رۆژنامەوان و تۆمەت خستنەپاڵ لە راگەیاندندا

‫رۆژنامەوان و تۆمەت خستنەپاڵ لە راگەیاندندا‬ ‫رۆژنننامو‌هاوانى‪ :‬ئییەو بابییەت و وێنانییەی لییە روانگەیییەكی‬ ‫رەخنیییەئامێز لیییە دەزگاكیییانی راگەیانیییدن بڵودەكرێنیییەوە‪،‬‬ ‫هەنیییدێكجار جیییۆرە تێكەڵیییییەك لیییە مەسیییەلەی )رەخنیییە( و‬ ‫)تۆمەت(دا دێتەئارا‪.‬‬ ‫وات ‌ە رۆژنامەنووسییێك بییەناوی رەخنییەوە تۆمییەت دەخاتییەپاڵ‬ ‫كەسێك یاخود لیەنێك‪ ،‬بۆ نموونییە بییەكارهێنانی هەریییەك لییە‬ ‫دەسییییتەواژەكانی )دزو گەنییییدەڵ‪ ،‬بەدڕەوشییییت‪ ،‬تاوانبییییار‪،‬‬ ‫خیانیییییەتكار‪ (...‬بەرپرسییییییارێتی راسیییییتەوخۆی یاسیییییایی‬ ‫لەسەرشییییانی رۆژنامەنووسییییان و دەزگاكییییانی راگەیانییییدن‬ ‫دەخییوڵقێنێ‪ ،‬هەربۆیییە بییە هێڵێییك جیاكییەرەوە )رەخنییە( لییە‬ ‫)تۆمییەت و ناوزڕانییدن( جیییا دەكەینییەوە‪ ،‬چونكییە )تۆمییەت(‬ ‫تاوانێكی گەورەیە و ئەنجامدانیشییی بییە پشتبەسییتن بییە یاسییای‬ ‫سییزادان و یاسییاكانی پەیوەسییت بییە كییاری راگەیانییدن‪ ،‬سییزا‬ ‫بەدوای خۆیدا دەهێنێ‪.‬‬ ‫بییۆ دەستنیشییانكردنی سیینووری نێییوان رەخنییە و تۆمییەت‪،‬‬ ‫پێویستمان پێناسێكی وردتری چەمكەكان لەنێو یاسادا هەیە تا‬ ‫چەمكییەكان شییێوازێكی لسییتیكی وەرنییەگرن‪ ،‬واتییا ناشییێ‬

‫رۆژنامەنووس بە مەیلی خییۆی بازنییەی ئییەو چەمكییە گییەورە‬ ‫یاخود گچكە بكات‪.‬‬ ‫لەلیییەكی دیكەشییەوە دادوەر ناشییێ بییە سییودوەرگرتن لییەو‬ ‫چەمكە لسییتیكییانە‪ ،‬بەئاسییانی رۆژنامەنووسییان بخاتییە داوی‬ ‫سزا‪.‬‬ ‫لە پێناسێكدا بۆ ئەو چەمكە دەگوترێت‪ ":‬مەبەست لییە تۆمییەت‬ ‫خستنەپاڵ ‪-‬قذف‪ -‬پێگوتنێكییە سیییفاتێكی سییەلماندن و بینییراوی‬ ‫تێداییییە‪ ،‬زۆرجیییار لیییە رێگیییەی رۆژنامەگەریییییەوە ئیییەنجام‬ ‫دەدرێت" ‪ ،‬واتا روونتر بڵێین لە تاوانی خسییتنەپاڵ )قییذف( دا‬ ‫"رەفتییارە خراپەكییە )واقیعەكییە( بییە روونییی و ئاشییكرایی‬ ‫دەخرێتە پییاڵ كییەس یییاخود لیەنەكییە و خییەڵك زیییاتر بییڕوای‬ ‫پێدەكات" ‪.‬‬ ‫یاسیییای سیییزادانی عیراقییییش بیییەوردی پێناسیییی تیییاوانی‬ ‫)خستنەپاڵ(ی كردووە‪ ،‬تا رۆژنامەنووس لەژێرناوی رەخنییە‬ ‫و هەڵسەنگاندندا‪ ،‬خۆی لەو تاوانە بپارێزێت‪.‬‬ ‫بەگشتی تۆمەت خستنەپاڵ ئەم خەسڵەتانەی تێدایە‪:‬‬ ‫رەفتار یاخود تۆمەتێكی خراپ و ناوزڕێنەری تێدایە‪.‬‬‫‪-‬بەشێوەیەكی دیاریكراو دەخرێتە پاڵ كەسێ یاخود لیەنێك‪.‬‬

‫ خییەڵك بەئاسییانی بییڕوای پێییدەكات‪ ،‬چونكییە وریییایی لییە‬‫هۆنینەوەییییدا بیییەكاردێت‪ ،‬بیییۆ نموونیییە بیییە هونەرمەنیییدێكی‬ ‫"جوان" دەڵێن "بەدڕەوشتە"‪ ،‬بیە بیەرپرس دەڵێیین "گەندەڵیە"‬ ‫ییییاخود بیییە دەوڵەمەنییید دەڵێییین "دز"ە‪ ،‬واتیییا نزیكاییییەتی و‬ ‫پەیوەندییەكی توندوتۆڵ لەنێوان )جۆری تۆمەتەكە( و )كییەس‬ ‫و لیەنە تۆمەتباركراو(دا هەیە‪.‬‬ ‫* سنورەكانی تاوانی تۆمەت خستنەپاڵ‬ ‫پەیوەنییدی نێییوان )راگەیانییدن( و )كۆمییەڵگا( پەیوەندییییەكی‬ ‫هاوكارلێكیییییە‪ ،‬واتیییا راگەیانیییدن كاریگیییەری راسیییتەوخۆی‬ ‫لەسەر رەوشی كۆمەڵگا هەیە و بەپێچەوانەشەوە راستە‪.‬‬ ‫لەپێناو پاراسییتنی سیینورەكانی ئییازادی رادەربڕییین لییە كییاری‬ ‫راگەیاندندا و پارێزگاری لە رێز و حورمەتی كۆمەڵگا‪ ،‬دەبێ‬ ‫سنورەكانی هییەردوول بییەپێی یاسییا دەستنیشییان بكرێیین‪ .‬واتییا‬ ‫كۆنییترۆڵی سیینورەكانی هییەردوول )راگەیانییدن و كۆمییەڵگا(‬ ‫بەمەبەسیییییتی پاراسیییییتنی میییییافی ئیییییازادی رادەربڕینیییییی‬ ‫رۆژنامەنووسیییییە وەك پاداشیییییتێكی مرۆییییییی‪ ،‬هیییییەم بیییییۆ‬ ‫رێگەگرتنیشییییییە لییییییە ئەنجامییییییدانی تییییییاوان لەلیییییییەن‬

