Atlantic Review WINTER 2020

FOR ATLANTIC AIRWAYS TRAVELLERS – FREE COPY

ATLANTIC REVIEW EDITION #1 – 2020

FROM RUBBISH TO RAINGEAR

30 YEARS IN REVIEW

THE ARTS OF COOKING AND CULTIVATING

IN GOOD COMPANY At Skansi Offshore, it is our strong emphasis on human values that make us who we are. Built on helpfulness, skill, and pride in our heritage, we strive to make our team feel at home – whether on land or at sea. But being ‘in good company’ also means working for a good company. A company that our clients can trust in – in the long run.

We are Skansi Offshore

Website

www.skansi.fo

Telephone

+298 61 49 00

Fax

+298 31 49 06

E-mail

skansi@skansi.fo

The Heart of Shopping

The largest shopping centre in the Faroe Islands SHOPS: Mon.–Thurs.: 10–18 // Fri.: 10–19 // Sat.: 10–18 RESTAURANTS: Mon.–Sat.: 9–22 // Sun.: 14–22

sms.fo

á Trapputrøðni | Tel. (+298) 34 19 00 | www.sms.fo sms.fo

smsfo

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

A GENERATION OF ATLANTIC REVIEW This is not merely the first issue of the year, but the first issue of a new generation. This year we celebrate the 30th anniversary of the magazine in your hands.

It is often said that 30 years is the span of a gene­ration, a lifetime. When you turn 30 you are an adult. You have a bit of experience; you are no longer wet behind the ears. And the same is true of our fine magazine, Atlantic Review.

When it was first published it was still finding its way. The runs were not as regular as they are today and the material was, by and large, written in Danish. Sometimes English. And sometimes also in Faroese. A little haphazardly. But we must all crawl before we can walk, and this was also true of Atlantic Review. Even so, it has always been an ele­gant, well crafted magazine for its time. Bear in mind that few magazines were published at all in the Faroe Islands three decades ago. And this publication has certainly found its feet since with four regular issues per year.

So, Atlantic Review is celebrating it’s 30th, a fine age. It was first conceived as a quality publi­ cation showcasing the Faroe Islands. That original vision remains unchanged. We take great joy in putting the Faroe Islands and those who live, work or are otherwise linked to this archipelago in the spotlight.

In this sense, this latest issue is no exception.

The Faroese are entrepreneurial and both the country and its people are always moving forward.

Atlantic Review has this time met Tjóðhild Paturs­ son the new director of the folk high school Mat & Moldmentanarháskúlin in Sandur. A highly aware young woman with a green heart, and passion for sustainability and recycling. Making the most and the finest of our local ingredients. You can read

about Tjóðhild and Mat & Moldmentanarháskúlin in these pages.

We have also had a chat with the new director of Faroe Islands Symphony Orchestra, Hans Petur í Brekkunum. He took up the position in Novem­ ber last year and will be leading this outstanding Faroese orchestra into the future.

We take a peek at the art decoration of Glasir Tórshavn College, which was entrusted to seven Faroese artists. Hanni Bjartalíð´s monumental and mesmerizing Globe moved in last autumn, just about concluding the art decoration. Read on for further information about The Globe and other decoration pieces in this issue.

You will also find a feature on the apparel start­ up ÖDN WEAR, which is setting out to produce rainwear from discarded festival tents. The idea for this enterprise was born in a class at ­Glasir Tórshavn College. It won the entrepreneur­ ship contest “Ungt virki” between Faroese upper second­ary schools. Find out more about the three women leading ÖDN WEAR, and their vision and ideas for the clothes they craft.

On the occasion of this 30th anniversary we will be reprinting one article from past issues of Atlantic Review in each issue this year. This time we will go back in time to visit the Haraldssund primary school in 1990. You will find that article from our very first issue reprinted here, along with a host of other interesting material.

We would like to congratulate all of us on the first 30 years of Atlantic Review. We look forward to continuing to offer you great reading experi­ ences over the coming years.

Enjoy the read and your travels!

4

Jóhanna á Bergi CEO, Atlantic Airways

HiddenFjord continues to lead the world in Sustainable and Innovative methods of raising superior Atlantic salmon in the Wild.

HiddenFjord salmon lives a stress-free life in its natural environment around the Faroe Islands with no antibiotics and no hormones throughout.

HIDDENFJORD • P.O.Box 29, FO-510 Gøta, Faroe Islands • Tel +298 66 21 00 • www.HiddenFjord.com

Innihaldsyvirlit / Contents:

08

62

ATLANTIC REVIEW SÆR DAGSINS LJÓS ATLANTIC REVIEW FIRST PUBLISHED

ÚR TRONGA Á TOFTUM OG UPP Á TINDARNAR FROM BAIT SHED TO BOARDROOM

16

70

KAPPING: TÍN MYND Á FORSÍÐUNA Á ATLANTIC REVIEW?

18 BURTURBLAKAÐ FESTIVALTJØLD VERÐA TIL REGNJAKKAR FROM RUBBISH TO RAINGEAR

28 EIN KLÓTA FLYTUR INN A GLOBE MOVES IN

38 MAT- OG MOLDMENTANARSKÚLIN Á SANDI THE ARTS OF COOKING AND CULTIVATING

48 NÝGGI STJÓRIN Í FØROYA SYMFONIORKESTRI FAROE ISLANDS SYMPHONY ORCHESTRA HAS A NEW DIRECTOR

56 ÚR SAVNINUM: SKOLEN UDEN RINGEKLOKKE FROM THE ARCHIVE: THE SCHOOL WITHOUT A BELL

TÍN VEGVÍSARI Í PARÍS

76

ATLANTIC AIRWAYS FRÁ A TIL OY

88

BARNASÍÐAN CHILDREN’S PAGE

89

KROSSORÐ & SUDOKU CROSSWORD PUZZLE AND SUDOKU

90

NØVNINI Á FLOTANUM HJÁ ATLANTIC AIRWAYS FLEET NAMES

92

FACTS ABOUT THE FAROE ISLANDS

94

SØGAN UM ATLANTIC AIRWAYS THE STORY OF ATLANTIC AIRWAYS

ATLANTIC REVIEW is published by Atlantic Airways, Vagar Airport, FO-380 Sørvágur, tel. +298 34 10 00.

Advertising: atlanticreview@atlantic.fo. Editor: Ingrid Bjarnastein – ingrid@atlantic.fo. Layout: B ­ árður Mikkelsen – bmi@atlantic.fo and Benjamin Hansen – benjamin@atlantic.fo. Responsibility: Jóhanna á Bergi.

Proof and translation: Sprotin.fo. Printed by: Foroyaprent.fo. This publication may only be r­ e­produced in agreement with the publishers. Cover: Bárður Mikkelsen

prentsmiðja 541 705

1990:

ATLANTIC REVIEW SÆR DAGSINS LJÓS Í ár eru 30 ár liðin, síðani fyrsta útgávan av Atlantic Review var at síggja umborð á flogførunum hjá Atlantic Airways SK R I V A Ð

H E V U R

I N GRID

1990. Vár. Tvey ár eftir, at Atlantic Airways fyrstu ferð fór á flog, verður Atlantic Review givið út á fyrsta sinni. Síðani fyrstu útgávuna eru nógv bløð farin gjøgnum pressuna. Blaðið hevur broytt stødd, útsjónd og eisini mál fleiri ferðir. Nú hevur blaðið lagt seg í eina fasta legu við fýra útgávum um árið, og allar greinar verða skrivaðar á føroyskum við einum enskum samandrátti. „Vit leggja okkum eftir, at innihaldið í blaðnum

8

B JA RNA STE IN

er á høgum stigi. Vit eru so heppin at hava góð og dugnalig fólk, sum tíma at skriva til blaðið, og góð mynda­fólk, ið taka myndir. Og tað hevur alstór­ an týdn­ing, tí umframt at teksturin skal vera væl skrivað­ ur, skulu myndirnar eisini vera góðar.

Tað er við til at tryggja, at dygdin á blaðnum er góð, og at lesarin fær eina góða uppliving, tá ið hann situr við blaðnum,“ sigur Jóhanna á Bergi, ábyrgdarblaðstjóri á Atlantic Review.

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

HØRÐ BYRJAN

ALT Á DONSKUM

Tá ið Atlantic Airways av fyrstantíð varð sett á stovn, var tað Grafiska Teknistovan við Ingvør Nol­s­øe, ið stóð fyri allari marknaðarføring og sam­ skifti hjá felagnum, og tí var tað natúrligt, at tey eisini tóku sær av Atlantic Review. Tað vóru ikki nógv bløð av hesum slagnum tá í tíðini, men Ingvør Nolsøe hevði nakað av royndum at dúva uppá frá eitt nú SMS-blaðnum, Tourist guide bløðu­ num og øðrum. Grafiska Teknistovan tók sær av bæði inni­haldi, lýsingum og uppseting umframt øllum tí fyri­sitingar­liga partinum við at fáa tað at mala runt fíggjarliga.

Ingvør Nolsøe minnist byrjanina soleiðis: „Tað var sera hart, tí tað vóru ongir pengar, so vit skuldu veruliga út at selja nýggja blaðið. Og tað var eisini tann størsta avbjóðingin: Tað fíggjarliga.

Hvussu skuldu vit fáa ráð at gera eitt blað, sum var eins fínt og glæsiligt og onnur flogbløð? Men tíbetur gekk tað væl, undirtøkan var góð, vit fingu skjótt tað fíggjarliga at hanga saman, og tað gjørdist skjótt ein sonn lesarasuksé,“ sigur Ingvør Nolsøe.

Hon sigur, at størsta arbeiðið hjá teimum var at byggja marknaðarføringina og samskiftið upp, so Atlantic Airways kundi vera eitt felag á hædd við onnur flogfeløg. Atlantic Review var ein partur av tí arbeiðnum. „Vit vildu, at blaðið sjálvandi eisini skuldi vera eins gott og flott og líknandi bløð, og hendan blað­ útgávan var ein partur av arbeiðnum at byggja trú­virð­ið á allari fyritøkuni upp. Og tá í tíðini var talan um eitt fínt blað,“ greiðir Ingvør Nolsøe frá.

Tá ið blaðið kom út fyri fyrstu ferð í 1990, vóru all­ ar greinarnar skrivaðar á donskum. Fyrsti redak­­ tørur og journalistur á blaðnum var Bodil Rah­bek, sum fyri stuttum var flutt til Føroya. „Eg haldi, at orsøkin til, at greinarnar vórðu skrivað­­ar á donskum, var, at tá var bara tann eina farleiðin millum Føroyar og Danmark. Málbólk­ urin vóru tey, ið ikki kendu serliga nógv til Før­ oyar,“ minnist Bodil Rahbek.

Innihaldið skuldi vera fjølbroytt, og blaðið skuldi vera ein sýnisgluggi, har Føroyar kundu varpa ljós á seg sjálvar. „Vit vildu, at innihaldið skuldi vera blandað.

Ment­ an, vinna og annað áhugavert, sum hevði langa livitíð. Vit løgdu okkum ikki eftir tíðindum ella politikki, og eg hevði fríar ræsur at framleiða tað, eg hevði hug til,“ minnist Bodil Rahbek.

Og hóast 30 ár eru liðin, síðani fyrsta blaðið kom út, kunnu vit staðfesta, at leisturin er í høvuðs­ heitum tann sami. „Vit stremba eftir at hava áhugaverdar og spenn­ andi greinar, har serliga stórur dentur er lagd­ ur á mentan og ferðavinnu. Atlantic Review skal áhaldandi virka sum ein sýnisgluggi fyri Føroyar, og tað er ein fragd at varpa ljós á okkara land og tey fólk, ið her búgva ella onkursvegna hava eitt tilknýti til landið,“ sigur Jóhanna á Bergi, ábyrgdar­ blaðstjóri, sum endar við at siga: „Vit fegnast um, at tað hevur verið so góð undir­ tøka fyri blaðnum. Vit hava gott tilfar at bjóða, og áhugin fyri at vera við í blaðnum er stórur. Og har­ umframt eru tað okkara nógvu og trúgvu lýsarar, sum ár eftir ár gera tað gjørligt at geva eitt blað sum Atlantic Review út. Vónandi fer hendan gongdin at halda á, so vit nógv ár frameftir kunnu bjóða okkara ferðandi eitt viðkomandi og áhugavert blað at blaða í umborð.“

ATLANTIC REVIEW Útkomudagur: Várið 1990 – 30 ár Útgávur: F ýra útgávur um árið, sum koma út fyrst í hvørjum ársfjórðingi

9

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

10

AND THE WINNER IS… In the Nordic House, we start the year by celebrating the best in music and film.

Tórshavn Big Band

Saturday 1 February

TÓRSHAVN BIG BAND SONG COMPETITION

The finale of Winter Jazz 2020 and the first performance of the songs entered into Tórshavn Big Band’s Faroese song competition. Prizes will be awarded to the composers of the three best songs.

FMA

Saturday 15 February

GEYTIN – THE FAROESE FILM AWARDS

A glamorous evening showing the best Faroese films from 2019, where the winners of Geytin – the primary Faroese film award – and an audience prize are announced.

Saturday 7 March

FMA – FAROESE MUSIC AWARDS

In a spectacular show we celebrate the best Faroese music. Awards are given in several categories including best singers, best album, best song and best group.

Geytin

OTHER PROGRAMME HIGHLIGHTS

ENVIRONMENTAL ART

For our Autumn season we had a special focus on the relationship between art and the environment.

We continue this theme in the new year with the exhibition Sustainable Chairs and the performance installation MASS which includes a glass dome and 15 kilos of plastic eating mealworms.

MASS

THE FAROESE SYMPHONY ORCHESTRA

Witness the full range of the Faroese Symphony Orchestra when they in their Spring concert series seamlessly travel between the classical repertoire and Viking metal in a grand collaboration with world renowned band Týr.

CHILDREN & YOUTH

As always, the Nordic House is a place for children and young people, inviting them to take over the house during both Ung í Føroyum - a weekend of cultural workshops for teenagers – and the 10-day annual Children’s Festival.

The Faroese Symphony Orchestra

PUBLIC LECTURES IN NATURAL SCIENCES

Every few weeks we stream a lecture live from Aarhus University. The lectures offer you an opportunity to get closer to the latest discoveries and realizations in the natural sciences.

Children & Youth

See the full programme of events on nlh.fo

Sustainable Chairs

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

12

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

13

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

ATLANTIC REVIEW First published: Spring 1990 – 30 years Volumes: Four issues per year, published at the beginning of each quarter 14

1990:

ATLANTIC REVIEW FIRST PUBLISHED In 1990, two years after Atlantic Airways took to the skies, Atlantic Review was first published.

Since then the magazine has changed appearance and language several times. Now it is printed four times a year and all articles are in Faroese with summaries in English.

Executive editor Jóhanna á Bergi comments that her top priority is quality. Atlantic Review is bless­ed with excellent contributors and photo­ graphers. A marriage of carefully crafted text and exceptional photography is what creates an enjoy­ able in-flight reading experience.

TOUGH START Atlantic Review was initially produced by Gra­ ­ fiska Tekni­ stovan with Ingvør Nolsøe, who was in charge of both contents and funding.

“It really was tough (...) funding was the biggest challenge. How would we finance the production of a magazine as sophisticated as other in-flight magazines? (...) Luckily that worked out quickly and the magazine became very popular with read­ ers,” Ingvør Nolsøe reminisces.

The magazine was part of the marketing and communication strategy to build the brand credi­ bility of the entire company.

ONLY IN DANISH Originally every article was in Danish. The first editor and journalist was Bodil Rahbek who had recently moved to the Faroe Islands.

“I think the articles were in Danish, because there was only one route between the Faroe Is­ lands and Denmark at the time. The target group were those who knew little about the Faroe Is­ lands,” Bodil Rahbek reflects.

Atlantic Review was designed to feature articles that stood the test of time. Highlighting Faroese culture, industry and other areas of interest. It was not about news or politics. Though it has been 30 years since its first print run, that original focus has not varied much.

“We strive to produce interesting features, especial­ ly on culture and the tourist industry. ­Atlantic Review must continue to be a window to the Faroe Islands,” adds Jóhanna á Bergi.

The executive editor concludes, “There is great interest in featuring in our issues. And our nume­ rous and loyal advertisers enable us to continue to publish a magazine like Atlantic Review year after year. We hope this will continue, so we may con­ tinue to offer our travellers a relevant and stimu­ lating publication to leaf through onboard.”

15

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

16

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

TRAVELLERS – FREE COPY FOR ATLANTIC AIRWAYS

ATLANTIC REVIEW EDITION #3 – 2020

Kapping

Tín mynd á forsíðuna á Atlantic Review?

TREYTIR: Í sambandi við, at Atlantic Review í ár rundar 30 ár, skipa vit fyri eini myndakapping. Vinnandi myndin verður prentað á 3. ella 4. útgávu av blað­ num í ár.

Umframt heiðurin at myndprýða forsíðuna, fær vinn­arin eisini eitt gávubræv frá Atlantic Airways á 5000 kr.

Ein dómsnevnd við fakfólki velur bestu for­síðu­ mynd­ ina. Nakrar av myndunum kunnu eisini verða prentað­ar í sjálvum blaðnum.

Myndin skal vera tín egna og skal ikki hava verið prentað á nakrari forsíðu áður



Hvør luttakari kann í mesta lagi senda tríggjar myndir inn



Við at senda mynd/ir inn, loyvir tú Atlantic Airways at prenta tína mynd í blaðnum



Hvør mynd skal í minsta lagi vera 2000 x 2500 px.



Atlantic Airways tilskilar sær rætt til ikki at velja nakra av innkomnu myndunum



LEGG TIL MERKIS: Atlantic Review kemur út fýra ferðir um árið. 3. og 4. útgáva eru ávíkavist summar- og heystútgávur.

Leisturin er, at forsíðumyndin er árstíðarhóskandi. Tú ert vælkomin at viðmerkja hvørja útgávu, tín mynd hóskar seg best til.

Tilfarið skal sendast til atlanticreview@atlantic.fo í seinasta lagi 01. maj 2020

17

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

Burturblakað festival­tjøld verða til regnjakkar Tey hundraðtals tjøldini, sum festivalgestir hvørt ár lata standa eftir á tjaldingarøkjunum hjá G! og Summarfestivalinum, skulu nú seymast um til regnjakkar, heldur enn at tey enda í brenniovninum. Tað ætlar í øllum førum lítla og unga klædnavirkið ÖDN WEAR S KR IV AÐ M YN D IR :

H E V U R U N I L E I T I SST E I N H ANSE N D I T T E M A T H I L D A J O E N SE N

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

19

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

Eitt frískligt lot ferðast um teigarnar millum snotiliga býráðshúsið og kirkju­­ garðin í Norðragøtu, sum eina ferð um árið eru tjaldingarplássið hjá G! festi­ val­­inum.

Meðan likkurnar gera sær dælt av matleivd­ unum, og teir síðstu festivalgestirnir sleipa bein­ini eftir sær heimeftir, ganga nøkur ung fólk av mið­ náms­skúlanum Glasi í Havn og savna tjøld saman, sum festivalgestirnir hava latið staðið eftir.

Innsavningina hava tríggjar ungar kvinnur sett í verk, og tá ið hon er liðug, eru heili 400 tjøld, sum annars høvdu farið á Brennistøðina, savnað saman, raðað eftir liti og koyrd í eina bingju.

ÖDN WEAR Nakrar mánaðir seinni sita somu ungu kvinnurnar kring eitt borð í snotiliga Verkstaðnum í Klaksvík, sum er verkstovan hjá lokalum sniðgevum. Tað er her á Verkstaðnum, at burturblakaðu tjøldini skulu umskapast til modernaðar regnjakkar. Tað er í øll­ um førum ætlanin hjá nýstovnaða klædnavirki­ num ÖDN WEAR. „Tjøldini verða nýnýtt til regnjakkar, ella ‚up­ cycled‘, sum tað eitur á enskum. Vit hava sjálvar funn­ ið upp á føroyska heitið nýnýta,“ siga tær, meðan ódnarveður, eitt sindur hóskandi, leikar í uttan­fyri. Á odda fyri ÖDN WEAR standa systrarnar Heidi og Sólvá Lindenskov Róadóttir. Tvær eyga­góðar, ung­­ar kvinn­ur, sum tosa við einari sann­føring og sjálv­vissu, sum er væl eldri enn aldurin sam­bært dóps­ brøvunum. Aftur at sær hava Lindenskovsystrar­­ nar Unn Baldursdóttir, sum sniðgevur og seym­ar regnjakkarnar burtur úr tjøldunum. „Vit geva tjøldunum eitt nýtt lív, eina nýggja

20

funksjón,“ greiðir Heidi Lindenskov Róadóttir eld­ hugað frá.

