Kunst & Cultuur 2 2014

Magazine voor leden van AVRO Cultuur | mei 2014 | nummer 2

Kunst & Cultuur Het grootste cultuurblad van Nederland

Parelmeisje op het water...

Hofvijverconcert in teken opening Mauritshuis

Seurat in het KrĂśller-MĂźller

7237965_KenC_Cover.indd 1

Speelse ontwerpen Marcel Wanders

Aboriginalkunst in Utrecht

Fotocollages Ruud van Empel

25-04-14 09:04

Hét Hofvijverconcert

Inhoud

4

Guggenheim in Amstelveen

36

Marcel Wanders

30

Festival Classique 2014 Met Hét Hofvijverconcert in de openlucht

4

Heropening Mauritshuis Meesters uit de Gouden Eeuw weer thuis

7

Fotowerken van Ruud van Empel Niets is wat het lijkt

18

Pioniers van de abstractie Kunst uit het Guggenheim in Amstelveen

30

Ontwerper Marcel Wanders Zijn grootste overzichtstentoonstelling ooit

36

U kunt de AVRO helpen om mooie programma’s over kunst & cultuur te blijven maken. Maak 2 l Kunst & Cultuur

7237964_KenC_Inhoud.indd 1

25-04-14 09:25

iem

4

8

0

6

aak

Column

Mauritshuis weer open

7 Simone van den Ende is hoofd Kunst & Cultuur van de AVRO

Festivaltijd

Ruud van Empel

18 Aboriginalkunst in Utrecht

11

Verder in dit nummer Karel van Veen: portrettist van prominenten

9

Aboriginal-kunst in Utrecht

11

De Expert: nieuwe entree Van Gogh Museum 12 Inheemse volken gefotografeerd

14

Dudok-wandeling door Hilversum

17

Philips-uitvindingen in Museum Boerhaave

23

Naar het Orlando Festival in Kerkrade

25

Verborgen Symboliek: over surrealisme

26

Julidans: voorstelling plus diner

28

Pointillist Georges Seurat in Kröller-Müller

29

Spaanse avond Canción y Danza

34

Fin de Siècle-kunst in Singer Laren

35

Puzzel & Win: tickets Spaanse rijschool

42

Werken Edward Hopper als filmdecor

43

Verrijk je wereld

44

Agenda en colofon

47

Voor de AVRO is de zomer festivaltijd. Op radio en tv zenden we uit vanaf Festival Classique (lees op pag. 4 meer over Hét Hofvijverconcert), de Uitmarkt en natuurlijk Oerol. Dat laatste is voor mij het uitje van het jaar. Een crew van ruim dertig man dompelt zich tien dagen lang onder in de experimentele sfeer van het festival, door met weinig budget en veel improvisatie programma’s te maken vanaf Terschelling. Tussen 10 uur ’s ochtends en 12 uur ’s nachts fietst het team onder leiding van hopman Cornald Maas door weer en wind over het eiland om voorstellingen te bezoeken en te bekijken wat er zoal in de uitzending gaat komen. Maar je weet nooit wat voor weer het wordt tijdens de uitzending en wie van de artiesten tussen de eigen optredens door komen aanwaaien; dat maakt het spannend en spontaan. Ik ben er zelf een paar dagen bij, en in mijn ervaring is het bijna altijd koud. Ik bekeek een keer een openluchtvoorstelling met minister Ronald Plasterk. Na afloop wilde ik iets tegen hem zeggen, maar ik kreeg mijn kaken van de kou letterlijk niet van elkaar. Ga ook niet naar Oerol als je een good hair-day wilt hebben: iedereen ziet er aan het einde totaal verwaaid uit. Juist dat maakt het allemaal zo supercharmant. Behalve op Oerol verheug ik me op ons nieuwe mediaen cultuurhuis VondelCS, dat dezer dagen wordt geopend in het Amsterdamse Vondelpark. U kunt er nu al heerlijk op het terras zitten en zult er in de toekomst cultureel worden geïnspireerd.

Maar daarover meer in een volgend nummer.

iemand AVRO Cultuurlid en u ontvangt beiden een mooi cadeau. Kijk snel op pagina 13.

Kunst & Cultuur l 3

7237964_KenC_Inhoud.indd 2

25-04-14 09:25

ROBERT LAGENDIJK

‘Mauritshuis’ is thema Hofvijverconcert 2014

Parelmeisje op het wa te Regisseur Jaap Spijkers verzorgt dit jaar de theatrale show bij Hét Hofvijverconcert, het hoogtepunt van Festival Classique in Den Haag. Hij laat zich inspireren door de historie en de kunstwerken van het Mauritshuis, dat op 27 juni zijn deuren heropent. ‘Ik wil geen oppervlakkig spektakel. Ik zoek de magie.’

TEKST: OSWIN SCHNEEWEISZ

D

obbert Vermeers Meisje met de parel – het bekendste schilderij van het Mauritshuis in Den Haag – straks in een bootje op de Hofvijver? Toneelregisseur Jaap Spijkers wil niet veel prijsgeven van het moment suprême van het komende Hofvijverconcert, maar ‘als alles lukt wordt het spectaculair’. Spijkers is gevraagd om het koningsnummer van Festival Classique, live uitgezonden door de AVRO, visueel vorm te geven. Hij regisseerde eerder klassiekers van onder andere Herman Heijermans

4 l Kunst & Cultuur

7237957_KenC_Festival Classique.indd 1

25-04-14 09:19

THOMAS MANNEKE

Jaap Spijkers (1958, foto) is bekend van televisie, film, theater en toneel. Hij speelde in films als De Poolse bruid, De tweeling, De gelukkige huisvrouw en De bende van Oss. Bij het Nationale Toneel was hij te zien in De storm van Shakespeare en De prooi (naar het boek over de ondergang van ABN AMRO). Hij is vaste regisseur bij Het Toneel Speelt. Hier regisseerde hij onder meer Gijsbrecht van Aemstel (2012) en King Lear (2012). Voor Hét Hofvijverconcert werkt Jaap Spijkers samen met televisieregisseur David Grifhorst.

a ter

© MAURITSHUIS, DEN HAAG

De collectie maakt een museum tot wat het is en in het geval van het Mauritshuis betreft dat wereldberoemde schilderijen van Hollandse meesters uit de Gouden Eeuw. Spijkers: ‘In eerste instantie ben ik begonnen met een verhalend concept rond de grondlegger van het Mauritshuis: Johann Maurits, de graaf van NassauSiegen. Die man reisde de hele wereld rond en nam allerlei curiositeiten mee terug: van opgezette dieren tot wapens, kruiden en schilderijen. Ik kwam er echter al snel achter dat zo’n verhalende aanpak voor deze theatrale vorm niet goed werkt.’

Johannes Vermeer, 1632-1675, Meisje met de parel, ca. 1665

en Vondel. ‘Het is heerlijk om een keer buiten het theater te kunnen treden en je te laten inspireren door de omgeving, het water, de muziek en de historische gebouwen.

Zo’n theater is en blijft toch een zwarte doos.’

Zijn opdracht was duidelijk: doe iets met het thema Mauritshuis. Het Haagse museum is wegens een verbouwing lange tijd dicht geweest en wordt op 27 juni officieel heropend. Maar hoe visualiseer je een museum?

Het gebouw zelf is niet meer dan een berg bakstenen.

‘De oogopslag van het Meisje met de parel is voor iedereen herkenbaar. Alsof ze zeggen wil: “Wat wil je van me?”’

Muzikale wereldreis Uiteindelijk liet Spijkers de muziek op de voorgrond en ondersteunt hij deze met beelden die te maken hebben met het Mauritshuis. ‘In het eerste deel staat de geschiedenis van het museum centraal en ga ik iets doen met de opgezette exotische dieren uit de collectie. In het tweede deel verschijnt op de muziek van de Franse componisten Joseph Cantaloube en Claude Debussy een ballet van parelmeisjes. Het schilderij van Vermeer wordt dan als het ware herschapen in allerlei vormen. Met het derde deel ben ik nog bezig. De Aladdin Suite van de Deen Carl Nielsen is al zeer anekdotisch, een muzikale reis door de wereld. Alles wat je eraan toevoegt, is snel te veel. Ik zoek een beeldtaal die past bij de magie van de omgeving en de sterke associatieve werking van het water. Ik wil geen ▹ Kunst & Cultuur l 5

7237957_KenC_Festival Classique.indd 2

25-04-14 09:19

MAT HENNEK

MERLIJN DOOMERNIK

Mezzosopraan Cora Burggraaf is soliste tijdens Hét Hofvijverconcert.

Dirigent Eivind Gullberg Jensen leidt het Residentie Orkest.

plaatje bij een praatje, geen oppervlakkig spektakel zoals we dat kennen van bijvoorbeeld de openingsceremonie van de Olympische Spelen. Ik zoek de magie.’

▹

Raadselachtig In het Mauritshuis is Spijkers als kind nooit geweest.

‘Bekende werken als De stier van Paulus Potter en Vermeers Meisje met de parel heb ik op relatief late leeftijd leren kennen en waarderen. Voordat het Mauritshuis twee jaar geleden op de schop ging, ben ik er nog even wezen kijken. Ik werd getroffen door de kleur en helderheid van Vermeer. Ik vind Meisje met de parel een fascinerend werk. Het is raadselachtig. De achteloze wijze waarop ze je aankijkt over haar schouder wekt allerlei associaties.

Het is alsof ze je iets zeggen wil. Hoe langer je kijkt, des te raadselachtiger is het. Tegelijkertijd is haar pose, die oogopslag, voor iedereen herkenbaar. Alsof ze zeggen wil: ‘Wat wil je van me?’ Met mijn aanpak van Hét Hofvijverconcert wil ik ook zo’n manier van associëren opwekken.

Het verhaal moet door de muziek en beelden worden gevormd in het hoofd van de toeschouwer.’

Het is een andere manier van werken dan Spijkers gewend is. ‘In het toneel zit je altijd vast aan tekst. Vooral de tekst moet de toeschouwer meenemen. Ik ervaar het als een bevrijding om nu eens zonder woorden te mogen werken.

Als er muziek is, heb je eigenlijk geen woorden nodig.

Dat ervaar ik zelf ook als ik naar de opera ga. Elke keer ben ik weer verbijsterd door hoe de muziek dan een hele voorstelling kan dragen. Ook de beeldtaal van opera’s is vaak krachtig en fascinerend. Na deze ervaring zou ik dolgraag eens een opera willen regisseren.’

Ode De muziek tijdens Hét Hofvijverconcert wordt traditioneel uitgevoerd door het Residentie Orkest. Spijkers verheugt zich in het bijzonder op Fontana di Roma van de Italiaanse componist Ottorino Respighi: een muzikale schildering van de beroemde fonteinen in Rome, waarbij je het water bijna door de maatstrepen hoort klateren. Het past uitstekend bij de setting van de Hofvijver, voor

de gelegenheid uitgerust met het grootste drijvende openluchtpodium van Europa. Tijdens het concert komen dans, toneel, beeldende kunst én klassieke muziek samen.

Spijkers: ‘Behalve een ode aan het Mauritshuis is het ook een ode aan de klassieke kunst van ons land: van Vermeer tot Rembrandt en van Vondel tot Heijermans. Wij Nederlanders doen altijd zo kleinerend over onze cultuur, alsof het allemaal niets voorstelt. Dat is onterecht. Ons land heeft veel meesterwerken voorgebracht en een deel daarvan is te zien in musea als het Mauritshuis.’

Hét Hofvijverconcert wordt op zaterdag 21 juni 2014 om 21.35 uur live uitgezonden bij de AVRO op Nederland 2. www.festivalclassique.nl

AVRO CULTUUR ARRANGEMENT Festival Classique Festival Classique (18 t/m 22 juni) omvat meerdere concerten op de Hofvijver. Dit jaar bieden we een arrangement aan rondom het Buitenspeelconcert. Hierin spelen maar liefst drie orkesten – The Residents, het Hofstads Jeugdorkest en het Festival Classique Orkest – samen met het Residentie Orkest. Zij brengen muziek van onder andere Marquez, Gershwin en Elgar. Na afloop ontvangen we u in het AVRO FestivalCafé en kunt u deelnemen aan een Meet & Greet met bariton en tv-presentator Ernst Daniël Smid.

Datum Zondag 22 juni 2014 Locatie De Hofvijver, Lange Vijverberg in Den Haag (concert) FestivalPlein, Plein in Den Haag (AVRO FestivalCafé) Programma 15.00 uur: aanvang Buitenspeelconcert 16.00 uur: einde concert 16.15 uur: hapje en drankje in het AVRO FestivalCafé en Meet & Greet met Ernst Daniël Smid 17.00 uur: einde programma Prijs € 10,- p.p.

Reserveren Ga naar festival.avro.nl en reserveer uw kaartjes o.v.v. uw gegevens en lidnummer (zie achterzijde van dit magazine).

Meer informatie: 0900-77 79 996

6 l Kunst & Cultuur

7237957_KenC_Festival Classique.indd 3

25-04-14 09:19

Heropening Mauritshuis Den Haag

©HANS VAN HEESWIJK ARCHITECTEN

Vertrouwde werken terug

Ontwerp van het vernieuwde Mauritshuis, met de ondergrondse doorgang naar de nieuwe expositieruimte.

Eindelijk zijn ze weer thuis: De anatomische les van Rembrandt, Het meisje met de parel van Vermeer, Het puttertje van Fabritius en al die andere meesterwerken. Op vrijdag 27 juni heropent het Mauritshuis na een verbouwing van twee jaar de deuren.

H

et Mauritshuis, als stadspaleis gebouwd tussen 1633 en 1644, is sinds 1822 een museum. Twee jaar geleden gingen de deuren dicht voor een renovatie. Doel was onder meer het uiterlijk van het beschermde monument dichter bij het oorspronkelijke ontwerp te brengen. Ook is de tentoonstellingsruimte in oppervlakte verdubbeld door een uitbreiding naar een pand aan de overkant van de straat. In deze nieuwe vleugel is ruimte voor tijdelijke tentoonstellingen, een kunstwerkplaats en een brasserie.

Bezoekers gaan niet meer via de oude dienstingang naar binnen, maar dalen straks met trap of lift af naar een lichte foyer die ‘oud’ en ‘nieuw’ ondergronds met elkaar verbindt. Toch verandert er aan het karakter van het museum weinig. De uitstraling en de unieke huiselijke sfeer zijn door het ontwerp van Hans van Heeswijk-architecten behouden gebleven, maar het entreegebied en de ruimte voor faciliteiten zijn enorm vergroot.

Op wereldreis De kern van de collectie van het Mauritshuis wordt gevormd door meer dan honderd schilderijen van Hollandse en Vlaamse meesters die ooit in het bezit waren van Stadhouder Prins Willem V van Oranje Nassau (1748-1806). Tijdens de verbouwing reisde een deel van de collectie door Japan, de Verenigde Staten en Italië. Nu kunt u ze weer in eigen huis bewonderen.

