auksodrone 2022

Wybitny polski dyrygent, skrzypek i kameralista. Założyciel i dyrektor artystyczny AUKSO Orkiestry Kameralnej Miasta Tychy, a także dyrektor festiwali „Letnia Filharmonia AUKSO” oraz auksodrone. Założyciel i wieloletni prymariusz Kwartetu Śląskiego. Występował z czołowymi przedstawicielami polskiej muzyki elektroakustycznej i zagranicznej muzyki elektronicznej; koncertuje z plejadą gwiazd polskiej sceny jazzowej. Jest cenionym interpretatorem polskiej muzyki współczesnej. Dyrygował prawykonaniami utworów Aleksandra Nowaka,

Aleksandra Lasonia, Zygmunta Krauzego, Grażyny Pstrokońskiej-Nawratil, Cezarego Duchnowskiego, Agaty Zubel. Brał udział w nagraniach płyt m.in. dla Nonesuch, EMI Classics, Anaklasis, DUX, BeArTon, CD Accord. Laureat wielu nagród, m.in.: Międzynarodowej Trybuny UNESCO w Paryżu, Koryfeuszy Muzyki Polskiej, Srebrnego Medalu Zasłużony Kulturze Gloria Artis, kilku statuetek Fryderyka; honorowy obywatel Miasta Tychy. Poza intensywną aktywnością koncertową i nagraniową wykłada w Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach.

Jedna z najlepszych orkiestr kameralnych w Europie. Od ponad dwudziestu lat wizytówka Polski w świecie. Repertuar zespołu rozpięty jest od klasyki po muzykę współczesną. Jako cenionemu interpretatorowi twórczości kompozytorów polskich, prawykonania swych utworów powierzali m.in. Wojciech Kilar, Zbigniew Bujarski, Aleksander Lasoń, Grażyna Pstrokońska-Nawratil, Piotr Moss, Cezary Duchnowski, Aleksander Nowak. Z powodzeniem nagrywa muzykę filmową światowej sławy kompozytorów (jak np. Elliot Goldenthal) czy ścieżki dźwiękowe do gier

komputerowych. Specjalnością AUKSO jest strefa pogranicza – łączenie klasyki z jazzem, rockiem i alternatywą. Stąd projekty z artystami takimi jak Leszek Możdżer, Tomasz Stańko oraz współpraca z Aphex Twinem i Jonnym Greenwoodem zwieńczona nagraniami dla amerykańskiej wytwórni Nonesuch. W dorobku fonograficznym zespołu znajdują się również albumu wyróżnione nagrodą muzyczną Fryderyk: zrealizowany wspólnie z Januszem Olejniczakiem album Chopinowski oraz ahat-ilī – siostra bogów i Syrena. Melodrama aeterna Aleksandra Nowaka.

Kompozytor urodzony w 1957 roku w Los Angeles. Jeden z założycieli (z Julią Wolfe i Michaelem Gordonem) nowojorskiego kolektywu Bang on a Can. Wiedzę muzyczną zdobywał w uniwersytetach Stanford, Iowa, Yale. Laureat wielu nagród i wyróżnień, w tym Grammy i Pulitzera. Jest jednym z najchętniej granych kompozytorów amerykańskich. Jego dorobek odznacza się dużą różnorodnością zarówno w kwestii stylu, jak i formy. Pisze opery, utwory symfoniczne, kameralne, solowe; jego muzyka jest jednocześnie wyrachowana koncepcyjnie

i emocjonalna w wyrazie. Komponował na zamówienie największych muzycznych instytucji na świecie, jak nowojorski Carnegie Hall czy londyński Barbican Centre. Komponuje także dla kina. Za muzykę do filmu Młodość (reż. Paolo Sorrentino) nominowany był m.in. do Oscara czy Złotych Globów. Ponadto muzyka Langa wykorzystywana jest często w balecie i tańcu współczesnym. Wydawał m.in. w Sony Classical, Harmonia Mundi, Teldec, BMG, Point Records, Chandos, Decca/ Argo, Cantaloupe Music.

fot. Peter Serling

Kalifornijczyk z urodzenia, Nowojorczyk z wyboru; laureat Grammy i Pulitzera. Przedstawiciel drugiego pokolenia amerykańskiego minimalizmu, który nie stroni od anarchistycznych eksperymentów w duchu Johna Cage’a. Choćby w szeptanej operze, której libretto autor wyszukał sobie w Internecie i która śpiewana jest tak cicho, że publiczność jej nie słyszy. Albo w Crowd Out napisanym – dla odmiany – na ponad tysiąc głosów i megafony. Pisze też dla kina, z jego usług korzysta m.in. Paolo Sorrentino (Wielkie piękno, Młodość). W Tychach zabrzmią dwie jego

kompozycje – Depart oraz Death Speaks, w której śmierć śpiewa o miłości, przy akompaniamencie muzyki meandrującej od średniowiecznych madrygałów do folkowej ballady. Nic przecież lepiej od sztuki i religii nie tłumaczy tajemnic, wobec których nauka jest bezradna. Obie kompozycje wraz AUKSO wykona uwielbiana przez auksodrone’ową publiczność Joanna Freszel. Gościnnie pojawi się również Adriana Garstka.

JULIA WOLFE

Kompozytorka urodzona w 1958 roku w Filadelfii. Jedna z założycieli (z Davidem Langiem i Michaelem Gordonem) nowojorskiego kolektywu Bang on a Can. Studiowała w University of Michigan i Yale University. Jest autorką wielkoobsadowych utworów orkiestrowych, jak i kompozycji kameralnych. Łączą one rockową ekstatyczność i minimalizm. Ważnym czynnikiem formotwórczym jej muzyki jest operowanie napięciem i jego kulminacją. Inspiruje się amerykańską muzyką ludową oraz popkulturą; w swoich utworach

odnosi się do historycznych wydarzeń, jak choćby w wyróżnionym Nagrodą Pulitzera oratorium Anthracite Fields. Jej twórczość wykonywały czołowe amerykańskie orkiestry symfoniczne. Razem z architektami, reżyserami, choreografami, artystami wideo pracuje nad utworami multimedialnymi. Wolfe prowadzi również działalność pedagogiczną; wykładała m.in. w New York University. Albumy z jej muzyką wydawały m.in. Decca, Naxos, Cantaloupe Music, Teldec, Sony Classical, Universal.

fot. Peter Serling

Amerykańska kompozytorka, współzałożycielka kolektywu Bang on a Can, laureatka nagrody Pulitzera za oratorium Anthracite Fields, poświęcone górnikom Pensylwanii. Ale emocje są dla niej ważniejsze od opowieści. „Muzyką zainteresowałam się również dlatego, że funkcjonuje poza słowami” – przyznała kiedyś. Duchowa spadkobierczyni minimalistów, ale i rockowej rewolucji. W programie koncertu opartego na twórczości Julii Wolfe znajdą się utwory Blue Dress, Retrive oraz Early That Summer i Four Marys, znane z albumu The String Quartets, w którym recenzent

„Los Angeles Times” usłyszał demonstrację „zdolności do wprowadzania nowej energii do starych form i unikania łatwych kategoryzacji”. To prawda, niewielu spodziewałoby się, że kwartet smyczkowy może kryć taką mroczną głębię i ożywczą siłę zarazem. „The New Yorker” uważa, że Wolfe korzysta z kwartetów jak z wielkiej gitary, która chłoszcze dźwiękiem umysły, doprowadzając je do „szaleńczych i ekstatycznych kulminacji”. Prosimy zapiąć pasy.

Kompozytor urodzony w 1956 roku na Florydzie. Jeden z założycieli (z Julią Wolfe i Davidem Langiem) nowojorskiego kolektywu Bang on a Can. Absolwent New York University i Yale University. W 1983 roku założył własny zespół The Michael Gordon Philharmonic, przemianowany w 2000 roku na The Michael Gordon Band. Pisze zarówno na duże obsady orkiestrowe, jak i zespoły kameralne, w szczególności Ensemble Modern, Alarm Will Sound czy Kronos Quartet dokonujące prawykonań jego utworów. W muzyce Gordona przejawiają się bezpośredniość i surowość wynikające z inspiracji undergroundową

nowojorską muzyką rockową. Konwencjonalne brzmienie instrumentów poszerza o sample, elektroniczne przekształcenia i efekty gitarowe. Wykonania swoich utworów łączy z innymi mediami, w szczególności wideo; stosuje zabiegi topofoniczne – zarówno względem muzyków, jak i publiczności. Komponował na zamówienie m.in. New World Symphony, Lincoln Center, Carnegie Hall, Stuttgart Ballet, National Centre for the Performing Arts w Pekinie, BBC Proms, Brooklyn Academy of Music, SettembreMusica, Sydney Olympic Arts Festival 2000. Jego nagrania wydawały takie wytwórnie, jak Cantaloupe, Nonesuch, Argo.

fot. Peter Serling

Amerykański kompozytor, wraz z Julią Wolfe i Davidem Langiem współzałożyciel i dyrektor artystyczny nowojorskiego kolektywu Bang on a Can. Chętnie wzbogaca dźwięk o kolejne wymiary za pomocą innych mediów, pracuje z filmowcami, pisze dla teatru i opery. Alex Ross, krytyk muzyczny „The New Yorker”, słyszy w dziełach Gordona „wściekłość punk rocka, nerwową błyskotliwość free jazzu i bezkompromisowość klasycznego modernizmu”. Na koncercie zaprezentowane zostaną dwa utwory – Potassium z 2000 roku oraz The Sad Park na kwartet smyczkowy, głosy i elektronikę, którą Gordon napisał

w 2006 roku na zamówienie Kronos Quartet. To przejmująca opowieść o zamachach terrorystycznych z 11 września 2001 roku, których świadkami były dzieci bawiące się na placu zabaw jednego z nowojorskich przedszkoli. To nie wyrafinowany koncept artystyczny, ale samo życie: po zamachach na WTC Gordon nagrał kolegów syna rozmawiających o tym, co się wydarzyło i po latach obudował ich relacje muzyką.

WACŁAW ZIMPEL

Ceniony w Polsce i za granicą klarnecista freejazzowy i kompozytor muzyki elektroakustycznej. Studiował w Akademii Muzycznej w Poznaniu oraz Hochschule für Musik und Theater w Hanowerze. Jako instrumentalista i improwizator współpracował m.in. z Mikołajem Trzaską, Kenem Vandermarkiem czy Evanem Ziporynem. Jest współtwórcą licznych projektów muzycznych, takich jak Hera, Undivided, Saagara, LAM, duet z Kubą Ziołkiem. W jego twórczości słychać inspiracje muzyką awangardową, etniczną, klezmerską, jazzową, minimal i repetitive music. Początkową wyrażał

się głównie poprzez grę na klarnecie, z czasem jednak rozwijał swój język muzyczny dzięki syntezatorom i efektom gitarowym, aż po narzędzia komputerowe, wzbogacając swoje brzmienie. Elektronika stała się dla niego nowym środkiem formotwórczym, a klarnet punktem wyjścia do elektroakustycznych przetworzeń. Występował na festiwalach w Polsce (OFF Festival, Tauron Nowa Muzyka, ENEA Spring Break, Unsound) i na świecie (Chicago Jazz Festival, Rewire w Hadze, MUTEK w Barcelonie, Suoni Per il Popolo w Montrealu). Laureat Paszportu „Polityki” i Artystycznej Nagrody Miasta Poznania.

fot. Jacek Poremba

Wacław Zimpel to klasycznie wykształcony klarnecista, który wytrwale szuka nowych terytoriów dla swojego instrumentu, choćby nurkując z nim w żywiole eksperymentalnej elektroniki czy awangardowego jazzu. Współpracował m.in. z Kenem Vandermarkiem, Samem Shackletonem, Mikołajem Trzaską i Kubą Ziołkiem. Na zamówienie auksodrone przygotował Ebbing in the Tide na klarnet altowy i orkiestrę smyczkową. To nowa wersja utworu pod tym samym tytułem, napisanego na klarnet altowy solo, wydanego nakładem wytwórni Tak Picture w 2020 roku. „W oryginale dźwięk klarnetu jest przetwarzany za pomocą

systemu bardzo skomplikowanych looperów, nawarstwiających płaszczyzny brzmieniowe i melodyczne, tworząc swoiste polifoniczne struktury. W wersji orkiestrowej klarnet ciągle będzie przetwarzany elektronicznie, stanowiąc tym samym trzon ambientowej przestrzeni utworu, wzbogaconej o brzmienie smyczków rozszerzających fakturę kompozycji” – tłumaczy autor.

