1 IANOYAΡΙΟΥ, 2013
ΧΡΗΜΑ&ΑΓΟΡΑ
6/16 | ΕΙ∆ΗΣΕΙΣ
TÔ Â˘ÚÒ ¢∂¡ Â›Ó·È ÓÂÎÚfi, ∂π¡∞π Û ¯ÂÈÌÂÚ›· Ó¿ÚÎË Η Ελλάδα δεν έχει εγκαταλείψει το ευρώ. Το νÞµισµα δεν έχει καταρρεύσει. Και ούτε φαίνεται πιθανÞ για το 2013. ΩστÞσο, οι απαισιÞδοξοι δεν υπερεκτίµησαν τα προβλήµατα του ευρώ, τÞσο Þσο υποτίµησαν την πολιτική βούληση να κάνουν αρκετά για να σταµατήσει η διάλυση του ευρώ - ακÞµη και αν δεν επαρκούν για την αποκατάσταση των διαρθρωτικών αδυναµιών του. Η Συνθήκη του Μάαστριχτ τησ Ευρωπαϊκήσ Ένωσησ δηµιούργησε ένα ενιαίο νÞµισµα χωρίσ ένα ενιαίο κράτοσ. Κάθε χώρα υποτίθεται Þτι θα ήταν υπεύθυνη για το δικÞ τησ προϋπολογισµÞ και τισ οικονοµικέσ πολιτικέσ µε κανÞνεσ (που συχνά αγνοήθηκαν) να σταµατήσει να υφίσταται υπερβολικÞ χρέοσ. ∆ε θα υπήρχαν διασώσεισ, είτε απροκάλυπτεσ (απÞ τα µέλη) είτε συγκεκαλυµµένεσ (απÞ την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα). ΩστÞσο, η σταδιακή δηµοσιονοµική εξυγίανση των µελών έχει γίνει κάτι περισσÞτερο απÞ µια συλλογική προσπάθεια. Συµβάλλει το Þτι το προσωρινÞ ταµείο διάσωσησ που χρησιµοποιείται για να βοηθήσει την Ελλάδα, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία, έχει γίνει µÞνιµο, µε τη µορφή του Ευρωπαϊκού Μηχανισµού ΣταθερÞτητασ (ESM). Συµβάλλει, επίσησ, το Þτι η ζώνη του ευρώ έχει αναλάβει τη διάσωση του πρώτου τησ αµαρτωλού, τησ Ελλάδασ. Τα πολύ-καθυστερηµένα χρήµατα τησ διάσωσησ έχουν αποδεσµευθεί. Οι δηµοσιονοµικοί στÞχοι έχουν χαλαρώσει. Και οι Þροι των δανείων τησ Ελλάδασ έχουν διευκολυνθεί. Την κατάλληλη στιγµή (µετά τισ γερµανικέσ εκλογέσ) αυτή η απαλή αναδιάρθρωση πιθανÞτατα θα µετατραπεί σε µια σκληρή διαγραφή χρέουσ. Τα προβλήµατα στην Ισπανία και την Ιταλία οδήγησαν επίσησ στον καταµερισµÞ τησ ευθύνησ (και του κινδύνου) για τισ τράπε-
ζεσ. ΜÞλισ έξι µήνεσ αφού οι ηγέτεσ τησ ευρωζώνησ είχαν δεσµευτεί να σπάσει ο «φαύλοσ κύκλοσ µεταξύ των τραπεζών και των αρχÞντων», οι υπουργοί Οικονοµικών στισ 12 ∆εκεµβρίου ενέκριναν το νοµικÞ πλαίσιο για την ενιαία εποπτική αρχή τραπεζών (µε επίκεντρο την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα). Η ζώνη του ευρώ, επίσησ, κινείται πέρα απÞ την εµµονή τησ για ολοένα αυστηρÞτερουσ δηµοσιονοµικούσ κανÞνεσ. Τον επÞµενο Ιούνιο οι ηγέτεσ θα συζητήσουν τισ προτάσεισ ώστε οι χώρεσ να υπογράψουν «συµβάσεισ» Þπου θα δεσµεύονται να προβούν σε διαρθρωτικέσ µεταρρυθµίσεισ, στισ οποίεσ ενδεείσ χώρεσ θα µπορούσαν να προσφέρουν χρήµατα για να διευκολυνθεί η πορεία για επώδυνεσ αλλαγέσ. ΩστÞσο, µακράν η πιο σηµαντική ενέργεια το 2012 ήταν η υπÞσχεση απÞ τον ΠρÞεδρο τησ ΕΚΤ, Mario Draghi, να κάνει “Þ,τι χρειάζεται” για να σταµατήσει τη διάλυση του ευρώ. Η ΕΚΤ δήλωσε Þτι είναι έτοιµη να αγοράσει βραχείασ διάρκειασ οµÞλογα των προβληµατικών χωρών σε “απεριÞριστα” ποσά, εφ ‘Þσον υποβάλουν τισ µεταρρυθµίσεισ και το ESM αγοράσει επίσησ οµÞλογα. Το κÞστοσ δανεισµού για την Ιταλία και την Ισπανία απÞ τÞτε µειώθηκε σηµαντικά. Ùλα αυτά είναι ευπρÞσδεκτα, αλλά υπάρχει ο κίνδυνοσ του εφησυχασµού. Ασ δούµε την ΕΚΤ. Η δέσµευσή τησ είναι ακÞµη αδοκίµαστη. Θα ζητήσει βοήθεια η Ισπανία; Θα συµφωνήσει η Γερµανία; Υπάρχει ένα κρυφÞ Þριο για παρέµβαση τησ ΕΚΤ; Αν η ζώνη του ευρώ φαίνεται απρÞθυµη να χρησιµοποιήσει το µεγάλο µπαζούκα τησ ΕΚΤ, οι αγορέσ ενδέχεται να αναστραφούν και πάλι Προσ το παρÞν, η µεγαλύτερη σταθερÞτητα θα βοηθήσει την οικονοµία. Ùµωσ, η ΕΚΤ αναφέρει Þτι η ζώνη του ευρώ εισήλθε σε ύφεση στα τέλη του 2012 και θα ανακάµψει
µε αργούσ ρυθµούσ στα τέλη του 2013. Η παρατεταµένη ύφεση και η υψηλή ανεργία αυξάνουν επίσησ τουσ φÞβουσ για πολιτική αντίδραση. Η Ελλάδα είναι διαρκώσ ταλαντευÞµενη. Η αβεβαιÞτητα επέστρεψε στην Ιταλία.
∞ÌÊ›‚ÔϘ Û˘Ó‰¤ÛÂȘ ∫‡ÚÔ˘ - ƒˆÛ›·˜ Τα ποσά είναι µικρά, αλλά µπορεί να είναι πολύ µεγάλα για να αποπληρωθούν. Πολλοί άλλοι στην ΕΕ αντιπαθούν τη χαµηλή φορολογία τησ Κύπρου και τισ αµφίβολεσ συνδέσεισ µε τη Ρωσία. Η τύχη του ευρώ θα εξαρτηθεί τÞσο απÞ τισ επιλογέσ των δανειστών κρατών, Þσο κι απÞ τη Γερµανία. Οι επερχÞµενεσ εκλογέσ το φθινÞπωρο του 2013 θα κάνουν την κ. Μέρκελ ολοένα και περισσÞτερο προσεκτική στο να ποντάρει περισσÞτερα γερµανικά χρήµατα. Οι γαλλικέσ εκκλήσεισ για κοινά ευρωοµÞλογα απορρίφθηκαν µήνεσ πριν. Μια εναλλακτική γαλλική ιδέα, να δηµιουργηθεί ένασ κεντρικÞσ προϋπολογισµÞσ τησ ευρωζώνησ µε στÞχο την καταπολέµηση των οικονοµικών κρίσεων, θανατώθηκε απÞ την ευρωπαϊκή σύνοδο κορυφήσ στισ 13 - 14 ∆εκ. Αυτέσ και άλλεσ προτάσεισ ήταν µέροσ του “σχεδίου” τησ Ευρωπαϊκήσ Επιτροπήσ για τισ µακροπρÞθεσµεσ µεταρρυθµίσεισ (συµπεριλαµβανοµέ-
νησ τησ αλλαγήσ τησ Συνθήκησ) και ενÞσ παρÞµοιου αλλά πιο περιορισµένου «χάρτη πορείασ» που συνέταξε ο Herman Van Rompuy, ΠρÞεδροσ του Ευρωπαϊκού Συµβουλίου. Στο αποκορύφωµα τησ κρίσησ, οι ηγέτεσ τησ ΕΕ θεωρούν Þτι είναι αναγκαίο να καθοριστεί ένα µακροπρÞθεσµο Þραµα για να καθησυχάσει τισ αγορέσ.