ArtEZ fact
Magazine van ArtEZ hogeschool voor de kunsten
ArtEZ fact nr. 6 — Mei 2013
Meer dan dertig previews van eindexamenwerk Fashion designer Pieter Eliens: “Mijn vrouwen zijn hysterisch, in extase, waarvan maakt me niet uit: hun eigen schoonheid, seksualiteit, drank.”
Sopraan Esther van Zijl — naast muzikant ook levend visitekaartje
Larisa Cichy printte een 3D-pistool en ging ermee naar het politiebureau
Pieter Eliens, Anneleen Bertels, Noon Passama en Sarah Pellis (studenten Fashion Design en Fashion Strategy) over hun werk en hun stages. Werken bij Dior, Saatchi & Saatchi en Viktor & Rolf 9
En verder: 3-39 Sneak previews van studenten Product Design, Docent Beeldende Kunst en Vormgeving, Fine Art, Animation Design, Graphic Design, Interieurarchitectuur, Comic Design, Crossmedia Design, Illustration Design en meer 20
De eindexamenkandidaten van de toneelschool maken een vliegende start met Moeremans & Sons. Met nauwelijks middelen, geen ruimte en geen technici maken ze plug and play theater. Noteer die term, het is de toekomst. 26
Muziek: Esther van Zijl, Thomas Gebben en het Timshel Trio. “Dit is waar ik goed in ben.”
25
Comic: Marco Klein Nijenhuis
30
Docenten Theater Sara Giampaolo, Boudewijn Koops en Jeltry Katsma roven de fantasie terug
38
Collectie Arnhem
39
Collectie Arnhem Product
Eerbetoon aan de Sacre du Printemps door dans- en muziekstudenten met ArtEZ Springt! 34
ArtEZ fact is een halfjaarlijkse uitgave van ArtEZ hogeschool voor de kunsten. Het blad wordt gratis verspreid onder kunstliefhebbers, studenten, alumni en medewerkers van ArtEZ. REDACTIEADRES Onderlangs 9, 6812 CE Arnhem Postbus 49, 6800 AA Arnhem artezfact@artez.nl t. 026 3535 758 f. 026 3535 677 REDACTIE Abeke Schreur (hoofdredacteur), Alex van der Hulst (eindredactie), Edith de Vries (redactiesecretariaat) Aan dit nummer werkten mee Anton de Wit, Manon Berendse, Francien van Zetten, studenten van de lichting 2013 COVER Larissa Cichy, eindexamenkandidaat Docent Beeldende Kunst en Vormgeving, gefotografeerd door Merel Brugman REDACTIERAAD Michiel Braam, Ko Jacobs, Caroline Barmentlo, Willem-Jan Rijper, Janneke Brouwers, Juliëtte Huygen VORMGEVING EN OPMAAK Hans Gremmen DRUK / PRINTING De Raddraaier OPLAGE 7.500 De volgende uitgave van ArtEZ fact verschijnt in november 2013 Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder voorafgaande toestemming van de hoofdredacteur. www.artez.nl ADRESWIJZIGINGEN ALUMNI Ben je oud-student en verhuis je binnenkort? Mail de adreswijziging aan artezfact@artez. nl (alleen voor oud-studenten).
Prijsvraag
Win een eindexamencatalogus Fine Art Zwolle! De 19 vierdejaars van de opleiding Fine Art in Zwolle besloten eind 2012 om een gezamenlijke eindexamencatalogus te maken. Via voordekunst.nl gingen zij op zoek naar sponsors. Eindexamencatalogus winnen? Mail het antwoord op de volgende vraag aan artezfact@artez.nl. Welk oor sneed Vincent van Gogh af? We verloten 3 catalogi onder de goede inzenders.
2
Werk van Nicoline Buys, Fine Art Zwolle
ArtEZ finals 2013 Talent spotten!
ArtEZ fact nr. 6 — Mei 2013
Kom talent spotten. Dat is de slogan waarmee ArtEZ naar buiten gaat om het afstudeerwerk van de lichting 2013 onder de aandacht te brengen. Mei, juni en juli zijn de maanden waarin studenten in alle kunstdisciplines hun laatste werk laten zien voordat ze op eigen benen de wereld in gaan. Talentvolle benen, dat is nog maar eens bewezen door de afgestudeerden van 2012 die gelijk al in de prijzen vielen, aandachtig werden bekeken of volop aan de weg aan het timmeren zijn. Choreograaf Jasper van Luijk, filmer Inge Meijer, beeldend kunstenaar Rudolf Romero, fashion designer Peet Dullaert, maakten naast vele anderen van de lichting 2012 een vliegende start. En toch hoeft dat niet gelijk, vlak na het afstuderen. Zoals studenten ook vaak in deze ArtEZ fact zeggen, gaat het in het afstuderen, en ook daarna nog, om het aftasten van grenzen, het spel met de toeschouwer en om hard werken en veel leren. Deze afstudeermaanden heten de finals, maar het is ook het begin. Omdat de studenten zich hierna zullen verspreiden, is dit de laatste kans om dit talent samen in dezelfde periode te zien en te horen. Een eenmalige kans. Tussen 1 mei en 7 juli presenteren zo’n 600 eindexamenstudenten zich met exposities, concerten, modeshows, theater- en dansvoorstellingen. De ArtEZ finals zijn er in de drie vestigingsplaatsen van ArtEZ: Arnhem, Enschede en Zwolle, maar ook in andere steden zoals Amsterdam. Tijdig reserveren is bij veel voorstellingen en bij de modeshows noodzakelijk. Volg ons op Facebook voor de laatste updates. Wij nodigen u van harte uit! — de redactie 3
Sneak preview
Kerk-hof
ArtEZ finals 2013
Simeon Zondag Master Architectuur
4
“Als gevolg van de ontkerkelijking binnen Nederland is de schatting dat er in het volgende decennium circa twee kerkgebouwen per week leeg komen te staan. De Sint-Petruskerk staat nu als een grote stapel bakstenen midden in het centrum van Vught. Als een introverte religieuze schil waar men liever voorbij loopt dan deze aan gaat. Door deze schil open te breken en het klaverblad aan de zuidoostgevel te verwijderen, wordt de kerk als kerk-hof weer
openbaar en toegankelijk voor de bewoners van Vught. Door de SintPetruskerk aan te passen aan de tijd, zoals ik in mijn ontwerp doe, ontstaat er een nieuwe ontmoetingsplek die terugkomt in de maatschappij. Het moet een trefpunt zijn voor verschillende generaties, met ruimte voor bezinning en educatie.� Het eindexamenwerk van de master Architectuur is te zien in oktober/ november 2013.
Sneak preview
Vervreemding van het lichaam
ArtEZ fact nr. 6 — Mei 2013 Anne Vaandrager Product Design
“Maatschappelijke ongemakkelijkheden zijn een leidraad voor mijn afstuderen, waarbij ik mijn aandacht richt op vervreemding van het lichaam. In een experimenteel proces vervreemd ik mijn lichaam van zijn natuur, door het te verenigen met externe objecten. Ik stel het lichaam ter discussie: Hoe vervormbaar is ons lichaam?
Mijn schoenen manipuleren de werkelijkheid. Het lijkt alsof er een natuurlijke vergroeiing van het lichaam plaatsvindt. Uiteindelijk zoek ik de grens op in hoeverre ik de herkenbaarheid van een (archetype) schoen kan vervagen. Mijn schoenen weerspiegelen de dualiteit tussen schoonheid en lelijkheid, herkenning en vervreemding.” Eindexpositie Art & Design in Arnhem, 3 t/m 7 juli.
5
Sneak preview
Een meter van ondraaglijk lijden
ArtEZ finals 2013
Juliette Huijgen Product Design
6
“Voor mijn eindexamen ben ik mij als een ‘product-design antropoloog’ gaan verdiepen in het onderwerp euthanasie. Via een andere invalshoek en visualisering probeer ik op een subtiele manier deze moeilijke onderwerpen bespreekbaar te maken. Zo is fysiek ondraaglijk en uitzichtloos lijden nu de voorwaarde om in aanmerking te komen voor euthanasie, terwijl geestelijk lijden veel ondraaglijker kan zijn. Hoe ziet
een meter van ondraaglijk lijden er uit? Is dat wel meetbaar? Zegt het volume aan tranen dat we storten dan iets over de staat van ons lijden?” www.juliettehuygen.com Eindexpositie Art & Design in Arnhem, 3 t/m 7 juli.