Niezwykle wszechstronny muzyk, perkusista, kompozytor, improwizator. Absolwent Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina, brązowy medalista Międzynarodowych Igrzysk Delfickich w kategorii perkusja solo w Korei Południowej. Równolegle do kształcenia klasycznego rozwijał swoje zainteresowanie muzyką jazzową. Dziś jest ceniony zarówno jako interpretator muzyki współczesnej (wykonania muzyki m.in. Helmuta Lachenmanna, Steve’a Reicha, Terry’ego Rileya, Tadeusza Wieleckiego, Zygmunta Krauzego, Tomasza Sikorskiego), jak i na polu muzyki jazzowej (współpraca ze Zbigniewem

Namysłowskim, Wojciechem Staroniewiczem, Janem Smoczyńskim). Grał z przedstawicielami jazzu, world music, rocka, bluesa, popu, muzyki elektronicznej. Jest członkiem Hashtag Ensemble oraz tria LAM. W swojej działalności solowej rozwija możliwości wykonawcze i brzmieniowe zestawu perkusyjnego. Z elementów muzyki improwizowanej, eksperymentalnej i freejazzowej buduje dźwiękową narrację, zachowując przy tym wrażliwość, ekspresję i siłę wyrazu.

Jest autorem albumów solowych z pogranicza awangardy, elektroniki i muzyki etnicznej oraz twórcą muzyki do filmów i animacji.

fot. Michał Małota

Perkusista totalny – współpracował m.in. z Sinfonią Varsovią, Zbigniewem Namysłowskim, Natalią Przybysz i Mają Kleszcz; znakomite rzeczy nagrywa solo. Na zamówienie auksodrone Zemler skomponował utwór pod tytułem Poemat toksyczny na metalofon amplifikowany, perkusję i orkiestrę smyczkową. Inspirował się amerykańskimi minimalistami (zwłaszcza Mortonem Feldmanem) i kompozytorami awangardowymi z lat 70. (m.in. Ligetim i aleatoryzmem kontrolowanym Lutosławskiego). „Zestawiłem klasyczne piękno smyczkowej orkiestry, poszukiwania barwowe

instrumentarium perkusyjnego oraz niejako przeszkadzające im warstwy dźwięków generowanych elektronicznie. Partie ściśle skomponowane łączą się tutaj z elementami improwizowanymi” – mówi Zemler. „Utwór ten ma symbolizować proces erozji lub też ewolucji tego, co postrzegaliśmy jako piękno. Jak obserwowanie wciąż wydłużających się skośnych cieni słońc sędziwej cywilizacji” – dodaje.

KUBA WIĘCEK

Urodzony w Rybniku saksofonista i kompozytor. Absolwent Rytmisk Musikkonservatorium w Kopenhadze oraz Akademii Muzycznej w Krakowie. Występuje ze swoim trio (Michał Barański – kontrabas, Łukasz Żyta – perkusja), ale także w licznych projektach, m.in. Piotrem Orzechowskim, Marcinem Maseckim, Franciszkiem Pospieszalskim, Kamilem Piotrowiczem. Był producentem muzycznym na albumach raperów Ten Ty Mes (Hello Baby) i Koza (Niebo nad Berlinem). Laureat Nagrody Muzycznej Fryderyk w kategorii Jazzowy Fonograficzny Debiut Roku oraz Nagrody Muzycznej Programu 3 Polskiego Radia Mateusz za swój debiutancki album zatytułowany Another Raindrop, który ukazał się w kultowej serii „Polish Jazz”.

W katalogu tym wydane zostały także dwie kolejne płyty Kuba Więcek Trio – Multitasking, którą tygodnik „Polityka” uznał za płytę roku 2019, oraz Kwiateczki z Pauliną Przybysz (2021), wyróżnioną Nagrodą Kulturalną Onetu O!Lśnienie (2022). W swoich utworach Kuba Więcek łączy jazz z inspiracjami muzyką klasyczną, elektroniczną, ludową, rockiem, hip-hopem. Nieodłącznymi instrumentami w arsenale muzyka są syntezator i komputer, z których korzysta zarówno w pracy w studiu, jak i podczas koncertów na żywo. Od 2017 roku regularnie plasuje się wśród najlepszych saksofonistów i muzyków młodego pokolenia według plebiscytu „Jazz Forum”. W 2020 roku zaliczony przez amerykański magazyn „DownBeat” do grona dwudziestu pięciu muzyków na świecie, wpływających na kształt jazzu w przyszłości.

fot. Marcin Giba

Urodzony niespełna trzydzieści lat temu w Rybniku, wykształcony w Amsterdamie i Kopenhadze, saksofonista i kompozytor Kuba Więcek jest jedną z najwybitniejszych postaci naszego nowego jazzu. Świadczy o tym choćby fakt, że ma już na koncie trzy albumy opatrzone szyldem „Polish Jazz”, a wydając album Another Raindrop w 2017 roku, był najmłodszym debiutantem w historii tej prestiżowej serii. Dostał za tę płytę Fryderyka, a drugim albumem –Multitasking – zwrócił na siebie uwagę m.in. opiniotwórczego amerykańskiego magazynu

„DownBeat”. Więcek znalazł się tam na liście dwudziestu pięciu muzyków, którzy będą kształtowali jazz przyszłości, choć jego zainteresowania są znacznie szersze – jako producent muzyczny współpracuje z raperami, jak Ten Typ Mes czy Koza. „To zbiór utworów napisanych na saksofon, elektronikę i orkiestrę smyczkową AUKSO. Trochę piosenki, trochę beaty. Eksperymentowanie z improwizacją z muzykami klasycznymi” – zapowiada materiał przygotowany na zamówienie festiwalu auksodrone.