‫رۆژنامەنووسییانەوە كییە كییارێكی زیانبەخشییە بییۆ كۆمییەڵگا‪،‬‬ ‫ئەمەش یاسایەكی پتەو و جێبەجێكارێكی بەهێزتری پێویستە‪.‬‬ ‫ئییەو هییەواڵ و بابەتانییەی تۆمییەتیان تێدایییە و بییە رواڵییەت بییۆ‬ ‫گەیاندنی زانیاری نوێ بڵودەكرێنەوە‪ ،‬بییەڵم لییە ناواخنیشییدا‬ ‫)بەمەبەست یاخود بێ مەبەست( تاوان یا دنەدان بییۆ تاوانیییان‬ ‫تێدایە‪ ،‬ئەوا لەم دۆخانەدا )كەس و لیەنی زیانمەنیید( دەتییوانن‬ ‫پەنا بۆ دادگا ببەن‪.‬‬ ‫ئەگەر لە راگەیاندنێكەوە دەستدرێژی بۆسەر دۆخی ماددی و‬ ‫مەعنەوی كۆمەڵگا كرا‪ ،‬ئەركی سەرشانی داواكاری گشییتییە‬ ‫كە وەك داكۆكیكار لە كۆمەڵگا‪ ،‬سكاڵی یاسییایی لەسییەر ئییەو‬ ‫دەزگا راگەیاندنانە تۆمار بكات‪ ،‬هەم بە مەبەسییتی سییزادان و‬ ‫هەم لەپێناو رێگەگرتن لە تەشەنەسەندنی تییاوانی راگەیانییدن‪،‬‬ ‫بۆ نموونە رێگەگرتن لە بڵوكردنەوە و سزادانی ئییەو بابییەت‬ ‫و وێنانەی دەبنەمایەی ناوزراندنی نەتەوە و ئایین و تەنانییەت‬ ‫ناوچەیەكی دیاریكراو‪ ،‬یاخود بییەهۆی تۆمەتێكییەوە جییەماوەر‬ ‫ێ‪.‬‬ ‫بۆ كاری تێكدەرانە دەبزو َ‬ ‫بۆ نموونە ئەگەر رۆژنامەیییەك لەسییەر بنییەمای زانیارییییەكی‬ ‫ناڕاست بنووسێ فڵنە وەزیر بەشییە بییەنزینی شییاری )‪(......‬‬ ‫دەخییوات‪ ،‬لییەم رێگایییەوە ئییاژاوە بنێتییەوە‪ ،‬ئەگییەر وەزیریییش‬ ‫سكاڵ تۆمار نەكات‪ ،‬ئەوا داواكاری گشتی مافی تۆماركردنی‬

‫سیییكاڵی هەییییە لەسیییەر ئیییەو تۆمەتیییەی كیییە ئاژاوەكیییەی‬ ‫خوڵقاندووە‪.‬‬ ‫* هۆكارەكانی پشت سزای تۆمەت خستنەپاڵ‬ ‫سزادانی تاوانی تۆمییەت خسییتنەپاڵ لییە تاوانییەكانی نموونییەی‬ ‫)جنێودان( زۆرترە‪ ،‬واتا دادوەر دەتییوانێ سییزایەكی تونیید دژ‬ ‫بەم تاوانە بگرێتەبەر‪ ،‬لەبەر ئەم هۆكارانەی خوارەوە‪:‬‬ ‫‪-1‬خەڵك متمانەی پێدەكات‪:‬‬ ‫خەڵك بەئاسانی باوەڕ بە تۆمییەت دەكییەن و بییەزوویی دەچنییە‬ ‫ژێر كاریگەرییەوە‪ ،‬چونكە لێڵییەك لییەنێوان )راسییتی و درۆ(‬ ‫خۆی لەنێو تۆمەتییدا حەشییارداوە‪ .‬بییۆ نموونییە كاتێییك تۆمییەت‬ ‫بخرێتیییە پیییاڵ چێشیییتخانەیەك بیییەوەی گۆشیییتی گیانلەبیییەری‬ ‫حەرامی داوەتە كڕیارەكانی‪ ،‬خییەڵك زوو بییڕوای پێییدەكات و‬ ‫دەشێ بەتییەواوەتی بییازاڕی چێشییتخانەكە دووچییاری داكشییان‬ ‫بكاتەوە‪.‬‬ ‫‪-2‬بەرنامە و پیلنی لە پشتەوەیە‪:‬‬ ‫لە تۆمەتدا وردترین پیلنی تێدایە‪ ،‬بەچەشنێ دادەڕێیژرێ كیە‬ ‫زوو لەلیییەن پییەیاموەرگر )خوێنییەر‪ ،‬بینییەر‪ ،‬گییوێگر(ەوە‬

‫متمانەی پییێ دەكرێییت‪ ،‬بییۆ نموونییە كییاتێ دەگییوترێ )نهێنییییە‬ ‫سێكسیییییەكانی فڵن ژنیییە هونەرمەنییید‪ ،‬گەندەڵیییییەكانی فڵن‬ ‫بییەرپرس(‪ ،‬لێییرەدا پەیوەنییدی راسییتەوخۆ لییەنێوان جییۆری‬ ‫تۆمەتەكییە و پیشییەی كەسییەكە یییاخود لیەنەكییەدا هەیییە‪ .‬ئییەو‬ ‫رۆژنامەنووس یاخود كەسەی تۆمەتەكە هەڵدەبەستێ‪ ،‬پێشییتر‬ ‫بیییری لێكردۆتییەوە و بەچەشیینێ دەیهۆنێتییەوە كییە بییەخێرایی‬ ‫خییەڵك متمانییەی پییێ بكییات‪ ،‬كەواتییە دەتییوانین بڵێییین تۆمییەت‬ ‫كردەیەكی نەخشە بۆ داڕێژراوە‪.‬‬ ‫‪-3‬كاریگەرییەكەی "زیاتر" و "درێژخایەن"ە‪:‬‬ ‫تۆمەت كاریگەری قوڵ لەسەر تۆمەتباركراو جێییدەهێڵێ‪ ،‬بییۆ‬ ‫ماوەیییەكی درێژیییش لییە بیییرو هییزری خەڵكییدا دەمێنێتییەوە‪،‬‬ ‫تەنانەت دوای مردنیشیی هیەر كاریگیەری لەسیەر ناوبیانگی‬ ‫كەسێتییەكەی دادەنێ‪.‬‬ ‫‪ -4‬لە راگەیاندندا سزاكەی توندترە‪:‬‬ ‫ئەنجامیییدانی تۆمیییەت لیییە رێگیییەی ییییەكێك لیییە دەزگاكیییانی‬ ‫راگەیاندنەوە سزاكەی توندترە‪ ،‬لە هەندێ دۆخییدا دەگاتییە دوو‬ ‫هێندە كە دواتر ئاماژەی بۆ دەكەین‪.‬‬ ‫*سزادانی تاوانی تۆمەت خستنەپاڵ‬

