0193 GERJANNE TE WINKEL, PARTNER - CORPORATE LITIGATION JONES DAY
De nieuwe Wet Afwikkeling Massaschade in een Collectieve Actie INLEIDING
Nederland begint in Europa en ook daarbuiten een steeds significantere rol te spelen in de praktijk van collectieve afwikkeling van massa schadeclaims. Hoewel naar Nederlands recht de rechtszoekende geen toegang heeft tot een class action zoals men dat in de Verenigde Staten kent, biedt de Wet collectieve afwikkeling massaschade (hierna: WCAM), al dan niet in combinatie met artikel 3:305a BW, de rechtszoekende wel de mogelijkheid om tot een collectieve afwikkeling naar Amerikaans gebruik te komen. Op grond van artikel 3:305a BW kan een zogenaamde representatieve entiteit, ten behoeve van een grote groep gedupeerden in rechte laten vaststellen dat een partij aansprakelijk is voor de collectief geleden schade. Tot nu toe kan niet ook een collectieve vordering tot schadevergoeding worden ingesteld. Daar gaat in de, mogelijk nabije, toekomst echter verandering in komen als het Wetsvoorstel Afwikkeling Massaschade in een Collectieve Actie (hierna: WAMCA) in werking treedt. Onder die wet zal het ook mogelijk worden via de collectieve actie schadevergoeding te vorderen. Onder het vigerende regime kan de verklaring voor recht dienen als grondslag voor een vordering tot schadevergoeding in individuele rechtszaken of voor een collectieve schikking op grond van de WCAM. Op grond van de WCAM kan de rechter gevraagd worden een uit onderhandelde collectieve schikking tussen de aangesproken partij en de belangenbehartigende entiteit, algemeen verbindend te verklaren. De afgelopen jaren heeft de Nederlandse rechter zich in een aantal WCAM zaken bevoegd verklaard een schikking algemeen verbindend te verklaren, terwijl het overgrote deel van de gedupeerden zich buiten Nederland bevond. Dit onderstreept de potentie van Nederlandse rechtbanken om als alternatief forum voor collectieve afwikkeling van massaschadeclaims te fungeren. 1
1: Chapter on class actions in the Netherlands – updated for 2017 whitepaper
138 FLL 2018 | magazine
In deze bijdrage staat de vraag centraal wat wij op het gebied van collectieve acties in Nederland in de toekomst kunnen verwachten onder de WAMCA. Mede aanleiding tot de WAMCA was de Aanbeveling van de Europese Commissie van 11 juni 2013 over gemeenschappelijke mechanismen voor collectieve vorderingen betreffende schendingen van aan het EU-recht ontleende rechten (hierna: Aanbeveling).2 In verband daarmee zullen ook enige woorden worden gewijd aan regelingen in de landen om ons heen. Afgesloten zal worden met een slotbeschouwing.
WETSVOORSTEL AFWIKKELING VAN MASSASCHADE IN EEN COLLECTIEVE ACTIE
Het huidige wetsvoorstel kent een lange ontstaansgeschiedenis die haar oorsprong vindt in de motie Dijksma van 3 november 20113. Drie jaar later, op 7 juli 2014, volgde ter uitvoering van deze motie een Voorontwerp van het ministerie. Het voornaamste streven van dit ontwerp was om het in artikel 3:305a lid 3 BW verdisconteerde verbod op het vorderen van collectieve schadevergoeding in geld te schrappen. Uiteindelijk werd op 16 november 2016 het wetsvoorstel ingediend bij de Tweede Kamer.4 In het wetsvoorstel wordt inderdaad de mogelijkheid om in de toekomst via een collectieve actie schadevergoeding te vorderen geĂŻntroduceerd. Evenals onder de WCAM geldt daarbij een opt out-systeem voor de gedupeerden. Momenteel is het wetsvoorstel in behandeling bij de Tweede Kamer. In de nota van wijziging van 12 januari 2018 is een aantal belangrijke wijzigingen ten opzichte van het oorspronkelijke ontwerp opgenomen5. 2: Aanbeveling van de Europese Commissie van 11 juni 2013 over gemeenschappelijke beginselen voor mechanismen voor collectieve vorderingen tot staking en tot schadevergoeding in de lidstaten betreffende schendingen van aan het EU-recht ontleende rechten (2013/396/EU), aanbeveling 21. 3: Kamerstukken II 2011/12, 33000 XIII, 14. 4: Paragraaf 1 Jeroen Kortmann, Wetsvoorstel afwikkeling massaschade in collectieve actie (2018), NJB 2018/407 5: Kamerstukken II 2017/18, 34608, 7.