Τώρα που η πίεση είναι απενεργοποιηµένη, το Þραµα έχει προχωρήσει. «∆εν είναι νεκρÞ. Είναι σε χειµερία νάρκη», λέει ο Αλεξάντερ Στουµπ, ΕυρωυπουργÞσ τησ Φινλανδίασ. Αλλά παραδέχεται Þτι η προοπτική µιασ µεγάλησ αλλαγή τησ συνθήκησ για να ανασχεδιαστεί το ευρώ υποχωρεί. Για το άµεσο µέλλον, η ζώνη του ευρώ θα πρέπει να βασίζεται περισσÞτερο σε ένα τροποποιηµένο σύστηµα του Μάαστριχτ, µε αυστηρÞτερουσ κανÞνεσ, περισσÞτερα χρήµατα σε έσχατη ανάγκη και µια πιο ενεργÞ κεντρική τράπεζα, απÞ Þ,τι στον πραγµατικÞ δηµοσιονοµικÞ φεντεραλισµÞ. ΑυτÞ µπορεί να είναι αρκετÞ ώστε το ευρώ να επιβιώσει, αλλά Þχι για να ευδοκιµήσει. Στην καλύτερη περίπτωση, η ανάκαµψη στισ περιφερειακέσ χώρεσ είναι πιθανÞν να είναι αργή, ακÞµη και αν έχουν υποστεί βαθιά µεταρρύθµιση. Στη χειρÞτερη περίπτωση, η έλλειψη ενÞσ µακροπρÞθεσµου σχεδίου θα προκαλέσει τισ αγορέσ να πιέσουν το ευρώ πίσω στισ βαθµίδεσ τησ οικονοµικήσ κÞλασησ.
™ÙÔ ÃÚËÌ·ÙÈÛÙ‹ÚÈÔ ÙÔ ∂Ì¿ÈÚ ª›ÏÓÙÈÓÁÎ Ο διάσηµοσ νεοϋορκέζικοσ ουρανοξύστησ Εµπάιρ Στέιτ Μπίλντινγκ έκανε άλλο ένα βήµα προσ την εισαγωγή του στο Χρηµατιστήριο παίρνοντασ το πράσινο φωσ που περίµενε εδώ και µήνεσ απÞ την αµερικανική επιτροπή κεφαλαιαγοράσ (SEC), η οποία επικύρωσε το σχετικÞ φάκελÞ του. H SEC χαρακτηρίζει “ενεργÞ” το φάκελο καταχώρισησ που κατατέθηκε το Φεβρουάριο απÞ την Empire State Realty Trust, την εταιρία που είναι ιδιοκτήτρια του κτιρίου. Το πράσινο φωσ θα επιτρέψει στην οικογένεια ΜÞλκιν, ιδιοκτήτρια τησ εταιρίασ ακινήτων, να προχωρήσει το σχέδιÞ τησ για την
εισαγωγή του Εµπάιρ Στέιτ Μπίλντινγκ στο χρηµατιστήριο, απÞ την οποία ελπίζει Þτι θα αντλήσει ένα δισεκατοµµύριο δολάρια. Στο φάκελο που κατατέθηκε το Φεβρουάριο, η Empire State Realty Trust, εταιρία καταχωρισµένη στην Πολιτεία του Μέριλαντ (ανατολικέσ ΗΠΑ), αναφέρει πωσ διαθέτει “12 ιδιοκτησίεσ γραφείων συνολικήσ έκτασησ περίπου 770.000 τετραγωνικών µέτρων χώρων γραφείου, µισθωµένων σε ποσοστÞ 79,9%”. Σύµβολο τησ Νέασ ΥÞρκησ εξίσου διάσηµο µε το άγαλµα τησ Ελευθερίασ, το Σέντραλ Πάρκ ή τη γέφυρα του Μπρούκλιν, το Εµπάιρ Στέιτ Μπίλντινγκ υπήρξε επανει-
ληµµένα το υψηλÞτερο κτίριο τησ πÞλησ τησ Νέασ ΥÞρκησ. Μετά την καταστροφή των δίδυµων πύργων του ΟυÞρλντ Τρέιντ Σέντερ, το Σεπτέµβριο του 2001, ξαναπήρε τον τίτλο του υψηλÞτερου ουρανοξύστη τησ Νέασ ΥÞρκησ, αλλά εδώ και λίγο καιρÞ τον έχει χάσει απÞ το νέο “πύργο τησ Ελευθερίασ”, ο οποίοσ ανεγέρθηκε στον τÞπο των επιθέσεων τησ 11ησ Σεπτεµβρίου. Το Εµπάιρ Στέιτ Μπίλντινγκ κατασκευάστηκε το 1931. Κάθε χρÞνο το επισκέπτονται εκατοντάδεσ χιλιάδεσ τουρίστεσ και φωτίζεται κάθε βράδυ µε διαφορετικÞ τρÞπο για να τιµηθούν γιορτέσ, νίκεσ ή επέτειοι.
