Vexpansie 3 - 2012

Page 1

Jaargang 26 - 2012

3

Het Nationaal Parkeercongres 2012

Parkeren is geen doel maar een tussenstop Willem Klinkhamer

Wat kost (de miscommu足nicatie over) parkeren?

Parkeerautomaten: betaalgemak of ergernis

platform parkeren nederland



Colofon

Voorwoord

Vexpansie

Vexpansie is een uitgave van Vexpan, Platform Parkeren Nederland. De redactionele inhoud verwoordt niet noodzakelijk de standpunten van Vexpan, noch neemt Vexpan verantwoordelijkheid voor de inhoud van redactionele artikelen. Vexpan - Platform Parkeren Nederland Postbus 5135, 1410 AC Naarden Telefoon: 035-694 32 45 e-mail: info@vexpan.nl www.vexpan.nl

Petsja-kutsja André Wielaard Bestuurslid

Redactieadviesraad:

Jeroen ter Bekke, Peter Martens, Gábor Reményi, Jitze Rinsma, Sjoerd Stienstra, Jeroen Quee, Marc Witbreuk Eindredactie:

Maarten de Haas, telefoon: (035) 694 28 78, e-mail: vexpansie@vexpan.nl Aan dit nummer werkten mee:

Fenneke Blommers, Ruud van Dodeweerd, Marcel Eekhout, Martijn Ernest, Willem Klinkhamer, Nicolette Kell, Giuliano Mingardo, Marc Moonen, Leo Runia, Tomas Scheen, Rick Warnar en Peter Zondag. Verspreiding en abonneren:

Vexpansie wordt in een oplage van 1900 exemplaren verspreid onder de leden van Vexpan en andere personen en organisaties die zich professioneel bezighouden met parkeren. Zoals adviesbureaus, bouw­ bedrijven, lokale overheden, landelijke instanties et cetera. Neemt u voor meer informatie over abonneren contact op met Vexpan. Advertentieverkoop:

Herman Wessels, telefoon: (035) 694 28 78, e-mail: herman@appr.nl Vormgeving:

Merit op de Dijk (art direction), Pleuni Hooghiemstra, APPR Druk:

Ten Brink, Meppel Verschijningsfrequentie:

4 maal per jaar

Auteursrecht:

Zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Vexpan mag niets uit deze uitgave openbaar worden gemaakt of op welke wijze dan ook vermenigvuldigd. Lidmaatschap

Informatie over lid worden en uw lidmaatschap van Vexpan kunt u vinden op www.vexpan.nl/lidworden

platform parkeren nederland

Recent was ik uitgenodigd bij een brainstormsessie die werd ingeleid met een aantal korte presentaties. Deze inleidende presentaties moesten voldoen aan de regels zoals die gelden bij Pecha Kucha-avonden. Een Pecha Kucha-avond is een evenement waarbij deelnemers een slideshow van 20 afbeeldingen presenteren in een totale tijd van 6 minuten en 40 seconden. Elke afbeelding wordt daarbij precies 20 seconden getoond. Dit dwingt de deelnemers creatief en to the point te zijn. Er zijn geen restricties betreffende de inhoud van de presentaties (bijvoorbeeld film, foto of tekst). Het concept werd in 2003 bedacht door Astrid Klein en Mark Dytham, twee architecten uit Tokio. Het format heeft zich inmiddels verspreid over veel steden wereldwijd en het wordt vooral gebruikt in creatieve omgevingen om een product of idee te presenteren. De naam stamt af van een Japans woord voor ‘prietpraat’ en moet als een enkel woord worden uitgesproken (petsja-kutsja). We kennen ze allemaal: presentaties waar geen einde aan lijkt te komen, ondersteund door Powerpoints slides die zo zijn volgepropt met (te veel, niet ter zake doende, of overbodige) tekst dat je concentratie het al na een paar minuten opgeeft. Kon je 10 jaar geleden nog scoren met een flitsende presentatie; tegenwoordig worden bijeenkomsten al aangekondigd met ‘Gegarandeerd Powerpoint-vrij’. Na 1 avond ben ik overtuigd: Pecha Kucha is voor mij HET alternatief voor de ‘ouderwetse’ presentatie. Het dwingt de presentator om zich te beperken tot de kern van de boodschap, waardoor de kans groot is dat de toehoorder van begin tot eind geboeid blijft en de boodschap beter blijft hangen. Ook kun je zonder bezwaar een groter aantal presentaties na elkaar volgen; efficiënt en effectief dus. Een nieuwe eis aan leverancierspresentaties, bijvoorbeeld in aanbestedingstrajecten? Zeker een serieuze overweging voor iedereen met een volle agenda en mogelijk het aanloopje naar Vexpan Pecha Kucha meetings…

3

vexpansie 2012


Realiseren van blijvende kwaliteit...

...voor al uw parkeervraagstukken

Van Beuningen Plein, Amsterdam

Antonius Ziekenhuis, Nieuwegein

Antonius Ziekenhuis, Nieuwegein

Strijp-S, Eindhoven

Het realiseren van blijvende kwaliteit, dat is waar Ballast Nedam voor staat. Wij nemen de zorg van onze klanten volledig uit handen. Onze parkeeroplossingen zijn altijd maatwerk: aansprekend, toekomstbestendig en in samenhang met haar omgeving. Permanente parkeercapaciteit of tijdelijke, boven- of ondergrondsparkeren, een parkeergarage gecombineerd met een park of speeltuin, al onze oplossingen zijn gericht op het samenwerken aan een betere leefomgeving. Ballast Nedam Parking heeft alle expertise in huis voor het beste advies en een op maat gemaakte oplossing. Wij kunnen zelfs de exploitatie en financiering voor u organiseren. De klant centraal Door onze kennis en ervaring nemen wij u graag werk uit handen. We signaleren, adviseren, ontwikkelen en realiseren parkeer- en mobiliteitsoplossingen voor u. Daarnaast behoren ook het beheren, onderhouden, exploiteren en de financiering tot onze mogelijkheden. Onze uitdaging is om oplossingen over de gehele levenscyclus te optimaliseren. Alle oplossingen hebben één ding gemeen: Het realiseren van blijvende kwaliteit.

Toegevoegde waarde Bijvoorbeeld het Van Beuningenplein in de Amsterdamse Staatsliedenbuurt: Bij de herinrichting van het plein is het gemak van een parkeerruimte gecombineerd met een hoge leefkwaliteit. Ondergronds is er een tweelaags parkeergarage voor zo’n 200 auto’s, waarvan bewoners gebruik kunnen maken. Bovengronds is het plein ingericht met diverse voor-zieningen zoals horeca, sportfaciliteiten en speeltoestellen.

Kortom, we werken graag aan de beste oplossing voor uw concrete parkeervraagstuk. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Jaap Schreiber (030) 285 37 83 of kijk op:

www.bnparking.nl


Inhoud

16

22

34

52

In deze Vexpansie

En verder

12 Een onzichtbaar parkeerterrein voor

6 Parkeernieuws

fort Vechten 22 Reconstructie Les Halles in Parijs 24 Discussie over de parkeerbon

8 Vexpan nieuws 16 Gemeentecasus: Willem Klinkhamer

27 Het Nationaal Parkeercongres 2012

21 Garagenieuws

34 Wat kost (de miscommunicatie over) parkeren?

38 Juridisch

37 Verkeer en Mobiliteit 2012

42 Vrij Parkeren:

44 Duurzaam rendabel parkeren

Ruud van Dodeweerd

48 Parkeerautomaten: betaalgemak of ergernis

51 Productnieuws

52 Parkeernormen in beweging

54 Servicepagina

5

vexpansie 2012


Parkeernieuws Sempergreen Vertical Systems plaatst duurzame groene gevel in Zoetermeer In opdracht van Unibail Rodamco en de gemeente Zoetermeer heeft Sempergreen, wereldwijd leverancier van vegetatiematten voor groene daken en voorbegroeide panelen voor groene gevels, een groene gevel met een oppervlakte

van maar liefst 274 vierkante meter op de parkeergarage winkelcentrum Stadshart in Zoetermeer geĂŻnstalleerd. De groene gevel is opgebouwd uit 686 voorbegroeide Flexipanels. Binnen twee weken werd de grijze parkeergarage omgetoverd tot een weelde aan groenschakeringen. Een belangrijk criterium voor de opdrachtgever, was dat de groene gevel duurzaam en waterbesparend moest zijn. Voor de toediening van de voeding van de gevel is daarom gekozen voor een volledig internetgestuurd irrigatiesysteem. Het systeem meet vocht, temperatuur en CE-gehalte en stelt de waterafgifte hierop af. Het lekwater dat van de gevel loopt, wordt opgevangen in een 1000 liter vat en wordt van hieruit hergebruikt. Zo wordt uiterst zuinig water gegeven. Winterharde planten, geschikt voor zowel zon- als schaduwlocaties, vormen de basis van de groene gevel. De gevel blijft zo het gehele jaar gegarandeerd groen. Voor de leefomgeving rondom de parkeergarage, biedt dit verticaal groen een aangenaam uitzicht.

Diploma-uitreiking post hbo-opleiding Parkeermanager De post hbo-opleiding Parkeermanager is na het studiejaar 2011-2012 door tien studenten succesvol afgerond. De geslaagde studenten zijn de heer Hans ten Barge (gemeente Arnhem), de heer Dennis Bruin (gemeente Lelystad), mevrouw Astrid Dreesen (gemeente Maastricht), de heer Giel Hagelaar (gemeente Helmond), de heer Wouter van Hest (Parkeer Combinatie Holland B.V.), de heer Patrick Hijlaard (Parkeer Combinatie Holland B.V.), mevrouw Trudy van Loon (gemeente Etten-Leur), de heer Guido Nuyens (gemeente Nijmegen), de heer Theo

Tolsma (Perspectief bv) en mevrouw Fenny Waalkens (gemeente Deventer). Zij ontvingen op 14 september hun diploma tijdens de diploma-uitreiking in het Spoorwegmuseum in Utrecht. Naast een zeer informatief en leerzaam jaar hebben zij als hechte, enthousiaste groep een leuk studiejaar gehad. Op dtvconsultants.nl kunt u meer lezen over hoe de studenten de opleiding hebben ervaren. De tweede lichting studenten aan de post hbo-opleiding Parkeermanager is op 14 september 2012 van start gegaan met de opleiding.

Vialis en Nedap starten samenwerking dynamisch verkeersmanagement en parkeren Vialis en Nedap gaan samenwerken om verkeersdoorstroming in Nederlandse steden te verbeteren en het parkeren te vergemakkelijken. Vialis, een dochter van VolkerWessels, koppelt haar Vivaldi-systeem voor dynamisch verkeersmanagement met het Sensit-systeem voor draadloze parkeerdetectie van Nedap. De samenwerking start per direct. Vialis helpt steden op het gebied van dynamisch verkeersmanagement. Een groot aantal gemeenten in Nederland maakt gebruik van Vivaldi om verkeersstromen te optimaliseren. Het systeem staat in verbinding met verkeergerelateerde technologieĂŤn, zoals verkeersregelinstallaties (VRI) en bewegwijzeringsystemen. Nedap levert draadloze sensoren Sensit die de parkeerbezetting in kaart brengt. De samenwerking tussen Vialis en Nedap moet ervoor zorgen dat automobilisten naar vrije parkeerplekken in de stad worden verwezen. Dit vermindert het zoekverkeer en verbetert de benutting van de bestaande parkeer-

6

vexpansie 2012

capaciteit. Het systeem dat dynamisch verkeersmanagement en parkeren integreert wordt nog niet in Nederland gebruikt. De verwachting is dat hier veel interesse voor is.


Parkmobile neemt Cobalt Holdings Ltd. over De Parkmobile Group, marktleider in Nederland op het gebied van mobiel parkeren heeft Cobalt Telephone Technologies Ltd, eigenaar van RingGo, overgenomen. Door de acquisitie van RingGo wordt Parkmobile de grootste aanbieder van mobiel parkeren in het Verenigd Koninkrijk met 4 miljoen geregistreerde klanten en implementaties in meer dan 80 steden. Marius Koerselman, Algemeen Directeur van de Parkmobile Group, licht de overname van Cobalt toe: ‘Hiermee zet Parkmobile een belangrijke stap in lijn met onze groeistrategie. Door het combineren van de contracten en de kennis van beide bedrijven zijn we er van overtuigd dat we Engelse gemeenten en automobilisten een nog betere service kunnen bieden. Het is een mooi voorbeeld van de wijze waarop wij wereldwijd parkeerders oplossingen geven om zo snel, makkelijk en eerlijk mogelijk te kunnen betalen voor hun parkeerplaats.’

Links: Marius Koerselman, Algemeen Directeur Parkmobile Group B.V. Rechts: Harry Clarke, CEO Cobalt Telephone Technologies Ltd.

Provincie Utrecht maakt carpoolplaatsen veiliger Betere verlichting, goede fietsenstallingen en voldoende parkeerplaatsen. De carpoolplaatsen van de provincie Utrecht worden de komende anderhalf jaar flink aangepakt om ze te laten voldoen aan nieuwe kwaliteitseisen. Daarna worden er ook een aantal nieuwe carpoolplaatsen aangelegd om een betere dekking te krijgen.

De nieuwe kwaliteitseisen gaan over de ligging (bekendheid van de locaties), de capaciteit (kan je altijd je auto of fiets kwijt), de veiligheid (voel je je er prettig en staat je auto er veilig) en de inrichting (is het er schoon en verzorgd en staat je fiets droog). In 2014 gaat de provincie een aantal nieuwe carpoolplaatsen aanleggen om het netwerk van carpoolplaatsen te verbeteren.

Handreiking ontwerp brandveilig parkeergebouw Vebon-leden van de werkgroep NEN6098 hebben een handreiking opgesteld met praktische tips ten behoeve van het ontwerp van een brandveilig parkeergebouw. De handreiking verduidelijkt de verschillen tussen sprinkler, compartimentering en ventilatie in parkeergarages en de achtergrond van de norm NEN6098. Deze norm geeft beoordelingscriteria voor het toetsen van rookbeheersingssystemen in mechanisch geventileerde parkeergarages. De handreiking is te downloaden op de website vanVebon: www.vebon.org.

7

vexpansie 2012


Vexpannieuws

Brainstormdag ss Rotterdam Vrijdag 7 september vond een brainstormdag plaats op het voormalig cruiseschip de ss Rotterdam. Een zeer gemêleerd gezelschap van ongeveer 15 leden en bestuursleden was te gast bij de gemeente Rotterdam om na te denken over de speerpunten van Vexpan voor de komen-

de drie jaar. Er werd gebrainstormd over welke thema’s de komende jaren belangrijk zullen zijn voor de parkeerbranche. Bijvoorbeeld op het gebied van techniek, betalingsmogelijkheden, handhaving en de rol die Vexpan daarin zou moeten spelen. De dag was een groot succes.

De resultaten zullen door de projectgroep Marketing en Communicatie worden verwerkt en meegenomen in het beleid van Vexpan voor de komende jaren. De dag werd afgesloten met een gezellige borrel in de volle zon op het achterdek van de ss Rotterdam.

Projectgroep brandveiligheid parkeergarages Vexpan heeft de projectgroep brandveiligheid parkeergarages in het leven geroepen met een dwarsdoorsnede van haar leden, aangevuld met externe partijen zoals de landelijke brandweer en de NOVB (Nederlandse Organisatie voor Brandveiligheid). De projectgroep is driemaal samen met NIFV en TNO bijeengeweest om van gedachten te wisselen over de wijze waarop met de brandveiligheid van parkeergarages in de praktijk wordt omgegaan. Op 14 maart 2012 is een verkenning uitgevoerd om vraagstukken die leven te inventariseren. Op 25 april 2012 zijn oplossingsrichtingen in kaart gebracht en op 27 juni de voorkeur van de werkgroep voor een oplossingsrichting vastgesteld. De verslagen van deze workshops kunt u opvragen bij het secretariaat via info@vexpan.nl. Op basis van de bevindingen van deze werkgroep heeft het bestuur van de Vexpan besloten om TNO en NIFV te vragen een voorstel te doen in de vorm van een plan van aanpak om te komen tot een landelijk keurmerk/certificaat brandveiligheid parkeergarages. Daarbij dient in te worden gegaan op een gezamenlijke kijk op brandveiligheid van parkeergarages, Hierbij wordt aandacht besteed aan de uitwerking van regelgeving, het nemen van verantwoordelijkheden, de invulling van de brandveiligheidsfilosofie en de te nemen stappen om te komen tot een keurmerk. Dit voorstel wordt eerst binnen de werkgroep besproken. Het projectplan wordt vervolgens aan het bestuur

8

vexpansie 2012

van Vexpan voorgelegd. Daarbij wordt ook geïnventariseerd wie inbreng zal kunnen of willen leveren in het vervolgtraject. Ook wordt nog gekeken naar de inbreng door andere stakeholders. Daarnaast zal het bestuur ook aandacht besteden aan de financiering van een dergelijk traject. Hiervoor zijn reeds contacten gelegd met zowel het ministerie van Infrastructuur & Milieu als het ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie. Beide partijen hebben interesse getoond in de aanpak en doelstelling van deze Vexpan werkgroep. Een vertegenwoordiging van deze ministeries neemt ook tijdens het Nationaal Parkeercongres op 11 oktober aanstaande een van de parallelsessies op interactieve wijze voor haar rekening met als onderwerp ‘Parkeren in relatie tot veiligheid elektrische voertuigen’.


Innovatiedag Dynamisch Verkeersmanagement in Groenlo groot succes Vexpan organiseerde begin september samen met Nedap en Vialis een themadag over dynamisch verkeersmanagement bij Nedap in Groenlo. Technische innovaties en initiatieven als het Nationaal Parkeerloket voor het ontsluiten van parkeerinformatie zijn onderwerpen die centraal stonden. Beide initiatieven hebben als

doel: optimale benutting van beschikbare parkeercapaciteit in gemeenten, verminderen van zoekverkeer en efficiĂŤntere handhaving. Deze dag was speciaal voor gemeenten en bedrijven die op weg zijn naar een Smart Mobility-model door middel van Dynamisch verkeersmanagement. Lees verder op pagina 12 voor een verslag van de dag.

Erelid Nico Klein Beernink overleden Nico was betrokken bij de oprichting van onze vereniging in 1986 en is vele jaren actief geweest om de parkeerwereld en de Vexpan in het bijzonder te ontwikkelen tot wat het nu is. Nico streefde met passie naar verbetering van kwaliteit van parkeren, in Nederland en in Europa. De herinnering aan Nico leeft voort in de ESPA parkeerstandaard, die door zijn volharding tot stand kwam. We wensen zijn vrouw Elly en de familie veel sterkte bij het verwerken van dit verlies.

Vexpan Age nd

a

11 oktober 20 12 Nationaal Pa rkeercongres 6 november 2012 Lunchbijeen komst

2012

9–11 april 20 13 ParkeerVak 2013 Voor meer in formatie en aanmelden, ga naar www.vexpa n.nl

Bestuur en leden van Vexpan, Platform Parkeren Nederland

9

vexpansie 2012


Vexpannieuws

Innovatiedag Dynamisch Verkeersmanagement Vexpan organiseerde op 5 september samen met Nedap en Vialis een succesvolle themadag over dynamisch verkeersmanagement in de industriële fabrieksomgeving van gastheer Nedap in Groenlo.

TEKST Maarten de Haas beeld Jeroen Idema

Ongeveer veertig gasten werden ’s ochtends hartelijk welkom geheten door Ruben Wegman, CEO van Nedap, en André Wielaard, bestuurslid van Vexpan. De heer Wegman gaf de bezoekers een toelichting op de visie van Nedap en de bijzondere werkomgeving van haar medewerkers. Hierna was het de beurt aan de sprekers. Gastvrij Zwolle Daniël Uenk van de gemeente Zwolle gaf een kijkje in het verkeersmanagement in de stad aan de IJssel. Zwolle wil graag gastvrij zijn en bezoekers vrij laten in hun vervoerskeuze. Dat betekent dat de binnenstad goed bereikbaar moet zijn, ook in de spits en op zaterdag. Verkeersmanagementsystemen en een knelpuntgerichte aanpak spelen daar een grote rol bij. In de toekomst moet de binnenring van Zwolle ook op de systemen worden aangesloten en streeft Uenk naar betere reisinformatie voor

10

vexpansie 2012

bezoekers, bijvoorbeeld met websites en apps. Volgens Uenk is samenwerking met partners in de regio, de provincie en Rijkswaterstaat cruciaal voor een goed bereikbare en gastvrije stad. Vivaldi Willem Mak van Vialis gaf uitleg over de Vivaldi verkeersmanagementsystemen. Mak gaf een schematisch beeld over hoe de verschillende componenten, van stoplicht tot camera, informatie inwinnen, rapporteren en data exporteren. Bijvoorbeeld naar bijvoorbeeld Dynamische Route-informatiepanelen (DRIP’s), maar ook naar providers als de ANWB, die de data gebruiken voor verkeersinformatie. Parkeerverwijssystemen behoren ook tot de oplossingen van Vialis. De systemen geven informatie over beschikbare parkeerruimte en de route daar naartoe. Dé ontwikkeling van 2012 is volgens Mak integratie met straatparkeren door middel van de Nedap AVI-sensor in de parkeerplaatsen.


Bezetting van parkeerplaatsen wordt real-time bepaald waardoor verwijzing op wijk, straat en zelfs plaats mogelijk is. NDW Nadat de bezoekers in de Japanse binnentuin van Nedap genoten hadden van een heerlijke lunch, ging Olav Vroom van NDW, de Nationale Databank Wegverkeergegevens, verder met het programma. Vroom ging van start met een korte uitleg. De NDW is een portal van alle verkeersinformatie. De NDW-databank biedt inzicht in de actuele verkeerssituatie op snelwegen, provinciale wegen en doorgaande stedelijke wegen. NDW distribueert deze gegevens naar wegbeheerders en aanbieders van verkeersinformatie, zij informeren de weggebruikers over de verkeerssituatie. De bedoeling is om in de toekomst ook parkeerinformatie op te nemen. Daarvoor werd samen met Vexpan de NDPV, de

Nationale Databank Parkeervoorzieningen, opgezet. Het streven is dat de NDPV eind dit jaar ge誰mplementeerd wordt, de eerste resultaten worden in de zomer van 2013 verwacht. Naast verkeersinformatie wordt dan ook informatie als beschikbare parkeerplaatsen, openingstijden, tarieven en de actuele bezetting aangeboden. Nedap De bezoekers werden vervolgens rondgeleid door het Nedap gebouw. Zij konden diverse proefopstellingen van Nedap AVIsystemen zien. Met die systemen kan een actueel overzicht gegeven worden van de bezetting van parkeerplaatsen. Die informatie kan gebruikt worden om bezoekers te verwijzen naar beschikbare parkeerruimte. De dag werd afgesloten met een goedverzorgde borrel waarna de tevreden bezoekers huiswaarts keerden.

11

vexpansie 2012


Een onzichtbaar parkeerterrein voor fort Vechten Fort Vechten in Bunnik wordt het nationaal centrum voor de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Parklaan landschapsarchitecten heeft met kunstenaar Paul de Kort een ontwerp gemaakt dat het parkeerterrein integreert in het landschap. Als er geen auto’s staan is het een weiland met anti tankversperringen, staat het veld vol dan ontstaan er zichtlijnen naar het fort.

Tekst Marcel Eekhout beeld Parklaan landschapsarchitecten

12

vexpansie 2012


Parkeren bij fort Vechten was een groot probleem, bij het fort zijn slechts enkele parkeerplaatsen. Bij manifestaties werd illegaal gebruikt gemaakt van een weiland dat midden in de ecologische hoofdstructuur (EHS) ligt. Doordat fort Vechten wordt verbouwd tot het Nationale Centrum Nieuwe Hollandse Waterlinie, zal het aantal bezoekers oplopen tot 100.000 per jaar. Een officiële en goed toegankelijke parkeervoorziening was onontbeerlijk. Het parkeerterrein moet ruimte bieden aan 250 auto’s, 2 bussen en 100 fietsen. Monument

De omgeving van fort Vechten is een archeologisch monument. Direct onder het maaiveld van het parkeerterrein bevinden zich resten van een grote Romeinse nederzetting. Aan het ontwerp en de uitvoering werden dan ook strenge eisen gesteld om te voorkomen dat het archeologisch monument beschadigt. Een van de eisen was dat er niet dieper dan 5 centimeter gegraven mocht worden. Het landschap rond fort Vechten is onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Het is eigenlijk een onzichtbaar militair landschap. Gewone agrarische weilanden vormen schootsvrije velden en inundatievlakten (gebieden die onder water werden gezet om de vijand tegen te houden). Ze horen onlosmakelijk bij het fort. Omdat het parkeerter-

rein op een van deze weilanden kwam te liggen, vond de provincie Utrecht het belangrijk dat het terrein goed in het landschap ingepast zou worden. Het speciale karakter van het gebied moest vertaald worden in het ontwerp van het parkeerterrein. onzichtbaar militair landschap

Specifiek voor het landschap van de Nieuwe Hollandse Waterlinie is dat de militaire functie gecamoufleerd wordt door gewoon agrarisch gebruik. Een argeloze passant ziet een bosje en grazige weilanden. Het bosje blijkt een fort te zijn en de weilanden kunnen onder water worden gezet als de vijand er aankomt. Het is een vrijwel onzichtbaar militair landschap. Het speciale van de locatie van dit parkeerterrein is dat het relatief hoog ligt. Die hoge ligging is de reden dat er kazematten (betonnen groepsschuilplaatsen) in het weiland liggen. Op deze hoge plek werden in tijden van oorlog ook tankversperringen (betonnen drakentanden) geplaatst. Het ontwerp van de parkeerplaats is gebaseerd op het onzichtbare militaire landschap. Als er geen auto’s staan ziet de voorbijganger een (agrarisch)betonpad, twee ooievaarsnesten en een weiland met drakentanden. De volledige structuur van de parkeerweide wordt pas zichtbaar als die wordt gebruikt.

Het dynamische afzetverkeer en het parkeren van personenauto’s zijn van elkaar gescheiden. De entreeweg en parkeerweide liggen naast elkaar. Aan het begin van de entreeweg staat speciaal element met de slagbomen en een muntjesapparaat dat refereert aan de betonnen kazematten. De entreeweg eindigt in een rotonde. Het is de afzetplek voor shuttlebusjes, grote bussen en invalidenvervoer. Op dit punt ontsluit de 100 meter lange entreeweg de parkeerweide. Rijen speciaal ontworpen drakentanden scheiden de entreeweg van de parkeerweide. De indeling van de parkeerweide is gebaseerd op een consequent doorgevoerd maatsysteem. Rijen drakentanden en nummertegels vormen een strak patroon waardoor een militaire orde ontstaat en er zichtlijnen worden gevormd naar het fort. Door de zichtlijnen blijft het fort, ook als er 250 auto’s staan, vanaf de omliggende wegen zichtbaar. De nummertegels geven de parkeervakken aan waardoor de parkeerweide efficiënt gebruikt wordt. Op de parkeerweide staan twee ooievaarsnesten die de verlichting camoufleren. Onder de nesten zijn de verlichtingsarmaturen aangebracht. De verlichting gaat alleen aan als er bezoekers voor het fort worden verwacht. Bezoekers wandelen via een eenvoudig betonpad, dat tussen de kazematten door

13

vexpansie 2012


slingert, naar de entree van het fort. In het betonpad is om de 5 meter, overdag onzichtbare, ledverlichting aangebracht. Cradle to Cradle

Het parkeerterrein werd bij de provincie Utrecht aangemerkt als een pilot voor de toepassing van Cradle to Cradle. Cradle to Cradle is een uitwerking van het duurzaamheidprincipe. Goede vormgeving in combinatie met het ontwerpen in kringlopen, het hergebruiken en opwaarderen van afvalstoffen en de reductie van CO2 -uitstoot staan daarbij centraal. Het parkeerterrein is in principe volledig verwijderbaar zonder dat het onderliggende landschap, archeologische waarden en waterstromen worden aangetast. Het materiaalgebruik is geminimaliseerd door het gebruik van grasgritstenen in combinatie met gebroken baksteen en gras. De intensief gebruikte delen, zoals de entreeweg en parkeerplaatsen dichtbij het entreepad, zijn rijsporen ingestrooid met granulaat. Op overige delen is gras ingezaaid. De grasgritstenen hebben een EKO-keurmerk en bestaan voor 50 procent uit hergebruikt beton. De fundering van het geheel bestaat uit hergebruikt grind uit het ballastbed van spoorwegen. De fietsenstalling bij de rotonde bestaat uit 50 betonnen palen met metalen ogen. De palen waren in een vorig leven afrasteringspalen die karakteristiek zijn voor de waterlinie. De ontwikkeling van een nieuwe betonsoort is de technische topper van de pilot. De provincie Utrecht werd door Introvation, een bureau in duurzame oplossingen, benaderd met de vraag of zij geïnteresseerd waren in een nieuw soort beton. Een ‘groen’

14

vexpansie 2012

beton met vrijwel geen cement en veel hergebruikte materialen. De provincie heeft ketenpartners (Introvation, ORCEM, Van Nieuwpoort en BAM) bij elkaar gezocht. Samen hebben zij het nieuwe betonproduct, dat uiteindelijk de naam ViaVerde kreeg, doorontwikkeld. Het voldoet inmiddels aan de eisen voor de aanleg van wandel- en fietspaden. De wandelpaden naar de entree van het Nationaal Centrum Nieuwe Hollandse Waterlinie zijn van dit

mele setting zorgde voor een prettige sfeer waardoor er over het ontwerp, maar ook over de angsten en wensen van de bewoners gesproken kon worden. 250 auto’s in de voortuin is natuurlijk nogal wat. Het groene karakter van het ontwerp stelde de bewoners gerust. De wensen van de bewoners konden in deze fase in het ontwerp verwerkt worden. Op tactische plaatsen werden extra bomen en struwelen gezet. Rond het parkeerterrein kwam een eenvou-

Onder het maaiveld bevinden zich resten van een grote Romeinse nederzetting nieuwe beton gemaakt. huiskamerbijeenkomst

Om de parkeerplaats mogelijk te maken werd het bestemmingsplan aangepast. Op basis van een technisch ontwerp werd de globale contour van het parkeerterrein vastgelegd. Dit vormde het vertrekpunt voor Parklaan landschapsarchitecten. Er werd gestart met een modellenstudie om de hoofdstructuur van het parkeerterrein te bepalen. Het model Militaire Orde werd gekozen als uitgangspunt voor het ontwerp. Een compact en strak vormgegeven parkeerterrein met een lang wandelpad naar de nieuwe entree van fort Vechten. Het model werd uitgewerkt naar een voorontwerp met een globale materiaalkeuze. Dit ontwerp werd, aan de keukentafel, met de aangrenzende omwonenden besproken. De infor-

dige afrastering van schapengaas om zwerfvuil en honden tegen te houden. Verder werden er afspraken gemaakt over de mate van verlichting. Het definitieve ontwerp werd als beeldkwaliteitsplan bij het bestemmingsplan gevoegd. Het vooroverleg zorgde ervoor dat er door de omwonenden geen zienswijzen op het concept bestemmingsplan werden ingediend en het bestemmingsplantraject zonder vertraging kon worden doorlopen. Vervolgens kon de bouw van het project beginnen en nadert de aanleg van het parkeerterrein inmiddels bijna zijn voltooiing. Binnenkort zullen de eerste bezoekers gebruik kunnen maken van deze opvallend onopvallende parkeerplaats. Marcel Eekhout is landschapsarchitect bij Parklaan landschapsarchitecten


Altijd een vaste parkeerplaats met de PrivaPark parkeerbeugel

Parkeerbeugel De eigen parkeerplek “even� geleend door een ander, of eerst nog een obstakel weghalen, juist op het moment dat u, als rechthebbende, komt aanrijden. Onderweg is er al zo veel tijd verloren gegaan en komt dit ongemak er ook nog bij! Er is echter een eenvoudige en een doelmatige oplossing. De PrivaPark parkeerbeugel is het luxe en verbeterde alternatief voor de ouderwetse parkeerbeugel. U kunt de beugel vanuit uw auto bedienen, u heeft geen last meer van bevroren sloten, slecht weer en afgebroken sleutels. Naast de afstandsbediening zijn er voor de PrivaPark parkeerbeugel diverse bedieningsmogelijkheden ontwikkeld. Kortom: met de PrivaPark parkeerbeugel bent u altijd comfortabel verzekerd van uw eigen parkeerplaats!

Parkeerbeugel met afstandsbediening Geen bekabeling nodig Eenvoudige installatie Veilig Minimaal onderhoud Diverse bedieningssystemen Al jaren een succes bij vele projecten 24-uurs servicedienst

www.privapark.nl PrivaPark Nederland BV Julianastraat 32-34, 1814 EB ALKMAAR Tel: 072 - 511 59 27, fax: 072 - 511 64 04, mobiel 06 - 150 73 063 info@privapark.nl


Gemeentecasus In elke gemeente is wel een parkeervraagstuk dat op een interessante of in het oog springende wijze is opgelost. In de rubriek Gemeentecasus deelt Vexpansie deze oplossingen met lezers.

Parkeren in Utrecht In gesprek met Willem Klinkhamer

In de gemeente Utrecht is Willem Klinkhamer verantwoordelijk voor het operationele parkeerbeleid en de uitvoering daarvan. Sinds zijn aantreden in 2006 als Hoofd Parkeren is het hard gegaan met de optimalisering van processen en digitaliseren van parkeren in de Domstad. Tekst Maarten de Haas beeld Levin den Boer

linkhamer begon zijn carrière buiten het parkeervak: bij de Vrije Universiteit in Amsterdam was hij elf jaar lang verantwoordelijk voor logistiek. Vervolgens werkte hij twintig jaar in logistieke en facilitaire rollen op luchthaven Schiphol. Hier introduceerde Klinkhamer samen met TMC een systeem waardoor dienstauto’s sneller konden tanken. Door middel van een systeem met zendertjes in de auto en in de nozzle van de brandstofslang, kon de pomp efficiënter en zonder bemanning werken. Ook introduceerde hij een geautomatiseerde magazijnopslag Klinkhamer vervolgde zijn carrière bij de gemeente Utrecht. Eerst bij de Gemeentelijke Bibliotheek, waar hij een zelfbedieningssysteem voor bezoekers invoerde. Met dat systeem konden bezoekers eenvoudig hun boeken retourneren, zonder dat daar een baliemedewerker voor nodig was. Rode draad in de carrière van Klinkhamer was het

16

vexpansie 2012

automatiseren en optimaliseren van processen. Dat werd zeker niet anders toen hij in 2006 de overstap maakte naar de afdeling Parkeren binnen de gemeente Utrecht. Gemeente Utrecht

In 2006 was de afdeling Parkeren druk bezig met aanbestedingen voor nieuwe parkeerautomaten. Het eerste wat Klinkhamer deed was deze aanbesteding stopzetten. Klinkhamer: ‘Er moest eerst één totaalplaatje zijn waarin alle elementen, zoals een nieuw parkeerbeheersysteem en nieuwe handhelds voor de parkeercontroleurs, optimaal met elkaar samenwerken. Een element vervangen en vervolgens tot de conclusie komen dat dat niet goed samenwerkt met een ander element, is een slecht idee.’ Er moest een visie ontwikkeld worden waarin alles samenkwam. Klinkhamer: ‘Je moet naar het totale proces kijken. Waar wil je naar toe met parkeren? Daar pas je de inkoop en systemen op aan.’ >


Willem Klinkhamer

17

vexpansie 2012


Gemeentecasus In deze periode was Amsterdam bezig met digitalisering en parkeercontrole op kenteken, een ontwikkeling waar rekening mee gehouden moest worden. Dit zou ook volgens Klinkhamer de toekomst worden in de vorm van het Servicehuis Parkeer- en Verblijfsrechten (SHPV). Alle drie de elementen; automaten, parkeerbeheersysteem, en controleapparatuur moesten daarop aangepast zijn. Ook in Utrecht werd gekozen voor digitaliseren van parkeren en controleren op kenteken. Volledig in lijn met Klinkhamer’s specialisme van automatiseren en optimalisatie van processen. SHPV

Utrecht is inmiddels aangesloten op het SHPV, waar Klinkhamer ook al jaren een groot voorvechter van is. ‘Het SHPV zorgt immers voor een grote efficiencyslag en kostenbesparing.’ De handhaving in Utrecht is nog niet volledig digitaal; de zakelijke parkeervergunningen zijn nog niet op kenteken maar bestaan nog steeds uit een vignet achter de voorruit. Ook is het nog niet verplicht het kenteken

Parkeren is geen doel maar een tussenstop in te voeren bij de parkeerautomaat. Daarom rijden er voorlopig parkeercontroleurs op scooters achter de scanauto aan om de door de auto opgepikte afwijkingen handmatig te controleren. In de toekomst wil Klinkhamer ook graag volledige geautomatiseerde controle. In 2014 moeten er al tien parkeercontroleurs minder zijn. Klinkhamer had al rekening gehouden met automatisering in de parkeercontrole. ‘een deel van het personeelsbestand bestaat uit ingehuurde BOA’s, zo kunnen we rekening houden met efficiencyslagen. Daar hebben we van tevoren al over nagedacht.’ De invoering van het SHPV in Utrecht ging niet zonder slag of stoot. Klinkhamer stuitte in het begin op behoorlijk wat weerstand. Klinkhamer: ‘Het is niet alleen techniek, het is ook de cultuur die verandert. Soms moet er bij medewerkers een knop op, maar ook bij gebruikers. Het vergt gewenning.’ Het leuke is dat veel van de medewerkers bij wie Klinkhamer in 2006 weerstand moest overwinnen, nu ambassadeurs zijn van het verhaal. Het hele invoeringstraject duurt langer dan gedacht en ook de opbrengsten laten langer op zich wachten. Dat vindt Klinkhamer niet vreemd, hij vindt het belangrijk dat de invoering goed gebeurt, en dat de systemen en processen binnen de afdeling Parkeren goed aansluiten op die van andere afdelingen van de gemeente Utrecht. Hij noemt als voorbeeld de invoering van betalingssysteem Ideal binnen de gemeente Utrecht. ‘Dat moet niet

18

vexpansie 2012

alleen binnen de afdeling parkeren, maar integraal in de hele gemeente worden doorgevoerd. Dat is veel efficiënter’, aldus Klinkhamer. In Utrecht werkt de scanauto bijvoorbeeld ook voor de milieudienst om de milieuzones te handhaven. ‘Dat is optimale samenwerking tussen diensten.’ Klinkhamer is blij dat er geen eilandjescultuur bij de gemeente Utrecht is: ‘Men kijkt goed om zich heen. Daardoor duurt het nemen van een beslissing soms wat langer, maar is resultaat meestal effectiever’. Belparkeren

Afgelopen voorjaar is in Utrecht het belparkeren geïntroduceerd. Utrecht heeft ervoor gekozen deze betaalwijze te introduceren omdat er grote voordelen aan zitten. Het is makkelijker voor de klant, die per minuut gaat betalen en de parkeertijd niet meer hoeft te schatten. Maar ook voor de afdeling Parkeren zijn er voordelen. Zo stijgt de digitaliseringsgraad van parkeerrechten, waardoor er sneller en dus vaker gecontroleerd kan worden met behulp van de scanauto. Dat betekent een grotere pakkans en een hogere betalingsbereidheid, dus meer inkomsten voor de gemeente. Er hoeven veel minder auto’s handmatig gecontroleerd te worden, omdat zowel de vergunninghouders als de belparkeerders in de SHPV-database staan. Invoering

De invoering van het belparkeren in Utrecht heeft relatief lang op zich laten wachten. Klinkhamer: ‘Dat kwam omdat we het in één keer goed wilden doen, we wilden niet los met verschillende providers om de tafel, maar alles ineens geregeld hebben met het SHPV. Daarnaast was er de privacydiscussie van het controleren op kenteken. De privacy moest gegarandeerd zijn en dat lag politiek lastig. De politiek wilde de keuzevrijheid bieden om wel of niet het kenteken in te voeren.’ Zoals eerder genoemd hoeft dit bij de parkeerautomaten nog steeds niet. Klinkhamer verwacht echter dat de discussie over het wel of niet invoeren van het kenteken bij de parkeerautomaat achterhaald zal worden door het succes van belparkeren. ‘De jeugd zal door gebruik van apps de parkeerautomaten uiteindelijk overbodig maken en deze zullen uiteindelijk uit het straatbeeld verdwijnen. Dan staat er alleen nog een bordje voor het belparkeren’, verwacht Klinkhamer. ‘Ook het skimmingprobleem is dan opgelost!’ Het aandeel van het belparkeren in de totale parkeeromzet stijgt sinds de invoering lineair en ligt nu al op 14 procent. De invoering van het belparkeren verliep snel en zonder problemen. Volgens Klinkhamer komt dit doordat Utrecht al ver was met digitalisering, anders was er veel voorbereiding nodig geweest. Het systeem draait nu perfect en er zijn geen problemen geweest. ‘Nou eentje dan’, lacht Klinkhamer, ‘De zonenummers op de parkeerautomaten waren met een sticker afgeplakt tot de introductie. Door vorst zaten die stickers zo vast dat ze de cijfers van het zonenummer meetrokken.’ Klinkhamer is van mening dat de providers meer


reclame voor het belparkeren zouden kunnen maken. ‘Beide partijen hebben er belang bij dat het een succes wordt. Ook voor de gemeente is hier een rol weggelegd, zo gaat Utrecht de screensaver van de parkeerautmaten inzetten om reclame te maken voor belparkeren.’ Toekomst

Praktisch gezien wil Klinkhamer graag de hele keten digitaliseren en zorgen voor meer zelfredzaamheid via internet. Zo zou het aanvragen of aanpassen van de parkeervergunning met behulp van DigID via internet kunnen, of het doorgeven van een tijdelijk kenteken. Op die manier wil Klinkhamer het dure baliebezoek bij het gemeentekantoor sterk laten afnemen en meer op afspraak gaan werken. Ook wil hij de zakelijke parkeervergunning, die nu nog in vignetvorm is, gaan digitaliseren en nieuwe producten voor introduceren. Zoals een systeem waarin de receptioniste van een bedrijf via internet bezoekers kan aanmelden, of een systeem waarmee bezoekers van de Stadsschouwburg korting kunnen krijgen in combinatie met hun theaterkaartje. Ook garages en P+R-terreinen worden als het aan Klinkhamer ligt gedigitaliseerd met kentekenherkenning. Klinkhamer denk hierbij aan een systeem waarbij men van tevoren met Ideal een plek kan reserveren en

dan door middel van kentekenherkenning het parkeerterrein op kan. Mobiliteit

Voor de langere termijn word de nota Stallen en Parkeren opgesteld. Daarin wordt omschreven wat Utrecht de komende jaren wil op het gebied van parkeren, bereikbaarheid, de auto en de fiets. Hierin wordt ook de mening van de bewoner meegenomen, daarvoor worden enquêtes en sessies gehouden, bijvoorbeeld over het wel of niet uitbreiden van het betaald parkeergebied. Er wordt nagedacht over de invulling van P+R vanwaar men met elektrische auto’s of OV-fietsen de stad in zou kunnen. En ook plek van de fiets in de stad en de hoeveelheid stallingsplekken komen aan bod in de nota. Een leuke tegenstelling die Klinkhamer constateert is de wens dat P+R een groter succes moet worden, dat gaat natuurlijk ten koste van de parkeerinkomsten. Toch is Klinkhamer blij dat er breder gekeken wordt naar de ketenmobiliteit en niet allen naar parkeren. Want: ‘Parkeren is geen doel maar een tussenstop’. Deze brede visie sluit naadloos aan bij de rode draad in de carrière van Klinkhamer: optimaliseren van processen voor de gebruiker en voor kostenefficiency, waarbij over de schutting kijken en samenwerking onontbeerlijk is. Of dat nou met een andere afdeling binnen de gemeente Utrecht is, of met een aanpalend vakgebied van parkeren.

19

vexpansie 2012


Samen bouwen aan parkeergarages

Museumparkgarage - Rotterdam

Nieuw Zaailand - Leeuwarden

Boschplein - Sneek

Sika biedt oplossingen voor nieuwbouw en renovatie van parkeergarages: ▲ corrosiebescherming ▲ brandbescherming ▲ waterdichting ▲ kitten ▲ betonrenovatie ▲ wand- en plafondcoatings ▲ vloercoatings ▲ structurele versterking Sika Nederland B.V. - www.sika.nl

Logica van bEtaaLd ParkErEn 86% begrijpt maatschappelijke noodzaak betaald parkeren. Europees Q-Park klanten onderzoek zeer positief Maatschappelijke noodzaak betaald parkeren

| 74% weet dat gereguleerd en betaald parkeren wordt ingezet voor het reguleren van diverse parkeerbehoeften. | 76% weet dat het bijdraagt aan het vergroten van de toegankelijkheid en beschikbaarheid van parkeerplaatsen. | 66% weet dat betaald parkeren bijdraagt aan het stimuleren van openbaar vervoer.

bron: Q-Park

100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%

NL

DE

BE GB

FR

IE

DK

SE NO

% klanten dat bewust is/begrijpt de maatschappelijke noodzaak van betaald parkeren.

Meer info over het onderzoek en/of Q-Park’s logica van betaald parkeren? E-mail cmc@q-park.com.

Fi

EU


Garagenieuws In de rubriek Garagenieuws lichten we elk nummer nieuwe parkeergarages uit.

Keizer Karel Garage – Nijmegen Doelgroep: De garage is openbaar voor iedereen die in het centrum van Nijmegen wil parkeren. Aantal plaatsen: In de garage kunnen 678 bezoekers hun auto stallen. Aantal vierkante meter: De garage bestaat uit 2 lagen van 8.500 vierkante meter. Exlpoitant/ beheerder: Gemeente Nijmegen Architect: Bam en Palte voor de parkeergarage, Kragten voor het maaiveld Bouw: De bouw is uitgevoerd door Bam Civiel Zuidoost Parkeertarief per uur: Het parkeertarief is 2.35 euro per uur

Bijzonderheden: Het werkgebied was gelegen in het centrum van Nijmegen tussen het Keizer Karelplein en het Centraal station. Tijdens het ontwerp en de realisatie is dan ook veel rekening gehouden met logistieke aspecten en andere bronnen die overlast kunnen veroorzaken. Zo zijn er veel onderdelen geprefabriceerd om het aantal handelingen ter plaatse te minimaliseren. Tevens is er veel aandacht besteed aan communicatie met de omgeving. Dit heeft geleid tot wederzijds begrip en een uitstekende verstandhouding. In het garageontwerp is aandacht besteed aan het verkorten van de wachttijd voor de slagbomen. Om het gebruiksgemak te optimaliseren is gekozen voor brede parkeervakken en rijbanen, een parkeerhoek van 70 graden en zo min mogelijk kolommen. Daarnaast scoort de Keizer Karel garage hoog ten aanzien van overzichtelijkheid en sociale veiligheid. Aspecten als transparante trappenhuizen, afgeronde kolommen, goede verlichtingsniveaus en mobiele telefoonbereik in de garage dragen hieraan bij. De Keizer Karel garage en het nieuw ingerichte maaiveld creëren een warm welkom voor de bezoekers van Nijmegen.