Sneak preview
Ambachtsman innoveert industrie
ArtEZ fact nr. 6 — Mei 2013 Joris de Groot Product Design
7
“Als ambachtelijk opgeleide productontwerper zoek ik naar innovatie binnen de industrie. Voor mijn afstuderen werk ik samen met een bedrijf dat normaal werkkleding, regenkleding en waterbedden produceert. Ze werken met allerlei soorten PVC dat wordt bewerkt met hoogfrequente lastechniek. Ik ontwikkel een serie tassen, die onder andere bestaat uit een basic shopper, een sporttas, een strandtas en een rugzak.
Het model basic shopper is ontstaan vanuit een vouwtechniek die normaal ook wordt gebruikt bij het produceren van eenvoudige plastic boodschappentassen. Door hier een eigen draai aan te geven en technieken optimaal te gebruiken, komt hier een zeer degelijke, maar beeldend vernieuwende tas uit voort.” Eindexpositie Art & Design in Arnhem, 3 t/m 7 juli.
Sneak preview
The viewer is key
ArtEZ finals 2013
Gerda van de Glind Fine Art
8
“Mijn eerste onderzoeksgebied richt zich op herinneringen en de invloed die we daarop uit kunnen oefenen. Bijvoorbeeld op de invloed van foto’s op ons geheugen. Om dit onderzoek in kaart te brengen kies ik het materiaal en het medium dat daar volgens mij het beste inzicht in geeft. Dit kan de ene keer een serie foto’s zijn, de andere keer een collage, tekst, film of installatie. Mijn tweede onderzoeksgebied is de toeschouwer. The viewer is key. Het afgelopen jaar ben ik begonnen mijn bevin-
dingen te communiceren met de toeschouwer door ze onderdeel te maken van mijn werk. Ik vind het interessant om te kijken hoe ik de toeschouwer het beste met mijn werk kan verbinden.” www.ditisgeenkunst.com Eindexpositie Art & Design in Enschede, 3 t/m 7 juli. Werk van Gerda is tevens te zien in de expositie In situ Sutfenia in de Lunette in Zutphen t/m 30 september 2013.
Pieter Eliens, Fashion Design
Tekst: Francien van Zetten
Groot gebaar
9
Eliens is een romanticus, die houdt van het grote gebaar en intuïtief werkt. “Het groteske zit bij mij in de overdrijving van een bepaald type vrouw. Mijn vrouwen zijn hysterisch, in extase, waarvan maakt me niet uit: hun eigen schoonheid, seksualiteit, drank. Eigenlijk denk ik aan de groep vrouwen die om Bacchus heen zwierf.” Het ontwerpproces verloopt bewust chaotisch. “Je kunt alles plannen, maar het is veel interessanter dat niet te doen en jezelf uit te dagen. Door je bijvoorbeeld af te vragen hoe uitgescheurde panden eruit zien naast netjes afgewerkte panden.” Op een gegeven moment gaat het roer om en komt
er structuur en concentratie. Losse panden, splitten en sprekende kleuren kenmerken de kleding, die Eliens met veel gevoel voor drama ontwerpt. De eindexamencollecties van Pieter Eliens en Anneleen Bertels (p. 10-11) en de andere eindexamenkandidaten van Fashion Design zijn te zien tijdens de Fashion Show op 6 en 7 juni.
Foto (links):
Lianne van de Laar / Foto (rechts) Louise te Poele
ArtEZ fact nr. 6 — Mei 2013 Kijken naar mensen. Hoe zien ze er uit in kleding, haardracht en voorkomen. Pieter Eliens deed het als kind al: “Het uiterlijk vertoon van iemand zegt vaak heel veel over het binnenste van die persoon.” ArtEZ, vooral de opleiding Fashion Design, trok de middelbare scholier uit Nijmegen als een magneet. Hij leende er zijn boeken en bezocht al feestjes op de academie als vijfde- en zesdejaars gymnasium. “Ik wilde graag een deel van mijn brein gebruiken waar ik op school niet aan toe kwam. Veel mensen zeggen dat mode oppervlakkig is, maar ik heb nog nooit zo veel nagedacht als de afgelopen vier jaar.”
10
Foto: Kelly de Block
Foto: Louise te Poele
Pieter Eliens Anneleen Bertels
Anneleen Bertels, Fashion Design
Tekst: Francien van Zetten
Dreammachine
Hoe verschillende materialen en stoffen op elkaar reageren, dat intrigeert en inspireert Anneleen Bertels. Ze houdt van experimenteren met materialen, vormen, kleuren, sfeer en betekenis. Daaruit destilleerde ze het concept voor haar eindexamencollectie. “Wat gebeurt er als je zware en lichte stoffen combineert? En ze zo vast zet dat je een vreemde, onverwachte draaiing krijgt? Het is interessant om te zien hoe materiaal op een gegeven moment de vorm bijna manipuleert. Dat creëert onverwachtheid en tegelijk geeft het samenhang.”
Foto: Lianne van de Laar
Foto: Kelly de Block
ArtEZ fact nr. 6 — Mei 2013 11
Met haar collectie Who is the Dreammachine studeert Anneleen Bertels in juni af aan de opleiding Fashion Design. De Belgische heeft een studie architecturale en binnenhuiskunst in Brussel achter de rug, ging als zeventienjarige studeren aan de Modeacademie in Antwerpen, maar haakte af. “Het was zwaar, maar leerrijk.” Na stages bij enkele modeontwerpers, besloot Bertels dat de modewereld bleef trekken. De Nederlandse opleiding is praktischer en een tikkeltje commerciëler dan die in Antwerpen, vindt ze. “Een goede combinatie van experiment en draagbaarheid.” Met haar collectie creëert ze een droomrealiteit, compleet met zelf ontworpen brillen. “Met verschillende kleuren lenzen achter elkaar, dat geeft een ander beeld op de wereld.” Een stage en later een baan bij Dior in Parijs en bij Comme des Gar������������������������������ ç����������������������������� ons in Tokio, daar droomt Anneleen Bertels van. Parijs wordt het sowieso. Met enkele andere studenten laat ze daar in het najaar haar collectie zien. “Als de nieuwe Zes of Zeven van Arnhem.”
Sarah Pellis, Master Fashion Strategy
Tekst: Francien van Zetten
Foto: Lianne van de Laar
Nieuwe Ontwerphuwelijken
12
Het modesysteem op de schop? is de vraag waarmee Sarah Pellis haar masteropleiding Fashion Strategy afrondt. Ze twijfelt er niet aan dat huidige veranderingen in de maatschappij steeds meer invloed zullen krijgen op de modeindustrie. Uit het onderzoek dat Pellis heeft gedaan, komen drie onmiskenbare ontwikkelingen naar voren, die grote invloed hebben op de modepraktijk. Eén van de nieuwe zogenaamde ontwerphuwelijken is de steeds hechter wordende connectie tussen modeontwerpers en consumenten, constateert Pellis. “Via sociale media reageren consumenten op het werk van ontwerpers. Consumenten stellen bijvoorbeeld steeds vaker duurzaamheidseisen.” Ontwerpers hebben tevens te maken met een ‘experimentele explosie’ aan nieuwe materialen, die ontstaat door samenwerking met technici en (industrieel) ontwerpers. “Technici ontdekken en bedenken nieuwe oplossingen, maar kunnen de grote esthetische kwaliteiten van modeontwerpers goed gebruiken om het tot een succes te maken.” Aan de derde ontwikkeling ‘eco-effectief ontwerpen’ valt ook niet te ontkomen. “Naast duurzame en ecologische materialen ontstaan er op dit moment ook innovatieve manieren om duurzaam en ethisch te ontwerpen door de hele keten heen.” stelt Pellis. Na een modevakschool volgde Sarah Pellis de hbo-opleiding Media- en Entertainmentmanagement en werkte ze bij het reclamebureau Saatchi & Saatchi. Daar miste ze het rechtstreekse contact met het modevak. Via deze masteropleiding komt alles nu voor haar samen en denkt Pellis als brandmanager en/of adviseur in de praktijk aan de slag te kunnen. “Ik heb een fascinatie voor mode als cultureel fenomeen en in combinatie met oog voor maatschappelijke ontwikkelingen, kun je helpen een merk anders te branden.”
Noon Passama, Master Fashion Strategy
Tekst: Francien van Zetten
Wisselwerking tussen mode en sieraden
13
Foto: Lianne van de Laar Foto: Xiaoxiao Xur
ArtEZ fact nr. 6 — Mei 2013
Noon Passama staat met één been in Azië en met het andere in Europa. Ze is zelfstandig sieradenontwerper en wil tevens samenwerken met modelabels om hun sieradenlijn te ontwikkelen en vorm te geven. “Iedereen heeft een relatie met sieraden, die zeggen iets over de identiteit van de drager en kunnen dus ook de identiteit van een brand vertegenwoordigen. Passama is geboren in Bangkok, Thailand waar ze opleidingen tot industrieel en grafisch ontwerper afrondde en haar eigen studio heeft. Aan de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam volgde ze de bachelor sieradenontwerper waar ze in 2010 cum laude afstudeerde. In Arnhem heeft ze zich tijdens de masteropleiding Fashion Strategy verdiept in de wisselwerking tussen mode en sieraden. “Het heeft me geholpen de artistieke kant van branding te ontdekken. Hier heb ik conceptueel leren denken.” Passama is er van overtuigd dat je een modelabel met een eigen sieradenlijn nog beter kunt positioneren. Ze verbaast zich er over dat toonaangevende ontwerpers elk seizoen een bijzondere collectie kleding ontwerpen, maar dat een eigen sieradenlijn daarbij vaak ontbreekt. In haar afstudeerproject met als titel A brand strategy to position a new line of jewellery in the fashion context onderbouwt ze haar visie. Van concept naar een product met een heldere identiteit, daar draaide het om tijdens de masterstage die Passama bij Viktor & Rolf liep. Ze deed er onderzoek voor de schoenen-, tassen- en sieradenlijn. “Het is belangrijk dat de identiteit van een merk terugkomt in de accessoires, zoals sieraden.”
Part of brand book images
Sneak preview
Videoclip over droomwereld
ArtEZ finals 2013
Celine van Hees Animation Design
14
“Ik heb in het vierde jaar stage gelopen bij Sir Moving Images van Renske Mijnheer. Ze was net bezig met het maken van een videoclip voor de muzikant Robin Block. Alles werd in stopmotion (of pixelation) opgenomen. Dat is veel werk voor een videoclip van bijna vijf minuten. We begonnen met opnemen in Amsterdam waarna we het vliegtuig naar het Canarische Eiland El Hierro namen om daar het grootste gedeelte in het bos op te nemen.
We zochten in de omgeving naar materialen om daar wezens van te maken. De clip gaat over een zakenman die in een droomwereld terechtkomt. Wanneer hij terugkomt in de echte wereld heeft hij toch iets van zijn droomwereld meegenomen.� Eindexamenexpositie Art & Design in Zwolle, 3 t/m 7 juli.
Sneak preview
Identiteit
ArtEZ fact nr. 6 — Mei 2013 Willemieke van den Brink Graphic Design
15
“In mijn afstudeerproject wil ik laten zien hoe een mens de verschillende lagen van zijn identiteit ‘blootstelt’ aan een ander. Dit doe ik door de spullen van deze persoon vast te leggen, interviews af te nemen en portretfoto’s te nemen. Het medium dat ik hiervoor gebruik is een boek. Het ontwerp van de ‘intiemere’ pagina’s worden verstopplekken in het boek. Daarbij wil ik graag de personen zo neerzetten, dat ze ook iets kwetsbaars en menselijks
delen met het publiek. Het leven is immers meer dan de feestjes en leuke dingen die iedereen op Facebook plaatst. In mijn afstudeerproject wil ik als ontwerper reageren op een steeds meer anonieme, onpersoonlijk wordende snelheidscultuur. Echte mensen laten zien, in hun eigen interieur, met hun eigen verhaal.” Eindexamenexpositie Art & Design in Zwolle, 3 t/m 7 juli.
Sneak preview
Systematic Error
ArtEZ finals 2013
Dana Dijkgraaf Graphic Design I am a machine I have my codes formed by systems systems of nature systems of politics systems of genes individuality as a mirage I am not, me is a machine.
16
“Net als dieren worden wij gedreven door ons instinct met het uiteindelijke doel om te overleven en voort te planten. Het idee van een vrije wil wordt hierdoor een schijnbare illusie. De mens is een machine, of eigenlijk een zeer intelligente computer waarvan de handelingen worden bepaald door genen, natuurlijke omgeving en instinct. Ik ben bezig met de ontwikkeling van een installatie bestaande uit kleine machines (robotjes), die door de interactie met elkaar en
de structuren die zij volgen als metafoor werken voor een ‘zwerm mensen’. In het tweede onderzoek verbeeld ik mensen die een ‘systematic error’ ondergaan, een soort ‘computer crash’.” www.danadijkgraaf.tumblr.com www.danadijkgraaf.nl Eindexpositie Art & Design in Arnhem, 3 t/m 7 juli.
Sneak preview
Mist
ArtEZ fact nr. 6 — Mei 2013 Jacob Hoving Graphic Design
17
“Ik ben nogal een chaoot en vind het bij te veel prikkels in een situatie vaak lastig om mijn aandacht vast te houden. Lopen door een mistig bos in Oslo heeft mij op dit idee van Mist gebracht. Hoe kan mijn omgeving worden gefilterd met minder prikkels? Ik heb reclamezuilen ontdaan van hun berichten met thinner en met een filterdoos op mijn hoofd door de stad gelopen.
Als er van iets een hele grote hoeveelheid is wordt het ruis. Ik wil dat deze ruis aan data zichtbaar wordt en er zo voor zorgen dat degene die deze generen worden versluierd in hun eigen mist van data.” http://jacobhoving.tumblr.com/ Eindexpositie Art & Design in Arnhem, 3 t/m 7 juli.
Esther van Zijl, Master Klassieke Muziek
Tekst: Anton de Wit
Foto: Wim Oskam
“Ik zie mezelf als een levend visitekaartje”
“Ik kreeg hulp uit onverwachte hoek”
18
“Nee, het is niet bepaald een gebaande weg die ik bewandel. Om af te studeren in opera moet je echt iets laten zien. Een eigen productie, al is het maar een kameropera. Dat is organisatorisch lastig en bovendien erg duur. Je moet alles zelf regelen. Maar ik heb besloten ervoor te gaan. Welke rol ik wilde zingen wist ik al: Zerbinetta, uit de opera Ariadne auf Naxos van Richard Strauss. Ik ben op zoek gegaan naar een regisseur, en heb in Jos Groenier iemand gevonden met ontzettend veel inzicht en ervaring. Ook heb ik medezangers en muzikanten gezocht, een zaal geregeld, ik ben druk bezig met het regelen van decors en kostuums. Ik heb er voor gespaard en investeer zelf veel. Ook verkoop ik VIP-arrangementen voor de voorstelling. Daarnaast heb ik fondsen aangeschreven, en hulp gekregen uit onverwachte hoek. De Stichting Eigen Muziekinstrument steunt me financieel, wat opmerkelijk is omdat zij normaal gesproken jonge muzikanten helpen een eigen instrument te kopen. De zangstem vinden zij gelukkig ook een instrument die een investering waard is.
Ik studeer op de eerste plaats om te leren zingen. Maar ik ben blij dat ArtEZ ook aan de zakelijke kant veel aandacht besteedt. De docenten hameren er steeds op: als je echt iets wil, zul je het toch zelf moeten doen. Je bent als muzikant toch ook ondernemer. Tegen wil en dank. Ik zie mezelf als een levend visitekaartje. Na mijn studie ga ik veel auditeren, aan concoursen meedoen. Ik ben begonnen met het opzetten van een eigen muziekproductiebedrijfje. Mijn grote droom is natuurlijk om in een productie te staan die ik níet zelf organiseer. Maar ik ga niet passief afwachten, ik blijf ondernemend. Je moet wel. Met half werk red je het niet.” Het Master eindexamen van Esther van Zijl vindt plaat op 5 juli om 20.00 uur in Odeon, Zwolle. Informatie: www.esthervanzijl.nl
Thomas Gebben, Mediamusic
Tekst: Anton de Wit
ArtEZ fact nr. 6 — Mei 2013
Foto: davidstevens.nl
“Ik moest uit mijn comfort zone stappen”
“De richting die ik volg is vrij uniek. Het is in feite een producersopleiding die zich breed om de muziek heen beweegt: er is ook aandacht voor beeld, film, reclame, songwriting, studiotechnieken, en meer. Mijn afstudeerproject bestaat uit een artistiek en een commercieel deel. Dat commerciële deel biedt mij hopelijk financiële zekerheid voor als ik straks ben afgestudeerd. Ik heb stage gelopen bij een bedrijf in Amsterdam dat zich specialiseert in reclamefilmpjes en sounddesign. Dat was een leuke tijd en daar kan ik gelukkig aan de slag. Mijn hart ligt bij het artistieke deel: een singersongwriterproject onder de titel Brak Goud. Ik heb een ep opgenomen met vijf nummers. Ik heb alles zelf geschreven, zelf gespeeld, opgenomen, gemixt.
19
Ik moest heel wat overwinnen. Allereerst al omdat de teksten in het Nederlands zijn. Ik schreef altijd in het Engels, ben zelf ook opgegroeid met Engelstalige popmuziek en was dus gewend aan het klankbeeld daarvan. Ik moest uit mijn comfort zone stappen. Ik heb mijn eigen twijfels onder woorden gebracht. Ik ben vrij passief en observeer veel. Daardoor zijn de liedjes kleine verhaaltjes geworden over heel alledaagse ervaringen. Ik hou van de simpele dingen in het leven. Less is more. Het hoeft niet heel bombastisch te zijn. Ik ben best trots op het resultaat. Ondanks mijn onzekerheid ben ik vrij zeker van mijn zaak. Dit is waar ik goed in ben.”
De eindexamenpresentatie van Thomas vindt plaats op 1 juli in de theaterzaal van het Conservatorium in Enschede.
Voor een voorproefje: www.youtube.com, zoek op Blauwe maandag of Thomas Gebben.
“De liedjes zijn kleine verhaaltjes geworden”
Malte Bogner (piano), Veit Steinmann (cello) en Jonathan Reiter (drums), Master Jazz & Pop
Tekst: Anton de Wit
Foto: Alexander Schildhauer
De keuzes van het Timshel Trio
Het Hebreeuwse woord ‘Timshel’ betekent zoiets als “Gij mag”. Het symboliseert de keuzevrijheid die wij hebben, sinds de eerste mensen in de Hof van Eden aten van de boom van kennis van Goed en Kwaad. “Wij vonden het wel een toepasselijke naam voor een trio dat jazz- en improvisatiemuziek speelt”, legt Jonathan Reiter uit. “Ook in onze muziek maken wij, al improviserend, voortdurend keuzes.” Malte Bogner (piano), Veit Steinmann (cello) en Jonathan Reiter (drums) vormden al vroeg in de opleiding Jazz & Pop een muzikale drie-eenheid. Een voor de hand liggende keuze. Alle drie zijn ze afkomstig uit Duitsland en beland in Arnhem. In 2010 ontstond het idee om een klassiek jazztrio te beginnen, het Timshel Trio. Malte: “Nou ja, ‘klassiek’… Een klassiek jazztrio bestaat meestal uit piano, drum en contrabas.” “Ik ben een noodoplossing”, lacht cellist Veit. “Maar dat maakt ons trio ook uniek. Een cello heeft een heel eigen karakter, een helderdere klank, een eigen rol.”
20
“We hebben de luxe gehad dat we tijdens de opleiding veel samen hebben kunnen spelen”, vertelt Malte. “We hebben volop de gelegenheid gehad om te ontdekken wie we zelf zijn. In het begin van de opleiding was ik wat overrompeld door de veelheid die werd aangeboden. Maar je leert uit die vele keuzemogelijkheden datgene te kiezen waar jij je zelf lekker bij voelt.” Voor Veit en Malte staan de finals voor de deur, Jonathan studeerde vorig jaar af. Wat er straks met het trio gebeurt, is nog onzeker. De kans is groot dat de leden terugkeren naar Duitsland en in andere steden komen te wonen. Ook dan hopen ze door te gaan. Eén ding is wel zeker: het Timshel Trio bestaat in deze samenstelling, of het bestaat niet. Jonathan: “Onze stijl is echt een combinatie van onze drie persoonlijkheden. Als één iemand niet kan, dan is het niet zo dat we dan maar met een gastmuzikant spelen. Dan spelen we gewoon niet.”
Het eindexamenconcert van Malte Bogner is op 18 juni in de concertzaal van het Conservatorium in Arnhem, Veit Steinmann geeft op dezelfde locatie een eindexamenconcert op 26 juni.
www.timshel.com of volg het Timsheltrio op Facebook.
Sneak preview
Een wapen printen
Foto: Merel Brugman
ArtEZ fact nr. 6 — Mei 2013 Larisa Cichy Docent Beeldende kunst en Vormgeving
21
“Tijdens mijn afstuderen las ik in een artikel op het internet dat een team whizzkids bezig was om met behulp van een 3D-printer een volledig automatisch wapen te produceren. Ik downloadde zelf een wapen om deze vervolgens te printen met een 3D printer. Een bezoek aan het politiebureau leerde me dat mensen het 3D-printen pas bedreigend vinden als je het wapen echt laat zien. Zonder dat ik het wist was ik een provocerende weg in geslagen en ik kon niet meer terug.
Mijn afstudeerwerk gaat over de dreiging die nieuwe technologieën met zich meebrengen en over het standpunt van het individu, dat altijd gekleurd is door zijn referentiekader.” Eindexpositie Art & Design in Arnhem, 3 t/m 7 juli.
Sneak preview
Vier verschillende Kelly’s
ArtEZ finals 2013
Kelly Bossinade Crossmedia Design
22
“Elk boek heeft een verschillende schrijver en illustrator, allemaal genaamd Kelly Bossinade. Deze Kelly’s kennen elkaar niet, de boeken zijn geen serie. Ik hou van dingen die nergens op slaan. En ik neem mijzelf niet al te serieus. Dit afstudeerproject wordt een mockumentary over de levens van vier verschillende Kelly’s, en de kinderboeken die ze daarbij hebben geschreven en/of geïllustreerd. Elk boek heeft een achterliggende gedachte; angsten
en dromen, een maatschappelijk probleem of opgekropte emoties. De inhoud van de boeken zal door middel van deze documentaire duidelijk worden. Dat is maar goed ook, want de echte exemplaren liggen achter slot en grendel.” Kelly is een van de onderzoekers van het ArTechlab in Enschede, zie www.artechlab.wordpress.com. Eindexpositie Art & Design in Enschede, 3 t/m 7 juli 2013
Sneak preview
Hiernamaals voor dieren
ArtEZ fact nr. 6 — Mei 2013 Romy Lammerse Fine Art
“Als kind verzamelde ik slakken. Levende. Ik haalde ze uit onze tuin of de speelplaats op school. Vervolgens bewaarde ik ze in een keukenla of mijn bureaula. Zodat ze veilig waren. Ik wilde de dieren zo dicht mogelijk bij mij houden. Dit hield niet op wanneer een dier dood ging. In dat geval begroef ik het dier. Ik rouwde erom. Ik ontdekte daarna taxidermie (het opzetten van dieren).
Daarmee kun je het lichaam, de verschijning van het dier, redden van de vergankelijkheid. In mijn werk onderzoek ik menselijke doodsrituelen, en pas deze toe op dode dieren, omdat dieren hetzelfde respect en dezelfde liefde verdienen die we ook aan onze verloren geliefden geven. De dieren geef ik zo een bezieling en een hiernamaals.” Eindexpositie Art & Design in Arnhem, 3 t/m 7 juli.
23
Sneak preview
Atelier
ArtEZ finals 2013
Jason Koelewijn Fine Art
24
“Dit werk heet ‘atelier’ en is tot stand gekomen omdat ik een warme plek als atelier nodig had om de winter door te komen. Verwarmd met een houtkachel werkte ik hier binnen mijn eigen werk aan ander beeldend werk. Ik maak functionele objecten die naar een belangrijk aspect van mijn leven verwijzen.
Ik onderscheid mij van de context van de hedendaagse kunst. Mijn werk zou dan ook kunnen worden gezien als kritiek op de officiële eigentijdse kunst.” jasonkoelewijn.blogspot.com Eindexpositie Art & Design in Zwolle, 3 t/m 7 juli. Maak kan op een gratis eindexamencatalogus van de eindexamenkandidaten van Fine Art in Zwolle, zie de prijsvraag op pagina 2.
Sneak preview
De Perfecte Mens
ArtEZ fact nr. 6 — Mei 2013 Marco Klein Nijenhuis Comic Design
25
“Mijn afstudeerwerk is een stripverhaal van ongeveer 85 pagina’s met als werktitel ‘De Perfecte Mens’. Het verhaal gaat over een onsterfelijke man van 150 jaar oud. Hij verliest alle binding met de wereld als zijn enige vriendin en vertrouwelinge van zijn geheim sterft. Dan kruist de kleindochter van de gestorven vriendin zijn pad. Ze ziet in hem de redding voor haar ongeneselijk zieke zoon. Het hoofdpersonage wordt uitgewerkt
in een iconische cartooneske stijl. Daartegenover zijn de omgeving en de andere personages realistischer uitgewerkt. Met het gebruik van arceringen wil ik de wereld om het hoofdpersonage heen een bepaalde mate van tastbaarheid meegeven.” Eindexpositie Art & Design in Zwolle, 3 t/m 7 juli.
Tekst: Moeremans & Sons, intro Alex van der Hulst
Moeremans & Sons
Middenin de kern van de crisis zijn elf bijna afgestudeerde acteurs van de toneelschool klaar om in hun laatste jaar de wereld in te knallen met Plug and Play theater. Onzekerheid over de toekomst, werk, mogelijkheden? Nee! Deze acteurs slaan de handen ineen en zorgen zelf voor een podium.
26
Moeremans & Sons bestaat uit: Nina Goedegebure, Willemijn Haasken, Matthijs Ijgosse, Kaatje Kooij, Eva Meijering, Roos Netjes, Dylan Smith, Nazanin Taheri Motlagh, Eva Van Gessel, Rosa Van Leeuwen, Sofie Joan Wouters en regisseur Sarah Moeremans.
Onder regie van Sarah Moeremans maakten ze vorig jaar de voorstelling: My First Suicide. Een muzikale reis door de krochten en darkrooms van verschillende schouwburgen in Nederland. Ze maakten kleedkamers, techniekhokken en orkestbakken onveilig. En dat schept een band. My First Suicide zorgde dan ook voor de oprichting van een eigen theatergroep: Moeremans & Sons. Met nauwelijks middelen, geen ruimte en geen technici maken ze Plug and Play theater. En noteer die term, het is de toekomst! — My first Suicide “poppy en razendsnel muziektheater over hoe idealen verwateren tot promopraatjes.” / De Volkskrant
ArtEZ fact nr. 6 — Mei 2013
My First Suicide , naar Nikolaï Erdmanns Zelfmoordenaar, vertelt het verhaal van Simon Simons die zelfmoord wil plegen om zijn leven zin te geven. Zijn zelfmoordplannen maken van hem de gedroomde martelaar. Vol engagement dingen de intellectueel, de kunstenaar, de gelovige en vele anderen naar zijn zelfopoffering en vragen hem deze aan hun ideaal op te dragen. Zelfmoord als de ultieme publiciteitsstunt. Het publiek volgt Simon in een draaikolk van karikaturale beloftes en absurde gedachten. Deze wervelende muzikale theatervoorstelling, waarbij de muziek werd gecomponeerd door Eefje De Visser, is nog steeds te zien op verschillende plaatsen, bijvoorbeeld op 16 en 17 mei in Theater Ins Blau te Leiden en van 22 tot en met 24 oktober in Theater Kikker te Utrecht. “de jonge cast weet wel raad met dit lang vergeten Russisch meesterwerkje. De toeschouwer wordt ondergedompeld in een warm bad van spelplezier en tomeloze energie” / Dagblad van het Noorden
27
— De nieuwe voorstelling Het werkproces van de tweede voorstelling van Moeremans & Sons is nog volop aan de gang. We onderzoeken verschillende facetten uit de literatuur, gaan radicale gesprekken aan met elkaar en de komende weken zal er een script worden ontwikkeld. De titel staat nog open, voorlopig houden we het bij Werktitel. We willen ons publiek betrekken bij onze voorstelling en zullen via social media een oproep doen aan onze fans. Wat vind jij dat de titel moet worden van onze nieuwe voorstelling? Houd onze website en Facebookpagina in de gaten en stem mee!
Werktitel verbeeldt een repetitie die maar niet wil vlotten. De acteurs, de regisseur en de technici worden het maar niet eens over het getoonde. Wat verbeelden we en waarom verbeelden we? Om hun zin door te drijven voeren de personages politieke charges op elkaar uit vanuit hun eigen mensbeeld. In Werktitel botsen mensbeelden op elkaar als neutronen op uranium in een atoombom.
In 6 personages op zoek naar een auteur van Pirandello repeteren acteurs voor een improvisatievoorstelling. Tijdens de repetitie vallen de personages die de acteurs spelen de repetitieruimte binnen. Wie van hen kan het echt zijn claimen? Geïnspireerd door 6 personages op zoek naar een auteur stelt Moeremans & Sons zich de vraag: WAT IS EEN MENS? Een zoogdier? Een cultureel wezen? Een rationeel wezen? Een creatie? Wat is het verschil tussen een dier en een mens? Wat maakt een mens tot een mens?
Moeremans & Sons is ook op Facebook. Wat moet volgens jou de titel worden van de eindvoorstelling? Stem mee!
Zolang de mens al bestaat wordt er over deze vragen nagedacht, worden verschillende standpunten ingenomen. Van Plato tot Freud, er is amper een filosoof te noemen die geen eigen visie gaf op het mensbeeld. Moeremans & Sons gaat de strijd aan. Samen brainstormen we over deze mensbeelden, pennen radicale visies neer om tot een zo gelaagd mogelijk product te komen. Onmiddellijk ontstonden interessante tegenpolen: de ene definieert de mens als een hoopje cellen, de andere bekijkt deze dan weer vanuit een spirituele hoek. Giet deze uitgesproken meningen in personages en we krijgen onmiddellijk een interessante en boeiende groep karakters waarbij botsingen onvermijdelijk zijn. De acteurs vermommen zich als ambassadeurs van het mensbeeld dat hen het meest aanspreekt en gaan zo de strijd aan.
Werktitel is te zien: 11/12/13 juni in de Schouwburg Arnhem. En 21 t/m 28 juni op het ITS Festival in Amsterdam. www.moeremansandsons.com
PLUG & PLAY Moeremans & Sons heeft een nieuw soort theatermaken en spelen ontwikkeld: Plug & Play. Letterlijk: insteken en spelen. En waarom? We waren het zat om binnen een afhankelijke positie te maken en te spelen. Afspraken, regels en belangen staan vaak in de weg als je een voorstelling wilt doorspelen. Dus namen wij de touwtjes in eigen handen en verzorgen zelf de planning, PR, financiën en alles wat er bij het maken van een voorstelling komt kijken. Zo kunnen we snel communiceren en staan we binnen no time weer te stampen op de kleedkamertafels, rennen we door parkeergarages en zingen we onszelf een weg door de gangen van de schouwburgen. Flexibiliteit is voor ons een codewoord en ‘verboden toegang voor onbevoegden’ is ons podium. Dat plug and play-gehalte van de voorstelling wordt ook radicaal doorgetrokken naar de bezetting toe. Voor de verschillende personages zijn meerdere acteurs inzetbaar. Ja, je leest het goed, we kennen elkaars rollen. Zo kunnen we ons credo blijven bevestigen en spelen! Daarnaast putten we uit een enorme poel aan enthousiastelingen die klaar staan om in te springen waar nodig. Hierdoor krijgt de voorstelling een extra unieke kant. Niet alleen verandert de locatie en dus ook de sfeer van de voorstelling, ook de acteurs wisselen. Op deze wijze is geen enkele voorstelling twee keer dezelfde!
Sneak preview
Cultuurbarbaar
ArtEZ finals 2013
Kees Westervelt Fine Art
28
“Het consumeren van cultuur is voor mij een aanzet voor het creëren van cultuur. In mijn werk zoek ik naar mijn eigen culturele identiteit en de maakbaarheid hiervan. Ik wil cultuur maken om grip te krijgen op cultuur. In mijn eindexamenexpositie zal mijn zoektocht resulteren in een eigen idioom aan beelden in een wereld waar geen plaats lijkt voor kaders. Ik haal mijn inspiratie vanuit alle lagen van de cultuur, hier speel ik mee als een cultuurbarbaar zonder reke-
ning te houden met de heersende regels, normen en verwachtingen. Toegepast of autonoom, kunst is cultuur en cultuur staat niet vast.” www.keeswestervelt.blogspot.nl Eindexamenexpositie Art & Design in Zwolle, 3 t/m 7 juli. Maak kan op een gratis eindexamencatalogus van de eindexamenkandidaten van Fine Art in Zwolle, zie de prijsvraag op pagina 2.