Ein avgjørd og miðvís 22 ára gomul kvinna, sum eigur hugskotið til ÖDN WEAR, og sum eisini eyð­ sæð er sjefideologurin í virkinum. „Tjøldini eru jú regntøtt, og tí er tað onkurs­ vegna upplagt at føra tann eginleikan víðari og seyma regnjakkar burtur úr tjøldunum heldur enn at blaka tey burtur.“

HUGSKOTIÐ KOM AV KEÐSEMI Hugskotið til ÖDN WEAR fekk Heidi Lindenskov Róadóttir, meðan hon sat og keddi seg í einum tíma á búskaparbreytini á Glasi í Havn. „Mær manglaði ein vetrarjakka, og eg sat í tíma­ num og leitaði eftir einum jakka á netinum,“ greið­ ir Heidi brosandi frá.

Stutt frammanundan hevði hon lisið eina grein um Roskildefestivalin, og at tað á hvørjum ári liggja 2400 tons av burturkasti eftir, tá ið festivalurin er liðug­ur. Ein stórur partur av hesum burturkasti er tjøld. „Tað var øgiliga nógv, helt eg, og so fór eg at hugsa: Hvørjum eru tjøld gjørd úr? Eg googlaði tað og fann út av, at tjøld eru gjørd úr polyester og nylon, sum flestu vetrarjakkar eisini eru gjørdir úr. So hugsaði eg bara víðari, um tað mundi bera til at gera jakkar burtur úr tjøldum.“

VUNNU „UNGT VIRKI“ Saman við trimum floksfeløgum á búskaparbreyt­ ini á Glasi gjørdi Heidi Lindenskov Róadóttir

WWW.MEST.FO

RELIABLE SOLUTIONS

MEST Newbuilding 113 to the Faroese Government

More than 120 years of shipbuilding and shiprepair experience, 400 skilled craftsmen, 2 yards and 1 stainless steel workshop in the Faroe Islands

SHIPYARD Please contact: sales@mest.fo

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

nakrar royndir við at seyma jakkar burtur úr tjøldum, og síðani sendu tær hugskotið inn til kapp­ ing­ina „Ungt virki“. Hetta er kapping í íverksetan millum miðnámsskúlarnar kring landið. Endin varð, at hugskotið vann kappingina og slapp til Dan­ markar at kappast um at gerast besta unga íverksetarahugskotið í kongsríkinum í 2019. „Vit vunnu ikki kappingina í Danmark, men tað var sera læruríkt at luttaka, og vit fingu nógv góð ráð heim aftur við okkum.“ Heimafturkomnar valdu floksfelagarnir hjá Heidi at hugsavna seg um skúlan, men Heidi sjálv fór at arbeiða víðari við hugskotinum. Hon bað tvey ára eldru systrina, Sólvá, sum hevur lisið mark­naðar­føring í Onglandi, um at hjálpa sær við handilsliga partinum, og 18. juni 2019 varð klædna­ virkið ÖDN WEAR sett á stovn.

STÓRAR ÆTLANIR Heidi Lindenskov Róadóttir og hinar í ÖDN WEAR undrast á, at onkur ikki langt síðan hevur fingið hug­­skotið at seyma regnjakkar burtur úr óynskt­ um tjøld­um, ið annars fara í skrell. Hugskotið er onkurs­­vegna so upplagt, at tað tykist sjálvsagt. „Eg haldi, at tað er ordiliga løgið, at eingin ann­ar longu ger hetta,“ undrast sniðgevin, Unn Baldurs­ dóttir. „Nei, eingin annar ger tað,“ svarar Heidi: „Eg havi googlað tað upp og niður, og eg dugi ikki at finna nakrar annan, sum ger akkurát tað, sum vit gera.“ Tískil hava tær eisini stórar ætlanir við ÖDN WEAR. „Málið er, at fyrstu regnjakkarnir skulu koma á marknað­in í mai í ár, so teir eru klárir til føroysku festivalsesongina. Ætlanin er eisini at fara út á sjálvar festivalarnar at selja jakkarnar,“ greiðir Heidi frá, áðrenn Sólvá tekur yvir. „Vit eru eisini bjóðaðar at luttaka á Roskilde­ festivalinum og Smukfest í Danmark, sum passar væl inn í okkara ætlanir, tí vit miða eftir at fáa fótin fastan á danska marknaðinum, áðrenn farið verður víðari til hini Norðurlondini og so restina av verðini,“ sigur Sólvá, áðrenn Heidi aftur tekur yvir. „Men vit byrja í Føroyum, og so taka vit tað haðani.“

HVØR JAKKIN EINA PERSÓNLIGHEIT Tjøldini, sum verða brúkt til at seyma regnjakkar burturúr, eru sera ymisk á liti og í sniði, og tað ger, at eingir jakkar eru líka. Hetta ætla tær í ÖDN WEAR at brúka beinleiðis í marknaðarføringini av jakkunum. „Vit fara at leggja dent á at fortelja søguna hjá hvørjum einstøkum jakka á tann hátt, at tá ið tú keypir ein regnjakka frá ÖDN WEAR, skalt tú kunna lesa um lívsgongdina hjá jakkanum, eitt nú at hann er gjørdur burtur úr einum tjaldi, sum var á G! festivalinum í 2019, tá ið Fat Boy Slim var høvuðsnavn, og so framvegis. Á tann hátt fær hvør jakki eina persónligheit,“ greiðir Heidi Lindenskov Róadóttir frá. „Vit hava eisini spælt okkum við tankan at geva hvørjum jakka eitt navn, men tað hava vit ikki tikið endaliga støðu til enn,“ leggur hon brosandi afturat.

TVEIR JAKKAR ÚR HVØRJUM TJALDI Sniðgevin Unn Baldursdóttir skal royna at gera øll hugskotini og allar tankarnar hjá Heidi og Sólvá Lindenskov Róadóttir til veruleika. „Eg fái minst tveir jakkar burtur úr hvørjum tjaldi, men har er nógv seymi-tekniskt at seta seg inn í, tí eg eri ikki von við at seyma burtur úr júst hesum tilfarinum. So tað snýr seg nógv um at royna og vita, hvat riggar.“ Allar tríggjar eru tó samdar um, at sniðini á regnjakkunum skulu vera nokk so klassisk, tí jakkarnir skulu halda. „Tað skal vera ‚slow fashion‘, sum merkir klæði, ið ikki fara av móta beinanvegin,“ sigur Sólvá Lindenskov Róadóttir. „Ja, tað skulu vera burðardygg snið, sum halda eitt sindur longur enn vanlig mótaklæði,“ leggur Unn Baldursdóttir afturat. „Men regnklæði eru vanliga ikki gjørd úr so­ vorðnum tilfari, sum tjøld eru gjørd úr. Tey eru ofta úr meira gummikendum tilfari. So tað verður spennandi at síggja, hvussu jakkarnir hjá okkum verða móttiknir, men tað er lekkurt at arbeiða við hesum tilfarinum, tí tað gevur nøkur øðrvísi úttrykk.“

ALT SKAL BRÚKAST Ætlanin hjá teimum í ÖDN er at brúka alt av tjøldunum í framleiðsluni av regnjakkunum.

22

23

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

„Tað ber væl til at brúka bondini, sum tjøldini verða fest við, í jakkunum. Eg havi eisini roynt at brúkt snarlásið, men dygdin á teimum hevur ikki verið nóg góð, so har mugu ordilig snarlás keypast til endamálið,“ greiðir Unn Baldursdóttir frá.

Tær tríggjar arbeiða eisini við hugskotinum at bræða tjaldstólparnar og -hælirnar, sum eru úr alu­minium, um til knappar, sum kunnu brúkast til regnjakkarnar. Og so hava tær tosað við „The Apple Girl“, sum er donsk kvinna, ið framleiðir leður úr súreplum, um at gera leður til klædnamerkini, sum skulu festast í jakkarnar. Øll hugskotini botna í, at umhvørvisvernd seyr­ ar gjøgnum allar avgerðir, sum verða tiknar í ÖDN WEAR. „Okkara framleiðsla skal vera burðardygg, og hon skal ikki vera ein last fyri umhvørvið á nakran hátt,“ staðfestir Heidi Lindenskov Róadóttir av­ gjørd, meðan hinar nikka samtykkjandi.

ABBIN LEGÐI LAG Á Tað er ikki so undarligt, at umhvørvisvernd fyllir so nógv í ÖDN WEAR verkætlanini og tilvitanini hjá Heidi og Sólvá Lindenskov Róadóttir. Tær hava frá barnsbeini lært um týdningin av at ansa eftir náttúruni. „Abbi okkara í Nólsoy legði stóran dent á, at vit ikki blakaðu rusk frá okkum í náttúruni. Um vit vóru og gingu túr, so skuldu vit altíð koyra ruskið í lumman og taka tað við okkum heim aftur. Um vit ikki gjørdu tað, so gjørdi hann tað,“ greiðir Sólvá frá, og Heidi tekur yvir. „Ja, tað liggur djúpt í okkum. Eg havi eisini verið skóti í níggju ár, og tað snýr seg í stóran mun um at liva í samljóði við náttúruna og at gagnnýta alt tilfeingið mest møguligt. Um tú hevur okkurt, sum kann endurnýtast, so skalt tú endurnýta tað.“ Ætlanin hjá teimum í ÖDN WEAR er eisini, at innsavningin av tjøldunum og framleiðslan burtur úr teimum skal gerast í landinum, har regn­jakkar­ nir skulu seljast. „Tað er ikki burðardygt at flyta tjøld og jakkar millum lond,“ staðfestir Heidi Lindenskov Róa­ dóttir enn eina ferð avgjørd.

BÍÐA VIÐ ÍLEGGJARUM Størsta avbjóðingin hjá unga klædnavirkinum her í byrjanini er, ikki óvæntað, at fáa fíggjað virksemið.

24

„Vit hava brúk fyri pengum, sum vit fyrst og fremst skulu brúka til at gjalda Unn (Baldursdóttir, blaðstj.) løn, so hon kann sniðgeva og seyma fyri okkum fulla tíð. Beint nú hevur hon annað arbeiði við síðuna av, og tað gongur ikki rættiliga í longd­ ini,“ sigur Sólvá Lindenskov Róadóttir. „Klædnaframleiðsla er dýr og ikki so einføld, sum nógv halda,“ leggur Heidi Lindenskov Róa­ dóttir afturat. „Tað eru lønir, tilfar, maskinur, hølir, goymsla, ja, har eru so ræðuliga nógv smáting, sum skjótt blíva til nógvar pengar. Men skulu vit framleiða í nóg stórum nøgdum og í ordiligari dygd, so skulu starvsfólk hjá okkum fáa løn, og tað er líkasum tað, vit miða eftir við pengunum her og nú.“ Fleiri íleggjarar hava víst áhuga at seta pengar í ÖDN WEAR, men tað er ikki áhugavert fyri virkið beint nú, heldur Sólvá. „Vit vilja gjarna vera komnar longri við at menna virkið, áðrenn vit taka íleggjarar uppí. So í fyrstu atløgu leita vit eftir stuðlum og royna okkum við hópfígging fyri at skaffa pengar at menna virkið fyri.“

TRÚGVA UPP Á HUGSKOTIÐ Ungu kvinnurnar aftan fyri ÖDN WEAR bera ongan ótta fyri, at teirra regnjakkar ikki fara at standa seg í beinhørðu kappingini á marknaðinum um regnklæði. Tær hava eina turkatrúgv upp á hug­skotið. „Jú, kappingin er hørð, men tað eru ikki nógvir regn­ jakkar, sum verða framleiddir burðar­ dygt.

All­ ir regnjakkar, sum verða framleiddir, inni­ halda pvc, sum ikki niðurbrýtist í náttúruni. Tað gera okk­ara regnjakkar eisini, tí pvc verður brúkt í fram­leiðslu­ni av tjøldum, men av tí at vit nýnýta brúktu tjøldini, so er hendan nýnýtslan við til at av­­marka út­breiðsluna av pvc í náttúruni,“ greiðir Sólvá Lindenskov Róadóttir frá, áðrenn yngra systir­in Heidi tekur yvir. „Okkara vørur hava eisini eina søgu. Tú keypir ikki bara ein jakka frá ÖDN WEAR, men ein jakka við einari søgu og einari uppliving.“ Høvuðspersónarnir lata annars heilsa øllum, at tær væl vita, at „ódn“ ikki stavast „ödn“, men at tær hava tikið sær tað listarliga frælsið at kalla virk­ið ÖDN WEAR.

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

From Rubbish to Raingear

Hundreds of tents left by revellers every year at the G! and Summarfestivalur campsites in the Faroe Islands will be getting a new lease on life trough upcycling.

Sisters Heidi and Sólva Lindenskov Róadóttir are deve­ loping the concept with designer Unn Baldurs­­dóttir. These tents are rainproof after all, so why let them go to waste.

The name of their apparel startup is ÖDN WEAR, a play on a Faroese term for stormy weath­ er ódnar­veður

AWARD-WINNING IDEA It began with Heidi looking at winter coats online, just after reading an article about Roskilde Festival and the 2400 tons of waste, mainly tents, it gener­ ates every year.

“I started to wonder what tents are made of?

Google told me polyester and nylon, which hap­ pens to be what most winter coats are made of.

And I just followed that train of thought,” says the 22-year old entrepreneur.

Heidi decided to enter the entrepreneurship contest Ungt Virki with three classmates. It was

26

open to upper secondary students from around the Faroe Islands. They won.

While the others decided to return their focus to school, Heidi asked her two-year older sister Sólva, who has studied marketing in the UK, to join the venture. In June 2019 ÖDN WEAR was found­ed.

BIG PLANS “I can’t believe nobody is doing this already,” says the designer Unn. It seems nobody is, so the Faro­ ese trio has big plans.

They aim to launch in spring and you will find their stand at the various festivals over the Faroese summer. They have also been invited to Roskilde Festival and Smukfest in Denmark. It suits them well. “We aim to establish ourselves on the Danish market before expanding to the rest of the Nordic region, and then the world,” Sólva enthuses.

COATS WITH CHARACTER Every tent will be different, so no coat will be the same. The team wants to harness that uniqueness by telling the story of each coat. For example, “this

coat was made from a tent at G! Festival in 2019 when Fatboy Slim headlined,” Heidi explains add­ ing, “We may even name each coat.”

Unn can make at least two coats from each tent and is excited about the material, “Rainwear is often made in rubbery material. It’ll be exciting to see how ours will be received. It’s fabulous to work with this material, though, because the ex­ pression becomes different.”

All three agree, however, that the design should be classic. They want to create sustainable slow fashion.

WASTE NOT ÖDN WEAR aims to harness every part of each tent. They are even looking into melting poles for buttons. The one item they will have to replace is the zippers. Coats require greater durability.

Every ÖDN WEAR concept is underpinned by respect for the environment. The company is de­ termined not to be a burden on nature. They plan to produce and sell their rainwear where the tents are collected. “Shipping tents and coats between countries isn’t sustainable,” Heidi says with deter­ mination.

The sisters talk of their grandfather when asked where their environmentalist convictions are rooted. “Our granddad in Nólsoy was adamant that we shouldn’t litter. On walks he insisted that we pocket any rubbish and take it back home,” Sólva reminisces.

UNWAVERING FAITH The biggest challenge for the startup is funding.

Several investors have expressed interest, but the sisters want to develop the company first. For now they are looking for sponsors and crowdfunding.

They are not worried about sales. Though it is a competitive market, not many raincoats are sus­ tainable. All raincoats contain PVC, which isn’t bi­ odegradable. So will theirs, because tents contain PVC. However, by upcycling they are limiting the release of PVC into nature.

Heidi concludes, “And our garments have a story. You won’t just be buying a coat from ÖDN WEAR, you will be buying a coat with a story.”

27

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

EIN KLÓTA FLYTUR INN

28

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

Nú stórfingna verkið hjá Hanna Bjartalíð er lagt aftur at øllum hinum listaverkunum á Glasi, er listprýðingin av nýggja skúladeplinum í Marknagili at enda komin SK R I V A Ð H EVU R K INNA P OU LSE N M Y N D I R : B E NJA MIN H A NSE N

Mitt í stóra, runda miðrúminum á fjórðu hædd í skúladeplinum Glasi er eitt risastórt kúluskap komið at standa, sum meira ella minni sær út til at vera dottið av mánanum.

Tá ið vit nærkast stóra skapinum, leggja vit til merkis, at tað er úr viði og sett saman av eini ør­ grynnu av smáum træpettum. Eitt sera imponer­ andi ítøkiligt og likamligt verk, sum sam­stundis er merkt av undurfullum vektloysi.

Tað er listamaðurin Hanni Bjartalíð úr Klaksvík, ið hevur gjørt verkið, sum varð sett upp í fjør heyst, og sum er endaligi parturin av listprýðingini av Glasi.

Hetta verkið er ein partur av listprýðingini á Glasi, og nú tað er komið upp at standa, er list­ prýðing­ in av miðnámsskúlanum endaliga liðug.

Sjey føroysk listafólk hava listprýtt skúlan.

LISTALIGA FINGRAMERKIÐ Listaverkið hjá Hanna Bjartalíð á Glasi er gjørt við støði í skapinum á runda miðrúminum/ atrium. Listamaðurin sigur sjálvur, at alt fyri eitt, tá ið hann sá tekningina av bygninginum, gjørdi hann av, at hansara listaverk skuldi vera runt, monumentalt og universalt; at tað skuldi fyrihalda seg til miðrúmið/atrium og vera kúluskapað og trídimensionelt. „Kúluskapið er universalt og kann bæði vera ano­nymt og persónligt; alt eftir, hvussu tú gert,“ sigur listamaðurin og heldur fram: „Tá ið eg sá arkitektatekningina av Glasi, ímynd­ aði eg mær hæddirnar í bygninginum, at tær fóru malandi niðaneftir eins og terassur í snyrilsskapi; næstan sum tú sært tað á Guggenheim listasavn­ inum í New York. So hugsaði eg mítt verk í mun til ta rørsluna, at tað skuldi síggja út, sum at kúlan onkursvegna er slongd niður gjøgnum takið á bygninginum. Verkið eitur ‚Klóta‘ og sipar til jarðarknøttin á ein universellan hátt. Eg visti eisini

frammanundan, at verkið skuldi gerast úr timbri, og tað skuldi gerast upp á mín máta.

Um ein timburmaður hevði gjørt verkið, hevði tað helst verið bæði skjótari og slættari gjørt, men listarliga fingramerkið liggur í serliga mátanum, eg arbeiði, har einki er líka, men har allir partar av verkinum eru ójavnir og organiskt bygdir upp.“ Hanni Bjartalíð greiðir frá, at hann eina tíð hugsaði um, hvat skuldi vera inni í skapinum, og at hann eitt nú umhugsaði at hava ljóð inni í klótuni.

Eftir at hava verið gjøgnum nógvar møguleikar endaði listamaðurin við at velja eina lutfalsliga einfalda loysn við eini myrkari innsíðu við nógvum smáum holum á útsíðuni, har áskoðarin gjøgnum fiska­ eygalinsur kagar inn í eitt heilt univers inni í standmyndini.

LISTPRÝÐING VINDUR UPP Á SEG Sæð burtur frá klótuni og tekstilverkunum hjá Ragn­ hild H. Højgaard eru tey flestu av lista­ verk­ un­ um á Glasi stødd í trappurúmum kring rundbygningin. Listprýðingin á Glasi kostar til­ samans tríggjar milliónir krónur. Tað ljóðar kanska av nógvum, men um hugsað verður um ítøkiligu listaverkini, sum eru fingin burturúr, bæði nøgd og dygd, er talan um eitt ordans kvett.

Listprýðing í almenna rúminum hevur rættiliga vundið upp á seg frá at hava verið hendingaferð til at gerast siður og síðani samtykt lógarkrav í fleiri kommunum. Ikki minst skúlabygningar verða listprýddir í hesum árum. Og sambært fleiri lista­fólkum er tað ein heilt serlig uppgáva at gera verk til skúlar, har tey gerast partur av dagliga umhvørvinum hjá børnum og ungum, men gerast eisini partur av teirra tilviti. Fyri fleiri ættarlið stendur stóri, frásagnarligi kvæðamálningurin av Sjúrði á Granabaki hjá Williami Heinesen púra klárur í minninum. Hann hekk og hongur framvegis í auluni í Kommunuskúlanum, har

29

Rannvá Kunoy

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

morgunsangur var hvønn morgun. Eisini eru fleiri skúlar kring landið prýddir seinnu árini, t.d. Leir­ víkar skúli, Skúlin við Løgmannabreyt og Argja skúli, og bæði nýggi skúlin á Skúlatrøð í Klaksvík og Skúlin á Fløtum í Havn verða listprýddir.

LIST, SUM LÝSIR Á Glasi hava flestu av teimum sjey listafólk­unum hildið seg til tað nøkulunda tvídimensjonala, men hetta er gjørt á ein fjølbroyttan hátt, tí stórur munur er á tilfarinum, t.d. á veggjamálningunum hjá Sigrun Gunnarsdóttir og gipsrelieffunum hjá Jóhan Martini Christiansen.

Fyri listakvinnuna Rannvá Kunoy, sum eisini telist millum tey listafólkini, ið hava listprýtt mið­ náms­­skúlan, hevur tað alstóran týdning at hava verk hangandi á Glasi, tí har gerast tey partur av einum bygningi, har vitan verður løgd í næmingar, og fremsta málið er útbreiðsla av vitan. Hennara verk á Glasi snúgva seg fyri stóran part um ljósárin.

Gjøgnumskygni og ljós hava verið týdningar­ miklir partar av listarligu leitanini hjá lista­ kvinnuni, sum hevur nátt einum fyribils hæddar­ punkti við málningum, sum lýsa. Hetta kemst m.a. av serligum litpigmentum, ið skifta lit eftir ljós­ i­ num í framsýningarhølinum og eftir, hvar áskoða­rin er staddur í mun til málningin; t.v.s. at fleiri av hesum málningunum skifta lit, meðan tú hyggur at teimum. Verkini, sum eru bygd upp av nógvum tunnum løgum av máling, sýnast næstan holografisk, at kalla futuristisk. Mynda­ flatin er satt at siga á tremur við teknum, strik­ um, tølum og orðum, ið tykjast krevja eina tulk­ ing. Í fleiri førum er ógjørligt at týða teknini.

Myndirnar eru gátuførar og afturlatnar í sínum skyggjandi vakurleika og ymisku formatum. Men so kortini síggja vit orðið ‚YAMA‘ mitt í rokinum.

Yama er sambært hinduistisku læruni tað fyrsta menniskjað, ið fann vegin til deyðsríkið, og sum harvið vísti øllum hinum menniskjunum vegin hagar.

Tað er gott, at vit hava nøkur ár til at koma inn á hesar málningarnar, tí her er nógv at fata og tulka.

Trappuprýðingin hjá Brandi Patursson má eisini sigast at vera merkt av ljósi, tí hetta eru glas­­ málningar, sum heilt ítøkiliga verða lýstir upp av elektriskum ljósi. Listamaðurin hevur av­ markað seg til ein einstakan reyðbrendan lit í

30

Úti gott, heima betri Betri er eitt føroyskt samtak, sum kundarnir eiga. Tí hevur tað týdning fyri okkum at geva aftur til føroyska samfelagið.

Sum ein stór fyritøka í Føroyum hava vit stóra ábyrgd at virka samfelagnum at gagni. Tí lata vit – serliga gjøgnum Betri Stuðulsgrunnin – stuðul til ein hóp av vælgerandi endamálum í Føroyum.

Betri virkar einans á føroyska marknaðinum og veitir tænastur innan fígging, trygging, pensjón og húsasølu. betri.fo

Jóhan Martin Christiansen

øllum verkunum, sum øll hava somu stødd og sama liggjandi format. Í betongtrappuni er tað hugtakandi at síggja, hvussu hesi verkini tykjast hita rúmið. Tað kemst sjálvsagt av øllum ljósinum og heita litinum, men tað hongur eisini saman við strukturunum á myndaflatunum, sum minna um kókandi, flótandi, rennandi lava og blóð.

FJÁLG LISTAVERK Anker Mortensen, listamaður, er ein av teimum sjey, ið hava prýtt Glasir. Hóast hann fyri tað mesta arbeiðir abstrakt, kanst tú eisini í hansara parti av prýðing­ ini kenna onkur skap aftur, sum sipa til okkurt slag av hugsavnan. ‚Fávitskunnar skýggj‘ er heitið á einum gomlum kristnum handriti við ráð­ um til, hvussu tú bert teg at, fyri at sálin skal blíva eitt við Guð. Ovasti málningurin í prýðingini hjá Ankeri Mortensen minnir um eitt tílíkt skýggj, einfalt og friðsælt eins og restin av hansara prýðing, ið er tøkniliga fjølbroytt og sett saman av olju­máln­ ingum, smærri pappírsmyndum og træ-relieffum. Í trappuni hjá Ankeri sæst eitt ávíst lyndi til, at jú minni er á løriftinum, jú longur upp koma vit.

Uppsetingin og býtið av verkunum tykist sera gjøgnumhugsað eins og hjá øllum listafólkunum, sum hava gjørt listprýðingina á Glasi.

Klótan hjá Hanna Bjartalíð vekir nógvan ans, har hon stendur, og fleiri strúka varliga standmyndini við hondini. Hugurin at nerta við organiska skapið er væl skiljandi.

Glasir er byggilistarliga ein stórbærur, men kanska eisini eitt sindur kaldur, monumentalur glasog betong­bygningur. Í hesum høpi fjálga listaverkini um og minna á tað týdningarmesta við útbúgving, sum er menniskjað og atlitið til tað humana. Lista­ verkini eru tá spor frá menniskjum til onnur menniskju við hugsanum, ið kanska ikki altíð eru lættar at fata alt fyri eitt, men sum gjøgnum árini spaku­liga lata seg upp.

32

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

Anker Mortensen

Sigrun Gunnarsdรณttir

Jรณhan Martin Christiansen

Brandur Patursson

33

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

Í mong ár hevur tosað verið um list­ prýðing av almennum bygningum í Føroyum – at tað skal verða kravt við lóg. Tað stendur ­eisini nevnt í sam­ gongu­ skjali­ num hjá bæði hesari og farnu samgongu, men er ikki ­sam­tykt enn. Kortini hava ­ fleiri komm­ unur longu tikið avgerð um at nýta ein ávís­ an prosent­part av byggi­kostnað­inum fyri al­ mennar byggi­­ ætlanir til list. Í Eystur­kommunu, í Klaksvík og í Havn verða nýggir a ­ lmenn­ir bygningar list­ prýddir, men eisini aðrastaðni kring land­ ið hómast áhugi og vilji til list­ prýðing.

FAKTA: 40 uppskot komu inn um at listprýða skúla­depilin Glasir. List­ prýðisnevndin valdi síðan sjey listafólk til at standa fyri hesum.

Skúlin er opin gerandisdagar – og tá kunnu lista­verkini síggjast á Glasi.

LISTAFÓLKINI ERU: HANNI BJARTALÍÐ SIGRUN GUNNARSDÓTTIR RANNVÁ KUNOY ANKER MORTENSEN JÓHAN MARTIN CHRISTIANSEN BRANDUR PATURSSON RAGNHILD HJALMARSDÓTTIR HØJGAARD

34

Anker Mortensen

LISTPRÝÐING AV ALMENNUM BYGNINGUM

THE ORIGINAL

ICELANDIC LIQUORICE & MILK CHOCOLATE IN A SATISFYINGLY CRUNCHY SHELL

F O E T S A T

D N A L E IC

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

A GLOBE MOVES IN In the middle of the round atrium at Glasir ­Tórs­havn C ­ ollege, a gigantic sphere looks like it fell from the moon. On approach you realize that it is made up of myriad tiny pieces of wood. An impressively concrete and corporeal piece, which somehow still conveys wondrous weightlessness.

This magnificent piece by Hanni Bjartalíð completes the art decoration of this new college. ­Seven Faroese artists have contributed works.

Apart from this globe and Ragnhild H. ­Høj­gaard’s textile works, most of the pieces are ­located in stairwells throughout the building. The total cost of the art was DKK 3 million. It may sound like a lot, but considering the quality and quantity of pieces, it really is a bargain.

ARTISTIC FINGERPRINT When Hanni Bjartalíð saw the drawing of the new building he instantly decided that his piece would be round, monumental and universal, “spheres are universal and can be anonymous or personal, depending on your approach (...) I conceived my piece in relation to the movement of the building, I wanted it to look like a sphere

36

tossed down through the roof of the building. Its name Klóta (Globe) refers to planet Earth.”

The artist chose to craft the wooden piece himself. A joiner might have worked faster and smoother, but Bjartalíð’s fingerprints are ­embedded in how he works, every part of the piece is irregular and organic. He also explored many options for what would be inside the ­ creation, before settling on a dark inside with myriad l­ittle holes to the outside. Little fisheye lenses allow viewers to peer into a whole universe inside the sculpture.

ART THAT LIGHTS UP Most works at the new school are t­ wo-dimensional, but still varied as materials range from wall paintings by Sigrun Gunnarsdóttir to plaster ­ ­reliefs by Jóhan Martin Christiansen.

For artist Rannvá Kunoy it was crucial that these works were intended for a building where know­ ­ ledge is disseminated. Transparency and light are key to her artistic explorations, which have culminated in luminous paintings.

Kunoy paints with light pigments that change

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

c­ olour with changing light. It means that several of her paintings here change hue before your eyes.

They are built up of several thin layers of paint and the effect is holographic, futuristic one could say. Brimming with symbols, numbers, words they appear to demand interpretation, which is almost impossible. These images are enigmatic and closed in their shimmering beauty and varied formats. Luckily students will have a few years to enter her paintings, there is much to comprehend and interpret.

Brandur Patursson’s work decorates the stair­ case and is also influenced by light, very con­crete­ ly as glass paintings lit up by electric light. The ­artist has chosen a single burnt red for all his piec­ es that are in the same size and format. They seem to warm the concrete staircase, not just because of the light and colour, the very structure on the surface is reminiscent of boiling and flowing lava or blood.

WARMING WORKS OF ART Anker Mortensen’s usual expression is abstract, but here some forms are recognisable. ‘The Cloud of Unknowing’ is the title of an old Christian manu­script with advice on how to become one with God. The uppermost painting in this artist’s decoration is reminiscent of such a cloud, s­ imple and tranquil, like the rest of his decoration in techniques ranging from paper images to wood ­ ­reliefs. His approach to placement and d ­ istribution seems very deliberate and meticulous, as is the case for all the artists who have decorated ­Glasir.

Many artists say that pieces for schools are a unique assignment, as they are intended for the everyday environment of new generations where they can take hold in their minds.

Glasir is architecturally majestic, but perhaps also a little cold in glass and concrete. The art works lend warmth to the building and call to mind what matters most in education, the h ­ uman being and what it means to be human. These ­pieces are tracks from humans to other humans conveying reflections, which may be impossible to grasp ­immediately, but open up slowly over the years.

FACT SHEET: 40 proposals were submitted to decorate Glasir Tórshavn College. The art decoration committee selected seven artists for commission.

Glasir is open weekdays and the public may view the artworks.

THE ARTISTS: HANNI BJARTALÍÐ SIGRUN GUNNARSDÓTTIR RANNVÁ KUNOY ANKER MORTENSEN JÓHAN MARTIN CHRISTIANSEN BRANDUR PATURSSON RAGNHILD HJALMARSDÓTTIR HØJGAARD

37

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

Tá ið eg sá lýsingina eftir stjóra til skúlan, hugsaði eg, at har hevði eg væl tímað at farið á skeið Soleiðis sigur Tjóðhild Patursson, hagfrøðingur og íverkseti, ið endaði við at gerast fyrsti skúlastjóri á fyrsta føroyska háskúlanum, sum savnar seg um alt frá mold til borð. Fyri Tjóðhild er ein brotin ovnur ikki ein forðing, men heldur ein spennandi avbjóðing, og við burðardygd og endurnýtslu sum berandi hugtøkum vil hon leggja lunnar undir framhaldandi íverksetan og menning av føroyskari matmentan SK R I V A Ð

38

H E V U R E I LE N A NTHONIU SSE N M Y N D I R : G ILLI B RE ND

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

39

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

Ein íverksetaraandi merktur av burðardygd og um­hvørvisábyrgd breiðir seg út um landið og inn í til­vitskuna hjá fólki. Hóast „Søtur er sjálvgivin biti“ er eins viðkomandi í dag, og tá ið orðatakið varð smíðað, er eingin lóg, sum sigur, at eplið altíð skal kókast og kjøtið altíð turkast – um kjøtið yvir­ høvur er við í nýggju líkningini.

Tað sæst ein kollvelting í føroysku matvinnuni, ið alsamt vinnur seg fram. Vit síggja alt frá einum vaksandi áhuga millum einstaklingar fyri at gagn­ nýta tað, ið kemur úr jørðini, til smærri og størri vinnu­­rekandi í matframleiðslu, sum taka stig til at seta nýhugsandi tilboð á sínar matar­lepar. Stjørnu­­ kokk­ar hála medaljur og stjørnur við sær til Leyn­ ar, og tá ið matummælarar leita sær til KOKS at royna hesar stjørnurættir, nýta teir sam­ stund­ is høvið at fáa sær av hinum tilboðunum av heima­ blídni, sum av álvara eru farin at spíra kring land­ ið. Felags fyri føroysku veitararnar er eitt fokus á burðardygd, har vistfrøði og føroyskar rá­vørur seta dagsskránna. At okkara egna tilfeingi verður gagnnýtt á best møguligan hátt.

Og tað er einki, ið bendir á, at hesin ‚nýggi‘ hug­ burðurin bert er ein samdøgursfluga. Tí við nýggja háskúlanum á Sandi kunnu øll við áhuga fyri matframleiðslu og øllum, ið hartil hoyrir, fáa frálæru í tí, tey vilja arbeiða við í matfram­ leiðslu. Nýggi háskúlin er hin einasti í Føroyum, ið burturav arbeiðir við matframleiðslu. Men matframleiðsla er so nógv. Og fylgir ein hugskot­ unum hjá skúlastjóranum, eru at kalla eingi mørk fyri, hvussu nógv skeið kunnu fáast burtur úr hesum eina orðinum ‚matframleiðsla‘. Hendan hug­­sjónin setti eisini sín dám á navnið, ið skuldi finnast til skúlan: Mat- & moldmentanarháskúlin. „Skeiðini hjá okkum umfata øll liðini í mati og mold og alt, sum hevur tilknýti til hetta.“

AVBJÓÐINGAR GEVA MØGULEIKAR Tað er Tjóðhild Patursson, ið greiðir frá. 30 ára gamli stjórin á nýstovnaða mat- og moldmentanar­ há­skúlanum. Hon er útbúgvin hagfrøðingur og ein av ídnastu íverksetarum í matvøru- og matstovu­ menn­ing í Føroyum. Eitt nú var hon annar stovn­ ar­­in av væl umtóktu matstovuni í Nólsoy, Gimbur­ lomb­ini. „Nógv í mínum lívi er hent av tilvild. Tað var av tilvild, at eg endaði í Nólsoy. Eg hevði einki at

40

Tjóðhild Patursson er fyrsti skúlastjórin á nýggja Mat & moldmentanarskúlanum á Sandi

búgva í og fekk eini hús í Nólsoy. Tá ið eg flutti út hagar, fekk eg í boði at yvirtaka Kunningarstovuna, og við yvirtøkuni fylgdi ein køkur við, sum eg fekk at­gongd til, og sum var byrjanin til matstovuna Gimbur­lombini.“ Hetta var í 2014, og í fyrstani bjóðaði Kunning­ ar­stovan bert kaffi og væl umtóktu vaflurnar. Men ferða­­­vinnan vaks skjótt, og við henni vaks eisini eftir­spurning­ur­in, og Kunn­ingar­stovan fylgdi við. Saman við øðrum avgjørdi Tjóðhild at víðka kafe’ina hjá Kunningar­­ stovu­ ni til matstovu, og hóast um­støður­nar til at hava ein veruligan køk, ið hósk­aði til matstovuvirksemi, ikki vóru tær allar­ bestu, kláraðu tær seg. „Tað vísir seg ofta, at avbjóðing gevur nýggjar møgu­­ leikar. Vit gjørdu ikki íløgur í at fáa ein nýggjan og betur hóskandi ovn. Av tí at hann riggaði ov illa til at baka breyð í, funnu vit uppá at grilla breyðið á pannu í staðin. Tað sama við fiska­ pakku­num. Tá vit ikki fingu nýtt ovnin til fiska­ pakkar­nar, tí hann var so ótættur, tóku vit grillina í nýtslu í staðin.“ Og hóast matstovan gjørdist alsamt betur um­ tókt, valdu tær heldur at keypa eina saunu í staðin fyri nýggjan ovn ella uppvaskimaskinu, sum teim­ um manglaði. „Vit kláraðu okkum fínt við at vaska upp við hond og víðkaðu um okkara tilboð við at keypa eina saunu í staðin fyri nýggja útgerð, sum vit í veru­leikanum kláraðu okkum uttan.“

BRÚGVASIMULATOR

MASKINRÚMSSIMULATOR

HEILSUSIMULATOR

ROYN TÍNA VITAN Í VERULEIKAKENDUM UMSTØÐUM

TAK SKEIÐINI TÁ TÚ ERT HEIMA Vit hava nýggjastu tøknina og bestu umstøðurnar at læra nýtt.

Siglir tú úti ella heima er tað ómakaleyst at taka skeiðið hjá okkum. Vinnuháskúlin hevur í 130 ár útbúgvið tey bestu av teimum bestu.

VIT BJÓÐA ØLL SKEIÐ  BRM-skeið

 ERM-skeið

 ECDIS-skeið

 Tecdis-skeið

 GOC-skeið

 Heilsu-skeið

 DP-skeið

 ARPA-skeið

 Eldsløkkingar-skeið

 Trygdar-skeið

 SSO-skeið

 Stroppa-skeið

… og nógv onnur skeið

Finn skeiðsyvirlit og tilmelding á www.skeid.vh.fo

Vinnuháskúlin · Boks 104 · 110 Tórshavn Tel 350 250 · info@vh.fo · www.vh.fo

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

VEGAMÓTIÐ, SUM LEIDDI TIL HÁSKÚLAN Matstovan í Kunningarstovuni í Nólsoy, ið við tíð­ ini fekk navnið Gimburlombini, hevur á mang­an hátt verið royndarstovan hjá nýggja stjóranum á Mat- og mold­­mentanar­há­skúla­num. Saman við starvs­ fólk­ un­ um í Gimburlombunum menti hon hug­skot til matgerð og tiltøk, sum hon við nýggja starvi­num fær høvi at gera enn meir við. „Tá ið eg sá lýsingina eftir stjóra til skúlan, hugs­ aði eg, at har hevði eg væl tímað at farið á skeið,“ sigur hon flennandi.

Men hon hevði ongar veruligar ætlanir um at søkja starvið. Aftur vóru tað tilvildarligar um­ støður, ið gjørdu, at hon kortini endaði har. „Bygningurin, ið Gimburlombini húsaðust í, skuldi seljast, og tað var eisini strævið at reka mat­ stovuna, so vit vóru komnar til eitt vegamót, har vit ikki vistu, hvussu vit skuldu fara fram.“ Nøkur av teimum, ið vóru stigtakarar til Mat- og

42

mold­ mentanarskúlan, vóru eisini stigtakarar til Veltu­na, ið eins og Gimburlombini vóru í uppskoti til EMBLU-virðislønirnar, sum vórðu latnar í Ís­ landi í fjør. „Vit komu í samband við Veltuna, tá ið vit vóru til EMBLU-handanina, og tað vísti seg skjótt, at vit tosaðu sama mál, tá ið um tilgongd til mat­ framleiðslu ræður, og so endaðu vit bæði við at fáa eina EMBLU-virðisløn við heim. Og nú eg eri endað her, kennist tað so upplagt at sameina hesi bæði konseptini.“

KJARNIN ER FØROYSKU RÁVØRURNAR Sjálv hevur Tjóðhild ongantíð gingið á háskúla, og hon hevur onga útbúgving í matframleiðslu. „Men mær dámar væl at undirvísa. Og at finna uppá. Eg havi jú eina universitetsútbúgving í hag­ frøði, sum eg havi brúkt í mínum starvi á Setrinum, har eg havi undirvíst hvønn vetur við síðuna av at reka Kunningarstovuna. Tað er ein samanseting,

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

sum hevur riggað væl til mín. Tá nýti eg ein annan part av heilanum aftur ímóti kreativa arbeiðinum við at finna uppá og at royna ymisk hugskot.“ Hon greiðir frá, hvussu hennara áhugi fyri mat­ framleiðslu er grundaður á persónligan áhuga. „Eg lesi nógv um mat – tað havi eg altíð gjørt. Eg gjørdi eisini altíð mat sum barn. Men so kom ein tíð, tá ið eg als ikki gjørdi mat. Sum tannáringur gjørdist eg vegetarur, og tá ið eg flutti til Svøríkis at lesa, ávirkaðist eg nógv av hugburðinum har til mat og matframleiðslu.“ Tilsamans hava hennara royndir bygt seg upp til spurningin um, hvussu hon kann framleiða mat her heima við okkara egnu rávørum. „Akkurát tað er kjarnin í tí, sum eg síggi sum eina spennandi avbjóðing.“

GER TÍTT EGNA VÍN- ELLA MATSTAÐ? Áhugin fyri Mat- og moldmentanarháskúlanum he­vur víst seg at vera stórur. So stórur, at plásstrot longu er farið at merkjast. Men áræðinum hjá stjóra­num bagir einki, og tað tók ikki langa tíð, áðrenn skráin fyri skeiðini hjá skúlanum vóru á tremur við hugskotum. Tjóðhild greiðir frá, at virk­semið hjá Gimburlombunum longu var farið at flyta seg móti skeiðsvirksemi, og at tað tískil var lætt at koma í gongd. „Vit vóru longu farin at skipa fyri skeiðum í Gimbur­lombunum, tí var hetta ein glíðandi menn­ ing.“ Eitt av hesum skeiðum eitur „Ger títt egna mat­ stað“. Hvat ætlar stjórin við hesum? „Tað, sum vit sóu við Kunningarstovuni og Gimb­ur­lombunum, var, at Nólsoy við sínum fáu íbúgv­um var sera væl fyri til eina ferðavinnu í vøkstri, tí oyggin hevði nógv tilboð til ferða­fólk eftir íbúgva­talinum. Hetta kundi eg hugsað mær at sæð úti um landið eisini, og tí hava vit ætlanir um at skipa fyri skeiðum, har vit arbeiða við at byggja upp nýggj matarstøð. Eg síggi fyri mær, at skúlin kann vera sum ein ‚uppstartari‘ í hesum sam­ bandi, og at luttakararnir síðani fara heim at royna hugskotini.“ Vínframleiðsla skal eisini á tímatalvuna.

Gimbur­­­lombini satsaðu upp á natúrvín, sum tær ferðað­ust kring landið við, og fyri at kunna veita besta natúrvínið til gestirnar í Nólsoy valdu tær báðar at taka hvør sítt vínfrøðiskeið.

„Og tað fingu vit góðar afturmeldingar fyri. At ein kundi ferðast allan vegin til Nólsoyar og sam­ stundis fáa vín, sum verður serverað í París,“ greiðir hon spent frá.

EIN KANNINGARFERÐ Hendan dagin, vit eru og vitja á Mat- og mold­ menta­narháskúlanum, eru einar 10 kvinnur savn­ að­ar til eitt skeið í at framleiða sápur. „Vit hava ein øðrvísi skara av næmingum saman­borið við hinar háskúlarnar, ið venda sær til yngri fólk. Vit hava nógv konufólk millum 30 og 60 ár, og tí mugu vit vera liðilig viðvíkjandi arbeiðs­tíðum o.s.fr.“ Viðvíkjandi innihaldi er ymiskt á skránni, sum ikki er beinleiðis matur, so sum sápugerð, ið er á skránni í dag. „Men tá er tað burðardygd og sjálvveiting, vit leggja áherðslu á, ið vit hava sum aðalmál, og sum gong­ur aftur í øllum skeiðum. Tað eru nøkur skeið, sum eru meir viðkomandi fyri okkum enn onnur.

Endur­nýtsla er eitt, har vit gera nógv við at sálda burtur­kast frá og kanna, hvat leivdir av ymiskum tilfari kunnu nýtast til. Eitt nú til sápu. Og tað er tað sama við kompostinum og matleivdunum, sum vit sálda frá í køkinum. Vit royna at sleppa undan at keypa tað, sum vit sjálvi kunnu gera.“ Tjóðhild greiðir frá, at skeiðið og tímatalvan eru ikki fullfíggjað, tá ið eitt skeið byrjar. Heldur er talan um, at skúlin er eitt stað fyri vitanardeilan og at royna seg fram. „Hetta er ofta ein kanningarferð, har vit ikki vita alt, áðrenn vit byrja. Vit leggja dent á, at næmingar­ nir taka ábyrgd fyri at fáa nakað burtur­úr, og brúka ta vitan, sum allir næmingarnir koma við.“

43

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

Áhugin fyri skúlanum er stórur, hóast tað ikki eru so nógvar tilmeld­ ingar til longu skeiðini. Hesar fyrstu mánaðirnar hava luttakararnir verið millum 10 mánaðir og 80 ára gamlir, og ynskið hjá stjóranum er, at øll har ímillum skulu kenna seg vælkomin á skúlanum. Skeiðini eru ætlað bæði einstaklingum og smávirkjum, og tey eru blandað millum at vera longri og styttri skeið. Longru skeiðini vara í seks vikur; tey styttru 2–3 dagar. Tað er skipað soleiðis, at tey styttru skeiðini eru part­ur av langa skeiðnum, soleiðis at luttakararnir á styttru skeiðunum hesar dagarnar luttaka saman við næmingunum á langa skeiðnum. „Tað, at tað koma nøkur nýggj hvørja viku, gevur ein góðan dynamikk millum luttakararnar, haldi eg.“ Umframt at luttaka í kreativu skeiðunum saman við øðrum fær kropp­ ur­in sítt, við at skúlin tryggjar rørslu og hvíld í gerandisdegnum. Ein gerandis­dagur á háskúlanum sær tí á leið soleiðis út:

7.30 – 9.00:

Morgunmatur

8.00 – 9.00:

Túrur/Yoga/sjósvimjing ella annað fyri tey, ið hava hug

9.00 – 13.00:

Undirvísing

13.00 – 14.00: Matur 14.00 – 16.00: Háskúlaarbeiði/Hvíld – Eru fólk troytt, ber til at hvíla seg nú ella seta seg at lesa í eini góðari bók. Annars arbeiða vit hvør í sínum lagi við tí, ið vit duga og kunnu geva felagsskapinum

Síðani hava næmingarnir frí og gera, sum tey vilja. Næmingarnir skift­­­ast um at gera nátturða. Øll gista ikki, og tað stendur luttakarunum frítt at fara heim um viku­ skiftini. „Ætlanin er at bjóða matmentanarskeið um heystið og mold­mentan­ ar­skeið um várið, har vit arbeiða meir við at dyrka jørðina.“ Ger tína egnu matstovu, vín, sápur, súrdeiggj, fletting, piparkøkuhús, lukt­ilsi, royk fisk ella ger tína egnu heimasíðu – hvat verður tað næsta? „Eg rokni við at fara undir eina matmiðlanarverkætlan við at bjóða skeið í at gera eina heimasíðu, og síðani er ætlanin at skipa fyri skeiði í at gera podcast og einum videoskeiði.“ „Hvaðani eg fái hugskotini? Eg lesi og ferðist nógv og brúki tað til hug­ skot og skeið. Tað er ein áhaldandi áhugi, sum er berandi.“

44

Um Mat- og moldmentanar­ háskúlan Skúlin er staðsettur á Ísansgarði á Sandi



2 starvsfólk starvast fulla tíð á skúlanum umframt eitt fólk í hálvtíðarstarvi



Skúlin er skipaður sum sjálvsognarstovnur við einum stýri, og Mentamálaráðið stuðlar skúlanum



OUR REGION OF EXPERTISE

AUDITING ACCOUNTING TAX ADVISORY In order to foresee the future you must know the past.

WWW.JANUAR.FO

THE NATIONAL GALLERY OF THE FAROE ISLANDS

sansir.fo

– experience the faroe islands through pictures –

1 October – 30 April: Opening hours Tuesday – Sunday 13-16

www.art.fo

1 May – 30 September: Opening hours Every day 11-17

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

The Arts of Cooking and Cultivating Tjóðhild Patursson is the first director of Mat & Moldmentanarháskúlin, a new Faroese folk high school that focuses on food from cultivation to culinary explorations and everything in between.

With sustainability, reuse and recycling as watch­ words, she will seek to further the development of Faroese entrepreneurship and cuisine.

A timely ambition in the midst of a culinary revolution. Star chefs are winning prizes for the Faroe Islands, while heimablídni, home hospitali­ ty, is transforming the Faroese dining experience.

This is no passing fad. An entrepreneurial spirit permeated with environmental awareness has de­ scended over the archipelago. The shared ethos of these culinary innovations is sustainability, with organic Faroese ingredients on the menu. The new school will focus exclusively on food product­ion and related arts to cement these trends.

FROM CHALLENGE SPRINGS OPPORTUNITY Tjóðhild is a culinary entrepreneur herself.

It all started by chance. She was looking for a place to live and found a house in Nólsoy. Once there she was offered the opportunity to run the local Tourist Information, which included access to a kitchen. As tourism grew, Tjóðhild expanded the Tourist Information café and co-founded the popular restaurant Gimburlombini.

The director reminisces, “We didn’t invest in a new oven. When we couldn’t use it to bake bread,

46

we pan fried instead.” And as the restaurant’s popularity grew the founders didn’t buy a dish­ washer. They bought a sauna to expand the facili­ ties available to visitors. Why get equipment they were managing without anyway?

ALL ABOUT LOCAL INGREDIENTS Tjóðhild didn’t originally intend to apply for the position. However, the building where her EMBLA award-winning restaurant was housed ­ was up for sale and running a restaurant is a lot of work.

“When I saw the ad for the post I thought, I’d love to study there!” Tjóðhild laughs.

In addition to her experience as a restaurateur, she also brings skills honed as a lecturer to the job. The new director happens to be a statistician.

She lectured at the University of the Faroe Islands in winter, while running the Tourist Information in summer.

The passion for food stems from childhood. As a teenager Tjóðhild became vegetarian, and dur­ ing her university days in Sweden she was influ­ enced by Swedish approaches to food and food production.

The burning question for Tjóðhild is how we can best produce food in the Faroe Islands with local ingredients.

COURSES AS CATALYSTS With her wealth of ideas Tjóðhild quickly filled

About Mat & Moldmentanar­ háskúlin The school is housed at Ísansgarði Farm in Sandur



There are two full-time members of staff and one part-time



The school operates as a private foundation with a board. It receives funding from the Faroese Ministry of Culture



the school calendar with exciting courses. She had already started running courses at Gimbur­ lombini, so this has been a gradual transition.

One course is entitled ‘Create your own eatery.’

It is born out of Tjóðhild’s experience in tourism.

Nólsoy really succeeded in harnessing the initial tourist boom, particularly considering the number of inhabitants. The new director puts this down to everything the island already had in place for visitors.

Tjóðhild wants to see that happen across the country and views the school as a catalyst, en­ abling participants to go home and put their ideas into practice.

ROOM TO EXPLORE The school has taken a flexible approach to cours­ es. There is scope to adapt contents and time­ tabling, even after a course starts. According to the director, “This is often an exploration. We don’t know everything before we begin. We want stu­ dents to take responsibility for their own learning and share the knowledge they already have.”

The main focus is sustainability and self-suffi­ ciency. This means recycling is at the core. Stu­ dents spend a lot of time sorting waste and explor­ ing what it can be used for. For example soap. So soap making is also on the programme. Courses can stray beyond food when called for.

In the end, it is all about not having to buy stuff you can make.

The school is popular already. So far partici­ pants have ranged in age from 10 months to 80 years. Everyone is welcome.

Long courses run over six weeks and are inter­ spersed with short courses of 2–3 days when other participants join. It means people on long course meet new people every week, which adds to the dynamics.

The school ethos also includes caring for body and mind, which is why morning exercise, from yoga to ocean swimming, along with afternoon rest are on the schedule.

Sample daily programme:

7.30 - 9.00:

Breakfast

8.00 - 9.00: Walk/Yoga/Ocean swimming or other optional exercise 9.00 - 13.00:

Teaching

13.00 - 14.00: Lunch 14.00 - 16.00: Work/Rest – Those who are tired can rest. Otherwise participants work on their own on what they can contribute to the community

Free time.

Participants take turns to prepare dinner.

Not everyone stays overnight and participants are free to go home at weekends.

The plan is to focus on culinary arts in the au­ tumn and cultivating produce in spring.

Create your own restaurant, wine, soap, slaugh­ tering sheep… what next?

“Probably a food communication project with courses in making websites, then podcasts and videocasts,” replies Tjóðhild, who draws on read­ing and travel for inspiration.

47

Nýggi stjórin í Føroya Symfoniorkestri:

Onki kann sum tónleikur tala til kenslurnar og nerta

symfoniskar hjartastreingir Tað hevur stóran týdning at vísa virðing og fara væl við fólki. Tað heldur Hans Petur í Brekkunum, sum er nýggjur stjóri í Føroya Symfoniorkestri.

Eitt starv, ið hann fegnast almikið um, tí lívið hevði verið fátækt uttan tónleik, sigur hann S KRIV AÐ MYND IR :

H EV UR J Á K U P B O G I J O E N SE N F INN UR J U ST I N U SSE N

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

49

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

Føroya Symfoniorkestur hevur fingið nýggjan stjóra.

Nýggi stjórin er 46 ára gamli Hans Petur í Brekku­ n­ um, sum byrjaði í starvinum tann 1. november 2019. Hann er útbúgvin tónleikari á jútska tón­ listaháskúlanum í Aarhus við saxofon sum høvuðsljóðføri. Hann hevur eisini lokið út­ búgving í leiðslu á masterstigi á Niels Brock í Keyp­mannahavn og lærda háskúlanum í Middle­ sex í London.

Seinastu 12 árini hevur Hans Petur í Brekkunum verið stjóri og dagligur leiðari í Føroyahúsinum á Vesturbrúgv í Keypmannahavn. Eitt starv, ið honum hevur dámað sera væl, men nú er stundin ko­min til at royna nýggjar leiðir.

Tó eru leiðirnar ikki so nýggjar og ókunnugar kort­ini. Hans Petur leitar aftur á slóðina og flýggjar til tónleikin. „Eg havi saknað tónleikin, og tí er hetta eitt gott høvi og ein frálíkur møguleiki at hava fingið,“ sigur Hans Petur, ið er spentur og gleð­ ir seg at taka við nýggju av­ bjóðingini.

nøkur ár við á besta liðnum hjá HB. Tað var ein skaði, sum gjørdi, at hann mátti gevast at spæla fót­bólt, og tá tók tónleikalívið veruliga dik á seg.

Eitt skifti var hann yrkistónleikari og undirvísti samstundis á tónleikaháskúla í Danmark.

Seinni gavst hann at undirvísa og fór at skriva, spæla og framføra tónleik burturav. Hann spældi nógv saman við ymsum tónleikarum og bólkum í Danmark og ferðaðist víða um við tónleikinum í eini trý ár, til hann fekk boðið starvið sum leiðari í Føroyahúsinum í Keypmannahavn. Tá varð lívið sum fjakkandi tónleikari lagt á hillina, og leiklutirnir í leiðslu og umsiting gjørdust ein munandi størri partur av dagliga arbeiðinum.

TÓNLEIKUR ER KENSLULIG UPPLIVING

Tað er ikki av tilvild, at Hans Petur í Brekkunum eftir drúgt áramál burtur frá tónleikinum nú vendir aftur til upprunan. Hann hevur saknað tónleikin. „Lívið hevði verið fá­tækt uttan tónleik,“ sigur hann og legg­ ur aftrat, at tað er onki, sum kann metast við tón­leik­in og tær upp­liv­ing­ ar, sum tón­­leik­ur­in kann veita menniskja­num. ÍBLÁSTUR ÚR „Tónleikur vekir sansir­ MUPPET SHOW Tónleikur hevur altíð nar og talar til kenslur­nar. verið stórur partur av lívi­ Onki annað kann nerta num og tilveruni hjá Hans hjarta­­streing­ir so inni­liga Peturi í Brekkunum. Longu og so djúpt og lata upp fyri sum smádrongur gjørd­ ist tí kenslu­ liga sum tón­ leik­ hann hugtikin av saxo­fon­ urin. Eg fái gásar­hold av at ini og fekk stóran tokka til hoyra góð­an tón­leik,“ sigur Hans Petur í Brekkunum, stjóri í Føroya Symfoniorkestri hennara. Tvinnar vóru or­ hann. sak­ irnar. Onnur var saxo­ Tað hevur eisini ógvuliga fon­­ isturin í kendu sjónvarpsrøðini The Muppet stór­an týdning fyri Hans Petur, at tað, sum hann Show, hin var tónleikarin og úrmælingurin Brand­ fæst við dagliga, svarar aftur og skapar gleði, trivn­ ur Øssursson. að og meining í lívinum. Tí hevur tað altíð verið „Eg minnist, at Brandur einaferð vísti ymisk hansara filosofi at gera tað, sum hann tímir og dugir ljóð­føri fram fyri skúlanæmingum í Kommunu­ best, og lata alt annað fara aftur við borðinum. skúla­ num í Havn. Eg var longu tá berg­ tikin og segði beinanvegin, at saxofonin skuldi vera mítt VIRÐING HEVUR TÝDNING ljóð­­­føri. Og so varð og hevur verið líka síðani,“ Spurningurin er so, hvat tað er fyri ein stjóri, ið sigur Hans Petur. stýrið fyri Føroya Symfoniorkestur hevur sett í Umframt tónleikin og saxofonina var Hans starv.

Petur eisini dugnaligur fótbóltsleikari og var í Tónlistarliga er talan ikki um nakran snilling ella

„Tónleikur vekir sansirnar og talar til kenslurnar”

50

sansir.fo

Heildarloysnir frá ArtiCon BANKNORDIK

Eitt trygt grundarlag Articon hevur serligan førleika innan jørð-, kloakk-, betongarbeiði, byggibúgving, vegaog havnagerð, fjarhita, timbur- og snikkaraarbeiði eins og ymisk apteringsarbeiði, tá skip verða bygd ella umvæld. Men vit kunnu standa fyri ella vera partur av so at siga øllum verkætlanum ella byggiarbeiði so sum skrivstovubygningar, verk smiðjubygningar, goymsluhallir, umvæling og umbygging.

Articon P/f · á Hjalla 20 · 188 Hoyvík · Tel. 350 700 · www.articon.fo

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

52

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

serfrøðing í symfoniskum og klassiskum tónleiki. Í veruleikanum er langt lop frá tí rytmiska tón­ leikinum, sum hann fyri tað mesta hevur umboðað, til klassisku tónarnar. Men tónleikur er tónleikur, og tí er uppgávan ikki so fremmand kortini, sigur hann.

Sjálvur heldur Hans Petur, at masterútbúgvingin í leiðslu og royndirnar sum leiðari í Føroya­ húsinum í Keypmannahavn munnu fara at koma sær til góðar, tí hann er kunnugur við umsiting og leiðslu og veit, hvat krevst til tess at dríva eina organisatión fram á leið. Í so máta er ongin munur á, hvørt talan er um Føroyahúsið ella Symfoni­ orkestrið, sigur hann.

Hann vísir á, at uppgávurnar at halda skil á eitt nú fíggjar­­viður­skiftum og annars at fáa alla organi­ sa­tiónina at draga eina línu og seta felags mál eru grundleggjandi tær somu.