21

vexpansie 2012


Reconstructie van het ondergrondse complex Les Halles in Parijs

Middenin het centrum van Parijs, op de plaats van de vroegere groothandelsmarkt Les Halles, is in de jaren zeventig een groot ondergronds complex gebouwd met onder andere parkeergarages en een metroknooppunt. Na ruim dertig jaar zeer intensief gebruik is het gebied toe aan een revitaliseringsslag Tekst Jeroen Quee en Peter Zondag

Les Halles beschikt verdeeld over 5 verdiepingen een metro knooppunt, een winkelcentrum, recreatievoorzieningen, parkeergarages en een ontsluitend wegennet. Op straatniveau is een park aangelegd en de wijde omgeving is ingericht als voetgangersgebied. Het hele gebied is inmiddels toe aan een grondige opknapbeurt. Daarbij ligt het zwaartepunt op kwaliteitsverbetering van de

22

vexpansie 2012

bereikbaarheid. De toegenomen reizigersstromen worden nog maar moeizaam verwerkt, de bovengrondse bouw raakt in verval, en de inrichting voldoet niet meer aan de verder ontwikkelde veiligheidsnormen. maîtrise d’œuvre

Grontmij-dochterbedrijf Ginger Sechaud Bossuyt heeft begin 2010 de opdracht ver-

worven voor de maîtrise d’œuvre voor een deel van de werkzaamheden die binnen het totaalproject gaan worden uitgevoerd. De Franse term maîtrise d’œuvre zou men kunnen vertalen als ‘ontwerp en directie’, maar is uitgebreider. Het omvat het projectmanagement, alle technische studies en ontwerpen, de volledige detailplanning en coördinatie en toezicht tijdens de bouw. Taken in


uitstappende metroreizigers per dag en 200.000 passanten in het ondergrondse winkelcentrum, staat een gemiddelde bezetting van 1.000 plaatsen in de parkeergarages. Bij de reconstructie is daarom gekozen voor herverdeling van de ondergrondse ruimte, waarbij het aandeel kwalitatieve voorzieningen voor met name de metro toeneemt en het aantal parkeerplaatsen wordt verminderd. De keuze sluit aan bij de prioriteiten in het mobiliteitsbeleid van de stad en de regio Parijs, waarbij zeer fors wordt geïnvesteerd in openbaar vervoer zonder de bereikbaarheid per auto uit het oog te verliezen.

Belangrijke elementen in het

Uitvoering reconstructie garage

• Herinrichting op straatniveau,

reconstructieproject zijn, van onder- naar bovengronds: • Uitbreiding van de grote stationshal op niveau – 4 (18 meter onder de grond), hiervoor wordt een deel van de parkeergarage Berger ter plaatse opgeofferd. • Vereenvoudiging van het ondergrondse wegennet op niveau -2. • Meer toegangen vanaf straatniveau tot het station: het aantal wordt uitgebreid van 2 tot 5, waaronder een ruim opgezette nieuwe toegang met roltrappen van straatniveau naar -4 aan de zuidzijde van het complex.

de bouwfase die in Nederland grotendeels door de hoofdaannemer worden uitgevoerd. De opdracht richt zich op de reconstructie van het deelgebied rond een van de parkeergarages: Berger, daarnaast op het complete ondergrondse wegennet in het gebied. Dat wegennet zal van 4 tot 2 kilometer worden teruggebracht. Deze opdracht biedt een interessante inkijk in de achtergronden van dit enorme project. Minder parkeerplaatsen

In het totale gebied Les Halles zijn 2.800 parkeerplaatsen in een vijftal openbare parkeergarages. Het gebied is ontsloten door een ondergrondse weg, waar de parkeergarages op zijn aangesloten. Ook de bevoorrading gebruikt deze ondergrondse wegen. Ondanks het grote aantal parkeerplaatsen is het aandeel van de auto in het totale bezoekersaantal gering. Tegenover 530.000 in- en

In de uitvoering van het realiseren van de parkeergarage zijn drie hoofdfasen te onderscheiden. Fase 1: het strippen van de bestaande garage en het inrichten van voorzieningen voor tijdens de bouw. Een aantal voorzieningen moet in stand blijven en wordt dus verplaatst. Zoals een bedienpost die met de andere parkeergarages in het complex wordt gedeeld en een drukluchtcentrale. Fase 2: de gedeeltelijke sloop en volledige herinrichting van de huidige garage, tot een vernieuwde veel kleinere garage met alle bijbehorende voorzieningen. Fase 3: het inrichten van een voetgangersverbinding met winkels in delen van de vroegere parkeergarage. Van de huidige parkeergarage wordt een deel van de niveaus -3a en -3b (gelegen op 12,5 meter en 14 meter diepte) gehandhaafd als parkeerruimte. Het aantal plaatsen wordt verminderd van 748 tot 285. De in- en uitgang, vanaf het ondergrondse wegennet op nivo -2, blijven gehandhaafd, maar de circulatie in de garage en de verbinding tussen beide verdiepingen wordt geheel vernieuwd. Bij de ingang komt een display met informatie over de beschikbare plaatsen. De breedte van de plaatsen blijft gehandhaafd op 2.30 meter. Het ontwerp sluit zoveel mogelijk aan op het winkelcentrum met veel aandacht voor doorzicht. De nachttoegang is uitsluitend via liften. Toegang wordt dan verleend met de parkeerkaart.

met een

groter voetgangersgebied en meer rechtstreekse looproutes. • Sloop van de bovengrondse bouw en vervanging door een nieuw sport- en cultuurcomplex met een grote overkapping over het centrale plein.

De vloeren worden afgewerkt met kunsthars, bovenop het bestaande materiaal dan wel op het nieuwe beton. In bochten en hellingen wordt vezelversterkte kunsthars toegepast. Wanden en plafonds worden opnieuw geschilderd. De verlichting wordt vernieuwd met buisvormige, hermetisch gesloten armaturen. De verlichting wordt aan weerskanten van de rijloper aangebracht, zodat deze sterker is verlicht dan de parkeerplaatsen. Op hellingbanen en in doorgangen is de verlichting opzij aangebracht als visuele geleiding. In de looproutes is een hoger lichtniveau dan op de parkeerplaatsen, de looproutes worden tevens met een gekleurde strook op de vloer aangeduid. Voltooiing van de reconstructie van garage Berger zal een eerste stap zijn in een gerevitaliseerd Les Halles dat klaar is voor de toekomst en miljoenen nieuwe bezoekers.

Jeroen Quee en Peter Zondag zijn werkzaam bij Grontmij. Zij danken Fabien Chalumeau van Grontmij Ginger (Parijs) voor zijn medewerking aan dit artikel.

23

vexpansie 2012


Discussie over de InVexpansie 2 schreef Tomas Scheen van Cition een artikel over de gevolgen van het weg­­ laten van de fysieke parkeerbon onder de ruitenwisser. Naar aanleiding daarvan raakten Leo Runia en Rick Warnar van Denion en Tomas Scheen per brief met elkaar in discussie.

In zijn artikel legt Tomas Scheen uit dat er haken en ogen zitten aan efficiënte controle zonder een parkeerbon achter de ruitenwisser te plaatsen. Hoewel hij onderschrijft dat deze ontwikkeling onvermijdelijk is, meent hij dat er niet direct mee gestart kan worden, omdat er nadelen kleven aan het weglaten van de parkeerbon. Zijn redenen hiervoor houden deze graag tegen het licht. Wij denken namelijk dat er niets op tegen is om nu al de parkeerbon achterwege te laten. Het eerste argument van Scheen betreft het volgen van het advies van de VNG om pas over te gaan tot de nieuwe werkwijze wanneer het gehele proces rond fiscale parkeerhandhaving volledig gedigitaliseerd is. Immers, zo wordt er gesteld, zolang een parkeercontroleur toch nog fysiek controleert, kan er net zo goed direct een bon onder de ruitenwisser worden geplaatst. Dat is een klassieke kip-ei redenering. Hier wordt gezegd: ‘zolang er nog fysiek en dus duur gecontroleerd wordt, kan het opleggen van de sanctie ook net zo goed op de huidige dure manier blijven gebeuren. Zo doorgaan kan inderdaad, maar er is uit oogpunt van de uitvoering van de handhaving geen enkel beletsel om over te gaan op de digitale parkeerbon. De parkeerkaartjes in Amsterdam zijn inmiddels digitaal voorhanden, dus waarom ook niet de parkeerbon digitaal? Terecht merkt Scheen op dat de parkeerder geen last mag hebben van de transitie naar de parkeerhandhaving zonder bon. De introductie van mobiel betalen wijst echter uit dat het publiek zich nieuwe ontwikkelingen snel eigen maakt, dus dat is geen probleem. Een goede landelijke campagne volstaat, wellicht iets voor de VNG in samenwerking met Vexpan? Om zijn stelling dat overgaan naar de nieuwe wijze van handhaving nu nog niet kan te onderbouwen, voert Scheen het voorbeeld aan van de vergunninghouder die per ongeluk buiten zijn vergunningsgebied parkeert, waarbij de bon onder zijn ruitenwisser hem de mogelijkheid biedt om corrigerend te handelen door alsnog binnen zijn vergunningsgebied te parkeren. Zonder fysieke bon gaat

24

vexpansie 2012

dat volgens Scheen fout en krijgt deze vergunninghouder door hoge controle-intensiteit acht parkeerbonnen, voordat hij in de gaten heeft dat hij fout zit. Daarom moet het proces van naheffing eerst teruggebracht worden tot 24 uur. Wanneer meer vanuit dienstverleningsperspectief dan vanuit handhavingsperspectief gekeken wordt, dan zijn andere inzichten mogelijk. Een buiten zijn gebied parkerende vergunninghouder zou bijvoorbeeld een sms gestuurd kunnen worden om hem op zijn fout te attenderen. Bij hoge handhavingsintensiteit valt dan snel op of er sprake is van een fout, of een bewuste overtreding. Geen reden om niet over te gaan op het achterwege laten van de parkeerbon. Streven naar verkorting van het naheffingproces is prima. Maar het duurt ook een paar dagen voordat de bon van een digitaal geconstateerde snelheidsovertreding opgestuurd wordt, daar hebben mensen geen problemen mee. Parkeerder zouden erop geattendeerd kunnen worden dat zij een parkeerkaartje, voor zover niet digitaal betaald, een poosje moeten bewaren. Dat hoeft geen probleem te zijn. Wij vinden dat er goede redenen zijn om nu al over te gaan op de digitale parkeerbon: bijvoorbeeld de kostenbesparing die hier mee gepaard gaat. In Amsterdam zijn in 2010 485.780 parkeerbonnen uitgeschreven. Voorzichtig geschat levert de digitale parkeerbon een besparing van 15 euro per naheffingsaanslag op, dat zou gebaseerd op 2010 ruim 7 miljoen euro besparing opleveren. Er kan aan toegevoegd worden dat de kwaliteit van het opleggen van sancties verbeterd wordt. Door betere controle op basis van de juiste handhavingsgegevens, kan het aantal onterechte naheffingen worden teruggedrongen. Dit resulteert in minder bezwaarschriften, een mooie (ook financiële) bijkomstigheid in het streven naar klantvriendelijkheid van parkeerbeheer die Tomas Scheen in zijn betoog onderschrijft. Leo Runia en Rick Warnar Denion


parkeerbon Mooi om te lezen dat het artikel in de Vexpansie de tongen losmaakt over het wel of niet meer printen van een naheffingsaanslag. Dit was een van de doelen bij het schrijven van het artikel. De ontwikkeling richting de digitale naheffingsaanslag is niet te stoppen. Er is winst te behalen op het gebied van efficiency, maar ook voor wat betreft de veiligheid van de medewerkers op straat. Daarnaast biedt het kansen om de service richting de parkeerder te verbeteren. Een win-winwin situatie. Redenen waarom Cition al ruim voordat de minister aangaf dat er geen juridische bezwaren zijn tegen een digitale naheffingsaanslag, gestart is met de voorbereidingen. We zijn ver gevorderd maar nog niet klaar om vandaag te stoppen met de fysieke parkeerbon. De heren Runia en Warner betogen dat Cition hiermee een grote efficiencywinst laat liggen. De reactie gaat echter uit van een belangrijke misvatting: niet het printen van de bon is kostbaar, we hebben het over 15 centimeter papier en 12 seconden printtijd, maar de persoonlijke controle van een voertuig kost veel geld. Zolang er nog een fysiek parkeerbewijs in het voertuig kan liggen, is een menselijk oog noodzakelijk voor de controle en blijft het dus bij een besparing van wat printpapier. Amsterdam kent een hoge digitaliseringsgraad. Dit maakt het mogelijk elke dag met meerdere scanauto’s te controleren op betaald parkeren. De scanauto’s sturen berichten naar parkeercontroleurs, die daarna nog maar een paar voertuigen per straat hoeven te controleren. Dit is een eerste grote stap richting de afschaffing van de fysieke naheffingsaanslag. Ik ben het met Runia en Warner eens dat je als gemeente stopt met het uitschrijven van de fysieke naheffingsaanslag, goede communicatie een kritiek punt is voor het slagen van de nieuwe werkwijze. Het voorstel om hier met andere gemeenten gezamenlijk in op te trekken, bijvoorbeeld via de Vexpan, vind ik dan ook een hele goede. Ook de optie voor het sturen van een sms naar vergunninghouders is een leuke. Zo zie je maar: door de discussie te voeren, ontstaan er mooie ideeën. Tomas Scheen Cition

25

vexpansie 2012


KEY2PARKEREN

VOOR HET EENVOUDIG EN CORRECT UITVOEREN VAN PARKEERBELEID Uw straatparkeerbeleid eenvoudig en correct uitvoeren? Een efficiënte abonnements- en vergunningadministratie voor on en off street parkeren voeren? Dat kan met Key2Parkeren. Een modern centraal beheersysteem voor gemeentelijke parkeerdiensten en voor bedrijven die diensten verlenen aan de overheid. Met Key2Parkeren heeft u een flexibel en compleet instrument voor een adequate vormgeving van geautomatiseerde processen rond uw parkeerbeleid. De oplossing voldoet volledig aan de eisen van wet- en regelgeving en is ondermeer voorzien van een koppeling naar het Nationaal Parkeer Register (NPR) en Koppelvlakken voor internetdiensten. De koppeling met Basisregistraties en een financieel pakket hoort ook standaard in Key2Parkeren. www.centric.eu

SundB_210x148mm_NL_AZ1.pdf

1

5/9/12

10:34 AM

11529 centric adv vexpansie kopie.indd 1

entervo.cloud = S.a.a.S.

09-05-12 14:08

Smart. abilities. activate. Success. De perfecte samensmelting van de fysieke en de digitale parkeerwereld heeft nu een naam gekregen: entervo.cloud. Deze baanbrekende technologie maakt het mogelijk om entervo te gebruiken als “Software as a Service”. Of het nu gaat om parkeerbeheer, Print@home oplossingen of online valideren: entervo.cloud optimaliseert de mogelijkheden om besparingen te realiseren, vergroot bestaande business

VOOR MEER INFORMATIE...

www.schmit.nl

modellen en levert de potentie tot waarde creatie. Vertrouw op entervo.cloud en wees verzekerd van duurzaamheid voor nu en in de toekomst!


; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ;

thema

Parkere in zijn n omgev ing

oor d g n i Open x Norder i Marn houder wet aag Den H

Vexpan Nationaal Parkeercongres donderdag 11 oktober 2012 - Madurodam - Den Haag


; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ;

Programma Vexpan Nationaal Parkeercongres 8.00 uur

Ontbijt

9.00 uur

Ontvangst en registratie

9.30 uur

Welkom door Monique Pluym, voorzitter Vexpan

Onder leiding van de krachtige dagvoorzitter Gwen Jansen

9.35 uur Korte Algemene Ledenvergadering • Vaststelling begroting 2013 • Benoeming nieuw bestuurslid 10.30 uur Wethouder Stadsontwikkeling, Volkshuisvesting en Integratie, Marnix Norder - de gebiedsontwikkeling van Scheveningen en de impact op parkeren 11.00 uur

Uitreiking European Standard Parking Award

11.15 uur

Pauze

11.45 uur Panel: Wat heeft de stedelijke omgeving nodig? Gebiedsontwikkeling komt steeds moeilijker tot stand als gevolg van de crisis. Niet alleen grootschalige ontwikkelingen, maar ook de herontwikkeling van bestaande kantoren en verouderde wijken stokt. Niet zelden blijkt dat de parkeeropgave die hoort bij de nieuwe ontwikkelingen leidt tot problemen. De kosten die gemaakt worden voor parkeervoorzieningen zijn niet terug te verdienen met de toekomstige exploitatie en moeten daarom deels gedekt worden uit de verkoopopbrengsten van het overige vastgoed. Maar naar mate die opbrengsten onder druk staan blijkt (her)ontwikkeling niet haalbaar. Veel ontwikkelingen stokken dus. Doordat we altijd maar ondergronds willen bouwen? Of parkeernormen die gehanteerd moeten worden zonder dat ze passen bij de werkelijke behoefte van een ontwikkeling.

Panelleden

Praat hierover mee met de panelleden op het podium, maar ook met uw collega’s in de zaal.

• Gerben van Straaten, Walas Concepts

• Walter Stam, Akro Consult

• Marc Moonen, BAMgo Park


; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ;

11 okto b

Maduroer 2012 d am Den

Haag

12.45 uur

Lunch

Parallelsessies - ronde 1 13.45 uur 1 Prijs van parkeren Louis Kooyman, Erasmus MC 2 Gevolgen van het nieuwe werken op parkeren Pieter Delleman, Spark 3 Casus maatschappelijke baten Nationaal Dataloket Parkeervoorzieningen - Prof. dr. Henk Meurs, MuConsult 14.45 uur

Pauze

15.15 uur Parallelsessies - ronde 2 1 OverheidsfinanciĂŤn in relatie tot parkeertaken Lex Brans, Dienst IVV Amsterdam 2 Elektrisch rijden in relatie tot brandveiligheid Peter Wilbers, Agentschap NL en een vertegenwoordiger van de landelijke brandweer. 3 Gevolgen van het nieuwe werken op parkeren Pieter Delleman, Spark 16.15 uur Afsluiting en borrel 17.30 uur Einde, gelegenheid het park te bezoeken


; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ;

Voor aanmelden en het laatste nieuws over het congres www.vexpan.nl/parkeercongres

De lunch op het Nationaal Parkeercongres wordt u aangeboden door Van Dodeweerd Parkingsupplies 30

vexpansie 2012


Congrespartners Het Nationaal Parkeercongres wordt mede mogelijk gemaakt door: SKIDATA is een internationale Solution Provider, gespecialiseerd in professionele toegangs- en ticketingsystemen voor personen en voertuigen. SKIDATA is actief in meer dan 60 landen op het gebied van luchthavens, shoppingcenters, stadions, attractieparken, hotels, binnenstedelijke gebieden en openbare gebouwen. Met zo’n 7000 installaties wereldwijd behoort SKIDATA tot één van de meest toonaangevende en innoverende technologiebedrijven in haar branche. SKIDATA biedt oplossingen die betrouwbaar, flexibel, toekomstgericht, intuïtief en eenvoudig te beheren zijn. De totaaloplossingen van SKIDATA dragen bij aan het optimaliseren van performances en het maximaliseren van uw rendement. SKIDATA Group (www.skidata.com) maakt onderdeel uit van de beurs genoteerde Kudelski Group (www.nagra.com), marktleider in digitale security solutions.

Al ruim een halve eeuw is XEROX toonaangevend op het gebied van documenttechnologie en -diensten. We blijven voortbouwen op onze uitgebreide staat van dienst op het gebied van innovatie. Dankzij de verwerving van Affiliated Computer Services zijn we nu wereldwijd marktleider voor Business Process Management en documentbeheer. Wij kunnen wereldwijd onze diensten aanbieden op het gebied van declaratieverwerking en geautomatiseerde tol transactie tot klantenservicecenters en HR Benefits Management. Het nieuwe Xerox richt zich volledig op innovatie en service. De International Transportation Group van XEROX is een goed voorbeeld van onze focus mogelijkheden. Mensen en goederen zullen altijd verplaatst worden. De uitdagingen: steeds toenemende congestie en vervuiling, de overheidsdoelstellingen op het gebied van bezuinigingen en de toenemende wens om efficiëntie. XEROX helpt met inning en regelgeving compliance services over de hele wereld. Van boete collectie tot tol-oplossingen, van back-office verwerking tot de aanleg van infrastructuur, bieden wij systemen en diensten om u te helpen bij uw transport uitdagingen. Wij richten ons daarbij op een aantal gebieden zoals Electronic Toll Collection (ETC) Photo-enforcement , Openbaar vervoer en On en off-street parkeren. Wij ontwikkelen en integreren de best beschikbare parkeertechnologieën. Wij combineren technologie met bewezen strategieën waarbij uw klanten optimaal bediend worden. Zie onze stand op de beursvloer. Voor verdere informatie kunt u ons bereiken onder telefoonnummer 070.3462680


Congrespartners Het Nationaal Parkeercongres wordt mede mogelijk gemaakt door:

Het Nationaal Parkeer Register van SHPV In steeds meer steden kunnen parkeerders hun parkeerbelasting betalen via telefoon, sms of internet. Het aantal bedrijven dat deze elektronische betaalservice aanbiedt (de zogenaamde providers) groeit. Evenals het aantal diensten dat deze providers gezamenlijk aanbieden en de variatie in tarieven. Om de diensten op parkeerlocaties te kunnen aanbieden, moeten providers contracten afsluiten met gemeentelijke en commerciĂŤle parkeerbedrijven. Ook parkeerbedrijven zijn er in soorten en maten. Elk bedrijf heeft eigen gebiedsindelingen, regelingen, vergunningsregelingen en tariefstructuren. Het SHPV wil op deze gevarieerde parkeermarkt met vele spelers de helpende hand bieden. Het biedt daartoe een landelijke voorziening voor het vastleggen en ontsluiten van parkeer- en verblijfsrechten. Deze voorziening is het Nationaal Parkeer Register (NPR). In eerste instantie richt het SHPV zich vooral op de dienstverlening aan gemeenten. Met als doel om voor deze gemeenten de uitvoering van het parkeerbeleid efficiĂŤnter, effectiever en publieksvriendelijker te kunnen inrichten. Vergelijkbare omstandigheden, veel variatie in aanbod en vraag en veel actieve spelers, zijn bekend uit andere sectoren. Daar is de oplossing gevonden in onafhankelijke organisaties (clearing houses) die zorgen voor de afhandeling van de onderlinge gegevensuitwisseling. Het NPR is een vergelijkbare oplossing om de complexiteit in de parkeerketen beheersbaar te houden.

Schmit Parkeersystemen B.V. is een zelfstandige leverancier en dienstverlener die haar klanten al 25 jaar voorziet van kwalitatief advies, hoogwaardige, innovatieve producten en excellente service op het gebied van achteraf- en vooraf betaald parkeer- en toegangssystemen. Schmit is de exclusieve dealer van gerenommeerde merken Scheidt & Bachmann voor achteraf betaald parkeren en Cale voor vooraf betaald parkeren. Ons motto is: onze klanten succesvoller maken door innovatieve, klantspecifieke oplossingen en een excellente service.


33

vexpansie 2012


Wat kost (de miscommunicatie over) parkeren? De visie van Giuliano Mingardo

In de serie ‘Wat kost parkeren’ deze keer Guiliano Mingardo. Hij gaat in op het probleem dat de parkeerwereld wel weet dat parkeren duur is, maar dat de parkeerder hier niet van op de hoogte is. Communicatie is essentieel bij acceptatie. Tekst Giuliano Mingardo

Wat kost parkeren? Een interessante vraag. Het eerste, simpele, antwoord dat mij te binnen schiet is: veel! Hoeveel? Dat hangt van veel factoren af, zoals locatie, type parkeren, ontwerp van de parkeervoorziening. Over het algemeen kunnen we stellen dat de eindrekening erg hoog is. Natuurlijk levert parkeren ook veel op, niet eens zozeer in termen van geld. Parkeren kan bijvoorbeeld ook veel opleveren qua stedelijke bereikbaarheid en leefbaarheid. Duur

Dit artikel gaat niet over de kosten van parkeren op zich, maar over de problemen die ontstaan door miscommunicatie rond deze kosten. Dat gratis parkeren niet bestaat, is inmiddels wel bekend binnen de parkeerbranche. In de sector heeft iedereen tenminste één presentatie gezien, één artikel of boek (van Donald Shoup bijvoorbeeld) gelezen,

34

vexpansie 2012

of gewoon ergens gehoord dat parkeren veel geld kost en dat iemand (bijvoorbeeld de gebruikers) de rekening moet betalen. Dit is absoluut geen nieuws. Waar zit het probleem wel? Ik zie twee belangrijke issues die we, ‘de parkeermensen’, moeten aanpakken: één binnen de sector en één er buiten.

Buiten de parkeerbranche is het grootste probleem tweeledig: nog steeds denken veel mensen, meestal automobilisten, dat gratis parkeren bestaat of dat gratis parkeren iets is waar iedereen recht op heeft. En het belang van parkeren voor sommige sectoren zoals, detailhandel of kantoren, wordt vaak fors overschat.

Problemen

Oplossen

Binnen de parkeerbranche zijn we het er dus inmiddels over eens dat parkeren veel geld kost. Nu moeten we duidelijk maken wie die rekening moet gaan betalen. Is dat de gebruiker, de projectontwikkelaar, of de huurder van een pand? En dan alle huurders, of alleen degenen die daadwerkelijk gebruik maken van de parkeervoorziening? De klanten van de winkels? Alle klanten of alleen degenen die de parkeerplaats gebruiken? Of moet de gemeente , oftewel de maatschappij, betalen?

Hoe kunnen we de voorgaande problemen oplossen? Voor wat betreft het eerste probleem is er geen algemeen en definitief antwoord. Elke keer zal er een aparte discussie gevoerd moeten worden om te beslissen wie de rekening moet betalen in die specifieke casus. Soms zal een gemeente de bewoners willen subsidiëren en een zeer laag tarief voor een parkeervergunning hanteren. Soms wil een gemeente de volledige kosten door de automobilist laten betalen en dus een


hoog tarief voor de parkeervergunning hanteren. Eigenlijk maakt het niet echt uit welke beslissing er wordt genomen, mits deze maar op basis van verstand genomen is en niet op basis van gevoel of emoties, en dat iedereen aan tafel akkoord is. Bij het tweede probleem is communicatie het sleutelwoord. Helaas, en laten we – de parkeermensen – hier eerlijk in zijn, we zijn goed in het inhoudelijke aspect van parkeren maar als het over communicatie gaat, dan valt er nog veel te leren. Zo moeten we duidelijk communiceren wat parkeren kost en wat dit betekent voor diegenen die de rekening gaan betalen. Voor wie is deze boodschap belangrijk? Ik zie twee grote doelgroepen. Doelgroepen

De eerste is het algemene publiek, zoals de automobilisten, de bewoners van een wijk en

de klanten van een winkelgebied. Voor deze doelgroep moet duidelijk worden wat de financiële en maatschappelijke kosten zijn van een parkeerplek. In deze context zou het helpen als we het imago van parkeren zouden kunnen verbeteren. Als je de website van gemeenten, parkeerdiensten, parkeerexploitanten en van Vexpan zelf bezoekt, zijn de beelden die je ziet meestal van auto’s, garages of parkeerautomaten. Ik ben geen marketingexpert, maar dit lijken mij niet de beste beelden om een goed en positief beeld van parkeren te realiseren. De tweede doelgroep zijn de projectontwikkelaars, de beleggers en de retailers die zich veel te vaak ergeren aan parkeren. Waarom denken retailers en sommige ontwikkelaars nog steeds dat hoe meer , liefst gratis, parkeerruimte er is, hoe beter dit is voor de winkelomzet? Hoe kan het dat er in de tijd van Het Nieuwe Werken nog steeds ontwik-

kelaars zijn die denken dat parkeren een locatiefactor voor bedrijven is? Met deze doelgroepen moeten we in gesprek gaan. De parkeercongressen zouden meer mensen van buiten de parkeerwereld aan moeten trekken en de parkeermensen zouden vaker op niet parkeergerelateerde congressen kunnen praten. Met deze kennis in het achterhoofd is het centrale thema van het Nationaal Parkeercongres 2012, parkeren in zijn omgeving, een belangrijke stap. Tenslotte is het handig om te weten dat deze twee problemen sterk met elkaar verbonden zijn. Het oplossen van het ene probleem zal helpen met de aanpak van het andere.

Giuliano Mingardo is onderzoeker bij de Erasmus Universiteit Rotterdam

35

vexpansie 2012


No limits

Slijtlagen voor parkeerdekken Door onze innovatieve manier van denken zijn wij freerunners in hart en nieren; als het nuttig of nodig is, kijken wij over de grenzen van ons vakgebied heen. Want uiteindelijk telt alleen het resultaat: Bolidrain速 en Boligrip速 parkeersystemen. Geluiddempend, scheuroverbruggend, slijtvast, antislip, verwarmbaar, onderhoudsvriendelijk en kleurrijk. Bolidt, no limits. http://og.bolidt.nl


Verkeer & Mobiliteit 2012 De Dag van Verkeer & Mobiliteit is het grootste en enige geheel op de Nederlandse markt gerichte evenement waar verkeersprofessionals op één dag bij elkaar komen. Sinds de lancering in 2006 is deze vakbeurs een vast jaarlijks ontmoetingsmoment tussen afnemers en leveranciers met producten en diensten voor verkeerstoepassingen en mobiliteitsoplossingen.

In 2011 bezochten meer dan 1.400 geïnteresseerden de beurs. De Dag van Verkeer & Mobiliteit staat bekend als sfeervol en professioneel. De komende editie vindt plaats op 29 november 2012 in hal 2 en 3 van Expo Houten, Meidoornkade 24 in Houten. De openingstijden zijn van 10.00 tot 17.00. Er wordt de gehele dag gratis kof-

fie, thee en frisdrank geserveerd. Ook dit jaar zal Vexpan weer van de partij zijn met een eigen stand. Komt u vooral even langs. Toegang tot de vakbeurs en tot het inhoudelijke programma – onder de noemer ‘kennis, inspiratie & innovatie’ – is gratis. Expo Houten is bereikbaar met de auto (gratis parkeren voor de deur), per trein

(gratis pendeldienst tussen NS station Houten en het beursgebouw), met de bus (lijn 47 stopt direct bij Expo Houten op de Meidoornkade) en per fiets (via de beurswebsite kan een route worden gepland). Deze en meer informatie is te vinden op www.verkeerenmobiliteit.nl (bezoekersinfo).

