ASDG Magazine 2023

ADVIESGROEP SOCIAAL DOMEIN Gemeente Groningen MAGAZINE 2023

DRIE ADVIES­ TRAJECTEN

DEELNEMERS UITGELICHT

JAAROVERZICHT ASDG 2023

INHOUD

5

THEMA’S OP DE WERKAGENDA

6

DEELNEMER UITGELICHT DIT IS DE ASDG

12 11

ADVIESTRAJECT GEZONDHEID EN PREVENTIE

17 22 16

Magazine 2023

8

DE ASDG ONDER DE LOEP

20 15

ADVIESTRAJECT OUDEREN

DEELNEMER UITGELICHT

2

ADVIESTRAJECT SOCIALE BASIS EN SOCIAAL-CULTURELE ACCOMMODATIES

JAAROVERZICHT

COLUMN

COLOFON Tekst Tjalling Abbink, Abbink Tekst & Redactie Vormgeving Elianne Schotanus, Ems Studio Met dank aan deelnemers en de ondersteuners van de ASDG en medewerkers van de gemeente Groningen.

VOORWOORD Het ligt alweer achter ons, 2023. Een jaar waarin wij weer veel hebben kunnen doen voor inwoners van de gemeente Groningen. Een jaar waarin we bovendien ons functioneren als adviesraad onder de loep hebben gehouden, met daarbij ook aandacht voor onze rol als stuurgroep en de verwachtingen van de gemeente voor wat betreft de adviezen die wij geven.

Een aantal deelnemers heeft, nadat zij zich lange tijd hebben ingezet voor de ASDG, dit jaar besloten te stoppen. Daar staat tegenover dat we weer nieuwe deelnemers mochten verwelkomen. Hans Alderkamp, Hermien Klieverik en Lisa Zwiers hebben zich bij ons aangesloten om ons te versterken met hun energie, inzichten en kennis.

Wij zijn erg blij met hun komst.

Onze ondersteuner Ingrid is aan het begin van het jaar weer gestart na haar zwangerschapsverlof. De andere twee ondersteuners, Corina en Diane, hebben gezorgd voor een soepele overdracht. Corina is gestopt als communicatieondersteuner en tijdelijk vervangen door Claudia. We danken beiden voor hun inzet.

Landelijk spelen er nu politieke ontwikkelingen die ook gevolgen zullen hebben voor onze gemeente. Dit brengt vast en zeker uitdagingen met zich mee. Laten we dat positief oppakken en in 2024 doorgaan met wat wij vanaf het begin hebben gedaan: vol passie meedenken en meepraten over beleidskeuzes van de gemeente Groningen en ons onophoudelijk sterk maken voor haar inwoners.

We gaan ervoor!

De stuurgroep

Henk, Magda, Mark, Martinus, Patricia en Vincent

Adviesgroep Sociaal Domein Groningen

3

4

Magazine 2023

g DIT IS DE ASDG De Adviesgroep Sociaal Domein gemeente Groningen (ASDG) adviseert het college van B en W van de gemeente Groningen over beleid op het gebied van sociale thema’s. Bij het opstellen van dat beleid denken deelnemers van de ASDG constructief en kritisch met beleidsadviseurs mee. Zij doen dat soms vanuit persoonlijke ervaringen, soms vanuit expertise als professional en vaak vanuit een bredere blik, als inwoner van de gemeente. Het adviseren gebeurt meestal gevraagd, maar de adviesgroep kan ook ongevraagd een advies geven.

Projectgroepen

Bij een adviestraject wordt een projectgroep samengesteld met vijf tot tien deelnemers van de ASDG die zich verbonden voelen met het betreffende beleidsthema. Zo’n projectgroep is niet alleen actief bij het maken van het beleid, maar ook bij het monitoren ervan. Voor het uitbrengen van de adviezen gaan de deelnemers in gesprek met de beleidsadviseurs, delen ze onderling ervaringen uit en raadplegen ze andere inwoners, professionals en ervaringsdeskundigen. De beste adviezen ontstaan wanneer beleidsadviseurs de ASDG al vanaf het begin bij een vraagstuk betrekken. Want vooral dán kan de meerwaarde van de adviesgroep goed tot haar recht komen.

Verschillende perspectieven

De ASDG bestaat uit ongeveer dertig vrijwilligers uit de gemeente. Zes van hen vormen de stuurgroep, die verantwoordelijk is voor de organisatie. De deelnemers van de adviesgroep hebben diverse achtergronden en kwaliteiten en kijken daardoor vanuit verschillende perspectieven naar beleid. Om ervoor te zorgen dat ze zich daarop kunnen focussen, heeft de ASDG twee ondersteuners die helpen met organisatie en communicatie. Buiten de projectgroepen om komt de adviesgroep regelmatig samen om alle thema’s bij elkaar te brengen, kennis te delen en inspiratie op te doen.

Adviesgroep Sociaal Domein Groningen

5

g

THEMA’S OP DE WERKAGENDA Armoede

Vergeleken met andere gemeenten heeft Groningen relatief veel arme inwoners.

Ongeveer één op de elf kinderen groeit hier op in een gezin met een laag inkomen. Zo’n gezin heeft vaak niet genoeg geld voor basisbehoeften als voeding, kleding en recreatie.

Cliëntervaringsonderzoek Wmo

De gemeente wil graag weten hoe inwoners die gebruikmaken van een voorziening vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) de dienstverlening op dat gebied ervaren. Daarvoor is er het cliëntervaringsonderzoek Wmo. Sinds 2020 is de gemeente vrijer in het vormgeven van dit verplichte onderzoek.

Doorbraakmethode

Bij situaties binnen het sociaal domein die om maatwerk vragen, wil de gemeente werken volgens de doorbraakmethode. Door middel van zes vaste stappen maakt deze methode het makkelijker om inwoners maatwerkoplossingen te bieden. Dit bespaart bovendien tijd en geld.

Huishoudelijke hulp

Inwoners die tijdelijk hun huishouden niet kunnen verzorgen, kunnen daarvoor via de Wmo tegen een aangepast tarief hulp aanvragen. Sinds 1 januari 2023 is deze hulp gebiedsgericht georganiseerd, met vier gecontracteerde aanbieders.

Ook wordt gekeken naar de inzet van valpreventie.

Jeugd

De gemeente wil de jeugdhulp dichter bij de gezinnen, eenvoudiger en meer in de eigen omgeving organiseren. Ze denkt dat dit het beste lukt als lokale teams deze hulp zelf uitvoeren. De begeleiding en lichte behandeling van gezinnen en kinderen zijn daarom ondergebracht bij WIJ Groningen. Dit heet Basis Jeugdhulp.

6

Magazine 2023

Onafhankelijke cliëntondersteuner

Bij gesprekken met de gemeente, WIJ Groningen of een zorgaanbieder kan het prettig zijn als er iemand is die met je meedenkt. Daarom is het mogelijk om gebruik te maken van een onafhankelijke cliëntondersteuner (OCO). Dit betaalt de gemeente. Een OCO helpt om zorg of ondersteuning te organiseren.

Sociale basis en gebiedsgericht werken

De sociale basis is het sociale netwerk in een wijk of dorp. Hieronder vallen bijvoorbeeld buurtcentra en sportverenigingen. De gemeente wil de sociale basis per gebied beter in kaart brengen en versterken. Ook inventariseert ze welke wensen en behoeften er per wijk of dorp zijn.

Woonzorgvisie

In de woonzorgvisie staat beschreven welke ambities de gemeente heeft voor wat betreft wonen voor inwoners die zorg nodig hebben. Een onderdeel daarvan is bijvoorbeeld het creëren van woonvormen die het mogelijk maken om langer thuis te wonen.

Gezondheid en preventie

In 2022 is nieuw gezondheidsbeleid opgesteld. Het doel van dit beleid is om een gezonde leefstijl van inwoners te bevorderen, met extra aandacht voor preventie.

Het beleid sluit aan bij de afspraken die hierover landelijk gemaakt zijn.

Ouderen

Groningen is een gemeente waar dubbele vergrijzing speelt. Dit houdt in dat de groep ouderen groeit én dat de gemiddelde leeftijd steeds hoger komt te liggen. De gemeente wil eraan bijdragen dat ouderen zo lang mogelijk in de samenleving mee kunnen doen en zoveel mogelijk regie op het eigen leven kunnen houden.

Adviesgroep Sociaal Domein Groningen

7

Adviestraject

SOCIALE BASIS EN SOCIAALCULTURELE ACCOMMODATIES De sociale basis bestaat uit contacten tussen mensen, netwerken en organisaties. Samen dragen deze contacten bij aan sociale, leefbare wijken en dorpen. Ze zorgen daar voor meer cohesie en bevorderen veerkracht en zelfredzaamheid. Een sterke sociale basis is op die manier belangrijk voor het welzijn en de gezondheid van inwoners.

In het voorjaar van 2023 stelde de gemeenteraad de koepelnota over de sociale basis vast. Bij de totstandkoming hiervan had de projectgroep Sociale basis en Gebiedsgericht werken van de ASDG een adviserende rol. Vervolgens zijn nota’s opgesteld voor actielijnen die onder de sociale basis vallen, zoals mantelzorg, vrijwillige inzet en sociaal-culturele accommodaties. Ook voor deze laatste nota, over het accommodatiebeleid, heeft bovengenoemde projectgroep een advies uitgebracht.

Betrokken hierbij waren onder anderen Mariëtte Leegwater, beleidsadviseur sociale basis bij de gemeente Groningen, en Han Dekker, lid van de projectgroep Sociale basis en Gebiedsgericht werken.

8

Magazine 2023

Mariëtte Leegwater:

“Voor het accommodatiebeleid hebben wij eerst input opgehaald bij belanghebbende partijen, waaronder koepelorganisaties, de accommodatiebesturen en beheer­ organisaties. Op basis daarvan is een conceptnota opgesteld, die we aan de projectgroep hebben gepresenteerd tijdens een bijeenkomst. Er was toen gelegenheid voor het stellen van vragen en we vroegen de deelnemers om advies over de inhoud en het proces.

Het was fijn om positieve feedback te krijgen van de projectgroep. Wel bleek dat zij hogere eisen wil stellen aan de besturen. Ikzelf denk dat je al heel ver komt door te werken aan goede relaties. De komende jaren zal blijken of dit klopt. Wat ik ook opmaakte uit het advies, was dat ik waarschijnlijk niet duidelijk genoeg heb uitgelegd waarom wij alleen de accommodaties subsidiëren en niet de activiteiten. We doen dit om de subsidiëring zo simpel mogelijk te houden. Zo kan een bestuur zich juist meer focussen op het

laten plaatsvinden van activiteiten in een accommodatie. Is er extra geld nodig voor bepaalde activiteiten, dan zijn daar andere budgetten voor beschikbaar.”

Han Dekker:

“Over het geheel gezien zijn wij als projectgroep zeer te spreken over de nota voor de actielijn sociaal-culturele accommodaties. De beleidsadviseurs van de gemeente geven hierin onder andere aan dat zij meer persoonlijk contact willen met de accommodatiebesturen. Zo kunnen ze beter nagaan of hun doelen genoeg aansluiten bij de wensen en behoeften van inwoners. Voor dit contact hebben ze een gespreksinstrument ontwikkeld met als basis positieve gezondheid.

levensgebieden. Denk bijvoorbeeld aan participatie, zingeving en sociale relaties.

Gesprekken aan de hand van deze taal leveren concrete informatie op over hoe mensen hun leven ervaren, waar zij waarde aan hechten en waar ze behoefte aan hebben. Oftewel, informatie die nodig is voor het maken van goed beleid.

Wel vinden we dat de gemeente goede initiatieven en inwoners die daarbij betrokken zijn meer zou moeten ondersteunen. Voor zulke initiatieven is nu weinig budget en het kost meestal veel moeite om geld ervoor los te krijgen. Dat geld is bovendien vaak eenmalig. Met meer ondersteuning laat je ook meer waardering zien voor de mensen die zich vrijwillig inzetten en zo een bijdrage leveren aan een betere samenleving.”

Wij zijn enthousiast over dit gespreksinstrument. De ‘taal’ van positieve gezondheid is duidelijke, begrijpelijke taal die betrekking heeft op verschillende

Adviesgroep Sociaal Domein Groningen

9

Sociale basis in Lewenborg

Als lid van het bewonersplatform Lewenborg zet Daan Wiers zich al jaren in voor de leefbaarheid van de wijk en het welzijn van haar bewoners. In mei van 2023 ging zij samen met een collega in gesprek met twee leden van de projectgroep Sociale basis en Gebiedsgericht werken. Waar ze het onder andere met hen over heeft gehad, is hoe belangrijk het is voor wijkbewoners om elkaar te kunnen ontmoeten.

Daan Wiers:

“Goede ontmoetingsplekken zie ik als een randvoorwaarde voor een sterke sociale basis. Hier in Lewenborg valt er wat dat betreft een hoop te verbeteren. Er is wel een wijkcentrum, waar veel gebeurt, maar dat afgezien van een restaurant vooral bestaat uit zakelijke vergaderruimtes. Het zou mooi zijn als er twee of drie gezellige locaties zouden zijn, verspreid over de wijk, waar bewoners elkaar op een laagdrempelige manier kunnen treffen.

Een probleem dat daarbij speelt, is het gebrek aan ruimte: Lewenborg is

10

Magazine 2023

volgebouwd. Zeker met de huidige vraag naar woningen maakt dat het lastig om nieuwe ontmoetingsplekken te creëren.

Maar wij willen toch graag met de gemeente kijken of hier creatieve oplossingen voor te vinden zijn. Wat ons in ieder geval een goed idee lijkt, is om te zorgen voor meer ouderenwoningen in de wijk. Een groot aantal ouderen woont hier in een eengezinswoning. Wat zou er veel ruimte vrijkomen als zij naar een kleinere woning kunnen verhuizen!

Gelukkig kunnen we deze onderwerpen goed bespreken met het gebiedsteam van de gemeente. Ook onderzoeken we momenteel samen met de gemeente of er een ‘wijkwebsite’ kan komen. Hiermee zouden we nog makkelijker bewoners kunnen bereiken. Niet alleen om informatie over te brengen, maar bijvoorbeeld ook om ze te motiveren zich voor de wijk in te zetten als vrijwilliger. Want er ligt veel werk! Als de gemeente ons ook daarbij zou kunnen helpen – denk aan het geven van een financiële prikkel – zou dat prachtig zijn.”

RIA SCHOENMAKERS

g

DEELNEMER UITGELICHT

Met haar 78 jaar is Ria Schoenmakers, deelnemer sinds 2021, de nestor van de ASDG. “Mijn hart ligt al heel lang bij het sociaal domein.”

Ze is een geboren Groningse, maar het overgrote deel van haar leven woonde Ria in de Randstad.

Na haar studie in Driebergen werkte zij daar als maatschappelijk werker. Twee jaar na haar pensioen besloot ze terug te keren naar haar ‘roots’.

‘We hoeven niet steeds opnieuw het wiel uit te vinden’ “Mijn zussen en broers zijn hier al die tijd gebleven”, vertelt Ria. “In deze levensfase wil ik graag bij hen in de buurt wonen.” Al snel werd zij actief als vrijwilliger: eerst bij haar huurdersvereniging, vervolgens bij de ASDG. “Ik vind het heerlijk om mee te denken over allerlei zaken. Omdat ik op een gegeven moment verhuisde, moest ik weg bij de huurdersvereniging. Niet lang daarna zag ik een advertentie voor deelname aan de adviesgroep.”

Zinvolle en vitale oude dag

De thema’s waarbij Ria tot nu toe als projectgroepslid betrokken is geweest, zijn de woonzorgvisie, huishoudelijke hulp, de onafhankelijke

cliëntondersteuning en ouderen. Voor dat laatste wordt op korte termijn een kennis- en leernetwerk opgezet en ook daar neemt zij deel aan. Ria: “Nu ik zelf op leeftijd ben, zijn ouderen in zekere zin mijn wereld. Ik gun iedereen uiteraard een zinvolle en vitale oude dag en zet mij daar graag voor in.”

Nuttige praktijkvoorbeelden

Voor inspiratie voor haar werk bij de ASDG kijkt Ria regelmatig over de gemeentegrenzen heen. Zij leest vaak landelijke nieuwsbrieven, vooral op het gebied van zorg en welzijn. “Zeker in het westen van het land gebeurt veel meer dan bij ons. Ik zie daar een hoop praktijkvoorbeelden waar wij ons voordeel mee kunnen doen. We hoeven niet steeds opnieuw het wiel uit te vinden.” De kennis van en ervaring met die praktijk ziet Ria als een grote toegevoegde waarde van de adviesgroep. Maar die komen bij de adviestrajecten soms nog wat te weinig aan bod, vindt ze. “Er is niet altijd ruimte om te sparren en met onze input wordt de ene keer meer gedaan dan de andere keer. Dat is niet zo erg, als je het daar maar wel met elkaar over kunt hebben.

Gelukkig kan dat.”

Adviesgroep Sociaal Domein Groningen

11

Adviestraject

GEZONDHEID EN PREVENTIE Gezondheid is voor iedereen van grote waarde. Een goede gezondheid helpt om je prettig te voelen, om mee te doen in de samenleving en om sociale contacten te onderhouden. Andersom heeft de mate waarin iemand mee kan doen in de samenleving veel invloed op zijn of haar (beleving van de) gezondheid. De gemeente Groningen werkt daarom vanuit een brede visie op gezondheid.

Eind 2022 heeft de gemeenteraad de nota Gezond Leven in 050 vastgesteld.

Op basis daarvan is begin 2023 een bijbehorend uitvoeringsplan gemaakt.

Betrokken bij de totstandkoming van de nota en het plan waren onder meer Erin Straat, beleidsadviseur Publieke Gezondheid bij de gemeente, en Martinus Stollenga en Mark Vos namens de projectgroep Gezondheid en Preventie van de ASDG.

12

Magazine 2023

Erin Straat:

“Wij zijn met de projectgroep in gesprek gegaan vanaf de start van het opstellen van het nieuwe gezondheidsbeleid. Eerst hebben we de contouren van het beleid besproken, daarna het beleid zelf en tot slot het uitvoeringsplan.

Het betrekken van de deelnemers leidde er onder andere toe dat wij uitgebreider aandacht hebben besteed aan bepaalde onderwerpen, zoals mentale gezondheid, meedoen en het ondersteunen van inwonersinitiatieven die bijdragen aan gezondheid.

Tijdens het adviestraject hebben we veel gehad aan de extra perspectieven van de leden van de projectgroep. Zij dachten constructief met ons mee, maakten waardevolle aanvullingen en stelden kritische vragen – soms op detailniveau, op andere momenten met oog voor het grotere plaatje.

Dit zorgde ervoor dat onze plannen nog wat steviger kwamen te staan.

De door de projectgroep gegeven adviezen hebben wij voor een groot deel verwerkt in de

beleidsstukken. Die adviezen waren hier en daar persoonlijk gekleurd door de afzonderlijke leden. Dat maakte de input scherper, maar ik miste daardoor wel een beetje een gezamenlijke lijn.”

Martinus Stollenga:

“Het adviestraject is naar mijn mening heel positief verlopen. Er waren goede overleggen, waarbij de beleidsadviseurs van de gemeente duidelijk open stonden voor onze ideeën – en daar ook wat van hebben overgenomen. Wij konden zien dat zij het gezondheidsbeleid en de uitvoering daarvan op een gestructureerde manier vormgeven.

Wel bleek ook nu weer dat het lastig is om op dit beleidsterrein concrete en toetsbare doelen te formuleren. Dat maakt het moeilijker om op de korte of langere termijn te bepalen of, en zo ja, in welk opzicht het beleid moet worden bijgesteld.

Tegelijkertijd hebben we kritisch gekeken naar onze adviesrol als projectgroep, die

Adviesgroep Sociaal Domein Groningen

13

maar bestaat uit drie leden. Wij hebben alle drie ruime kennis over en ervaring met het thema gezondheid en vullen elkaar wat dit onderwerp betreft mooi aan. Maar vertegenwoordigen we ook de verschillende opvattingen van de inwoners van de gemeente Groningen op dit gebied? Doordat we als adviesgroep dit jaar thema’s gaan clusteren en daarom ook projectgroepen gaan samenvoegen, is dat gelukkig een vraag die straks minder aan de orde is.”

Mark Vos:

“Een belangrijk aandachtspunt voor ons tijdens de overleggen was de 'vermaatschappelijking' van gezondheidsbeleid. Dit wil zeggen dat je bij het opstellen van het beleid rekening houdt met het feit dat gezondheid om meer draait dan alleen lichamelijk en geestelijk welzijn. Er is ook een sociale component die meespeelt.

In wat voor omgeving woont iemand? Is er

14

Magazine 2023

een sociaal opvangnet wanneer dat nodig is? Heeft iemand genoeg mogelijkheden om te participeren in de samenleving? Het was mooi om te merken dat de betrokken beleidsadviseurs erkennen dat je deze drie aspecten – lichamelijk, geestelijk en sociaal – niet los van elkaar kunt zien. En dat het bevorderen en beschermen van de gezondheid van inwoners dus om een veelzijdige aanpak vraagt.

Daarnaast vind ik het een goede zaak dat de gemeente, ook bij het opstellen van deze nota en dit uitvoeringsplan, steeds meer de samenwerking zoekt met partners, zoals sportverenigingen. Bij dit soort clubs gaat het soms meer om prestaties en vermaak – denk bij dit laatste bijvoorbeeld aan de consumptie van alcohol en snacks tijdens de ‘derde helft’ – dan om gezondheid. Het kan dan weleens lastig zijn om op één lijn te komen en samen aan hetzelfde doel te werken. Het valt de gemeente te prijzen dat ze zich hier niet door laat weerhouden.”

COLUMN VAN EEN COLLEGA UIT DELFT

RECHT VAN ADVISEREN Wat geeft een adviesraad sociaal domein het recht om een college van B en W te adviseren over beleid? En om te verwachten dat zo’n advies bij het bepalen van dat beleid wordt meegewogen?

Het zijn vragen die wij onszelf als Adviesraad Sociaal Domein Delft vanaf het begin gesteld hebben. Natuurlijk móéten gemeenten volgens de wet zo’n adviesraad hebben. En de deelnemers daarvan brengen meestal relevante kennis en ervaring met zich mee. Maar qua rechtvaardiging is dat nog aan de magere kant.

Het is namelijk ook belangrijk dat een adviesraad een goed netwerk heeft in haar gemeente.

Zo kan ze in contact komen en blijven met mensen die rechtstreeks de gevolgen ervaren van het beleid, in positieve of negatieve zin. In Delft hebben wij daarvoor een groep van zo’n dertig inwoners gevormd – via onder andere flyers, lokale media en een bijeenkomst – die met ons

mee willen denken. We noemen hen ‘de schil’. Deze groep is flexibel: er komen mensen bij en anderen verlaten haar. Dit is een aanpak die voor ons zijn waarde al heeft bewezen, want wij hebben gemerkt dat we signalen vanuit de gemeenschap nu sneller oppikken.

Daarnaast is het nuttig om per thema bijeenkomsten te organiseren, om op die manier nóg meer verbinding met de praktijk te krijgen. Het idee is dat een adviesraad tijdens zo’n bijeenkomst niet alleen in gesprek gaat met inwoners, maar ook met betrokken organisaties.

Zo hebben we voor het onderwerp jeugd bijvoorbeeld vertegenwoordigers uitgenodigd van onder meer de jeugdzorg, scholen en sportverenigingen. De ervaring leert dat bijeenkomsten met tien à twintig mensen hiervoor goed uitvoerbaar zijn.

Verder is het van belang dat een adviesraad over relevante data

beschikt. Worden haar eigen waarnemingen en de input die ze via ‘de schil’, inwoners en andere gesprekspartners heeft verkregen door onderzoekscijfers ondersteund? Denk bijvoorbeeld aan cijfermatige verschillen tussen wijken of dorpen. Normaal gesproken kan een gemeente (of provincie) helpen om aan deze data te komen.

Wanneer een adviesraad sociaal domein steeds deze verschillende invalshoeken bij elkaar brengt, heeft ze naar mijn mening het volste recht van adviseren.

Harry ter Braak

Onafhankelijk voorzitter Adviesraad Sociaal Domein Delft

Adviesgroep Sociaal Domein Groningen

15

LISA ZWIERS

g

DEELNEMER UITGELICHT

De 31-jarige Lisa Zwiers is met afstand de jongste deelnemer van de ASDG. “Zo’n kwart van de Groningers is student.

Ik kan me nog goed in hen verplaatsen.”

Ook al maakt Lisa pas sinds half 2023 deel uit van de adviesgroep, vraagstukken op het gebied van het sociaal domein zijn niet nieuw voor haar. Vanaf 2018 werkt zij als communicatiedeskundige bij het Zorg Innovatie Forum (ZIF), een netwerkorganisatie die zich richt op maatschappelijke opgaven in NoordNederland. “Veel van de thema’s waar wij ons bij het ZIF mee bezighouden, komen ook bij de ASDG aan bod”, vertelt Lisa. “Maar ik bekijk ze daar niet vanuit dezelfde rol. Mijn doel bij de adviesgroep is vooral om mijn stem als inwoner te laten horen. Een stem waarmee ik een andere generatie vertegenwoordig dan mijn collega-deelnemers.”

‘Een stem waarmee ik een andere generatie vertegenwoordig’ Frisse blik

Bij de ASDG zit Lisa momenteel in drie projectgroepen: ouderen, diversiteit en jeugd. Door haar werk bij het ZIF is zij al goed bekend met de

16

Magazine 2023

eerste twee beleidsthema’s, jeugd is voor haar nog relatief onbekend terrein. Dat laatste ziet ze niet als een nadeel. “Naar dat onderwerp kijk ik met een frisse blik. Voor de deelnemers die ruime ervaring hebben op dit gebied spreken bepaalde werkwijzen of keuzes misschien voor zich, terwijl dat voor veel inwoners – inclusief mijzelf – helemaal niet zo hoeft te zijn. Ik wil dat dan aankaarten.”

Meer jonge deelnemers

Een onderwerp dat Lisa nauw aan het hart ligt, en dat door meerdere beleidsthema’s heen loopt, is toegankelijkheid. Graag helpt ze om daarvoor keer op keer de aandacht te vragen die het verdient.

Lisa: “Een gemeente waarin iedereen mee kan doen: het is een prachtig uitgangspunt, maar zeker niet altijd de realiteit. Daar is dus nog genoeg winst te behalen.” Verder hoopt zij dat ze bij de ASDG niet lang de enige deelnemer onder de veertig blijft. “Ook voor jongere mensen zijn er verschillende mogelijkheden om mee te praten en denken over zaken die voor onze samenleving van groot belang zijn. Dit is één daarvan. Ik zou zeggen: pak die kans!”

Adviestraject

OUDEREN Samen met partners en inwoners wil de gemeente Groningen een beweging op gang brengen om ouderen zo lang mogelijk gezond, vitaal en op een prettige manier in de samenleving mee te laten doen. En om hen zoveel mogelijk regie op het leven te laten houden, waar nodig met ondersteuning.

Ze staat daarbij wel voor pittige uitdagingen.

Denk aan de dubbele vergrijzing, de krappe arbeidsmarkt voor de zorg en het feit dat ouderen in de toekomst minder gebruik kunnen maken van verpleeghuizen. Dit zorgt er onder andere voor dat er een groter beroep wordt gedaan op mantelzorg en dat mensen meer dreigen te vereenzamen.

Eind 2021 is de nota Ouderen in Groningen vastgesteld. Ellen van der Hoek, projectleider bij de gemeente, had de opdracht om die nota te vertalen naar een uitvoeringsprogramma met concrete acties. Bij de totstandkoming van zowel de nota als het programma was de projectgroep Ouderen van de ASDG betrokken, waar Henk Obbink deel van uitmaakt.

Ellen van der Hoek:

“Voor het opstellen van het uitvoeringsprogramma Ouder en Wijzer in Groningen had ik behoefte aan een groep die hierover mee wilde praten. In 2022 heb ik daarom een werkgroep Ouderen samengesteld. Vervolgens ontdekte ik dat de ASDG óók een projectgroep Ouderen heeft. Beide groepen heb ik bij het proces betrokken en op sommige momenten hebben wij ze gecombineerd.

Onderwerpen die belangrijk zijn voor ouderen en waar we het veel met elkaar over hebben gehad, zijn ontmoeting, informatievoorziening, zorg en ondersteuning, vitaliteit en ertoe doen.

Daarnaast kwam onder andere ter sprake dat ouderen er veel waarde aan hechten dat de gemeente hen om input vraagt: ‘Praat mét ons, niet óver ons.’ Waar ik zelf vooral blij mee ben, is dat de gesprekken met de twee groepen hielpen om scherp te krijgen wat we met het uitvoeringsprogramma willen bereiken. Het mag dan soms best even schuren om die scherpte te vinden.

Adviesgroep Sociaal Domein Groningen

17

18

Magazine 2023

De ASDG heeft aangegeven meer mee te willen denken en praten bij beleidsontwikkeling, ook nadat nota’s zijn vastgesteld. Ze wil bijvoorbeeld ook graag op de hoogte blijven van het vervolg: hoe verloopt de uitvoering van het beleid? Tegen welke obstakels lopen wij aan en welke oplossingen vinden we daarvoor? Voor het thema ouderen is afgesproken om een kennis- en leernetwerk op te zetten, waar dat aan bod komt en waar de adviesgroep aan deelneemt. We gaan in 2024 samen met de projectgroep Ouderen kijken hoe we daar invulling aan willen geven.”

Henk Obbink:

“Gelukkig is de wind overgewaaid die het idee met zich meebracht dat er geen doelgroepenbeleid zou moeten worden gemaakt, zoals voor ouderen. Al een tijdje is het besef ingedaald dat – mede door de dubbele vergrijzing – specifiek beleid voor senioren juist nu van groot belang is.

Ik ben heel positief over hoe dit traject om te komen tot de nota en het uitvoeringsprogramma is verlopen. Bovenal

waardeer ik de stimulerende en verbindende rol die Ellen heeft gespeeld. Het was prettig dat zij echt naar ons luisterde en dat wij de ruimte kregen om extra aandacht te vragen voor een aantal belangrijke onderwerpen op dit terrein. Onder deze laatste vallen bijvoorbeeld de grote diversiteit binnen de doelgroep ouderen, eenzaamheid, ouderenmishandeling en het inzetten van ouderenwerkers.

Daarnaast hebben we gepleit voor een lagere drempel voor inwoners die met vragen zitten. De afstand tussen hen en de overheid is vaak veel te groot. Dat geldt zeker voor de ouderen onder ons.

Toegankelijke steun- en informatiepunten, zoals we die een tijd terug in onze gemeente hadden, zouden daarbij kunnen helpen.

Het opzetten van het kennis- en leernetwerk vind ik een mooie ontwikkeling. Het is belangrijk dat de gemeente personen en groepen die zich op wat voor manier dan ook bezighouden met ouderen regelmatig raadpleegt en actief betrekt bij het vormgeven van het beleid. Als projectgroep dragen wij dan ook graag aan dat netwerk bij.”

Adviesgroep Sociaal Domein Groningen

19

DE ASDG ONDER DE LOEP De ASDG is in januari van 2021 ontstaan door het samenvoegen van de adviesgroepen Stadadviseert, ASD Haren en ASD Ten Boer. Er is toen afgesproken dat na twee jaar het functioneren van deze nieuwe adviesgroep onder de loep zou worden genomen.

Wat gaat goed en willen we zo houden of zelfs uitbouwen? Wat kan beter en welke acties zijn daarvoor nodig?

In opdracht van de ASDG en de gemeente Groningen heeft Petra van der Horst, adviseur en onderzoeker namens de Koepel Adviesraden Sociaal Domein, deze evaluatie uitgevoerd. Zij heeft hiervoor gesproken met onder anderen deelnemers van de ASDG, de ondersteuners van de adviesgroep en vertegenwoordigers van de gemeente. Drie van hen vertellen hoe ze de evaluatie hebben beleefd.

Vincent Sontohartono, lid stuurgroep ASDG:

“Ik heb de evaluatie als zeer positief ervaren. De manier waarop Petra het gesprek waar ik aan deelnam leidde, was laagdrempelig en gebaseerd op gelijkwaardigheid. Zij plaatste zichzelf niet boven of buiten de groep. Tegelijkertijd bleef ze als onderzoeker professioneel, met duidelijke vragen die de kern raakten van de besproken onderwerpen.

Zo kwam een grote verscheidenheid aan ideeën over de vorm en richting van de ASDG aan het licht en dat zorgde voor interessante discussies. Als lid

20

Magazine 2023

van de stuurgroep vind ik dat erg belangrijk; de adviesgroep is van ons allen, ieders mening en perspectief telt.

Een van de uitkomsten die mij opvielen, is dat de gemeente bezorgd is over hoe de ASDG omgaat met vertrouwelijke informatie. Maar wij kunnen alleen nuttige adviezen geven wanneer we goed geïnformeerd zijn. En ook al zijn wij een onafhankelijk adviesorgaan, voor informatie zijn we voor een groot deel afhankelijk van de gemeente.

Daarnaast is vertrouwen onmisbaar voor een goede werkrelatie. Daarom denk ik dat op dit moment de hoogste prioriteit is om betere en duidelijkere werkafspraken te maken. Zo weten zowel wij als de gemeente waar we aan toe zijn en kunnen we de beste adviezen geven. Per slot van rekening hebben we daar allemaal baat bij.”