Men skal tað eydnast stjóranum at vera savn­ andi megin, ið megnar uppgávuna at førka organi­ satiónina fram móti nýggjum málum, er fremsta og týdningar­miklasta uppgávan at fara væl við fólki.

Tað er hetta, sum leiðsla í roynd og veru snýr seg um, sigur hann. Tí setir tað stór krøv til stjór­an sjálvan at reflektera um egnar persónligar egin­ leikar og professionellar førleikar, sigur hann.

Hans Petur heldur, at serliga eitt orð lýsir væl, hvat góð leiðsla er, og tað er orðið virðing. „Eg leggi ógvuliga stóran dent á at fara væl við fólki og vísa øllum menniskjum grundleggjandi virðing. Tað hevur alt at siga fyri meg,“ sigur hann.

undir við symfoniorkestrinum og eru ernir um av­ rikini. Tað hava føroyingar eisini alla orsøk til at vera, heldur hann, tí symfoniorkestrið er eitt sera væl mannað orkestur við dygdargóðum tónleikarum á øllum ljóðførum.

Uppgávan hjá nýggja stjóranum verður at tryggja framhaldandi menning á øllum mótum, og ta uppgávuna er hann farin undir við góðum treysti, sigur hann.

Enn er Hans Petur í Brekkunum tó so nýggjur í starvi­num og vil tí einki ítøkiligt siga um, hvørjar tankar hann hevur gjørt sær um, hvønn tónleik og hvørji verk Føroya Symfoniorkestur skal stremba eftir at framføra í næstu framtíð. Men eitt lovar hann Føroya fólki. Og tað er, at Føroya Symfoni­ orkest­ur altíð skal borga fyri góðsku og dygd. Tað er eitt stórt og neyðugt mál at seta sær og ikki ógjørligt, sigur hann.

Føroya Symfoniorkestur telur okkurt um 150 tón­ leikarar og kórsangarar, tá ið tey eru upp á tað mesta. Tað er tí ein stórur bólkur og ein stór organi­satión, sum Hans Petur í Brekkunum skal stjórna av ovastu rók.

Hans Petur í Brekkunum Føðingardagur: 17.09.1973

VIL TRYGGJA GÓÐSKU OG DYGD Hans Petur í Brekkunum er longu farin til verka sum stjóri í Føroya Symfoniorkestri. Í veru­leika­ num er tað eitt undur, heldur hann, at tað yvir­ høvur ber til at hava eitt symfoniorkestur í Føroy­ um. „Tað átti ikki at borið til við tí fólkagrundarlagi, sum er í okkara landi. Men tað ber til, og tað er tí, at tað finnast fólk, sum ótroyttiliga hava stríðst og strevast, tí tey vilja hava tað at bera til. Tað er alla æru vert,“ sigur Hans Petur.

Hann heldur, at føroyingar sum heild taka væl

Útbúgving: Tónleikari og saxofonistur frá Det Jyske Musikkonservatorium í Aarhus og útbúgving í leiðslu frá Niels Brock í Keypmannahavn og Middlesex University í London Starv: Stjóri í Føroya Symfoniorkestri Maki: Annika Fossá Børn: Anna Sofía og Bastian

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

Faroe Islands Symphony Orchestra has a New Director:

Nothing speaks as eloquently to the emotions as

music

“Life would be poor without music,” says the new director of Faroe Islands Symphony Orchestra Hans Petur í Brekkunum. His instrument is the saxo­­phone, which he started playing as a little boy in­spired by the sax player in The Muppet Show and music teacher Brandur Øssurson.

Hans Petur enrolled at The Royal Academy of Music, Aarhus, and first made his living playing and teaching music, then later as a composer and tour­ing musician.

His travelling days came to an end when he took up the post as leader of Føroyahúsið, the Faroe Is­ land Culture House in Copenhagen. Over the past 12 years he has gained experienced in manage­ ment and admin­ istration, along with an MBA from Copenhagen Business College and Middle­sex Uni­versity.

Though he will look back fondly at the years at Føroya­­hús­ið Hans Petur admits, “I have missed music, so this is an incredible opportunity.” For him nothing compares to the experiences music offers humanity. It awakens the senses and speaks to our emotions. And it has always been his philo­ sophy to do what he enjoys and does best, some­ thing meaningful that sparks joy.

ALL ABOUT RESPECT So what kind of director will he be?

Though he is no expert on the classical genre, music is music. And with his years in manage­ ment he knows what it takes to lead an organi­ sation forward and how to foster common goals.

When assemb­led in full, The Faroe Islands Sym­ phony Orchestra is made up of 150 musicians and chorists, so it is no small outfit Hans Petur í Brekk­unum is setting out to lead.

But what he feels really matters is treating peo­ ple well. That is what leadership is all about. And he sums good leadership up in one word, “respect.”

PERFORMING TO THE HIGHEST STANDARDS In reality it is a miracle that we have a symphony orchestra in the Faroe Islands. Given the demo­ graphics it shouldn’t be possible, but it is. Hans Petur credits, “individuals who have battled tire­ lessly because they want it to be possible.”

The Faroese are also generally very supportive of the orchestra and proud of its achievements.

Rightly so, thinks the new director, it has outstand­ ing musicians on all instruments.

It is still too early for Hans Petur í Brekkunum to say anything concrete about the works the or­ chestra should strive to play in the near future.

However, he does promise that the name Føroya Symfoniorkestur should always be synonymous with the highest standards of performance.

Hans Petur í Brekkunum Date of birth: 17.09.1973 Education: Musician and saxophonist trained at The Royal Academy of Music, Aarhus, with a degree in management from Niels Brock Copenhagen Business College, Copenhagen, and Middlesex University, London Position: Director of Faroe Islands Symphony Orchestra Partner: Annika Fossá Children: Anna Sofía and Bastian

54

55

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

Hetta er ein endurprentað grein úr fyrsta Atlantic Review, ið kom út á vári 1990.

Tá varð tað mesta skrivað á donskum.

Hesa greinina hevur Bodil Rahbek, sum var fyrsti redaktørurin og journalisturin á blaðnum skrivað. Úr savninum

B O DIL

For Sólvá er det let at komme hjem og fortælle, at hun er den bedste i klassen. Spørgsmålet er blot, om det overbeviser hendes forældre om, at det går godt i skolen. Sólvá er nemlig den eneste elev i klassen.

Skolen i Haraldssund på Kunoy har bare otte elever fordelt på klassetrinene fra 1. til 7. skoleår.

Og læreren, Rannvá Joensen, underviser i alle fag­ ene.

Skolen er bygget i 1930, og siden har den ikke gennemgået nogen større modernisering. Kakkel­ ovnen er ganske vist skiftet ud med oliefyr, men skolepultene ser ud til at stamme fra børnenes bedsteforældres tid.

Man skal dog ikke lade sig narre af dette – under­­visningen her er lige så moderne som i de nyere og større skoler.

INGEN RINGEKLOKKE Høgni og Mikkjal går i 7. klasse, og næste skoleår skal de til Klaksvík at gå i skole.

Efter at der er blevet bygget en dæmning mellem Kunoy og Borðoy, tager det bare et kvarter at køre til Klaksvík.

RA H B E K

Mikkjal flyttede fra Klaksvík til Haraldssund for et år siden, så han har erfaring fra en større skole. „Det er sommetider sjovere at være i en større klasse, hvor alle børnene er lige gamle. Men her er det meget bedre at lege i frikvarterene, og her er ingen ringeklokke,“ lyder hans vurdering.

SAMME FAG I det hele taget går man ikke så nøje efter klokken i Haraldssund skole. „Hvis jeg kan se, at børnene begynder at blive trætte og uopmærksomme, så stopper jeg hellere under­visningen og går igang med noget andet, selv om der måske egentlig er 10 minutter tilbage af regne­timen,“ siger Rannvá Joensen.

Hun har undervist på skolen i tre år, og hun læg­ger ikke skjul på, at det er en stor pædagogisk udfordring at skulle undervise otte børn i for­skel­ lige aldre.

For ikke at gøre forvirringen total har hun lagt timeplanen, så alle elever har det samme fag sam­ tidig. Og Rannvá stimulerer så de ældre børn til at hjælpe de yngre.

57

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

Hvis man skal bevare bygderne, så er det af stor betydning, at børnene bliver i bygden og bliver undervist her så længe som muligt. Skulle de allerede fra de første skoleår væk fra bygden for at gå i skole, ville deres tilhørsforhold blive svækket Rannvá Joensen

VÆRDIFULDT Rannvá understreger, at det er vigtigt for de små bygder at bevare deres skoler. „Hvis man skal bevare bygderne, så er det af stor betyd­ning, at børnene bliver i bygden og bliv­­ er undervist her så længe som muligt. Skulle de allerede fra de første skoleår væk fra bygden for at gå i skole, ville deres tilhørsforhold blive svækk­ et,“ siger hun.

DECENTRALISERING På Færøerne har man i de sidste årtier satset på de­centralisering. Landets infrastruktur er blevet enormt udbygget. Og har man i dag det mest de­ centrale skolevæsen i Norden, med mere end 50 bygde­skoler.

8000 børn går i folkeskolen, og de er fordelt på ikke mindre end 70 skoler. I den mindste skole er der bare én elev og i den største omkring 600.

DYRT Rannvá fungerer på én gang som lærer og admini­ strator af skolen i Haraldssund. Hun skal for ek­ sempel forhandle med kommunen om bevillinger til skolen, foretage indkøb af undervisningsmate­ rialer, lægge timeplanen og skaffe vikar, når det er nødvendigt. „Det er dyrt at drive en lille skole, men i Haralds­sund kommune er man fast besluttet på at be­vare skolen. Det betyder til gengæld også, at der er færre hjælpemidler til rådighed,“ fortæller hun.

Hvor fotokopimaskiner, overhead-projektors, lys­ billedfremviser, båndoptagere og lignende er selv­følgeligheder på de større skoler, – må man i Haralds­sund klare sig uden eller låne sig frem.

Børnene i Haraldssund har også færre skole­ timer end eleverne på de større skoler. Gymnastik står for eksempel ikke på skemaet, for her er ingen gymnastiksal.

58

Men så har man til gengæld nogle andre fordele.

En skoleudflugt kan for eksempel hurtigt og nemt arrangeres.

ENSOMT „Mange tror nok, at det er en loppetjans at under­ vise i en bygdeskole med bare otte børn. Men i virkelig­ heden er det meget krævende. Jeg står ­alene med hele ansvaret for undervisningen. Jeg har kun mig selv at diskutere problemerne med, og jeg må selv tage stilling i alle sager,“ siger ­Rannvá.

Hun peger på, at jobbet som lærer i en bygde­ skole ind i mellem kan være meget ensomt. Og det viser sig også, at bygeskolerne ofte skifter lærer ud hvert skoleår. „Jeg tror, det er et minus for børnene at skifte lærer hvert år. Men det kan være svært at få en lærer til at blive i samme bygd i en årrække, hvis læreren ikke har en tilknytning til stedet,“ for­ klarer Rannvá.

Hun bor selv i Klaksvík, men den ene af hendes for­ældre kommer fra Haraldssund, og det giver hende det bånd tilbage til bygden, som andre lære­ re måske savner.

I VÆKST Det er kommunerne, der har ansvaret for, at der­ es yngste borgere får undervisning. Og i de små bygd­er lægger man stor vægt på at bevare sine egne skoler, selv når elevtallet falder.

I Haraldssund er der dog ingen grund til at frygte, at der bliver mangel på elever. Bygden er faktisk i vækst. Gode trafikforbindelser til Klaks­ vík kombineret med den kendsgerning, at grund­ pris­er­ne i Haraldssund er væsentlig lavere end i byen, er gode argumener for at flytte til bygd­en.

I dag er der således ni børn underskolealder i Haraldssund.

welcome to gjáargarður

Live like a local Faroe Law provides legal assistance to business enterprises with an emphasis on the commercial, practical and pragmatic objectives of the client.

Our areas of practice include: ■ ■ ■ ■

Mergers and acquisitions Company law Project development and financing Restructuring and insolvency law Building and construction law

■ ■ ■ ■ ■

Banking and financing law Oil and gas law Maritime law Tax law International contracts

Faroe Law is an independent Faroese Law Firm with associated offices in Copenhagen, Aarhus and Nuuk. We are result oriented and provide a personal tailored service to our clients.

FAROE LAW Sp/f Magnus Heinasonar gøta 10 · Postbox 158 · FO-100 Tórshavn · Faroe Islands Tel. (+298) 66 99 00 · faroelaw@faroelaw.fo · www.faroelaw.fo

Guesthouse

of Gjógv

Nestled between the high mountains, the drive alone makes it worth a visit. In the lush summer months you may feel like you’re in the Austrian Alps – in the winter, you are struggling to make it through Mordor. Once you’re there just feel yourself unwind.

This is Gjáargarður. We like to call it a Guesthouse. You will like to call it Home.

GJÁARGARÐUR Guesthouse of Gjógv

Gjógv +298 423 171 www.gjaargardur.fo

ROYN OKKARA TALGILDU UNDIRHALDSSKIPAN TRY OUR DIGITAL ENTERTAINMENT SYSTEM Tendra WIFI Turn on your WIFI Vel „AtlanticAirfi” Choose "AtlanticAirfi" Tendra kagan á tíni eind Open your browser Njót ferðina Enjoy the flight

https://airfi.aero

10108

■

IMAGINE a hotel, that doesn’t feel like a hotel. Where you instantly find you’re at home, and not a paying customer. Where you make friends with the staff and become part of the family. You have just pictured living at Gjáargarður.

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

This is a reprint of an article from the first issue of Atlantic Review published in spring 1990. Most articles were printed in Danish at the time. This feature is by Bodil Rahbek, who was the magazine’s first editor and journalist.

From the archive

THE SCHOOL WITHOUT A BELL B O DIL

RA H B E K

Sólvá is top of her class, but also the only student in her class. Sólvá’s school in Haraldssund, Kunoy, has eight students from Year 1 to 7. And the one teacher, Rannvá Joensen, delivers all subjects.

Founded in 1930, the building hasn’t changed much, except for the new boiler. But the pedagogy is as modern as anywhere else.

There are 8000 students in primary and lower secondary spread over 70 schools. The smallest has one student and the largest about 600.

It may seem like a breeze with few students, but it can be lonely. Many village schools change teachers every year. It can be hard to get teachers without ties to the village to stay.

NO BELL

EXPENSIVE

Mikkjal in Year 7 moved to Haraldssund a year ago, so he can compare, “It’s sometimes more fun in a bigger class where everyone is the same age. But playing at recess is much better here and there is no bell.”

Time doesn’t dictate teaching here. “If I notice pupils loosing focus, I simply change activity,” says Rannvá. That freedom is an advantage, though it is not easy to teach children of different ages to­­gether. To simplify delivery, all students have the same subject at the same time, and Rannvá en­ courages older children to help younger ones.

Small schools are also expensive, but Rannvá works as both teacher and administrator. She is re­spons­ible for everything from funding negotia­ tions to timetabling.

With fewer financial resources the school goes without photocopiers or projectors. And there is no gym, so no physical education on the timetable.

Excursions, on the other hand, are easily arranged.

DECENTRALISATION For Rannvá preserving village schools contri­butes to preserving villages. Leaving for school at an early age weakens ties to the home village. The Faroese school system is the most decentralised in the Nordic region.

GROWING Municipalities are responsible for primary educa­ tion and small villages priorities keeping schools open, even with fewer students.

Haraldssund, however, is a village in growth.

Excel­lent road infrastructure combined with low housing costs make it attractive. And there are nine children under school age in Haraldssund today.

61

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

Úr tronga á Toftum og upp á tindarnar Hann vaks upp í einum ófaklærdum útróðrarheimi á Toftum, men telist nú millum máttmiklastu persónar í landinum.

Christian Andreasen er sosialur mynsturbrótari SK R I V A Ð H E V U R P Á L L HOLM JOH A NNE SE N M Y N D I R : H Ø G NI H E INE SE N

62

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

„Hasin har advokaturin Christian Andreasen, hví umboðar hann altíð tey óndu?“ Tann 60 ára gamli Christian Fríbjart Andreasen flenn­ir so hjartaliga. Kendi sakførarin hevur júst fortalt um ein bindiklubba, har hesin spurningurin varð umrøddur nú eitt kvøldið. „Spjaldrið ein ‚óndur vinnulívsadvokatur‘ nívir meg á ongan hátt. Útsøgnin kemst kanska av, at eg ofta umboði stórar og sterkar fyritøkur í málum, sum hava almennan áhuga,“ vísir sakførarin á.

Christian Andreasen er millum máttmiklastu per­­ sónar í landinum. Hann umboðar ofta stóru fyri­­tøkurnar Enniberg, Bakkafrost og Varðan, og hann er eisini nevndarformaður í J. & K. Petersen og SMS. Í fleiri ár var hann eisini nevndarformaður hjá Atlantic Airways.

Seinastu mongu árini hevur Christian Andreas­en verið forseti í Fótbóltssambandinum, og nú hann skjótt rundar tey seksti, er hann eisini farin upp í politikk. Á løgtingsvalinum í heyst varð hann vald­ ur á ting fyri Fólkaflokkin.

Men ferðin upp á tindarnar hevur ikki verið eitt beint strekki. Tað er lítið í uppvøkstrinum hjá Christiani Andreasen, sum bendi á, at hann seinni skuldi gerast vinnulívsadvokatur, forseti ella løg­ tings­limur.

TRONG KOR Á TOFTUM Tá ið Christian Andreasen veksur upp á Toftum í seksti- og sjeytiárunum, er stóri dreymurin at gerast skipari. Honum dámar væl í egningarskúrinum og at kappast um at egna flottasta stampin. Tí er hann fegin, tá ið hann fer við útróðrarbátinum

„Spjaldrið ein ‚óndur vinnulívs­ advokatur‘ nívir meg á ongan hátt. Útsøgnin kemst kanska av, at eg ofta umboði stórar og sterkar fyritøkur í málum, sum hava almennan áhuga“ 63 Christian Andreasen

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

Brøðra­bergi, sum pápin rekur, eftir at hava lokið realskúlan í Runavík. Útróðrarlívið á Toftum í seksti-og sjeytiárunum kast­ ar einki ríkidømi av sær. Útróðrarmenninir droyma um eydnu, men eydnan læt sum oftast bíða eftir sær. „Pápi mín var partur av hesum umhvørvi, og hann atkvøddi fyri javnaðarmanninum Jákupi Fr. Øre­­gaard. Mamma mín arbeiddi í handli, og bæði vóru ófaklærd,“ fortelur Christian Andreasen.

Men dreyminum um at gerast skipari noyðist hann at sleppa tíðliga. Hann hevur ringa sjón í øðrum eyganum. Hann setur sær tí fyri at fáa út­ búgv­ing og fer í 1977 undir HF-skeiðið í Hoydøl­ um.

Eftir lokið HF-prógv vil toftamaðurin taka eitt sabbatsár. Ein summardag í 1979 steðgar ein bilur brádliga fyri honum í Havn. Í bilinum situr fyrr­ verandi lærari hansara, løgtingslimurin og blað­ stjórin á Dagblaðnum, Óli Breckmann. Hann vil hava orðið á hann.

Borgarliga blaðstjóranum tørvar ein tíðinda­ mann, og hann bjóðar Christiani Andreasen starv á Dagblaðnum. Og ungi toftamaðurin tekur av. „Tíðin á Dagblaðnum var ein góð barlast hjá mær seinni í lívinum. Her hugsi eg serliga um at skriva skjótt og arbeiða undir nógvum tíðartrýsti,“ greið­­ir hann frá.

Eftir eitt ár á Dagblaðnum flytur Christian Andrea­s­en til Keypmannahavnar at lesa løgfrøði. „Pápi mín var ikki serliga glaður um, at eg fór at lesa. Honum hevði dámt best, at eg helt fram við at hjálpa honum við útróðrinum. Men tá ið eg so var farin í gongd við lesnaðin, gjørdist hann bæði glaður og errin um sonin, sum bleiv advokatur í Havn,“ lítur Christian Andreasen afturá.

At valið fellur á júst løgfrøði er ikki av tilvild.

Meðan Christian tekur HF-skeiðið, býr hann í kjallara­num hjá farbróðri sínum J. H. Andreasen, dómara í Føroya rætti. „Hann sat altíð seint út á kvøldarnar og skrivaði sínar dómar á tungu skrivimaskinuna. Onkuntíð kundi hann avdúka úrslitið; ein, sum hevði fingið fongsul­ revsing fyri rúsdrekkakoyring, ein annar fríkendur fyri harðskap. Í stóru kjallaraíbúðini hjá mær stóðu allar jurabøkurnar og allir dómarnir.

Mær dámdi væl at lesa dómar. Samstundis hevði eg rættiliga stóran áhuga fyri samfelagsviðurskiftum,

64

og tí fall valið heilt av sær sjálvum á løgfrøði,“ fortelur hann.

Meðan Christian Andreasen lesur í Keypmanna­ havn, verður Óli Breckmann valdur á Fólkating. Tá sendir Breckmann aftur boð eftir Christiani. Hann verður formliga settur í starv á tíðindatænastuni hjá teimum Konservativu, sum Óli Breckmann er partur av. „Frá ungum árum havi eg havt tilknýti til Fólka­ flokk­ in. Í rættiliga nógv ár havi eg arbeitt fyri flokk­in handan leiktjøldini, men tað var ikki fyrr enn nú, at eg kendi meg til reiðar at bjóða meg sjálv­ an fram í politikki,“ vísir nývaldi løgtings­ limur­in á.

AVHALDSMAÐUR Fyri meira enn 25 árum síðan tók Christian Andrea­ sen eina stóra persónliga avgerð. Hann legði av at drekka. „Eg var komin til eitt mark, har eg ikki var arbeiðs­­førur og ikki kundi taka mær av familju­ ni. Kanska er tað arvaligt. Royndirnar í mínari familju vístu, at helt eg á, fór endin ikki at vera góður. Tá er bara eitt at gera, og tað er at gevast.

Av­gerðin hevur verið tann besta í lívinum, og eg havi fingið eitt fantastiskt lív sum avhaldsmaður,“ sigur Christ­ian Andreasen.

Eftir avgerðina at leggja av tók hann fleiri gomul áhuga­mál upp aftur, millum annað tónleik, kór og túrar í náttúruna. Hesi frítíðarítrív eru kær­­­komin frírúm frá einum gerandisdegi við sak­førara­­­virk­ semi, løgtingssessi, nevndarsessum og forseta­sessi í FSF. „Eg trívist væl við at hava nógv at gera. Men skalt tú halda út, er neyðugt at leita burtur, tá ið møgu­leikin býðst. Føroyska náttúran er mítt frí­ rúm frá dagliga arbeiðinum. At sleppa burtur frá stressinum og fáa fríska luft er eitt slag av moti­ vatión“, sigur Christian Andreasen.

TAPIR FYRSTA RÆTTARMÁLIÐ Tað er ein spentur 26 ára gamal nýklaktur løg­ frøðingur, sum í 1985 fyri fyrstu ferð roynir seg í Føroya rætti. Hann er sannførdur um at vinna rættar­ málið í eyðkendu reyðu húsunum í C. Pløyens­gøtu í Havn.

Christian Andreasen er fyri stuttum byrjaður sum advokatfulltrúi hjá Advokatfelagnum í

M SÓL KRE Hóast tað er deiligt at ferðast í sólríkum londum, er týdningarmikið at ansa eftir brennandi sólini.

Ikki bert av teirri orsøk, at tað er spell at spilla burtur dýrabærar frídagar, um tað nú skuldi hent seg, at tú verður sólskáldað/ur, og at tað er jú eisini heilsuskaðiligt. Sjálvt um tað skáldaða hvørvur av húðini, elvir hetta til varandi skaða á arvatilfarið hjá húðkyknunum. Hesin skaði kann elva til krabbamein í húðini.

Tann góði parturin av søguni er, at krabbamein í húðini kann verða fyribyrgt. Vit skulu bert fylgja nøkrum fáum, týðandi sólráðum og minnast til, at sólverja er týdningarmikil alt lívið. Ansið serliga væl eftir børnunum, tí teirra húð er uppaftur meira viðkvom í sólini. Børn yngri enn 1 ár eiga als ikki at vera í beinleiðis sól. Og lat vera at fara í solarium heldur ikki áðrenn sólferiuna. Tað er falskur tryggleiki at fara í solarium áðrenn feriuna, í mun til økta vandan fyri at fáa krabbamein.

Atlantic Airways

Vagar Airport

380 Sørvágur

Tel 34 10 00

www.atlantic.fo

Tey mest týdningarmiklu ráðini til skilagóðar vanar á sólferiuni eru hesi:

1

Hav fleiri steðgir frá sólini í tíðarskeiðinum, har sólin er sterkast, ofta millum klokkan 12 og 15. T.d. kanst tú hvíla teg eina løtu í skugganum, njóta ein langan matarsteðg undir sólskjóli, fara ein túr í býin – ella gera sum tey, ið búgva á staðnum: Halt siesta!

2

Fjal bera húð við pløggum, ið røkka til kníggja og albogar, brúka hatt við breiðum skugga, og minst til sólbrillur.

3

Brúka sólkrem á húð, ið ikki verður fjald av pløggum ella skugga. Á sólferð verður mælt til høgan faktor (30+) í ríkiligari mongd - til allan kroppin skal nýtast upp í ein neva.

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

Havn. Hansara allarfyrsta rættarmál snýr seg um eitt risastórt tjald, sum er keypt úr Noregi. Fleiri grundleggjandi brek eru við tjaldinum. So grund­ leggjandi, at tjaldið ikki kann brúkast. Dúk­ urin skrædnaði fyri eitt gott orð.

Mótparturin er royndi og kendi sakførarin D. P. Danielsen, sum andaðist í 1991.

Christian Andreasen tapir rættarmálið. Fyrst og fremst, tí hann ikki er nóg neyvur. Hann hevur gloymt at biðja ein sýnsmann um at skoða og at meta um tjaldið. Og tí er torført at vinna rættar­ málið; sama um tjaldið hevur fleri týðandi brek. „Fyrstu árini nívdi tað meg veruliga at tapa eitt rættar­mál. Eg varð vanliga flovvur og skuffaður.

Eisini kundi eg fáa eina skuldarkenslu og spyrja meg sjálvan, um eg hevði gjørt arbeiðið til lítar.“ Men hesar kenslur hoyra fortíðini til. „Í dag er avgerandi, at eg havi gjørt alt, sum skal til fyri at vinna eitt mál. At úrslitið so ikki altíð er til vildar, er nakað, sum ein advokatur má læra seg at liva við. Ella yvirlivir tú ikki sum advokatur í longd­ini,“ vísir hann á.

NÓGV REVSIMÁL So skjótt Christian Andreasen er liðugur við les­ naðin, fær hann arbeiði sum sakførari hjá Advokat­­­­felagnum í Havn. Advokatfelagið hevur nógv­­ ar vinnulívskundar, so sterka sambandið við vinn­ una byrjar skjótt. Men samstundis fær ­Chris­tian Andreasen eina aðra uppgávu: Tað enda nógv revsimál á hansara borði. Í 80-árunum er Óli Breckmann í fleiri rættar­ mál­um um ærumeiðing, har Christian vanliga er verji. Hann er eisini partur av stórum rættarmáli um smugling í Tórshøll, og í 90-árunum er hann verji í stóru skipamálunum, sum eru størstu sakar­ mál, sum nakrantíð hava verið fyri í Føroyum.

Eisini hevur hann fleiri mál um bæði pedofili og barna­lokkarar. Og í 2003 er hann verji í Føroya størsta hassjmáli.

Christian Andreasen verður javnan spurdur um, hví hann tímir at fáast við mál um pedofili, barna­ lokkarar ella hassjarar, tá ið hann kann liva væl av øðrum kundum. „Eg veit, tað ljóðar øgiliga frelst, men mær hevur altíð dámt væl at hjálpa fólki, sum eru í trongstøðu.

Og eg hjálpi nógvum vanligum fólkum. Tað er nú ikki bara eg, tí eisini aðrir advokatar í býnum

66

brúka nógva tíð upp á mál, sum tey annaðhvørt taka alt ov lítið fyri ella slettis einki taka fyri,“ sigur royndi advokaturin.

Christian Andreasen vísir á, at hann gjøgnum árini hevur havt eina rúgvu av málum, sum snúgva seg um almannalóggávu, forsorgarhjálp, hjúna­ bands­ mál, foreldramyndugleika og barnavernd­ armál. „Eg haldi, at fólk ofta gloyma, at vit advokatar í veruleikanum hava ein semjusøkjandi leiklut.

Tú mást minnast til, at kanska upp móti tveimum triðingum av øllum málum enda við einari semju, vísir hann á. Tað er eisini uppgávan hjá dómara­ num at royna semju, áðrenn eitt mál verður tikið upp til dóms,“ vísir hann á.

Christian Andreasen hevur seinastu 34 árini – tvey ár í Sjóvinnubankanum undantikin – arbeitt sum sakførari. Við sterka sambandinum til serliga vinn­una sigur hann seg duga væl at skilja, hví tann almenna myndin av sær sum sakførara hjá teimum stóru og sterku stendur so sterk. At tann myndin ikki rúmar øllum veruleikanum, tekur hann sær ikki stórvegis tykni av. „Um eg hyggi at mínum upphavi og mínari lívs­ leið, so sigur tað mær so mikið, at vit liva í einum sam­felagi, har øll hava sama møguleika“, heldur Christian Andreasen.

CHRISTIAN FRÍBJART ANDREASEN Føddur í 1959



Cand jur. í 1985



Sakførari, FSF-forseti og løgtingslimur fyri Fólkaflokkin



N TU RI

Beinleiðis til

#S Ó LU M VE

GRAN CANARIA úr Vágum

VIT FLÚGVA SOLEIÐIS Í VETUR: Týsdagin 14. januar 2020

Týsdagin 21. januar 2020

Týsdagin 11. februar 2020 Týsdagin 3. mars 2020

Týsdagin 28. januar 2020

Týsdagin 18. februar 2020

Týsdagin 10. mars 2020

Týsdagin 4. februar 2020

Týsdagin 25. februar 2020

Týsdagin 17. mars 2020

Týsdagin 24. mars 2020

10230

Bílegg á atlantic.fo

Atlantic Airways

Vága Floghavn

FO-380 Sørvágur

Tel. 34 10 00

www.atlantic.fo

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

From bait shed to boardroom “That lawyer Christian Andreasen why does he always represent the bad guys?” The lawyer laughs as he repeats the question overheard at a knitting club. The ‘evil corporate lawyer’ label doesn’t bother him.

He has offered legal representation to multiple major corporations and chaired the boards of bo­ dies ranging from Atlantic Airways to the Faroese Fotball Association. Christian Andreasen cer­tain­ ly is among the most powerful people in land.

Now, at 60, he has entered politics. Christian was elected to represent the People’s Party in Parliament last autumn.

GROWING UP IN A SMALL FISHING COMMUNITY Growing up in the village Toftir, Christian Andrea­ s­­en dreamt of becoming a captain. He loved to bait and when he finished school he boarded his fath­ er’s coastal fishing vessel Brøðraberg. There was no fortune to be made in small-scale fisheries at the time.

“My father voted for social-democrate Jákup Fr. Øre­gaard. My mother was a shop attendant, neither had a degree,” the lawyer recalls.

The year of Christian’s upper secondary exam, 1979, he got his big break. Then MP and editor of the paper Dagblaðið, Óli Breckmann, who had taught Christian offered him work as a journalist.

“It taught me to write quickly and work under a lot of time pressure,” Christian says.

Though initially against his father’s wishes, Christ­ ian Andreasen decided to study law. It wasn’t entirely by chance, he had lived with his uncle, a judge at the Faroe Court, while at upper

68

secondary school and had discovered a passion for reading judgements.

While Christian was studying in Copenhagen, Óli Breckmann was elected to the Danish parlia­ ment. The teacher called on Christian again in­ viting him to join the Danish Conservative Party’s news service.

So, though he was only recently elected, the lawyer-cum-politician has been involved with the People’s Party since his youth.

TEETOTALLER Over 25 years ago Christian Andreasen decided to quit drinking, “I had reached a point where I was unable to work or care for my family. (…) That decision was the best I ever made.”

It freed up time for choir practice and hikes.

Pastimes that offer breaks from a hectic routine, “I thrive when I’m busy. But you have to get away when you can so you don’t succumb to the press­ ure. Faroese nature is my sanctuary.”

LOST HIS FIRST CASE Christian’s first case was a dispute about a tent with multiple faults. He was convinced he would win, he didn’t. He forgot to request an independent assessment.

“At the start of my career I suffered when I lost.

I felt shame, disappointment, even guilt wondering if I had been thorough enough,” Christian admits, but continues, “Today what matters is that I have done all it takes to win. When things don’t go my way, I just have to live with it as a lawyer. Other­ wise you don’t survive in this field.”

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

CHRISTIAN FRÍBJART ANDREASEN Born 1959



Cand jur. 1985



Lawyer, President of the Faroese Football Association and politician



CRIMINAL CASES After graduating Christian was employed by a main­­ly corporate law firm in Tórshavn. However, he has also defended criminal cases, including Óli Breckmann’s slander cases, as well as smuggling, ship finance fraud, pedofilia and drugs.

“I always loved helping people (…) And I help

a lot of ordinary people. Not just me, but other law­yers in town spend a lot of time on cases for which they charge too little or nothing.” Christian mentions taking cases about benefits, custody, child protection, divorce, “people forget that the role of lawyer’s really is mediation. Up to two thirds of cases end in settlement.”

After 34 yeras as a lawyer, Christian says he under­­­ stands that his public image as a lawyer for the big and powereful is so deeply rooted. It doesn’t worry him that the image doesn’t reflect the whole truth. ”If I look back at my life, it tells me that we live in a society where everyone has an equal chance,” Christian concludes.

69

VE

I Í N TÍ AR ÍS V G

París

Í juli fer Atlantic Airways at flúgva beinleiðis úr Vágum til París í Fraklandi. París meta mong sum heimsins mest romantiska høvuðsstað, men hann er ikki bara romantiskur, har er eisini ein ørgrynna at síggja og uppliva bæði fyri stór og smá. Her hava vit savnað eitt sindur av íblástri til tína ferð til París!

SK R I V A Ð

H E V U R

I N G R I D

B JA RNA STE IN

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

1

3

MONTMARTRE OG SACRÉ-COEUR

LA VILLETTE

Montmartre er 129 metrar høgt og hægsta punkt­ ið í París. Montemartre, sum merkir „fjall pínsla­ váttanna“, er kent fyri sítt listarliga umhvørvi, har bohemar, rithøvundar, yrkjarar, listarmálarar og onnur savnaðust. Har finnur tú eisini glæsi­ligu kirkju­na Sacré-Coeur, sum merkir „heilaga hjartað“.

Í La Villette býlinginum finnur tú Cité des Sciences et de L’ Industrie (vísinda- og ídnaðarbýin). Alt ­árið kun­nu børn og vaksin læra um tøkni og vísindi gjøgn­um spæl og royndir, og um summarið eru uttan­d ura filmsýningar. Har finnur tú eisini La Géode, har náttúruvísindaligir filmar verða sýndir.

Á Montmartre liggur „Cimetière de Montmartre“ kirkju­g arðurin, har millum onnur listamaðurin Degas, rithøvundurin Alexandre Dumas og týski yrkjarin Heinrich Heine liggja grivnir. Eisini leik­húsið Moulin Rouge er á Montmartre, sum varð kent fyri sínar vælumtóktu cancan-dansarar.

Les meira um Cité des Sciences et de l’Industrie á www.cite-sciences.fr

4

Stutt frá Rue de Saules liggur einasti vínakur, sum eftir er í París.

2

ILE DE LA CITÉ OG NOTRE-DAME

JØDISKI BÝLINGURIN MARAIS Her kanst tú vitja Picasso-listasavnið, Bastiljuplássið og jødiska Holocaust-minnissavnið.

Jødiska Holocaust-minnissavnið: memorialdelashoah.org Picassosavnið: museepicassoparis.fr

Søguliga hjartað í París, Ile de la cité, hevur verið miðdepil hjá politiska valdinum, kirkjuni og lóg­ ar­innar valdi. Soleiðis er ikki longur, men oyggin, sum liggur mitt í Seineánni, er í dag ein rættiligur magnetur hjá ferðafólki, ið vil síggja prýðiliga Palais de Justice og dómkirkjuna Notre-Dame. Tó varð Notre-Dame fyri herviligum eldsbruna í apríl mánað 2019, og tí sleppa vitjandi ikki inn í kirkjuna sum nú er. Stutt frá Notre-Dame í eystara enda á oynni er martýr-minnið til minnis um tey 200.000, sum vórðu send í nasistiskar týningarlegur.

Sí meira um Notre-Dame á www.notredamedeparis.fr Meira um martýrminnið á www.cheminsdememoire.gouv.fr

71

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

5

7

EIFFELTORNIÐ OG GRANNALAGIÐ

FRÁ LOUVRE TIL ARC DE TRIOMPHE

Eiffeltornið varð upprunaliga bygt í sambandi við Heims­fram­sýningina í 1889, men er nú vorðið mentanarligt eyðkennismerki í Fraklandi og eitt av kendastu tornunum í heiminum. Grannalagið kring tornið er eisini áhugavert. Eitt nú Hotel des Invalides, ein húsasamstøða við ymsum bygningum. Í Dôme-kirkjuni, sum tók 27 ár at byggja, finst grøvin hjá Napoleon. Í grannalagnum eru bæði søvn og ein ørgrynna av vøkrum og sermerktum bygningum at síggja.

Savnið Louvre er heimsins størsta listasavn og telist millum tey kendastu; eisini tí at har hongur mál­ning­ urin Mona Lisa hjá Leonardo da Vinci. Louvre var upprunaliga ein hermannaborg og gjørdist seinni kongsbústaður. Louvre læt upp sum savn í 1793. Tú kanst spáka gjøgnum Jardin des Tuileries og allan vegin eftir Champs-Élysées til Sigursbogan, Arc de triomphe de l’Étoile. Tað tekur millum trý korter og ein tíma.

Stutt frá sæst frælsislogin við norðurendan á Almabrúnni, sum nú er kendur sum minnisvarði yvir Dianu prinsessu.

6

Framman fyri Louvre er lítli Sigursbogin, og í Jardin des Tuileries er eitt nú Musée de l’Orangerie, sum hýsir verkum hjá fronskum listarmonnum sum Monet og Cézanne.

8

DISNEYLAND PARIS

PARC ASTÉRIX

Vitjið gandakenda heimin hjá Disney í Marne-laVallée beint eystan fyri París. Uml. 15 milliónir fólk vitja hvørt ár stuttleikaparkina. Har hittir tú øll tey kendu úr Disney-heiminum, Dunnald, Mikkjal Mús og Disney-prinsessur í hópatali.

Kendu fraklendingarnir René Goscinny og Albert Uderzo skaptu teknirøðirnar og -filmarnar um gælisku krígsmenninar Asterix og Obelix.

Vitja disneylandparis.com fyri at keypa atgongumerki og lesa meira.

72

Umleið 35 km uttan fyri París liggur áhugaverda Asterix-lundin við alskyns stuttligum at royna og læra – bæði hjá børnum og barnsligum sálum.

Les meira á parcasterix.fr

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

10

9

LATÍNARABÝLINGURIN Í gamla Latínarabýlinginum millum Seine-ánna og Jardin du Luxembourg er nógv at síggja. Har er eitt nú Panthéon, har nógv kend fólk eru grivin; t.d. Marie og Pierre Curie, Louis Braille, Alex­andre Dumas, Victor Hugo og fleiri onnur. Í Latínarabýlinginum er Mosquée de Paris, størsta moskan í Fraklandi, og Jardin des Plantes umframt lærdi háskúlin Sorbonne og fleiri aðrir skúlar. Her finnur tú eisini leivdir av rómverskari arenu frá árinum 200, og her spæla fransmenn ofta petanque seinnapart.

HEIMSINS STØRSTI LOPPUMARKNAÐUR Marché aux Puces loppumarknaðurin við Clignan­ court sigst vera tann størsti í heiminum við fleiri enn 2000 ymsum básum. Marknaðurin er ikki vanligur loppumarknaður, tí her kanst tú keypa nýggjar, óbrúktar lutir og klæðir, men til ber eisini at keypa brúkt og gera kvettið.

Opið er leygar-, sunnu- og mánadag, best fyrrapart.

Les meira á www.marcheauxpuces-saintouen.com

Keldur: Politikens Kultur Guide Paris & Politikens visuelle guide o.a.

s í r a vir P

y t r o K

3

8

10 1

7

6

7 5

4 9

2

Franski køkurin er víðagitin kring allan heim fyri dygd og góðan smakk. Í París er ein ørgrynna av Michelin-matstovum, og Martin Restorff, stjóri á Hilton Garden Inn Faroe Islands, fer javnan matferðir til París MARTIN VIÐMÆLIR: Restaurant Epicure  Rue du Faubourg Saint-Honoré, 75008 Paris www.oetkercollection.com Le Cinq  31 Avenue George V, 75008 Paris www.restaurant-lecinq.com David Toutain  29 Rue Surcouf, 75007 Paris www.davidtoutain.com Benoit  20 Rue Saint-Martin, 75001 Paris www.benoit-paris.com Allard 41 Rue Saint-André des Arts, 75006 Paris Onga michelin-stjørnu, men nevnd í Michelin-vegleiðingini www.restaurant-allard.fr 74

Kundi tú hugsað tær at roynt klassiskan franskan mat, so kanst tú til dømis biðja um:

Foie gras - steikt ella sum terrine Sniglar vid hvítleyki Boeuf Borguignon Creme brûlé´e

Beinleiðis til

PARÍS Mána- og fríggjadag

Mótahøvuðsstaður. Gastronomisk háborg. Kærleikans býur.

Mentanar-metropolur. Býanna býur. Heitini á franska høvuðsstaðnum, París, eru so mong. Og ikki uttan orsøk. Tí franski høvuðsstaðurin svevur ongantíð og hevur óteljandi tilboð bæði til stór og smá.

Møguleikarnir í París eru óendaligir. Spáka ein túr eftir ChampsÉlysées, vitja stórslignu Versailles borgina, et á eini av teimum meira enn 1000 Michelin matstovunum, ein túr í Disneyland við børnunum, vitja litríka grannalagið á Montmartre, ein túr í Louvré savnið at síggja loyndarfulla smílið á Monu Lisu og ikki at gloyma eyðkenda býarmerkið, Eiffeltornið. Býanna býur er avgjørt verdur at vitja – minst eina ferð!

10231

Bílegg á atlantic.fo

Atlantic Airways

Vága Floghavn

FO-380 Sørvágur

Tel. 34 10 00

www.atlantic.fo

ATLANTIC REVIEW | A TIL OY

Atlantic Airways frá

A til OY

SK R I V A Ð

A

H E V U R

Airbus

INGRID

Visti tú, at flotin hjá Atlantic Airways fevnir um trý flogfør og tvær tyrlur? Flogførini eru av slag­num Airbus A319, A320 og A320neo. Nýggjasta flogfarið, Ingálvur, kom til Føroya á sumri 2019 og er av slagnum Airbus 320neo. Hini bæði flogførini eita William og Elinborg.

Á

Ágrýtin starvsfólk

Uttan ágrýtin, arbeiðssom og tænastusinnað starvsfólk var onki føroyskt flogfelag. Umleið 180 fólk starvast hjá Atlantic Airways.

76

B JA RNA STE IN

B

Búmerkið

D

Duty Free

Búmerkið hjá Atlantic Airways er ein súla, sum er ímyndin hjá felagnum. Litirnir í búmerkinum eru reytt og blátt á hvítari bakgrund, júst eins og Merkið.

Minnist tú, tá ið tú skuldi fylla ein seðil út umborð á flogfarinum at lata flogternunum, tá ið tú skuldi keypa toll­ frítt? Soleiðis er ikki longur, tí nú ber til at keypa vørur í stóra, snotiliga Duty Free handlinum á flogvøllinum í Vágum. Atlantic Airways eigur helvtina av Duty Free handlinum, og Vága Floghavn eigur hina helvtina.

ATLANTIC REVIEW | A TIL OY

E

EU-ETS

Atlantic Airways er fevnt av CO2-kvotaskipanini hjá ES, sum eitur EU-ETS (The EU Emissions Trading System).

Tað merkir m.a., at felagið skal gera ein CO2-roknskap á hvørjum ári, umframt at rindast skal fyri CO2-útlát, tá ið flogið verður til og úr londum í ES og EFTA. Neyðugt er at fylgja væl við, og eitt nú verður oljunýtslan fyri hvønn túr gjørd upp og grannskoðað.

I

Innanoyggja flúgving

Í

Í gaman og álvara

Atlantic Airways hevur tvær tyrlur, sum verða nýttar til regluliga innanoyggja rutuflúgving. Tyrlan flýgur rutu­ flúgving millum oyggjarnar fýra dagar um vikuna: sunnu-, mána-, miku- og fríggjadag. Tyrlurnar hava eins og flog­ førini nøvn, og tær eita Sámal og Ruth.

F

Føroyar sum hornasteinur

Atlantic Airways er føroyska tjóðarflogfelagið. Vit #FLÚGVAFYRIFØROYAR og hava Føroyar sum hornastein í øllum okkara virksemi.

G

Gannet

Gannet er ein stór og samansett viðlíkahaldsskipan, sum tekniska deild hjá Atlantic Airways og Lundin Software hava ment í felag. Skipanin heldur skil á og tryggjar, at eftirlit og útskifting av lutum í flogførum og tyrlum verður gjørd til ásettu tíð sambært krøvum frá framleiðara og loft­ ferðslumyndugleikum. Flogfeløg um allan heimin brúka Gannet.

H

Hangarurin

Hangarurin varð bygdur í 1989 og er 36x36 metrar stórur.

Rúm er fyri einum A320 flogfari og tveimum AW139 tyrlum samstundis. Hangarurin er fyrst og fremst verkstaður og verður brúktur til viðlíkahald og umvælingar av flogførum og tyrlum. 25 fólk arbeiða burturav í hangarinum.

Øll eru vælkomin at flúgva við okkum. Atlantic Airways flytir ferðafólk millum Føroyar og umheimin til øll enda­ mál. Vit plaga at siga, at vit flúgva fólk bæði til gaman og álvara.

Til dømis eru okkara flogfør serútgjørd til at kunna taka sær av sjúkraflutningi. Setur kunnu takast úr og flytast, so pláss gerst fyri til dømis eini børu ella kuvøsu.

J

Jóhanna á Bergi

Í september 2015 tók Jóhanna á Bergi við sum stjóri fyri Atlantic Airways, og hevur hon saman við fíggjarstjóranum Mariusi Davidsen ábyrgd av dagliga rakstrinum í felagnum.

Jóhanna á Bergi hevur drúgvar royndir í leiðslu og nevndararbeiði. Hon er fjórði stjórin í Atlantic Airways, síðan felagið varð sett á stovn.

77

ATLANTIC REVIEW | A TIL OY

N

Nevndin

O

OPS (Operations)

Ó

Óttin fyri at flúgva

Nevndin hevur evstu ábyrgd av felagnum. Í nevndini hjá Atlantic Airways sita: Niels Mortensen, nevndarformaður, og Kaj Johannesen, næstformaður. Nevndarlimir eru Laila Hentze, Fróði Magnussen, Jóhan Vágadal og Jens Eystein í Løðu.

K

Knýta oyggjar saman

Síðan miðskeiðis í 90’unum hevur Atlantic Airways havt ábyrgdina av tyrluflúgving millum oyggjarnar. Tyrlan flýgur rutuflúgving kring allar Føroyar fýra dagar um vikuna.

OPS, sum deildin verður kallað til dagligt, er stutt fyri Operations. Hetta er av sonnum ein „høgguslokka-deild“.

Henda deildin tekur sær av at manna flogførini, leggja ferðaætlanina, finna tøk flogfør, samskifti við flogfør, tekur sær av seinkingum og nógvum, nógvum øðrum.

L

Listaflog

Í sambandi við, at flotin (flogfør og tyrlur) seint í 2016 fekk nøvn eftir kendum, føroyskum listafólkum, varð stuðulsskipanin Listaflog sett á stovn. Listaflog letur á hvørjum ári 100.000 krónur til eitt ella fleiri listafólk og/ ella listaverkætlanir.

M

Maskotturin

Maskotturin hjá Atlantic Airways eitur Atlas. Hann er ein ompil, ein súluungi. Atlas elskar at ferðast og at hitta glað børn.

78

Visti tú, at tú kanst koma á skeið fyri flogótta hjá Atlantic Airways? Hans Christian Petersen, flogskipari, hevur drúgv­ar royndir í at vegleiða og hjálpa fólkum, ið óttast fyri at flúgva, og úrslitini hava verið góð. Vilt tú vita meira, kanst tú ringja til okkara á tlf. 34 10 00, so leiðbeina vit fegin.

ATLANTIC REVIEW | A TIL OY

S P

Partarnir

Skalt tú reka eitt flogfelag, mást tú eisini hava „partarnar“.

Hesir „partarnir“, eita tað sama hjá øllum flogfeløgum í Evropa, og arbeiðið í „pørtunum“ er fyrst og fremst knýtt at øllum tí, ið verður gjørt í hangarinum.

Part M: Continuing airworthiness: Áhaldandi flúgviloyvi: Tryggja, at flogførini sleppa at flúgva.

Part 145: Maintenance: Verkstaðið Part 66: Starvsfólkini, mekanikararnir Part 147: Góðkendu skúlarnir, sum hava loyvi at útbúgva flogmekanikarar.

Súlubonus

Súlubonus er talgilda trúfestisskipanin hjá Atlantic Airways, Súlubonus, har til ber at savna tær stig, hvørja ferð tú flýgur á rutunetinum hjá flogfelagnum. Stigini kanst tú síðani brúka brúka til at keypa súluferðir fyri.

Súlubonus er áhaldandi í menning, og ætlanin er, at fleiri fyrimunir so líðandi skulu knýtast at skipanini.

T

Tilbúgving

Tyrlurnar hjá Atlantic Airways eru partur av tilbúgvingini her á landi, og tað merkir, at ein tyrlu- og bjargingarmanning er tøk alt samdøgrið alt árið. Tyrlurnar kunnu flúgva heilt út á 200 fjórðinga sjómarkið, har tær kunnu arbeiða í 30 minuttir í bjargingarátøkum.

R

RNP

Nógv umrødda tøknifrøðin, RNP, er umborð á øllum flog­førum og tyrlum hjá Atlantic Airways. Felagið er tað einasta í Evropa, ið brúkar hesa útgávuna av tøknini, sum kom við nýggju Airbus flogførunum og nýggju tyrlunum.

RNP, ið stendur fyri Required Navigation Performance, er ein fylgisveinaskipan. Neyvleikin í skipanini ger, at tað ber til at flúgva og lenda í verri sýni og veðri enn áður.

U

Uttanlandsleiguflúgving

Umframt at røkja rutuflúgving millum Føroyar og um­ heimin flýgur Atlantic Airways eisini leigutúrar fyri eitt nú útlendskar ferðaskrivstovur, onnur flogfeløg og aðrar fyritøkur til ymisk ferðamál í Evropa. Talan er um umleið 1.000 árligar fráferðir við tilsamans út við 95.000 ferðafólkum.

79

ATLANTIC REVIEW | A TIL OY

Ú

Útbúgving

Eitt av málunum við at stovna eitt føroyskt flogfelag var at fáa ment vitanarstørv í Føroyum. Atlantic Airways hevur í dag útbúgvingar í fyritøkuni til bæði mekanikarar, flog­ skiparar og flogternur umframt onnur fyrisitingarlig størv.

Y

Yvir hav

Ý

Ýta

Longsta strekkið, Atlantic Airways hevur flogið yvir hav, var, tá ið Oyggjaleikirnir vóru í Bermuda í 2013. Tá varð flogið í sjey tímar og 55 minuttir í einum úr Bermuda til Billund, og strekkið var góðar 6000 km.

Ýta merkir útsíða, yvirflati. Ýtan á Airbus-flogførunum er gjørd úr aluminium og er málað við eyðkendu føroysku litunum: hvítt, reytt og blátt. Flogførini verða sproytað í Norwich í Onglandi, og tað tekur umleið eina viku at sproyta eitt flogfar. Flogførini hjá Atlantic Airways verða málað umleið triðja hvørt ár.

V

Vágar

Hóast Atlantic Airways fyrst og fremst er ein altjóða fyritøka og eisini eitt tjóðarfelag, so skerst ikki burtur, at felagið eisini er ávirkað av lokala umhvørvinum, har felagið heldur til og hevur sítt høvuðssæti. Tað sæst millum annað aftur í búmerkinum hjá felagnum, sum er ein súla, ið flestu føroyingar seta í samband við Mykines.

80

Æ

Ætlan

Eftir ætlan fer Atlantic Airways at fáa trý nýggj neo-flogfør í flotan afturat. Hetta varð greitt í 2019. Tá undirskrivaði felagið eisini eina keypsavtalu við flogverksmiðjuna Airbus um keyp av tveimum spildurnýggjum flogførum, ið verða latin Atlantic Airways í ávíkavist 2023 og 2024.

ATLANTIC REVIEW | A TIL OY

Ø

Øskuskýggj

Ein av størstu avbjóðingunum í evropeiskari flogvinnu í nýggjari tíð var, tá ið Eyjafjallajøkull í Íslandi fór at goysa í 2010. Orsakað av landafrøðiligu staðsetingini av Føroyum løgdu øskuskýggj flogferðsluna til og úr Føroyum lamna í fleiri dagar í apríl og mai hetta árið.

EI

EY

Eyðkennisbúni

Hittir tú eina flogternu hjá Atlantic Airways, er hon í eyðkennisbúnanum hjá felagnum, sum fyrst og fremst er myrkabláur. Hinir litirnir, ið nýttir verða, eru serliga reytt, blátt og hvítt. Eisini flogskiparar, tyrluskiparar og tey, sum arbeiða í fyrisitingini, hava búna, sum tey eru í til arbeiðis og til serlig høvi, eitt nú móttøkur hjá felagnum.

OY Eigarar

Atlantic Airways er eitt alment partafelag, og hetta merkir, at tað er landsstýrið, ið eigur Atlantic Airways. Í 2007 ein­ skildi Føroya landsstýrið ein triðing av felagnum, sum varð skrásett á virðisbrævamarknaðinum. Men í 2014 samtykti løgtingið eftir uppskoti frá landsstýrinum at keypa einskilda triðingin aftur frá privatu partaeigarunum.

OY

Øll flogfør og tyrlur hava eina „nummarplátu“. Tveir teir fyrstu bókstavirnir OY (Oscar/Yankee) eru kenningar­ bókstavirnir, knýttir at flogførum, ið eru skrásett í danska kongsríkinum.

Tey trý núverandi flogførini í flotanum hjá Atlantic Airways hava OY-RCG (Elinborg), OY-RCJ (William) og OY-RCK (Ingálvur). Tyrlurnar hava OY-HIH (Ruth) og OY-HIL (Sámal).

81

BESTSELLER

DAIM MINIS BAG 280G

DKK 45 / 6 EUR

NEW

LES MÉTÉORITES SET MAKE-UP Fyrivarni verður tikið fyri prentvillum.

SETS & PALETTES

DKK 459 / 61 EUR

NEW

3X6 ML DOUBLE WEAR ZERO MASCARA SET

DKK 435 / 58 EUR

NEW

AMARULA RASBERRY CHOCOLATE 15.5% 1L

DKK 125 / 17 EUR

NEW

NEW

NEW

PEONY

BIOTHERM HOMME

YSL LIBRE EDPS

AU DE PARFUM

SHOWER GEL

EAU DE PARFUM

75ML DOLCE

200ML AQUAFITNESS

50ML

DKK 624 / 83 EUR

DKK 145 / 19 EUR

DKK 549 / 73 EUR

NEW

HELLO KITTY CHOCO DISPENSER, 2X45G

DKK 65 / 9 EUR

BESTSELLER

LANCOME – BOCAGE DÉODORANT 50ML

DKK 139 / 19 EUR

BESTSELLER

FAZERMINT BESTSELLER

FAZER 500G

DKK 79 / 11 EUR

BESTSELLER

UNDERBERG

BIOTHERM HOMME

25 X 0.02L , 50%

SOIN OLIGO

DKK 139 / 19 EUR

DKK 239 / 32 EUR

Photo: Daniel Casson - @dpc_photography

Photo: Joshua Cowan - @joshzoo

Photo: Joshua Cowan - @joshzoo

WELCOME TO THE FAROE ISLANDS! Think of the world’s population.

Now think about how few of these 7 billion people have visited the Faroe Islands.

You are actually part of a very small and exclusive group of people in the whole world who have the opportunity to visit these small islands in the North Atlantic Ocean. Lucky you!

We also feel fortunate to be able to invite you to our country.

We are pleased you have decided to visit us and we want you to enjoy your stay to the fullest.

Following these simple yet essential guidelines will help to ensure an enjoyable and unforgettable journey in the Faroe Islands.

Guidelines: • • • • • • • • • •

Respect and preserve nature, as it is fragile and should be protected for future generations.

Be mindful of sheep and birds you may encounter in the fields - or on the roads!

Remember to bring your rubbish with you after hiking in the mountains.

Be particularly careful when hiking in areas with loose stones and rocks.

Refrain from walking too close to the cliffs, especially in wet areas when the ground can be slippery.

Check the weather forecast to see if conditions are favourable for walking/hiking.

The weather can be unpredictable and change rapidly. It is a good idea to always wear layered clothes suitable for the weather.

Be thoughtful of the locals and respect their privacy as much as possible.

If you plan on flying a drone, please read and follow the guidelines on www.visitfaroeislands.com under Plan Your Stay.

Lastly, remember to close your eyes and take a deep breath of the freshest air in the world!

More information visit www.visitfaroeislands.com 112

Emergency

Dial 112 for any type of emergency assistance anywhere in the country

Enjoy the Faroe Islands!

#FAROEISLANDS

Duty free import

For Travellers 18 years or older / Fyri ferðandi 18 ár og eldri

Alcohol/Alkohol

Tubbak / Tobacco

You can bring one of the examples below to the Faroe Islands.

Tú kanst taka eitt av dømunum við til Føroyar.

You can bring only one of the products below to the Faroe Islands.

Tú kanst bert taka eina av vørunum niðanfyri við til Føroyar.

1

200 stk (1 karton) 1L

2L

1L

Spirits / Spiritus Strong wine / Sterkt vín

250 g

Cigarettes/Sigarettir

Tobacco / Tubbak

Beer / Øl

2 1L

2,23L

2L

Spirits / Spiritus

Wine / Vín / Cider

Beer / Øl

200 stk (1 karton)

250 g

Cigarillos / Sigarillos

Cigars / Sigarir

Luktilsi, rakivatn, sjokulátuvøra og sodavatn / Perfume, shaving water, chocolate and soda

3

You can bring all of the examples below to the Faroe Islands.

Tú kanst taka øll dømini við til Føroyar.

4,5L

2L

Wine / Vín / Cider

Beer / Øl

4

50 g

Perfume / Luktilsi

2,25L

2L

Strong wine / Sterkt vín

Beer / Øl

5

3 kg

10L

25 cl

Shaving water / Rakivatn

Chocolate / Sjokulátuvøra

10 L

Soda / Sodavatn

Beer / Øl / Cider

That you can bring more duty free goods by paying taxes?

You can for example bring 6 bottles of wine (75 cl) in addition to the quota by paying DKK 150 in total.

At tú kanst taka størri nøgdir við, um tú rindar toll og avgjøld?

T.d. kanst tú taka 6 fløskur av víni á 75 cl við, umframt mest loyvdu nøgdina, um tú rindar tilsamans 150 kr.

Maximum allowances / Mest loyvdu nøgdir: Beer up to 5,8% Wine / Cider up to 15% Spirits over 22%

– Max. 10 ltr. in total, incl. quota. Tax. DKK 5,- per. 33 cl. can.

– Max. 9 ltr. in total, incl. quota. Tax. DKK 33,- per. ltr.

– Max. 3 ltr. in total. incl. quota. Taxes vary according to percentage.

Perfumes max. 50 gr. After shave max. 25 cl. Chocolates max. 3 kg. Soft drinks max. 10 l. Øl upp til 5,8% Vín / Cider up to 15% Spiritus yvir 22%

– Í mesta lagi 10 ltr. inkl. kvotu. Tollur KR 5,- pr. 33 cl. dós.

– Í mesta lagi 9 ltr. inkl. kvotu. Tollur KR 33,- per. ltr.

– Í mesta lagi 3 ltr. Tollur verður ásettur eftir alkoholstyrki.

Luktilsi í mesta lagi 50 gr. Rakivatn í mesta lagi 25 cl. Sjokulátuvørur í mesta lagi 3 kg.

Sodavatn í mesta lagi 10 litrar.

10238

Did you know?

GÓÐGÆTI Anthon Berg

SMYRSL Elizabeth Arden

LUKTILSI Versace

SÓLBRILLUR Marc by MJ

LEGG Í KURV

LEGG Í KURV

LEGG Í KURV

Keyp tínar vørur, áðrenn tú kemur í Vága Floghavn Keyp lætt og ómakaleyst tínar tollfríu vørur á dutyfree.fo, áðrenn tú kemur í Vága Floghavn. Tú sleppur undan bíðirøð og hevur góðar stundir at finna røttu vørurnar. Vit pakka tínar vørur, so tær eru klárar at heinta í DutyFree handlinum, tá ið tú skalt avstað ella kemur heim aftur.

LEGG Í KURV

Eftir: Regin N. Simonsen

Finn orðini Her hava 16 orð krógvað seg, sum øll hava nakað við vetur at gera

★ ★

❤

☺

❤

★

⛄✱☺

⛄

❤

☺

K A V A F L Y K R A Í J

B R P S K Í Ð A Ú F S Ó

E S Ø L M F S V S R U L

H O V E P P N I K O R G

Ú Æ E Ð L K K Ø O S K L

G T T A Ø Ó R N Y T A E

A N R K V Ø T T U R A P

L I L M P H R D R Y R Í

M H Y A S T I V L I O P

P J S J A K K I P E K A

Sudoku

✱

Hvør tekning skal koma fyri eina ferð loddrætt, eina ferð vatnrætt og eina ferð í hvørjum kassa

Hjálp Pæturi at finna veg til gávuna

Finn 5 feilir Á niðaru myndini eru 5 ting horvin

V T U H A P T K T Ø V R

Hvønn veg skal Pætur fara, fyri at finna gávuna?

A

Á

B

D

Ð

F

KROSS orรฐagรกta

ยฉ www.bergur.NET

1620 fรณru um 100 pรญlagrรญmar รบr 1 ร Stรณra Bretlandi til Massachusets

รก ferรฐaseรฐli hjรก Atlantic 4 Navn Airways, sum er funniรฐ รญ

รญ Streymoy, iรฐ telist millum 2 Bygd elstu bygdirnar รญ landinum.

m hรธgur heyggjur og 5 130 bรฝarpartur รญ Parรญs, har kirkjan

viรฐ hesum kenda skipi.

Finn orรฐini

ยฉbergur

.net 2019

5

3

1

FRUKT

OSMI UM

EIKIR

STร RT ร LAT

KYSSI

2 3

4

PRร TI

TRร

Lร GNAR SVAR

STROYIR FRร FISKIREIร SKAPUR

VEITTI 55

MERKJA

LIKAMSLUTUR

ASNI

VEIKT LJร ร

Mร NAร UR FJALLALAND

FUGLURIN ILL ร TLENDINGUR Bร UR

FUNDUR

NUMMAR

56

INDONESIA BOTNSAKI

SOVORร IN

Bร LI

IKKI GUDINNA

STAร ARNAVN FUGLALJร ร

FRร STRONTIUM

ร BIRTI

ARGA

LIVI

STIMBRA

6

S U d o k u

รญ Evropa, har tosaรฐ 6 Hรกlvoyggj verรฐur keltiskt.

Hร VUร SSTAร UR

TAKA ร Mร TI SKJร T AT Lร RA

Sacre-Coeur varรฐ bygd รญ 1914.

Kendur flogvรธllur, iรฐ er uppkallaรฐur eftir franska forsetanum Charles ...?

Tร NI

Sร LUTORG

samstarvi viรฐ Sprotan.

KALLAST

2 EINS

SKELVUR

LEIร

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

HEINESEN 1900–1991

Airbus 320: RCJ

HEINESEN 1900–1991

William Heinesen (1900-1991) er víða gitin sum rithøvundur og telist millum teir stóru í norðurlendskum bókmentum. Hann lýsti sína list sum “myndakrutl”, men hon er meir enn tað. Fyri tað mesta nýtir hann litkrit í fyrstu verkunum og avmyndar romantiskt huglag úr føroyska fjallaheiminum, gykl um tann alheim, ið fólkatrúgv hevði skapt, og speiskar samfelagsviðmerkingar. Tey seinastu tíggjuáraskeiðini koma evnini til pappírsklipp til sjóndar, har hugflog og prýðing og litfagnaður sameinast. Eitt høvuðsverk er myndprýðingin av kommunuskúlanum í heimbýnum Havnini.

William Heinesen (1900-1991) is best known as an author, one of the great in Nordic literature. He saw his art as nothing but drawing pictures, but there is more to it. Pastels dominate the early works, which motifs are the romantic ambience of Faroese mountainscapes, phantasies from local folklore and satirical social commentary. During his last decades, his paper cuttings blossomed, where fabulation, decoration and a love for colour are united. His magnum opus is the decoration of a municipal school in his hometown, Tórshavn.

AV REYNI 1920–2005

Airbus 320Neo: RCK

AV REYNI 1920–2005

Ingálvur av Reyni (1920-2005) varð tann fyrsti abstrakti málarin í føroyskari list. Ígjøgnum sítt langa lív eydnaðist honum at endurnýggja seg sum fáur við franskari list sum leiðarstjørnu. Ein litføgur naturalisma varð á leið 1960 skift út við heldur daprar kubistiskar málningar.

Frá 1980-árunum kom ein abstrakt ekspressionisma í einum svørtum og dramatiskum úttrykki, sum snýr seg um náttúru og menniskja, kropp og litevni. Heimafturkomin eftir útbúgving í Danmark livdi og virkaði Ingálvur av Reyni alt lívið í Havn.

Ingálvur av Reyni (1920-2005) was the first Faroese abstract painter. During his long life and with French art as his leading star, he was able to renew himself as few others can. A colourful naturalism was replaced with a dark, brooding cubism around 1960. An abstract expressionism, dominantly black and dramatic, dealing with nature and people, body and colour, followed in the 1980s. After returning home on finishing his education in Denmark, Ingálvur av Reyni lived his whole life in Tórshavn.

LÜTZEN

1919–1995

Airbus 319: RCG

LÜTZEN

1919–1995

90

Elinborg Lützen (1919-1995) var tann fyrsti og leingi tann einasti grafikarin í føroyskari list.

Henni dámdi best at arbeiða við linoliumsskurði, og úr tí fekk hon gandað eitt ríkidømi við ymiskari skurðtøkni og avbrigdum av svørtum. Frá ekspressionistiskum ævintýramyndum flutti listakvinnan seg yvir í klassiskt úttrykk við myndevnum úr bygdum og gerandisdegnum.

Seinni fór hon yvir til surrealistiskar gyklmyndir úr einum duldarfullum undirheimi, ofta niðansjóvar: Føroyar undir vatnskorpuni. Listakvinnan livdi og arbeiddi meginpartin av lívi sínum í Klaksvík.

Elinborg Lützen (1919-1995) was the first and for a long time the only Faroese printmaker.

Her favoured technique was the linocut, from which she elicited great riches with a varied cutting technique and black tones. From expressionistic fairy tale pictures, she moved over into a classic expression of motifs of villages and common life. These were followed by surrealistic phantasies of a mythic underworld, often under-sea: Submarine Faroes!

The artist lived and worked for most of her life in Klaksvík.

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

Nøvnini á flotanum hjá Atlantic Airways Fleet names

SMITH

1913 –1958

Agusta Westland 139: OY-HIH

SMITH

1913–1958

Ruth Smith (1913-1958) er koloristurin í fyrsta føroyska málaraættarliðinum. Fyrst og fremst var hon impressionistur, sum eymliga lýsti, hvussu litir koma til lívs í ljósi. Ein sterkur og livandi málingarháttur ber samstundis boð um eitt sinni við spenningi í. Á tann hátt vórðu náttúra og sinnalag bregdað saman í eina hægri eind í hennara list. Eftir lokna útbúgving í Danmark búsettist Ruth Smith saman við húskinum í Suðuroy. Sum listafólk livdi hon í einingi, og hon andaðist brádliga undir umstøðum, eingin kennir til fulnar.

Ruth Smith (1913-1958) is the colourist among the first generation of Faroese painters. An Expressionism with a fine sense of portraying the play of colours in light was her point of departure.

An intense and expressive painting style is at the same time a testimony to a tense disposition. In this way, nature and mind meet in her art in a higher unity. On finishing her education in Denmark, Ruth Smith settled with her family in her home island of Suðuroy, where she lived as an isolated artist and died unexpectedly under unsolved circumstances.

Agusta Westland 139: OY-HIL

JOENSEN-MIKINES 1906–1979

Sámal Joensen-Mikines (1906-1979) er tann fyrsti veruligi, føroyski listamálarin. Hjá honum fær listin sína egnu rødd við havi og bygd, jarðarferð og grindadrápi, ið verða lýst í máttmiklari ekspressionistiskari naturalismu stundum við ávirkan úr romantikki og symbolismu. Inn í ávirkanina frá Edwardi Munch leggur hann eina stranga og náttúruvakra tyngd í eitt egið – og føroyskt úttrykk. Mikines varð útbúgvin í Danmark, har hann búði meginpartin av lívinum, og har fekk hann eisini tilnevnið eftir oynni, har hann vaks upp.

Sámal Joensen-Mikines (1906-1979) is the first major painter in Faroese fine art. In him Faroese art gains its own voice; ocean and villages, funerals and whale hunts are depicted in a forceful expressionistic naturalism that encompasses both romantic and symbolic touches. He combines an influence from Edward Munch with a tight objectivity and weighty quality in a personal – and Faroese – expression. Mikines was educated in Denmark, where he also lived for most of his life and where he received his nickname, a reference to his home island, Mykines.

91

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

Iceland

Denmark, Iceland, Norway, Scotland and Spain

Denmark Mainroad

Ferry routes

Helicopter

Bus routes

Airport Tunnel (no toll) Sub-sea tunnel (Toll)

92

ATLANTIC REVIEW | WINTER 2020

FACTS

The Faroe Islands Atlantic Airways

A self governing nation of the Kingdom of Denmark

NATIONAL FLAG CARRIER

est. Nov. 1987 – first flight March 1988

Main hub

184

Vagar, Faroe Islands

Employees

Tórshavn

Fleet 3 aircrafts and 2 helicopters

CEO Jóhanna á Bergi

Weekly departures High season:

46

Low season: 24 Destinations: 10

Parliament Løgtingið - 33 members

How to get around

Language

Bus & Ferry: ssl.fo Helicopter: atlantic.fo Car rental: Please ask at the information offices

Faroese

Emergency Call 112

Currency Danish Krone (DKK)

Events

whatson.fo

18 islands 1,395.86 km2 1100 km coast line

Vágar

Biggest lake Leitisvatn 3,6 km3

Inhabitans 51,000+

Sheep

National bird

70,000+

Oyster Catcher (Faroese: Tjaldur)

National Flower Buttercup

National sport Rowing

Highest mountain Slættaratindur Eysturoy

880m

Days with precipitation

Motor vehicles

January: 27 / July: 18

Registered (2018) 33,043

Churches

61

Hours of bright sunshine January: 30 July: 101

Average temperature Winter: 3,5 °C Summer 12 °C

93

Søgan um Atlantic Airways 28. mars 1988 var dagurin, Atlantic Airways fyrstu ferð setti seg í Vágum. Hetta var ein hátíðardagur fyri føroysku tjóðina, sum nú fyri fyrstu ferð nakrantíð kundi fara á flog á føroyskum veingjum. Men stovnanin av flogfelagnum hevði tó verið alt annað enn løtt.

Ein samanrenning av miðvísi, hepni og tilvild hevði gjørt dreymin hjá føroyingum um egið flogfelag til veruleika.

Eina løtu var ivi, um felagið fór at hóra undan. Men brádliga vendist gongdin, og ferðafólkatalið fór aftur at vaksa og er vaksið støðugt síðani. Virksemið í felagnum øktist, flogfør løgdust afturat flotanum, flogið varð til fleiri ferðamál, starvsfólkahópurin vaks, og felagið gjørdi fleiri stórar sáttmálar um leiguflúgving uttanlands. í 2007/08 hevði Atlantic Airways sjey flogfør og tvær tyrlur í flotanum, og 277 ársverk vóru í felagnum. Tá ið farið var undir at leingja flogvøllin í Vágum í 2010, lat hetta upp fyri fleiri nýggjum møguleikum hjá føroyska flogfelagnum. British Aerospace flogførini vóru skift út við flogfør av slagnum Airbus. Og bert fýra mánaðir eftir, at flogvøllurin stóð liðugur, lendi fyrsta Airbus 319 flogfarið í Vágum í mars mánaði 2012.

Flogførini bøttu eisini munandi um bæði rutunetið og reglusemið til og úr Føroyum.

Atlantic Airways var fyrsta flogfelag í Evropa at brúka nýggju og framkomnu navigatións­ tøknina RNP AR 0.1.

Nýggju flogførini kundu eisini flúgva munandi longri enn tey gomlu flogførini, og føroying­ ar merktu tað longu sama summarið, tá ið fyrsta SÓL-rutan til Barcelona sá dagsins ljós.

Flotin hjá Atlantic Airways telur trý flogfør og tvær tyrlur. Í 1994 yvirtók Atlantic Airways ru­ tuflúgvingina millum oyggjarnar frá Strandfaraskipum Landsins, og hesa uppgávu hevur felagið røkt síðani. Í 2015 og 2016 vórðu gomlu Bell tyrlurnar í flotanum skiftar út við tvær spildurnýggjar og nýmótans AgustaWestland AW139 tyrlur. Tær eru bæði rúmligari og kunnu flúgva heilt út á 200 fjórðinga sjómarkið, har tær kunnu arbeiða í 30 minuttir í bjargingarátøkum.

Hetta hevur stóran týdning, tí Atlantic Airways er partur av tilbúgving Føroya, sum merkir, at hvønn dag á árinum, alt samdøgrið, er ein tyrlumanning tøk og kann fara avstað í eini handavend. Í desember 2016 fekk Atlantic Airways aftur eitt flogfar: ein spildurnýggjan Airbus A320. Í sambandi við, at nýggja flogfarið kom til Føroya, gjørdi Atlantic Airways av at geva flota­ num nøvn. Flogfør og tyrlur eru nú nevnd eftir mætum, føroyskum listafólkum.

Flogførini eita William (Heinesen), Elinborg (Lützen) og Ingálvur (av Reyni), og tyrlurnar hava fingið nøvnini Sámal (Joensen-Mikines) og Ruth (Smith).

The Story of Atlantic Airways March 28, 1988, was the day Atlantic Airways landed for the first time in Vágar. It was a day of celebration for the Faroese nation who for the first time was able to fly with Faroese wings. But the establishment of the company was far from easy. A combination of determ­ ination, luck and chance made the Faroese dream of having a national airline come true.

For a while, it was uncertain whether the company would survive. But suddenly it took a turn for the better, and the number of passengers grew and continued to grow ever since.

The activity of the company increased, aircraft were added to the fleet, more destinations were added, the number of employees increased, and the company entered into several large contracts involving charter abroad.

In 2007/08 Atlantic Airways had seven aircrafts and two helicopters in its fleet, and the company had 277 full-time equivalents. The extension of the runway at Vágar Airport in 2010 opened up new possibilities for the Faroese airline. The decision was made to re­ place British Aerospace aircraft with Airbus aircraft. Only four months after the runway was finished the first Airbus 319 landed in Vágar Airport in March of 2012.

The aircraft profoundly improved the route net and regularity to and from the Faroe Islands. Atlantic Airways was the first airline in Europe to use the new and advanced nav­ igation technology RNP AR 0.1. The new aircraft could stay in the air longer which the Far­ oese people became aware of that same summer when the first SUN route to Barcelona saw the light of day.

The Atlantic Airways fleet is made up of three aircrafts and two helicopters. In 1994 Atlantic Airways took over the scheduled air service between the Faroese islands from the national company Strandfaraskip Landsins, and Atlantic Airways has been in charge of the service ever since.

In 2015 and 2016 the fleet’s old Bell Helicopters were replaced by two brand-new upto-date Agusta Westland AW139 helicopters. They are both more spacious and able to fly 200 nautical miles all the way out to the territorial water limit where they can be at work for 30 minutes in rescue operations. These are crucial qualities as Atlantic Airways serves as part of the emergency preparedness team which means that every day of the year 24–7 a helicopter crew is ready to take off in a heartbeat.

In December 2016 Atlantic Airways purchased yet another aircraft: a brand-new A320.

In connection with the arrival of the new aircraft to the Faroe Islands, Atlantic AIrways de­ cided to name the fleet. The aircraft, and helicopters are now named after distinguished Faroese artists.

The aircrafts are named William (Heinesen), Elinborg (Lützen) and Ingálvur (av Reyni), and the helicopters are named Sámal (Joensen-Mikines) and Ruth (Smith).

Flotin Our Fleet AV REYNI 1920–2005

OY-RCK (INGÁLVUR) Type: Seats: Engines: Length: Wingspan: Max Speed: Max Range:

S/N 8918 Airbus 320-251N 174 2x CFM LEAP 1A26 37,57 m 35,80 m 833 Km/h 6.500 Km

HEINESEN

OY-RCJ (WILLIAM) Type: Seats: Engines: Length: Wingspan: Max Speed: Max Range:

S/N 7465 Airbus 320-214 174 2x CFM56-5B4/3 37,57 m 34,10 m 911 Km/h 4.800 Km to 5.700 km

LÜTZEN

1919–1995

OY-RCG (ELINBORG) Type: Seats: Engines: Length: Wingspan: Max Speed: Max Range:

S/N 5079 Airbus 319-115 144 2x CFM56-5B7/3 33,84 m 33,91 m 911 Km/h 5.984 Km

SMITH

1913 –1958

OY-HIH (RUTH) Type: Built: Engines / power: Lenght: Lenght fuselage: Width: Height: Main rotor diameter: Weight, empty: Weight, fully loaded: Max. speed: Normal speed: Max. altitude: Passengers:

SN: 31718 Agusta Westland 139 2015 2 stk. Pratt & Whitney PT6C-67C (2 x 1862 SHP) 16,42 m 13,52 m 2,26 m 4,98 m 13,80 m 4.600 kg 7.000 kg 310 km/t 259 km/t 6.096 m 15

OY-HIL (SÁMAL) Type: Built: Engines / power: Lenght: Lenght fuselage: Width: Height: Main rotor diameter: Weight, empty: Weight, fully loaded: Max. speed: Normal speed: Max. altitude: Passengers:

SN: 31722 Agusta Westland 139 2015 2 stk. Pratt & Whitney PT6C-67C (2 x 1862 SHP) 16,42 m 13,52 m 2,26 m 4,98 m 13,80 m 4.600 kg 7.000 kg 310 km/t 259 km/t 6.096 m 15

Flogleiðir Routes

REYKJAVÍK FØROYAR

BERGEN

AALBORG EDINBURGH

BILLUND

PARÍS

BARCELONA

MALLORCA

Evropa-rutur (Europe Routes) NORÐ-rutur (NORD Routes)

GRAN CANARIA

SÓL-rutur (SUN Routes)

KEYPMANNAHAVN

Vikuskiftistúrar til Edinburgh og París

ALT ÁRIÐ Visti tú, at tú kanst flúgva beinleiðis til París og Edinburgh alt árið?

Vit flúgva til Edinburgh hvønn mána- og hósdag og til París hvønn mána- og fríggjadag. Frá 29. apríl til 30. september 2020 flúgva vit eisini til París mikudagar.

Upplagt til ein vikuskiftistúr!

10307

Bílegg á atlantic.fo

Atlantic Airways

Vága Floghavn

FO-380 Sørvágur

Tel. 34 10 00

www.atlantic.fo