Lawiny

Na tej lekcji dowiesz się: jak powstają lawiny, jakie mamy rodzaje lawin, jak zabezpieczać się przed lawinami, jak zachowywać się podczas lawin oraz jak się zachowywać po zejściu lawiny

Co to jest lawina?

Lawina – gwałtowna utrata stabilności i przemieszczanie się: spadanie, staczanie lub ześlizgiwanie się ze stoku górskiego mas śniegu, lodu, gruntu, materiału skalnego, bądź ich mieszaniny (ruch jednego typu materiału z reguły powoduje ruch innego typu materiału znajdującego się na zboczu). Lawina jest najgwałtowniejszą postacią ruchów masowych i stanowi olbrzymie zagrożenie dla ludzi i ich otoczenia oraz infrastruktury

Rodzaje lawin Lawiny

ŚNIEŻNA LODOWA ŚWIEŻEGO ŚNIEGU

KAMIENNA BŁOTNA

PŁYT ŚNIEŻNYCH MOKREGO ŚNIEGU LUB TOPNIENIA WULKANICZNA

LAWINY ŚNIEŻNE: a) Z ŚWIEŻEGO ŚNIEGU- Schodzą na ogół od punktu i zbierają więcej śniegu (efekt kuli śnieżnej). Zdarza się to głównie po obfitych opadach śniegu, szczególnie gdy kumulacja następuje na gładkiej płaszczyźnie (ze względu na deszcz, mróz, topnienie). Ten śnieg, bardzo lekki, miesza się z powietrzem, tworząc aerozol, który uderza zbocza z prędkością 100 do 300 km / godz. Ten aerozol pcha powietrze przed sobą, tworząc falę uderzeniową, który ciągnie wszystko na swojej drodze. Przybywa śniegu i gdy napotka na przeszkodę, jest jak sprasowany i przekształca się w prawdziwy beton. Te lawiny są najbardziej katastrofalne, mogą spowodować poważne obrażenia na zamieszkanych obszarach, drogach, w lasach.

b) Z PŁYT ŚNIEŻNYCH -

Lawiny z płyt śnieżnych zdarzają się najczęściej. Płyta ma powierzchnię sprasowanego śniegu, który różni się od płaszcza i która zaczyna przesuwać się na ziemi lub na poprzedniej warstwie śniegu. Płyty te mogą być ogromne i pozostawić widoczną granicę złamania. Ryzyko jest szczególnie ważne, gdy zagęszczony śnieg osadza się na miękkim lub mniej gęstym śniegu. Czynniki wyzwalające to słońce, wiatr lub przeciążenie osób. Wiele płyt tworzy się w wyniku działania wiatru lub po opadach śniegu. Uszkodzone przez wiatr, kryształy są rozbite na drobne cząstki, które po osadzeniu na podłożu, nabierają szybko dobrą spójność.

c) Z MOKREGO ŚNIEGU LUB Z POWODU TOPNIENIA

- Tego typu lawiny

występują gdy jest ciepło podczas wiosny na dobrze osłonecznionych stokach (gdzie śnieg szybko się topi). Śnieg staje się wówczas ciężki z powodu swojej wysokiej zawartości wody. Tego typu lawiny są na ogół rozproszone, liczne i o niskim znaczeniu. Schodzą powoli. Czynnikami wyzwalającymi są gorące powietrze, gorący wiatr, słońce i przeciążenia. Te lawiny mają wielką moc i są erozyjne, jak również wielką moc niszczycielską.

LAWINY KAMIENNE - przemieszczająca się po stoku górskim masa okruchów skalnych, kamieni, żwiru itp. Powstająca w wyniku obrywu skalnego lub na skutek zaburzenia równowagi w piargu.

LAWINY WULKANICZNE - (inaczej lawina piroklastyczna, lawina gorąca lub strumień piroklastyczny) gwałtownie przemieszczająca się po zboczu wulkanu masa okruchów skalnych, świeżo wyrzuconej lawy, popiołu wulkanicznego i gazów wulkanicznych.

LAWINA BŁOTNA - gwałtownie przemieszczający się potok błotny LAWINA ŚNIEŻNA - przemieszczająca się po zboczu masa lodu.

JAK POWSTAJĄ LAWINY? Lawiny powstają w wyniku splotu różnych czynników związanych z rodzajem terenu, pokrywą śnieżną oraz pogodą. Czasem schodzą samodzielnie, częściej wywołuje je człowiek, który porusza się po zagrożonym terenie.

Obrazki przedstawią schematy postawiana lawiny śnieżnej

JAK ZABEZPIECZYĆ SIĘ PRZED LAWINAMI PAMETAJ 1. Zawsze sprawdzaj pogodę przed wyjściem na wycieczkę lub na spacer 2. Nie chodź po niestałych gruntach, ponieważ przez to łatwo jest wywołać lawinę 3. Naucz się numerów telefonów do GOPR i innych służb ratunkowych 4. Wkraczając w teren potencjalnie zagrożony, trzeba pamiętaj, żeby nie mieć zapiętych pasów plecaka (biodrowego, ani piersiowego) – chyba, że używamy plecaka lawinowego, w którym pas biodrowy powinien obowiązkowo być zapięty, a klamka wyzwalająca dostępna i niezabezpieczona

JAK ZACHOWYWAĆ SIĘ PODCZAS LAWIN Przede wszystkim nie zatrzymywać się, lecz cały czas się poruszać, podobnie jak w przypadku poruszania się po głębokiej i rwącej wodzie. Należy stawiać szerokie kroki z rękami rozłożonymi na bok i starać się utrzymywać na powierzchni. Najlepiej też pozbyć się zbędnego sprzętu, takiego jak: kijki, narty, deska snowboardowa czy plecak

JAK ZACHOWYWYAĆ SIĘ PO ZEJŚCIU LAWINY Gdy lawina już ustanie, należy zamknąć usta i rozłożyć ręce przed twarzą, aby otworzyć sobie przestrzeń na powietrze. Trzeba też cały czas się poruszać - mocno kopać nogami i silnie poruszać rękami, żeby w ten sposób przedostać się na powierzchnię lawiniska.

T

WAŻNE NUMER ALARMOWE

CO MUSISZ ZAPAMIĘTAĆ Lawina – jest to gwałtowne przemieszczanie, spadanie lub staczanie mas śniegu, lodu, gruntu, materiału skalnego, bądź ich mieszaniny Rodzaje lawin: śnieżna, kamienista, wulkaniczna, błotna i lodowa Podczas zejścia lawiny nie zatrzymuj się, poruszaj się jak po głębokiej rwącej wodzie, stawiaj szerokie kroki, staraj się utrzymać na powierzchni i pozbądź się zbędnego sprzętu Po zejściu lawiny zamknij usta, rozłóż ręce (aby otworzyć sobie przestrzeń na świeże powietrze), kop nogami i silnie poruszaj rękami. Staraj się jak najszybciej dostać na powierzchnie.

Pamiętaj numery alarmowe GOPR/ TOPR 601100300 oraz numer ratownictwa górskiego 985 Źródła: wikipedia, podręcznik z geografii oraz edb, www.gopr.pl, www.topr.pl