Sneak preview
Geobsedeerd door schaduw
ArtEZ fact nr. 6 — Mei 2013 Kevin Bauer Fine Art
29
“Ik word geprikkeld door schaduwwerking, ruwe materialen, oppervlaktes en ruimtes. Zonder onze aanwezigheid zijn gebouwen en meubels een combinatie van materialen zonder bestemming, met een twijfelachtig bestaansrecht. Daarnaast is schaduw voor mij een bodemloze inspiratiebron. Schaduw is immaterieel, ruimtelijk en een dagelijkse verschijning waar we zo aan gewend zijn dat het ons nauwelijks opvalt welke karikaturen van objecten ze projecteren op oppervlaktes eromheen.
In mijn onderzoekende manier van werken gebruik ik materialen als hout, metaal, pleister, cement, acrylglas en karton. Ik probeer altijd bepaalde menselijke sporen in mijn beelden te behouden.” www.kevin-bauer.blogspot.com Eindexamenexpositie Art & Design in Enschede, 3 t/m 7 juli.
Jeltry Katsma, Docent Theater
Tekst: Manon Berendse
Jeltry Katsma maakte een voorstelling in nauwe samenwerking met Birsen Baçar: een jonge vrouw van Turkse komaf die haar autisme niet verbloemt. Jeltry: “Via de website van het TIN (Theater Instituut Nederland) vond ik een oproep die me nieuwsgierig maakte: “Ik wil graag een voorstelling maken en ik ben autistisch”. Birsen Baçar bleek een ondernemende vrouw te zijn van 28 jaar, die pas zes jaar weet dat ze autistisch is. Sindsdien schreef ze twee boeken en onlangs ging er een documentaire in première over haar ervaringen. Mijn voorstelling wordt anders. Niet informatief, maar theatraal. Ik zie Birsen in de eerste plaats als iemand die anders naar de wereld kijkt en haar dromen najaagt.” “Dit wordt Birsens eerste theaterervaring. Haar levensverhaal bleek zo rijk dat ik heb besloten om niet meer dan een globaal concept te hanteren. De voorstelling ontstaat vanuit haar succesvolle werk, haar wanhopige zoektocht naar de ware liefde en haar worsteling met welke rol haar Turkse achtergrond daarin speelt. Zoveel vrijheid in het maakproces geeft natuurlijk onzekerheid, maar die pareer ik met zeer gestructureerd repeteren – eerst wij samen, later met steeds meer toeschouwers zodat ze vol vertrouwen blijft.” “Bewegingsdocent Petra Diktes begeleidt mijn voorstelling. Van haar leerde ik dat je altijd iets kunt met degene die voor je staat op het toneel. Dat geeft veel ruimte voor de theatrale ontwikkeling van een karakter, zeker binnen de complexe vorm van een monoloog. Dat ik hiermee mag afstuderen voelt soms als een risico, maar ik ben er vooral blij mee. Om zo’n intieme voorstelling te maken met één persoon en dat ik zo veel kan onderzoeken, ervaar ik als heel bijzonder.”
“Ik zie Birsen in de eerste plaats als iemand die anders naar de wereld kijkt” 30
De voorstelling van Jeltry is te zien tijdens het Docent Theater festival in Zwolle van 27 t/m 30 mei.
Foto: Lianne van de Laar
Birsen – Foto’s in mijn hoofd
ArtEZ fact nr. 6 — Mei 2013
Sara Giampaolo verdiepte zich in het jeugdtheater van haar geboorteland Italië. Een land met een klassieke traditie in de podiumkunsten. Giampolo is in Italië een uitzondering, als jonge vrouw die weet hoe je lesgeeft én gedreven is om kinderen zelf aan het werk te zetten. “Ik ben nog een beetje aan het bekomen van alle verschillen tussen Nederland en Italië”, zegt ze. “Hier kennen we een infrastructuur voor jeugdtheater, het hoort erbij. Italië heeft nauwelijks een traditie op dat vlak, je vindt hooguit op enkele zomerfestivals een voorstelling die gemaakt is voor kinderen, met liefde, dat wel. ” “Na mijn stage bij Jeugdtheatergroep Max was Teatro Stabile een andere wereld. Eentje van mannen en hiërarchie. Ze hebben er vier regisseurs: voor op- en afgangen, voor mise-en-scène, voor tekst en voor eindregie. Deze mensen zijn autodidact, ze hebben decennialang gespeeld en gaan dan maken. En dan komt er een meisje van 21 binnenwandelen die daar ideeën over heeft en zelfs beschikt over leservaring. Het grappige is dat de kinderen nauwelijks verschillen tussen Italië en Nederland: rode wangen daar en hier.” “Ik heb gezien dat theater op scholen vooral wordt ingezet voor kinderen met een gedragsstoornis. Terwijl taalles en theater heel goed te combineren zouden zijn, voor iedereen. Maar het lijkt wel alsof de fantasie er in deze tijd niet meer mag zijn. Mijn scriptie gaat daar eigenlijk ook over: waarom kunnen volwassenen niet meer zo open ervaren als kinderen dat kunnen? Of als een kunstenaar? Hoe werkt dat, jezelf toestaan om méér te ervaren?” “Mét en voor kinderen theater maken, in Italië. Dat wil ik. Het liefst in combinatie met andere disciplines, ook buiten de kunstvakken. Via projecten ter plekke en vanuit Nederland. Meters maken en dan stap voor stap met kinderen de fantasie terug roven.”
31
Tekst: Manon Berendse
De fantasie terug roven
Foto: Lianne van de Laar
Sara Giampaolo, Docent Theater
De voorstelling ‘Want iedereen kan bestaan’ van Sara Giampolo is te zien in Arnhem op 14 juni om 17.30 en 20.00 uur.
“En dan komt er een meisje van 21 binnenwandelen die daar ideeën over heeft”
Boudewijn Koops, Docent Theater
Tekst: Manon Berendse
Boudewijn Koops maakte zijn afstudeervoorstelling ‘Met gesloten deuren’ (2012) samen met de conciërges van de school. Hij is al aan het werk maar moet zijn scriptie nog afronden. Ik wilde niet werken met ervaren amateurs, maar met de ziel van de school: met drie conciërges en een cateringmedewerker. Daar hebben we een master studente conservatorium aan toegevoegd voor de vertolking van de muziek, om weer te laten zien dat dit prima samen kan gaan. Ik zou willen dat je anders naar deze mensen kijkt. Ik kom uit een heel christelijk gezin en kwam in aanraking met het existentialisme. Ik verdiepte me in wat keuzevrijheid is. Daar gaat Sartres stuk ‘Met gesloten deuren’ ook over. Drie mensen zitten met elkaar opgescheept in de wachtkamer van de hel. Ze ontdekken dat ze geen echte keuzes hebben gemaakt in hun leven, dat ze zich hebben verscholen. Dit uitgangspunt maakte heel wat los tijdens de repetities. Je moet sterk zijn om zo’n traject te begeleiden. Ik ben nu 28, ik had deze voorstelling niet veel eerder kunnen maken. Deze mensen moeten wel met elkaar verder in hun werk. Dat is mijn verantwoordelijkheid. Dus stuur ik het proces, maar betrek hen bij alles wat moet gebeuren – van kostuums maken tot decors bouwen. Zij maken het speelbaar. Het kan dus. Dat wilde ik laten zien aan alle actreutels en docenten van de school. Amateurkunst is niet schattig, maar een volwaardig compromis waarin je de balans bewaakt tussen een volwassen voorstelling, esthetica en de kunstzinnige aanraking. Wederzijds begrip kan zoveel in gang zetten. Deze mensen hebben op één dag het grootste decor ooit in elkaar gezet, een generale gespeeld, licht gesteld én drie voorstellingen gespeeld - iedereen wilde dit zien. Ik heb er niet om gevraagd, mijn acteurs hebben zich daar hard voor gemaakt.
32
Foto: Lianne van de Laar
Het proces is de voorstelling
“Neem dit niet van ons af”, zeiden ze. Het was hun project geworden. Het proces is de voorstelling weet ik, ook nu ik een jaar later werk aan ‘Het verdwenen Veen’ bij de PeerGrouP. Het sturen van de verbeelding vind ik boeiend, maar is daaraan ondergeschikt.