Francuski kompozytor i teoretyk muzyki oraz architekt greckiego pochodzenia, żyjący w latach 1922–2001. Jeden z czołowych twórców, wizjonerów i eksperymentatorów XX wieku, którego działalność wpływała na postrzeganie muzyki i sposób organizacji materiału muzycznego. W obawie przed represjami za udział w greckiej wojnie domowej wyemigrował do Paryża. We Francji wiedzę muzyczną zgłębiał u Arthura Honeggera, Dariusa Milhauda, Oliviera Messiaena. W latach 1957–1962 pracował w kierowanej przez Pierre’a Schaeffera Groupe de Recherches Musicales, gdzie realizował swoje prace elektroakustyczne. Xenakis w swojej twórczości dążył do formalizacji muzyki. U podstaw jego

kompozycji, gęstych fakturalnie, złożonych z glissand i klasterów, stanął proces stochastyczny, wykorzystujący wzory i teorię matematyczne, m.in. ciąg Fibonacciego, teorię gier, teorię prawdopodobieństwa, teorię zbiorów. Koncepcję tę rozwijał poprzez korzystanie z komputera i algorytmów. W okresie późnej twórczości odszedł od wysokiego skomplikowania na rzecz przejrzystości przebiegu muzycznego. Swoimi teoriami i badaniami dzielił się podczas wykładów, prelekcji i kursów oraz w artykułach naukowych. Był twórcą centrów muzycznych prowadzących badania nad naturą dźwięku i matematycznym modelowaniu muzyki.

Iannis Xenakis, urodzony w Rumunii francuski kompozytor greckiego pochodzenia. Jego edukację muzyczną i równoległe studia na Politechnice Ateńskiej przerwała wojna. Walczył w greckiej partyzantce przeciw hitlerowcom, następnie w wojnie domowej i w 1947 roku musiał uciekać z kraju. Zamieszkał w Paryżu. Uczył się m.in. u Oliviera Messiaena w Paryskim Konserwatorium, pod okiem Pierre’a Schaeffera realizował swoje pierwsze eksperymenty elektroakustyczne, a zanim poświęcił się bez reszty muzyce, pracował jako architekt z Le Corbusierem. Te dwutorowe zainteresowania, umysł ścisły, ale zarazem skłonny do śmiałych artystycznych wizji, pozwoliły Xenakisowi stworzyć

zupełnie nową muzykę stochastyczną, wykorzystującą w procesie twórczym zaawansowane teorie matematyczne, m.in. teorię prawdopodobieństwa, gier i zbiorów, a także algorytmy komputerowe. Dzisiaj, w setną rocznicę urodzin mistrza, AUKSO z towarzyszeniem Skalpela i Miłosza Pękali pokłoni się koncertem, na którym zaprezentowane zostaną utwory Analogiques A & B, Psappha i Shaar, a także remiksy powstające we współpracy z algorytmami podejmującymi samodzielne decyzje oraz przetworzenia kompozycji Xenakisa przy pomocy współczesnych narzędzi produkcji muzyki elektronicznej.

„Myślę, że muzyka, którą piszę, nie jest ważna dla większości ludzi. Jest jak wyspa. Bardzo niewielu ludziom się czasami podoba, a innym nie, ale to wymaga czasu. Może po mojej śmierci będą bardziej zainteresowani tym, co zrobiłem za życia” – mówił Iannis Xenakis kilka lat przed śmiercią. Nie było w tym kokieterii, ale uczciwa ocena miejsca, w którym znalazł się jako kompozytor pod koniec XX wieku. Wiedział, że robi rzeczy ważne i pierwsze (w tym samym wywiadzie twierdzi, że człowiek, który nie robi czegoś nowego i innego nie istnieje); nie masowe, choć już jego uczniowie i uczniowie jego uczniów dotarli ze swoją muzyką pod strzechy i trudno sobie wyobrazić choćby współczesną elektronikę bez

nawiązań do jego twórczości. Stulecie urodzin Iannisa Xenakisa świętujemy na auksodrone w towarzystwie Skalpela i Miłosza Pękali. Tego wieczoru usłyszymy kompozycje Aroura, Rebonds i Syrmos, a także remiksy powstające we współpracy z algorytmami podejmującymi samodzielne decyzje oraz przetworzenia kompozycji Xenakisa przy pomocy współczesnych narzędzi produkcji muzyki elektronicznej.

Polski duet nu-jazzowy założony w 1998 roku. Tworzą go Marcin Cichy (znany również pod pseudonimem Meeting by Chance, producent hip-hopowy, założyciel Blend Records) oraz Igor Pudło (aka Igor Boxx, DJ i twórca muzyki elektronicznej). Muzyka dwójki DJ-ów i producentów rozbrzmiewała na falach radiowych BBC w audycji założycieli wytwórni Ninja Tune, z którą się później związali. Na przestrzeni lat brzmienie Skalpela zmieniało się, jednakże zawsze oscylowało wokół jazzu (będącego muzycznym rdzeniem ich twórczości), elektroniki, hip-hopu, ambientu.

