TAALVERWERVING V.2 by Auke Sikma

Taalverwerving met de speelen werkbladen serie: Kijk Eens om je Heen en serie: Zeggen Wat je Ziet Bambino-Loco

Kijk eens om je heen

Bambino-Loco

thema-serie: Huisdieren kaart 3

serie 8 kaart 5: Lees de zin goed, wat heb ik nodig?

Opmerking: dit is een opdrachtje om zelf te doen Leg de Bambino-doos op deze bladzijde en de kaartjes (op de goede plaats) in het bovenste gedeelte van de Bambinodoos.

cavia

vis

hond

konijn

papegaai

poes © Auke Sikma 2009 CSO Fryslân

Taalverwerving met speelen werkbladen voor Bambino-Loco Bij het gebruik van de Bambino speel-/werkkaarten gaat het in de eerste plaats om taal. Om precies te zijn: om de naamgeving, om het vergroten van de passieve en (vooral) de actieve woordenschat. De series: “Kijk Eens om je Heen” en “Zeggen Wat je Ziet” sluit aan bij de fasen van taalverwerving: grafische representatie van bekend concept uit eigen belevings- en ervaringswereld

vereenvoudigde concrete grafische representatie van een algemeen concept

concrete grafische representatie van een algemeen concept

pictogram, vereenvoudigde abstracte grafische representatie van een algemeen concept

woord, abstracte representatie van een algemeen concept

poes

nn (naam van de poes) is de eerste representatie van het (levende) concept dat wordt herkent en naamgegeven.

poes

veralgemenisering: nn (naam van de poes) is een poes en een poes ziet er zo uit. De naam van het concept (poes) wordt geleerd

nog steeds concreet, het concept poes (heeft inmiddels al weinig meer met nn (eigen poes) te maken. Ook het woordbeeld wordt gegeven.

bekend concreet concept wordt abstract gemaakt. Ook dit pictogram wordt benoemd als “poes”

tenslotte verdwijnt iedere concrete representatie. Wat overblijft is een woordbeeld dat naamgeeft, dat een concreet concept representeert

fase 1:(samen) kennismaken met de woorden (tekening-tekening) Kijk eens om je heen

In deze fase bieden we het kind (per werkblad) 6 beelden aan die deel zouden kunnen uitmaken van zijn/haar belevings- en ervaringswereld. We doen dat vereenvoudigd: de simpele tekeningen geven een eenvoudige (niet gedetailleerde) weergave van het beeld. Het kan zijn dat het kind reeds een naam heeft voor een of meerdere van de 6 beelden. In eerste instantie gaat het echter vooral om het herkennen van de beelden. Daarnaast wordt geholpen met het naamgeven van de beelden: “Kijk hier is een hond (aanwijzen bovenaan, daarna afdekken) waar is ie? Waar is hij nou de hond? Samen de hond onderaan opzoeken. Hier zou een fase aan vooraf kunnen gaan: kindspecifiek We kunnen dan gebruik maken met beelden uit de directe belevingswereld van het kind. Niet een tekening van “een hond” maar een foto van “.......” (de hond van het gezin). We kiezen er wel voor (zelfs in deze fase) de woorden steeds bij de beelden weer te geven. Niet dat het kind ze (in deze fase) leert lezen, maar het wordt wel vertrouwd met het woordbeeld. thema-serie: Huisdieren kaart 1