Ingrid Prikken, ondersteuner ASDG:

“De evaluatie was voor mij een prettige manier om te reflecteren op de eerste twee jaren ASDG. Het was nuttig om dit onderzoek te laten doen door een onafhankelijke adviseur. Zij heeft ervoor gezorgd dat alle betrokkenen hun ervaringen en meningen hebben kunnen delen. Zo is er een eerlijk beeld

ontstaan van wat goed gaat en waar nog ruimte voor verbetering is.

Tijdens het onderzoek is een aantal vraagstukken benoemd waarvan je weet dat ze er zijn, maar die moeilijk zijn op te lossen. Door het verzamelen van alle input hebben we nu concrete aanbevelingen op papier staan waar we met z’n allen mee aan de slag kunnen. Ik denk dat het proces – de groepsinterviews en het samen bespreken van de resultaten – eraan heeft bijgedragen dat iedereen zich verantwoordelijk voelt om dat ook echt te doen.

De aanbevelingen vormden daarnaast de basis voor een serie goede gesprekken met de gemeente.

Inmiddels hebben die geleid tot een aantal concrete werkafspraken, die binnenkort worden kortgesloten. Dit geeft helderheid en vertrouwen voor samenwerking in de toekomst.

De ASDG gaat de komende tijd thema’s clusteren en daarom ook projectgroepen samenvoegen.

Dit vergroot de diversiteit qua perspectieven in de groepen. De bedoeling is dat de deelnemers van een cluster regelmatig bij elkaar komen, niet alleen als er een adviesvraag ligt. Dit biedt meer mogelijkheden voor verdieping, het betrekken van

de buitenwacht en het proactief signaleren van vraagstukken.”

Gert-Jan Akse, afdelingsmanager sociale gebieds­ ontwikkeling gemeente Groningen:

“Het was goed om, twee jaar na de oprichting van de ASDG, weer eens aandacht te hebben voor de ambities van de adviesgroep en voor hoe wij haar verder kunnen professionaliseren. Daarbij moeten we echter niet vergeten dat zij bestaat uit deelnemers die zich vrijwillig inzetten. En dat we tegelijk te maken hebben met ambtelijke processen, met bijbehorende planningen en deadlines. Deze combinatie zorgt ervoor dat projectgroepen van de ASDG soms minder tijd hebben voor het opstellen van hun adviezen dan wenselijk is.

Het blijft daarom van belang, zo blijkt ook weer uit deze evaluatie, om als DMO en ASDG regelmatig met elkaar in gesprek te gaan. Alleen op die manier kun je de verwachtingen over en weer goed managen. De politieke realiteit is soms grillig, maar uitlegbaar. En alleen zo kunnen wij onze samenwerking effectief doorontwikkelen – met oog voor de haalbaarheid van beide kanten.

Belangrijk blijft ook dat we genoeg tijd nemen om de adviesgroep bij nieuwe medewerkers van de gemeente te introduceren. Goede werkrelaties ontstaan immers niet zomaar.”

Adviesgroep Sociaal Domein Groningen

21

aa

Maart • Advies over inkoopstrategie Trapliften (i.s.m. Werkgroep Toegankelijk Groningen) • Brede bijeenkomst en advies over ambitiedocument Maatschappelijke Coalitie Groningen-Noord

22

Magazine 2023

e

a

Februari • Advies over nota Sociale basis • Advies over uitvoeringsplan Gezondheid • Gesprek met Directie Maatschappelijke Ontwikkeling (DMO)

i

Ju

Q2

rt

Q1

M

ru

ri

April

M

Feb

20 23

Januari

ni

JAAROVERZICHT ASDG 2023

April • Advies over nota Mantelzorg • Advies over raadsbrief Brede Aanpak Armoede en Schulden Mei • Advies over uitvoeringsplan Wonen, Samenleving en Zorg • Evaluatiegesprekken • Brede bijeenkomst over concept evaluatierapport Juni • Evaluatierapport • Advies over uitvoeringsplan Ouderen • Advies over nota Vrijwillige inzet

September • Brede bijeenkomst over prioriteiten na evaluatie • Werkbezoek projectgroep Gebiedsgericht werken & Sociale basis aan De Hoogte • Gesprek met wethouder Inge Jongman

ber D

em pt

Augustus • Werksessie stuurgroep ASDG over aanbevelingen na evaluatie • Advies over nota actielijn Aanpak Eenzaamheid

er

b

t

Juli • Gesprek met DMO over evaluatierapport • Werkbezoek projectgroep Gebiedsgericht werken & Sociale basis aan Lewenborg

em

us

Se

em

Q4

ec

Q3

ber

Oktober

Nov

Aug us

Juli

20 24

Oktober • Werksessie met DMO • Brede bijeenkomst ‘Eigen Krachtcentrale en JIM – Jouw Ingebrachte Mentor’ • Gesprek met DMO over werkafspraken November • Uitwisseling met ASD Delft • Gesprek met DMO December • Advies over nota Sociaal-culturele accommodaties • Jaarafsluiting met terug- en vooruitblikken

Adviesgroep Sociaal Domein Groningen

23

WWW.ASDGG.NL