37

vexpansie 2012


Juridisch In de rubriek Juridisch wordt in iedere uitgave van Vexpansie een parkeergerelateerde juridische casus op begrijpelijke wijze toegelicht.

Belparkeren in opmars Betalen voor parkeren gebeurt steeds vaker met behulp van de mobiele telefoon. Bijvoorbeeld door middel van belparkeren of een app. Een eenvoudige en efficiënte betaalwijze, waarbij de parkeertijd niet meer hoeft te worden geschat. Toch krijgen ook belparkeerders af en toe een boete. Tekst Nicolette Kell beeld Levin den Boer/Park-Line bv

ok belparkeerders krijgen uiteraard een boete als bij controle blijkt dat de parkeerbelasting niet (tijdig) is betaald. In de praktijk komt het vaak voor dat het belparkeren in werking wordt gesteld gelijktijdig, of luttele minuten nadat een parkeerboete is opgelegd. Of een dergelijke parkeerboete in stand blijft, is mede afhankelijk van de feiten en argumenten die ter zitting naar voren worden gebracht. Dit blijkt uit een uitspraak van het gerechtshof ’s-Gravenhage van 7 december 20111, die concludeert dat de parkeerboete terecht is. In tegenstelling tot wat de rechtbank eerder had beslist, namelijk dat de parkeerboete niet op zijn plaats was. Ondanks het feit dat de aanmelding bij de provider plaatsvond na het tijdstip dat de parkeerboete was uitgeschreven Uitspraak Gerechtshof ’s-Gravenhage d.d. 7 december 2011,

1

LJN: BU9232, Bk-10/00596.

38

vexpansie 2012

Aanmelding

Op 6 januari 2012 om 9:51 uur heeft X haar auto geparkeerd in de A-straat op een parkeerplaats waar parkeerbelasting moet worden betaald. Een parkeercontroleur heeft vastgesteld dat de auto van X geparkeerd stond zonder geldig parkeerkaartje of vergunning. Wel was in de auto een transponderkaart voor belparkeren aanwezig, maar er bleek geen aanmelding bij de provider te zijn. De gemeente en X zijn verdeeld over de vraag of de parkeerboete terecht is opgelegd. X vindt dat de parkeerboete vernietigd moet worden, omdat zij bij het parkeren van haar auto direct de handelingen heeft verricht die vereist zijn voor het in werking stellen van het belparkeren. X geeft aan dat om belparkeren te activeren het zonenummer bij de parkeerautomaat moet worden geraadpleegd. X heeft daarom haar auto bij de parkeerautomaat geparkeerd en is uitgestapt om het zonenummer te kunnen lezen. Omdat het die dag vroor is zij vervolgens bij een vlakbij gelegen drogist naar binnen


gegaan om daar warm het belparkeren te activeren. X beweert, direct na het uitstappen van de auto en het binnengaan van de drogist, met het inbellen van de parkeeractie te zijn gestart en dat daar ten minste twee minuten mee gemoeid zijn. Volgens waren in dit geval meer handelingen nodig dan normaal, waardoor het inbellen langer in beslag had genomen. Verder vermeldt X de parkeercontroleur te hebben aangesproken. De parkeercontroleur kon niet zien dat X zich had aangemeld. X heeft toen opnieuw ingebeld bij de provider, ditmaal om zich af te melden, om daarmee aan te tonen dat zij zich wel degelijk had aangemeld. Bij het afmelden krijgt men namelijk een bevestigingsboodschap. Als niet is aangemeld krijgt men bij het inbellen een welkomstboodschap voor aanmelding. Gemeente

De gemeente brengt hiertegen in dat X door haar auto te parkeren en zich vanuit een drogist bij de provider aan te melden, bewust het risico genomen heeft dat bij controle van de auto zou worden vastgesteld dat er geen parkeerbelasting was betaald. Ook bij het voldoen van parkeerbelasting via telefonische aanmelding geldt dat direct uitvoeringshandelingen moeten worden verricht om de parkeerbelasting te voldoen. Het binnengaan van een drogist om daar het belparkeren in werking te stellen, kan niet worden aangemerkt als een uitvoeringshandeling voor het activeren van belparkeren. Dit verklaart mede waarom de parkeercontroleur geen uitvoeringshandeling heeft geconstateerd. Bon onterecht

De rechtbank stelt X in het gelijk, omdat de verklaringen over de toedracht gedetailleerd en geloofwaardig overkomen en er geen aanleiding is X niet te geloven in haar relaas dat bij het inbellen de vereiste voortvarendheid is betracht. De rechtbank laat hierbij meewegen dat X uitvoerig heeft verklaard dat met het inbellen in ieder geval 2 minuten gemoeid zijn geweest en in dit geval zelfs langer, omdat meer handelingen nodig waren voor een geslaagde inbelactie. Dit is door de gemeente ook niet ontkend. Aan het argument van de gemeente, dat voor de parkeercontroleur niet waarneembaar was dat X stond in te bellen, gaat de rechtbank voorbij. De gemeente neemt hier geen genoegen mee, gaat in hoger beroep en komt met meer munitie. De gemeente brengt een overzicht van parkeeracties in, waaruit blijkt dat X een geslaagde aanmelding deed op 6 januari 2010 om 9:53:42 uur in de A-straat. Het parkeren duurde 1 minuut waarna afmelding plaatsvond en het betaald parkeren werd beĂŤindigd. De gemeente legt uit dat de voor het belparkeren noodzakelijke handelingen ongeveer 30 seconden in beslag nemen. Een parkeercontroleur is ongeveer 4 minuten bezig met het constateren dat de parkeerbelasting niet is betaald en dat

Nicolette Kell


Juridisch

Kop

Intro

de parkeerder niet met voldoeninghandelingen bezig is. Het verhaal van X valt daar niet mee te rijmen. Bon terecht

Het gerechtshof stelt de gemeente uiteindelijk in het gelijk, omdat de parkeerboete is opgelegd om 9:51 uur. En omdat het geloofwaardig is dat de parkeercontroleur circa 4 minuten bezig is met het constateren dat er geen belasting is betaald, en er geen uitvoeringshandelingen worden verricht. Dit betekent dat er een tijdspanne van 6 minuten en 42 seconden minimaal is verstreken voordat X zich bij de provider aanmeldde en de parkeerbelasting voldeed. Het Gerechtshof leidt hieruit af dat X niet onverwijld de noodzakelijke handelingen heeft verricht om de door haar verschuldigde parkeerbelasting te voldoen. Toegift

Het Gerechtshof geeft de gemeente mee dat het niet van belang is of de betaling op, voor de controlerende ambtenaren, waarneembare wijze plaatsvindt. Als parkeerbelasting wordt voldaan bij een parkeerautomaat die aan het zicht van de parkeercontroleur is ontrokken, dan is dat op zichzelf geen reden om de belasting niet betaald te achten en een parkeerboete op te leggen.

40

vexpansie 2012

Hetzelfde geldt als een winkel wordt betreden om daar beschut tegen de weersinvloeden het belparkeren te activeren. Daarbij geldt uiteraard wel dat het betreden van een winkel niet zo veel tijd mag vergen dat niet meer gesproken kan worden van het onverwijld voldoen van parkeerbelasting. Een geheel andere situatie is het wanneer een winkel wordt betreden om daar iets te kopen. Dan wordt het geheel van handelingen voor het betalen van de parkeerbelasting onderbroken. Ter lering

Wat in deze procedure goed naar voren komt, is dat de gemeente bij het gerechtshof ineens aan het langste eind trekt door de inbelgegevens te overleggen en met argumenten te bestrijden dat X de vereiste voortvarendheid heeft betracht bij het aanmelden van het belparkeren. Het verdient aanbeveling in procedures over belparkeren, standaard een overzicht van de parkeeracties in te brengen. Dan kan over het moment van aanmelding per telefoon in procedures in ieder geval geen onduidelijkheid meer bestaan en kan, mocht dat nodig zijn, daarover iets worden afgeroepen. Nicolette Kell is jurist en schrijft de artikelen voor de rubriek Juridisch op persoonlijke titel.


Metamorphosis

Strategische Innovatie

“Glocaliseren”: Het ontwikkelen van generieke oplossingen gebaseerd op lokale behoeften met de bedoeling ze op wereldschaal te implementeren

Een nieuwe strategie. Een nieuw concept. Een nieuw design.

Amano Nederland logistics@amano.eu www.amano-parking.nl

PP-C01S

€ 329 Prijzen zijn ex. BTW

Foutparkeerders? Geen punt! PP-VZ01

ParkPoint Benelux. Uw specialist voor parkeerbeugels en inzinkbare palen. Onze producten zijn ook te voorzien van uw bedrijfsnaam of -logo

www.parkeerbeugel.net

€ 786 Prijzen zijn ex. BTW

PP-H01Z

€ 129 € 99 Prijzen zijn ex. BTW


Vrij Parkeren

Ruud van Dodeweerd Huidige functie: Directeur/mede-eigenaar van Van Dodeweerd Parking­supplies B.V. Leverancier van parkeerkaarten voor alle systemen.

Opleiding: Programmeur-systeem­ analist bij IBM-computers.

Wilde vroeger worden: Politieagent bij de havendienst in Rotterdam.

Laatste parkeerboete: 15 jaar geleden in Hengelo, te weinig geld in de automaat gedaan.

Ruud van Dodeweerd volgde in 1961 een opleiding tot programmeursysteemanalist bij IBM omdat indertijd dat de nieuwste uitdaging was. Van Dodeweerd heeft na IBM bij diverse bedrijven gewerkt. Zijn huidige functie als directeur/eigenaar van Dodeweerd Parkingsupplies is bijzonder divers. Van Dodeweerd houdt zich bezig met het onderhouden van de contacten met de klanten, maar ook met in- en verkoop en logistiek. Gevraagd wat hij het leukste vindt aan zijn werk antwoordt Van Dodeweerd: ‘De contacten met de klanten, waarvan sommige al meer dan dertig jaar!’ Mede dankzij deze leuke contacten ziet hij nog meer dan voldoende uitdaging in zijn functie en hoopt hij nog zo lang mogelijk actief te blijven in de parkeerwereld. Mede hierom is Van Dodeweerd al bijzonder lang lid van Vexpan. Hij ondersteunt de vereniging al vanaf de oprichting structureel en adverteert al vanaf het begin in Vexpansie. Het Nationaal Parkeercongres 2012 wordt wederom mogelijk gemaakt door zijn bedrijf. Van Dodeweerd is in 1976 in contact gekomen met de parkeerwereld. Eén van zijn eerste klanten was het toenmalige Ruijters Parking. De parkeerbranche vindt hij een boeiende wereld waar hij zeker nog niet genoeg van heeft. Op de vraag welk project hij het meest trots op is noemt van Dodeweerd niet een project van zijn eigen organisatie, maar het project van de gemeente Den Haag met betrekking tot de digitalisering van parkeervergunningen. Ruud van Dodeweerd is op de foto gezet in de H.J. van Heekgarage in Enschede. Van Dodeweerd heeft voor deze locatie gekozen omdat deze garage (nog steeds) de grootste ondergrondse parkeergarage van Nederland is.

42

vexpansie 2012


43

vexpansie 2012


Duurzaam rendabel parkeren 44

vexpansie 2012


Steeds vaker worstelen gemeenten en projectontwikkelaars met het probleem dat parkeer­ garages langduring onrendabel blijven. Maar liefst 70 procent van de parkeergarages die de laatste jaren zijn gebouwd, hebben met dit probleem te kampen. De oorzaak lijkt eenvoudig: ontwikkelaars en exploitanten werken niet vanuit hetzelfde standpunt. Tekst Marc Moonen beeld Jeroen idema

Ontwikkelaars willen een gebouw met voldoende eigen capaciteit, exploitanten willen schaarste creëren om een optimale exploitatie te kunnen draaien. Zo ontstaat een situatie waarbij partijen een andere taal spreken. Dat betekent dat er projecten gebouwd worden die financieel niet haalbaar blijken te zijn. Iemand moet de rekening betalen, in de meeste gevallen een gemeente of de parkeerder. In beide gevallen de burger. Omvang

Voorafgaand aan de start van de bouw, is er een beslissingstraject over hoe het parkeren bij een nieuw te realiseren project (winkelcentrum, kantoren- en/of wooncomplex) wordt ingevuld. De vraag is hierbij gerechtvaardigd of elk nieuw te realiseren project ook daadwerkelijk een nieuwe parkeermogelijkheid nodig heeft. Echter, door de tunnelvisie van exploitanten, gemeenten en ontwikkelaars wordt er in veel gevallen bijna automatisch gekozen voor een nieuw te bouwen parkeergarage. Voor ontwikkelaars, en zeker gemeenten, zijn parkeergarages vaak een prestigeproject; iets wat niet mag ontbreken binnen de nieuwe stads- of dorpskernontwikkeling. Het vraagstuk hoe een garage rendabel te krijgen en te houden, is van ondergeschikt belang. Op papier zijn de meeste parkeergarages namelijk wel rendabel te rekenen. Een bouwbedrijf zal vaak aangeven dat een garage groter moet worden, want dan is de prijs per parkeerplaats goedkoper. Een ontwikkelaar ziet liever een eigen parkeervoorziening bij een ontwikkeling , want dan levert de verkoop van het geheel meer op. Een gemeente kijkt naar de parkeernorm en zal aangeven dat er volgens de norm gebouwd moet worden. Een exploitant zal liever een

zo klein mogelijke parkeergarage hebben, want dan is de bezetting hoger. Daarnaast zal de exploitant ervoor pleiten dat de naastgelegen ontwikkeling geen eigen parkeergarage mag krijgen, zodat die parkeerders bij hem moeten staan. Het probleem is dus dat in veel gevallen een omgevingsoverkoepelende visie ontbreekt en daarmee de mogelijkheid het gebruik van bestaande parkeergelegenheid te optimaliseren. Zeker omdat er in de meeste gevallen rond een nieuw project (op de meeste momenten in de week) al ruim voldoende parkeergelegenheid bestaat. Het resultaat van dit alles: parkeertarieven die bij lange na niet de lopende kosten dekken. Gekoppeld aan een permanente onderbezetting, levert dit een jaarlijks gat in de begroting op. Gevolg is dat er minder onderhoud en toezicht komt, waardoor een garage achteruit gaat in kwaliteit. De garage wordt onaantrekkelijker en verliest aan uitstraling en bezoekersaantallen. De garage komt in een negatieve spiraal. Techniek

Door de traditionele tunnelvisie waarmee bouwers en exploitanten kijken naar het project, kiezen beiden binnen het bouwproces voor kortetermijnbesparingen. Er wordt gekozen voor technische oplossingen die goedkoop in aanschaf zijn, maar op de lange termijn minder rendabel. Bijvoorbeeld door hogere onderhoudsgevoeligheid, kortere levensduur of lagere energie-efficiëntie. Een bekend voorbeeld is de verlichting. De goedkope traditionele TL-armaturen die vaak worden gebruikt zijn in aanschaf goedkoop, maar hebben daarentegen hoge exploitatiekosten (energie, vervanging van lampen en onderhoud). Aangezien een parkeergarage

een exploitatieperiode heeft van meer dan 30 jaar, zijn de meerkosten van de aanschaf van energiezuinige armaturen binnen een paar jaar terugverdiend. Coating

Een ander voorbeeld is de vloercoating. Een coating is er enerzijds om het beton te beschermen, anderzijds voor de uitstraling, maar zeker ook om een vloer goed schoon te kunnen houden. Een schone vloer geeft de parkeerder een gevoel van een nieuwe of goed onderhouden parkeergarage. Vaak wordt een goedkope coating gebruikt die snel slijt. De voordelen van het hebben van een coating vervallen dan. Zo trekken er oliën in het beton, ontstaan er vuile plekken op de vloer en ziet de garage er niet verzorgd uit. Om de garage op niveau te houden, dient de coating dan vervangen te worden. Beter is het om vanaf het begin een duurzame coating te gebruiken, die langer meegaat. Over de exploitatieperiode gezien betekent dit eveneens een forse besparing en een beter uitziende parkeergarage. Luchtverversing

De luchtverversing is een ander opvallend fenomeen. Een parkeergarage moet voldoen aan brandveiligheidseisen. Dat betekent dat, in het geval van brand, de brandhaard rookvrij benaderd moet kunnen worden. Daarvoor moet de dikke rook krachtig weggeblazen of afgezogen worden. De hiervoor benodigde ventilatoren gebruiken veel energie. Deze ventilatoren worden in de regel ook gebruikt voor de dagelijkse luchtverversing, terwijl daarvoor veel minder vermogen nodig is. Er zou volstaan kunnen worden met kleinere ventilatoren. Deze twee functiona-

45

vexpansie 2012


liteiten kunnen geïntegreerd zitten in één ventilator, of (bij bestaande garages) gecombineerd door een lichte ventilator naast de zware te monteren. Aanpak

Al met al zijn opdrachtgevers en –nemers, exploitanten en bouwers, met elkaar in een vicieuze cirkel beland. Een dergelijke situatie, waarin probleem op probleem gestapeld wordt, vraagt om een radicaal andere aanpak. De enige juiste manier om de problematiek te benaderen is door het benaderingsperspectief om te draaien en als bouwer en exploitant te redeneren vanuit een blijvende en duurzame rentabiliteit. Cruciaal is hierbij een holistische blik op parkeren: met aandacht voor functionaliteit, uiteraard de bouw zelf, exploitatiekosten, onderhoudskosten, omgevingsmanagement, concurrentie van andere parkeergelegenheden, tarifering, toegankelijkheid, maar ook sociale aspecten als het welbevinden van bezoekers. De volgende uitgangspunten bieden houvast voor een toekomstvaste benadering van nieuwe parkeerfaciliteiten. • Start met de vraag of een nieuwe parkeergarage strikt noodzakelijk is, of dat er wellicht minder extra plaatsen bij moeten komen. In veel gevallen is voldoende parkeercapaciteit in de omgeving aanwezig. Het is dan een kwestie van de dialoog aangaan met andere exploitanten en bepalen waar gezamenlijk waarde toegevoegd kan worden aan de omgeving, door faciliteiten te delen en zo kosten te drukken. • Door vanuit de exploitatie te redeneren, ontstaat een realistische kijk op kosten. Zowel voor wat betreft bouw als exploitatie. Er zullen keuzes gemaakt worden die misschien niet per definitie het goedkoopst zijn op de korte termijn, maar wel over de gehele exploitatieperiode.

46

vexpansie 2012

• Betrek de hele omgeving in de aanpak. Door te kijken of de nieuwe parkeergarage meer dan één van de drie functies kan ondersteunen: wonen, winkelen, werken. Een parkeergarage die overdag voor kantoren wordt gebruikt, kan ’s avonds de auto’s van bewoners herbergen zonder dubbele capaciteit. Duidelijke aanrijdroutes en signalering zorgen voor een hogere aantrekkingskracht en daarmee een betere bezettingsgraad. • Blindstaren op het totaal aantal plaatsen is niet goed. Ruimere plaatsen, misschien wat minder dan oorspronkelijk gepland, zijn op de langere termijn aantrekkelijker en beter bezet. • Nieuwe techniek biedt de mogelijkheid om duurzaamheid op lange termijn, te koppelen aan een hogere mate van welbevinden van bezoekers van garages. Ledverlichting, of nieuwe T5, is zuiniger en duurzamer dan traditionele TL-verlichting. Met volgverlichting is het niet langer nodig alle lampen continu te laten branden. Het verwarmen van hellingbanen met een HR ketel is op lange termijn aanzienlijk goedkoper dan traditionele elektrische vloerverwarming. • Sfeer draagt in aanzienlijke mate bij aan een betere bezettingsgraad. Zeker als er concurrentie van andere garages in de buurt is. Investeer in schoonmaak, voldoende betaalautomaten, duidelijke bewegwijzering van looproutes en voldoende uitgangen. • Uiteindelijk is een parkeergarage een product. En net als voor elk product gelden de marketingwetten van de vier P’s ook voor parkeergarage. Product, prijs en plaats zijn afdoende besproken. De vierde P – promotie – blijft in het geval van parkeergarages echter vaak onaangeroerd. Maar ook een garage is te vermarkten door

een grondige concurrentieanalyse te doen en te zoeken naar en het inbouwen van onderscheidend vermogen (bijvoorbeeld goede verlichting, een gunstige prijsstelling, ruime parkeerplaatsen). En deze voordelen in een lokale mediacampagne uit te venten. Maar ook door de garage onder de aandacht te brengen van lokale winkeliers en prijs- of actieafspraken te maken met omliggende winkels. Hokjesgeest

Alleen door niet langer in hokjes te denken, kunnen bouwbedrijven en exploitanten parkeren langdurig rendabel maken en houden. Het belang van de exploitant (en gemeenten) is parkeren winstgevend of minimaal kostenneutraal aan te bieden om zo de marktwaarde van de investering in vastgoed mede te behouden of te vergroten. Daarnaast kan ook een parkeeroplossing bijdragen aan een groen imago. Door kortetermijndenken over rentabiliteit los te halen en ‘the big picture’ te zien, zullen exploitanten en ontwikkelaars hun uitvraag naar bouwbedrijven bijstellen en op zoek gaan naar duurzaam rendabele aanbiedingen. Bouwondernemingen moeten zich meer bewust zijn van de langetermijnbelangen en zich niet blindstaren op het zo goedkoop mogelijk voldoen aan de gestelde eisen. Door zich allereerst op te stellen als een adviseur en dan pas als uitvoerder, en dus naast de exploitant te gaan staan, bieden ze aanzienlijke meerwaarde. Door naar alle aspecten te kijken, kunnen parkeertarieven acceptabel blijven om parkeergarages rendabel te krijgen. Het verstaan van elkaars taal zorgt voor een realistische oplossing die duurzaam rendeert.

Marc Moonen is Commercieel Manager van Bam GO Park



Parkeerautomaten: betaalgemak of bron van ergernis? Ergonomie als sleutel tot eenvoudige bediening

In de media verschijnen regelmatig berichten over gebruiksonvriendelijke parkeerautomaten. Soms is het parkeerleed zelfs zo groot dat het (hoge) extra kosten met zich meebrengt. In die gevallen wordt noodgedwongen besloten om nieuwe automaten na plaatsing aan te passen of zelfs te vervangen. Genoeg aanleiding om te zorgen voor meer bedieningsgemak. Tekst ir. Fenneke Blommers

Ergonomie, de leer van interactie tussen mens en product, kan een waardevolle bijdrage leveren aan de gebruiksvriendelijkheid van parkeerautomaten. Startpunt is het streven naar uniformiteit en het concreet formuleren van gebruikerseisen. Resultaat is het eenvoudig en snel kunnen kopen van een parkeerkaartje. Uniformiteit en conventies

Hoe meer uniformiteit onder parkeerautomaten, hoe beter de werking van een automaat aansluit bij de verwachtingen van de parkeerder. Uniformiteit wordt bereikt door het afspreken van conventies speciaal voor parkeerautomaten, of door aan te sluiten bij bestaande conventies. Denk aan conventies binnen softwareontwerp zoals bijvoorbeeld het gebruik van vaste symbolen, vaste volgorden van knoppen als ‘OK’ en ‘Annuleren’, en overal hetzelfde uiterlijk van knoppen.

48

vexpansie 2012

Ontwerpen volgens conventies is een initiatief dat bij voorkeur komt vanuit de branche zelf. Het kan ook gestuurd worden doordat afnemers, bijvoorbeeld gemeenten, afspreken welke gebruikseisen zij aan parkeerautomaten stellen en deze gezamenlijk vastleggen. Concrete gebruikseisen

Opvallend is dat in veel aanbestedingstrajecten van parkeerautomaten de gebruikseisen nu slechts beperkt beschreven worden. Dit laat veel ruimte voor interpretatie over. Ergonomie begint met het formuleren van concrete uitgangspunten en toetsbare eisen. Hierbij moet men zich realiseren dat gebruikers niet denken vanuit beheer of techniek. Gebruikers denken vanuit hun eigen doelstelling: het eenvoudig en snel kopen van een parkeerkaart, liefst voor een passende parkeerprijs. Aan deze doelstelling moeten toetsbare eisen

gekoppeld worden, zoals bijvoorbeeld responstijden van knoppen. Interactieontwerp

Het verloop van de interactie tussen parkeerder en automaat wordt vastgelegd in een interactieontwerp. Dit bepaalt in grote mate het bedieningsgemak en geeft antwoord op vragen als: hoe wordt de dialoog met de gebruiker gevoerd? Hoe wordt de informatie op het scherm aangeboden? En hoe vindt de daadwerkelijke bediening plaats? Het interactieontwerp moet rekening houden met de gebruiksomstandigheden, en de kennis en ervaring van gebruikers in een zeer brede doelgroep. Voor parkeerautomaten betekent dit vooral streven naar eenvoud. Eenvoud in interactie

De interactie tussen parkeerder en automaat verloopt via een dialoog. De parkeerautomaat


Eenvoud in bedieningselementen

geeft een aanwijzing aan de parkeerder wat hij moet doen. De parkeerder voert de actie uit en de automaat geeft hier weer een reactie op. Bij het ontwerpen van de dialoog voor een parkeerautomaat zijn met name de volgende ergonomische basisprincipes van belang: • De volgorde van stappen en te maken keuzes moet overeenkomen met een voor de parkeerder logische volgorde van het kopen van een parkeerkaart. Het gaat hier bijvoorbeeld om volgorde van de onderdelen ‘kenteken invoeren’, ‘parkeertijd instellen’ en ‘betaalmiddel kiezen’. • De parkeerder moet op elk moment weten: waar ben ik, wat kan ik hier doen en hoe moet ik dat doen. Praktische hulpmiddelen hierbij zijn: een eenduidige en systematische naamgeving van schermen, het geven van aanwijzing voor de volgende actie die een parkeerder moet uitvoeren, en de aanwezigheid van een help-functie. • Er moet altijd een (directe) reactie komen op een actie van de parkeerder. Als het onvermijdelijk is dat de reactie enige tijd uitblijft is, het belangrijk om terugkoppeling te geven dat de actie in werking is gezet. Dit kan bijvoorbeeld door de status van een knop aan te passen of een melding te tonen. • Een keuze die gemaakt is, moet ook ongedaan kunnen worden gemaakt. De parkeerder gaat hierbij weer terug naar de vorige stap. • En tot slot: het selecteren van een optie en

het starten van een actie of het bevestigen van een keuze moet altijd op dezelfde wijze verlopen. Eenvoud in informatiepresentatie

Het beeldscherm van een parkeerautomaat heeft beperkte afmetingen. Eenvoud is daarom ook hier het sleutelwoord. Enkele ergonomische basisprincipes die hier van toepassing zijn: • Informatie die weggelaten kan worden, moet weggelaten worden. Op het beeldscherm is dan ook geen plaats voor een logo van een gemeente, producent of leverancier. • De informatie in de verschillende schermen moet zoveel mogelijk dezelfde presentatie hebben. Maak daarbij een duidelijk onderscheid tussen knoppen en informatie, en tussen informatie en eventuele invoervelden. • Voor alfanumerieke informatie (letters en cijfers) gelden eisen ten aanzien van de leesbaarheid. Zo is er bijvoorbeeld een relatie tussen de kijkafstand en de lettergrootte. In het bijzonder nog kort aandacht voor het gebruik van de kleur rood. Rood is een kleur die veel aandacht trekt. Daarom heeft rood in onze cultuur een signaalfunctie. Het is om die reden onwenselijk om rood niet-functioneel te gebruiken, bijvoorbeeld in de vorm van dikke rode randen om een scherm.

Eenvoud in bedieningselementen, hangt deels samen met de gekozen techniek. Omgekeerd is daarmee de ene techniek ook beter geschikt dan de andere. De draaiknop die op sommige automaten gebruikt wordt voor kentekeninvoer is een tijdrovende wijze van bedienen. Daarvoor is een toetsenbord of touchscreen beter geschikt. Een belangrijk algemeen basisprincipe is dat de volgorde van knoppen moet aansluiten bij de volgorde van de taak, het kopen van de parkeerkaart. Daarnaast is het belangrijk om concrete eisen te formuleren voor de uitvoering van knoppen, zoals bijvoorbeeld de minimale afmetingen. Dit geldt voor zowel fysieke knoppen als voor knoppen op een touchscreen. Voor een touchscreen of aanraakscherm begint ergonomie bij de juiste gevoeligheid, korte responstijden en zo min mogelijk parallax (het verschijnsel dat de schijnbare positie van een voorwerp ten opzichte van een ander voorwerp en/of de achtergrond varieert als men het vanuit verschillende posities bekijkt). Aan deze parameters kunnen kwantitatieve eisen gesteld worden. Zo mag de responstijd bijvoorbeeld niet groter zijn dan 500 milliseconden. In het geval van een touchscreen geldt tot slot: zorg dat bepaalde groepen knoppen, bijvoorbeeld navigatieknoppen, zoveel mogelijk een eigen, vaste plek op het scherm hebben. De toekomst

Dit artikel richt zich op straatparkeren en vooruitbetaling via een parkeerautomaat, al dan niet met kentekeninvoer. Een van de toekomstige ontwikkelingen is het combineren van betaald parkeren en het elektrisch opladen van de auto. Ook dan zijn, net als bij alle andere parkeerautomaten en overige betaalvormen, ergonomische basisprincipes van belang. En is het belangrijk om het bedieningsconcept en het interactieontwerp af te stemmen op de verwachtingen van de eindgebruiker en niet alleen op de onderliggende techniek en het beheer. Een mooie aanleiding om met elkaar om tafel te gaan zitten en te spreken over uniformiteit en conventies voor nu en in de toekomst.

ir. Fenneke Blommers – van Buchem is human factors consultant bij Intergo bv, human factors en ergonomie

49

vexpansie 2012


Ergonomie van de parkeermeter? Parkeermeters zijn zó jaren 90! Met Parkmobile hebben automobilisten altijd een eigen slimme parkeermeter op zak. p de uk o eren! r d k n ts éé taald par h c e l s e Met ten ze b r sta knop

En n et zo ze d gemakkel ijk st e par oppen keert ijd!

Wist u dat: 95% van onze klanten (zeer) tevreden is over het gebruiksgemak van Parkmobile? En 93% Parkmobile aan vrienden en collega’s aanbeveelt! Bron: klanttevredenheidsonderzoek mei 2012

Biedt net als meer dan 45 Nederland andere se steden uw bezoekers bewoners het gema en k van de innovatieve slimste en parkeermeest en betaalm ethode!

Meer informatie of de mogelijkheden bespreken? 020 560 10 50 | tomas.novak@parkmobile.com | www.parkmobile.com


Productnieuws Eenvoudig en snel een passend antwoord op uw parkeervraagstuk Nieuwe CROW-publicatie over parkeren De CROW-publicatie ‘Handboek Parkeren’ heeft alle actuele informatie over parkeren op een overzichtelijke manier gebundeld en biedt een compleet overzicht van de verschillende aspecten van parkeren. De afgelopen jaren hebben diverse organisaties veel kennis en informatie uitgebracht over parkeren. Door deze veelheid aan publicaties waren gebruikers vaak het overzicht kwijt. Voor CROW was dit de aanleiding om met behulp van een breed samengestelde werkgroep een totaaloverzicht samen te stellen. Met vertegenwoordigers van gemeenten, de detailhandel, aanbieders van parkeerdiensten en andere belanghebbenden is alle actuele informatie en praktische kennis verzameld en in een publicatie uitgegeven. Van auto’s tot fietsen, van parkeerbeleid tot uitvoering en van juridische zaken tot het bepalen van parkeervraag en -aanbod. Het beschrijft de locaties, gaat in op milieuaspecten en de vastgoedwaarde van parkeren en het geeft informatie over de juiste plaats en vormgeving van parkeerbewegwijzering. CROW-publicatie ‘Handboek Parkeren’ (artikelnummer 311) is te bestellen via de CROW-website: www.crow.nl en kost 88 euro inclusief btw.

advertentie

11:25 11:30

Op zoek naar een parkeerplaats Op zoek naar nieuwe schoenen

WPS ParkID Omdat parkeren een dagje winkelen niet mag verpesten Na een drukke week willen veel mensen eens iets anders doen. Bijvoorbeeld lekker genieten van een dagje winkelen met vrienden. Het laatste wat ze dan willen is hun tijd verspillen met het zoeken naar een parkeerplaats en een gevecht met de betaalautomaat. De ParkID parkeeroplossing maakt parkeren makkelijker en sneller. Zo is ParkID uitgerust met een zeer gebruiksvriendelijke en logische interface, welke zorgt voor een snelle afhandeling bij de ingang en een eenvoudig betaalproces voor uw klanten bij de betaalautomaat. Dit vergroot niet alleen de efficiëntie van uw parkeergelegenheid, maar voorkomt ook het ontstaan van knelpunten bij de in- en uitgangen. Zo hebben uw klanten meer tijd om te winkelen.

Fleischhauer parkeerkaartje FSC-gecertificeerd Fleischhauer, leverancier van kaartjes voor openbaar vervoer en parkeren heeft van het Duitse instituut TÜV Nord het FSC-keurmerk Chain-of-Custody ontvangen. Het bedrijf heeft dit voorjaar bovendien het ISO 14001 certificaat behaald voor milieumanagementsystemen. Daarnaast wordt voor de productie van de parkeerkaartjes voor 80 procent gebruik gemaakt van zonne-energie. Al deze activiteiten zorgen voor een actieve bijdrage aan een beter milieu. De parkeerkaartjes worden in Nederland exclusief verkocht door Van Dodeweerd Parkingsupplies BV.

www.wpsparkingsolutions.com Visit our website to find a system to match your car park

An Imtech company

51

vexpansie 2012


Parkeernormen in Gemeenten kijken momenteel met veel aandacht naar hun parkeernormen en parkeernormensystematiek. Het is belangrijk om een duidelijke parkeervisie te hebben op ruimtelijke ontwikkelingen, in plaats van parkeernormen lukraak toe te passen. Wie parkeert waar en waarom? En hoe wordt leegstand in bestaande parkeervoorzieningen voorkomen? Tekst ing. Martijn Ernest  beeld Sander Foederer

De parkeernormen staan de laatste tijd volop in de aandacht. Terecht, want het CROW heeft onlangs de parkeerkencijfers geactualiseerd, en het ministerie van Infrastructuur en Milieu heeft de ontwikkelingen rond de juridische vastlegging van parkeernormen in het bestemmingsplan gepubliceerd. Beide zaken hebben effect op het toepassen van parkeernormen. Actualisatie parkeerkencijfers

Veel gemeenten baseren hun parkeernormen op de parkeerkencijfers van het CROW.

52

vexpansie 2012

Deze parkeerkencijfers zijn geen wetmatigheid, maar zijn bedoeld als hulpmiddel om gedurende het ontwerpproces rekening te houden met een indicatie van het aantal benodigde parkeerplaatsen. Het CROW heeft per 27 juli 2012 de geactualiseerde parkeerkencijfers gepubliceerd. Belangrijke wijzigingen zijn: • De stedelijke zone Buitengebied is toegevoegd. Hierdoor zijn nu ook parkeerkencijfers bruikbaar bij ruimtelijke ontwikkelingen in het buitengebied. • De hoofdcategorie Wonen heeft een

grote splitsing in type woningen in zowel de huur- als koopsector: van vrijstaande koopwoning tot studentenkamers. • De hoofdcategorie Winkelen/Boodschappen is ook nader uitgesplitst in hoofdwinkelgebieden afhankelijk van het aantal inwoners, diverse grootte wijkwinkelcentra en een legio aan supermarkten (afhankelijk van prijsklasse en productassortiment). • Diverse parkeerkencijfers zijn –soms fors– verhoogd door uitsplitsing, zoals de verschillende supermarkttypen en (wijk) winkelcentra.


beweging • Er worden binnen de parkeerkencijfers grotere marges gehanteerd tussen minimum- en maximumcijfers. • Enkele rekeneenheden zijn veranderd. Bijvoorbeeld voor Theater/Bioscoop: van zitplaatsen naar per 100 vierkante meter bruto vloeroppervlak. Doordat het CROW nu meer functies heeft voorzien van parkeerkencijfers, met grotere marges tussen de minimum- en maximumparkeerkencijfers, wordt de noodzaak voor gemeenten groter om een eigen visie op parkeernormen vast te leggen in een nota Parkeernormen. De parkeerkencijfers bieden daarvoor nog steeds goede handvatten, maar door de grotere marges kan het zonder meer toepassen van een maximumparkeerkencijfer leiden tot een groter aantal benodigde parkeerplaatsen. Afhankelijk van de functies kan dat een forse toename zijn. Zeker in economisch moeilijke tijden, waarbij investeringen in ruimtelijke ontwikkelingen niet vanzelfsprekend zijn, is een grote parkeeropgave vaak niet te realiseren door de hoge exploitatiekosten. Daarnaast leidt een (te) groot aantal parkeerplaatsen tot een toename van het autoverkeer. Dan hebben we het nog niet eens over de leegstand in parkeergarages in de grote steden. Leegstand

In grote steden als Amsterdam en Rotterdam komt het veelvuldig voor dat onlangs opgeleverde parkeervoorzieningen onvoldoende gebruikt worden. Deze (gebouwde) parkeervoorzieningen zijn forse investeringen, waarbij het van belang is dat de juiste doelgroepen gebruik kunnen of moeten maken van de parkeervoorziening. Vaak komt deze leegstand voor bij stallingsgarages onder appartementen. Een mogelijke oorzaak is onvoldoende inzicht in het daadwerkelijk autobezit van de bewoners, waardoor teveel parkeerplaatsen worden aangelegd. Het overschot aan parkeerplaatsen staat vervolgens leeg en kost geld. Een andere oorzaak is het ontbreken van de koppeling tussen het kopen of huren van een appartement en het gebruiken van een parkeerplaats. Iets waarover in deze tijd veel discussie heerst tussen projectontwikkelaars die de appartementen verkoopbaar willen houden, en gemeenten die

Juridische verankering parkeernormen Door de komst van de Wet ruimtelijke ordening (Wro) in 2008 zijn er wijzigingen gaande op de vastlegging van parkeernormen als onderdeel van de stedenbouwkundige bepalingen uit de Bouwverordening. Conform artikel 8.17B van de invoeringswet Wro mogen Bouwverordeningen geen stedenbouwkundige bepalingen (onder andere eisen voor voldoende parkeergelegenheid) meer bevatten. Daarmee moeten parkeernormen in het bestemmingsplan worden geregeld. De vorm voor het regelen van voldoende parkeergelegenheid bij ruimtelijke ontwikkelingen in het bestemmingsplan is inmiddels bekend. Het ministerie van Infrastructuur en Milieu geeft aan dat gemeenten de mogelijkheid krijgen om een ‘voorwaardelijke verplichting’ op te nemen in de regels van het bestemmingsplan. Een voorwaardelijke verplichting beschrijft de plicht om bij bepaald gebruik, bepaalde voorzieningen te treffen. Wanneer het gebruik inhoudt dat meer parkeerplaatsen nodig zijn (conform de beleidsregels van de –gemeente- nota Parkeernormen), heeft de initiatiefnemer de plicht deze aan te leggen. Hiermee komt de flexibiliteit die de Bouwverordening had terug in het bestemmingsplan. Totdat het besluit op de wijziging van het Besluit ruimtelijke ordening is genomen, met inachtneming van een overgangstermijn van vijf jaar, blijft toepassing van de Bouwverordening mogelijk.

geen parkeerproblemen op straat willen. Ook deze koppeling kan beschreven worden in een nota Parkeernormen. gebiedsvisie op parkeren

Bij grootschalige ruimtelijke ontwikkelingen, zoals het herontwikkelen van centrumgebieden, stationslocaties of complete woonwijken, is het goed om in te schatten wat de parkeervraag is. Hiervoor biedt de gemeentelijke nota Parkeernormen een goede basis. Of er gekozen moet worden voor een parkeerterrein of een (ondergrondse) garage, hangt af van de parkeervraag die opgevangen moet worden. Het is belangrijk om te weten wie in het plangebied komt parkeren. Kortom: de parkeervraag dient onderverdeeld te worden in doelgroepen. Te weten bewoners, bezoekers (zakelijk en sociaal), of werknemers/ondernemers. Elke doelgroep heeft immers ander parkeergedrag en andere parkeerwensen. Een bezoeker parkeert kortdurend, maar wil graag dichtbij de voorziening parkeren en is bereid te betalen. Een werknemer vindt het minder erg om langdurig op acceptabele afstand te parkeren, als men hiervoor maar niet hoeft te betalen. De parkeervraag van iedere doelgroep, in combinatie met de fysieke ruimte, bepaalt de technische en financiële haalbaarheid van parkeervoorzieningen binnen bijvoorbeeld een centrumplan. Wanneer veel bezoekers in een centrumgebied parkeren, is een centrale gebouwde parkeer-

voorziening eerder haalbaar, omdat de investering sneller wordt terugverdiend door betalende bezoekers. Aandachtspunten gebiedsvisie parkeren bij ruimtelijke ontwikkelingen • Bepalen parkeervraag van de geplande ruimtelijke ontwikkelingen op basis van gemeentelijke nota Parkeernormen. • Bepalen verdeling parkeervraag over de parkerende doelgroepen. • Betrekken directe omgeving plangebied bij de parkeervisie. Wellicht zijn bestaande parkeerlocaties beter te benutten. Bijvoorbeeld als overloopgebied voor langparkeerders. • Bepalen financiële haalbaarheid parkeervoorziening op basis van inkomsten uit bezoekersparkeren en/of uit vergunningen voor werknemers en bewoners. Hierbij moet rekening worden gehouden dat op maaiveldniveau waarschijnlijk ook een vorm van parkeerregulering moet worden ingevoerd. Afstemming tussen maaiveldparkeren en gebouwde parkeervoorzieningen (bijvoorbeeld tariefstelling) is essentieel. Gemeentelijk vastgestelde parkeernormen, al dan niet met de nieuwe parkeerkencijfers van het CROW als uitgangspunt, bieden een goede ‘op maat’ basis voor een gebiedsvisie op parkeren. Martijn Ernest is werkzaam bij adviesbureau Mobycon

53

vexpansie 2012


Service

Over Vexpan Bestuur

European Parking Association

• • • • • • • •

Vexpan is als onafhankelijke beroepsvereniging lid van de European Parking Association (EPA). Contactpersoon: Peter Martens – Q-Park NV

Voorzitter: Monique Pluijm – Empaction B.V. Vicevoorzitter: Peter Martens – Q-Park NV Secretaris: Elisio Baptista – Gemeente Nieuwegein Penningmeester: Bart Monster - Almsystems Wouter van Boggelen – IP Parking Ayten Turksever - Gemeente Rotterdam André Wielaard - Simac Business Applications

Secretariaat

Contactpersoon: Linda Siekman Contactgegevens: info@vexpan.nl, 035 - 694 32 45. Woordvoering

Peter Martens: contact via het secretariaat: info@vexpan.nl of 035 – 694 32 45.

European Standard Parking Award (ESPA)

De ESPA is een onderscheiding die namens de EPA wordt verstrekt. De ESPA wordt in Nederland uitgereikt door Vexpan. De ESPA is in het leven geroepen door de Europese parkeerbranche, omdat zij de kwaliteit en het imago van parkeervoorzieningen wil verhogen. Bij de toetsing wordt gebruik gemaakt van een uitvoerige checklist, waarbij onderdelen als verlichting, gebruiksgemak, veiligheid, comfort en betaalsystemen aan de orde komen. Mocht u uw garage willen laten toetsen voor de ESPA dan kunt u via onze website het aanvraagformulier downloaden. Meer informatie vindt u op www.vexpan.nl/espa of neem contact op met het secretariaat: info@vexpan.nl of 035 – 694 32 45.

Lid worden

Voor informatie over uw lidmaatschap of lid worden van Vexpan kunt u kijken op www.vexpan.nl/lidworden of neem contact op met het secretariaat. Introductielidmaatschap

Om de drempel voor nieuwe leden te verlagen heeft het bestuur van Vexpan een instaplidmaatschap geïntroduceerd. Nieuwe leden betalen in het eerste jaar van hun lidmaatschap € 750,- voor een heel kalenderjaar van januari t/m december. Wanneer men lid wordt vanaf 1 april, betaalt men bijvoorbeeld 9/12 van € 750,- = € 562,50. Dat gaat naar rato over het jaar zo verder door. Vanaf 1 november van een lopend jaar geldt een lidmaatschap dat ingaat per 1 januari van het volgende jaar voor € 750,-.

Keurmerk Straatparkeren

Het Keurmerk Straatparkeren voor gemeenten is een waardering van de kwaliteit van het parkeren op straat. Het keurmerk garandeert kwaliteitsnormen ten aanzien van onder andere: parkeerbeleid, parkeerbebording en –bewegwijzering, betalingsmogelijkheden en communicatie met parkeerders. Meer informatie vindt u op www.vexpan.nl/keurmerkstraatparkeren of neem contact op met het secretariaat: info@vexpan.nl of 035 – 694 32 45.

platform parkeren nederland

54

vexpansie 2012


30% van automobilisten in steden zoekt een parkeerplek. Hoe maakt u ze wegwijs? Weet u waarom de SENSIT parkeersensor van Nedap wordt gezien als één van de belangrijkste innovaties in parkeren? Omdat u met dit voertuigdetectiesysteem op efficiënte wijze zowel de parkeerverwijzing, -handhaving als -capaciteitsbenutting organiseert. Het systeem werkt eenvoudig: De accurate sensor detecteert of een parkeerplek al dan niet bezet is. Op basis van de meest actuele statusinformatie verwijst u automobilisten naar een vrije parkeerplek of geeft u beheerders inzicht in de werkelijke parkeerbezetting en -tijden. Het SENSIT systeem van Nedap is draadloos, vlot te installeren en eenvoudig te integreren met iedere (bestaande) parkeermanagementapplicatie. Kortom, Nedap ontwikkelt parkeertechnologie die er toe doet. Meer weten? 0544-471111 | info-avi@nedap.com | www.nedapavi.com


d! erd! ceer ifi e rtfic certi geece 01g 9001 O40 IS 1 O IS

l

.n t e n a l p @ n rte a a k r e e k r a p Leverancier van parkeerkaarten voor alle systemen PARKINGSUPPLIES B.V. TRANSPORTCENTRUM 21 7547 RT ENSCHEDE TELEFOON 053 - 43 22 688 FAX 053 - 43 25 350


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.