Het Mauritshuis opent op 27 juni de deuren voor het publiek. Kijk voor de exacte tijden te zijner tijd op: www.mauritshuis.nl

AVRO CULTUUR ARRANGEMENT Het Mauritshuis Rondleiding langs hoogtepunten uit de collectie Datum Vrijdag 18 juli 2014 Locatie Het Mauritshuis, Plein 29 in Den Haag Programma 10.30 uur: ontvangst in Mauritshuis 11.00 uur: start rondleiding door gids museum 12.00 uur: einde rondleiding en mogelijkheid tot het bezoeken van het Mauritshuis op eigen gelegenheid Prijs € 14,- p.p. inclusief entree en rondleiding Reserveren Ga naar www.mauritshuis.avro.nl en reserveer o.v.v. uw gegevens en lidnummer (zie achterzijde van dit magazine).

Meer informatie: 070-30 23 4 56. Reageer snel. Er is een beperkt aantal plaatsen beschikbaar.

Kunst & Cultuur l 7

7237962_KenC_Mauritshuis.indd 1

25-04-14 09:31

Adv. Kulturspecial_1 So14_210x297_Layout 1 02.01.14 11:09 Seite 1

Gemeindezentrum Andelsbuch/Bregenzerwald © Peter Rigaud

Verrassend anders Het urbane Festspielhaus in Bregenz aan de Bodensee. Het nieuwe „vorarlberg museum“ met zijn originele gevel met betonnen bloemen.

Het transparante Werkraum Haus in het Bregenzerwald, een transparante etalage voor ambachtelijk werk. Vorarlberg, de meest westelijke deelstaat van Oostenrijk, bouwt anders dan veel Alpenregio’s.

Verrassend modern, met veel hout en glas. Vooral met veel gevoel voor

Architectuur en cultuur live 1.4. – 31.10.2014 (VR–ZO).

2 overnachtingen met ontbijt in een architectonisch interessant 4*-hotel, architectuurrondleiding in het Kunsthaus Bregenz (ZO 11 uur), Bodensee-Vorarlberg Vrijetijdskaart met toegang tot de topattracties in de regio (bijv. Vorarlberg Museum, inatura, Karrenkabelbaan). Per persoon in een 2-persoonskamer vanaf €

172,–

www.bodensee-vorarlberg.com

de betreffende locatie en met de kennis van bouwtradities. In de steden in de regio Bodensee-Vorarlberg en in de dorpen in het Bregenzerwald staan heel veel moderne gebouwen. Daar springt de spannende combinatie van oude en nieuwe houten huizen aangenaam in het oog.

Een schat voor architectuurliefhebbers die individueel of op een meerdaagse wandeling op ontdekkingstocht willen gaan.

Langeafstandwandelen Bregenzerwald – De architectuurroute 1.5. – 31.10.2014. 5 overnachtingen met halfpension in geselecteerde 3- en 4*-hotels, beschrijving van de architectuurwandelroute met landkaarten, bagagetransport van hotel naar hotel, Bregenzerwald gastenkaart voor ritten met de bergbanen en bussen. Per persoon in een 2-persoonskamer vanaf €

579,–

www.vorarlberg.travel

7238944_KenC_Advertentie CS6.indd 1

www.bregenzerwald.at

25-04-14 08:47

COLLECTIE HOGE RAAD, UTRECHT

PARTICULIERE COLLECTIE

PARTICULIERE COLLECTIE

Links: Lezend jongetje, ca. 1928, olieverf op paneel

Karel van Veen in Chabot Museum Rotterdam

Midden: De vrouw van de kunstenaar, 1942, olieverf op paneel

Portrettist van prominenten Zijn staatsieportret van koningin Juliana kent bijna iedereen. Maar ook Karel van Veens portretten van de Rotterdamse gegoede burgerij zijn het bekijken waard, zo blijkt uit een grote solotentoonstelling.

D

e Rotterdamse kunstenaar Karel van Veen (18981988) was geliefd bij zijn stadsgenoten. Hij maakte honderden portretten van hoogleraren, burgemeesters, havenbaronnen, bankdirecteuren en welgestelde burgers, die hij verbluffend naturel weergaf. Zo ontstond een treffend beeld van het gegoede Rotterdam van zijn tijd.

Bij het grote publiek is Van Veen niet echt bekend. Karel van Veen, zijn eerste Rotterdamse solotentoonstelling sinds 1924, biedt daarom een unieke kans om kennis te maken met zijn portretten van prominenten. Zij vormen een erehaag voor het bekende staatsieportret van Juliana.

Een reproductie hiervan hing tijdens haar regeerperiode in bijna alle rechtszalen van Nederland. Tegelijk met de tentoonstelling verschijnt een monografie over Van Veen, geschreven door kunsthistorica Yve de Vries.

Rijksmonument Een bezoek aan de tentoonstelling is ook de moeite waard vanwege het Chabot Museum zelf. Deze witte hoekvilla, een onwerp uit 1938 van de architecten Baas en Stokla, is sinds 2000 een Rijksmonument. Er is geregeld werk te zien van de Nederlandse expressionistische schilder/beeldhouwer Hendrik Chabot (1894-1949).

Karel van Veen is t/m 8 juni 2014 te zien in het Chabot Museum in Rotterdam www.chabotmuseum.nl

Rechts: Staatstieportret van koningin Juliana,1964, olieverf op paneel

AVRO CULTUUR ARRANGEMENT Karel van Veen Rondleiding door kunsthistorica en koffie/thee met iets lekkers ★

Datum Donderdag 5 juni 2014

★★

★ ★ ★

Locatie Chabot Museum, Museumpark 11 in Rotterdam Programma 13.30 uur: ontvangst met koffie/thee en iets lekkers 14.00 uur: start rondleiding door kunsthistorica Yve de Vries 15.00 uur: einde rondleiding Prijs € 10,- p.p. inclusief entree, rondleiding en koffie/thee met iets lekkers. Museumkaarthouders betalen € 7,50 p.p.

Reserveren Ga naar www.chabot.avro.nl en reserveer o.v.v. uw gegevens en lidnummer (zie achterzijde van dit magazine). Meer informatie: 010-43 63 713

Kunst & Cultuur l 9

7237956_KenC_Chabot Museum.indd 1

25-04-14 10:45

Unieke Land Art IS OOKFLEVOLAND.NL Ontdek Flevoland en haar unieke collectie Land Art. Het bijzondere aan deze kunst is dat je er dwars doorheen mag lopen.

SEURAT Meester van het pointillisme

23.05-07.09.2014 www.krollermuller.nl/seurat

FLEVOLAND. AVONTUURLIJK DICHTBIJ.

Korte Vijverberg 7 Den Haag

Nederland

Golft!

31 mei – 12 oktober 2014

Over de geschiedenis van golf

www.haagshistorischmuseum.nl

kunst&Cultuur 1/4.indd 1 7238027_KenC_Lucent, Seurat, haags historisch.indd 1

22-04-14 11:01 25-04-14 08:47

Aboriginal-kunst in Utrecht

COLLECTIE AAMU

COLLECTION PRIVÉE BRACARD-ESTRANGIN

De kleuren van de Kimberley

Lily Karedada – Wandjina, 1995

Sonia Kurarra – Ripples, 2010

De Kimberley is een onherbergzaam gebied in het noordwesten van Australië. Veel kunstenaars worden geïnspireerd door de geografische eigenschappen en kleuren van deze regio, blijkt uit de tentoonstelling Country to Coast.

Driehonderd meter hoge rotsen van oranje-zwart gestreepte zandsteen in de vorm van bijenkorven. Adembenemende kloven. Uitgestrekte vergezichten. Machtige rivieren… de wildernis van de Kimberley was en is een grote inspiratiebron voor kunstenaars. Je vindt er eeuwenoude Aboriginalrotskunst, maar ook hedendaagse kunstenaars verwerken de kleuren en historische gebeurtenissen van het gebied in hun schilderijen. Dat blijkt uit de tentoonstelling Country to Coast. Colours of the Kimberley in het AAMU Museum voor hedendaagse Aboriginal kunst in Utrecht. U ziet werk uit de alle gebieden van de Kimberley. Bij de kunstenaars uit het oosten domineren de kleuren zwart en oker. Vanuit het oosten gaat Country to Coast over naar de ‘flash colours’ groen, blauw en paars van het centraal gelegen gebied van de Kimberley en ten slotte een mengvorm hiervan bij kunstenaars uit de WestKimberley.

Wandjina’s Een speciale ruimte is ingericht voor schilderijen op boombast met afbeeldingen van Wandjina’s. Deze voorouderlijke wezens creëerden volgens de Aboriginals het landschap en zijn verantwoordelijk voor de moessons, lagunes en rivieren in het gebied. Bovendien lieten ze spectaculaire afbeeldingen van zichzelf achter op rotsen in de Kimberley.

Country to Coast. Colours of the Kimberley is t/m 5 oktober 2014 te zien in het AAMU Museum voor hedendaagse Aboriginal kunst in Utrecht. www.aamu.nl

AVRO CULTUUR ARRANGEMENT Country to Coast Met rondleiding, koffie/thee en Australische koek Datum Zondag 25 mei of zaterdag 21 juni 2014 Locatie AAMU Museum voor hedendaagse Aboriginal kunst, Oudegracht 176 in Utrecht Programma 12.45 uur: ontvangst 13.00 uur: start rondleiding door museumgids 14.00 uur: kop koffie of thee met een typisch Australische TimTam-chocokoek in het museumcafé Prijs € 7,50 p.p., inclusief entree, rondleiding, koffie/thee en Australische TimTam-chocokoek Reserveren Ga naar www.aamu.avro.nl en reserveer o.v.v. uw gegevens, de gewenste datum en uw lidnummer (zie achterzijde van dit magazine). Meer info: 030-23 80 100.

Kunst & Cultuur l 11

7237961_KenC_Country to coast.indd 1

25-04-14 09:04

De Expert In deze rubriek komen mensen achter de schermen van de kunstwereld aan het woord. Dit keer vertelt Axel Rüger, directeur van het Van Gogh Museum Amsterdam, over de noodzaak van een nieuw entreegebouw aan het Museumplein. De bouw hiervan is onlangs begonnen.

´D

e urbane context rond het Van Gogh Museum is de afgelopen jaren drastisch veranderd. Onze buren – het Stedelijk Museum en het Rijksmuseum – hebben hun ingang verplaatst richting Museumplein.

Daar willen we bij aansluiten door ook onze toegang te verplaatsen.

Bovendien krijgen we er zo 800 vierkante meter bij. In ons hoofdgebouw hebben wij elke vierkante meter nodig omdat de ruimte voor ons publiek beperkt is. Die druk kunnen we weghalen door de entree, garderobe en winkel elders onder te brengen. Een nieuwe toegang en een groter servicegebied stellen ons in staat om meer bezoekers goed te ontvangen. Bovendien krijgen we meer ruimte voor recepties of evenementen voor commerciële verhuur: ook niet onbelangrijk.’

Transparantie ‘De entree wordt tegen de gevel van onze ovale tentoonstellingsvleugel geplaatst, op de plek waar nu nog de vijver ligt. Op dat gebouw uit 1999, een ontwerp van de inmiddels overleden architect Kisho Kurokawa, zit nog auteursrecht. Daarom hebben we diens architectenbureau gevraagd een eerste ontwerp te maken. Zij kunnen er bovendien voor zorgen dat de nieuwe entree zich voegt in het bestaande ontwerp en het niet gaat overheersen. Kurokawa’s filosofie was dat gebouwen zich te allen tijde aan de veranderende omgeving moeten aanpassen.

Omdat de omstandigheden bij ons

Naam: Axel Rüger Functie: directeur Van Gogh Museum

duidelijk zijn gewijzigd, vonden ze ons verzoek niet vreemd. Hun ontwerp, een glazen, transparant gebouw, contrasteert met de vrij gesloten tentoonstellingsvleugel. Een mooie oplossing voor het eeuwige dilemma van alle musea: open zijn naar het publiek, maar tegelijk veel wanden nodig hebben om kunstwerken aan op te hangen en weinig daglicht willen binnenlaten omdat de kunst dat niet verdraagt. De verdere uitwerking van het ontwerp gebeurt door Hans van Heeswijk architecten: Kurokawa heeft in Europa geen

bureau en voor de dagelijkse aansturing hebben we een architect ter plekke nodig. In de zomer van 2015 willen we de nieuwe entree feestelijk openen. Dat de rijen voor de deur dan zijn verdwenen, kan ik niet garanderen. Vanwege onze beperkte capaciteit kan nu eenmaal niet altijd iedereen tegelijk naar binnen.

Maar bezoekers wachten voortaan wel in het voetgangersgebied op het Museumplein of in ons ruime entreegebouw. Heel wat veiliger dus dan nu op de stoep van de drukke Paulus Potterstraat.’

‘Het transparante entreegebouw contrasteert mooi met de gesloten tentoonstellingsvleugel’ 12 l Kunst & Cultuur

7237960_KenC_Expert.indd 1

25-04-14 09:09

Kunst en Cultuur liefhebbers opgelet!

Maak iemand AVRO Cultuurlid en ontvang beiden de nieuwste dubbel-cd van De Tiende van Tijl – Hits van Grote Meesters, gratis!

NIEU W! HITS VAN DE GROTE MEESTERS • De nieuwste dubbel-cd van De Tiende van Tijl • Het derde album van AVRO presentator Tijl Beckand • Met grote hits van o.a.

Smetana, Beethoven, Pachelbel en Handel

De voorraad is beperkt, reageer snel!

EX T RA!

Het nieuwe lid krijgt ook 4x per jaar het Kunst & Cultuurmagazine. s le c h

Reageer snel:

• vul de antwoordkaart in of • bel 0900 – 777 9996 (0,15 p/m)

7238025_KenC_MGM.indd 1

ts

€ 10,p e r ja

ar

25-04-14 10:06

Gaucho’s: Leonardo Pereya, Jose Pereya, Oscar Pereya, Lucio Castro, Orachio, Pablo Castro,uan Coria, Carlos Pereya, Sivinia, Mariano Idart, ­Jullietea Cornara en Solanee. Estancia el Ombu, San Antonio de Areco, Argentinië, november 2011

Mursi. Dorp Hilao Moyizo, Omo Vallei, Ethiopië, juni 2011

Kazakken: Ergalim, Nurkairath en Ris. Altantsogts, Bayan-Ölgii, Mongolië, maart 2011

Dani. Baliemvallei festival, West Nieuw-Guinea, Indonesië, augustus 2010

Chukchi: Oxana Teyunrultett en Olesya Etguet.

2e Brigade, Chukotka, Rusland, februari 2012

Yali. Wolovallei, Sungai Baliem, West Nieuw-Guinea, Indonesië, augustus 2010

14 l Kunst & Cultuur

7238878_KenC_Spread CS6.indd 1

25-04-14 09:32

Ladakhi vrouwen met perak, Thikse klooster, Jammu en Kasjmir, Ladakh, India, februari 2012

Foto’s Jimmy Nelson in Leiden

Inheemse volkeren in beeld De Britse fotograaf Jimmy Nelson (1967) reisde tweeënhalf jaar de wereld over en fotografeerde 35 volkeren. In Rijksmuseum Volkenkunde in Leiden ziet u zijn bijzondere portretten, met een toelichting door de fotograaf zelf.

V

AVRO CULTUUR ARRANGEMENT LEVE DE MENS! Met lezing door Jimmy Nelson, koffie/thee, lunch en korting in de Museumshop

an de Chukchi in ijzig Siberië, de Kazakhs uit Mongolië, de Ladakhi uit India, de Mursi in de Hoorn van Afrika tot de Dani in Papua. Jimmy Nelson heeft heel wat kilometers afgelegd om inheemse volken te fotograferen die nog onaangetast door de moderne wereld leven.

Vaak onder extreme omstandigheden, zo vertelt hij in een interview in de Volkskrant: ‘Het was vies, koud, donker, of juist heel heet. Het is fysiek heel zwaar. Je moet heel ver kunnen gaan. Uren op je knieën, accepteren dat veel dingen niet goed gaan. Veel van die mensen die ik wilde vastleggen op camera, wisten niet wat een foto was. Ik probeerde hun ijdelheid te voeden.’

Datum Dinsdag 3 juni 2014

Mooie momenten De tentoonstelling LEVE DE MENS! omvat niet alleen de prachtige portretten die Nelson maakte. De eerste zaal toont de landschappen waarin de foto’s zijn genomen.

En in ‘The Making of’ ziet u video’s en verhalen over mooie momenten en ontberingen tijdens deze bijzondere reis. In ‘De Studio’ fotografeert Nelson bovendien regelmatig bezoekers, waarmee ze zelf onderdeel van de tentoonstelling worden.

Prijs € 21,50 p.p. (normaal € 34,- p.p.). Inclusief koffie/thee, lezing, lunch en museumentree. Museumkaarthouders betalen € 14,50 p.p. Als AVRO Cultuurlid ontvangt u deze dag 10% korting op een groot deel van het assortiment van de Museumshop.

LEVE DE MENS! is t/m 7 september 2014 te zien in het Rijksmuseum Volkenkunde in Leiden. www.volkenkunde.nl

★

★★

★ ★ ★

Locatie Rijksmuseum Volkenkunde, Steenstraat 1 in Leiden Programma 10.30 uur: ontvangst met koffie/thee 11.30 uur: lezing door fotograaf Jimmy Nelson 12.30 uur: lunch met broodje en drankje (koffie, thee, sap of melk) in het Museumcafé. Daarna kunt u de tentoonstelling op eigen gelegenheid bezoeken.

Reserveren Ga naar www.volkenkunde.avro.nl en reserveer o.v.v. uw gegevens en lidnummer (zie achterzijde van dit magazine).

Inschrijven is mogelijk t/m 28 mei 2014.

Meer informatie: 071-51 68 800

Kunst & Cultuur l 15

7238878_KenC_Spread CS6.indd 2

25-04-14 09:32

SUGGESTIES Thuis in de Bijbel in Museum Catharijneconvent De Verloren Zoon in een eigentijdse kroeg, de volkstelling in een besneeuwd Vlaams dorp en Jezus op bezoek bij Marta en Maria in een zeventiende-eeuwse keuken. T/m 10 augustus laat de tentoonstelling Thuis in de Bijbel. Oude meesters, grote verhalen zien hoe bijbelse vertellingen ingebed zijn in de kunst en cultuur van de Lage Landen.

Hollandse en Vlaamse meesters gebruiken op unieke wijze hun vertrouwde omgeving voor het weergeven van deze grote verhalen.

Foto’s van Roman Vishniac in Amsterdam Roman Vishniac is vooral bekend door zijn foto’s van het joodse leven in Oost-Europa vlak voor de Tweede Wereldoorlog. Recent ontdekte foto’s van de jaren twintig tot zeventig onthullen een veel groter oeuvre met beelden uit Berlijn, Frankrijk, Nederland en de Verenigde Staten.

Roman Vishniac (re)discovered presenteert dit onbekende werk en laat zien dat Vishniac behoort tot de grote modernistische meesters van de fotografie van de 20e eeuw.

T/m 24 augustus.

Lange Nieuwstraat 38, Utrecht – www.catharijneconvent.nl

Nieuwe Amstelstraat 1, Amsterdam – www.jhm.nl/RomanVishniac

LUCHT! in de Nederlandse kunst sinds 1850

‘De Collectie’ in het Groninger Museum

21 juni t/m 7 september 2014 Dreigende wolkenformaties, zinderende zonnen, sprankelende regenbogen en romantische maannachten. Deze zomer is de lucht in al haar facetten te bewonderen in De Hallen Haarlem. Het museum toont een royale keuze aan luchtbeelden: van laat-romantici als Schelfhout, via de impressionisten Weissenbruch en Mesdag, tot hedendaagse kunstenaars als John Körmeling en Guido van der Werve.

Een uitzonderlijke presentatie van hoogtepunten uit de eigen collectie waaraan alle conservatoren en de directeur van het museum hebben meegewerkt. In de ‘schatkamer’ staat een schitterende collectie Gronings zilver centraal. Daarnaast is er een zaal met prachtige meesterwerken (schilderijen uit de Gouden Eeuw) en is er aandacht voor Groninger geschiedenis en cultuur. De Collectie bevat onder andere werken van Peter Paul Rubens, Andy Warhol en Alessandro Messini.

Grote Markt 16, Haarlem – www.dehallenhaarlem.nl

Museumeiland 1, Groningen – www.groningermuseum.nl

‘Natuurkracht’ in CODA Museum Apeldoorn

Kracht in kleur – Collectie Van Mulukom

CODA Museum presenteert van t/m 7 september 2014 een grote zomertentoonstelling met de titel Natuurkracht – beeldende kunst en sieraden geïnspireerd door bomen en bos. CODA directeur Carin Reinders heeft met gastcurator Ward Schrijver een zeer diverse tentoonstelling samengesteld met werk van 39 kunstenaars. Ook Reinventing Nature, een retrospectief van sieraden van Terhi Tolvanen maakt onderdeel uit van deze tentoonstelling.

Kleurrijk, uitbundig, expressief, spontaan en authentiek. Deze woorden verbinden de collectie van het gepassioneerde verzamelaarsechtpaar Van Mulukom. De collectie bestaat uit schilderijen, werken op papier en sculpturen van onder anderen Cobra-kunstenaars en schilders van de Nieuwe Figuratie. De tentoonstelling vormt een ontdekkingstocht door zo’n vijftig jaar naoorlogse kunst en biedt een kijkje in het verzamelaarsleven van het echtpaar. T/m 24 augustus.

Vosselmanstraat 299, Apeldoorn – www.coda-apeldoorn.nl

Kelfkensbos 59, Nijmegen – www.museumhetvalkhof.nl

‘Brandende’ hedendaagse kunst in Amsterdam

‘Humming Birds’ in museum Klok & Peel

Wat als de kunstinstelling in vlammen opgaat? Hoe kan de symbolische dreiging van vuur, veroorzaakt door kunstenaars en hun projecten, de productie en presentatie van hedendaagse kunst beïnvloeden? Op basis van deze vragen is de tentoonstelling Father, Can’t You See I’m Burning? samengesteld in de Appel arts centre.

Tijdens de tentoonstelling wordt een uitgebreid zijprogramma georganiseerd met performances, rondleidingen en vraaggesprekken met kunstenaars. T/m 15 juni.

Prins Hendrikkade 142, Amsterdam – www.deappel.nl

7237959_KenC_Suggesties.indd 1

‘Humming Birds, een dynamische voorstelling in licht en klank’.

In het museum zingen de klokken op een heel bijzondere manier. De voorstelling is geopend de dag nadat het museum de Museumprijs 2014 won.

Tot en met 24 augustus zijn ‘zoemende vogels’ te zien en te horen in de luidklokkenhal in het museum.

Kijk op de website voor aanvangstijden.

Ostaderstraat 23, Asten – www.museumasten.nl

25-04-14 10:06

Architectuurwandeling

Het Hilversum van Dudok Dudokpark 1: Raadhuis Hilversum

Willem Marinus Dudok ontwierp 75 bouwwerken voor Hilversum, waaronder het bekende Raadhuis.

Tijdens een wandeling door de mediastad vertelt kunsthistorica Paula van Dijk u meer over de architect en zijn werk.

´A

ls je sterft moet je de wereld een stukje mooier achterlaten,’ vond architect Willem Marinus Dudok (18841974). Met zijn unieke architectuur voor Hilversum heeft hij dat zeker gedaan. Als stadsbouwmeester ontwierp hij in totaal 75 bouwwerken voor Hilversum en drukte er zo een groot stempel op. Tijdens een architectuurwandeling laat kunsthistorica Paula van Dijk u diverse gebouwen van zijn hand zien. De wandeling eindigt in het Raadhuis van Hilversum. Dit monumentale pand, gebouwd in de jaren 1928-1931, geldt als topstuk van Dudoks oeuvre. Het is een hoogtepunt van de moderne architectuur in Nederland.

Prachtig uitzicht Aan de buitenkant van het gebouw vallen vooral de strakke gevels en het opvallende kleurgebruik op. Binnen heeft Dudok iedere ruimte zorgvuldig ingericht. Hij was daarbij zo perfectionistisch, dat hij bijvoorbeeld 80 kilometer voegwerk door één man liet maken. Zo wilde Dudok bereiken dat de horizontale lijn overal gelijk zou lopen. Het Raadhuis is een totaalkunstwerk en een must voor liefhebbers van kunst en design. Als sluitstuk van de 90 minuten durende rondleiding door het gebouw beklimt u de toren, die een prachtig uitzicht biedt. Op heldere dagen is het zicht er 30 kilometer.

AVRO CULTUUR ARRANGEMENT Dudok-wandeling door Hilversum Inclusief ontvangst met koffie en taart én rondleiding door het Raadhuis Data Vrijdag 20 en zondag 22 juni 2014 Locatie Start in Museum Hilversum, Kerkbrink 6 in Hilversum Programma 12.30-13.00 uur: ontvangst met koffie en taart in Museum Hilversum 13.00-15.00 uur: Dudok-architectuurwandeling onder leiding van kunsthistorica Paula van Dijk 15.00-16.30 uur: rondleiding door het Raadhuis van Hilversum

Prijs € 29,- p.p.

Reserveren Dit arrangement is speciaal voor leden van AVRO Cultuur samengesteld door Cultureel Organisatiebureau Artifex.

U kunt zich aanmelden via www.artifex.nu/avrokc. Meer informatie: 020-62 08 112

Kunst & Cultuur l 17

7237952_KenC_Dudok Artifex.indd 1

25-04-14 09:07

Ruud van Empel in Het Noordbrabants Museum

Een vreemde sfeer v Aan de intrigerende foto’s van Ruud van Empel zie je niet meteen dat het feitelijk collages zijn, opgebouwd uit honderden losse onderdelen. Voor het eerst is er in Brabant een overzichtstentoonstelling van het werk van de Bredase kunstenaar. ‘De natuur is een paradijselijk slagveld.’

COLLECTIE HET NOORDBRABATS MUSEUM

COLLECTIE HET NOORDBRABANTS MUSEUM

TEKST: VIVIAN DE GIER

Souvenir#6, 2008, gefotografeerd Cibachrome, 60 x 84 cm

Souvenir#2, 2008, gefotografeerd Cibachrome, 60 x 84 cm

18 l Kunst & Cultuur

7237963_KenC_Ruud van Empel.indd 1

25-04-14 09:36

COURTESY: FLATLAND GALLERY, AMSTERDAM

Theatre#8, 2013, archival pigment print, 100 x 300 cm

r van onschuld ´A

ls je goed kijkt, zie je dat ik hier wat slordig ben geweest omdat ik even geen zin meer had.’ Ruud van Empel (Breda, 1958) wijst lachend op Theatre #8, een foto van een indrukwekkend landschap met daarin tientallen cactussen. Het is een fictief beeld, waarin hij foto’s van echte cactussen heeft samengevoegd in een nieuw, surrealistisch landschap. Knippen en plakken, zou je oneerbiedig kunnen zeggen. Maar wie het werk nader bestudeert, begrijpt welk monnikenwerk de kunstenaar heeft verricht om dit te maken. ‘Sommigen noemen het maniakaal,’ grijnst hij. Met Photoshop (een programma waarmee je foto’s op de computer kunt bewerken) heeft hij namelijk elke cactus stekel voor stekel uitgeknipt.

Maar soms zijn er een paar stekels niet precies op het lijntje losgeknipt en als het ware gekortwiekt.

Dit werk en het ernaast gehangen nachtlandschap Theatre #9 behoren tot de nieuwste fotocollages van Ruud van Empel. Ze zijn voor het eerst in Nederland te zien op een overzichtstentoonstelling in Het Noordbrabants

Museum in Den Bosch. In totaal hangen er dertig van zijn fotocollages; samen een brede dwarsdoorsnede uit zijn interessante oeuvre.

Onschuldig kind Van Empels fotocollages zitten als het ware tussen fotografie en schilderkunst in. Alles wat er in het beeld te zien is, heeft hij eerst afzonderlijk gefotografeerd en daarna uitgeknipt, om ze tot slot weer samen te voegen met andere (delen van) foto’s tot een nieuw totaalbeeld. Zo bestaat een bos dus uit tientallen details van bladeren, dauwdruppels, insecten en andere beestjes die oorspronkelijk niet bij elkaar hoorden. En zijn de mensen op zijn doeken een combinatie van neuzen, ogen, kinnen, haren en lijven van verschillende mensen, zo knap in elkaar gemonteerd dat je twee keer moet kijken voordat je ziet dat er iets vreemd aan de hand is en dat je eerste waarneming niet klopt. Van Empel fotografeert over de hele wereld en heeft na twintig jaar ▹ Kunst & Cultuur l 19

7237963_KenC_Ruud van Empel.indd 2

25-04-14 09:36

COURTESY: FLATLAND GALLERY, AMSTERDAM

World #17, cibachrome, 300 x 100 cm

▹ een databank met honderdduizenden beelden. ‘Ik maak

COURTESY: FLATLAND GALLERY, AMSTERDAM

mapjes op datum en plaats en vervolgens op onderwerp, zoals ‘paardenbloemen’, ‘bomen’, ‘takken’, ‘druppeltjes’, ‘insecten’ of ‘klavertjes’. Ik weet nog dat ik het klavertje dat je op Nature #1 ziet in de tuin van mijn vader heb gefotografeerd. En de vogelspin op Theatre #9 in San Diego in 2012.’

Het meest bekend is Van Empel misschien wel om zijn fotobeelden van zwarte kinderen in een paradijselijke omgeving, zoals de foto’s in de beroemde World-reeks.

Eén daarvan, World #17 uit 2006, hangt op de Brabantse tentoonstelling. Het is een groot werk met daarop een donker kind (in feite dus een collage uit meerdere kinderen) dat in een groene, tropische omgeving in het water ligt en net boven de waterspiegel uitkijkt, recht in het gezicht van de toeschouwer. De tropische natuur maakte het weelderig, vanwege de grote variatie aan vormen in planten en bladeren. ‘Dit werk is in New York geveild voor honderdtwintigduizend dollar,’ vertelt Van Empel. ‘De World-serie was zeer geliefd, omdat ik zwarte kinderen had geportretteerd als symbool van onschuld.

Ik vond het totaal vanzelfsprekend dat je daar een zwart kind voor kon nemen, maar dat was nog niet eerder gedaan. In de Westerse schilderkunst was dat altijd een blank kind.’

Nature # 2, 2013, archival pigment print, 84 x 59,5 cm

Grote levensthema’s Na deze reeks volgden series als Souvenir (stillevens van

20 l Kunst & Cultuur

7237963_KenC_Ruud van Empel.indd 3

25-04-14 09:36

‘In Nederland was men aanvankelijk terughoudend.

In de Verenigde Staten hadden ze wel de moed om mijn werk te tonen’

voorwerpen uit zijn jeugd), Generation (over identiteit en het spanningsveld tussen individualiteit en groepsgeest) en Sunday (2012), waarin hij voor het eerst een aantal volwassenen neerzet. Van Empel werkt graag met grote levensthema’s. ‘Ik wil geen concrete situatie verbeelden, want een “verhaaltje” vind ik niet interessant. Ik ben op zoek naar tijdloosheid. Door met oerthema’s te werken, hoop ik dat de beelden universeel aanspreken. Ik vind het belangrijk dat iedereen er zijn eigen ideeën op kan projecteren.’

De serie Theatre bijvoorbeeld verwijst naar de plek waar een confrontatie of oorlog plaatsvindt. Van Empel: ‘Zo zie ik de natuur ook: als een slagveld waarop een strijd woedt om leven en dood. Tegelijk is de natuur ook paradijselijk en mooi. Je kunt haar op twee manieren zien en beide vind je in deze foto’s terug. Daarnaast probeer ik een bepaalde abstractie aan te brengen, waardoor bijvoorbeeld het cactussenveld doet denken aan een skyline als die van Manhattan.’

Zijn nieuwste serie heet Nature. De vijf doeken, waarvan Nature #1 en Nature #2 in Den Bosch te zien zijn, gaan over vergankelijkheid – een thema dat Van Empel de komende tijd verder wil verkennen. ‘Ik heb er poppenhoofdjes voor gebruikt, omdat het met echte hoofden gruwelijk zou worden. Dat is juist niet de bedoeling. Deze poppenhoofdjes zijn vrolijk, maar wel kapot.’ Hij wijst naar een spinnenweb boven een eenogige, lichaamloze pop. ‘Dit zijn dauwdruppeltjes die ik in de ▹

COURTESY: FLATLAND GALLERY, AMSTERDAM

Kunstenaar door Photoshop Ruud van Empel (Breda, 1958) studeerde in 1981 als grafisch vormgever af aan de Akademie voor Kunst en Vormgeving St. Joost in Breda. Hij werkte als decorontwerper en art director mee aan diverse film- en televisieproducties, en ontwierp onder meer affiches voor films en culturele programma’s. Nog voor hij een computer had, knipte hij al met de hand collages bij elkaar. De komst van Photoshop in de jaren negentig opende nieuwe perspectieven. ‘Ik kon ineens veel meer van mijn ideeën realiseren. In de beginperiode werkte ik dag en nacht. Toen galeries mijn werk begonnen te exposeren en ik er ook geld mee ging verdienen, ben ik het kunstenaarschap in gerold.’ Zijn werk kreeg in buitenland eerder waardering dan in Nederland. ‘Men was hier zeer terughoudend als het ging om Photoshop, wist niet wat men ervan moest denken. In het buitenland, zeker in de Verenigde Staten, zijn ze altijd geïnteresseerd in alles wat nieuw is. Daar hadden ze wel de moed om mijn werk te tonen en zich er een mening over te vormen.’

Sunday#9, 2012, archival pigment print, 70 x 50 cm

Kunst & Cultuur l 21

7237963_KenC_Ruud van Empel.indd 4

25-04-14 09:36

COURTESY: FLATLAND GALLERY, AMSTERDAM

Ruud van Empel – Reflexion, 2010, archival pigment print, 105 x 150 cm

wei heb gefotografeerd. Die druppels heb ik uitgeknipt en daar creëer ik vervolgens een heel web mee. In de natuur is dit nauwelijks op deze manier te fotograferen.’

▹

Onbehaaglijk gevoel Het feit dat de foto’s echt lijken, maar je tegelijk aanvoelt dat er iets niet helemaal klopt, maakt dat toeschouwers zich soms wat ongemakkelijk voelen, vertelt Van Empel. ‘Uncanny’ heet dat gevoel van beklemming en onbehaaglijkheid. Die spanning ontstaat omdat de kunstenaar heeft ingegrepen in de fotografische realiteit en dingen met elkaar combineert die niet bij elkaar horen. ‘Ik probeer het niettemin zo realistisch mogelijk te houden,’ aldus Van Empel. ‘Als je dat niet goed doet, krijg je groteske, vervormde gezichten. Zeker bij volwassenen, omdat hun gezichten meer getekend zijn en daardoor minder goed in elkaar te passen zijn.’

Soms krijgen mensen dat ‘uncanny’ gevoel ook bij beelden waar hij dat helemaal niet in heeft gelegd. ‘Op Reflexion bijvoorbeeld zie je een meisje in het bos liggen. Het is een van mijn favoriete werken, omdat ik zelf als kind graag op die manier in het bos lag te dromen. Veel mensen interpreteren het echter als een meisje dat verkracht is in het bos, al is er niets dat daarop wijst. Mensen zijn niet meer naïef, ze zien overal narigheid in. Dat is echt een fenomeen van deze tijd.’

Ruud van Empel. Fotowerken is t/m 8 juni 2014 te zien in Het Noordbrabants Museum in Den Bosch. www.hetnoordbrabantsmuseum.nl

AVRO CULTUUR ARRANGEMENT Ruud van Empel. Fotowerken Met toelichting, koffie/thee en mini-Bossche bol Datum Vrijdag 23 mei 2014 Locatie Het Noordbrabants Museum, Verwersstraat 41 in ’s-Hertogenbosch Programma 11.00-17.00 uur: bezoek tentoonstelling op eigen gelegenheid. Ook kunt u de versnapering op een door u gewenst tijdstip nuttigen in de MuseumBrasserie 14.00-14.30 uur: Toelichting op de tentoonstelling door drs. Maureen Trappeniers, projectleider en conservator Prijs € 14,- p.p. inclusief entree, toelichting en versnapering.

Museumkaarthouders betalen € 5,- p.p. U betaalt bij de kassa. Hier ontvangt u het toegangsbewijs en een voucher voor koffie/thee en mini-Bossche bol Reserveren Ga naar www.avro.fotowerken.nl en reserveer o.v.v. uw gegevens en lidnummer (zie achterzijde van dit magazine).

Reserveren is mogelijk tot uiterlijk één week voor het evenement. Meer informatie: 073-68 77 877. Het aantal plaatsen is beperkt, dus wees er snel bij.

22 l Kunst & Cultuur

7237963_KenC_Ruud van Empel.indd 5

25-04-14 09:36

Producten van Philips in Museum Boerhaave

100 jaar uitvindingen

© PHILIPS COMPANY ARCHIVES

Gloeilamp

Reclame voor de PhiliShave Televisiekijken in 1950

Honderd jaar geleden werd in Eindhoven het Philips Natuurkundig Laboratorium (NatLab) opgericht.

Museum Boerhaave in Leiden laat zien wat een eeuw research door Philips zoal heeft opgeleverd.

D

e radio- en röntgenbuis, de compact disc, intelligent light… Het onderzoekslaboratiorium Philips Research (de opvolger van NatLab) heeft in de afgelopen eeuw tal van nieuwe technologieën ontwikkeld en die toegepast in producten. De tentoonstelling 100 JAAR UITVINDINGEN, Made by Philips Research toont een dwarsdoorsnede van de vaak baanbrekende innovaties en de daarbij behorende ontwerpen. Met vertrouwde producten als de gloeilamp, de koelkast en de wasmachine, verdwenen apparaten als elektrische droogkappen en cassetterecorders én voorbeelden van de nieuwste technologie.

Negende Symfonie Ook de menselijke verhalen achter de innovaties komen aan bod. Wist u dat de cd vroeger kleiner was? Philips werkte bij de ontwikkeling ervan samen met Sony. Omdat een Sony-manager per se wilde dat zijn favoriete uitvoering van de Negende Symfonie van Beethoven op één schijfje paste, moest de speeltijd worden verlengd van 60 naar 74 minuten en de diameter navenant naar 12 cm.

Voor de maat van het gat in het midden werd een dubbeltje gebruikt!

100 JAAR UITVINDINGEN, Made by Philips Research is t/m 26 oktober 2014 te zien in Museum Boerhaave in Leiden. www.museumboerhaave.nl

AVRO CULTUUR ARRANGEMENT 100 JAAR UITVINDINGEN Met lezing door conservator Ad Maas

Datum Donderdag 5 juni 2014 Locatie Museum Boerhaave, Lange St. Agnietenstraat 10 in Leiden Programma 10.45 uur: ontvangst 11.00 uur: lezing door conservator Ad Maas, met herkenbare voorbeelden uit de geschiedenis van elektrische apparaten in ons huishouden. Maas is co-auteur van het boek Philips Research, waarvan een exemplaar onder de aanwezigen zal worden verloot 12.00 uur: bezoek tentoonstelling op eigen gelegenheid Prijs € 9,50 p.p. (65+ € 5,50 p.p.).

Museumkaarthouders gratis Reserveren U kunt zich aanmelden op www.museumboerhaave.nl/avro Meer informatie: 071-52 14 224

Kunst & Cultuur l 23

7237949_KenC_Philips.indd 1

25-04-14 11:30

EXPOSITIE

www.salzburg.info

Glas.......natuurlijk, Glazen Landschap

Salzburg, hét toneel van de wereld! Deze prachtige barokke stad biedt haar gasten het hele jaar door adembenemende coulissen. Met zijn wereldberoemde bezienswaardigheden is Salzburg hét toneel voor meer dan 4.000 eersteklas culturele evenementen.

Kasteel Cannenburch te Vaassen Zaterdag 14 juni t/m zondag 29 juni 2014

DEELNEMENDE KUNSTENAARS Ad Arma, Ans Bakker, Frank Biemans, Thea Figee, Paul Funcken, Frank van den Ham, Jan Hooghiemstra, Sacha Janzee, Frans Kegels, Ria Lap, André van der Linden, Raoul Martin, Jan Sickmann, Sjaak Smetsers, JanHein van Stiphout, Yvon Trossèl, Durk Valkema, Anniek Verholt.

Evenementen & highlights 2014 Osterfestspiele Salzburg 12-21/4 • Salzburg Marathon 4/5 • DomQuartier Salzburg ab 17-5 • Literaturfest Salzburg 21-25/5 • Salzburger Festspiele der Blasmusik 29-5/1-6 • Salzburger Pfingstfestspiele 5-9/6 • Sommerszene 25-6/5-7 • Salzburger Festspiele 187/31-8 • Rupertikirtag 19-24/9 • Jazz & The City 22-26/10 • Salzburger Christkindlmarkt 20-11/26-12 • Winterfest 27-11/31-12 • Salzburger Adventsingen im Großen Festspielhaus 28-11/14-12 TOURISMUS SALZBURG GMBH Salzburg Information · 5020 Salzburg · Oostenrijk Tel. +43-662-88987-0 · Fax +43-662-88987-32 tourist@salzburg.info

Stage of the World

Bekijk snel de speciale bijlage en profiteer van 20% korting op de beste series van 2014/2015.

20% seriekorting!

Klassiek beleef je in Den Haag

Klassiek aan het Dr Anton Philipszaal Nieuwe Kerk

7238026_KenC_Lucent, Oostenrijk, glaskunst.indd 1

www.philipszaal.nl

25-04-14 08:47

Orlando Festival in Kerkrade

FOTO’S: PASCAL MOORS

Een muzikale vakantie

Deelnemers Orlando-academy

Het Orlando Festival, het oudste kamermuziek­festival van Nederland, wordt dit jaar uitgebreid met een concours voor strijkkwartetten. U kunt erbij zijn, t­ijdens een muzikale mini-vakantie in de abdij van Rolduc in Kerkrade.

A

l sinds 1982 verzamelen kamermuziekliefhebbers uit de hele wereld zich ’s zomers in de 16e-eeuwse abdij van Rolduc. Amateurs en professionals uit de kamermuziek geven en volgen masterclasses en musiceren samen.

Het publiek kan concerten en openbare lessen bijwonen, zoals het dagelijkse vijf-uur-concert in de Aula Minor van Rolduc. ’s Avonds kunt u in bar De verloren zoon – in de gewelven van het klooster – samen met de musici napraten. Of u kunt een van de concerten bijwonen die tijdens het festival in diverse theaters in de regio worden gegeven door professionele musici. Rode draad van de avondconcerten vormt dit jaar Beethoven. Stukken van deze beroemde componist zijn in alle mogelijke vormen en uitvoeringen te horen op de verschillende podia.

Strijkkwartettenwedstrijd Al voor de start van het Orlando Festival kunt u in Kerkrade een interna­tionaal concours voor strijkkwartetten bezoeken. Negen ensembles strijden om de Prix Charles Hennen. Het concours bestaat uit twee voorrondes op Rolduc en wordt afgesloten met de finale in Theater Heerlen op zaterdag 9 augustus.

Het Orlando Festival vindt plaats van 8 t/m 17 augustus 2014; het internationaal concours voor strijkkwartetten van 6 t/m 9 augustus 2014. www.orlandofestival.nl

Luisteren naar een concert in de Rococo-bibliotheek

AVRO CULTUUR ARRANGEMENT Orlando Festival 25% korting, inclusief maaltijden en overnachting Data Woensdag 6 t/m zondag 17 augustus 2014 (aankomst naar keuze) Locatie Rolduc, Heyendallaan 82 in Kerkrade Programma Het volledige programma vindt u op www.orlandofestival.nl Prijs Aanbieding 1: Twee dagen festival inclusief twee overnachtingen in een luxe hotelkamer in abdij Rolduc op basis van volpension, inclusief toegang tot alle festivalactiviteiten én twee avondconcerten.

Voor 2 personen van € 520,- voor € 399,Aanbieding 2: Eén dag festival inclusief overnachting in een luxe hotelkamer in abdij Rolduc op basis van volpension, toegang tot alle festivalactiviteiten en één avondconcert.

Voor 2 personen van € 260,- voor € 199,Reserveren Ga naar www.orlandofestival.nl/bezoekers en klik op het tabblad ‘Verblijf boeken’. Vul in het vak ‘opmerkingen’ uw lidnummer in (zie achterzijde van dit magazine).

Meer informatie: 045-85 09 910.

Kunst & Cultuur l 25

7238622_KenC_Spread CS6.indd 1

25-04-14 09:33

Verborgen Symboliek In deze rubriek vertellen experts over verscholen boodschappen in kunstwerken. Deze keer Marja Bosma, conservator van het Centraal Museum, over de bijzondere draai die surrealistische schilders aan de realiteit geven.

TEKST: CLAUDIA HO-SAM-SOOI

Een mysterieuze werkelij k H

je een andere kijk op de wereld te bieden. Ze willen het raadselachtige karakter van hun werk in stand houden. Zouden ze alles uitleggen, dan gaat het mysterie verloren.’

Hand met slime van Aernout Mik (1962) is zo’n voorbeeld van een mysterieus werk. ‘Het lijkt een toevallig kiekje waaraan je als toeschouwer zo voorbij zou gaan. De foto is echter tot enorme proporties opgeblazen, 187 cm hoog en 481 cm lang. Door deze merkwaardige uitvergroting dwingt het beeld een raadsel af. Het roept een ingehouden spanning op: er is iets op til.

Wanneer zal de slime loslaten en in dikke draden naar beneden vallen?

De combinatie van de hand en het formaat maakt dat de foto zowel een alledaags als een spannend en bevreemdend beeld laat zien. Dat

is typerend voor Mik. De hand met slime vertoont een simpele situatie, het grote formaat zorgt voor een mysterieuze werking.’

Suggestie van erotiek Een veel ouder surrealistisch schilderij is Ontmoeting van J.H. Moesman (1909-1988). We zien een vrouw die achterover ligt. We kijken tegen haar geslachtsdeel aan. Haar lichaam is vervormd.

Eén hand is zichtbaar, haar benen zijn enorm. De onderbenen zijn uitgestrekt en liggen erbij als een soort kwalachtige tentakels. Op de voorgrond, tegenover het neutrale geslachtsdeel, ligt een blauw waterkraantje. Niet aangesloten en er komt geen water uit. Het schilderij bevat veel verwijzingen naar droogte, getuige onder meer

© & IMAGE COLLECTIE CENTRAAL MUSEUM UTRECHT/ERNST MORITZ

oe zie jij de werkelijkheid? Die vraag probeert de tentoonstelling Surreële Werelden in het Centraal Museum bij bezoekers op te roepen.

In 1924 werd het surrealisme als kunststroming gevestigd. De surrealisten meenden dat de werkelijkheid geen objectief, rationeel gegeven is, maar dat het gaat om hoe je de werkelijkheid ervaart. Angsten en andere emoties spelen daarbij een grote rol. De alledaagse wereld transformeert zo in een vreemde realiteit: een sur­realiteit. Bezoekers van de tentoonstelling kunnen uiteenlopende kunstwerken verwachten, zoals schilderijen, foto’s en sculpturen. Volgens conservator Marja Bosma is het vaak niet eenvoudig om achterliggende boodschappen te ontdekken in creaties van surrealistische kunstenaars.

‘Het doel van de kunstenaar is om

Aernout Mik – Hand met Slime, 1994

26 l Kunst & Cultuur

7237953_KenC_Verborgen Symboliek.indd 1

25-04-14 09:37

© & IMAGE COLLECTIE CENTRAAL MUSEUM UTRECHT/ERNST MORITZ

lij kheid

Conventioneel plaatje De stijl van Ontmoeting, gemaakt in 1932, typeert Moesmans werk. Een jaar later schilderde hij Aangekomene. De twee werken worden samen beschouwd als zijn meest surrealistische. Bosma: ‘Aangekomene is doortrokken van vocht, en contrasteert daarmee met de woestijnachtige droogte van Ontmoeting. Door de paraplu, het slakkenhuis erboven en het meer waar het onderstel van het mannenlichaam voor staat, wordt

J.H. Moesman – Ontmoeting, 1932

© & IMAGE COLLECTIE CENTRAAL MUSEUM UTRECHT/ERNST MORITZ

de woestijnachtige omgeving en het functieloze waterkraantje op de voorgrond. Het is duidelijk dat de suggestie van seksualiteit en erotiek wordt gewekt, waarbij het kraantje een fallussymbool vertegenwoordigt.

‘De vrouw ligt in een woestijn, alles is droog en het kraantje geeft geen water. Kortom, geen seks.’

Sommige kunstcritici interpreteren het fallussymbool als een verwijzing naar Moesman’s vermeende impotentie, maar die lezing werd door de kunstenaar nooit bevestigd.

Bosma: ‘Moesman heeft tijdens zijn leven altijd geprobeerd dergelijke aannames buiten de deur te houden.

Speculaties wuifde hij weg. In het geval van het waterkraantje reageerde hij door te zeggen dat het toeval was dat het op zijn schilderij staat afgebeeld. “Er moest nu eenmaal iets op de voorgrond liggen”, was zijn verklaring. Op die manier hield hij zijn werk levendig.’

J.H. Moesman – Aangekomene, 1933

ook in Aangekomene duidelijk verwezen naar seksualiteit.’

De doeken van de kunstenaar zijn weliswaar gewaagd, maar worden tegenwoordig niet als heftig ervaren.

‘Moesman’s surrealisme komt in onze ogen conventioneel over, omdat wij aan zulke beelden zijn gewend en ze grappig vinden. Maar in zijn

tijd waren ze, door de overduidelijke seksuele toespelingen, wel degelijk schokkend.’

Surreële Werelden is t/m 9 juni 2014 te zien in het Centraal Museum in Utrecht. www.centraalmuseum.nl Kunst & Cultuur l 27

7237953_KenC_Verborgen Symboliek.indd 2

25-04-14 09:37

Nieuw werk Marcos Morau op Julidans

© EDU PÉREZ

© JESUS ROBISCO

Gedanste steden en landen

Marcos Morau

Scène uit SIENA

De jonge Spaanse choreograaf Marcos Morau wordt geïnspireerd door landen en steden. Tijdens Julidans, het internationale festival voor hedendaagse dans, ziet u zijn nieuwste werk SIENA. Voorafgegaan door een diner en een introductie door Morau zelf.

E

en vrouw kijkt naar de Venus van Urbino van Titiaan.

Een man staat bij de deur en kijkt naar haar. Wie ziet wie? Wat is kunst en hoe kijken we ernaar? De nieuwe voorstelling van de veelbekroonde Marcos Morau neemt u mee naar Siena, bakermat van de Renaissance. Het Italiaanse stadje vormt het decor voor een verhaal over het menselijke lichaam en over hoe we naar onszelf kijken.

La Veronal SIENA wordt gedanst door Morau’s in Barcelona gevestigde gezelschap La Veronal. Hierin werkt hij samen met kunstenaars uit verschillende disciplines. Dat leidt tot een geheel eigen handschrift, met referenties naar bijvoorbeeld film, literatuur of beeldende kunst. Vanaf zijn debuut Suecia (Zweden, 2008) neemt Morau daarbij telkens een land of stad als uitgangspunt, waarbij de geografie en naam hem inspireren bij het ontwikkelen van zijn choreografie. Na onder andere IJsland, Rusland, Moskou, Kopenhagen is nu dus Siena aan de beurt.

SIENA beleeft zijn Nederlandse première tijdens Julidans, van 1 t/m 12 juli op verschillende locaties in Amsterdam. www.julidans.nl

AVRO CULTUUR ARRANGEMENT SIENA Met driegangendiner en introductie Datum Woensdag 9 juli 2014 Locatie Stadsschouwburg Amsterdam, Leidseplein 26 in Amsterdam Programma 18.15 uur: driegangendiner in café-restaurant Stanislavski in de Stadsschouwburg 20.15 uur: introductie door choreograaf Marcos Morau en programmeur Anita van Dolen 21.00 uur: start SIENA Prijs: € 55,- p.p. inclusief diner, introductie en eersterangs toegangskaart Reserveren Bel naar de kassa van Stadsschouwburg Amsterdam (020-62 42 311) en reserveer uw kaarten o.v.v.

‘AVRO Kunst & Cultuur’.

28 l Kunst & Cultuur

7271730_KenC_Arrangementlinks CS6.indd 1

25-04-14 09:26

Georges Seurat in het Kröller-Müller Museum in Otterlo

© KRÖLLER-MÜLLER MUSEUM. OTTERLO

Meesterlijk schilder van stippen en streepjes De Franse schilder Georges Seurat (1859-1891) maakte in zijn korte leven maar vijftig schilderijen.

Daarvan zijn er binnenkort 23 te zien in het KröllerMüller Museum. Maak kennis met de meester van het pointillisme.

S

amen met Paul Signac wordt Georges Seurat gezien als de grondlegger van het 19e-eeuwse neo-impressionisme, een schildertechniek waarbij geen streken of vlakken op het doek worden aangebracht, maar stippen (pointillisme) of streepjes (divisionisme). Die worden niet gemengd op het palet, maar in verschillende combinaties in pure kleuren naast elkaar geplaatst. De tentoonstelling Seurat. Meester van het pointillisme in het Kröller-Müller Museum toont 23 van zijn schilderijen en 24 tekeningen.

Een terugkerend onderwerp is de stad Parijs, die zich in de loop van de negentiende eeuw ontwikkelt tot een moderne metropool. Zo schilderde Seurat de Eiffeltoren als symbool van de vooruitgang en haalde hij inspiratie uit zijn bezoeken aan circussen en dansgelegenheden.

Bijvoorbeeld in zijn laatste werk Le Cirque, een topstuk uit de collectie van Musée d’Orsay dat zeer zelden wordt uitgeleend maar nu in Otterlo te zien is.

Invloed op nieuwe generaties Seurat heeft grote invloed op een hele generatie kunstenaars. Via zijn collega en vriend Paul Signac verspreidt het neo-impressionisme zich in Frankrijk, België en Nederland onder kunstenaars als Maximilien Luce, Henry van de Velde, Théo van Rysselberghe en Jan Toorop. Met zo’n 60 werken van deze en andere kunstenaars brengt het Kröller-Müller Museum ook de verspreiding van Seurats nieuwe schilderkunst in beeld.

Seurat. Meester van het pointillisme is van 23 mei t/m 7 september 2014 te zien in het Kröller-Müller Museum in Otterlo. www.krollermuller.nl/seurat

George Seurat, Le Chahut, 1889-1890, olieverf op doek

AVRO CULTUUR ARRANGEMENT Seurat. Meester van het pointillisme Met introductie door kunsthistorici Data Vrijdag 27 juni 2014 Vrijdag 11 juli 2014

★

★★

★ ★ ★

Locatie Kröller-Müller Museum, Houtkampweg 6 in Otterlo Programma 10.15 uur: ontvangst 11.00 uur: introductie door kunsthistorici Angeline BremerCox en Louis Knibbeler 12.00 uur: bezoek tentoonstelling op eigen gelegenheid Prijs € 17,40 p.p. inclusief entree park, entree museum en inleiding. Museumkaarthouders betalen € 8,70 p.p.

Reserveren Ga naar www.seurat.avro.nl en reserveer o.v.v. uw gegevens, de gewenste datum en uw lidnummer (zie achterzijde van dit magazine). Meer informatie: 0318-59 12 41.

Kunst & Cultuur l 29

7237955_KenC_Kroller Muller.indd 1

25-04-14 09:28

Topkunst uit het Guggenheim in Amstelveen

Pioniers van de ab s Een aanzienlijk deel van de kunst die bij de opening van het ­Guggenheim Museum in New York in 1959 aan de muur hing, is de komende tijd te zien in Amstelveen. Een unieke kans voor een kennismaking met niet eerder in Nederland t­entoongesteld werk van grootheden als Willem de Kooning, Mark ­ Rothko en Jackson Pollock.

© JACKSON POLLOCK, C/O PICTORIGHT AMSTERDAM 2014

TEKST: ELLEN LEIJSER

Jackson Pollock – Ocean Greyness, 1953, olieverf op doek

30 l Kunst & Cultuur

7237954_KenC_Guggenheim.indd 1

25-04-14 09:22

b stractie H

et Cobra Museum voor Moderne Kunst heeft een vette vis aan de haak. Op de bovenverdieping van het Amstelveense museum is werk te zien waarmee het Guggenheim Museum in 1959 werd geopend.

Het gaat om kunstenaars van de internationale abstracte beweging, onder wie Rothko, Pollock, De Kooning en

vele anderen. Ruim een halve eeuw later, in 2012, besloot het Guggenheim ze opnieuw in onderlinge samenhang te tonen onder de titel Art of an other kind. Veel van de getoonde werken zijn lang niet te zien geweest en pers en publiek reageerden razend enthousiast op de hernieuwde kennismaking. Zo ook Katja Weitering, artistiek directeur van het Cobra Museum in Amstelveen: ‘Het gaat om werken die tussen 1949 en 1960 verzameld zijn, globaal gesproken van de naoorlogse pioniers van de schilder- en beeldhouwkunst. En in die collectie komt ook een aantal Cobra-kunstenaars voor, onder wie Asger Jorn, Karel Appel en Pierre Alechinsky. Ik zag meteen een verband met wat wij hier doen. Wij zijn ook een plek waar de jaren veertig en vijftig centraal staan.’

En dus startte ze, samen met zakelijk directeur Els Ottenhof, de onderhandelingen met New York. Met als resultaat dat de tentoonstelling nu ook in Amstelveen te zien is, onder de titel From the Guggenheim Collection to the Cobra Louise Bourgeois Museum of Modern Art. Lichaamsloos Niet alle schilderijen uit Art of another kind zijn de oceaan overgestoken. Daar is in Amstelveen simpelweg de ruimte niet voor. En dus is er gekozen voor kunstwerken die het beste aansluiten bij de expressieve abstractie die centraal staat in het Cobra Museum. Het gaat om werken van onder meer Sam Francis, Willem de Kooning, Jimmy Ernst en Alberto Burri, en uiteraard van de eerder genoemde Cobra-mannen. Van Louise Bourgeois, de grande dame van de beeldhouwkunst, worden Dagger Child (194749) en Femme Volage (1951) getoond.

Bij binnenkomst staat de bezoeker meteen oog in ▹

LOUISE BOURGEOIS TRUST NEW YORK, C/O PICTORIGHT AMSTERDAM 2014

– Femme Volage, 1951. Geverfd hout

Kunst & Cultuur l 31

7237954_KenC_Guggenheim.indd 2

25-04-14 09:23

Na de Tweede Wereldoorlog neemt New York langzaam maar zeker de leidende rol in de kunstwereld over van Parijs oog met het reusachtige Ocean Greyness van Jackson Pollock: diverse lichaamloze ogen verscholen in kleurige draaikolken tegen een grijze, mistige achtergrond. ‘Dit semi-figuratieve werk zal voor veel mensen een verrassing zijn’, zegt Weitering. ‘De meesten kennen Pollock van zijn drippings, waarbij hij het doek op de grond legt en de verf er vaak met kracht op spat en druppelt, maar daarna maakt hij een overgang naar meer surrealistisch geïnspireerde werken. Het is een heel intrigerend werk.’

In New York hing deze Pollock naast het schilderij Two Heads van Karel Appel: twee vervormde, lichaamloze en op elkaar gestapelde hoofden. Weitering: ‘Beide werken uit 1953 zijn in Nederland nog niet eerder op deze manier naast elkaar vertoond. En die kans krijgen we nu wel. Ze hebben dezelfde intensiteit.’

▹ KAREL APPEL FOUNDATION, C/O PICTORIGHT AMSTERDAM 2014

Amerikaanse cultuurscene Weitering legt uit dat New York na de Tweede Wereldoorlog langzaam maar zeker de leidende rol in de kunstwereld overneemt van Parijs. ‘Op zich is Parijs dan nog steeds een redelijk vitaal centrum voor de kunst, maar het moet herstellen van de Tweede Wereldoorlog. New York ontpopt zich als the place to be. Europese kunstenaars kijken geïnteresseerd naar het abstract expressionisme dat daar ontstaat. Veel Europese kunstenaars zijn bovendien uitgeweken naar Amerika. Denk alleen al aan ‘onze’ Willem de Kooning, die als verstekeling van Rotterdam naar New York ging. De verhoudingen verschuiven. Er komen steeds meer galeries in New York, steeds meer grote verzamelaars en musea worden er leidend. Al snel kun je niet meer om Amerika als cultuurscene heen.’

Weitering bladert door de catalogus bij de tentoonstelling en houdt stil bij Painting (Peinture) van Georges Mathieu, uit 1952. Een matrix van lijnen die vanaf één centraal punt elke kant uitschieten. Wederom een schilderij van formaat XXL. ‘Persoonlijk vind ik dit een van de hoogtepunten van de tentoonstelling’, zegt ze. Hoewel Mathieu in ons land redelijk onbekend is, was hij in de Parijse kunstscene een invloedrijk kunstenaar. Er is een mooie foto waarop je ziet hoe hij werkt. Die laten we ook zien. Mathieu gaat het doek bijna letterlijk te lijf.

Bij hem wordt schilderen heel fysiek. Het is bijna een performance. Ik hoop dat bezoekers dit een spannend werk vinden. De energie spat er in elk geval van af.’

Bij de opkomst van New York als kunstscene speelde het Guggenheim een allesbepalende rol. In 1952 werd James Johnson Sweeney de tweede directeur van de privécollectie Karel Appel – Two heads, 1953, olieverf op doek

32 l Kunst & Cultuur

7237954_KenC_Guggenheim.indd 3

25-04-14 09:23

© GEORGE MATHIEU, C/O PICTORIGHT AMSTERAM 2014

THE WILLEM DE KOONING FOUND., C/O PICTORIGHT AMSTERDAM 2014

Willem de Kooning – Composition, 1955, olie,

George Mathieu – Painting (Peinture), 1952, olieverf op doek

emaille en houtskool op doek

van Solomon R. Guggenheim, waaruit het museum is voortgekomen. Sweeney is niet alleen de drijvende kracht achter het spiraalvormige museumgebouw, naar een ontwerp van Frank Lloyd Wright, hij is vooral de man die breekt met het verleden. De kunstenaars die hij toont en aankoopt, noemt hij ‘tastebreakers’. Ze verleggen artistieke grenzen en zoeken een nieuwe vormentaal, in plaats van voort te borduren op de traditie van mensen als Klee en Kandinsky. Het zijn, kortom, de vernieuwers van hun tijd.

Breken met traditie Ook voor de openingstentoonstelling van het Guggenheim in 1959 hanteert Sweeney deze werkwijze. Hij combineert gevestigde namen uit de kerncollectie van Guggenheim met onbekende namen. Weitering: ‘Dat is voor die tijd revolutionair. Naast kunstenaars als Robert Delaunay en Constantin Brancusi hangt hij Pierre Soulages. Inmiddels een vermaard kunstenaar met een grote staat van dienst, maar toen nog beginnend en onbekend. Ook kiest hij voor een aantal onbekende Japanners. Iemand als Takeo Yamaguchi hangt hij prominent bij het begin van de tentoonstelling.

Hij voelt haarfijn aan dat die Aziatische kunstenaars verwant zijn aan de abstractie die in Europa en Amerika in opkomst is. Niet zo vreemd, want veel van die kunstenaars werken in die tijd in Parijs.’ Sweeneys voorgangster, de eerste directeur van de privécollectie van Guggenheim, is totaal in shock als ze de tentoonstelling ziet. Aftermath trash noemt zij het. Rotzooi geproduceerd door kunstenaars van nu. Het tekent de breuk in opvatting wat een museum is en moet zijn. Sweeney zet, met zijn internationale blik, de luiken wagenwijd open. In zijn ogen is een museum een levend organisme. Weitering: ‘Je moest anders naar buiten gaan, dan dat je naar binnen ging. Dat vind ik een mooi beeld.’

From the Guggenheim Collection to the Cobra Museum of Modern Art is t/m 31 augustus 2014 te zien in het Cobra Museum voor Moderne Kunst in Amstelveen. www.cobra-museum.nl

AVRO CULTUUR ARRANGEMENT Guggenheim New York in Cobra Met lezing, koffie/thee en korting op catalogus Data Zondag 25 mei 2014. Met lezing Tastebreakers in de jaren 50 door drs. Ineke Slootweg Zondag 29 juni 2014. Met lezing Cobra in Europa en in relatie tot Amerika door dr. Willemijn Stokvis Locatie Cobra Museum voor Moderne Kunst, Sandbergplein 1 in Amstelveen Programma 14.00 uur: ontvangst met koffie/thee 14.30 uur: aanvang lezing 15.30 uur: bezoek museum op eigen gelegenheid Prijs € 17,50 p.p. (normaal € 27,- p.p.) inclusief entree museum en lezing. Als abonnee van Kunst & Cultuur Magazine ontvangt u tevens een gratis poster (t.w.v. € 7,50) en krijgt u 20% korting op de catalogus.

Reserveren Ga naar www.cobra.avro.nl en reserveer o.v.v. uw gegevens en lidnummer (zie achterzijde van dit magazine). Meer informatie: 020 - 54 75 050

Kunst & Cultuur l 33

7237954_KenC_Guggenheim.indd 4

25-04-14 09:23

Spaanse avond in het Muziekgebouw aan ’t IJ

JOHN VOS

LUCAS VAN WOERKUM

Canción y Danza

Thomas Beijer

Pianist/componist Thomas Beijer en filmmaker Lucas van Woerkum nemen u mee naar het zinderende Spanje in hun docuconcert Canción y Danza.

A

l in zijn studietijd werd pianist Thomas Beijer tot over zijn oren verliefd op de bezielde muziek van Spaanse componisten. Toch maakte hij pas vorig jaar, samen met regisseur Lucas van Woerkum, zijn eerste reis door Spanje, op zoek naar de beelden bij de muziek die hem zo aansprak. Die tocht heeft geleid tot het docuconcert Canción y Danza, waarin Thomas Beijer een bloemlezing uit de mooiste Spaanse pianomuziek speelt terwijl u kijkt naar de filmische documentaire van Van Woerkum. U hoort werken van Isaac Albéniz, Manuel de Falla, Joaquín Rodrigo en Federico Mompou. Ook speelt Beijer zijn eigen compositie Poema del Cante Jondo, geïnspireerd op poëzie van de Spaanse dichter Federico García Lorca.

Wine & Dine Gaat u voor een compleet Spaanse avond? Vanaf 18.00 uur kunt u deelnemen aan een Spaans diner (zie arrangement) op Foyerdeck 1 van Muziekgebouw aan ’t IJ, desgewenst aangevuld met een Spaanse wijnproeverij. Hiervoor heeft Beijer, samen met wijnexpert Nicole ter Beke, zes wijnen uitgezocht die passen bij het karakter van de componisten die u later op de avond hoort.

www.muziekgebouw.nl www.cancionydanza.com

AVRO CULTUUR KORTING Canción y Danza Première Spaans docuconcert Datum Zaterdag 5 juli 2014 Locatie Muziekgebouw aan ’t IJ, Piet Heinkade 1 in Amsterdam Programma 20.15 uur: start docuconcert 20.55 uur: pauze 22:10 uur: einde concert Prijs € 20,50 p.p. (normaal € 29,50) inclusief entree en pauzedrankje. Optioneel: Spaans diner (18.00-20.00 uur) met paella, brood, salade & glas wijn voor € 15,- p.p. (aanmelden bij reservering). Wijnproeverij: € 10,Reserveren Bel 020-78 82 000 (ma t/m za van 12.00 tot 18.00 uur) o.v.v. de actiecode ‘AVROBEI’. Als AVRO Cultuurlid bestelt u de cd Canción y Danza voor € 13,99 (normaal € 17,99).

Mail naar info@thomasbeijer.com of bestel op www.cancionydanza.com (actiecode: ‘AVROBEI’).

34 l Kunst & Cultuur

7238813_KenC_Arrangementlinks CS6.indd 1

25-04-14 09:03

Van Jan Toorop tot Erwin Olaf in Singer Museum Laren

Fantastisch fin de siècle De collectie van particulier verzamelaar Gerard van Wezel omvat werken uit twee fin de siècles: rond 1900 én rond 2000. In beide periodes vierde de fantasie hoogtij.

W

erk van schilders als Jan Toorop, Willem van Konijnenburg en Antoon Derkinderen, in het fin de siècle rond 1900, is vaak symbolistisch van karakter.

Verbeeldingskracht, fantasie en intuïtie staan centraal.

Rond 2000 creëren kunstenaars als Erwin Olaf, Gé-Karel van der Sterren en Inez van Lamsweerde in hun werk een vergelijkbare fantasiewereld. Sommigen laten zich hierbij letterlijk inspireren door thema’s uit de wereld van sprookjes, sagen, mythen, religies of sciencefiction.

Onbereikbare wereld In het Singer Museum Laren is werk uit beide periodes nu samengebracht. Zo ziet u in de eerste zaal, ‘Paradijselijke stemmingen’, werken die met hun artificiële voorstellingen een blik gunnen op de schoonheid van een ideale, onbereikbare wereld. Andere thema’s zijn ‘Religie en mystiek’, ‘Goden, helden en martelaren’ en ‘Literaire inspiratiebronnen’. Samen geven ze een indruk van de uitbundige, complexe en aantrekkelijke verzameling van Gerard van Wezel, tevens gastconservator van de expositie.

Droomkunst is vanaf 29 mei t/m 31 augustus 2014 te zien in Singer Laren. www.singerlaren.nl

AVRO CULTUUR ARRANGEMENT Droomkunst 1900-2000 Inclusief koffie/thee, dennenkoek en rondleiding Data Zondag 8 juni 2014 Maandag 9 juni 2014 Locatie Singer Laren, Oude Drift 1 in Laren Programma Start rondleidingen op beide dagen om 11.30, 13.30 en 15.00 uur. Verzamelen bij de gastvrouwenbalie in het museum. Na de rondleiding ontvangt u een voucher voor een kopje koffie of thee met een dennenkoek.

Prijs € 15,- p.p. Museumkaarthouders betalen € 3,- p.p.

Reserveren Ga naar www.droomkunst.avro.nl o.v.v. uw gegevens, de gewenste datum en uw lidnummer (zie achterzijde van dit magazine). Meer informatie: 035-53 93 939. Geef bij het reserveren aan welke datum en welk tijdstip uw voorkeur heeft. Reageer snel. Het aantal plaatsen is beperkt.

PARTICULIERE COLLECTIE

PARTCULIERE COLLECTIE

Links: Gé-Karel van der Sterren, Untitled, 1998, acryl- en olieverf op doek Rechts: Johannes Theodorus (Jan) Toorop, Frontispice voor Fidessa door L. Couperus, 1899, druk in halftoon, geclicheerd

Kunst & Cultuur l 35

7237958_KenC_Singer Laren.indd 1

25-04-14 09:37

Ode aan design in Stedelijk Museum Amsterdam

FOTO: MARCEL WANDERS STUDIO

Het speelse brein van M

Ontwerp voor de lobby van appartementengebouw Quasar, met op de voorgrond het ronddraaiende object/hoofd, Istanbul. Geplande oplevering 2015.

36 l Kunst & Cultuur

7237950_KenC_Marcel Wanders.indd 1

25-04-14 09:30

n Marcel Wanders Een stoel waarvan de poten zijn bekleed met broekspijpen, een kruk van gehaakt katoen, vazen in de vorm van uitvergrote snotjes van niezende mensen... De tentoonstelling Marcel Wanders: Pinned up is een feest van creativiteit. Telkens weer geeft de wereldberoemde ontwerper uit Brabant een unieke twist aan vertrouwde voorwerpen.

TEKST: EMELY NOBIS

H

oe verzint hij het? Die gedachte bekruipt je onwillekeurig bij de Marcel Wanders-tentoonstelling in het Stedelijk Museum Amsterdam. Veel voorwerpen zijn zo alledaags – lampen, stoelen, vazen, tafels, banken – dat het even duurt voordat je ziet hoe kunstig ze zijn gemaakt. Zoals de Sponge Vase (1997), ontwikkeld in opdracht van porseleinfabrikant Rosenthal. Gemaakt van sponzen die in porseleinslib worden gedoopt en daarna gestookt in de oven. Hierdoor verbrandt de spons en blijft een delicate gaatjesstructuur over. Omdat elke spons uniek is, is ook elke vaas uniek. Ook de Airborne Snotty Vases (2001) zijn allemaal uniek. Het zijn driedimensionale prints van duizend maal vergrootte scans van door de lucht vliegende snotjes van mensen, hol en met een gat bovenin, zodat ze als vaas kunnen worden gebruikt. Dit optimaal benutten van (nieuwe) technische mogelijkheden is niet toevallig. Talent krijgt volgens Wanders pas de ruimte als je obstakels weghaalt. En dus moet een goede ▹

COLLECTIE STEDELIJK MUSEUM

Knotted Chair (prototype no. 5), ontwerp 1995-1996, geknoopt aramidekoord met kern van koolstof, gefixeerd met epoxyhars, gezandstraald.

5.

Kunst & Cultuur l 37

7237950_KenC_Marcel Wanders.indd 2

25-04-14 09:30

MARCEL WANDERS STUDIO

Een goede ontwerper moet volgens Wanders ook kennis hebben van techniek en commercie

MARCEL WANDERS STUDIO

▹ MARCEL WANDERS STUDIO

Lace Table, 1997, met epoxy gefixeerd Zwitsers kant, gezandstraald

Airborne Snotty Vase Pollinosis, 2001, driedimensioneel geprint polyamide

ontwerper ook kennis hebben van techniek. Of van commercie, zodat hij de bedrijven waarvoor hij ontwerpt niet opzadelt met onproduceerbare of onverkoopbare objecten.

Tatoeages en vogelhuisjes Wanders (Boxtel, 1963) studeerde in 1988 af aan de Hogeschool voor de Kunsten in Arnhem. In 1996 brak hij internationaal door met de Knotted Chair, een transparante stoel van macramétechniek gecombineerd met high-tech materiaal. Die is uiteraard geëxposeerd. En daarnaast zo’n 400 andere objecten, zoals een tatoeage voor pianiste Iris Hond, behang, een vogelhuisje of het ontwerp voor een molen. Zo veelzijdig als zijn ontwerpen is ook Marcel Wanders zelf. In een apart deel van de tentoonstelling staat zijn werk als artdirector centraal.

Hier is onder andere te zien hoe hij publiciteitsfoto’s stileert voor bedrijven en voor zijn eigen interieurlabel Moooi. Wanders is ook actief als coach voor jonge designers, van wie hij bijzondere werken kiest, in productie neemt en op de markt brengt. Als zakenman werkt Wanders geregeld samen met bedrijven. Zo maakte hij een bestek voor Alessi, elektrische apparaten voor HE en het ontwerp van de Flagship Store van tassenmerk Mandarina Duck in Londen. De tentoonstelling laat ook foto’s zien van bijzondere interieurs (van winkels en particuliere woningen) van zijn hand. Net als een gigantisch object van een hoofd dat in 2015 geplaatst gaat worden in de hal van het luxe appartementengebouw Quasar in Istanbul. Het gezicht is aan de ene kant Aziatisch, aan de andere kant Europees, representatief voor het feit dat de stad op twee continenten ligt. Voor Wanders is er geen wezenlijk verschil tussen dergelijk

38 l Kunst & Cultuur

7237950_KenC_Marcel Wanders.indd 3

25-04-14 09:30

MARCEL WANDERS STUDIO

MARCEL WANDERS STUDIO

Skygarden, hanglamp, 2007, Flos, aluminium, gips

Tulpenvaas en (links) twee andere vazen uit de serie One Minute Delft Blue, 2006, beschilderd en geglazuurd keramiek

Meer design

Linker- en rechter hersenhelft De titel van de tentoonstelling Marcel Wanders: Pinned Up verwijst naar de manier waarop de ontwerper en zijn werk worden ‘opgespeld’ en geanalyseerd in het museum.

Als bezoeker wandel je als het ware door zijn creatieve brein, letterlijk vormgegeven in een witte en een zwarte expositiezone. De witte (buitenste) zone staat voor de rechter hersenhelft: de kant van de logica. Hierin wordt Wanders werk van de afgelopen 25 jaar aan de hand van tien thema’s geanalyseerd (‘pinned up’). Zo verwijst het thema ‘(re)discovering archetypes’ naar zijn pogingen om nieuwe ontwerpen te ‘verouderen’ door terug te grijpen naar het verleden. Een goed voorbeeld hiervan is One Minute Delft Blue (2006), een serie Delfts blauwe vazen en borden met moderne patronen. Hij maakte ze bij Delfts blauw-producent De Porcelyne Fles in Delft binnen een tijdslimiet van 1 minuut. Eenzelfde combinatie van oud en nieuw biedt de hanglamp Skygarden (2007). De buitenkant strak metaal; de binnenkant van gips met de structuur van een rozet. Het idee ontstond bij een verhuizing, omdat hij het fraaie plafond uit zijn oude woning niet wilde missen.

Vanuit de witte zone kan de bezoeker telkens doorsteken naar de zwarte zone, de binnenste schil die staat voor de linker hersenhelft: de kant van de verbeelding en fi losofie. Hier staat Wanders’ meer persoonlijke en vaak experimentele, autonome en theatrale werk centraal, zoals grote, plantachtige objecten van katoen, gigantische ▹

STEDELIJK MUSEUM DEN BOSCH/ FOTO: MATTHIJS SCHROFER

werk in opdracht en zijn meer autonome werk. Hij wil fantastische dingen maken die betekenis hebben voor mensen.

Niet toevallig is een van de eerste grote tentoonstellingen na de heropening van het Stedelijk in 2012 gewijd aan Marcel Wanders. Al in 1900 had het museum zijn eerste grote designexpositie.

En in 1934 begon Aluminium halskraag de collectievorGijs Bakker, 1969 ming van zowel grafisch als industrieel design, zoals meubelen, glaswerk, keramiek, sieraden, affiches, drukwerk en textiel.

Deze collectie, van bekende ontwerpers als Wim Crouwel, Gerrit Rietveld, Philippe Starck en Ettore Sottsass, heeft na de verbouwing een permanente plek gekregen in de oudbouw. Daarnaast zullen er geregeld tijdelijke exposities te zien zijn. Zo kunt u t/m 24 augustus ook terecht bij De show van Gijs+Emmy, met een overzicht van de mode- en sieraadontwerpen van Gijs Bakker en Emmy van Leersum uit de periode 1967-1972. Het echtpaar zorgde eind jaren zestig voor een ware revolutie met zijn avant-gardistische sieraden en kledingontwerpen. Deze zomer toont het Stedelijk Museum bovendien affiches van Lex Reitsma en kostuums van Eiko Ishioka, gemaakt voor De Nederlandse Opera.

Kunst & Cultuur l 39

7237950_KenC_Marcel Wanders.indd 4

25-04-14 09:30

Luxe voor een SCHERPE

prijs

L uxe logeren in Leiden

C hique genieten in de hoofdstad

Golden Tulip Leiden Centre

BEST WESTERN Delphi Hotel

Leiden | Zuid-Holland

Amsterdam | Noord-Holland

Golden Tulip Leiden Centre bevindt zich pal tegenover het station in de prachtige oude universiteitsstad Leiden. Laat u culinair verrassen in Restaurant Rubens met dagverse seizoensgebonden ingrediënten.

Dit restaurant is onlangs totaal gerenoveerd. Kom proeven!

BEST WESTERN Delphi Hotel staat in een chique wijk in Amsterdam, net buiten de drukte van het centrum, maar wel op loopafstand van het Vondelpark, het Museumplein en het Leidseplein. Er is een tramhalte op 100 meter afstand, maar u kunt ook een fiets huren bij het hotel.

2-daags arrangement: ‘Ontdek Leiden’

69,00

49,00 p.p.p.a.

• 1x overnachten in een standaard Golden Tulip kamer • 1x uitgebreid ontbijtbuffet • 1x fles wijn (o.b.v. 2 personen) aankomst op: vr, za, zo en tijdens de schoolvakanties € 49

2-daags arrangement: ‘Ontdek Amsterdam’ • welkomstdrankje • 1x overnachten • 1x ontbijtbuffet • gratis entree tot Holland Casino • bij aankomst op zondag ontvangt u een gratis upgrade naar een Superior kamer* en nog meer...

87,50

59,00 p.p.p.a.

aankomst op: zo, ma, di, wo, do € 59 | vr, za € 75 | * o.b.v. beschikbaarheid

Exclusiefgenieten.nl/kc2-leiden

Exclusiefgenieten.nl/kc2-delphi

I n de sfeer van de jaren ‘50

V eel luxe op de Veluwe

ss Rotterdam

Bilderberg Hotel Wolfheze Wolfheze | Gelderland

Rotterdam | Zuid-Holland

Bilderberg Hotel Wolfheze is een intiem en kleinschalig hotel op de Veluwe in de bossen bij Arnhem. Geniet in restaurant De Tuin van Wolfheze van verse producten uit de regio met een moderne twist. Bij mooi weer kunt u in de buitenlucht van een hapje en een drankje genieten.

Overnacht aan boord van het ss Rotterdam, een schip dat ooit voer op de Holland-Amerikalijn. In authentiek ingerichte kamers kunt u dromen van vervlogen tijden en ‘ouderwetsche’ romantiek. Het hotel heeft twee restaurants met een open keuken. Geniet van een cocktail in de Ocean Bar of de Captains Lounge.

3-daags arrangement: ‘De Veluwezoom’ • koffie of thee met Wolfhezer honingkoek • 2x overnachten • 2x ontbijt • vrij gebruik van sauna en binnenzwembad • vrij gebruik van jeu de boules, bosgolf pitch & putt en nog meer...

59,00

aankomst op: zo, ma, di € 59 | wo, do, vr, za € 79

Exclusiefgenieten.nl/kc2-wolfheze

Boek op

89,00

p.p.p.a.

3-daags arrangement: ‘Mini-Cruise’

119,00

79,00

• welkomstdrankje • presentje bij ontvangst • 2x overnachten in een Standard Double room • 2x internationaal cruise ontbijtbuffet

p.p.p.a.

aankomst op: zo, ma, di, wo € 79 | do, za € 84 | vr € 89

Exclusiefgenieten.nl/kc2-rotterdam

www.exclusiefgenieten.nl/kc2

of be

l 0900 222 6 222

25 c/m

Aanbiedingen zijn geldig t/m augustus 2014 (m.u.v. de feestdagen) op basis van twee personen in een tweepersoonskamer en op basis van beschikbaarheid tenzij (online) anders vermeld. De vermelde prijzen zijn per persoon per arrangement (p.p.p.a.) en exclusief administratiekosten en de door de hotels te heffen stads- en toeristenbelasting.

Op de aanbiedingen zijn de algemene voorwaarden van Exclusiefgenieten.nl van toepassing. U vindt deze voorwaarden op de website. Prijs-, druk- en zetfouten voorbehouden.

wk_19_Kunst_en_Cultuur_ed.2.indd 7238023_KenC_Freetime.indd 1 1

22-4-2014 17:32:41 25-04-14 10:05

MARCEL WANDERS STUDIO

Lobby voor het Mondrian South Beach Hotel Miami, 2008, met op de voorgrond een gezicht (Super Hero Girl) dat de bezoeker indringend aankijkt.

etalagepoppen of een grote bel met strik. Hier klinken ook speciaal voor de zalen gecomponeerde ‘soundscapes’, door Wanders omschreven als ‘het geluid van mijn brein’. Het licht in deze zwarte zalen komt van lampen en lichtobjecten van de ontwerper zelf, zoals de lamp Calvin (2007), met een petticoat als kap. Ontstaan als beschermende nachtlamp naast een kinderwieg, maar uiteindelijk bijna vier meter hoog geworden.

In de zwarte zone hangen ook zeven kolossale foto’s van interieurs uit de periode 2011-2013. Het zijn virtuele ruimtes die in werkelijkheid nooit hebben bestaan.

Ze zien er somber en bijna dreigend uit, missen het blijmoedige van veel van Wanders’ andere werk. Ze vormen zijn commentaar op de vergankelijkheid, op het feit dat elk nieuw ontwerp het verval al in zich draagt.

Omdat deze interieurs er nooit zijn geweest, kunnen ze dus ook niet verdwijnen. Dezelfde sfeer van twijfel komt terug in Stillborn. Mondrian Desillusion uit 2014. Op dit canvasdoek zijn foto’s gedrukt die Wanders heeft gemaakt tijdens een recent bezoek aan het Mondrian Hotel in South Beach Miami, waarvoor hij in 2008 het interieur ontwierp. Bij terugkeer schrok hij van de verwaarlozing die hij aantrof. Tussen de foto’s die het verval moeten bewijzen, zien we een close up van de droevig kijkende ogen van de ontwerper die wenst dat zijn werk wel voor de eeuwigheid is gemaakt.

▹

Marcel Wanders: Pinned up is t/m 15 juni 2014 te zien in het Stedelijk Museum Amsterdam

AVRO CULTUUR ARRANGEMENT Marcel Wanders: Pinned up Met lezing door conservator Ingeborg de Roode Datum Dinsdag 27 mei 2014

★

★ ★ ★

★★

Locatie Stedelijk Museum, Museumplein 10 in Amsterdam Programma 11.00 uur: inloop met koffie/thee en iets lekkers, geïnspireerd op het werk van Wanders 11.30 uur: start lezing Ingeborg de Roode, conservator industriële vormgeving en samensteller van de tentoonstelling 12.15 uur: einde lezing en de mogelijkheid tot het stellen van vragen 12.30 uur: bezoek museum op eigen gelegenheid Prijs € 34,50 p.p. Museumkaarthouders betalen € 19,50 p.p.

Reserveren Ga naar www.stedelijk.avro.nl en reserveer o.v.v. uw gegevens en lidnummer (zie achterzijde van dit magazine). Meer informatie: 020-57 32 911

Kunst & Cultuur l 41

7237950_KenC_Marcel Wanders.indd 5

25-04-14 09:30

Puzzel Los de puzzel op en maak kans op 5x2 tickets voor de Spaanse Rijschool op 29 november 2014 in Ziggo Dome te Amsterdam Hoe werkt een woordzoeker? Zoek naar woorden die iets met de Spaanse Rijschool te maken

hebben. De woorden staan in alle richtingen en sommige letters worden vaker gebruikt. Na oplossing vormen de overgebleven letters een zin. © Persbelangen

M E T H O D E N L V I R I S E

N E R E P O L L A G U E E S E

O E C N A I B M A I N I T I T

E G A S S A P O T L T O T W R

F K L A S S I E K I E N Q E A

E P A A R D R Y D T A D U R I

N E N R S S K A E G M R A E N

I S S T P N R R E E A E D Z I

N P A O A T I L I G Z S R J N

G L R I S J E V S E O S I I G

E T H E N G S T E N N U L F N

N A E J U C H O T A E U L E W

B E L E V I N G E M U R E O R

S E T T E U O R I P D N H H A

D A C A R R O U S E L S N N S

AMAZONE AMBIANCE ANKY BELEVING CARROUSEL DRESSUUR ELEGANTIE GALLOPEREN HENGSTEN HOEFIJZER KLASSIEK MANEGE METHODEN NIVEAU OEFENINGEN

PAARD PASSAGE PIROUETTES QUADRILLE RAS RUITER SHOW SPORT STAL STOETERIJ TEUGEL TRADITIES TRAINING ZADEL

OPLOSSING

Los de puzzel op en stuur uw antwoord vóór 22 juni 2014 naar mailenwin@avrotros.nl o.v.v.

‘Puzzel nr. 2 2014’. Vergeet niet uw naam, adres en telefoonnummer te vermelden.

De oplossing van de puzzel uit Kunst & Cultuur Magazine nummer 1 van februari 2014 was: ‘Straussdynastie’.

De prijswinnaars hebben bericht gekregen en hun prijs ontvangen.

PUZZEL

& WIN

5x2 tickets voor de Spaanse Rijschool

Op 29 en 30 november 2014 staat de Spaanse Rijschool voor het eerst in de geschiedenis in de Ziggo Dome te Amsterdam, met niemand minder dan Anky van Grunsven als host!

Tijdens de show van de Spaanse Rijschool geniet u van de symbiose tussen paard en ruiter in een perfecte ambiance van eeuwenoude tradities, hogeschooldressuur tot in de perfectie uitgevoerd en de elegantie van de prachtige Lipizzaners. Een unieke eindejaarshow en een prachtig begin van de feestmaand!

5x2 tickets Los de puzzel op en maak kans op 5x2 tickets t.w.v. € 54,- (rang 2) voor de voorstelling op zaterdag 29 november 2014 om 20.00 uur in de Ziggo Dome.

Niet gewonnen: www.srs-live.nl. Hier vindt u ook informatie over VIP arrangementen: om de avond een nog feestelijker tintje te geven.

42 l Kunst & Cultuur

7237946_KenC_Puzzel.indd 1

25-04-14 09:34

Kunstzinnige film in Eye Amsterdam

©GUSTAV DEUTSCH

Edward Hopper als decor

Dit beeld uit de film is gebaseerd op het schilderij A Woman in the Sun van Edward Hopper.

In de film Shirley – Visions of Reality neemt een vrouw de kijker mee door veertig jaar Amerikaanse geschiedenis. De schilderijen van Edward Hopper vormen het decor.

D

e Oostenrijkse regisseur Gustav Deutsch brengt met Shirley – Visions of Reality een gestileerde ode aan Edward Hopper. De personages bewegen zich in reproducties van Hoppers beroemde schilderijen, zoals Office at Night, Western Motel, Usherette en A Woman in the Sun. Hoppers scherpe lijnen, minimalistische compositie en uitgesproken kleuren en lichtval zijn exact nagebootst.

Wandeling door de geschiedenis Hoofdpersoon in Deutsch’ film is de politiek geëngageerde actrice Shirley (Stephanie Cumming, foto). We zien haar leven tussen de jaren 30 en begin jaren 60 van de vorige eeuw, waarin ze hoopt de loop van de geschiedenis te beïnvloeden. Net als in haar rollen wil ze via politiek engagement de werkelijkheid bevragen, vormgeven en veranderen. Ze is woedend over politieke repressie, maar geeft de moed niet op. In korte flitsen van radioberichten komen de grote historische gebeurtenissen voorbij, van de Grote Depressie, de Tweede Wereldoorlog, het McCarthytijdperk en rassenconflicten, tot het Kennedytijdperk en de opkomst van de burgerrechtenbeweging.

AVRO CULTUUR ARRANGEMENT Shirley – Visions of Reality Met rondleiding en introducties Datum Dinsdag 27 mei 2014 (voorpremière) Locatie EYE, IJpromenade 1 in Amsterdam Programma 16.30 - 17.30 uur: rondleiding door de Gebouwengids 19.15 uur: drie korte introducties op Shirley – Visions of Reality door programmeurs van EYE 19.45 uur: aanvang film 21:15 uur: einde Prijs € 15,- p.p. inclusief rondleiding, introducties, entree film en filmposter ‘Shirley’. U kunt in de tijd tussen de rondleiding en de introducties voor eigen rekening iets eten/drinken in het EYE-restaurant. Graag reserveren via 020-58 91 402.

Reserveren Ga naar www.eyefilm.avro.nl en reserveer o.v.v. uw gegevens en lidnummer (zie achterzijde van dit magazine).

Meer informatie: 020-58 91 424 of www.eyefilm.nl

Shirley – Visions of Reality is vanaf 29 mei te zien in diverse bioscopen in het land.

Kunst & Cultuur l 43

7278664_KenC_Arrangementlinks CS6.indd 1

25-04-14 09:18

WIM BOS

INGO CALY

DANIEL J. ASHES

Verrijk je wereld

Televisie

Radio

Media- en cultuurhuis

De Tiende van Tijl

TivoliVredenburg

VondelCS

Op 11 april is een nieuw seizoen gestart van De Tiende van Tijl, het populaire tv-programma over klassieke muziek. Tijl Beckand (foto) heeft het Nederlands Blazers Ensemble gestrikt om samen met de jonge en talentvolle zangeres Maria Fiselier een aria van George Friedrich Händel op te nemen: ‘Ombra Mai Fu.’ Beckand hoopt dat het een hit gaat worden. Waarom? ‘Händel is de componist van de openingstune van ons programma. Hij bezocht Nederland diverse keren, onder andere om een Rembrandt te kopen.

Hij hing ooit een zangeres aan haar enkels uit het raam omdat zij zijn muziek niet goed zong en hij hield ontzettend van veel en lekker eten.

Daarom dus Händel.’

‘Ombra Mai Fu’ is afkomstig uit de opera Xerxes uit 1738. Deze opera was geen succes en verdween na vijf voorstellingen van het toneel. In de negentiende eeuw werd de aria opgepikt en kreeg een tweede leven.

Nu moet het dus een hit worden.

De vrijdag van Vredenburg is een productie van AVROTROS in samenwerking met Radio 4, de Stichting Omroep Muziek en TivoliVredenburg. Momenteel wordt het klassieke radioprogramma, gepresenteerd door Maartje Stokkers (foto), nog uitgezonden vanuit Vredenburg Leidsche Rijn, maar dat gaat veranderen! Na zeven jaar keert De vrijdag van Vredenburg terug naar het centrum van Utrecht in het nieuwe TivoliVredenburg.

De concerten zullen plaatsvinden in de prachtig gerenoveerde oude Grote Zaal met haar ongeëvenaarde akoestiek. Dit gebouw vormt ook de inspiratie voor de thematiek van De vrijdag van Vredenburg, met in dit seizoen: ‘verbinding in de ideeënrijkdom’ en ‘magie achter de noten’. In TivoliVredenburg vindt deze zomer tevens het internationale Kamermuziekfestival Utrecht plaats (25 t/m 29 juni 2014). Ook hiervan zal de AVRO uitzendingen maken.

Nederland heeft een nieuwe ontmoetingsplek voor publiek en professionals uit de wereld van kunst, cultuur en media. Midden in het Amsterdamse Vondelpark is het voormalig Filmmuseum gerenoveerd en omgetoverd tot VondelCS, een initiatief van AVROTROS. Het markante rijksmonument kent nu twee prachtige, open studio’s voor live radio- en televisieopnames.

Er zijn multifunctionele ruimten voor workshops, lezingen en ledenactiviteiten en in het souterrain huist een café-restaurant. Vanaf 16 mei brengt AVROTROS vanuit VondelCS programma’s als Opium op 4, de vrijdageditie van EenVandaag Radio en MuziekCafé.

In september wordt het paviljoen ook de huiskamer van OpiumTV. Daarnaast organiseert VondelCS, samen met cultuurpartners, zeer uiteenlopende publieksactiviteiten rondom kunst en cultuur.

De Tiende van Tijl is t/m 30 mei elke vrijdag om 20.30 uur te zien bij de AVRO op Nederland 3. detiendevantijl.avro.nl

De vrijdag van Vredenburg is elke vrijdag om 20.00 uur te horen op Radio4. De officiële opening van TivoliVredenburg is op 21 juni. devrijdagvanvredenburg.radio4.nl

VondelCS opent officieel op 13 mei, maar u kunt nu al binnen gluren, dagelijks van 9.00 tot 01.00 uur. vondelcs.nl

44 l Kunst & Cultuur

7237947_KenC_Verrijk je wereld.indd 1

25-04-14 09:39

© 2014 COBOS FILMS

Televisie

Radio

Televisie

Imperfect harmony

Radio4 Miniconcerten

Opium op Oerol

Avant-garde componist Louis Andriessen (foto rechts) zwoer een halve eeuw geleden dat hij nooit meer voor een symfonieorkest zou schrijven, maar deed het toch.

Aanleiding: het jubileumconcert voor 125 jaar Concertgebouworkest. De opdracht: een verjaardagscadeau van het Concertgebouw aan het orkest. In de documentaire Imperfect harmony van regisseur Carmen Cobos ziet u hoe Andriessen de samenwerking aangaat met chefdirigent Mariss Jansons (foto links) en zijn orkest. Met krap een week repetitietijd vóór de wereldpremière, moeten ze hun radicaal verschillende opvattingen op één lijn zien te krijgen. U bent getuige van de laatste dagen van hun gespannen verstandhouding. De zesdelige compositie die Andriessen schreef, Mysteriën, is geïnspireerd op een hoofdstuk uit Over de navolging van Christus van de 14deeeuwse monnik Thomas à Kempis.

Na de documentaire ziet u een concertregistratie van Mysteriën.

Op zaterdag 21 juni 2014 komt Radio4 live vanaf Festival Classique in Den Haag met Miniconcerten.

Musici die in eerdere edities van Festival Classique optraden of dit jaar voor het eerst meedoen spelen dan kleine radioconcerten. Speciale gasten zijn onder anderen jazzmuzikant Eef van Breen samen met de nieuwe Dichter des Vaderlands Anne Vegter, het Keuris Quartet (saxofoon), het strijkkwartet Artisto Kwartet, Klezmer-band Mames Babegenush en sopraan Beatriz Lafont Murcia. Wie het laatste concert geeft, blijft nog even geheim. Locatie is de koepelzaal van de statige Sociëteit de Witte in Den Haag (Plein 24), waarbij ook publiek aanwezig mag zijn. Elk ‘miniconcert’ duurt ongeveer een half uur. Daarvoor kunt u, van 10.00 tot 12.00 uur, luisteren naar een muzikaal portret van een bekende Nederlander in een live-uitzending van Een goedemorgen met..., gepresenteerd door Aukelien van Hoytema.

Voor wie een goed alternatief zoekt voor het WK Voetbal is er in juni Opium op Oerol. Live vanaf het terras van het Stay Okay Hotel op Terschelling doet Cornald Maas verslag van het Oerol Festival. Hij praat met makers en bedenkers van de meest in het oog springende voorstellingen en exposities en gaat dagelijks op zoek naar het Oerolgevoel. Daarnaast is er elke avond live-muziek. Opium op Oerol houdt u eveneens op de hoogte van het actuele culturele nieuws van de ‘vaste wal’. Elke dag meert ook een prominente Nederlander aan op het eiland voor een allereerste bezoek aan het festival. ‘s Avonds schuift deze gast aan bij de tafel van Opium.

Dit jaar gaat het onder anderen om presentatrice Anita Witzier, Journaalanchor Annechien Steenhuizen, maker van reisprogramma’s Floortje Dessing en voormalig topschaatser Mark Tuitert.

Imperfect Harmony is te zien op donderdag 5 juni om 23.00 uur in AVRO Close Up op Ned. 2 closeup.avro.nl

Miniconcerten Zaterdag 21 juni tussen 12.00 uur en 18.00 uur op Radio4. klassiek.avro.nl; eengoedemorgenmet.radio4.nl

Opium op Oerol is van maandag 16 t/m vrijdag 20 juni om 19.25 uur te zien op Ned.2. opium.avro.nl Kunst & Cultuur l 45

7237947_KenC_Verrijk je wereld.indd 2

25-04-14 09:39

Verrijk je wereld AVRO CULTUUR KORTING

Romero Britto

50% korting op alle artikelen Romero Britto, de bekendste kunstenaar van Brazilië, geniet inmiddels internationale faam. De selfmade kunstenaar put voor zijn ontwerpen uit graffiti, naïeve pop art en het kubisme. Hij gebruikt kleurrijke en vrolijke motieven, vaak met vlinders, vogels en katten. Zijn onmiskenbare ‘handtekening’ siert behalve het canvas ook steeds vaker gebruiksvoorwerpen als serviesgoed, lederwaren, koffers en paraplu’s. Daardoor komt Britto’s kunst binnen ieders handbereik. Britto wil positief bijdragen aan het leven van anderen. Met zijn kunst, tijd en middelen steunt hij ruim 250 goede doelen en draagt zo zijn steentje bij aan een betere wereld.

Aanbieding Als AVRO Cultuurlid krijgt u 50% korting op alle artikelen van Romero Britto.

Bestellen Ga naar www.arthouse-online.nl, klik links bovenaan op ‘Lezersaanbieding K&C-leden’ en volg de aanwijzingen. Of stuur uw bestelling op een briefkaart met daarop uw gegevens en lidnummer (zie achterzijde magazine) naar Arthouse-online, Maurickplein 3, 5261 BV Vught.

advertentie

Sprankelende lentevoorstellingen aan het Haagse Spuiplein Blaze Spectaculaire dansvoorstelling met dansers van onder andere Madonna en Beyoncé

Orkest van de 18e eeuw & Kristian Bezuidenhout Meesterlijk Mozart

Vrijdag 9 en zaterdag 10 mei 20.15 uur, Lucent Danstheater Vanaf € 20

Zondag 25 mei 14.30 uur, Dr Anton Philipszaal vanaf € 22,50

Introdans Ensemble voor de Jeugd Pulcinella & Paarse Dwazen (6+)

Opera Zuid La Traviata Ontroerende opera met klassiekers uit het operarepertoire

Vrolijke kindervoorstelling Zondag 18 mei 14.30 uur, Dr Anton Philipszaal vanaf € 17,50

Zaterdag 7 juni 20.00 uur, Lucent Danstheater vanaf € 35 Cultuur aan het

Meer informatie en kaarten: 070 88 00 333 of www.ldt.nl

Spuiplein Lucent Danstheater Dr Anton Philipszaal

46 l Kunst & Cultuur

7237947_KenC_Verrijk je wereld.indd 3

25-04-14 09:39

AVRO-agenda Klassiek

Festival Classique met Hét Hofvijverconcert Van 18 t/m 22 juni

pag. 4/45

Museum

Mauritshuis Heropening op 27 juni

pag. 7

Klassiek

De Tiende van Tijl t/m 30 mei 2014 iedere vrijdag op Ned. 3

pag. 44

Klassiek

De vrijdag van Vredenburg Iedere vrijdag op Radio4

pag. 44

Podium

VondelCS Het nieuwe media- en cultuurhuis van de AVRO

pag. 44

Klassiek

Louis Andriessen meets Mariss Jansons Reportage Close Up 5 juni

pag. 45

Festival

Opium op Oerol Van 16 t/m 20 juni

pag. 45

Colofon

Advertentieverkoop

Aan dit nummer werkten mee: Edmée Fijan,

Kunst & Cultuur Magazine

Bindinc. Adverteren (verzorgd door Sanoma),

Vivian de Gier, Ellen Leijser en Oswin

Mei 2014, jaargang 18, nummer 2

Mariska van Beuzekom, 035 – 67 26 908,

Schneeweisz

Kunst & Cultuur Magazine is een uitgave van

adverteren@bindinc.nl

Coördinatie marketing: Susan Severs en

de AVRO en exclusief verkrijgbaar voor leden.

Postbus 580, 1200 AN Hilversum

Margot Bergmans

Verschijnt 4x per jaar. Een lidmaatschap kost

www.bindinc-adverteren.nl

Druk: Senefelder Misset

slechts € 10,- per jaar; u bent dan tevens

Advertentiecontracten worden afgesloten

AVRO-lid.

conform de Regels voor het Advertentie-

Aan deze uitgave kunnen geen rechten

wezen, gedeponeerd bij de rechtbanken van

worden ontleend. De AVRO behoudt zich het

Nederland.

recht voor om prijswijzigingen door te voeren.

Klantenservice

Van werken van beeldende kunstenaars

Meer informatie over lidmaatschap, bezorgen, adreswijzigingen of beëindiging:

Redactie

aangesloten bij een CISAC-organisatie is

bel 0900 – 77 79 996 (€ 0,15 p/min,

Postbus 20002, 1202 AB Hilversum

het auteursrecht geregeld met ©Pictoright

werkdagen 09:00 – 17:00 uur) of: mail naar

kunstencultuur@avrotros.nl

Amsterdam 2014

klantcontactcentrum@avrotros.nl of schrijf:

Coördinatie en eindredactie: Emely Nobis

AVRO Klantcontactcentrum, Postbus

Basisvormgeving: Greetje de Graaff

Editie 3-2014 verschijnt omstreeks 14

20900, 1202 AS Hilversum.

Vormgeving: Ingolf Smedicus

augustus

Mail & Win: Boek over de Krim Bij de gelijknamige tentoonstelling (t/m 31 augustus) in het Allard Pierson Museum verscheen bij uitgeverij WBOOKS De Krim. Goud en geheimen van de Zwarte Zee.. Het schiereiland was – tot de recente opstand in de Oekraïne – voor velen een onbekend deel van Europa. In dit boek leest u meer over de geschiedenis en archeologie van deze intrigerende smeltkroes van culturen. Dat Europa en Azië elkaar ontmoeten in dit gebied, komt tot uiting in de bijzondere stedenbouw, beeldhouwwerken, kunstschatten, luxe gebruiksvoorwerpen en gouden sieraden.

Kunst & Cultuur Magazine mag vijf exemplaren van dit boek weggeven. Winnen? Mail uw gegevens en lidnummer (zie achterzijde magazine) naar mailenwin@avrotros.nl o.v.v. ‘De Krim’.

Kunst & Cultuur l 47

7237945_KenC_Agenda en colofon.indd 1

25-04-14 09:02

7238024_KenC_Cobraadvertentie.indd 1

25-04-14 11:41

RETOURADRES: POSTBUS 120, 2600 AC DELFT - POSTNL PORT BETAALD