Εκπαιδευτική Οικογένεια Ι arnos.gr Οι πλατωνικές αντιλήψεις για την αστρονομία. Η επίδρασή τους στην ελληνική αστρονομία. Η ηλιοκεντρική υπόθεση του Αρίσταρχου και γιατί δεν βρήκε υποστηρικτές στην αρχαιότητα1. Οι πλατωνικές αντιλήψεις για την αστρονομία. Στους πλατωνικούς διαλόγους εκθέτονται διάφορες τεχνικές αστρονομικές γνώσεις που είχαν αποσαφηνιστεί στην εποχή του: Πρώτον, ότι η ουράνια σφαίρα (συμπεριλαμβανομένων όλων των πλανητών) κινείται με φορά από την ανατολή προς της δύση και ότι κάθε πλανήτης κινείται επί της εκλειπτικής, επί της τροχιάς που διαγράφει ο Ήλιος σε διάστημα ενός χρόνου, με φορά από τη δύση προς την ανατολή. Δεύτερον ότι ο Ερμής και η Αφροδίτη κινούνται με την ίδια γωνιακή ταχύτητα, πολύ κοντά στον ήλιο, διατρέχοντας την εκλειπτική σε ένα χρόνο, όσο και ο ήλιος. Οι πλατωνικές αντιλήψεις για την αστρονομία ωστόσο δεν περιορίζονται μόνο στο πώς κινούνται οι πλανήτες αλλά επεκτείνονται και στην αστρονομία ως επιστήμη. Συγκεκριμένα, ο Πλάτων είχε ιδιαίτερες αντιλήψεις για το πώς πρέπει να διαμορφωθεί η αστρονομία ως επιστημονικό είδος και για το τί τύπος ερμηνειών πρέπει να δίνεται. Στην Πολιτεία, ο Πλάτων λέει ότι η αξία της αστρονομίας δεν έγκειται ούτε στη χρησιμότητά της στην καθημερινή ζωή ούτε στο ότι κατευθύνει το νου στα ορατά- αισθητά σώματα. Άλλωστε (βλ. και διάκριση ιδεών- αισθητών) ο Πλάτων θεωρούσε κάθε τι αισθητό ως κατώτερη οντότητα από γνωσιολογική και οντολογική σκοπιά. Θεωρούσε λοιπόν πως οι ορατοί- αισθητοί πλανήτες είναι απλές απεικονίσεις ή αλλιώς μιμήσεις των αόρατων πραγματικοτήτων που υπάρχουν αληθινά, των Ιδεών. Η μελέτη των αισθητών- ουράνιων σωμάτων λοιπόν έχει αξία μόνο στο βαθμό που διεγείρει τη νόηση να μελετήσει τις αόρατες και ανώτερες γνωσιολογικά και οντολογικά Ιδέες. Στον Τίμαιο, ο Πλάτων αναπτύσσει και πάλι τη διάκριση Ιδεών και αισθητών και λέει πως οι πρώτες είναι τα πρότυπα ενώ τα δεύτερα οι απομιμήσεις του. Οι Ιδέες είναι αμετάβλητες ενώ τα αισθητά μεταβλητά. Κατά συνέπεια τις Ιδέες μπορώ να τις
1 Β, σελ. 112- 115 (Για Πλάτων) και 185- 187 (για Αρίσταρχο)
H Γνώση με τρόπο απλό και κατανοητό! Σολωμού 29 Αθήνα I τηλ: 210 38 22 157 I info@arnos.gr Ι www.arnos.gr