Er zijn veel mensen nodig in de zorg", vertelt Marga Verhoog. "We moeten alle zeilen bijzetten om de zorg en ondersteuning op peil te houden." Door goed te kijken naar alle taken die er zijn in de zorg en ondersteuning van ouderen in Voorveldse Hof is
Marga Verhoog: “Ruim 50% van het werk kan door anderen dan zorgprofessionals uitgevoerd worden.”
Jos van Jaarsveld en Marga Verhoog.
duidelijk geworden dat ruim 50% van die werkzaamheden uitgevoerd kan worden door anderen dan de zorgprofessionals. Bijvoorbeeld een praatje maken met bewoners, een spelletje spelen, de afwas doen, samen koffiedrinken, de was ophalen en opruimen, de linnenkast bijvullen, koken of helpen bij de maaltijd en bewoners van en naar hun kamer brengen. Door die taken te clusteren, kunnen mensen met een andere opleiding de zorgprofessionals ondersteunen en ontlasten, zodat die meer tijd hebben voor zorgtaken.
Anders-opgeleiden
"Bij verschillende zorgorganisaties zijn inmiddels nieuwe medewerkers aangenomen", vertelt Jos van Jaarsveld. ‘Het gaat dan bijvoorbeeld om gastvrouwen en – heren of woonkamer-assistenten. Vaak zijn het parttimers die een aantal uren per dag aanwezig zijn en die samen met de welzijnsmedewerkers bezig zijn met de bewoners. Het zijn mensen met verschillende achtergronden, van studenten tot mensen die in de horeca of facilitaire dienst hebben gewerkt. Voor een goede samenwerking is een duidelijke afbakening van taken nodig. Wie doet wat? Sommige taken zijn strikt voorbehouden aan zorgmedewerkers, andere taken kun je in overleg overdragen aan anders opgeleiden.”
Het Team van de Toekomst
”Het is maatwerk per bewoner”, vult Marga aan. Als voorbeeld noemt ze het helpen met eten. “Als een bewoners kampt met een slikstoornis, dan is het aan de zorg om te beoordelen wie hem/haar het beste kan helpen. Per keer moet je bekijken wat eronder wiens verantwoordelijkheid valt.”
Familie en naasten
Naast de zorgprofessionals en anders opgeleiden bestaat het Team van de Toekomst uiteraard ook uit familie en naasten. Zo is Cees, samen met zijn vrouw, vrijwel dagelijks in Voorveldse Hof te vinden om zijn schoonmoeder te helpen. “Maar dat kun je natuurlijk niet van elke mantelzorger verwachten”, stelt Cees. “De meeste mantelzorgers moeten woekeren met hun tijd, hebben een baan en gezin en beperkt tijd. Bovendien zijn zij vaak al overbelast tegen de tijd dat hun vader of moeder hier kan komen wonen. Die hebben eerst hersteltijd nodig voor je ze kunt betrekken bij de zorg en ondersteuning van hun ouder of naaste.”
De inzet van anders-opgeleiden biedt nieuwe mogelijkheden, denkt Cees. “Het is mooi dat de zorgprofessionals meer tijd hebben voor zorgtaken.
Het Team van de Toekomst bestaat uit mensen met verschillende achtergronden, talenten en rollen. We vormen samen een woon- en leefgemeenschap, waarin ieder vanuit eigen kracht bijdraagt aan een mooie dag. Het ideale team bestaat uit:
• De cliënt: Hij/zij staat centraal en draagt zelf actief bij aan een mooie dag. Eigen regie en betrokkenheid zijn belangrijk.
• Zorgprofessionals: Verzorgenden, verpleegkundigen en andere opgeleide zorgmedewerkers die deskundigheid en structuur bieden.
• Informele zorgers: Familie, naasten, bekenden van de cliënt én vrijwilligers die op een vanzelfsprekende manier ondersteunen in het dagelijks leven.
• Anders geschoolden: Betaalde krachten met een andere achtergrond, zoals horeca, welzijn, kunst, techniek, facilitair en sport, die met hun talenten iets bijzonders toevoegen aan de zorg en begeleiding voor de cliënt.
Het samenwerken in deze diverse teamsamenstelling vraagt om openheid, vertrouwen, gelijkwaardigheid, duidelijke afspraken en soms een beetje lef. ●
Jos van Jaarsveld:
We moeten ook kijken naar de opleidingsmogelijkheden van de nieuwe mensen. Wellicht zitten er mensen bij die alsnog een zorgdiploma willen of kunnen halen. Als zorgorganisatie kun je ze een opleiding aanbieden en ze zo behouden voor de zorg.”
Kiezen voor de zorg
Marga is blij met de komst van de gastheren en -vrouwen bij Voorveldse Hof. “Doordat er een aantal taken wordt overgenomen is er meer tijd voor de
“Het is zoeken naar een goede balans in taken, ook voor de zorgprofessionals.”
Pilot De Wartburg
Op woonzorgcentrum De Wartburg loopt een pilot Warm Welkom die wordt ondersteund door het programma Zorg in de Toekomst. Een verhuizing is vaak een ingrijpende stap, zowel voor toekomstige bewoners als voor hun familie en naasten. Deze pilot onderzoekt hoe die overgang mensgerichter en goed afgestemd kan verlopen.
Wat wordt er gedaan?
• Er wordt geëxperimenteerd met het tijdig en helder informeren van toekomstige bewoners en hun netwerk.
• Familie, naasten en vrijwilligers worden actief betrokken in het kennismakingsproces.
• Er wordt gekeken hoe het sociaal netwerk kan bijdragen aan een betekenisvolle dag voor bewoners.
Deze aanpak vormt een belangrijke bouwsteen voor het Team van de Toekomst: een betrokken gemeenschap van zorgprofessionals, familie, naasten en vrijwilligers die samen bijdragen aan een mooie dag voor iedere bewoner. ●
zorgtaken. Ik merk aan de bewoners dat het voor hen ook heel plezierig is dat er meer tijd is voor hun welzijn. Tegelijkertijd zie ik ook dat de aanwezigheid van veel mensen, familie en medewerkers, soms tot onrust leidt bij bewoners. Vaste gezichten op de groep geeft rust. Daarom zijn de gastvrouwen en –heren sinds september ook gekoppeld aan een vast team.”
“Een ander aandachtspunt is de vraag in hoeverre zorgprofessionals blij zijn met het wegvallen van de taken die door anderen gedaan kunnen worden”, zegt Jos. “Mensen kiezen ook voor de ouderenzorg vanwege het sociale aspect, het contact met de bewoner, de arm om de schouder. Het is betekenisvol werk. Als dat zich beperkt tot alleen maar medisch handelen, kun je ook in een ziekenhuis gaan werken. Het is dus zoeken naar een goede balans in taken, ook voor zorgprofessionals. Daar doen we nu ervaring mee op.”
Met zijn allen
Het Team van de Toekomst wordt niet aan de tekentafel bedacht. Samen met de teams in Voorveldse Hof wordt regelmatig geëvalueerd en bijgestuurd: hoe ervaart iedereen deze manier van werken? Wat kan of moet er anders? De teams leveren input. “De situatie kan per woning of groep bewoners verschillen”, zegt Marga daarover. ”In de ene woning is meer structuur en rust nodig dan in de andere. Het is belangrijk om te blijven afstemmen wat werkt, en wat beter kan. Hetzelfde geldt voor de afstemming met de familie en naasten. Wat kunnen en willen jullie doen?” ●
Muziek én appeltaart
Bewoners van Mariënstein genoten in september van een mooi Appeltaartconcert. Elk jaar is er een reeks concerten bij AxionContinu. Na het spelen is er appeltaart. Om zo ook de smaak- en reukzintuigen te prikkelen, maar natuurlijk vooral voor de gezelligheid.
Michiel Holtrop, oprichter van de Appeltaartconcerten, speelde jaren voor cliënten van AxionContinu, onder wie mensen met dementie. Inmiddels zijn de concerten landelijk een begrip.
De Vriendstichting van AxionContinu maakt jaarlijks de concerten in onze woonzorgcentra mede mogelijk.
Colofon
Contact is het magazine van AxionContinu.
Het magazine verschijnt twee keer per jaar in een oplage van 6.000 exemplaren. Contact wordt verspreid onder cliënten, medewerkers, vrijwilligers en relaties van AxionContinu.
Redactieadres
AxionContinu
Afdeling Communicatie
Beneluxlaan 922
3526 KJ Utrecht
(030) 282 22 00 communicatie@axioncontinu.nl
Redactie
Berber Schrijver
Rianca Verduin
Paul van Bodengraven
Willem de Bruijn
Marina Heij
Fotografie
Willem Mes
Marieke Wijntjes en anderen
Vormgeving
Segno | Willem de Bruijn
Druk
Drukkerij Hendrix
Najaar 2025
AxionContinu.
Optimisten in de zorg.
AxionContinu biedt wonen, zorg en revalidatie, thuis of in één van de 17 locaties in Utrecht, IJsselstein en Lopik. Onze passie is het bieden van waardevolle zorg aan cliënten door te denken in mogelijkheden. In wat wél kan. Zo halen we het beste uit een situatie, zelfs wanneer die onomkeerbaar is.
www.axioncontinu.nl
Volg ons op Facebook, Instagram of LinkedIn
Contact is gedrukt op papier dat is gemaakt van FSC®-gecertificeerd en ander gecontroleerd materiaal.
Met 17 locaties altijd een baan bij jou om de hoek
In Utrecht, IJsselstein, Lopik en omgeving vind je onze 17 locaties, elk met een eigen sfeer en karakter. Hou je van kleinschalige teams of juist van de dynamiek van een groot woonzorgcentrum?
Van reuring of meer rust? Er is altijd wel een team waar jij je thuis kunt voelen.
Kom gerust even gluren bij onze locaties.
Bekijk onze vacatures op werkenbij.axioncontinu.nl
Op onze website lees je verhalen van collega’s en kun je met een VR-tour digitaal rondkijken op een aantal locaties. Daarnaast zie je meteen wanneer je gezellig kunt langskomen om de locatie in het echt te beleven.