‘Het Verdwenen Veen’ van de PeerGrouP, met Boudewijn Koops in de hoofdrol is te zien in Klazienaveen vr 17 t/m zo 19 mei, 20.30u vr 24 t/m zo 26 mei, 20.30u www.peergroup.nl
“Amateurkunst is niet schattig”
Sneak preview
Verhalenverteller, beeldmaker en wereldverbeteraar
ArtEZ fact nr. 6 — Mei 2013 Wietske Andringa Illustration Design
33
“Door meerdere ziektes, al vanaf jonge leeftijd, ben ik zeer kritisch op mijzelf en de wereld om mij heen geworden. Ik heb in mijn studie geleerd om mijn passies als verhalenverteller, beeldmaker en wereldverbeteraar te combineren. Ik leg momenten vast van mijn eigen omgang met pijn, angst en verdriet op een schetsmatige, robuuste en ruige manier. Een werkstijl die ik mezelf eigen heb gemaakt door in te spelen op het
positieve facet van wat ondanks mijn beperkingen nog wel kan. Hiermee probeer ik een hoger doel te bereiken, ooit het uitgangspunt voor kunst. Ik wil de toeschouwer laten zien waar vaak aan voorbij wordt gegaan.” Eindexamenexpositie Art & Design in Zwolle 3 t/m 7 juli.
Tekst: Anton de Wit
Foto: Duncan de Fey
Mysterieus eerbetoon aan revolutionair ballet De derdejaars Dans maken de eindvoorstelling ArtEZ Springt! Een eerbetoon aan Le Sacre du Printemps, in het Sacre-jaar van ArtEZ. Een eerbetoon aan componist Igor Stravinsky en choreograaf Vaslav Nijinsky. Het is een volledig origineel werk, met impliciete verwijzingen naar de Sacre, gemaakt samen met studenten van het conservatorium. Dansstudenten Lana Coporda en Lucia Fernandez vertellen over de vorderingen van de voorstelling.
34
“Hoe onze eindvoorstelling eruit gaat zien? Ik heb nog geen idee”, lacht Lucia Fernandez. Ze is derdejaars Dans en werkt met een twintigtal studenten aan de voorstelling ArtEZ springt! “We zijn volop aan het repeteren. Ik kan dus nog maar weinig zeggen over wat ik er van verwacht. Maar het is ontzettend leuk om mee bezig te zijn.” Haar medestudent Lana Coporda valt haar bij: “We zijn volop op zoek. We werken nu echt met ruw materiaal, de choreografie verandert letterlijk iedere dag. Maar het wordt iets moois en intens, denk ik.” Wat Lucia en Lana al wel kunnen vertellen, is dat de voorstelling een eerbetoon is aan Le Sacre du Printemps, het beroemde ballet van componist Igor Stravinsky en choreograaf Vaslav Nijinsky. Dat werk werd in 1913 voor het eerst uitgevoerd, precies een eeuw geleden dus. Destijds sloeg het in als een bom: bij de première in Parijs braken zelfs rellen uit in de concertzaal. Wat maakte het destijds zo controversieel? “Zowel qua muziek als qua dans was het erg vernieuwend”, vertelt Lucia. “De stijl is erg fysiek en het stuk bevatte expliciete verwijzingen naar seksualiteit. Zoiets hadden de mensen toen nog nooit gezien. Het ging rechtstreeks in tegen alle toen geldende conventies van de esthetiek.”
“De mensen ervoeren de muziek van Stravinsky als herrie, met al die knallen en wendingen”, gaat Lucia verder. “En die grilligheid vertaalde zich ook naar de choreografie, die bijna een eigen leven ging leiden los van de muziek. Ook dat hadden de mensen nooit eerder gezien. Le Sacre du Printemps was zijn tijd echt ver vooruit. ” De tijden zijn veranderd, en inmiddels is de Sacre uitgegroeid tot een publiekslieveling. Lucia en Lana verwachten dan ook dat ArtEZ springt! een breed publiek kan aanspreken. Het is een bijzondere samenwerking van studenten van het conservatorium, die de muziek verzorgen, en de studenten Dans. Ook al is het een hommage aan de Sacre, het is, voor alle duidelijkheid, een volledig origineel werk. De verwijzingen in muziek en dans naar Stravinsky en Nijinsky zijn eerder impliciet dan expliciet. Lucia: “Letterlijke citaten zitten er niet in, de verwijzingen liggen eerder op een symbolisch niveau. Onze uitvoering pakt enkele thema’s uit de Sacre op en geeft daar een eigen draai aan. De tribale motieven komen er duidelijk in terug, de reinigingsrituelen, het thema van uitverkoren zijn.” Lana: “Het wordt een tamelijk mystiek werk, geheimzinnig zelfs. Maar er zit een ontwikkeling in het verhaal, een plotse verschuiving naar een andere toon. Welke? Dat moet nog blijken, dat weet ik zelf ook nog niet. Zoals gezegd is het stuk nog niet af, we weten nog niet waar het heengaat.”
Foto’s: Duncan de Fey
ArtEZ fact nr. 6 — Mei 2013
Met hun eigen carrière staan de dansers in feite op eenzelfde punt. Ook henzelf wacht een plotse verschuiving. De eerste drie jaren zitten er op, na de eindvoorstelling is het ‘schoolse’ gedeelte van de opleiding voltooid en wacht nog een praktijkjaar. “Nu breekt de fase aan om dromen en ideeën in daden om te zetten”, zegt Lucia. Beide internationale studentes weten nog niet precies wat die fase gaat brengen. “Misschien ga ik wel terug naar Argentinië, om daar te delen wat ik hier in Nederland heb geleerd.” Maar in Nederland blijven is ook nog een reële optie. Lana: “Het is een hele spannende tijd in de kunstsector, het klimaat is aan het veranderen. Ik vind het erg leuk om dat mee te kunnen maken.” Bezuinigingen en teruglopende bezoekersaantallen vrezen zij niet. “Veel mensen klagen daarover”, relativeert Lucia, “maar ik kan uit ervaring vertellen dat er hier nog altijd veel meer is dan in menig ander land. Inderdaad, we worden niet meer met een gouden lepeltje gevoed. Maar dat maakt de cultuursector ook creatiever, vindingrijker. Het is nu aan ons om er iets moois van te maken.”
Lucia Fernandez
ArtEZ Springt! is te zien: Schouwburg Arnhem, 15 juni / Schouwburg Amsterdam, 25 juni Naast ArtEZ Springt! zijn er ook andere avonden met een eerbetoon aan de Sacre in de vorm van dansvoorstellingen en concerten: Musis Sacrum Arnhem, 29 mei / Deventer Schouwburg, 18 juni Tijdens deze avonden zijn delen van ArtEZ Springt! te zien.
Lana Coporda
35
Meer informatie op www.artez.nl/sacre13
Sneak preview
Anti-chaosrecepten in beeld vatten
ArtEZ finals 2013
Nikki Hamers Illustration Design
36
“Ik heb anderhalve maand stage gelopen bij DesignArbeid in Amsterdam. Ik heb daar een boek van Anna Spohr geïllustreerd. Het boek is een handleiding voor het opzetten en uitvoeren van een filmproject met jongeren en is getiteld: ‘Films maken, jongeren en antichaosrecepten’. Het was een mooie ervaring om mee te maken hoe het er in de ‘echte’ wereld aan toe gaat. Wat ik na de academie ga
doen, is voor mij nog niet helemaal duidelijk. Ik heb door de stage in ieder geval meer zicht gekregen op mijn kunnen als illustrator. Voorheen wist ik niet of ik de illustratiewereld wel in wilde, of ik dat wel kon. Ik sta er nu veel positiever tegenover.” Eindexamenexpositie Art & Design in Zwolle, 3 t/m 7 juli.
Sneak preview
Zintuigen prikkelen
Woensdag 20 feruari 14:30 uur, zonnige winterdag. Nacht - wakker, slapen, wakker, slapen. Rijst zak gemaakt, om te voelen, met je naam erop. Licht groen vest, een mouw laag een mouw hoog. Kibbeling met veel saus. Twee glazen sap. Ogen - goed zicht. Aan de kop van de tafel gezeten.
ArtEZ fact nr. 6 — Mei 2013
Grapefruit niet nemen, moet je nog suiker aan toevoegen. Maar dan is het nog niet lekker. En het glas altijd goed doorschuiven naar achteren dat het niet kan vallen. Want elke keer limonade over je broek is ook niks.
