Mapa ścieżek turystyczno - przyrodniczych Nadleśnictwa Baligród

Hoczew, Lesko

Hoczew, Lesko

Lesko

Rzepedź

Zagórz

Polana, Czarna

Tekst: Sławomir Kubisa Zdjęcia: Archiwum Nadleśnictwa Baligród, Sławomir Kubisa Kartografia i projekt graficzny: Szymon Kubisa Dane topograficzne: autorzy OpenStreetMap, miejsca bitew: za „Ruthenus” Druk: Geokart-International Sp. z o.o., Krasne Wydawca: Appen Karpaty, Multimedialna Agencja Wydawnicza, Komorów, www.appen.pl Zleceniodawca: Nadleśnictwo Baligród ISBN 978-86-64883-02-6 © 2014

Cisna

Dołżyca

Kalnica

SKALA 1:25 000

Dolina Łopienki Ścieżka I

Parking Polanki – Cerkiew – Korbania – Bukowiec ZNAKI ZIELONE

Wiata turystyczna Po godzinnym spacerze doliną można chwilę odpocząć w obszernej wiacie, której architektura nawiązuje do wiejskiej karczmy, jaka mogła tu kiedyś stać – w odpowiedniej od cerkwi i reszty wsi odległości. Przez małe okienka dostrzeć można białe mury świątyni.

Kiedy po wojnie wysiedlono mieszkańców Łopienki, cerkiew stopniowo obracała się w ruinę. Po przeprowadzonej w ciągu ostatnich dwudziestu lat przez rzesze pasjonatów odbudowie do cerkwi trafiła kopia dawnej ikony i wraca tradycja corocznych odpustów, odbywanych w pierwszą niedzielę października.

Korbania

Ścieżka II

Od schronu pod przełęczą Hyrcza zielona ścieżka na Korbanię kieruje się w prawo, schodzi w dół i przecina niewielkie jary, a następnie przez bukowy las wspina się południowymi stokami Korbani – coraz bardziej stromo.

Tutejsze lasy są ostoją niedźwiedzi, wilków, jeleni, a na większych bukach czy jodłach zakładają gniazda orliki, orły i puszczyki uralskie.

do cerkwi: długość: 2,8 km, czas 1:15 min, podejście 70 m na Korbanię: długość: 8,4 km, czas 3:45 min, podejście 384 m do Bukowca: długość: 10,3 km, czas 5:00 min, podejście 384 m Trasa tej kilkugodzinnej wycieczki zaczyna się przy parkingu Polanki nad Solinką i prowadzi najpierw leśną doliną Łopienki. Jej pierwszą atrakcją jest miejsce wypału węgla drzewnego.

Wypały węgla drzewnego Wypały, ze snującym się wśród lasu dymem, do niedawna jeszcze powszechny element bieszczadzkiego krajobrazu, są obecnie w zaniku.

W wielowiekowej technice suchej destylacji drewna jego stosy pokrywane były warstwą ziemi, tworząc tak zwane mielerze. Znane do dziś stalowe retorty zaczęto stosować w końcu XIX wieku.

Wiata wypoczynkowa przy cerkwi w Łopience

Cerkiew w Łopience

Cerkiew i ikona

Przełęcz Hyrcza – kapliczka

To puste obecnie miejsce ze wsią, której już nie ma i z cerkwią podźwigniętą z ruiny, od wieku XVIII przyciągało corocznie wielkie rzesze pielgrzymów obu obrządków i kupców z tak dalekich stron jak okolice Krakowa, Rzeszowa czy Górnych Węgier. Sprawiła to wielka sława cudownego obrazu Matki Bożej z Dzieciątkiem – ikony namalowanej na drewnie.

Od cerkwi ścieżka biegnie w górę łagodnego zbocza, w kierunku przełęczy Hyrcza, którą prowadziła kiedyś droga łącząca wsie Łopienka i Tyskowa.

Z otwartej przestrzeni rozciąga się tu daleki widok na góry otaczające obie doliny. Poniżej przełęczy chowa się w lesie odbudowana w latach dziewięćdziesiątych zabytkowa kapliczka pielgrzymia. Jest tu też drewniany schron turystyczny, przydatny podczas niepogody na szlaku.

Szczyt Korbani sięga 894,2 m n.p.m. Teren wokół wierzchołka to dawna reglowa polana pasterska. Takie polany, użytkowane przez wieki, stały się siedliskiem wielu rzadkich gatunków roślin i zwierząt. Po akcji wysiedleń bieszczadkich wsi polany reglowe zaczęły sukcesywnie porastać lasem ze szkodą dla różnorodności i bogactwa gatunkowego dawnych łąk.

Dlatego współcześnie leśnicy czynią starania o przywrócenie dawnego charakteru przyrodniczego tych miejsc, prowadząc ich odkrzaczanie i wykaszanie.

Dookoła Łopienki, spacerowa - pętla południowa Łopienka cerkiew – wieś Łopienka – Studencka Baza Namiotowa „Łopienka” – Pod Wierch – Łopienka cerkiew długość 2,4 km, czas 1:20 h, podejścia 120 m Trasa prowadzi najpierw w górę szerokiej doliny wzdłuż drogi, gdzie kiedyś ciągnęły się zabudowania wiejskie z sadami i polami uprawnymi, wznoszącymi się tarasami, których ślad łatwo można dostrzec.

Pół kilometra wyżej zaczyna się oznakowana ścieżka spacerowa, która mija Studencką Bazę Namiotową „Łopienka” i okrąża polany wznoszące się u podnóża garbu Wierch. Z jej najwyższego punktu odkrywa się piękny widok doliny.

Wieża widokowa na Korbani

Ze szczytu Korbani w kierunku połnocno-wschodnim rozciąga się widok od Zalewu Solińskiego przez pasma Żukowa i Otrytu do panoramy połonin na południowym-wschodzie. Jego podziwianie ponad wierzchołkami drzew umożliwia drewniana trzypoziomowa wieża widokowa. W razie złej pogody można natomiast skorzystać z drewnianego schronu.

Do Bukowca, najkrótszą trasą, prowadzi zielona ścieżka. Jej bieg kończy się na poprzecznej drodze stokowej, która łączy się z drogą na Bukowiec. Łopienka

Ścieżka III

Dookoła Łopienki, spacerowa - pętla północna ZNAKI NIEBIESKIE

Retorty do wypału węgla drzewnego w dolinie Łopienki

Łopienka cerkiew – Pod Hyrczą – Łopienka cerkiew długość 2,6 km, czas 1:00 h, podejścia 157 m

Stary dwór Skrzyżowanie leśnych dróg kryje niezwykłą tajemnicę – stał tu kiedyś drewniany dwór szlachecki, opisany dokładnie w powieści „Mąż szalony” Zygmunta Kaczkowskiego. Obecnie nie ma żadnego śladu tej budowli – choć według map WIG dwór istniał jeszcze przed wojną, podobnie jak pobliski młyn i dom młynarza.

Trasa wykorzystuje początkowo ścieżkę prowadzącą na przełęcz Hyrcza, lecz nie dochodząc do niej, wraca malowniczą leśną drogą ponad doliną widzianą z jeszcze innej perspektywy.

Ikona w cerkwi w Łopience

Chrystus Bieszczadzki w cerkwi

Kapliczka pod przełęczą Hyrcza

Panorama z Korbani

Panorama z wieży na Korbani

Dofinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Inrastruktura i Środowisko

Egzemplarz bezpłatny

SKALA 1:25 000

Dolina Rabskiego Potoku

Ścieżka V

Ścieżka VI

ZNAKI CZERWONE

ZNAKI CZARNE

Ścieżka I

długość 3,6 km, czas 1:55 h, podejście 215 m

Nad Jeziorko Bobrowe – Smerekowica

Rozdroże ujście Huczwiczki – Przełęcz Żebrak długość 6,2 km, czas 2:30 h, podejście 290 m

Geologiczno-przyrodnicza, Parking Dolina Rabskiego Potoku – kamieniołom „Drobny” ZNAKI NIEBIESKIE

długość: 590 m, czas 0:10 h, podejście 70 m

Odsłonięcie fliszu karpackiego Oznakowana na niebiesko ścieżka geologiczna prowadzi przez las w górę zbocza do miejsca widokowego ponad kamieniołomem ”Huczwice”, zwanym ”Drobnym”.

W potężnej ścianie skalnej odsłaniają się najstarsze warstwy fliszowe Karpat polskich związane z tak zwaną „Łuską Bystrego”. Zbocze powyżej odsłonięcia jest stanowiskiem reliktowej sosny wdziarowej z karłowatymi drzewami wieku do 200 lat.

Las na Chryszczatej

Chryszczata Wierzchołek Chryszczatej to kulminacja długiego grzbietu w masywie Wielkiego Działu. W tym rejonie toczyły się ciężkie walki podczas tak zwanej Karpackiej Kampani Zimowej 1915 w Pierwszej Wojnie Światowej. Wokół szczytu odnaleźć można nieliczne zachowane groby żołnierskie. W okolicznych lasach chroniły się również do roku 1947 oddziały Ukraińskiej Powstańczej Armii walczące z Wojskiem Polskim.

Ścieżka III

Źródło Rabskie - Gołoborze ZNAKI NIEBIESKIE

długość 300 m, czas 0:10 h, podejście 48 m Od ujęcia wód mineralnych „Rabe1” prowadzi w górę przez dolnoreglowy bór ścieżka dydaktyczna, która kończy się u stóp rumowiska skalnego. Porastające

Kamieniołom „Drobny”, odsłonięcie fliszu karpackiego

Łąki na Huczwicach

Parking dolina Rabskiego Potoku – Chryszczata

Łąki na Huczwicach

Rabe

Nad jeziorko Bobrowe prowadzi droga biegnąca doliną Huczwiczki przez tereny dawnej wsi Huczwice. Warto wejść na rozległe łąki nad Huczwicami, skąd rozciąga się szeroka panorama okolicy. Miejsce to odwiedzane jest chętnie przez żubry, korzystające z bogactwa tutejszych traw. Żubry, których matecznikiem jest w Polsce Puszcza Białowieska, pojawiły się w Bieszczadach w 1963 roku.

Trasa prowadzi od rozdroża przy ujściu Huczwiczki doliną Rabskiego Potoku.

Tutaj dolina ma zupełnie inny charakter niż odcinek przecinający twarde piaskowce łuski Bystrego. Jej trawiaste na ogół dno jest szerokie, a nachylone łagodnie zbocza pokryte są rzadkim młodym lasem i zakrzaczeniami. W odległej perspektywie widać grzbiet Wysokiego Działu. W czasach, kiedy istniała wieś Rabe, wzdłuż tej drogi ulokowane były: młyn wodny, tartak parowy oraz cegielnia, zaś powyżej ciągnęły się w układzie tarasowym pola uprawne, łąki i pastwiska. Śladem po nieistniejącej wsi jest pojedynczy nagrobek na cmentarzu obok miejsca, w którym stała kiedyś cerkiew.

Stado rozrosło się przez kolejne dziesięciolecia, a zwierzęta żyjąc na wolności w paśmie Chryszczatej i Wołosani stały się naturalnym elementem bieszczadzkiej przyrody. Obecnie w Bieszczadach żyje ok. 300 osobników w dwóch subpopulacjach: wschodniej i zachodniej. Na łąkach zobaczyć można również sarny, jelenie i zające, a także usłyszeć chowającego się wśród traw derkacza.

Droga przez pustą przestrzeń dawnej wsi, a potem przez las, doprowadza do malowniczej kotlinki z daleką perspektywą grzbietu Chryszczatej. Spiętrzona woda strumienia utworzyła tu niewielkie jeziorko do którego wsiedlono dwie

Ujęcie wód mineralnych

Chatka w Studenckiej Bazie Namiotowej „Rabe”

Rezerwat „Gołoborze” lasem gołoborze ma wyjątkowy charakter, a jego powstanie ma ścisły związek z charakterem utworów fliszowych tworzących „Łuskę Bystrego”.

SBN „Rabe” U pokrytych lasem podnóży masywu Chryszczatej znajduje się Studencka Baza Namiotowa „Rabe”. Z bazy prowadzi żółty szlak łącznikowy na Chryszczatą, a także na Jaworne. Chatka z kominkiem w bazie czynna jest przez cały rok. Od SBN „Rabe” zaczyna się podejście drogą przez las na Przełęcz Żebrak.

Ścieżka IV

Do kapliczki „Synarewo” ZNAKI NIEBIESKIE

długość 240 m, czas 0:15 h, podejście 29 m

Przełęcz Żebrak

Krótki spacer przez las w górę zbocza prowadzi do cudownego źródełka i kapliczki „Synarewo”.

Położona na wysokości 816 m n.p.m. przełęcz oddziela masyw Chryszczatej na północy od południowej części Wysokiego Działu ze szczytem Jaworne.

Znajduje się tu drewniany schron turystyczny, w którym można przeczekać niepogodę w trakcie wycieczki.

We wnętrzu odnowionej kapliczki zobaczyć można wiele wizerunków i figurek Matki Bożej, a także księgę do której wierni wpisują prośby i podziękowania za łaski.

Widok z wiaty nad Jeziorkiem Bobrowym

Kapliczka „Synarewo”

rodziny bobrów. Zbudowały one własne tamy tworząc dodatkowe rozlewiska.

Z obszernej platformy widokowej obserwować można roślinność szuwarową, otaczające Jeziorko Bobrowe lasy i wyniosły grzbiet odległej Chryszczatej.

Ostatni odcinek tej ścieżki prowadzi od Jeziorka Bobrowego w górę przez las na słabo zaznaczoną grań o nazwie Smrekowica, którym biegnie ścieżka zielona z doliny Huczwiczki na Chryszczatą. Tu znaki czerwone się kończą.

Mapa

Nadleśnictwo Baligród skala 1:30 000

Dolina Łopienki Dolina Rabskiego Potoku

Jeziorko Bobrowe

ZNAKI ZIELONE długość 6,5 km, czas 3:30 h, podejścia 499 m

Wiata ogniskowa

Pustki po dawnej wsi Rabe

Dalej w dolinie odwiedzić można cerkwisko – porośnięte trawami kamienne podmurówki i pordzewiałe krzyże to wątły i jedyny ślad po dawnej wsi Huczwice, spalonej przez UPA.

Ścieżka II

Pierwsza część tej kilkugodzinnej wycieczki prowadzi dnem doliny Rabskiego Potoku. Mijając leśniczówkę, obszerną wiatę ogniskową i drogę do kamieniołomu „Gruby” trasa dociera do ujęcia wód mineralnych „Rabe1”, przy którym znajduje się wejście na ścieżkę prowadzącą przez rezerwat „Gołoborze” oraz stara, zasypana sztolnia górnicza. W miejscu gdzie z doliną Rabskiego Potoku łączy się dolina Huczwiczki, w górę zbocza, biegnie krótka ścieżka do kapliczki Synarewa. Dalej trasa kieruje się drogą w dolinę Huczwiczki, a potem skręca w dolinkę bezimiennego strumienia płynącego pomiędzy grzbietem Wierszków a grzbietem Kiczery (738 m n.p.m.).

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Inrastruktura i Środowisko

Dalej droga leśna prowadzi z przełęczy w stronę odległej o ponad 5 kilometrów Woli Michowej. Granią Wysokiego Działu biegnie ścieżka szlaku czerwonego – na północ na bliską Chryszczatą, w kierunku południowym na Jaworne (992 m n.p.m.).