hond

cavia

vis

poes

papegaai

konijn

fase 2: (zelf) de opdracht (als 1) maken (andere volgorde) Kijk eens om je heen

thema-serie: Huisdieren kaart 2

vis

poes

konijn

papegaai

hond

cavia © Auke Sikma 2009 CSO Fryslân

In deze fase is de naamgeving reeds geïntroduceerd en wordt deze herhaald (hernieuwd aangeboden). De fase geeft een goede mogelijkheid de aandacht te richten op een ander belangrijk aspect van de speelen werkkaarten: zelfstandig werken. Als de plaatjes bekend zijn bij het kind, en (samen) benoemd zijn, kan deze ook geleerd worden de opdracht (gedeeltelijk) zelfstandig te maken. Daartoe kunnen bijvoorbeeld eerst 3 kaartjes van de Bambino worden gegeven, en later nog 3. Bij de controle is vanzelfsprekend nog wel hulp nodig. Het is vooral ook een talige activiteit. Naast het bezig zijn met de 6 woorden (per thema) van de Bambino speelen werkbladen, is het dus ook aan te raden ander materiaal (prentenboeken, filmpjes, kleurplaten e.d. te gebruiken rond dit thema.

kaart 3: kennen en herkennen van de concepten (tekening-foto) Kijk eens om je heen thema-serie: Huisdieren kaart 3

In deze fase wordt de vereenvoudigde concrete representatie aangevuld met een fotografische representatie. Bij de (bekende) tekening van een poes dient dus een foto van een poes te worden gezocht. Ook hier kan (afhankelijk van hoe het kind e.e.a. oppakt) weer veel zelfstandig worden gewerkt.

cavia

vis

konijn

papegaai

hond

poes © Auke Sikma 2009 CSO Fryslân

kaart 4: idem, andere volgorde (foto-tekening) Kijk eens om je heen thema-serie: Huisdieren kaart 4

papegaai

hond

vis

poes

konijn

cavia © Auke Sikma 2009 CSO Fryslân

Deze fase is een (moeilijker) variatie op de vorige. Nu wordt de moeilijker (fotografische) representatie als uitgangspunt genomen. Hierbij dient dan de eenvoudiger grafische (getekende) representatie te worden gezocht.

fase 5: begrijpen van de woorden in context (foto-foto) Kijk eens om je heen thema-serie: Huisdieren kaart 5

Deze (laatste) fase (van het de Zeggen Wat je Ziet series) gaat in op het begrijpen. Het constante in de representatie moet worden losgelaten en het concept wordt in een andere hoedanigheid (bijvoorbeeld in relatie tot de omgeving) aangeboden. De ervaring leert dat veel jonge kinderen dit moeilijk vinden. De combinatie poes - poes is op de kaarten 1 tm 4 heel duidelijk. Op deze kaart liggen maar liefst 3 poezen. En ook de hond, het konijn, de cavia, de papegaai en de goudvis zijn plots heel anders. Er is bewust voor gekozen in deze opdracht NIET het woordbeeld te gebruiken. Het zou alleen maar afleiden van de bedoeling van de opdracht: het begrijpen van het afgebeelde concept.

De opbouw is vanuit de MSNC-theorie (matching-selecting-naming en comprehending). Binnen de “Kijk Eens om je Heen” series houdt het daar op. Binnen de vele thema’s is de opbouw steeds gelijk. Verder gaat het in de “Zeggen Wat je Ziet” series. Serie 1 begint met een grafische representatie van joop, miep, papa, mama, opa en oma Bambino-Loco serie 1 kaart 2: Zelf zoeken

Opmerking: dit is een opdrachtje om samen te doen Leg de Bambino-doos op deze bladzijde en de kaartjes (op de goede plaats) in het bovenste gedeelte van de Bambinodoos.

papa

oma

joop

mama

opa

miep

Op verzoek van scholen kunnen hier andere namen worden ingevuld. Ik heb zelfs voor een school een Fryske versie gemaakt: jetze, maaike, heit, mem, pake en beppe. Het Bambino-Loco principe is gelijk: ook hier dient een van de bovenste 6 afbeeldingen te worden gecombineerd met een van de onderste 6 afbeeldingen. In deze fase is dat makkelijk: vraag en antwoord zijn (bijna) gelijk. Aan het antwoord is alleen een woordbeeld gekoppeld. Bambino-Loco serie 2 kaart 3: Zelf zoeken

In serie 2 van Zeggen Wat je Ziet worden nieuwe pictogrammen geleerd en worden pictogrammen gecombineerd tot een kleine (2-woords) zin: jos staat, opa staat enz. Ook worden in serie 2 de pictogrammen: liggen (4) en zitten (5) aangeleerd, en worden combinatie (zinnen) gemaakt met één van de (6) personen als onderwerp en één van de (3) werkwoorden.

