Εκπαιδευτική Οικογένεια Ι arnos.gr Κεφάλαιο 7. Η ακμή του θετικισμού 7.3. Ο κύκλος της Βιέννης. Το πρόβλημα του νοήματος, η αρχή της επαληθευσιμότητας και η γλωσσική στροφή στη φιλοσοφία 106) Πώς διερευνήθηκαν το πρόβλημα του νοήματος και η αρχή της επαληθευσιμότητας από τους εκπροσώπους του κύκλου της Βιέννης; Ποιες ήταν οι
επιπτώσεις
αυτής
της
προβληματικής
στη
διαμόρφωση
της
ιδεολογικοπολιτικής και ηθικής σκέψης τους; (σελ. 163) Το εμπειρικό επιστημολογικό ρεύμα στις αρχές του 20ού αιώνα, κυρίως υπό την επίδραση του Μαχ, εκφράστηκε ως λογικός εμπειρισμός ή λογικός θετικισμός. Εκπροσωπήθηκε πρωτίστως από τον κύκλο της Βιέννης και δευτερευόντως από τον κύκλο του Βερολίνου, με σημαντικότερους εκπροσώπους τους Κάρναπ, Σλικ, Βάισμαν, Νόιρατ, Φάιγκλ, Ράιχενμπαχ και Χέμπελ. Κυριότερος εκπρόσωπος του στον αγγλοσαξονικό κόσμο υπήρξε ο Άιερ, ενώ στις παρυφές του λογικού θετικισμού και σε συνομιλία με αυτόν αναπτύχθηκαν οι φιλοσοφικές συμβολές των Βιτγκενστάιν (Tractatus logicophilosophicus) και Ράσσελ (Principia mathematica). Ο λογικός θετικισμός αφορμάται από την κριτική της καντιανής επιστημολογίας. Κατά τη διατύπωση του Ρούντολφ Κάρναπ, «η εκ των προτέρων συνθετική γνώση είναι αδύνατη». Η διάχυτη στη Γερμανία του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου νεοκαντιανή επιστημολογία υπέστη κλονισμό. Χαρακτηριστική της επιρροής του νεοκαντιανισμού στη Γερμανία είναι η αποδοχή του από τον κορυφαίο Γερμανό επιστήμονα του 19ου αιώνα, τον Χέλμχολτς, παρά το ότι ο ίδιος επέκρινε την απόρριψη των μη ευκλείδειων γεωμετριών εκ μέρους των νεοκαντιανών. Ο κύκλος της Βιέννης επιδίωκε την αναβίωση του ιδεώδους της επιστημονικής κριτικής σκέψης. Υπό το πρίσμα αυτό, αντιτάχθηκε στα μεγάλα ολοκληρωτικά αφηγήματα της εποχής, όπως στον ναζισμό και στον σταλινισμό, που κάτω από την επίφαση μια επιστημονικοφανούς ερμηνείας του κόσμου προωθούσαν τον σκοταδισμό. Η σκέψη αυτών των επιστημόνων ήταν ασύμβατη με το φυλετικό μίσος και τη ρατσιστική κατηγοριοποίηση των ανθρώπων. Στην ταραγμένη μεσοπολεμική περίοδο οι λογικοί θετικιστές επιχείρησαν να καταξιώσουν εκ νέου το διαφωτιστικό ανθρωπιστικό πρόταγμα ως αντίδοτο στον ολοκληρωτισμό. Η πολιτική διάσταση του H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr