Εκπαιδευτική Οικογένεια Ι arnos.gr Κεφάλαιο 8. Κίνηση 8.1. Κίνηση στον Αριστοτέλη 54) Ποια είναι τα βασικά στοιχεία της αριστοτελικής θεωρίας περί κίνησης και ποια είναι τα προβληματικά σημεία της; (σελ. 180) Η θεωρία του Αριστοτέλη περί κίνησης αναπτύσσεται κυρίως στα δύο πρώτα βιβλία των Φυσικών του. Τα Φυσικά (Φυσικών ακρόασις, 8 βιβλία) είχαν μεταφραστεί στα αραβικά και στα λατινικά και ήταν γνωστά στους λογίους του Μεσαίωνα από τον 12ο αιώνα. Στα δύο πρώτα βιβλία η κίνηση μελετάται ως βασικό χαρακτηριστικό της φύσης. Κατά τον Αριστοτέλη, τα πάντα στη φύση υπακούουν σε κάποιον τελικό σκοπό (τελεολογία), ο οποίος αποτελεί το ένα από τα τέσσερα αίτια (υλικό, μορφικό, ποιητικό, τελικό) που θέτουν σε λειτουργία τις ουσίες (οι οποίες είναι υλομορφικές). Η αντίληψη αυτή οδηγεί στην παραδοχή ενός σταθερού υποστρώματος το οποίο διέπει τις τέσσερεις μορφές κίνησης, που για τον Σταγειρίτη ταυτίζεται με τη μεταβολή: γένεση και φθορά, αλλοίωση, αύξηση και μείωση, τοπική κίνηση. Οι απόψεις αυτές απαντούν στα επιχειρήματα του Παρμενίδη υπέρ της αδυναμίας μεταβολής στη φύση. Στο πιθανότατα ημιτελές έβδομο βιβλίο των Φυσικών αναπτύσσεται η αξιωματική θέση κινούντος και κινητού, σύμφωνα με την οποία πρέπει να υπάρχει πάντοτε ένα κινούν διακριτό από ένα κινούμενο, προκειμένου να παραχθεί τοπική κίνηση. Το κινούν των εμψύχων είναι η ψυχή και των ουράνιων σωμάτων μία ουράνια νόηση· σε αυτές τις περιπτώσεις το κινούν (ψυχή, ουράνιος νους) είναι διακριτό από το κινούμενο (σώμα, αστέρας), αλλά δεν χωρίζεται φυσικά από αυτό. Οι σχολιαστές του Αριστοτέλη διέκριναν πρόβλημα με την εφαρμογή του αξιώματος αυτού στην περίπτωση της βολής, γεγονός που είχε αναγνωρίσει και ο ίδιος στο όγδοο βιβλίο. Η λύση που έδωσε ήταν η θεωρία της αντιπερίσπασης, σύμφωνα με την οποία το βλήμα εξακολουθεί να κινείται λόγω της πίεσης που ασκεί ο περιβάλλων αέρας. Η απάντηση αυτή, ωστόσο, περιέπλεξε το πρόβλημα, επειδή ήταν προφανές πως ο αέρας ασκούσε αντίθετη πίεση και όχι ώθηση στο βλήμα. Ένα δεύτερο πρόβλημα προέκυπτε από την αριστοτελική διάκριση της κίνησης σε φυσική και βίαιη. Η φυσική κίνηση είναι η μετατόπιση των σωμάτων που γίνεται H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.