Wizytówką zespołu jest technika samplingu, będąca głównym spoiwem i elementem formotwórczym ich muzyki. Duet zdobywa uznanie zarówno za granicą, jak i w kraju –zostali wyróżnieni m.in. Paszportem „Polityki” w kategorii muzyka popularna. Ich dyskografię zamyka wydany w marcu 2020 roku album

Perkusista, jeden z czołowych polskich wibrafonistów. Interpretator muzyki współczesnej, jak również wykonawca muzyki popularnej i etnicznej. Studiował w Akademii Muzycznej w Warszawie oraz w Det Kongelige Danske Musikkonservatorium w Kopenhadze. Angażuje się w liczne projekty artystyczne. Występuje w duecie z Magdaleną Kordylasińską-Pękalą, współpracował m.in. z Mitch&Mitch, Bartoszem Weberem, Kukla Band; przez wiele lat był członkiem zespołu Kwadrofonik. Prowadzi również działalność kompozytorską; wspólnie z Bartłomiejem

Wąsikiem na zamówienie festiwalu Malta zrealizował balet Ksenofonia. Symfonia dla Innego (reż. Jan Komasa) oraz na zamówienie Teatru Polskiego Radia napisał muzykę do spektaklu/słuchowiska Garbus Sławomira Mrożka (reż. Jerzy Schejbal). Jest laureatem wielu nagród i wyróżnień, zarówno jako solista, członek zespołów kameralnych, jak i kompozytor. W 2015 roku uhonorowany odznaką „Zasłużony dla Kultury Polskiej”. Obecnie pracuje na stanowisku adiunkta w Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie.

ALEK NOWAK

Urodził się w 1979 roku w Gliwicach. Odbył studia w Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach oraz University of Louisville. Jego utwory były prezentowane na wielu prestiżowych festiwalach (Warszawska Jesień, Sacrum Profanum, Festiwal Prawykonań w Katowicach, Festiwal Muzyki Polskiej w Krakowie i inne), a także na koncertach w Stanach Zjednoczonych i krajach europejskich (m.in. podczas 54. Międzynarodowej Trybuny Kompozytorów UNESCO w Paryżu). Zamawiali i wykonywali je London Sinfonietta, Polska Orkiestra Radiowa, Alarm Will Sound, Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia, AUKSO Orkiestra Kameralna Miasta Tychy, Orkiestra Muzyki Nowej, Kwartet Śląski. Istotne miejsce w twórczości Nowaka zajmuje opera – do ostatnich dokonań na tym polu należy ahatilī – siostra bogów (libretto Olga Tokarczuk) wystawiona w 2018 roku oraz owoce współpracy ze Szczepanem Twardochem: Drach. Dramma per musica (wyróżniony Koryfeuszem Muzyki Polskiej oraz nagrodą

Wojciech Wandzel

O!Lśnienia), Syrena. Melodrama aeterna, Pokora. Dramma giocoso prawykonane na festiwalach auksodrone 2019, 2020, 2021. Kompozytor uhonorowany został m.in. nagrodą TVP Kultura „Gwarancje Kultury” (2011), Paszportem „Polityki” (2018), Koryfeuszem Muzyki Polskiej w kategorii Osobowość Roku (2021), zaś albumy z operami ahat-ilī –siostra bogów i Syrena. Melodrama aeterna (ANAKLASIS) otrzymały statuetki Fryderyka. Od 2020 roku pełni funkcję Kierownika Katedry Kompozycji i Teorii Muzyki. Wydawcą kompozytora jest Polskie Wydawnictwo Muzyczne.

Urodzony w 1987 roku w Dębicy pisarz i lekarz weterynarii. Jeden z najciekawszych autorów fantastyki ostatnich lat. Ceniony zarówno przez czytelników, jak i krytykę. Pierwsze teksty publikował pod pseudonimem „Ajwenhoł”. Ukazały się one później na łamach takich czasopism, jak „Nowa Fantastyka”, „Lampa”, „Fraza”, „Fenix Antologia”. W swojej twórczości sięga po baśniowość, oniryczny klimat; mit staje się u niego podstawą narracji, ale i nośnikiem przekazu. Jego debiut książkowy to wydana w 2014 roku powieść Kocham Cię, Lilith (Prószyński i S-ka). W kolejnych latach powstały Puste niebo (2016), Baśń o wężowym

sercu albo wtóre słowo o Jakóbie Szeli (2019) oraz Agla. Alef (2022) wydane przez Powergraph. Jest laureatem wielu nagród, w tym Nagrody Literackiej „Nike”, Nagrody Fandomu Polskiego im. Janusza A. Zajdla, Nagrody Literackiej im. Jerzego Żuławskiego, Nagrody „Nowej Fantastyki” w kategorii Polska Książka Roku, „Śląkfy”; wyróżniony nagrodą Europejskiego Stowarzyszenia Science Fiction, nominacją do Nagrody Literackiej Gdynia; w 2022 roku został laureatem Nagrody Krakowa Miasta Literatury UNESCO za powieść Agla. Alef.

Aleksander Nowak, jeden z najbardziej oryginalnych współczesnych polskich kompozytorów, wpisał się już złotymi literami w historię auksodrone, tworząc trzy fantastyczne opery we współpracy ze Szczepanem Twardochem – wyróżnionego Koryfeuszem Muzyki Polskiej Dracha, nagrodzoną Fryderykiem Syrenę i wieńczącą tryptyk Pokorę. Pozostaje wierny literaturze i objaśniającym rzeczywistość mitom, przygotowując w tym roku Baśń o sercu, z librettem napisanym przez Radka Raka na podstawie własnej powieści Baśń o wężowym sercu. To fantasmagoryczna narracja o Jakubie Szeli, przywódcy krwawej rabacji galicyjskiej, za którą pisarz otrzymał m.in. Nagrodę Literacką „Nike” i Nagrodę im. Janusza A. Zajdla. „Treść opowieści jest wieczna i nieskończona. Jest jak garnek z obręczą, ale bez dna. Każdy może wlewać do niego swoją zawartość. W środku jesteśmy baśnią” – notował na swoim blogu kompozytor, pracując nad utworem. Orkiestrze AUKSO towarzyszyć będzie Hubert Zemler, a zaśpiewają Adam Strug i Zespół Śpiewaków Miasta Katowice „Camerata Silesia”.