‫بییەپێی یاسییای سییزادانی عیراقییی ژمییارە )‪(111‬ی سییاڵی )‬ ‫‪(1969‬ی هییەموواركراو‪ ،‬سییزای تییاوانی تۆمییەت و خراپییە‬ ‫ێ مانییگ تییا پێنییج‬ ‫خستنەپاڵ‪ ،‬بریتییە لە بەندكردن )واتا لە س ی ‌‬ ‫ساڵ( یان بە "قەرەبوو" و "غەرامە" سییزا دەدرێییت‪ ،‬ئەگییەر‬ ‫تۆمەت و خراپە خستنەپاڵەكە لە رێگییای راگەیاندنییەوە بێییت‪،‬‬ ‫ئاسییتی سییزاكە دۆخێكییی تونییدتر وەردەگرێییت‪ ،‬واتییا دادوەر‬ ‫ێ بییەرزترین ئاسییتی سییزاكەی بەسییەردا بسییەپێنێ بییەو‬ ‫دەتوان ‌‬ ‫مەرجییەی لییە دوو هێنییدەی سییزاكە تێنەپییەڕێت )واتییا تییا ‪10‬‬ ‫ساڵ(‪.‬‬ ‫لییە یاسییای ژمییارە )‪(35‬ی سییاڵی )‪(2007‬دا جییەخت لەسییەر‬ ‫سییزادانی تییاوانی )ناوزڕانییدن و تۆمییەت( كراوەتییەوە‪ ،‬لییە‬ ‫بڕگییەی )‪(5‬ی مییاددەی نۆیەمییدا هییاتووە‪":‬تییوانجی نییاڕەوا و‬ ‫ناوزڕاندن قەدەغەیە"‪ .‬ئەم بڕگەیە ناوزڕاندنی وەك تاوانێكی‬ ‫راگەیاندن لە رەخنە جیاكردۆتەوە‪.‬‬ ‫هیییییەروەها سزاشیییییی دانیییییاوە بیییییۆ )رۆژنامیییییەنووس( و‬ ‫)سەرنووسیەر(ی ئیەو بڵوكراوەییەی ناوزڕانیدن و تۆمییەتی‬ ‫تیادا بڵودەكرێتەوە‪ ،‬لە بڕگەی )یەكەم(ی مییاددەی )نۆیییەم(دا‬ ‫هیییاتووە‪ ":‬ڕۆژنامیییەنووس و سەرنووسیییەر‪ ،‬بیییەبڕێك پیییارە‬ ‫غەرامییە دەكرێیین كییە لییە )‪ (1,000000‬یییەك ملیییۆن دینییار‬

‫كییەمتر و لییە )‪ ( 5,000000‬پێنییج ملیییۆن دینییار پییتر نییەبێ‪.‬‬ ‫كاتێك توانجی ناڕەواو ناوزڕاندن بڵو بكاتەوە"‪.‬‬ ‫سییەبارەت بییە سییزادانی دەزگییا راگەیاندنەكییەش‪ ،‬لییە بڕگییەی‬ ‫)دووەم(ی هەمان ماددەدا هییاتووە‪ ":‬رۆژنامییەی بڵوكییەرەوە‬ ‫بە بڕێییك پییارە غەرامییە دەكرێییت كییە لییە )‪ (5,000000‬پێنییج‬ ‫ملیۆن دینار كەمترو لە )‪ (20,000000‬بیسییت ملیییۆن دینییار‬ ‫پتر نەبێت"‪.‬‬ ‫بییەپێی ئییەم یاسییایە‪ ،‬لییەكاتی دووبارەكردنییەوەی ئەنجامییدانی‬ ‫تاوانی ناوزڕاندن و تۆمەت خستنەپاڵ لە راگەیاندندا‪ ،‬سییزاكە‬ ‫توندتر دەبێت‪ .‬هەروەك لە بڕگەی )سێیەم(ی هییەمان مییاددەدا‬ ‫هاتووە‪":‬لییەكاتی دووبارەكردنییەوەدا‪ ،‬دادگییا بییۆی هەیییە سییزا‬ ‫داراییەكییەی زییاد بكیا‪ ،‬بیە میەرجێك لیە دوو هێنییدەی پییارەی‬ ‫سزاكە كیە لییە بڕگییەكانی )یەكییەم(ی سییەرەوەدا هییاتوون پییتر‬ ‫ێ"‪ .‬واتییا دووبارەبوونییەوەی ئییەم تاوانییە‪ ،‬دەبێتەمایییەی‬ ‫نییەب ‌‬ ‫گرتنەبەری ئاستێكی توندتری سزادان‪.‬‬ ‫یاسییای خییراپ بییەكارهێنانی ئامێرەكییانی پەیوەنییدی ژمییارە )‬ ‫‪(6‬ی ساڵی )‪(2008‬دا لە بڕگەی دووەمدا ئاماژەی بۆ تییاوانی‬ ‫تۆمییەت لەڕێگییەی )مۆبایییل‪ ،‬ئییامێری تەلییدار و بییێ تییەل(ەوە‬ ‫كردووە‪ ،‬سزاكەی بریتیە لە )‪ 6‬مانگ بەندكردن بۆ ‪ 5‬ساڵ(ە‬ ‫و بە غەرامەیەكیش سزا دەدرێ كە لە )‪ (1‬ملیۆن كەمتر و لە‬ ‫)‪ (5‬ملیۆن دینار زیاتر نەبێ‪ ،‬یاخود بە هەردووكیان‪.‬‬