Opmerking: dit is een opdrachtje om zelf te doen Leg de Bambino-doos op deze bladzijde en de kaartjes (op de goede plaats) in het bovenste gedeelte van de Bambinodoos.

oma staat

mama staat

papa staat

opa staat

miep staat

joop staat © Auke Sikma 2008 CSO Fryslân

Bambino-Loco serie 3 kaart 3: Zelf zoeken

Opmerking: dit is een opdrachtje om zelf te doen Leg de Bambino-doos op deze bladzijde en de kaartjes (op de goede plaats) in het bovenste gedeelte van de Bambinodoos.

papa loopt

oma drinkt

ik lig

mama zit

joop eet

opa staat © Auke Sikma 2008 CSO Fryslân

In serie 3 worden vele nieuwe begrippen geintroduceerd; werkwoorden als: eten, drinken, slapen, lopen, rennen en fietsen waarnemings(werk)woorden als: zien, horen en ruiken gemoeds(werk)woorden als: huilen en lachen Ook hiermee wordt geoefend, en worden er zinnen mee gemaakt. Nieuw in deze fase is het gebruik van foto’s. Zo wordt geprobeerd de kinderen duidelijk te maken dat een concept (bijvoorbeeld “drinken”) op verschillende manieren kan worden gerepresenteerd. Hier zijn 2 voorbeelden van foto-werkbladen uit serie 3 Bambino-Loco

Bambino-Loco

serie 3 kaart 7

Bambino-Loco

serie 3 kaart 8

Opmerking: dit is een opdrachtje om zelf te doen

Leg de Bambino-doos op deze bladzijde en de kaartjes (op de goede plaats) in het bovenste gedeelte van de Bambinodoos.

lopen

drinken

liggen

zitten

eten

lachen

slapen

staan

lopen

zitten

serie 4 kaart 2: Lezen en zeggen

Opmerking: dit is een opdrachtje om zelf te doen Leg de Bambino-doos op deze bladzijde en de kaartjes (op de goede plaats) in het bovenste gedeelte van de Bambinodoos.

mama

papa

miep

jos oma

oma

In de 4e serie wordt alleen het pictogram “ik” geïntroduceerd. Het is het eerste abstracte pictogram. Met dit nieuwe (en de bekende pictogrammen) worden 3 woordszinnen gemaakt. Bovendien wordt voor het eerst een zin als opdracht gebruikt, waarbij het antwoord (dat niet identiek is aan de vraag) moet worden gevonden. De opdracht is bijvoorbeeld: ik hoor mama. Als antwoord moet dan de deur worden gevonden waardoor mama (gedeeltelijk zichtbaar) binnenkomt. De kinderen moeten hier even aan wennen.

In de 5e serie worden etenswaren geïntroduceerd: kaas, ei, patat, vis, kip en ijs en worden deze gecombineerd met de (6) personen en enkele (vooral “eten”) van de werkwoorden. Ook hier worden weer foto’s gebruikt. In de 6e serie wordt het eerste woordbeeld geïntroduceerd: en Daar worden (max) 3 woordszinnen mee gemaakt.

Bambino-Loco

In de 7e serie wordt het vraag-antwoord idee verder uitgewerkt. Nergens hoeft meer dezelfde (afbeelding als de vraag) te worden gezocht. Het kind is nu (met pictogrammen) dus echt aan het lezen, en kan (met hulp) de opdracht lezen en het antwoord vinden. Een v Opoorbeeld uit serie 7:

serie 7 kaart 5: Zelf zoeken

Opmerking: serie 7 is een serie om samen of alleen te doen, het is een combinatie van ZWJZ-picto’s en foto’s Leg de Bambino-doos op deze bladzijde en de kaartjes (op de goede plaats) in het bovenste gedeelte van de Bambinodoos.

Het idee wordt verder uitgewerkt in serie 8. Hier komen opdrachten aan de orde als: Ik ga zwemmen (wat heb ik dus nodig). Hier enkele voorbeelden uit deze serie: Bambino-Loco

Bambino-Loco

serie 8 kaart 5: Lees de zin goed, wat heb ik nodig?

Opmerking: dit is een opdrachtje om zelf te doen Leg de Bambino-doos op deze bladzijde en de kaartjes (op de goede plaats) in het bovenste gedeelte van de Bambinodoos.

Bambino-Loco

serie 8 kaart 7

serie 8 kaart 8

Opmerking: dit is een opdrachtje om zelf te doen Leg de Bambino-doos op deze bladzijde en de kaartjes (op de goede plaats) in het bovenste gedeelte van de Bambinodoos.

In serie 9 worden al 4-woordszinnen gemaakt (oma eet in huis, jos slaapt in bed) en worden de opdrachten op verschillende manieren gegeven. Bambino-Loco

In serie 10 staan 3 en 4 woordszinnen waarbij goed moet worden nagedacht. Op kaart 10.6 staat bijvoorbeeld: in de koffie (antwoord: koffiemelk), in de kom (antwoord: vissen), in de kast (antwoord: kleren) In serie 11 staan 5 en 6 woordszinnen als: vraag: (tegen wie zeg ik) ga in de mand antwoord: (foto van een) hond vraag: (tegen wie zeg ik) ga in de kooi zitten antwoord: (foto van een) papegaai

serie 10 kaart 6

Opmerking: dit is een opdrachtje om zelfstandig te doen Leg de Bambino-doos op deze bladzijde en de kaartjes (op de goede plaats) in het bovenste gedeelte van de Bambinodoos.

In serie 12 wordt de oorspronkelijke vormgeving losgelaten en wordt helemaal ingezet op het zelfstandig lezen van de vraag en het vinden van het antwoord. Er zijn ook enkele verhaaltjes in opgenomen: Serie 12 Kaart 2

Bambino-Loco

Serie 12 Kaart 3

Bambino-Loco

Serie 12 Kaart 4

Bambino-Loco

Opmerking: dit is een opdracht om zelfstandig te doen

Leg de Bambino-doos op deze bladzijde en de kaartjes (op de goede plaats) in het bovenste gedeelte van de Bambinodoos.

Voorlopig houdt de serie Zeggen Wat je Ziet daarmee op. Het is echter een kleine stap om naar het werkelijke lezen te gaan. Ook met behulp van het Bambino-Loco materiaal ben ik daarvoor e.e.a. aan het uitwerken..

Serie 13 Kaart 1

Bambino-Loco maan

maan

Zo kunnen de Bambino-Loco werkbladen de series “Kijk Eens om je Heen” en “Zeggen Wat je Ziet” bijdragen aan de taalwverwerving en aan het (leren) zelfstandig werken. Bovendien wordt een solide basis gelegd voor (aanvankelijk) leesonderwijs.

maan Opmerking: dit is een opdracht om zelfstandig te doen Leg de Bambino-doos op deze bladzijde en de kaartjes (op de goede plaats) in het bovenste gedeelte van de Bambinodoos.

Meer informatie op: http://web.me.com/auke.sikma/pocoloco De series zijn als digitale boeken ook te bekijken op: http://issuu.com/pylgers

Auke Sikma SGSO Fryslân afd. Ambulante Begeleiding Bezoekadres: Thiedamawei 1 9104 HT Damwâld Postadres: Postbus 25 9104 ZG Damwâld email: absikma@home.nl