Debbie van Dijk Interieurarchitectuur
37
“Mijn onderzoek bestaat uit het wekelijks bezoeken van het verzorgingstehuis waar mijn dementerende opa is opgenomen. Tijdens dit bezoek laat ik dementerende ouderen aan mijn ontworpen objecten voelen en ruiken. Geluid komt ook aan bod. Met mijn onderzoek wil ik me richten op de nog goed werkende functies van dementerende ouderen, namelijk de zintuigen: zien, voelen, ruiken, horen en proeven.
Ik hoop aan het eind van mijn onderzoek tot een ontwerp te komen dat toepasbaar is op verschillende mensen. Een object dat zintuigen prikkelt en waardoor het leven van een dementerende oudere draaglijker wordt.” Eindexpositie Architectuur en Interieur in Zwolle, 3 t/m 7 juli.
Foto’s: Peter Stigter
Collectie Arnhem 2013
Tijdens de Fashion Show wordt naast het eindexamenwerk ook de Collectie Arnhem getoond. Derdejaars studenten werken gezamenlijk aan het realiseren van één collectie. De visie van de derdejaars Fashion Design:
38
— I <3 ME In het nieuwe tijdperk zal de balans van de macht uitslaan naar het individu; de mens wordt meester over zichzelf. Dit geeft hem het vermogen om boven vooropgezette noties van goed en kwaad, mooi en lelijk uit te stijgen en eigen ethische en esthetische grenzen te stellen. Het betekent volledige autonomie aan het ‘zelf’ waarbij de eigen emotie en beleving leidend is, in plaats van die van de buitenwereld. Deze ‘self-mastery’ komt
in de collectie tot uitdrukking door een provocerend spel van dualismen in vorm, materiaal en kleur. Er worden grenzen opgezocht tussen privé en publiek, goed en kwaad, innerlijk en uiterlijk, mannelijk en vrouwelijk. www.collectiearnhem.nl Collectie Arnhem is te zien tijdens de Fashion Show op 6 en 7 juni.
Collectie Arnhem Product 2013
Foto’s: Hans Vroege
ArtEZ fact nr. 6 — Mei 2013 — Up Over In Out Elk jaar ontwerpen de derdejaars studenten van Product Design de Collectie Arnhem Product. De derdejaars studenten presenteren hun visie op deze tijd. “We kijken naar de wereld vanuit verschillende perspectieven: up, over, in, out. Samenwerking en transformatie zijn essentieel in de toekomst. We hebben elkaar nodig. Door onze individuele gedachten te delen en samen te brengen kunnen we een nieuw tijdperk binnentreden.”
39
De collectie is gebaseerd op deze gedachte. Op www.collectiearnhemproduct.nl geven de studenten inzicht in het maakproces van alle producten en nodigen uit om het zelf te proberen. www.collectiearnhemproduct.nl
De Collectie Arnhem Product is te koop bij Fashion en Designwinkel Arnhem Coming Soon, Kerkstraat 23, Arnhem.
Kom talent spotten! Tussen 1 mei en 7 juli presenteren de eindexamenkandidaten van ArtEZ zich met hun eindexamenwerk, in Arnhem, Enschede en Zwolle en in andere steden. De ArtEZ finals zijn voor iedereen toegankelijk. Zie voor uitgebreide informatie www.artez.nl/finals.
Arnhem
Juni
Juli
Theater Vanaf 01.05 Docent Theater
Art & Design 06 en 07.06 Fashion Show Muziek 07 t/m 27.06 Jazz & Pop 27 en 28.06 Muziektheater Dans 11, 12 en 15.06 Eindvoorstelling Dans en Muziek: ArtEZ Springt! 25 t/m 29.06 Docent Dans Event Theater t/m 14.06 Docent Theater 06 t/m 13.06 Eindvoorstelling Toneelschool: ‘Moeremans and Sons’
Art & Design 03 t/m 07.07 Product Design/ Interaction Design / Graphic Design / Fine Art Muziek 01 t/m 04.07 Klassieke Muziek / Muziektheater Docentopleidingen 03 t/m 07.07 Docent Beeldende Kunst en Vormgeving
Muziek vanaf 01.06 Klassieke Muziek / Jazz & Pop / Popacademie / MediaMusic / Docent Muziek / Muziektherapie / master Muziek
Art & Design 03 t/m 07.07 Crossmedia Design/ Fine Art Muziek t/m 10.07 Klassieke Muziek / Jazz & Pop / Popacademie / MediaMusic / Docent Muziek / Muziektherapie / master Muziek
Muziek vanaf 24.06 Klassieke Muziek /Jazz & Pop / Docent Muziek
Art & Design 03 t/m 07.07 Animation Design / Illustration Design / Graphic Design / Fine Art / Architectuur & Interieur 03 t/m 07.07 Interieurarchitectuur (bachelor/master) / Interieurvormgever (Associate Degree) Muziek t/m 04.07 Klassieke Muziek / Jazz & Pop Docent Muziek Docentopleidingen 03 t/m 07.07 Docent Beeldende Kunst en Vormgeving 03 t/m 07.07 Master Kunsteducatie
Dans 18.06 Deventer Sacre avond 25.06 Amsterdam Eindvoorstelling Dans: ArtEZ Springt! (It’s Festival) Theater 23.06 Amsterdam Eindvoorstelling Toneelschool: ‘Moeremans and Sons’ (Frascati 1 i.k.v. It’s festival) 23.06 Amsterdam Eigen werk 4e jaars Toneelschool (Frascati 2 i.k.v. It’sfestival)
Art & Design 05 t/m 07.07 Amsterdam (De Ateliers)End of Year Show Werkplaats Typografie (master Typografie)
\ ART&DESIGN De modeopleidingen, bachelor en masters, laten in Arnhem hun ontwerpen zien op de catwalk, zie ook pagina 9-11. De eindexamenexposities Art & Design vinden plaats in Arnhem, Enschede en Zwolle. De master Design (Werkplaats Typografie) vertoont eindwerk in Amsterdam. De exposities Art & Design zijn vrij toegankelijk, voor de fashion shows is het raadzaam op tijd kaarten te bestellen. \ ARCHITECUUR & INTERIEUR Studenten van de opleidingen Interieurarchitectuur (bachelor) en Interieurvormgever (Associate degree) tonen hun afstudeerwerk tijdens een gezamenlijke expositie in Zwolle. Bij interieurarchitectuur is het onderwerp ‘De waarde van leegstand’, voor de interieurvormgevers is dat ‘Zwolle, de stad als gastheer’.
Enschede
\ MUZIEK Vrijwel dagelijks zijn er van begin juni tot begin juli eindexamenconcerten bij het ArtEZ Conservatorium in Arnhem, Enschede en Zwolle. Er is een grote diversiteit: van jazz en pop tot dance, klassiek, muziektheater, van instrumentaal tot vocaal, van kleine tot grote bezettingen. Iedere locatie heeft een eigen programma. Er zijn ook optredens buiten de conservatoriumgebouwen. Zwolle \ THEATER Op theatergebied zijn vele voorstellingen te zien. In de eindvoorstelling van de toneelschool is de nieuwe lichting acteertalent onder de naam Moeremans & Sons te zien in de voorstelling ‘Werktitel’, geregisseerd door Sarah Moeremans. Lees ook het artikel op pagina 26-27. De vierdejaars studenten van de opleiding Docent Theater maken individueel een voorstelling met door hen geselecteerde (amateur)spelers. Lees het interview met 3 kersverse theaterdocenten op pagina 30-32. \ DANS De eindvoorstelling Dans viert 100 jaar Sacre du Printemps van Stravinsky met ArtEZ Springt!. Met nieuwe sacres, wereldpremières van o.a. choreografen Joeri Dubbe en Georg Reischl en live muziek (en groot koor) van het Conservatorium. Lees meer over ArtEZ Springt! op pag. 34-35. Bezoek ook het interactieve Docent Dans Event. Studenten laten de veelzijdigheid van het beroep zien: workshops, lesmethoden, onderzoeken, choreografieën, dansvoorstellingen en meer. \ DOCENTOPLEIDINGEN Het eindexamenwerk van de opleiding Docent Beeldende Kunst en Vormgeving is te zien tijdens de expo Art & Design. De master Kunsteducatie laat in Zwolle posterpresentaties zien van de afstudeeronderzoeken 2013. Bij het drukken van deze ArtEZ fact waren nog niet alle gegevens over de ArtEZ finals 2013 bekend. Check www.artez.nl/finals voor de meest actuele informatie. Volg ons op Facebook.
Overige steden
Theater 27 t/m 31.05 Docent Theater eindexamenfestival
ArtEZ finals 2013
Mei