Śpiewak i instrumentalista, autor piosenek, kompozytor muzyki teatralnej i filmowej, kurator i producent muzyczny, reżyser i scenarzysta filmów dokumentalnych, popularyzator polskiej i obcej muzyki tradycyjnej, pomysłodawca zespołu śpiewaczego Monodia Polska, praktykującego pieśni przekazywane w tradycji ustnej. W latach 2017–2019 prowadził audycję „Muzyczna podróż po Polsce” w radiowej Jedynce. Od 2019 do 2021 był gospodarzem czwartkowych edycji magazynu „Źródła” w radiowej Dwójce. Od 2020 roku prowadzi autorski program „Owszem Mazowsze” w TVP3 Warszawa. Popularyzuje polską muzykę tradycyjną jako śpiewak, badacz, dziennikarz muzyczny i nauczyciel akademicki. Jest depozytariuszem religijnych i świeckich pieśni przekazywanych od pokoleń wyłącznie w tradycji ustnej. Jest także reżyserem i scenarzystą filmów dokumentalnych o tej tematyce (ok. 70 pozycji), oraz dziennikarzem radiowym i telewizyjnym (ok. 200 audycji).

Adam Strug jest jednym z protoplastów powstałego przed trzydziestu laty środowiska miłośników muzyki tradycyjnej w wydaniu in crudo. Od ponad dwudziestu pięciu lat prowadzi spotkania śpiewacze poświęcone polskiemu śpiewowi tradycyjnemu. Jego działalność zaowocowała powstaniem licznych grup śpiewaczych działających w większości miast akademickich. Wraz z zespołem Monodia Polska wykonuje polifoniczne partytury średniowiecza i renesansu. Rok w rok pojawia z tym repertuarem się na festiwalach Actus Humanus, Nowe Epifanie oraz Eufonie. Jest kuratorem muzycznym Festiwalu Muzyki Jednogłosowej w Płocku, którego tematem jest chorał gregoriański i szeroko rozumiana muzyka kościelna.

ZESPÓŁ

SILESIA

Jedna z czołowych kameralnych grup śpiewaczych w Polsce. Założona w 1990 roku przez Annę Szostak na przestrzeni lat szybko zdobyła uznanie w kraju i za granicą, potwierdzając to występami na takich festiwalach, jak Warszawska Jesień, Wielkanocny Festiwal im. Ludwiga van Beethovena, Chopin i jego Europa czy Wratislavia Cantans, a także w renomowanych salach koncertowych m.in. Royal Festival Hall w Londynie, Concertgebouw w Amsterdamie, Gewandhaus w Lipsku, Parco della Musica w Rzymie, Palais de Beaux Arts oraz Le Théâtre Royal de la Monnaie w Brukseli, Konzerthaus w Berlinie, Gran Teatro La Fenice

w Wenecji, Lanfang Theatre w Pekinie. W repertuarze zespołu szczególne miejsce zajmuje muzyka dawna oraz współczesna. Ich znakomite interpretacje cenił Krzysztof Penderecki, pod którego batutą wykonywali Pasję według św. Łukasza, Polskie Requiem, Siedem bram Jerozolimy, Canticum canticorum Salomonis. Camerata Silesia dokonuje wielu prawykonań utworów kompozytorów muzyki najnowszej, nierzadko dedykowanych zespołowi. Szczególne miejsce w bogatej dyskografii zespołu zajmują rejestracje utworów śląskich kompozytorów. Camerata Silesia jest laureatem kilku statuetek Fryderyka.

ANNA SZOSTAK

Uznana dyrygentka i pedagog. Absolwentka Wydziału Artystycznego Uniwersytetu Śląskiego. Profesor sztuki w zakresie dyrygentury. Założyła i prowadziła szereg zespołów wokalnych, których działalność wieńczyła sukcesami. W 1990 roku powołała do życia Cameratę Silesię, której jest dyrektorem. Pod jej kierunkiem formacja stała się jednym z najlepszych zespołów wokalnych w kraju i zdobyła renomę również w świecie. Głównym polem jej zainteresowań jest muzyka dawna oraz współczesna. Dyrygowała zarówno utworami zapomnianymi i nowoodkrytymi, jak i realizowała prawykonania dzieł

fot. Magdalena Hałas

kompozytorów współczesnych. Dorobek fonograficzny artystki obejmuje kilkadziesiąt płyt CD i DVD, a także nagrania archiwalne dla Polskiego Radia. Anna Szostak jest laureatką wielu nagród i wyróżnień; w 2015 roku odznaczona Brązowym Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis. Wykłada na Uniwersytecie Śląskim.

Muzyk, animatorka kultury, pedagog. Członek zespołów The Complainer i Mołr Drammaz; związana z niezależną wytwórnią mik.musik.!. Ma na swoim koncie kilka albumów solowych oraz występów na festiwalach w Polsce i za granicą. Od dwudziestu lat pracuje z dziećmi, młodzieżą, dorosłymi i seniorami – prowadzi liczne autorskie warsztaty muzyczne. Współpracuje z instytucjami kultury i artystami z kraju i ze świata. Była kuratorem sceny dziecięcej EUgeniusz w ramach programu „Uwaga na kulturę!” z okazji inauguracji przewodnictwa Polski

w Radzie Unii Europejskiej. Jest kuratorem i pomysłodawcą Muzykodromu – miejsca stworzonego z myślą o niesystemowej edukacji muzycznej. Angażowana była również w projekty Katowice – Miasto Muzyki UNESCO oraz #Krakowice2018 Kongres Miast Kreatywnych UNESCO. Od 2017 roku prowadzi także rodzinny cykl edukacyjny AUKSO4KIDS. W 2011 i 2014 roku nominowana do tytułu Kulturysta Roku nadawanego przez Radiowy Dom Kultury (Program 3 Polskiego Radia).

Czy znacie kogoś, kogo nazwisko zaczyna się na literę „X”? To bardzo rzadkie, zwłaszcza w Europie. Ale od teraz, grając w Państwa, miasta, będziecie wiedzieć, co pod literą „X” wpisać w rubryce „sławny człowiek”. Opowiem Wam o kompozytorze, którego nie tylko nazwisko, ale przede wszystkim twórczość i życie były wyjątkowe. Iannis Xenakis był francuskim kompozytorem, architektem i inżynierem greckiego pochodzenia, urodzonym w Rumunii. Już jest ciekawie, prawda? A jeśli dodam, że Pan X łączył muzykę z matematyką lub matematykę z muzyką, to jego nazwisko przestaje wydawać się przypadkowe. Kiedy kilka lat temu miałam przyjemność odwiedzać szkoły muzyczne we Francji, zobaczyłam, że aula w jednej z nich była imienia właśnie Xenakisa – siłą rzeczy każdy uczeń tej szkoły znał to nazwisko i wiedział, do kogo należy. Bo muzyka tego kompozytora, to już klasyka.