∏ ¢·Ó›· ¢¯·ÚÈÛÙ› ÙÔÓ ıÂfi Ô˘ ¤ÌÂÈÓ ÂÎÙfi˜ ¢ÚÒ Η απÞφαση τησ ∆ανίασ να παραµείνει εκτÞσ του ενιαίου νοµίσµατοσ τησ Ευρωπαϊκήσ Ένωσησ υπήρξε «σοφή» κι επέτρεψε στη χώρα να παίξει διαµεσολαβητικÞ ρÞλο στην ΕΕ, δήλωσε ο υπουργÞσ Εξωτερικών τησ χώρασ Βίλι ΣÞντελ. «Νοµίζω Þτι ο καθένασ θα (το) παραδεχθεί µετά την κρίση που βιώσαµε, η απÞφαση τησ ∆ανίασ ήταν σοφή», δήλωσε ο ΣÞντελ σε συνέντευξή του. «Μασ δίνει µια δυνατÞτητα να οικοδοµούµε γέφυρεσ σε µια ευέλικτη Ευρώπη. Η θέση µασ είναι Þτι θέλουµε να συµµετέχουµε σε µια πρακτική συνεργασία», πρÞσθεσε ο ∆ανÞσ ΥΠΕΞ. Η κρίση χρέουσ στην ευρωζώνη αποκάλυψε τα ρήγµατα µεταξύ των 17 κρατών-µελών τησ, µε τη Γερµανίδα καγκελάριο Άγγελα Μέρκελ συχνά να επικρίνεται σε χώρεσ µε υψηλά χρέη, Þπωσ η Ισπανία και προηγουµένωσ η Ελλάδα, για την σκληρή και άκαµπτη στάση τησ. Η ∆ανία είναι µέλοσ τησ ΕΕ απÞ το 1973, αλλά οι ψηφο-
φÞροι στη χώρα των 5,5 εκατ. κατοίκων έχουν απορρίψει δύο φορέσ σε δηµοψηφίσµατα το ενδεχÞµενο να αντικατασταθεί η κορώνα µε το ενιαίο ευρωπαϊκÞ νÞµισµα. Η χώρα εξασφάλισε κατÞπιν την παραµονή τησ εκτÞσ ευρώ µε την
εγγραφή σχετικήσ διάταξησ στη ευρωπαϊκή συνθήκη. Ο ΣÞντελ, µέλοσ του Σοσιαλιστικού Λαϊκού ΚÞµµατοσ, ανέφερε Þτι προσ το παρÞν δεν υπάρχει λÞγοσ να µεταβληθεί η στάση τησ ∆ανίασ. Το κÞµµα του είναι το πιο ευρωσκεπτικιστικÞ στην κεντροαριστερή κυβερνητική συµµαχία υπÞ την πρωθυπουργÞ Χέλε ΤÞρνινγκ Σµιτ, την επικεφαλήσ των Σοσιαλδηµοκρατών. Ùµωσ ο πρώην υπουργÞσ Εξωτερικών Ούφε ΈλεµανΓένσεν, ο οποίοσ διαπραγµατεύθηκε µε την ΕΕ την παραµονή τησ ∆ανίασ εκτÞσ ευρώ, καθώσ και την διαφοροποίησή τησ απÞ τισ κοινέσ ευρωπαϊκέσ πολιτικέσ για την άµυνα, την δικαιοσύνη και την εσωτερική πολιτική πριν απÞ 20 και πλέον χρÞνια, αµφισβήτησε την άποψη του ΣÞντελ. «∆εν καταλαβαίνω τι εννοεί ο Βίλι ΣÞντελ µε την δήλωση Þτι µπορούµε να οικοδοµούµε γέφυρεσ. ∆εν µπορείσ, αλλά ταυτοχρÞνωσ θέλεισ και δεν θέλεισ να συµµετέχεισ», είπε ο Έλεµαν-Γένσεν.