‫دەستنیشانكردنی قەبارەی سزاكەش لە دەسەڵتی دادوەردایییە‪،‬‬ ‫بەڵم ئەم فاكتەرانەش رۆڵی لە دیاریكردنی سزاكەدا هەیە‪:‬‬ ‫بوونی نییەت لە پشت تاوانەكە‪.‬‬‫پاساوی دەزگا راگەیاندنەكە بۆ تۆمەتەكەی )بییوونی نەخشییە‬‫و پیلنێ بۆ خستنەپاڵی تۆمەت‪ ،‬رێییژەی سییزادانەكەی زیییاتر‬ ‫دەكییات‪ ،‬ئەگییەرچی نییەزانینیش پاسییاو نییییە بییۆ ئەنجامییدانی‬ ‫تاوان‪ ،‬واتا نەزانی سزا لنابات بەڵم كەمی دەكاتەوە(‪.‬‬ ‫ رێیییژەی كاریگیییەری و ئاسیییتی زیانەكیییەی )بیییۆ نموونیییە‬‫زیانگەیانییدن بییە شییەرەف و ئیعتیبییاری سیاسییەتمەدار یییاخود‬ ‫هونەرمەنییدێك لەڕێگییەی دروسییتكردنی تۆمەتێكییەوە‪ ،‬سییزای‬ ‫زیاترە وەك لەوەی تۆمەتەكە دژ بە هاوڵتییەكی سادە بێت(‪.‬‬ ‫كاتی بڵوبوونەوەی )بۆ نموونە لەساتی هەڵبژاردندا تۆمەت‬‫بخرێتەپاڵ كاندیدێك و بەوهۆیەوە شكست بخییوات‪ ،‬سییزاكەی‬ ‫زیاترە وەك لە دۆخی ئاسایی(‪.‬‬ ‫ئاسیییتی لێهیییاتوویی و ویژدانیییی دادوەر لیییە بیییەكارهێنانی‬‫دەسەڵتە لستیكییەكەیدا‪.‬‬ ‫ێ دوای‬ ‫سەرنج‪ :‬بییەپێی بڕگییەی )‪(5‬ی مییاددەی هەشییتەم‪ ،‬نییاب ‌‬ ‫تێپەڕبوونی )‪ (90‬نەوەد رۆژ لە مێژووی بڵوكردنەوە‪ ،‬هیچ‬ ‫جیییۆرە رێكیییارێكی یاسیییایی لیییە بەرامبیییەر رۆژنامیییەنووس‬ ‫بگیرێتەبەر‪.‬‬

‫*بۆچی لە راگەیاندندا سزاكەی توندترە؟‬ ‫بییەپێی یاسییای سییزادانی عیراقییی‪ ،‬تۆمییەت خسییتنەپاڵ ئەگییەر‬ ‫لەرێگەی یەكێك لییە ئامرازەكییانی راگەیانییدن ئییەنجام بییدرێ‪،‬‬ ‫ئیەوا دۆخییی سییزادان زۆر تونییدترە و لییە هەنییدێكجار دادوەر‬ ‫بەرزترین ئاستی سزا دەگرێتەبەر‪ ،‬بەمەرجێ لە دوو هێندەی‬ ‫سزاكە پییتر نییەبێت‪ .‬بییۆ نموونییە ئەگییەر سییزای ناوزڕانییدن و‬ ‫تۆمەت )‪ (5‬ملیۆن دینار غەرامە بێت‪ ،‬ئییەوا دادوەر دەتییوانێ‬ ‫)‪ (10‬ملیۆن دینار غەرامە بسەپێنێ‪.‬‬ ‫هۆكارەكیییانی پشیییت تونیییدی سیییزادانی تۆمیییەت خسیییتنەپاڵ‬ ‫لەرێگەی دەزگاكانی راگەیاندن‪ ،‬دەگەڕێتەوە بۆ‪:‬‬ ‫ا‪ -‬تۆمەت لەرێگەی راگەیاندنەوە واتا دۆخی )بڵوكردنییەوە‪-‬‬ ‫‪ ،(Publishing‬زۆرتریین ژمیارەی خیەڵك لیە راگەیاندنیەوە‬ ‫گوێبیسیییتی دەبییین ییییاخود دەیخوێننیییەوە و دەییییبینن‪ .‬ئەمیییەش‬ ‫جیییاوازە لییەوەی تاوانەكییە لەبییەرچاوی كەسییێك یییاخود چەنیید‬ ‫كەسێكی كەمدا ئەنجام بدرَێت‪.‬‬ ‫ب‪-‬تۆمییەت و ناوزڕانییدن دەچێتییە خانییەی مێییژوو‪ ،‬زۆرجییار‬ ‫كەسایەتییەك بییۆ ماوەیییەكی درێژخایییەن تییا دوای مردنیشییی‪،‬‬ ‫لەلییییەن هەنیییدێ خەڵكیییەوە مەسیییەلەی تۆمەتەكیییە دەكرێتیییە‬ ‫ئامرازێییك بییۆ شییكاندنی‪ .‬دەشییێ كاندیییدێك یییاخود لیییەنێكی‬

‫سیاسی بەهۆی تۆمەتێكییەوە‪ ،‬دووچییاری شكسییتی هییەڵبژاردن‬ ‫ببێتەوە‪.‬‬ ‫ج‪ -‬خەڵك زیییاتر متمانییە بییەو تۆمەتانییە دەكییەن كییە لییە دەزگییا‬ ‫راگەیاندنەكان بڵودەكرێنەوە‪ ،‬واتا پێیانوایە تۆمەتەكە راسییتە‬ ‫بۆیە بڵوكراوەتەوە‪.‬‬ ‫لەبییەر ئییەم فاكتەرانییەی سییەرەوە‪ ،‬دادوەر دەتییوانێ بییە پشییت‬ ‫بەستن بە ماددەی )‪(433‬ی یاسای سزادان‪ ،‬دۆخییی سییزاكەی‬ ‫توندتر بكات‪ ،‬بەمەرجێ لە دوو هێندەی سییزای دیییاریكراوی‬ ‫یاسای سزادان تێنەپەڕێ‪.‬‬ ‫هییییەروەها لییییە بڕگییییەی )‪(3‬ی مییییاددەی )‪(9‬ی یاسییییای‬ ‫رۆژنامەگییەری ژمییارە )‪35‬ی سییاڵی ‪(2007‬یشییدا هییاتووە‪:‬‬ ‫لەكاتی دووبارەكردنەوەدا دادگا بۆی هەیییە سییزا داراییەكییەی‬ ‫زیاد بكا‪ ،‬بە مەرجێك لییە دوو هێنییدەی پییارەی سییزاكە كییە لییە‬ ‫ێ"‪.‬‬ ‫برگەكانی )یەكەم(ی سەرەوەدا هاتوون پتر نەب ‌‬ ‫بەپشتبەستن بەم بڕگییە یاسییاییە‪ ،‬هییەر دەزگایییەكی راگەیانییدن‬ ‫ئەگەر دووجار تاوانێكی ئەنجام دا‪ ،‬سزاكەشییی تییا دوو هێنییدە‬ ‫زیاد دەكات‪.‬‬ ‫*لە چ كاتێكدا سزا لەسەر تۆمەت نییە؟‬

‫ئەو بابەت و وێنە رەخنەییانەی كەسێك یاخود رۆژنامەنووس‬ ‫و نووسییەرێك لییە دەزگایییەكی راگەیاندنییدا بڵوی دەكاتییەوە‪،‬‬ ‫پێویسییتە كۆمییەڵێك مییەرج لییەخۆبگرێت تییا نەچنییە خانییەی‬ ‫ناوزراندن و تۆمەت‪.‬‬ ‫هەرچەندە ئەركێكی گرنگییی راگەیانییدن‪ ،‬شییەنوكەوی كییار و‬ ‫بەرنامەی ئەو كییەس و لیەنییە گشییتییانەیە كییە پەیوەنییدیان بییە‬ ‫بەرژەوەندی گشتییەوە هەیە‪ .‬مەبەسییتیش لییە كییەس و لیییەنی‬ ‫گشتی‪ ،‬ئەوانەن كە ئەركێكی حكومی یان كییارێكی پەیوەسییت‬ ‫بییییییە كۆمییییییەڵگایان لەسەرشییییییانە‪ ،‬رۆژنامەنووسییییییان و‬ ‫راگەیاندنییەكانیش لەسییاتی بینینییی كەمتەرخییەمی تییا دەگاتییە‬ ‫گەنییییدەڵی‪ ،‬نییییەك هییییەر مییییافی بڵوكردنییییەوەی بابییییەتی‬ ‫رەخنییییەئامێزیان هەیییییە‪ ،‬بییییەڵكو ئییییەركی راسییییتەقینەی‬ ‫سەرشانیشیانە‪.‬‬ ‫لە یاسای ژمارە )‪(111‬ی ساڵی )‪(1969‬ی سزادانی عیراقی‬ ‫و یاسییای رۆژنامەگییەری ژمییارە )‪(35‬ی سییاڵی )‪(2007‬دا‪،‬‬ ‫هەندێ مەسەلە دەستنیشییان كییراون كییە بڵوكردنییەوەیان لییەو‬ ‫دۆخانەدا ناچنە خانەی تۆمەت و ناوزڕاندن‪.‬‬ ‫بەپێی بڕگەی )‪(2‬ی یاسای ژمارە )‪(111‬ی ساڵی )‪(1969‬ی‬ ‫سزادانی عیراقی‪ ،‬بڵوكردنەوەی زانیییاری و رەخنییە لەسییەر‬ ‫كار و رەفتارەكانی كەس یاخود لیەنێك‪ ،‬تەنها لەو دۆخانییەدا‬

‫ناچنیییە چوارچێیییوەی تیییاوان كیییە سیییەرجەم مەرجیییەكانی‬ ‫خوارەوەی لەخۆگرتبێ‪:‬‬ ‫نو بڵوكردنییەوە لەسییەر كارەكییانی فەرمانبییەر یییان‬ ‫‪-1‬نووسی ‌‬ ‫كەسێكی راسپێردراو بۆ خزمەتگوزاری گشیتی ییان سییفەتی‬ ‫ێ )بییۆ نموونییە سییەرۆكی حكومییەت‪،‬‬ ‫نوێنەرایەتی گشتی هییەب ‌‬ ‫ئەندامانی پارلەمان‪ ،‬بەڕێوەبییەرانی دەوڵییەت‪ ،‬وەزیرەكییان تییا‬ ‫دەگاتە كارمەندان‪(.....‬‬ ‫‪-2‬بڵوكردنەوەكییە پەیوەنییدی بییە )كییار(ی فەرمانبەرەكییەوە‬ ‫هییەبێت نییەك كەسییێتییەكەی‪ ،‬واتییا ئێمییە رەخنییە لییە كییارو‬ ‫رەفتارەكانی بگرین نەك خودی خۆی‪.‬‬ ‫‪ -3‬بڵوكردنەوەكە پەیوەندی بە خزمەتی گشتییەوە هەبێت‪.‬‬ ‫هیییەروەها لیییە بڕگیییەی )‪(4‬ی میییاددەی هەشیییتەمی یاسیییای‬ ‫رۆژنامەگیییییییەری ژمیییییییارە )‪(35‬ی سیییییییاڵی )‪(2007‬دا‬ ‫نو بڵوكردنەوە لەسەر كارەكییانی فەرمانبییەر‬ ‫هاتووە‪":‬نووسی ‌‬ ‫یییان كەسییێكی راسییپێردراو بییۆ خزمییەتگوزاری گشییتی یییان‬ ‫ێ تییاوان نییییە‪ ،‬ئەگییەر هییاتو‬ ‫سیفەتی نوێنەرایەتی گشییتی هییەب ‌‬ ‫یو‬ ‫بڵوكردنەوەكیییە لیییە چوارچێیییوەی ئیییەركی فەرمانبیییەر ‌‬ ‫یو نوێنەرایییەتی دەرنییەچێ بییەو مەرجییەی‬ ‫خزمییەتی گشییت ‌‬ ‫بەڵگەی سەلمێنەری دانەپاڵییان لەسەر هەبێت"‪.‬‬

‫*خۆپارێزیی لە تاوانی تۆمەت خستنەپاڵ‬ ‫بۆ جیاكردنەوەی رەخنەی راست و دروست كە لییە خزمییەتی‬ ‫كۆمەڵگادایە لییە تییاوان )ناوزڕانییدن و تۆمییەت( كییە زیییان بییە‬ ‫كۆمیییەڵگا دەگەییییەنێ و متمانیییەی دەزگاكیییانی راگەیانیییدنیش‬ ‫لەكەدار دەكات‪ ،‬دەبێ لە ساتی هەر رەخنەگرتن یییاخود هییەر‬ ‫قسییە و رەفتارێییك بخەینییە پییاڵ كییەس و لیییەنێك‪ (3) ،‬خییاڵی‬ ‫گرنگ لەبەرچاو بگرین‪.‬‬ ‫‪-1‬پێویستە رەخنەكە یاخود تۆمەتەكە راست بێت‪:‬‬ ‫ئییەركی سییەرەكی رۆژنامییەنووس لییەو گوتانییەی دەیخاتییەپاڵ‬ ‫هییەر كییەس و لیییەنێك‪ ،‬بریتییییە لییە )دڵنیییایی لییە راسییت و‬ ‫دروستی(‪ .‬بۆ نموونە كاتێك بەرپرسێك بە گەندەڵ ناودەبەین‪،‬‬ ‫یییاخود تۆمییەتی تییەزویر لەسییاتی هییەڵبژاردن دەدەینییە پییاڵ‬ ‫حیزبییێ‪ ،‬پێویسییتە دڵنیییا بییین لییە راسییتی و دروسییتییەكەی و‬ ‫بەڵگەنامەی باوەڕپێكراومییان لەبەردەسییتدا بییێ‪ ،‬نییەك لەسییەر‬ ‫بنەمای گومان یاخود قسەڵۆك و واتەوات‪.‬‬ ‫یییییەكێك لییییە نموونییییە دیارەكییییانی )تۆمەتخسییییتنەپاڵ( لییییە‬ ‫رۆژنامەگییەریی كوردیییدا‪ ،‬مانشییێتی سییەرەكی لپییەڕە )‪(1‬ی‬ ‫رۆژنامەی )هاوڵتی( بوو كە تیایییدا هییاتبوو‪":‬لەسییەر بڕینییی‬ ‫تەلییەفۆنی ماڵەكییەی‪ ،‬سییەرۆكی حكومییەت دوو كارمەنییدی‬ ‫كوردتێییل فەسییڵ دەكییات" ‪ ،‬دوای تۆمییاری سییكاڵ لەلیییەن‬

‫)عومییەر فییەتاح(ی سییەرۆكی ئییەو سییەروەختەی حكومییەتی‬ ‫هیییەرێم‪ -‬ئییییدارەی سیییلێمانی‪ ،‬سیییەرەنجام ئیییەم رۆژنامەییییە‬ ‫سكاڵكەی دۆڕاند و بە فییەرمی رۆژنامەكییە داوای لێبییوردنی‬ ‫كرد ‪ ،‬چونكە تۆمەتەكە راست نەبوو‪.‬‬ ‫نموونەیییەكی دیكییە‪ ،‬بڵوكردنییەوەی راپۆرتییە هییەواڵێك لییە‬ ‫لپەرە )‪(1‬ی هەفتەنامییەی )چییاودێر( بییوو سییەبارەت بییەوەی‬ ‫)ئەندام مەكتییەب سیاسییییەكی بزووتنییەوەی ئیسییلمی مییۆر و‬ ‫ئیمییییزای حیزبەكییییەی خییییۆی تییییەزویر دەكییییات(‪ ،‬دوای‬ ‫تۆماركردنی سكاڵی ئەو سیاسەتمەدارە لەسەر هەفتەنامەكە‪،‬‬ ‫لەبەرئییەوەی نییەتوانرا تۆمەتەكییە بسییەلمێنرێت‪ ،‬رۆژنامەكییە‬ ‫سكاڵكەی دۆڕاند‪.‬‬ ‫نموونەیەكی دیكە بڵوكردنەوەی راپۆرتێك بییوو لییە گۆڤییاری‬ ‫لڤییین‪ ،‬تیایییدا بییاس لییەوە دەكییات كییە گوایییە مەكتییەبی سیاسییی‬ ‫پارتی بە هاوكاری مەكتەبی سیاسی یەكێتیی‪ ،‬پیلنی كوشتنی‬ ‫هەر سێ سەركردەی لیەنەكانی ئۆپۆزسیۆنیان داڕشتووە‪.‬‬ ‫دوای بڵوكردنیییەوەی ئیییەو راپۆرتیییە‪ ،‬مەسیییعود بیییارزانی‬ ‫سییەرۆكی هییەرێمی كوردسییتان داوای لییە داواكییاری گشییتیی‬ ‫كرد كە دەستبەجێ لێكۆڵینەوەیەكی ورد لەسەر ئەو مەسەلەیە‬ ‫بكات‪ ،‬چونكە ئەمە مەسەلەیەكی ترسییناكە و نییاكرێ بییە هیییچ‬ ‫شێوەیەك بێدەنگی لێ بكرێ ‪.‬‬

‫گیروگرفییتی ئییەم راپۆرتییەش لەوەدایییە كییە كارێییك رووی‬ ‫نەدابێ‪ ،‬سەلماندنی راستی مەسەلەكە زۆر ئاسییتەمە‪ ،‬یاسییاش‬ ‫هییەرگیز لەسییەر بنییەمای بیركردنییەوەی دەروونییی و زیهنییی‬ ‫رۆژنامەنووس‪ ،‬هیچ كییەس و لیییەنێكی سیاسییی بییە تاوانبییار‬ ‫ناناسێنێ‪ .‬لەهەمانكاتدا رۆژنامەنووسیش نییابێ لەسییەربنەمای‬ ‫پێشبینی و زیهنی خۆی‪ ،‬تۆمەتی تیرۆر و كوشییتن بداتییە پییاڵ‬ ‫هیچ كەس و لیەنێك‪.‬‬ ‫‪ -2‬پێویستە تۆمەتەكە شیاوی سەلماندن بێت‪:‬‬ ‫رۆژانییە لەلیییەن پییەیامنێران یییاخود سییەرچاوە تایبەتییەكان‪،‬‬ ‫چەندین زانیاری لەسەر كەس و لیەن و بەرپرسییان دەدرێتییە‬ ‫دەزگاكییانی راگەیانییدن‪ ،‬هەنییدێ لییەو زانیاریانییە بریییتین لییە‬ ‫جۆری تۆمەت وەك )گەندەڵی‪ ،‬دزی‪ ،‬بەدڕەوشییتی‪ ،‬تییەزویر‪،‬‬ ‫كەمتەرخەمی‪....‬هتید(‪ ،‬ئەگیەر ئیەم زانیاریانیە راسیتیش بین‪،‬‬ ‫ئییەوا پێویسییتی بییە بەڵگییە هەیییە بییۆ سییەلماندنیان ئەگییەرنا‬ ‫بڵوكردنەوەیان یاسایی نییە‪.‬‬ ‫دەشییێ جییۆرە راسییتییەك لییەنێو ئییەم زانیییاری و راپۆرتانییەدا‬ ‫هەبێ كە رۆژنامەنووسییان ئامییادەی دەكییەن‪ ،‬بییەڵم نییەبوونی‬ ‫هیییچ بەڵگەنامەیییەكی متمانییەپێكراو‪ ،‬دەبێتەمایییەی دۆڕانییدنی‬ ‫دەزگا راگەیاندنەكان لەبەردەم سكاڵ یاساییەكاندا‪.‬‬

‫زۆرجیییار لیییەناو دەزگاكیییانی راگەیانیییدن‪ ،‬بابیییەتی ئیییەوتۆ‬ ‫بڵوكراونەتەوە كە جۆرێ لە راستی لەخۆی گرتییووە‪ ،‬بییەڵم‬ ‫نییەبوونی بەڵگییەی سییەلمێنەر‪ ،‬رووبییەڕووی سییزای یاسییایی‬ ‫كردوونەتەوە‪.‬‬ ‫بۆ نموونە دوای بڵوكردنەوەی راپۆرتێكی )مایكڵ رۆبن( لە‬ ‫رۆژنامییەی )هییاوڵتی( لییەژێرناوی "سییەركردەكانی كییورد‬ ‫جێییی متمانییەی ئییەمریكا نییین"‪ ،‬لییەم راپۆرتییەدا سییەرمایەی‬ ‫)مەسعود بارزانی(ی سەرۆكی هییەرێمی كوردسییتان بییە )‪(2‬‬ ‫میلیارد دۆلر و سەرمایەی )جەلل تاڵەبانی( سەرۆك كۆمار‬ ‫بییە )‪ (400‬ملیییۆن دۆلر خییەمڵێنراوە ‪ ،‬تاڵییەبانی بییە تییاوانی‬ ‫)تۆمەتخسییتنەپاڵ( سییكاڵی لەسییەر رۆژنامەكییە تۆمییاركرد‪،‬‬ ‫لەبەرئییەوەی رۆژنامەكییە نییەیتوانی بەڵگەنامییە بییۆ راسییتی و‬ ‫دروستی زانیارییەكانی بخاتەڕوو‪ ،‬سەرەنجام سەرۆك كۆمار‬ ‫سكاڵكەی بردەوە و رۆژنامەكەش سزا درا‪.‬‬ ‫‪ -3‬پێویستە خزمەت بە بەرژەوەندی گشتی بكات‪:‬‬ ‫راگەیاندن دەبێ خزمەتكاری كۆمەڵگاكییەی خییۆی بێییت‪ ،‬ئییەو‬ ‫زانیاری و مەسەلنەی پەیوەستن بە كۆمەڵگا ئەگەر )خێییر و‬ ‫بەرژەوەندی( خسییتە مەترسییییەوە‪ ،‬ئییەوا بڵوكردنییەوەیان لییە‬ ‫دیییدی یاسییاوە شیییاو نییییە‪ ،‬چونكییە ئامییانجێكی گرنگییی یاسییا‬ ‫وەدیهێنانی ژیانێكی پڕ لییە ئاسییایش و ئارامییییە بییۆ كۆمییەڵگا‪،‬‬ ‫هەر زانیاری و بابەتێ زیییانی بییە ئاسییایش و ئییارامی گەیانیید‬

‫دەچێتییە خانییەی قەدەغییەوە‪ .‬ئەمییەش پشییتی بییەو بۆچوونییە‬ ‫بەسییتووە كییە لەسییایەی دۆخێكییی ئارامییدا‪ ،‬سییەروەریی یاسییا‬ ‫دەپارێزێ و هاتنەئارای هەلومەرجی پڕ لییە ئییاژاوەش‪ ،‬زیییان‬ ‫بە سەروەریی یاسا دەگەیەنێت‪.‬‬ ‫پاشیییان هەقیقیییەت بیییۆ خزمیییەتی مرۆڤیییە‪ ،‬كیییاتێ دركانیییدنی‬ ‫راسیییتییەك ئیییاژاوەی نیییاوخۆیی ییییان نێودەوڵیییەتی خوڵقانییید‬ ‫هەروەك زۆرجار مێژووی جیهییان شییایەتحاڵی لەسییەردەدات‬ ‫)وەك هییەردوو جییەنگی جیهییانی دووەم( كییە ملیۆنییەها كییەس‬ ‫لەژێرناوی ئەوەدا كوژراون كام ئایدۆلۆژیا و دەوڵەت لەسەر‬ ‫هەقە‪ ،‬ئەوا خودی پەیامی پیییرۆزی هییەق نیشییانەی پرسیییارو‬ ‫سەرسوڕمانی دەوێ!‪.‬‬ ‫لییە سییەرجەم ئییەو وڵتانییەی شییەڕو ئییاژاوەی تێدایییە )وەك‬ ‫عیراقی دوای رووخانی رژێمی بەعس(‪ ،‬زۆرترین قوربانی‬ ‫بریتین لە رۆژنامەنووسان‪ ،‬بەمپێیە خییودی رۆژنامەنووسییان‬ ‫دەبنە قوربانی هەلومەرجی جەنگ و كێشمەكێش‪.‬‬ ‫بییەم چەشیینە‪ ،‬دەزگاكییانی راگەیانییدن ئەگییەرچی زانیارییییەك‬ ‫)راسییت(یییش بێییت و )توانییای سییەلماندنی راسییتییەكەش(ی‬ ‫هەبێت‪ ،‬ئەگەر زیانی لە قازانج زۆرتییر بییوو ئییەوا دەشییێ بیۆ‬ ‫كاتێكی شیاو دوابخرێت یا بڵونەكرێتەوە‪.‬‬ ‫لێرەدا ئاماژە بە چەند نموونەیەك دەكەین‪:‬‬