Przez trzy dni festiwalu auksodrone będziemy liczyć, obliczać, tworzyć zbiory, grać w gry, projektować, konstruować, budować i komponować. Choć z pozoru to różne dziedziny i aktywności, już po pierwszym spotkaniu zobaczycie, jak to wszystko bardzo ściśle ze sobą współgra. Obiecuję, że Wasze pytania nie utkną w Archiwum X. Podobno wszystko da się wytłumaczyć.

Pierwszego dnia, tak jak kompozytor Iannis Xenakis, będziemy „matematyzować muzykę”, a może bardziej „umuzyczniać matematykę”. Drugiego – sprawdzimy, jak teoria gier przekłada się na muzykę i twórczość Pana X? Trzeciego dnia staniemy się architektami muzyki, jak bohater naszych spotkań i zobaczymy, jak utwory można projektować, konstruować i budować.

Muzyk, kompozytor, multiinstrumentalista; eksperymentator w dziedzinie budowy instrumentów muzycznych i poszukiwacz nietypowych źródeł dźwięku. Autor muzyki do filmów i spektakli teatralnych. Jest założycielem grupy Małe Instrumenty eksplorującej nowe brzmienia przy użyciu unikalnego instrumentarium. Tworzy konstrukcje grające oraz instalacje dźwiękowe w przestrzeni miejskiej. Jego twórczość prezentowana była m.in. na Warszawskiej Jesieni oraz lubelskim Festiwalu Awangardy i Tradycji Muzycznej KODY. Prowadzi warsztaty, prezentacje oraz wykłady dla nauczycieli muzyki, dzieci, młodzieży i dorosłych w zakresie odkrywania nowych źródeł dźwięku, idei field recordingu

oraz budowy własnych instrumentów. Organizuje wystawy związane z instrumentami i eksperymentami dźwiękowymi. Artysta zajmuje się również popularyzacją ruchu toy music; jest autorem pierwszego opracowania historii toy piano.

Iannis Xenakis był zbuntowanym wizjonerem, który rozszerzył sposób myślenia o muzyce: porządkowaniu materiału dźwiękowego, topograficznych układach wykonawczych, bezkompromisowej wielowarstwowości oraz postrzegania relacji między dźwiękami instrumentów i głosów a przestrzenią i światłem. Spędził długie godziny na precyzyjnym (choć ręcznym) przeliczaniu inspirującej go rzeczywistości na dźwięki (architektura, rozkład prawdopodobieństwa, grafika), układane z matematyczną dokładnością w tabelach, wykresach czy partyturach graficznych. Na warsztatach inspirowanych twórczością Xenakisa postaramy się wypracować krótki efekt

kompozytorski, odwołując się do tworzenia muzyki w sposób abstrakcyjny – jednak nieprzypadkowy, a podporządkowany parametrycznym formułom.

Pierwszego dnia spróbujemy za pomocą parametrów liczbowych przełożyć własne doświadczenia z miejską topografią na strukturę muzyczną, upływ czasu i gęstość wydarzeń dźwiękowych. Dzień drugi będzie próbą stworzenia architektury geometrycznej mapy Tychów jako muzycznej partytury graficznej. Dzień trzeci z kolei będzie spotkaniem ze świetlnym dyrygentem i eksperymentem sterowania wydarzeniami muzycznymi poprzez sygnały świetlne.

fot. Łukasz Rajchert

Wydawca, producent, kurator projektów muzycznych. Karierę rozpoczynał jako dziennikarz muzyczny, związany m.in. z Programem 2 Polskiego Radia, „Ruchem Muzycznym”, a także niemieckim „MusikTexte” oraz polskimi mediami masowymi. Był współzałożycielem i wieloletnim redaktorem magazynu „Glissando”. Obecnie pisze na łamach „Ruchu Muzycznego” i zajmuje się prowadzeniem autorskiego wydawnictwa fonograficznego Bôłt Records. Jako kurator, członek komisji programowych albo konsultant merytoryczny współpracował

Magda-Skrzeczkowska

bądź współpracuje z festiwalami muzycznymi, m.in. z warszawskim Ad Libitum, lubelskim Festiwalem Tradycji i Awangardy Muzycznej KODY, wrocławskim Musica Electronica Nova oraz brytyjskim Huddersfield Contemporary Music Festival. Propagator spuścizny muzycznej Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia. Razem z Michałem Liberą jest autorem wydanej w 2017 roku edukacyjnej książki dla dzieci M.U.ZY.K.A.

W 1959 roku John Cage, odwiedzając Luciana Beria w Mediolanie, postanowił przy okazji wziąć udział w popularnym włoskim teleturnieju „Lascia o raddoppia?”. Poza odpowiadaniem na specjalistyczne pytania z dziedziny mykologii, amerykańskiemu kompozytorowi pozwolono także wykonać – ku zdumieniu publiczności – kilka z jego nowych kompozycji. W finale zgarnął on pięć milionów lirów, co prowadzący teleturniej skomentował następująco: „Okazuje się, że pan Cage jest nie tylko dziwakiem wykonującym niecodzienną muzykę, lecz także prawdziwym ekspertem od grzybów”.

To nie był ani ostatni, ani pierwszy raz, gdy „klasyczna” muzyka eksperymentalna uległa grawitacji telewizji – najnowocześniejszemu i najbardziej masowemu medium swojej epoki. To przyciąganie było wręcz oczywiste w przypadku europejskich radiowych ośrodków elektroakustycznych, także – a może nawet zwłaszcza – w Polsce, w której radio i telewizja podlegały od 1951 roku wspólnej zcentralizowanej władzy, określanej pieszczotliwie mianem Radiokomitetu. Inżynierowie i kompozytorzy

z „Czarnego pokoju” często zaglądali więc na Woronicza, zwykle po to, by stworzyć muzykę ilustracyjną lub po prostu udźwiękowić kolejny program popularnonaukowy.

Zdarzały się tam jednak i odważniejsze audiowizualne przedsięwzięcia. Niektóre stawiały na piękno ulotnej chwili, przefiltrowane przez logikę transmisji telewizyjnej, jak choćby Divertissement Andrzeja Bieżana z 1970 roku (ów performans obejrzymy wspólnie 7 października). Inne, jak baletowe Gry Grzegorza Lasoty (również z 1970 roku), z choreografią Conrada Drzewieckiego i muzyką Eugeniusza Rudnika, zapowiadały i zarazem doprowadzały do artystycznej kulminacji logikę teledysku (pokaz 8 października). Bywały wreszcie produkcje podejmujące serio (a zarazem z poczuciem humoru) postulat eksperymentu z technologią samego medium, czego uroczym przykładem są Wariacje na telewizję (1985) Vladana Radovanovicia (9 października).

HCH to duet radiowy Jacka Hawryluka i Bartka Chacińskiego. Jacek Hawryluk – muzykolog i dziennikarz muzyczny związany z Radiostacją, obecnie zaś z Polskim Radiem. Od 2012 roku wicedyrektor Programu 2 Polskiego Radia. Autor audycji: „Płytomania” i „Płytowy Trybunał Dwójki”. Pisze m.in. do „Gazety Wyborczej” i „Ruchu Muzycznego”. Bartek Chaciński –dziennikarz muzyczny i publicysta. Z Polskim Radiem współpracuje od 2004 roku. Szefował działowi muzycznemu „Machiny”, obecnie jest kierownikiem Działu Kultury „Polityki”. Twórca Słowników najnowszej polszczyzny. Panowie

byli sąsiadami na antenie od 1995 roku (Rozgłośnia Harcerska / Radiostacja). Obok siebie zasiedli w 2004 roku. Przez trzynaście lat ich program „HCH” nadawała najpierw Czwórka, a następnie Trójka. W radiowej Dwójce prowadzą audycje z cyklu „Nokturn”, „Letnia noc”, „Nocna strefa” i „Letnia strefa”. Pojawiali się również jako duet w telewizyjnym „WOKu – Wszystko o kulturze”. Dla AUKSO od 2016 roku przygotowują autorskie omówienia koncertów w ramach cykli: AUKSO MODERN, AUKSO CLASSICS, NEXT WAVE, POLISH SOUNDS oraz ON/SIDE i CHOPIN2020.

Duety mają lepiej. Trochę jak w grach: podwójne życie, dwa razy więcej czasu na wszystko, dodatkowa para uszu, czasem nawet możliwość bycia w dwóch miejscach jednocześnie. Dwa razy więcej przesłuchanych płyt. I dwa głosy – na wypadek, gdyby jeden się zdarł. No i jeszcze jedno: jeśli zsumować wiek członków duetu, okaże się, że dwa razy szybciej przychodzą setne urodziny. W tym roku padło na nas – niby pracujemy razem od niespełna dwóch dekad, ale razem mamy już 100 lat. W ciągu trzech wieczorów w Mediatece będziemy więc miksować to,

fot. Grzegorz Śledź / PR2

co najlepsze mieliśmy do zaprezentowania w różnych nurtach naszej radiowej działalności. Pojawią się miksy w trzech różnych smakach. Na początek wątki egzotyczne: nagrania z daleka, spotkania kultur, zaskakujące odkrycia. Drugiego dnia wątki minimalistyczne: oszczędna elektronika, małe składy, repetycje i trans. Trzeciego dnia wątki popowe: piosenki, przeboje, melodie, riffy i refreny. Płyty wybierają i miksują: Jacek Hawryluk i Bartek Chaciński.

JOANNA

Urodzona w Warszawie śpiewaczka (sopran), absolwentka Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina. Od wielu lat koncertuje w towarzystwie najlepszych polskich zespołów kameralnych i orkiestr symfonicznych. Specjalistka w interpretacji muzyki współczesnej. Śpiewała m.in. utwory Crumba, Ligetiego, Haubenstock-Ramatiego, Strawińskiego, Mykietyna; dokonała prawykonań kompozycji Pärta, Nikodijevicia, Caine’a, Knapika, Nowaka. Nie ogranicza się jednak do muzyki najnowszej i z powodzeniem wykonuje dzieła repertuaru barokowego, klasycznego i romantycznego. Gościła na deskach teatrów operowych w Polsce, Irlandii, Estonii, Hiszpanii i we Włoszech. Międzynarodowy wymiar

kariery artystki uwidacznia się również w występach na renomowanych festiwalach (w Aix-en-Provence, Contrechamps Festival), zagranicznych tournée (trasa koncertowa z cyklem Chantefleurs et chantefables Lutosławskiego) oraz specjalnych koncertach (recital Frédéric Chopin and Franz Liszt w paryskiej siedzibie UNESCO). Zdobywczyni prestiżowych nagród i wyróżnień w polskich i zagranicznych konkursach śpiewaczych. W 2016 roku nagrodzona Orphée d’Or (Académie du Disque Lyrique) za debiutancki album real life songs (2015); w 2017 roku uhonorowana Paszportem „Polityki”. Nagrania z jej udziałem wyróżniane są nominacjami i statuetkami Fryderyka.

Dyrektor:

Produkcja:

Projekt

Skład

Redakcja:

Zdjęcia:

Grafiki

Organizator

AUKSO

Organizatorzy:

Współorganizatorzy:

Partnerzy:

Patroni medialni:

AUKSO Orkiestra Kameralna Miasta Tychy jest instytucją współprowadzoną przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Utwór „Baśń o sercu” Aleksandra Nowaka dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego, w ramach programu „Zamówienia kompozytorskie”, realizowanego przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca.