Εκπαιδευτική Οικογένεια Ι arnos.gr α) Χρήση και εμβέλεια του όρου σοφιστής. Αναφέρετε ενδεικτικά τρεις σοφιστές1. β) Ποιο είναι το ιστορικό και ποιο το κοινωνικό υπόβαθρο που συντέλεσαν στην εμφάνιση των σοφιστών2 Ο όρος σοφιστής αποδιδόταν αρχικά σε αυτόν που κατείχε κάποια τέχνη. Στη συνέχεια ο όρος αποδόθηκε σε μια ομάδα φιλοσόφων χωρίς ωστόσο να είναι βέβαιο ότι οι φιλόσοφοι αυτοί αισθάνονταν μέλη της ίδιας ομάδας ή ακόμα και ότι αυτοαποκαλούνταν σοφιστές. Ο μόνος που φαίνεται να αυτοαποκαλείται σοφιστής είναι ο Πρωταγόρας και αυτό συμβαίνει όχι σε σύγγραμμα του ιδίου αλλά του Πλάτωνα. Μάλιστα τόσο ο Πλάτωνας όσο και ο Αριστοτέλης απέδωσαν υποτιμητική έννοια στον όρο σοφιστής. Ως προς την εμβέλεια του όρου σοφιστής τα πράγματα εξακολουθούν να είναι περιπλεγμένα. Ο όρος την εποχή που έδρασαν οι επονομαζόμενοι σοφιστές δεν είχε και πολύ συγκεκριμένη σημασία, με την έννοια ότι μεταξύ των φιλοσόφων που αποκαλούνταν ως τέτοιοι, υπήρχαν σημαντικές διαφορές. Πρώτα από όλα δεν διδάσκουν όλοι οι σοφιστές τα ίδια πράγματα. Η εμφάνισή τους συνδέεται με τη ρητορική (και ειδικά το όνομα του Γοργία) αλλά στο πλαίσιο της σοφιστικής διδασκαλίας μπορεί να βρει κανείς και ηθική, πολιτική, ανθρωπολογική, γνωσιολογική φιλοσοφία, αστρονομία, αριθμητική, γεωμετρία, γραμματική, καλές τέχνες. Κατά συνέπεια, ως προς το γνωστικό αντικείμενο, δεν υπάρχει συγκεκριμένη εμβέλεια. Δεύτερον, δε διδάσκουν όλοι οι σοφιστές στον ίδιο τόπο. Υπήρχαν κάποιοι που δεν άφηναν τον τόπο διαμονής τους, όπως ο Κριτίας. Υπήρχαν και κάποιοι που ταξίδευαν συχνά. Αυτό μάλιστα μπορεί να οφείλεται ότι στα λιμάνια δε γινόταν μόνο ανταλλαγή εμπορευμάτων αλλά και ανταλλαγή γνώσεων. Κατά συνέπεια ούτε ο τόπος διαμονής μπορεί να γίνει απόλυτο κριτήριο ώστε να καθορίσουμε ποιους μπορούμε να ονομάζουμε σοφιστές και ποιους όχι. Τρίτον, το ότι πληρώνονταν δεν μπορεί επίσης να αποτελέσει κριτήριο εμβέλειας. Αν και για αυτό το λόγο κυρίως υποτιμήθηκαν από Πλάτωνα και 1 Α, σελ. 83- 84 2 Α, σελ. 84- 85
H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr