Infoblad Antwerpse Vereniging voor Bouwhistorie en Geschiedenis, 2011/1
21
nog bestaande exemplaren deze exclusieve bouwwijze. Ook in Antwerpen bestaan verschillende voorbeelden, zoals het voormalige ambachtshuis van de Droogscheerders De Balans (1541) en het huis Den Beer (3de kwart 18de eeuw), beide op de Grote Markt. Een notoir exemplaar is ook het huis Neptune in de Steenhouwersvest (eveneens 3de kwart 18de eeuw), een particulier woonhuis van een bescheidener typologie. De esthetiek van een plastisch uitgewerkte façade in een uniforme steensoort kon uiteraard ook gerealiseerd worden in zandsteen, zoals geïllustreerd door het Koninklijk Paleis alias hôtel Van Susteren op de Meir, in 1745-1750 gebouwd naar ontwerp van Jan Pieter Van Baurscheit de Jonge. De voorgevel en een aansluitend gedeelte van de zijgevel zijn uitgevoerd in Bentheimer zandsteen. 4 Een variant van deze esthetiek lijkt op een kleinere schaal nagestreefd in het pand Den Vergulden Pellicaen, door het samengaan van een ingangsomlijsting met decoratief beeldhouwwerk in blauwe hardsteen met de picturale afwerking van de gevel in een kleur die deze hardsteen diende te imiteren. Vergelijking met andere casussen en breder onderzoek naar gevelafwerking in Antwerpen en elders zou toelaten deze op zich interessante vondstmelding te duiden en de hypothese te toetsen aan een breder perspectief. Dergelijk onderzoek is weinig tijdrovend en wordt best ingepast in het restauratieprogramma, wanneer een gevelstelling nauwkeurige waarneming en analyse mogelijk maakt. Op zich lijkt het alleszins plausibel dat in samenhang met een prestigieuze esthetiek van façades in kostbare natuursteen zich een goedkope variant ontwikkelde, waarbij het effect benaderd werd door een aangepaste picturale afwerking. Het is deze afwerking die bij de huidige behandeling van de façade van Den Vergulden Pellicaen zo goed mogelijk is benaderd, als onderdeel van een door materieel onderzoek gedragen restauratie. Dit voorbeeld kan tegelijk stimulerend werken bij andere gevelrenovaties, in Antwerpen en elders.
4 Naast hôtel Van Susteren stond oorspronkelijk het in 1972 gesloopte Galeyhuis alias hôtel Dens, er slechts van gescheiden door een smalle straat, die geen vrij zicht op de zijgevel van het gebouw toeliet. Visueel was daardoor het uitzicht van het bouwwerk als uniforme constructie in zandsteen verzekerd.