‫بڵوكردنەوەی بودجەی تەرخانكراوی حكومەتی هەرێم بییۆ‬‫حیییزب و لیەنییە كوردییییەكانی ئیییران لەلیییەن رۆژنامییەی‬ ‫)رۆژنامییییە( ‪ ،‬ئەگییییەرچی )راسییییت( بییییوو و )شیییییاوی‬ ‫سەلماندن(یش بییوو‪ ،‬بییەڵم لەبەرئییەوەی خێییرو بەرژەوەنییدی‬ ‫گشتی تێدا نییە و كاریگیەری خراپیی لەسیەر پەیوەندیییەكانی‬ ‫نێیییوان هیییەرێمی كوردسیییتان‪ -‬ئییییران جێهێشیییت‪ ،‬تەنانیییەت‬ ‫هەڕەشییەی بڕینییی پەیوەنییدی و داخسییتنی سیینوورەكانیش لییە‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردسییتان كییرا‪ ،‬تییاران لییە هەڵوێسییتێكی‬ ‫راستەوخۆدا رایگەیاند‪":‬حكومەتی هەرێمی كوردستان كە لە‬ ‫كۆنییەوە تییا ئییەمڕۆ پەیوەندییییەكی پتییەویان لەگییەڵ ئیرانییدا‬ ‫هەبووە‪ ،‬دەبێ ئەوە رەچاو بكەن كە هاریكاری جۆراوجۆری‬ ‫نو ئییییەو هەرێمییییە لەسییییەر رێزگرتیییین لەیییییەكتر و‬ ‫ئیییییرا ‌‬ ‫رەتكردنیییییەوەی هیییییەرجۆرە هیییییەنگاوێكی تێكدەرانیییییە دژ‬ ‫بەبەرژەوەندیییییەكانی هیییەردوول راوەسیییتاوە‪ ،‬لەسیییەر ئیییەم‬ ‫بنەمایییە دەبییێ هەڵوێسییتێكی روون لەمبارەیییەوە بگرنەبییەر‪،‬‬ ‫ئاگییاداری ئییەوەش بیین كییە ئییەو چەشیینە كارانییە كاریگییەریی‬ ‫لەسەر پەیوەندییەكانی هەردوول جێنەهێڵێ" ‪.‬‬ ‫هەرچەندە بییەهۆی نییەبوونی بڕگییەی پەیوەسییت بییە ئاسایشییی‬ ‫نەتییەوەیی‪ ،‬هیییچ بییەدواداچوونێكی یاسییایی بییۆ ئییەم راپۆرتییە‬ ‫مەترسیییییدارە نییییەكرا‪ ،‬وێییییڕای ئییییەوەش سەرنووسییییەری‬ ‫رۆژنامەكە دەستی لەكاركێشایەوە ‪.‬‬

‫* هییەروەها لییە چەنیید دۆخێكیییتردا‪ ،‬تۆمەتخسییتنەپاڵ سییزای‬ ‫لەسەر نییە‪ ،‬بۆ نموونە لەناو دادگییا و لەبییەردەم دادوەر كییاتێ‬ ‫سكاڵ دژی كەسێك بەرز دەكرێتەوە‪ ،‬ئەگەر لییەو سییاتەدا ئیەو‬ ‫كەسییەی سییكاڵی لەسییەر تۆمییار دەكرێییت‪ ،‬هییەر گوتەیییەك‬ ‫دەرببرێت بە تاوان دانانرێ‪.‬‬ ‫* مافی سكاڵ تۆماركردن‬ ‫لە كییاتی ئەنجامییدانی تییاوانی تۆمەتخسییتنەپاڵ لییە دەزگایییەكی‬ ‫راگەیانییدن‪ ،‬ئییەم لیەنانییەی خییوارەوە مییافی تۆمییاركردنی‬ ‫سكاڵیان هەیە‪ ،‬دوابڕیاریش لی دادوەرە كە ئایییا رەخنەكییە‪،‬‬ ‫تاوانە یاخود نا‪.‬‬ ‫كییەس و لیییەنی زیانلێكییەوتوو )هییەروەك لییە نموونییەكانی‬‫پێشوودا ئاماژەمان بۆ كرد‪ ،‬چەندین كەس و لیییەن سییكاڵیان‬ ‫لەسەر دەزگا راگەیاندنەكان تۆمار كردووە بەو پاسییاوەی كییە‬ ‫تۆمەتیان خراوەتەپاڵ(‪.‬‬ ‫)داواكاری گشتی( وەك بەرزترین دەسەڵتی یاسییایی‪ ،‬مییافی‬‫تۆماری سكاڵی لەسەر ئییەو بابەتانییەی راگەیانییدن هەیییە كییە‬ ‫زیان بە دابونییەریتی گشییتی و مەسییەلە گرنگییەكانی كۆمییەڵگا‬ ‫دەگەیەنێ‪.‬‬

‫ئامانجی داواكاری گشتیش چاودێری دەزگا راگەیاندنەكانە تا‬ ‫رێز لە سنورەكانی ئازادی رادەربڕین بگرن‪ ،‬لەهەمان كاتییدا‬ ‫رادەربڕییین نەبێتییە ئییامرازێ بییۆ زیانگەیانییدن بییە سییەرمایە‬ ‫ماددی و مەعنەوییەكانی كۆمەڵگا‪.‬‬ ‫بۆ نموونە دوای بڵوكردنەوەی شیعرێك لە پاشكۆی )ئاسییۆی‬ ‫ئیەدەب( كیە تیاییدا سیوكایەتی بیە خوداوەنیید كیرا‪ ،‬داواكییاری‬ ‫گشییییتی سییییكاڵی لەسییییەر رۆژنامەكییییە تۆمییییار كییییرد‪،‬‬ ‫سەرنووسیییییەریش بەوپیییییەڕی لەخۆبوردوویییییییەوە داوای‬ ‫لێبوردنی كرد ‪ ،‬سكاڵكەش كشێنرایەوە‪.‬‬ ‫ئەگەرچی داوای لێبوردن سزا لەسەر تاوانی رۆژنامەگییەری‬ ‫لنابیییات بیییەڵم كیییەمی دەكاتیییەوە‪ ،‬چونكیییە لیییەو سیییاتەدا‬ ‫راگەیاندنەكە نیازپاكی خۆی دەخاتەڕوو‪.‬‬ ‫ێ دوای‬ ‫سەرنج‪ :‬بییەپێی بڕگییەی )‪(5‬ی مییاددەی هەشییتەم‪ ،‬نییاب ‌‬ ‫تێپەڕبوونی )‪ (90‬نەوەد رۆژ لە مێژووی بڵوكردنەوە‪ ،‬هیچ‬ ‫جیییۆرە رێكیییارێكی یاسیییایی لیییە بەرامبیییەر رۆژنامیییەنووس‬ ‫بگیرێتەبەر‪.‬‬ ‫نووسینى‪ :‬كارزان محەممەد‬ ‫ه‪rozhnamawany.com :‬‬ ‫سو‌هرچااو و‌‬